تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنین عليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.
لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است.
بانک احادیث اهل بیتعليه‌السلام
(قضایی)
مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،.
قضاوت
حدیث - ۱
امام صادقعليه‌السلام :
إذا قامَ قائمُ آلِ محمّدٍ علَیهِ وعليهم‌السلام حَکَمَ بینَ الناسِ بحُکمِ داودَ ، لا یَحتاجُ إلی بَیِّنةٍ ، یُلهِمُهُ اللّه‌ُ تعالی فَیَحکُمُ بعِلمِهِ
زمـانـی کـه قـائم آل محمّدعليه‌السلام ، قـیام کند ، به حکم داود میان مردم داوری می‌کند و نیازی به بیّنه (شهود و مدرک) ندارد خداوند متعال این حکم را به او الهام می‌کند و او به علمش قضاوت می‌کند
بحار الأنوار : ۱۴ / ۱۴ / ۲۳ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
حدیث - ۲
امام علیعليه‌السلام :
خَمسَةُ أشیاءَ یَجِبُ علَی القاضی الأخْذُ فیها بظاهِرِ الحُکمِ : الوِلایَةُ والمَناکِحُ والمَواریثُ والذَّبایحُ والشَّهاداتُ ، إذا کانَ ظاهرُ الشُّهودِ مَأمونا جازَت شَهادَتُهُم ولا یَسألُ عن باطِنِهم
پنج‌چیز است که باید قاضی (درباره آنها)به‌ظاهِر حُکم عمل کند : ولایت (حقّ ولایت و سرپرستی که خداوند ، یا امام برای هر کس ، یا ولیّ طفل قرار داده است) ، همسران (یعنی مسأله زناشویی که بین مسلمانان مشهوراست) ، میراثها ، ذبایح(حلال بودن کشتار مسلمانان) و شهادات هر گاه شهود ، در ظاهر امین و در خور اعتماد باشند ، شهادتشان پذیرفته است و لازم نیست از باطن آنها جست وجو کرد
الخصال : ۳۱۱ / ۸۸ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
حدیث - ۳
امام باقرعليه‌السلام :
إنّ المرأةَ لا تُولَّی القَضاءَ ولا تُولَّی الإمارَةَ
زن ، نه عهده‌دار مـسند قـضاوت می‌شود و نه عهده‌دار منصب امارت
بحار الأنوار : ۱۰۴ / ۲۷۵ / ۱
حدیث - ۴
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
لا تکونُ المَرأةُ حَکَما تَقضی بینَ العامَّةِ
زن ، نباید قاضی باشد و میان مردم داوری کند
کنز العمّال : ۱۴۹۲۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
حدیث - ۵
امام صادقعليه‌السلام :
القُضاةُ أربَعةٌ : ثلاثةٌ فی النارِ وواحِدٌ فی الجَنّةِ : رجُلٌ قَضی بجَورٍ وهُو یَعلَمُ فهُو فی النارِ ، ورَجُلٌ قَضی بجَورٍ وهو لا یَعلَمُ فهُو فی النارِ ، ورجلٌ قَضی بالحَقِّ وهُو لا یَعلَمُ فهُو فی النارِ ، ورجُلٌ قَضی بالحَقِّ وهو یَعلَمُ فهُو فی الجَنّةِ
قاضیان چهار گروهند : سه گروه در آتشند و یک گروه در بهشت مردی که دانسته حکم ناحقّ صادر کند ، این قاضی در آتش است مردی که ندانسته (و بی‌اطلاع از احکام و قوانین) حکم ناحقّ دهد ، این نیز در آتش است مردی که ندانسته حکم درست و حقّ صادر کند ، این هم در آتش است و مردی که دانسته حکم حقّ و درست را صادر کند ، این قاضی در بهشت است
