آداب معنوى
2000 عمل مستحب و مكروه
مؤ لف : روح الله ولى ابرقوئى
مقدمه
انسان ، طالب سعادت و كمال است او به گونه اى خلق شده است كه پيوسته به دنبال گمشده و معشوق خود، يعنى خالق و پرورش دهنده خود مى گردد؛ليكن در اجتماع و جامعه انسانى موانع و سرگرمى هاى دنيوى و مادى فراوانى چراغ فروزان فطرت و ذات انسانى را كم نور و گاهى خاموش مى كنند. انسان براى اين كه در دام چنين صيادهايى كه رئيس و فرمانده آنها ابليس رجيم مى باشد نيفتد، بايد راه و مسير شريعت و انبيا و ائمهعليه‌السلام را بپيمايد تا با روح و باطنى پولادين آن موانع را از سر راه بردارد و به كمال واقعى كه همان رسيدن به خداست ، برسد.
خداوند متعال كتاب آسمانى خود، قرآن مجيد را كه حاوى كامل ترين و مهمترين قوانين و دستورات الهى است را بر رسول گرامى اش حضرت محمد بن عبداللهصلى‌الله‌عليه‌وآله نازل نمود تا وسيله اى براى هدايت بشر باشد. سپس ولايت باطنى و تكوينى و امامت ائمهعليه‌السلام را براى مردم قرار داد تا ادامه دهنده سير نبوت باشند و بشر را به سر منزل حقيقت برسانند.
بى ترديد تنها راه سعادت بشر فقط انجام فرايض و واجبات الهى و محرمات است اگر انسان فرايض را با اخلاص و حضور قلب به جا آورد بهترين وسيله را براى قرب و رسيدن به خدا برگزيده است
در شرع مقدس اسلام همراه واجبات و محرمات ، مجموعه اى از اعمال مستحب و مكروه مقرر شده كه براى انجام يا ترك آنها تاءكيد زيادى شده است اگر چه نمازهاى مستحبى زيادى زيادى داريم كه واقعا در بيشتر مواقع باعث قرب و نزديكى به خداوند مى شوند، مثل نماز شب و نمازهاى ديگرى كه تاءكيد زيادى بر اقامه آنها شده است و همچنين با ترك بعضى از مكروهات زمينه مناسبى براى ترك محرمات در انسان ايجاد مى شود، اما نبايد فراموش كرد كه اصل در دين ، عمل به واجبات و ترك محرمات است امير مؤ منان حضرت علىعليه‌السلام مى فرمايند:ان للقلوب اقبالا و ادبارا فاذا اقبلت فاحملوها على النوافل و اذا ادبرت فاقتصروابها على الفرائض ؛براى قلب ها گاهى نشاط و روى آوردن و گاهى بى نشاطى و روى برگرداندن مى باشد. پس هرگاه قلوب شما پرنشاط هستند (و به قول معروف حال عبادت دارند) آنها را علاوه بر انجام واجبات به انجام مستحبات وادار سازيد و آن گاه كه بى نشاطند، تنها به انجام فرايض و واجبات قناعت كنيد.(١)
لازم به ذكر است كه مكروهات و اصل كراهت بر دو قسم است :
الف )مكروهاتى كه از نظر شرع مقدس داراى مفسده كمى مى باشند؛ مثلا ايستاده آب نوشيدن در هنگام شب مكروه است اين بدان معناست كه چنين كارى ضرر كمى براى بدن دارد.
ب )مكروهاتى كه اصلا داراى مفسده نيستند، ولى ثواب عمل عبادى را كم مى كنند. به عبارت ديگر كراهت آنها به معناىاقل الثوابمى باشد؛ مثلا نماز خواندن در حمام مكروه است اين يعنى ثوابى كه نماز دارد با اقامه آن در حمام كم مى شود، نه آن كه اين عمل مفسده اى داشته باشد.
كتابى كه در پيش رو داريد مشتمل بر حدود دو هزار آداب (مستحبات و مكروهات ) است كه ان شاءالله خوانندگان عزيز با مطالعه آن و با توجه به مطالب مذكور بتوانند سير تكاملى و سعادت خويش را به خوبى و نشاط روحى بپيمايند و در اين مسير بنده حقير و عاصى خدا را از دعاهاى خير خود فراموش نكنند.
از خداوند متعال مى خواهيم تا ما را در انجام واجبات و ترك محرمات توفيق دهد و به ما خلوص و حضور قلبى دائم عطا نمايد. از او مى خواهيم كه همواره به ما حال عبادت و سوز دل عنايت فرمايد تا با انجام مستحبات و ترك مكروهات ، رضايت و خشنودى او را كه بهترين پاداش است ، كسب نماييم !(ان شاءالله )
روح الله ولى ابرقويى -قم - ٩ صفر١٤٢٢
پنج شنبه ١٣ ارديبهشت١٣٨٠
آداب دعا كردن
١. حضور قلب
٢. خضوع و فروتنى
٣. اميدوارى
٤. شناخت خدا و اعتقاد به قدرت او و علم به نياز.
٥. اميدوارى به خدا و قطع اميد از ديگران
٦. پرهيز از گناه به ويژه ستم مالى و آبرويى به مردم
٧. گريستن روايت شده است :بين بهشت و جهنم ، گردنه اى است كه كسى از آن عبور نمى كند، مگر كسانى كه از ترس خدا، خيلى گريه كرده باشند.
٨. سپاس و ستايش خداوند.
٩. ذكر نامهاى خدا كه مناسب دعايش مى باشد و نيز گفتن نعمتهاى خداوند و شكر آن ، بيان گناهان و آمرزش خواستن براى آنها.
١٠. درنگ و عجله نكردن و اصرار و پافشارى در دعا. زيرا خداوند درخواست كننده لجوج را دوست دارد و حداقل پافشارى اين است كه دعاى خود را سه بار تكرار كرده و خواسته خود را سه بار بگويد.
١١. پنهان دعا كردن زيرا هم فرمان خداوند را كه مى فرمايد:در پنهان دعا كنيداجابت كرده و هم از آفت ريا دور مى ماند. روايت شده است :دعاى پنهانى ، برابر با هفتاد دعاى آشكار است.
١٢. شريك ساختن ديگران در دعا.
١٣. با ديگران دعا كردن دعا در جمع نيز باعث اجابت است بهترين جمعيت براى دعا، چهل نفر است چهار نفر هم مى توانند هر كدام ده بار دعا كنند و اگر نتوانست در جمع دعا كند، خود نيز مى تواند چهل بار دعا كند.
١٤. تضرع در دعا به همراه قلب خاضع و بدن متواضع و چاپلوسى خداوند به حضرت موسىعليه‌السلام وحى كرد:موسى ! هنگامى كه مرا مى خوانى ترسان باش ، صورت خود را خاك آلوده كن و با اعضاى مهم بدنت ، برايم سجده كن قلبت را با ترس از من بميران زنده دل و كهنه لباس باش
١٥. صلوات فرستادن بر محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله و آل اوعليه‌السلام در اول و آخر دعا باعث اجابت دعا است
١٦. پاكدلى و روى آوردن با تمام وجود به خداوند.