الکافی : ۷ / ۴۰۷ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
حدیث - ۶
امام علیعليه‌السلام :
یَدُ اللّه فوقَ رَأسِ الحاکِمِ تُرَفرِفُ بالرَّحمَةِ، فإذا حافَ وَکَلَهُ اللّه‌ُ إلی نفسِهِ
دست رحمت خدا ، بر فراز سر قاضی در حرکت است پس هر گاه ستم و حقّ کشی کند ، خداوند او را به خودش وا می‌گذارد
الکافی : ۷ / ۴۱۰ / ۱
حدیث - ۷
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
ما مِن قاضٍ مِن قُضاةِ المُسلمینَ إلاّ ومَعهُ مَلَکانِ یُسَدِّدانِهِ إلَی الحَقِّ مالَم یُرِدْ غیرَهُ ، فإذا أرادَ غیرَهُ وجارَ مُتَعمِّدا تَبَرَّأَ مِنهُ المَلَکانِ ووَکَلاهُ إلی نفسِهِ
هیچ قاضی‌ای از قاضیان مسلمانان نیست ، مگر این که دو فرشته با اویند و تا زمانی که خواهان حقیقت باشد ، او را به سوی آن راهنمایی می‌کنند امّا هر گاه در پی حقیقت نبود و عمدا ستم و حقّ کشی کرد ، آن دو فرشته از او بیزاری می‌جویند و وی را به خودش وامی‌گذارند
کنزالعمّال : ۱۴۹۹۳
حدیث - ۸
امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام
لِشُرَیحٍ: لا تُسارَّ أحَدا فی مَجلِسِکَ ، وإن غَضِبتَ فَقُمْ ، فلا تَقضِیَنَّ فأنتَ غَضبانُ
امام علیعليه‌السلام خطاب به شریح فرمودند: در مجلس قضاوت با کسی در گوشی صحبت مکن و اگر عصبانی شدی ، برخیز و در حال خشم هرگز داوری مکن
الکافی : ۷ / ۴۱۳ / ۵
حدیث - ۹
امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام
لِشُرَیحٍ: ولا تَقعُدَنَّ فی مَجلِسِ القَضاءِ حتّی تَطعَم
امام علیعليه‌السلام
خطاب به شریح فرمودند: در مجلس قضاوت منشین ، مگر این که قبلاً چیزی بخوری
الکافی : ۷ / ۴۱۳ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
حدیث - ۱۰
امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام
لِشُرَیحٍ: إیّاکَ والتَّضَجُّرَ والتَّأذِّیَ فی مَجلِسِ القَضاءِ ، الذی أوجَبَ اللّه‌ُ فیهِ الأجرَ ، ویُحسِنُ فیهِ الذُّخرَ لِمَن قَضی بالحَقِّ
امام علیعليه‌السلام خطاب به شریح فرم.دند: مبادا در مجلس قضاوت اظهار خستگی و ناراحتی کنی ؛ مجلسی که خداوند در آن پاداش قرار داده و برای کسی که به حقّ داوری کند ذخیره خوبی در نظر گرفته است
الکافی : ۷ / ۴۱۳ / ۱
حدیث - ۱۱
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَنِ ابتُلِیَ بالقَضاءِ بینَ المُسلمینَ فَلْیَعدِلْ بَینَهُم فی لَحظِةِ وإشارَتِهِ ومَقعدِهِ ومَجلِسِهِ
هر که به داوری کردن میان مسلمانان مبتلا شود ، باید در نگاهها و اشاره کردنها و جای نشستن و نحوه نشستن خود نسبت به آنها به یکسان رفتار کند
کنزالعمّال : ۱۵۰۳۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰
حدیث - ۱۲
امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام
لِشُرَیحٍ: ثُمّ واسِ بینَ المسلمینَ بوَجهِکَ ومَنطِقِکَ ومَجلِسِکَ ، حتّی لا یَطمَعَ قَریبُکَ فی حَیفِکَ ، ولا یَیأسَ عَدُوُّکَ مِن عَدلِکَ
امام علیعليه‌السلام خطاب به شریح فرمودند: میان مسلمانان‌در نگاه کردن و سخن گفتن و نشستنت برابری را رعایت کن ، تا نزدیکانت به جانبداری (و ستم) تو امید نبندند و دشمنانت از دادگری تو ، نومید نشوند
وسائل الشیعه : ۱۸ / ۱۵۵ / ۱
حدیث - ۱۳
امام صادقعليه‌السلام :
لا یَطمَعَنَّ قَلیلُ الفِقهِ فی القَضاءِ
کسی که اندکی فقه (مسائل حقوقی و احکام قضایی) می‌داند ، هرگز نباید به کار قضاوت چشم طمع داشته باشد
بحار الأنوار : ۱۰۴ / ۲۶۴ / ۵
حدیث - ۱۴
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَنِ ابتَغی القَضاءَ وسَألَ‌فیهِ الشُّفَعاءَ وُکِلَ إلی نفسِهِ ، ومَن اُکرِهَ علَیهِ أنزَلَ اللّه‌ُ علَیهِ مَلَکا یُسَدِّدُهُ
هرکه‌جویای منصب‌قضاوت باشدو برای رسیدن به آن متوسّل به این و آن شود، خداوند او را به‌خودش‌واگذارد و هرکه مجبور به پذیرفتن آن شود، خداوند فرشته‌ای بر او فرو فرستد که استوارش بدارد
کنزالعمّال : ۱۴۹۹۴ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰
حدیث - ۱۵
امام صادقعليه‌السلام :
إنَّ النَّواویسَ شَکَت إلَی اللّه عز و جل شِدَّةَ حَرِّها ، فقالَ لَها عز و جل : اسکُتی ؛ فإنَّ مَواضِعَ القُضاةِ أشَدُّ حَرّا مِنکِ !
نواویس (که جایگاهی است در دوزخ) از گرمای سخت خود به درگاه خداوند عز و جل شکایت کرد پس خداوند عز و جل خطاب بدان فرمود : ساکت باش ؛ همانا جایگاه قاضیان(ناعادل)، گرمایَش سخت‌تر از توست!.
الفقیه : ۳ / ۶ / ۳۲۲۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰
حدیث - ۱۶
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
إنَّ القاضیَ العَدلَ لَیُجاءُبهِ یَومَ القِیامَةِ فَیَلقَی مِن شِدَّةِ الحِسابِ ما یَتَمَنّی أن لا یکونَ قَضی بینَ اثنَینِ فی تَمرَةٍ قَطُّ
در روز قیامت قاضی دادگـر را می‌آورند و چنان حساب سختی از او کشیده می‌شود ، که آرزو می‌کند کاش هرگز حتّی درباره یک خرما میان دو نفر داوری نکرده بود
کنزالعمّال : ۱۴۹۸۸ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰
حدیث - ۱۷
امام صادقعليه‌السلام :
اتَّقُوا الحُکومَةَ ؛ فإنَّ الحُکومَةَ إنّما هی لِلإمامِ العالِمِ بالقَضاءِ ،العادِلِ فی المُسلمینَ ، لِنَبیٍّ أو وَصیِّ نبیٍّ
از داوری کردن بپرهیزید ؛ زیرا (منصب) داوری در حقیقت از آنِ امامی است که در قضاوت دانا باشد و در میان مسلمانان به عدالت حکم کند ؛ از آنِ پیغمبر یا وصیّ پیغمبر
الکافی : ۷ / ۴۰۶ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰
حدیث - ۱۸
امام علیعليها‌السلام :
أفضَلُ الْخَلقِ أقضاهُم بِالْحَقِّ؛
برترین مردم، داورترین آنها به حق است.
غررالحکم ودررالکلم، ح ۳۳۲۳
حدیث - ۱۹
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
من حکم بین اثنین تحاکما إلیه فلم یقض بینهما بالحقّ فعلیه لعنه اللَّه؛
هر که میان دو کس که داوری بدو برند، داوری کند و به حق میانشان قضاوت نکند لعنت خدا بر او باد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۰
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
قاضیان فی النار و قاض فی الجنّه: قاض عرف الحقّ فقضی به فهو فی الجنّه، و قاض عرف الحقّ فجار متعمّدا أو قضی بغیر علم فهما فی النّار؛
دو قاضی در جهنمد و قاضی ای در بهشت است: قاضی ای که حق را بشناسد و بدان حکم کند در بهشت است، و قاضی ای که حق را بشناسد و دانسته منحرف شود، یا ندانسته قضاوت کند هر دو در جهنم اند.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۱
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی مع القاضی ما لم یحف عمدا؛
خداوند تا هنگامی که قاضی از روی عمد ستم نکند، یار اوست.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۲
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
اللَّه مع القاضی ما لم یجر فإذا جار تخلّی اللَّه عنه و لزمه الشّیطان؛
خداوند یار قاضی است تا موقعی که ستم نکند، وقتی ستم کرد خدا او را رها می کند و شیطان قرین او می شود.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۳
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بقوم خیرا ولّی علیهم حلماءهم و قضی بینهم علمائهم و جعل المال فی سمحائهم و إذا أراد بقوم شرّا ولّی علیهم سفهائهم و قضی بینهم جهّالهم و جعل المال فی بخلائهم؛
وقتی خداوند برای قومی نیکی خواهد خردمندانشان را بر آنها فرمانروا سازد و دانشمندانشان میان آنها قضاوت کند و مال را به دست بخشندگان دهد و وقتی برای قومی بدی خواهد سفیهانشان را بر آنها فرمانروا سازد و نادانان میان آنها قضاوت کنند و مال را به دست بخیلانشان دهد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۴
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
إذا ابتلی أحدکم بالقضاء بین المسلمین فلا یقض و هو غضبان و لیسوّ بینهم فی النّظر و المجلس و الإشاره؛
اگر یکی از شما بکار قضاوت میان مسلمانان دچار شود باید به هنگام غضب از قضاوت خودداری کند و میان ارباب دعوی در نگاه و نشیمن گاه و اشاره تفاوتی نگذارد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۵
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
أخذ الأمیر الهدیّه سحت و قبول القاضی الرّشوه کفر؛
هدیه گرفتن امیر نارواست و رشوه گرفتن قاضی کفر است.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۶
امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ قُضاةُ الْحَقِّ؛
بهترین مردم کسانی هستند که به حق قضاوت کنند.
بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۲۶۶، ح ۲۰.
حدیث - ۲۷
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :
اِذا حَکَمْتُمْ فَاعْدِلوا وَ اِذا قُلْتُمْ فَاَحْسِنوا فَاِنَّ اللّه‌َ مُحْسِنٌ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛
هرگاه قضاوت می‌کنید، عادلانه قضاوت کنید و هرگاه سخن می‌گویید، نیکو بگویید، زیرا خداوند نیکوکار است و نیکوکاران را دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح ۲۰۰.
حدیث - ۲۸
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْعَبدَ اَنْ یَکُونَ سَهْلَ الْبَیْعِ وَ سَهْلَ الشِّراءِ وَ سَهْلَ القَضاءِ وَ سَهْلَ الاِقْتِضاءِ؛
خداوند بنده‌ای را که در خرید و فروش و قضاوت و پذیرش قضاوت آسان گیر باشد دوست دارد.
دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۱۷
حدیث - ۲۹
قال الامام علیعليه‌السلام : لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضَاءُ عَلَی الثَّقَةِ بِالظَّنِّ.
امام علیعليه‌السلام فرمودند: قضاوتی که با تکیه به ظن و گمان باشد، عادلانه نیست.