١٧. دعاكردن قبل از بلا.
١٨. شريك نمودن ديگران در دعا و قبل از خود، آنان را دعا كردن
١٩. بلند كردن كف دستها هنگام دعا.
٢٠. در دست داشتن انگشترى عقيق يا فيروزه از امام صادقعليه‌السلام روايت شده :هيچ كف دستى به سوى خداى متعال بلند نشده است كه نزد او محبوبتر باشد از كفى كه انگشتر عقيق در آن است
٢١. صدقه دادن قبل از گناه ، باعث اجابت دعا مى گردد.
٢٢. انتخاب اوقات مخصوصى براى دعا، مثل شب و روز جمعه ، بين ظهر و عصر روز چهارشنبه براى نفرين كردن كفار، وقت نماز عشاء، يك ششم اول از نيمه دوم شب ، آخر شب تا طلوع فجر، بين طلوعين ، سه شب قدر در ماه رمضان كه برترين آن شب بيست و سوم است ، شبهاى احياء كه عبارتند از: شب اول رجب ، نيمه شعبان ، عيد فطر و قربان و روز عرفه ، فطر و قربان ، هنگام وزيدن بادها، باريدن باران ، از بين رفتن سايه ها و ريختن اولين قطره خون مقتول مؤ من ، هنگام اذان ظهر و از طلوع فجر تا طلوع خورشيد، بعد از نمازهاى واجب ، وتر، فجر و نماز ظهر و مغرب
٢٣. مكانهاى خاص نيز به اجابت دعا كمك مى كنند. مانند:راءس الحسين و مكانى كه زير گنبد آن قرار دارد.
٢٤. حالات عالى مانند رقت قلب
٢٥. طهارت ، نماز و روزه.(٢)
آداب و مراقبت هاى ايام سال
آداب ماه محرم
١- سزاوار است كه حال دوستان آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله در دهه اول محرم تغيير نموده و در دل و سيماى خود، آثار اندوه و درد اين مصيبتهاى بزرگ را آشكار نمايند.
٢- خوب است كه مقدارى از لذائذ زندگى را كه از خوردن و نوشيدن و حتى خوابيدن و گفتن به دست مى آيد، ترك نمايند و مانند كسى باشند كه پدر يا فرزند خود را از دست داده است
٣- خوب است كه روز تاسوعا و عاشورا، ديدار با برادران دينى را ترك كرده و آن روز را روز گريه و اندوه خود قرار دهند.
٤- مستحب است كه در دهه اول محرم ، هر روز امام حسينعليه‌السلام را با زيارت عاشورا زيارت نمايند.
٥- سزاوار است كه اگر مى توانند مراسم عزادارى آن حضرت را در منزل خود با نيتى خالص بر پا نمايند و اگر نمى توانند در مساجد يا منازل دوستانش به برپايى اين مراسم كمك كنند.
٦- شايسته است كه هر روز مقدارى از اوقات خود را در مكانهاى عمومى به عزادارى بپردازد.
٧- مستحب است كه در آخر روز عاشورا، زيارت تسليت را بخوانند.
٨- يكى از اعمال مهم دهه اول ، دعاى اول ماه است و براى اينكه اول اين ماه ، اول سال بوده و از طرف ديگر دعاهاى قبل از وقت نيز تاءثير خاصى در برآورده شدن حاجات و رسيدن به امور مهم دارد؛ اين دعا تاءثير زيادى در سلامتى و دورى از آفات دينى و دنيايى آن سال و بهبودى حال و به دست آوردن نيكيها دارد.
٩- بهتر است كه در شب اول ، بعضى از نمازهايى را كه در اين شب وارد شده به مقدار حال و توانايى خود بخواند؛ حداقل دو ركعت نمازى را كه شامل حمد و يازده بارقل هو اللّه احداست را بخواند. بعد از آن ، دعايى را كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله بعد از اين نماز خوانده است و در كتاب اقبال نقل شده را بخواند و فرداى آن روز را روزه بگيرد. در روايت آمده است كسى كه چنين عملى را انجام بدهد مانند كسى است كه به مدت يك سال كارهاى خوب انجام داده و تا سال آينده محفوظ خواهد بود.
١٠- مستحب است كه روز سوم را روزه بگيرد. در روايت آمده است : حضرت يوسفعليه‌السلام در اين روز از چاه خارج شد. و اگر كسى اين روز را روزه بگيرد، خداوند مشكل او را برطرف نموده و سختيها را بر او آسان مى نمايد.
١١- روايت شده است : مستحب است كه انسان تمام ماه را روزه بگيرد. و در مورد روزه روز تاسوعا و عاشورا روايت مخصوص داريم ، اما احتياط اين است كه روز عاشورا را روزه نگيرد ولى از خوردن و آشاميدن تا عصر خوددارى نمايد و آنگاه چيزى بخورد يا بياشامد؛ به جهت اين كه امام حسينعليه‌السلام و ياران حضرت در عصر از غصه هاى اين دنياى پست رهايى يافتند.
١٢- از كارهايى مثل سرمه كشيدن و غير آن ، بهتر است پرهيز شود.
١٣- مستحب است كه شب عاشورا تا صبح پيش قبر امام حسينعليه‌السلام بماند.
١٤- از شيخ مفيدرحمه‌الله روايت شده است كه شب بيست و يكم محرم ، شب زفاف سرور تمام زنان جهان حضرت فاطمهعليه‌السلام است و به همين جهت روزه آن روز مستحب مى باشد.
١٥- مستحب است كه در آخر ماه محرم محاسبه نفس ، استغفار و دعا براى اصلاح حال ، صورت پذيرد.(٣)
آداب ماه صفر
١- سزاوار است كه روز اربعين را روز اندوه خود دانسته و تلاش نمايد براى يك بار هم كه شده ، كنار مزارش او را زيارت نمايد.
٢- مستحب است كه در پايان روز اربعين نيز مانند ساير روزهاى مهم از خداوند بخواهد حال و عمل او را اصلاح نموده و به حامى آن روز كه از معصومينعليه‌السلام مى باشد توسل جويد.
(روزهاى هفته كه هر كدام مربوط به معصومىعليه‌السلام مى باشد در آخر اين بخش خواهد آمد).
٣- وفات پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نيز در اين ماه واقع شده است ؛ سزاوار است در اين روز به گونه اى اندوهگين بوده و عزادارى نمايد كه شايسته اتفاق بزرگ اين روز و ناگواريهايى كه بعد از رحلت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله رخ داده است ، باشد.
٤- مستحب است كه در روز وفات پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله با زيارتهايى كه وارد شده يا با زيارتى كه خود با يارى خداوند مى سازد، او را زيارت نمود.
٥- زيارت امام حسن مجتبىعليه‌السلام نيز در اين روز استحباب دارد، چرا كه شهادت او در همين روز است
٦- سزاوار است كه بر امام حسنعليه‌السلام درود فرستاده و قاتل او معاويه پسر ابى سفيان (لعنة اللّه عليه ) را لعنت نمايد.(٤)
آداب ماه ربيع الاول
اين ماه همانگونه كه از اسم آن پيداست بهار ماههاست ؛ به جهت اين كه آثار رحمت خداوند در آن هويداست در اين ماه ذخاير بركات خداوند و نورهاى زيبايى او بر زمين فرود آمده است ؛ زيرا ميلاد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در اين ماه است و مى توان ادعا كرد كه از اول آفرينش زمين ، رحمتى مانند آن بر زمين فرود نيامده است
از آداب اين ماه است :
١. تمام ماه را در روز تولد پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله با تلاشهاى نيكو و اطاعتهاى گرانقدر و بزرگ ، بزرگ داشته و با پروردگار خود در مورد اين نعمت بزرگ مناجات نمايد.
٢. دعا كردن در اول اين ماه با دعاهايى كه روايت شده است از مهم ترين اعمال اين ماه مى باشد.
٣. روز هشتم ربيع الاول ، روز وفات امام حسن عسگرىعليه‌السلام مى باشد. پس سزاوار است در اين روز اندوهگين باشد، به خصوص با در نظر گرفتن اين كه صاحب مصيبت حضرت امام عصر(عج ) مى باشد؛ پس بايد آن امامعليه‌السلام را با هر زيارتى كه به ذهنش مى رسد زيارت نموده و به امام زمانعليه‌السلام تسليت بگويد.
٤. روز نهم ربيع الاول ، چنانكه در روايت گرانقدرى آمده است ، روز نابودى دشمن خدا بوده و اين روز و خوشحالى در آن فضيلت داشته و روز شادى پيروان آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله مى باشد. سزاوار است كه دوستان آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله شادى خود را در اين روز، به خاطر نابودى دشمن خدا آشكار كنند.
٥. روز دهم ربيع الاول ، روز ازدواج پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله با حضرت خديجهعليها‌السلام مى باشد و بر شيعيان لازم است كه به خاطر تاءثير اين ازدواج مبارك و فرخنده ، در خوبى ها و سعادت ها و انتشار نورهاى درخشان و پاك ، آن را بزرگ بدارند.
٦. روز هفدهم ربيع الاول ، همان طور كه گفته شد روز ميلاد حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله است از كارهاى مهم اين روز، روزه داشتن اين روز، به خاطر شكرگزارى و به جا آوردن دو ركعت نماز مى باشد كه در هر ركعت آن يك بار سوره حمد، ده بار سوره قدر و ده بار سوره اخلاص مى خواند. سپس در مكان نماز خود نشسته و دعايى را كه روايت شده است را مى خواند.
٧. از كارهاى مهم در روز ميلاد پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، رعايت آداب عيد و اظهار مراسم شرعى عيدهاى بزرگ است ، تا ديگران اين روز را به عنوان عيد بشناسند.
٨. از مهمترين اعمال مهم اين روز به پايان رساندن روز خود با سلام به حاميان و نگهبانان آن روز و به درگاه آنان جهت شفاعت و اصلاح حال تضرع نمودن ، مى باشد.(٥)
آداب ماه ربيع الثانى
١. از مهمترين اعمال اين ماه چنانچه در جميع ماهها گفتيم ، دعا در اول آن است به خصوص دعاى بلند مرتبه و گرانقدرى كه در اول آن روايت شده است
٢. روز دهم ربيع الثانى ، روز ولادت امام حسنعليه‌السلام مى باشد. مراقبت از روزهاى ولادت ائمهعليه‌السلام ، شبيه به مراقبت روز ولادت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله است
امام حسن عسگرىعليه‌السلام خصوصيتى براى برآورده شدن حاجات اخروى دارند. معصومينعليه‌السلام گر چه هر كدام از آنان وسيله اى براى بندگان خدا در جميع حوائج مى باشند، ولى هر كدام خصوصيتى براى بعضى از حاجتها دارا مى باشند- چنانكه دعاى توسل ، شاهدى بر اين مطلب است - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله ، دختر بزرگوارش و امام حسنعليه‌السلام و امام حسينعليه‌السلام در حاجت هاى مربوط به ، به دست آوردن طاعت خدا و خشنودى او خصوصيتى دارند. اميرالمؤ منينعليه‌السلام خصوصيتى در مورد انتقام از دشمنان و برطرف نمودن ظلم ظالمين دارند. امام سجادعليه‌السلام خصوصيتى در مورد ستم پادشاهان و القائات و وسوسه هاى شيطان دارند. امام باقرعليه‌السلام و امام صادقعليه‌السلام نيز خصوصيتى در كمك گرفتن در مورد آخرت دارند. امام كاظمعليه‌السلام خصوصيتى در مورد سلامتى كامل از بيماريها و دردهايى كه مردم از آن گريزانند دارند. همچنين امام رضاعليه‌السلام خصوصيتى در مورد ترسهاى مسافرت در دريا و خشكى و زمينهاى بى آب و علف و بدون آبادى و سكنه دارند.امام جوادعليه‌السلام خصوصيتى در مورد توسعه روزى و بى نياز شدن از آنچه در دست مردم است دارند. امام هادىعليه‌السلام نيز خصوصيتى در مورد قضاى نافله ها، احسان به برادران مؤ من و به كمال رسيدن طاعتهاى پروردگار دارند. امام حسن عسگرىعليه‌السلام خصوصيتى در كمك نمودن در مورد آخرت دارند و امام عصر ما(عج ) پناهگاه و اميد و حافظ ما، نور ما و زندگى ما، امام مهدىعليه‌السلام جامع تمام خصوصيات مذكور بوده و براى حاجات ديگر نيز توسل به او مناسب است
٣. سزاوار است كه اين روز (روز ميلاد امام حسن عسگرىعليه‌السلام ) مانند ساير روزهاى شريف كه گفته شد به پايان رسانده شود.(٦)
آداب ماه جمادى الاول
١. از كارهاى مهم اين ماه ، دعا كردن با دعاهايى كه روايت شده است ، مى باشد.
٢. پانزدهم اين ماه ، روز ولادت امام سجادعليه‌السلام مى باشد. بنابراين شيعه بايد اين روز را با عمل ، بزرگ بدارد زيرا مردم بايد روزهاى ولادت زمامداران خود را بزرگ داشته و آداب و تكاليفى را در اين مورد رعايت نمايند.
٣. سزاوار است كه روز خود و پايان اين ماه را همان طور كه در ماههاى قبل گفتيم به پايان برساند.(٧)
آداب ماه جمادى الثانى
١. از كارهاى مهم در اين ماه ، دعا نمودن –به خصوص با دعاى روايت شده - مى باشد.