«نهج البلاغة، حکمت ۲۲۰»
گواهی دادن
حدیث - ۱
رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
وقد سُئلَ عن الشهادَةِ:هل تَرَی الشمسَ ؟ علی مِثلِها فَاشهَدْ أو دَعْ
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در پاسخ به پرسش از شهادت دادن فرمودند: آفتاب را می‌بینی ؟ هرگاه موضوع به همین روشنی بود شهادت بده و گرنه خودداری کن
وسائل الشیعه : ۱۸ / ۲۵۰ / ۳
حدیث - ۲
امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام
لِشُرَیحٍ: اِعلَمْ أنّ‌المسلمینَ عُدولٌ بعضُهُم عَلی بَعضٍ ، إلاّ مَجلودا فی حَدٍّ لَم یَتُب مِنهُ ، أو مَعروفاً بشهادَةِ الزُّورِ ، أو ظَنِیناً
امام علیعليه‌السلام خطاب به شریح فرمودند: بدان که مسلمانان نسبت به یکدیگر عادل به شمار می‌آیند ، مگر کسی که به کیفر گناهی حدّ خورده و توبه نکرده باشد یا به شهادت دروغ دادن شهرت داشته باشد یا گمانِ بد درباره او برده شود (و مظنون باشد)
الفقیه : ۱۳ / ۱۵ / ۳۲۴۳ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۴
حدیث - ۳
امام صادقعليه‌السلام :
لا أقبَلُ شهادَةَ الفاسِقِ إلاّعلی نَفسِهِ
شهادت فاسق را جز بر ضدّ خودش نمی‌پذیرم
الکافی : ۷ / ۳۹۵ / ۵
حدیث - ۴
امام صادقعليه‌السلام :
إنّ أمیرَ المؤمنینَعليه‌السلام کانَ لا یَقبَلُ شهادَةَ فَحّاشٍ ، ولا ذِی مُخْزِیَةٍ فی الدِّینِ
امیر المؤمنینعليه‌السلام نَـه شـهادت آدم فـحّاش و بد زبان را می‌پذیرفت و نه‌شهادت کسی‌را که سوء پیشینه دینی داشت.
الکافی : ۷ / ۳۹۶ / ۷ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۴
حدیث - ۵
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَن رَجَعَ عن شهادَتِهِ وکَتَمَها ، أطعَمَهُ اللّه لَحمَهُ علی رُؤوسِ الخَلائقِ ، ویَدخُلُ النارَ وهو یَلُوکُ لِسانَهُ
هرکه از شهادت‌خود برگردد و آن را کتمان کند ، خداوند در حضور خلایق گوشتش را به وی بخوراند و در حالی که زبان خود را می‌جود به دوزخ رود.
ثواب الأعمال : ۳۳۳ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۴
حدیث - ۶
امام صادقعليه‌السلام :
إذا دُعِیتَ إلی الشهادَةِ فَأجِبْ
هرگاه برای شهادت دادن فرا خوانده شدی ، اجابت کن
التهذیب : ۶ / ۲۷۵ / ۷۵۲ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۴
حدیث - ۷
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَن کَتَمَ شَهادَةً إذا دُعِیَ إلَیها کانَ کَمَن شَهِدَ بِالزُّورِ
هر کسی هنگامی کـه بـرای شـهـادت دادن فرا خوانده شود آن را کتمان کند، همانند کسی است که شهادتِ دروغ دهد.
کنز العمّال : ۱۷۷۴۳
حدیث - ۸
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَن شَهِدَ شهادَةَ حَقٍّ لِیُحیِیَ بها حَقَّ امرِئٍ مُسلمٍ أتی یَومَ القِیامَةِ ولِوَجهِهِ نُورٌ مَدَّ البَصَرِ ، یَعرِفُهُ الخلایِقُ بِاسمِهِ ونَسَبهِ
کسی که برای زنده کردن حقّ یک نفر مسلمان شهادت حقّ بدهد ، روز قیامت در حالی آورده می‌شود که پرتوِ نور چهره‌اش تا چشم کار می‌کند دیده می‌شود و خلایق او را به نام و نسب می‌شناسد
بحار الأنوار : ۱۰۴ / ۳۱۱ / ۹ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۴
حدیث - ۹
امام علیعليه‌السلام :
القِسْطُ رُوحُ الشهادَةِ
عدالت ، روح شهادت دادن است
غرر الحکم : ۳۵۶ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۴
حدیث - ۱۰
پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :
وَ مَن شَهِدَ شَهادَةَ حَقٍّ لِیُحیِیَ بِها حَقَّ امرِی‌ءٍ مُسلِمٍ اَتی یَومَ القیامَةِ وَ لِوَجهِهِ نورٌ مَدَّ البَصَرِ تَعرِفُهُ الخَلایِقُ بِاسمِهِ وَ نَسَبِهِ ؛
کسی که برای زنده کردن حق یک مسلمان، شهادت حقّ بدهد، روز قیامت در حالی آورده می‌شود که پرتو نور چهره‌اش، تا چشم کار می‌کند دیده می‌شود و خلایق او را به نام و نسب می‌شناسند.