٢. سوم جمادى الثانى ، روز شهادت حضرت زهراعليها‌السلام مى باشد. لازم است كه شيعيان وفادار اين روز را از روزهاى اندوه و مصيبت قرار دهند؛ زيرا اين روز براى بستگان آن حضرتعليها‌السلام دومين روز روز مصيبت بعد از رحلت پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله بود و اميرالمؤ منينعليه‌السلام بعد از وفات رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هيچ روزى را مصيبت بارتر و ناگوارتر از اين روز نديد.
٣. سزاوار است كه شيعه ، آن حضرتعليها‌السلام را در اين روز به گونه اى زيارت نموده و بر او صلوات و درود بفرستند كه مايه رضايت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله بوده ، خداى فاطمهعليها‌السلام آن را پسنديده و حق شيعه گرى ادا شود.
٤. شب نوزدهم جمادى الثانى ، شب ابتداى حامله شدن مادر پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به آن حضرت مى باشد. سزاوار است كه به خاطر كسالت ، هيچ خيرى را در اين شب از دست نداد. همان اعمالى كه در روز ميلاد پيامبر ذكر شد سزاوار است كه همان اعمال انجام شود.
٥. روز بيستم جمادى الثانى ، روز ميلاد حضرت زهرا مى باشد. در اين روز سرور مؤ منين در آن تازه شده و روزه آن روز و خيرات و صدقات در آن مستحب مى باشد.
٦. از اعمال مهم روز ميلاد حضرت فاطمهعليها‌السلام زيارت و صلوات بر او و لعنت كردن ظالمين به آن حضرتعليها‌السلام است.(٨)
آداب ماه رجب
اين ماه ، ماه بسيار شريفى است ؛ به اين جهت كه : از ماههاى حرام مى باشد، از اوقات دعا مى باشد و حتى در زمان جاهليت به اين مطلب مشهور بوده و مردم آن زمان منتظر اين ماه بوده اند تا در آن دعا كنند. اين ماه ، ماه اميرالمؤ منينعليه‌السلام مى باشد؛ شب اول آن يكى از چهار شبى است كه تاءكيد به زنده نگه داشتن آن به عبادت شده است درباره روز نيمه آن آمده است كه محبوبترين روزها نزد خداوند بوده و زمان انجام عمل استفتاح است كه در ادامه به طور مفصل خواهد آمد. همچنين روز بيست و هفتم اين ماه ، مبعث حضرت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله مى باشد. روزى كه زمان ظهور رحمت خداوند است چيزى كه از اول خلقت تا كنون مانند آن ديده نشده است اين گوشه اى از فضايل اين ماه است در اينجا مراقبت ها و آداب اين ماه را ذكر مى كنيم
١. از مراقبت هاى مهم در اين ماه ، به ياد داشتن حديث ملك داعى مى باشد كه از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:خداى متعال در آسمان هفتم فرشته اى قرار داده است كه داعى گفته مى شود. هنگامى كه ماه رجب آمد، اين فرشته در هر شب از اين ماه تا صبح مى گويد: خوشا به حال تسبيح كنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خداى متعال مى فرمايد: همنشين كسى هستم كه با من همنشينى كند. فرمانبردار كسى هستم كه فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهان بخشايش هستم ماه ، ماه من و بنده ، بنده من و رحمت ، رحمت من است هر كسى در اين ماه مرا بخواند او را اجابت مى كنم و هر كس از من بخواهد به او مى دهم و هر كس از من هدايت بخواهد او را هدايت مى كنم اين ماه را رشته اى بين خود و بندگانم قرار دادم كه هر كس آن را بگيرد به من مى رسد.
٢. سزاوار است كه طالبان علم در اين ماه و ماههاى شعبان و رمضان عبادت را مقدم بر تحصيل علم نمايند؛ گر چه تحصيل علم نيز از برترين عبادتهاست
٣. شب اول اين ماه ، يكى از چهار شبى است كه شب زنده دارى در آن تاءكيد شده است يكى از مراقبت ها اين است كه در هنگام ديدن ماه در شب اول ، دعايى كه روايت شده است را بخواند.
٤. مستحب است كه در شب اول اين ماه ، بعد از نماز مغرب بيست ركعت نماز به جا آورده كه در هر ركعت سوره فاتحه و اخلاص را يك مرتبه خوانده و براى هر دو ركعتى ، يك سلام بدهد.
نماز آسان ترى از پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است كه فرمود: كسى كه دو ركعت نماز در شب اول ماه رجب ، بعد از نماز عشا بخواند و در ركعت اول آن ، سوره فاتحه و الم نشرح را يك بار و اخلاص را سه بار و در ركعت دوم ، سوره فاتحه ، الم نشرح ، اخلاص و مهوذتين (ناس و فلق ) را هر كدام يك بار بخواند؛ سپس تشهد خوانده و سلام دهد. بعد از آن نيز سى بارلا اله الا اللّه گفته و سپس سى بار بر پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله صلوات بفرستد. گناهان گذشته او آمرزيده شده و او را مانند روزى كه از مادر متولد شده از گناهان بيرون مى برد.
(نمازهاى مستحبى اين ماه در بخش نمازهاى مستحبى آمده است .)
٥. سزاوار است كه در تمام اين ماه و ماه شعبان ، رمضان و تمام عمر، اهميت زيادى به دعا، جهت توفيق اخلاص داده و توجه به خداى متعال با نامهاى او مانندكريم العفو و مبدل السيئات بالحسنات و توسل به او به وسيله محمد و آل اوعليه‌السلام را زياد كند.
٦. چنانچه شب اول ماه ، مصادف با شب جمعه بود، سزاوار است كه عمل ليلة الرغائب را انجام دهد. از پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است كه فرمودند:از اولين شب جمعه در ماه رجب غافل نشويد؛ زيرا شبى است كه فرشتگان آن راليلة الرغائب مى نامد. اين نامگذارى به اين جهت است كه هنگامى كه يك سوم از شب گذشت ، هيچ فرشته اى در آسمان ها و زمين نمى ماند، مگر اين كه در كعبه و اطراف آن جمع مى شوند. آنگاه خداوند، به طور غير منتظره اى بر آنان وارد شده و مى فرمايد: اى فرشتگانم ! هر چه مى خواهيد از من درخواست كنيد. فرشتگان عرض مى كنند: حاجت ما اين است كه از روزه داران رجب درگذرى خداوند مى فرمايد: اين كار را انجام دادم. بهتر است كسى كه اين حديث را مى شنود، در اين شب ، زياد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تكليفى را كه آيه تحيت (نساء/آيه ٨٦) به عهده ما گذاشته به اندازه توانايى انجام داده باشد. سپس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند: كسى كه روز پنج شنبه اول رجب را روزه گرفته و بين نماز مغرب و عشا دوازده ركعت نماز به جا آورده هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعتى سوره فاتحه يك بار، سوره قدر سه بار و سوره توحيد دوازده بار خوانده و هنگامى كه نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با اين الفاظ) صلوات بفرستد:اللهم صل على محمد النبى الامى و على آله سجده كرده و در سجده هفتاد بار بگويد:سبوح قدوس رب الملائكة و الروح سپس سر خود را بلند كرده و بگويد:رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انك انت العلى الاعظم. آنگاه بار ديگر به سجده رفته و در سجده همان چيزى را بگويد كه در سجده اول گفت ، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالى برآورده مى شود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در ادامه فرمودند: قسم به كسى كه جانم در دست اوست ؛ هيچ بنده يا كنيزى - از بندگان و كنيزان خدا - اين نماز را به جا نمى آورد، مگر اين كه خداوند گناهان او را مى بخشد؛ گرچه گناهان او مثل كف دريا و به عدد شن و به وزن كوهها و به عدد برگهاى درختان باشد در روز قيامت هفتصد نفر از خويشان خود را كه همگى سزاوار آتش باشند را شفاعت مى كند و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترين صورت ، با روى گشاده و خندان و زبان فصيح براى او مى فرستد و مى گويد: اى محبوب من ! مژده بده ؛ از هر سختى نجات پيدا كردى مى پرسد: تو كيستى ؟رويى بهتر از رويى تو نديده و بويى به خوش بويى تو، به مشامم نرسيده جواب مى دهد: اى محبوب من ! من ثواب آن نمازى هستم كه در فلان شب ، فلان منطقه ، فلان ماه و فلان سال به جا آوردى ؛ امشب آمده ام تا حقت را ادا كرده ، مونس تنهايى تو بوده و وحشت را از بين ببرم زمانى كه در شيپور دميده شود، در عرصه قيامت بر سرت سايه افكنم و تو هرگز هيچ خيرى را از جانب مولايت از دست نخواهى داد
٧. از كارهاى مهم در روز اول ماه رجب ، روزه ، نماز حضرت سلمان دعا در اول آن با دعايى كه در اقبال سيد قدس سره روايت شده ، مى باشد.
٨. از كارهاى مهم در اين ماه اين است كه در تمام ماه ، هزار بار بگويد:استغفر اللّه ذاالجلال و الاكرام من جميع الذنوب و الاثام شيخ صدوق (ره ) روايت كرده است : اگر كسى اين ذكر را در رجب ، هزار بار بگويد، خداوند متعال مى فرمايد: اگر گناهان شما را نبخشم ، پروردگار شما نيستم ، پروردگار شما نيستم ، پروردگار شما نيستم !
٩. مستحب است كه در تمام ماه رجب ، سوره توحيد را ده هزار بار و همچنين روايت شده است كه هزار بار بخواند. روايت شده است :كسى كه هزار بار آن را بخواند روز قيامت ، عمل هزار پيامبر و هزار فرشته را مى آورد و هيچكس نزديكتر از او به خدا نيست ؛ مگر كسى كه بيشتر از او آن را خوانده باشد و ثواب خواندن اين سوره در رجب ، چندين برابر است
١٠. مستحب است كه در اين ماه كه هزار بار، خدا را تسبيح كند. در روايت آمده است كسى كه چنين عملى را انجام دهد، خداوند صد هزار عمل خوب براى او نوشته و صد كاخ در بهشت براى او مى سازد.
١١. مستحب است كه در تمام اين ماه ، هزار بارلا اله الا اللّه بگويد. روايت شده است كسى كه در اين ماه اين عمل را انجام دهد خداوند براى او صد هزار حسنه نوشته و صد شهر در بهشت براى او مى سازد.
١٢. مستحب است كه در اين ماه صد بار بگويد:استغفر اللّه الذى لا اله الا هو وحده لا شريك و له و اتوب اليه. و اگر پس از آن صدقه بدهد خداوند او مورد رحمت قرار داده و گناهان او را مى آمرزد و كسى كه چهار صد بار بگويد خداوند پاداش صد شهيد را براى او مى نويسد.
١٣. خوب است كه در تمام ماه با پيروى از امام سجادعليه‌السلام در سجده خود اين ذكر را بگويد:عظم الذنب من عبدك فليحسن العفو من عندك.
١٤. سزاوار است كه صبح و شب و بعد از هر نمازى دعاي یامن ارجوه لكل خير.... را بخواند و سپس با دست چپ محاسن خود را گرفته و انگشت سبابه دست راست خود را حركت داده گريه كند و بگويد:يا ذالجلال و الاكرام يا ذا النعماء و الجود يا ذا المن و الطول حرم شيبتى على النار.
١٥. از دعاهاى مستحب در اين ماه دعاى :يا من يملك حوائج السائلين ...مى باشد.
١٦. از كارهاى مهم در اين ماه ، زيارت امام حسينعليه‌السلام در اول و وسط ماه است
١٧. نمازهاى مستحبى در اين ماه ، در بخش نمازهاى مستحبى ذكر شده اند.
١٨. روز بيست و هفتم رجب ، مستحب است كه روزه بگيرد، غسل كرده و زيارت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله و حضرت علىعليه‌السلام را بخواند.(٩)
آداب ماه شعبان
اين ماه براى سالك الى اللّه ، بسيار با ارزش است يكى از شب هاى قدر، در اين ماه مى باشد. همچنين ولادت حضرت حجة بن الحسن العسگرىعليه‌السلام نيز در اين ماه واقع شده است همچنين اين ماه ، ماه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله مى باشد.
از مراقبات اين ماه :
١. مناجات شعبانيه ، مناجات معروفى است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان ماءنوس شده و به همين جهت منتظر و مشتاق اين ماه هستند. سزاوار است كه اين مناجات در تمام ماه خوانده شود.
٢. از اعمال مهم در اين ماه ، روزه است ؛ به اندازه اى كه با حال انسان مناسب باشد. امام صادقعليه‌السلام فرمود:كسى كه روز اول ماه را روزه بگيرد، حتما وارد بهشت مى شود و كسى كه دو روز را روزه بگيرد، خداوند در هر شب و روزى (به چشم رحمت ) به او مى نگرد و در بهشت نيز به اين نگاه ادامه مى دهد؛ كسى كه سه روز روزه بگيرد، با خداوند در عرش و بهشت او ديدار مى كند.
٣. از اعمال مهم در اين ماه ، صلواتى است كه در نيمروز هر روز از اين ماه فرستاده مى شود؛ اول آن چنين است :اللهم صل على محمد و آل محمد، شجرة النبوة
٤. از ديگر اعمال اين ماه ، همانگونه كه در كتاب اقبال است ، به جا آوردن نماز و خواندن دعاهاى اين شبهاست نمازهاى اين ماه ، در بخش نمازهاى مستحبى ذكر شده است
٥. از اعمال مهم اين ماه ، عمل كردن به روايت اميرالمؤ منينعليه‌السلام است كه فرمودند:در هر پنج شنبه از ماه شعبان ، آسمانها زينت شده و آنگاه فرشتگان عرض مى كنند: خداى ما! روزه داران شعبان را ببخش و بيامرز و دعايشان را اجابت فرما!بنابراين كسى كه دو ركعت نماز به جا آورد كه در هر ركعت سوره فاتحه را يك بار و توحيد را صد بار بخواند و بعد از سلام دادن ، صد بار نيز صلوات بفرستد، خداوند تمام خواسته هاى دينى و دنيايى او را برآورده مى فرمايد و كسى كه يك روز از آن را روزه بگيرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام مى كند.