(کافی، ج ۷، ص ۳۸۱، ح ۱)
حدیث - ۱۱
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
من شهد شهاده یستباح بها مال امرئ مسلم أو یسفک بها دم فقد أوجب النّار؛
هر که شهادتی دهد که به سبب آن مال مرد مسلمانی را بخورند یا خونی بریزند مستحق جهنم است.
نهج الفصاحه
حدیث - ۱۲
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
من کتم شهاده إذا دعی إلیها کان کمن شهد بالزّور؛
هر که شهادتی را که از او خواسته اند نهان دارد چنان است که شهادت دروغ داده باشد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۱۳
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
لن تزول قدم شاهد الزّور حتّی یوجب اللَّه له النّار؛
شاهد دروغ از جا نرود تا خداوند جهنم را بر او واجب کند.
نهج الفصاحه
حدیث - ۱۴
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
شاهد الزّور لا تزول قدماه حتّی یوجب اللَّه له النّار؛
شاهد دروغ قدم برندارد تا جهنم بر او واجب شود.
نهج الفصاحه
حدیث - ۱۵
أکرموا الشّهود فإنّ اللَّه یستخرج بهم الحقوق و یدفع بهم الظّلم؛
شاهدان را گرامی شمارید زیرا خدا حقوق کسان را به وسیله آنان احقاق می کند و ستم را به وسیله آنها دفع می نماید.
نهج الفصاحه
حدیث - ۱۶
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:
أکبر الکبائر الإشراک باللَّه و قتل النّفس و عقوق الوالدین و شهاده الزور؛
بزرگترین گناهان بزرگ شرک به خدا و قتل نفس و بد رفتاری با پدر و مادر و شهادت دروغ است.
نهج الفصاحه
حدیث - ۱۷
پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :
وَ مَنْ شَهِدَ شَهادَةَ حَقٍّ لِیُحْیِیَ بِها حَقَّ امْرِی‌ءٍ مُسْلِمٍ اَتی یَوْمَ الْقیامَةِ وَ لِوَجْهِهِ نورٌ مَدَّ الْبَصَرِ تَعْرِفُهُ الْخَلایِقُ بِاسْمِهِ وَ نَسَبِهِ ؛
کسی که برای زنده کردن حق یک مسلمان، شهادت حقّ بدهد، روز قیامت در حالی آورده می‌شود که پرتو نور چهره‌اش، تا چشم کار می‌کند دیده می‌شود و خلایق او را به نام و نسب می‌شناسند.