٦. روز سوم شعبان به جهت تولد امام حسينعليه‌السلام در آن ، روز بزرگى است و سالك بايد به مقدار توانايى با روزه ، زيارت ، دعاهايى كه در اين روز وارد شده و ساير طاعتها شكر اين روز را به جا آورد. در چنين روزى فطر ملك ، سلامتى بالهاى خود را به دست آورد.
٧. روز و شب نيمه شعبان ، زمان بسيار شريفى است ؛ به اين جهت كه از شبهاى قدر و شب تقسيم رزق ها و عمرها مى باشد. اين شب ، از اوقات زيارتى امام حسينعليه‌السلام مى باشد كه غير از فرشتگان ، صد هزار پيامبرعليه‌السلام آن حضرتعليه‌السلام را زيارت مى كنند و اين مطلب نشانه عظمت اين شب است همچنين از شب هايى است كه تاءكيد به زنده نگهداشتن آن شده و اعمال و عبادات بسيار ارزشمندى در آن وارد شده كه مى توان گفت : در هيچ شبى مانند يا بيشتر از آن نيامده است و بالاخره اين شب علاوه بر اينها، شب ميلاد امامى است كه گيتى را از عدالت پر كرده و زمين را پاك مى نمايد. از اعمال اين شب اين است كه شيعه ، از لذت و آسايش دنيا در اين شب چشم پوشى نمايد و فرض كند كه شب خداحافظى او با اين دنيا و تمام اعمال بوده و فرداى آن روز قيامت است از اعمال ديگر اين شب نمازهايى است كه وارد شده است (كه در بخش نمازهاى مستحبى ذكر شده است ).
٨.از اعمال مهم اين شب ، عمل كردن به حديث پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله است كه فرمودند:شب نيمه شعبان در خواب بودم كه جبرئيل آمد و گفت : محمد! چرا در اين شب خوابيده اى ؟ گفتم : جبرئيل مگر چه شبى است ؟ گفت : شب نيمه شعبان است محمد! برخيز. آنگاه مرا بلند كرده و به بقيع برد، سپس گفت : سرت را بلند كن ؛ اين شبى است كه درهاى آسمان در آن باز مى شود: درهاى رحمت ، در رضوان ، در مغفرت ، در فضل ، در توبه ، در نعمت ، در جود و در احسان و خداوند به عدد موها و پشمهاى گاو و گوسفند، مردم را از آتش جهنم آزاد مى كند؛ زمان مرگ را در آن ثبت كرده و به مدت يك سال ، روزى ها را تقسيم مى كند و هر چه را كه در تمام سال اتفاق مى افتد، فرو مى فرستد. محمد! كسى كه اين شب را با گفتن اللّه اكبر،سبحان اللّه،لااله الا اللّه و خواندن دعا، نماز و قرآن و انجام دادن اعمال مستحب و استغفار كردن ، زنده نگه دارد بهشت منزل و استراحتگاه او خواهد بود و گناهان گذشته و آينده اش بخشيده مى شود...
پس اين شب را زنده بدار و شب زنده دارى كن و نزديكى به خدا، با عمل در اين شب را به امتت دستور بده ، زيرا شب شريفى است ! در حالى نزدت آمدم كه تمام فرشته ها در آسمان ، پاهايشان را جفت كرده اند: عده اى تسبيح مى كنند، عده اى در ركوع ، عده اى در سجود و گروهى ذكر مى گويند. شبى است كه كسى دعا نمى كند؛ مگر اين كه مستجاب مى شود، كسى چيزى نمى خواهد مگر اين كه به او داده مى شود...
كسى كه از خير اين شب محروم شود، از خير بزرگى محروم شده است
٩. در اين شب ، نزديكى جستن به امام زمان (عج )، كسى كه حجت عصر و ولى امر مى باشد، مستحب است
١٠. از اعمال اين شب ، خواندن دعايى است كه با اين عبارت شروع مى شود:اللهم بحق ليلتنا و مولودها....
١٢. زيارت امام حسينعليه‌السلام و حضور در آرامگاه شريف آن حضرتعليه‌السلام ، در اين شب استحباب زيادى دارد.
١٣. در اين شب خواندن دعاى كميل در سجده به خاطر پيروى از اميرالمؤ منينعليه‌السلام مستحب است
١٤. محاسبه اعمال در اين شب ، استحباب زيادى دارد.
١٥. از اوقات مهم ماه شعبان ، آخرين جمعه ماه شعبان است از عبدالسلام بن صالح هروى نقل شده است كه مى گويد: آخرين جمعه شعبان ، به ديدن ابى الحسن على بن موسى الرضاعليه‌السلام رفتم ، حضرت فرمودند:اباصلت ! بيشتر شعبان گذشت و اين آخرين جمعه آن است ؛ سهل انگاريهاى گذشته خود را در اين ماه جبران كن بسيار دعا و استغفار كن و قرآن بخوان ؛ از گناهانت توبه كن تا وقتى ماه رمضان مى آيد، مخلص براى خدا باشى و هيچ امانتى به گردنت نباشد؛ مگر اين كه آن را رد كنى و هيچ كينه اى از مؤ منى در دلت نباشد مگر اين كه آن را از بين ببرى و از هر گناهى كه انجام مى دهى ، دست بردار. تقوى خدا پيشه كن و در نهان و آشكارت به او توكل كن و كسى كه به خدا توكل كند، خدا براى او كافى خواهد بود.
و در باقيمانده اين ماه ، اين دعا را زياد تكرار كن :اللهم ان لم تكن غفرت لنا فى ما مضى من شعبان ، فاغفرلنا فى ما بقى منه.
(خدايا! اگر در اين مدت كه از شعبان گذشته ، ما را نبخشيده اى در مدتى كه از آن مانده ما را بيامرز)؛ زيرا خداوند متعال به احترام ماه رمضان ، در اين ماه افراد زيادى را از آتش رها مى كند.
١٦. سه روز آخر شعبان ، فرصت مناسبى است براى كسى كه تمام اين ماه را روزه نگرفته ، تا روزه بگيرد. امام صادقعليه‌السلام فرمودند: كسى كه سه روز آخر شعبان را روزه بگيرد و آن را به ماه رمضان وصل كند، خداوند روزه دو ماه پى در پى ، براى او مى نويسد.(١٠)
آداب ماه مبارك رمضان
از اميرالمؤ منينعليه‌السلام روايت شده است :نگوييد رمضان ؛ زيرا نمى دانيد رمضان چيست ؟ اگر كسى گفت ؛ بايد صدقه داده و روزه بگيرد ؛ همانطور كه خداوند فرموده است بگوييد ماه رمضان
در اينجا گوشه اى از آداب اين ماه مبارك و ماه ميهمانى خدا را ذكر مى كنيم :
١. مستحب است كه در سحر و افطار، قبل از شروع و بعد از گفتن بسم اللّه الرحمن الرحيم سوره قدر خوانده شود.
٢. بهترين دعايى كه خوب است قبل از افطار خوانده شود، دعايى است كه در اقبال آمده و مفضل بن عمر آن را روايت كرده است :اللهم رب العظيم(١١)
٣. از مراقبت هاى ماه رمضان ، پاك كردن دل با توبه صادقانه است
٤. از ديگر مراقبت هاى اين ماه ، پاكيزه نمودن مال با دادن خمس است تا غذا، لباس ، مكان و هر چيزى كه روزه دار در آن دخل و تصرف مى كند، پاك شود.
٥. بايد براى شروع خوب سال ، تلاش كند. روايات زيادى داريم كه :ماه رمضان ، ابتداى سال است : اگر انسان در اين ماه ، خود را سالم نگه دارد، تمام سال سلامت خواهد ماند.
٦ - از مراقبات اين ماه ، توسل در شب اول است مهمترين كارى كه سالك بايد انجام دهد اين است كه در شب اول ماه به يكى از معصومينعليه‌السلام كه حامى و نگهبان آن شب است ، مراجعه و با چهره آبرومند و نورانى او نزد پروردگارش ، به درگاه خدا روى آورد.
٧. از مراقبات اين ماه ، انجام دادن متناسب نوافل و مستحبات است سزاوار است كه سالك حال خود را بررسى و نشاط، كسالت ، كار، فراغت ، نيرو و ضعف خود را نسبت به نوافل و مستحبات سنجيده و بعد از مراعات حال خود، به ترتيب ، بهترين ها را انتخاب نمايد. در روايات زيادى آمده است كه نوافل در اين ماه ، بيش از هزار ركعت است
٨. از كارهاى مهم در اين ماه ، قرائت قرآن ، دعا و ذكر است كه بايد از هر كدام مقدار معينى انتخاب و در هر روز انجام شود. دعاى ابى حمزه ثمالى را نيز بايد به اندازه اى كه مى تواند، در تمام شب ها يا يك شب درميان بخواند. هر روز يكى از دعاهاى روز را خوانده و براى توفيق در شب قدر و شب عيد فطر زياد دعا نمايد و نبايد در روزهاى جمعه ، نمازى را كه روايت شده است ، ترك كند. از مهمترين دعاها در شب و روز، دعا براى ولى امر، خليفه خداوند، امام زمان (عج ) مى باشد. و بايد براى پدر، مادر، معلمين ، برادران دينى ، نزديكان ، همسايگان و هر كسى كه حقى به گردن او دارد همچنين تمام مؤ منين ، دعا و استغفار نموده و آنان را در دعاهايى كه براى خود مى نمايد، شريك كند.
٩. از اعمال مهم اين ماه ، غسل در شب و روز اول و شب هاى فرد است در روايت آمده است :كسى كه شب اول ماه رمضان ، در رودى جارى غسل كرده و سى مشت آب بر سرش بريزد، تا ماه رمضان آينده پاك مى شودوكسى كه در اولين روز سال ، در آب جارى غسل كرده و سى مشت آب بر سرش بريزد، اين عمل ، داروى يك سال او خواهد بود.
١٠. خوردن سحرى مستحب است روايت شده است :سحرى بخوريد، گر چه جرعه آبى باشد. توجه داشته باشيد كه خدا بر كسانى كه سحرى مى خورند، درود مى فرستد.بايد به نيت استحباب سحرى نزد خدا و نيرو گرفتن بر عبادتها در طول روز، سحرى خورد.
١١. در روايتى آمده است صد بار خواندن سوره دخان تا شب بيست و سوم براى شناخت اين شب مفيد است در روايت ديگر نيز آمده است كه به جاى آن مى توان هزار بار سوره قدر را خواند.
١٢. از كارهاى مهم در اين ماه ، افطارى دادن به روزه داران است كه پاداش آن زياد مى باشد.
١٣. از كارهاى مهم ديگر در اين ماه براى اهل علم ، امامت جماعت و وعظ مى باشد.
١٤. از اوقات مهم در ماه رمضان ، شب قدر است شبى كه از هزار ماه ، بهتر مى باشد. روايتى داريم مبنى بر اين كه از هزار ماه جهاد، بهتر و از سلطنت هزار ماه ، بهتر و عبادت آن ، بهتر از عبادت هزار ماه مى باشد. در روايات اهل بيت نيز آمده است :فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمين پخش مى شوند، بر مجالس مؤ منين گذشته ، بر آنان سلام مى كنند و براى دعاهاى آنها آمين مى گويند، تا آنگاه كه سپيده دم طلوع مى كند.
سزاوار است كه شيعه اميرالمؤ منينعليه‌السلام تمام سعى خود را جهت آمادگى براى اعمال اين شب به كار گيرد؛ مثلا مكان ، لباس مناسب ، عطر و صدقه اى تهيه و مضامين لطيفى را براى مناجات با پروردگار و كلمات برانگيزنده اى را در خطاب به معصومينعليه‌السلام انتخاب كند. همچنين ميهمانان مخصوصى را كه مناسب با اين شب مى باشند و چند فقير را براى صدقه دادن در نظر بگيرد.
١٥. سزاوار است كه براى شب قدر براى ذكر و دعا وقت مناسبى تعيين كند. همچنين وقت مناسبى را كه در آن خواب آلود يا سير يا گرسنه نبوده و موانع ديگرى نيز نداشته باشد، براى تفكر معين كند.
١٦. نمازهاى مستحبى شب قدر و اين ماه ، در بخش نمازهاى مستحبى ذكر شده است كه ثوابهاى زيادى بر آنها مترتب مى باشد.
١٧. از اعمال شب قدر، خواندن دعاى گشودن قرآن و روى سر گذاشتن قرآن مى باشد. به اين نيت كه عقل و او با اين عمل تقويت شده و با دانشهاى قرآن كامل شود و نور عقل با نور قرآن ضميمه گردد.
١٨. در شب قدر، خواندن زيارت امام حسينعليه‌السلام با بعضى از زيارتهايى كه وارد شده است ، مستحب مى باشد.
١٩. خواندن سوره روم ، عنكبوت و دخان در شب بيست و سوم ، مستحب مى باشد.
٢٠. خواندن دعاهايى كه در اين شبها وارد شده است ، به خصوص دعايى كه سيد از بعضى كتابهاى كهن نقل نموده و اول آن چنين است :اللهم ان كان الشك فى ان ليلة القدر فيها تقدمها واقع فانه فيك و فى وحدانيتك و تزكيتك الاعمال زائل. مستحب مى باشد.
٢١. خواندن دعايى كوچك از امام سجادعليه‌السلام در اين شب ، مستحب مى باشد كه اول آنيا باطنا فى ظهورهمى باشد؛ دعايى كه در يكتا دانستن خداوند كامل مى باشد.