کافی، ج ۷، ص ۳۸۱، ح ۱
حدیث - ۱۸
امام صادقعليه‌السلام :
لا تَشهَدَنَّ بشهادَةٍ‌حتّی تَعرِفَها کما تَعرِفُ کَفَّکَ
نباید شهادتی بدهی، مگر هنگامی که آن را مانند کف دستت بشناسی
الکافی : ۷ / ۳۸۳ / ۳
قوانین قضایی
حدیث - ۱
امام صادقعليه‌السلام :
إنّ علیّاعليه‌السلام کان یُطعِمُ مَن خلّدَ فی السِّجْنِ مِن بیتِ مالِ المسلمینَ
علیعليه‌السلام کسی را که زندانی می‌شد ، از بیت‌المال مسلمانان غذا می‌داد
وسائل الشیعه : ۱۱ / ۶۹ / ۲ منتخب میزان الحکمة : ۲۰
حدیث - ۲
امام صادقعليه‌السلام :
إنَّ أمیرَ المؤمنینَعليه‌السلام ألقَی صِبیانُ الکُتّابِ ألواحَهُم بینَ یدَیهِ لِیُخَیِّرَ بینَهُم ، فقالَ : أما إنّها حُکومَةٌ ! والجَورُ فیها کالجَورِ فی الحُکمِ ! أبلِغُوا مُعَلِّمَکُم إن ضَرَبَکُم فَوقَ ثلاثِ ضَرَباتٍ فی الأدَبِ اقتُصَّ مِنهُ
کودکان مکتبی دست خطهای خود را در مقابل امیرالمؤمنین نهادند ، تا بهترین آنها را انتخاب کند ؛ حضرت فرمود : هان ! این یک داوری است ! و ظلم در این باره ، مانند ظلم در قضاوت است ! به معلّم خود بگویید که اگر برای تنبیه بیش از سه ضربه بزند ، قصاص می‌شود
وسائل الشیعه : ۱۸ / ۵۸۲ / ۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۲
حدیث - ۳
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَن عَفا عَن دَمٍ لم‌یَکُن لَهُ ثَوابٌ إلاّ الجَنّةُ
هرکه از (قصاص) خونی گذشت کند ، او را پاداشی جز بهشت نباشد
کنزالعمّال : ۳۹۸۵۴
حدیث - ۴
پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
ما مِن رَجُلٍ مُسلمٍ یُصابُ بشَیءٍ فی جَسَدِهِ فَیَتَصَدَّقُ بهِ إلاّ رَفَعَهُ اللّه بهِ دَرجَةً وحَطَّ عَنهُ بهِ خَطیئةً
هیچ مرد مسلمانی نیست که به قسمتی از بدنش آسیبی وارد شود و از (قصاص) آن درگذرد ، مگر این که خداوند به سببِ آن یک درجه بالایش بَرد و یک گناه از او بزداید
کنز العمّال : ۳۹۸۵۰ منتخب میزان الحکمة : ۴۶۶
حدیث - ۵
امام علیعليه‌السلام :
الحَبسُ بَعدَ معرِفَةِ الحقِّ ظُلْم
زندانی کردن ، پس از پی بردن به حقیقت، ظلم است
مستدرک الوسائل : ۱۷ / ۴۰۳ / ۲۱۶۷۲ منتخب میزان الحکمة : ۱۳۰
حدیث - ۶
امام علیعليه‌السلام :
إذا ارْتَدَّتِ المَرأةُ عنِ الإسلامِ لَم تُقْتَلْ ، ولکنْ تُحْبَسُ أبدا
هرگاه زن مرتد شود ، کشته نمی‌شود بلکه به زندان ابد محکوم می‌گردد
تهذیب الأحکام : ۱۰ / ۱۴۲ / ۵۶۹ منتخب میزان الحکمة : ۱۲۸
حدیث - ۷
امام صادقعليه‌السلام :
لا یُقطَعُ السّارِقُ فیعامِ سَنَةٍ یَعنِی فی عامِ مَجاعَةٍ
در سالهای قحطی و گرسنگی ، دست سارق قطع نمی‌شود
الکافی : ۷ / ۲۳۱ / ۲ منتخب میزان الحکمة : ۲۷۲
حدیث - ۸
امام صادقعليه‌السلام :
السّارقُ إذا جاءَ مِن قِبَلِ نَفسِهِ‌تائبا إلی اللّه ، ورَدَّ سَرِقَتَهُ عَلی صاحِبِها ، فلا قَطعَ علَیهِ
دزد اگـر بـا پـای خـود بیاید و خـودش را معرفی کند و به درگاه خدا توبه برد و مال دزدی را به صاحبش برگرداند ، دستش قطع نمی‌شود
تهذیب الأحکام : ۱۰ / ۱۲۲ / ۴۸۹ منتخب میزان الحکمة : ۲۷۲
حدیث - ۹
امام صادقعليه‌السلام :
لا یُقطَعُ الأجیرُ والضَّیفُ إذا سَرَقَ ؛ لأنّهُما مُؤتَمَنانِ
کارگر و میهمان اگر دزدی کنند دستشان قطع نمی‌شود ؛ چون آنها مورد اعتمادند
علل الشرائع : ۵۳۵ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۲۷۲
حدیث - ۱۰
الإمامُ الصّادقُعليه‌السلام
لمّا سُئلَ : المؤمنُ یَقتُلُ المؤمنَ مُتَعمِّدا هَل لَهُ تَوبَةٌ ؟: إن کانَ قَتَلَهُ لاِءیمانِهِ فلا تَوبةَ لَهُ ، وإن کانَ قَتَلَهُ لِغَضَبٍ أو لِسَبَبِ شیءٍ مِن أمرِ الدنیا فإنَّ توبَتَهُ أن یُقادَ مِنهُ
امام صادقعليه‌السلام
در پاسخ به این پرسش که : اگر مؤمن عمدا مؤمنی را بکشد آیا توبه دارد؟ فرمودند: اگر به خاطر ایمانش او را کشته باشد ، توبه ندارد ولی اگر از روی خشم یا به انگیزه امری از امور دنیا بکشد ، توبه‌اش این است که قصاص شود
الکافی : ۷ / ۲۷۶ / ۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۸
حدیث - ۱۱
الإمام علیّعليه‌السلام :
یَجِبُ عَلَی الإِمامِ أن یَحبِسَ الفُسّاقَ مِنَ العُلَماءِ ، وَالجُهّالَ مِنَ الأَطِبّاءِ
امام علیعليه‌السلام :
بر امام ، لازم است عالمان تبهکار و پزشکان ناآگاه را به زندان درافکند
تهذیب الأحکام ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۹ ، حدیث - ۸۷۸ ، کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۳ ، صفحه ۳۱ ، حدیث - ۳۲۶۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸
فهرست مطالب
قضاوت ۳
حدیث - ۳
حدیث - ۲ ۳
حدیث - ۳ ۴
حدیث - ۴ ۴
حدیث - ۵ ۴
حدیث - ۶ ۵
حدیث - ۷ ۵
حدیث - ۸ ۶
حدیث - ۹ ۶
حدیث - ۱۰ ۷
حدیث - ۱۱ ۷
حدیث - ۱۲ ۷
حدیث - ۱۳ ۸
حدیث - ۱۴ ۸
حدیث - ۱۵ ۹
حدیث - ۱۶ ۹
حدیث - ۱۷ ۱۰
حدیث - ۱۸ ۱۰
حدیث - ۱۹ ۱۰
حدیث - ۲۰ ۱۱
حدیث - ۲۱ ۱۱
حدیث - ۲۲ ۱۱
حدیث - ۲۳ ۱۲
حدیث - ۲۴ ۱۲
حدیث - ۲۵ ۱۳
حدیث - ۲۶ ۱۳
حدیث - ۲۷ ۱۳
حدیث - ۲۸ ۱۴
حدیث - ۲۹ ۱۴
گواهی دادن ۱۵
حدیث - ۱ ۱۵
حدیث - ۲ ۱۵
حدیث - ۳ ۱۶
حدیث - ۴ ۱۶
حدیث - ۵ ۱۶
حدیث - ۶ ۱۷
حدیث - ۷ ۱۷
حدیث - ۸ ۱۷
حدیث - ۹ ۱۸
حدیث - ۱۰ ۱۸
حدیث - ۱۱ ۱۹
حدیث - ۱۲ ۱۹
حدیث - ۱۳ ۱۹
حدیث - ۱۴ ۲۰
حدیث - ۱۵ ۲۰
حدیث - ۱۶ ۲۰
حدیث - ۱۷ ۲۱
حدیث - ۱۸ ۲۱
قوانین قضایی ۲۲
حدیث - ۱ ۲۲
حدیث - ۲ ۲۲
حدیث - ۳ ۲۳
حدیث - ۴ ۲۳
حدیث - ۵ ۲۳
حدیث - ۶ ۲۴
حدیث - ۷ ۲۴
حدیث - ۸ ۲۴
حدیث - ۹ ۲۵
حدیث - ۱۰ ۲۵
حدیث - ۱۱ ۲۶
فهرست مطالب ۲۷