٢٢. سزاوار است كه ساعتى از شب را مخصوص مراقبت قرار داده و در آن ساعت علم پروردگارش را به بدحالى او، قدرتش را بر نجات دادن او، فضل ، بخشش و كرم او را در نظر گرفته و سپس با اميدوارى ، بر در بخشش و كرم او چشم دوخته و در انتظار رحمت و عنايت او باشد.
٢٣. سزاوار است كه شب هاى قدر را با توسل به حاميان معصومعليه‌السلام ، سپردن عمل به آنان ، عرضه آن به خداوند با دستهاى آنان ، تضرع به درگاه آنان براى اصلاح عمل ختم نمايد براى اين كه آنان به درگاه خداوند تضرع نموده تا او اين عمل را قبول و آن را به عمل صالح تبديل نموده و آن را پرورش دهد.
٢٤. كار مهم ديگر، وداع ماه رمضان و متاءثر شدن به خاطر جدايى از آن است در اين رابطه دعاها و مناجاتهايى پر ارزش با ماه بزرگ خدا رسيده است
٢٥. خوب است كه در ساعات پايانى آخرين روز ماه رمضان ، كه روز عرضه اعمال ماه است ، با نگهبان روزش كه از معصومينعليه‌السلام مى باشد، با رعايت آداب تواضع و توسل ، مناجات نمايد و آنگونه سخن بگويد كه محبت آنان را برانگيخته و باران رحمت و كرامت آنان بر او ببارد. همچنين با معذرت خواهى ، اعمالى را كه در اين ماه انجام داده است را به آنان واگذارد و با درخواستى تضرع آميز بخواهد كه با شفاعت و دعايشان اعمالش را اصلاح نموده و با تضرع از خدا بخواهند كه با عفو فراوان خود، آن را پذيرفته و به چندين برابر اعمال خير تبديل نمايد. اگر اين امور را در اواخر روز، در سجده انجام دهد و اين ماه را به حال سجده و گرسنگى به پايان برساند و با اين حال وارد شب عيد شود، اميد است كه به كرامتى از جانب خداوند متعال برسد كه بالاتر از آرزويش باشد.(١٢)
آداب معنوى آداب شب و روز عيد فطر
١. عبادت در شب عيد فطر بسيار مهم است از امام سجادعليه‌السلام روايت شده است كه به فرزندانش در مورد اين شب سفارش كرده و مى فرمودند:اين شب كمتر از آن شب نيست .منظور حضرتعليه‌السلام ، شب قدر بود.
٢. مهمترين كارها در اين شب ، بعد از جستجوى ماه و ديدن آن ، خواندن دعايى است كه هنگام ديدن ماه خوانده مى شود و در صحيفه سجاديه نيز آمده است ، همچنين سلام و تضرع كامل به نگهبان شبش كه از معصومينعليه‌السلام است و توسل جستن به آنان جهت جديت ايشان در اصلاح اعمال او در اين ماه از اعمال اين ماه به شمار مى رود.
٣. غسل كردن به هنگام غروب روز آخر ماه رمضان مستحب است
٤. مستحب است كه بعد از نوافل مغرب ، در حالى كه دست هاى خود را بلند كرده است ، بگويد:يا ذالمن و الطول ، يا مصطفى محمد و ناصره ، صل على محمد و آل محمد واغفرلى كل ذنب احصيته و هو عندك فى كتاب مبين.
آنگاه سجده كرده و صد بار در سجده بگويد:اتوب الى اللّه سپس حاجت خود را طلب كند.
٥. بعد از نماز مغرب ، عشاء، صبح و عيد، اين تكبير را بگويد:اللّه اكبر لا اله الااللّه و اللّه اكبر و لله الحمد اللّه اكبر و الحمد لله على ما هدانا.
بهتر است اين تكبير را در پى اين نمازها، ترك نكند.
٦. مستحب است بعد از نماز مغرب و عشا، دو ركعت به جا آورده در ركعت اول بعد از سوره فاتحه ، صد بار سوره اخلاص و در ركعت دوم بعد از سوره فاتحه ، يك بار سوره اخلاص را بخواند. آنگاه قنوت خوانده و به ركوع رفته سجده كند و سلام بدهد. آنگاه سجده كرده و در سجده صد بار بگويد:اتوب الى اللّه.
٧. از مهمترين اعمال در اين شب ، زيارت امام حسينعليه‌السلام است
٨. از مهمترين كارها، به پايان بردن اين شب با تسليم اعمال به نگهبان شب است
٩. روز عيد فطر، روزى است كه هر كس به تناسب اعمالش در ماه رمضان ، پاداش مى گيرد. در حديثى امام حسنعليه‌السلام مى فرمايد:...به خدا سوگند اگر پرده ها فرو افتد، نيكوكار مى انديشد كه چرا بيشتر عمل نيك انجام ندادم و بدكار مى گويد چرا بد كردم ! و از شانه كردن مو و صاف كردن لباس خود باز مى ماندند.از كارهاى مهم در روز عيد فطر، توسل به حامى و نگهبان آن روز و شفيع قرار دادن او در اول آن و مبالغه در آن به اندازه بزرگى اين روز است
١٠. مستحب است كه در روز عيد فطر، غسل كند و سزاوار است غسل خود را بابسم اللّه شروع كرده و بعد از انجام آن ، بگويد:اللهم اجعله كفارة لذنوبى و طهر دينى و اذهب عنى الدرن
(خدايا! اين را كفاره گناهانم قرار ده ، دينم را پاك گردان و پليديها را در من از بين ببر).
١١. از اعمال اين روز خواندن دعاى ندبه و اندوه به خاطر غيبت امام زمان (عج ) و دعا براى فرج او مى باشد.
١٢. از اعمال اين روز، نماز عيد فطر است سزاوار است كه قبل از خروج از منزل ، به نيت انجام دستور خداوند با يك يا چند دانه خرما افطار نموده و دعايى را كه در اين مورد رسيده است ، بخواند و هنگام برپايى نماز عيد به صورت جماعت ، مصيبت غيبت امام زمان (عج ) را به ياد آورد و به ياد داشته باشد كه امامت نماز عيد از حقوق مخصوص امام زمان (عج ) مى باشد. همچنين سزاوار است كه به نيت قرار گرفتن در سايه عنايت خدا، در فضاى بدون سقف ، نماز خوانده و بر خاك بنشيند با روح توجه در نماز، كامل شود.
١٣. مستحب است كه روز عيد فطر را با توسل به نگهبان روز، كه از معصومينعليه‌السلام مى باشد، به پايان ببرد.
- ماه شوال
نيز آدابى دارد مثل روزه گرفتن در روزهاى چهارشنبه و پنج شنبه و آداب ديگرى كه در مفاتيح الاجنان و المراقبات ذكر شده است
از پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است :شوال ناميده شد؛ زيرا گناهان مؤ منين در آن از بين مى رود.(١٣)
آداب ماه ذى القعدة الحرام اين ماه اولين ماه از ماههاى حرام است كه جنگ با كفار در آن ماهها حرام مى باشد.
از مراقبات اين ماه :
١. توبه كردن از اعمال گذشته است
٢. روزه روزهاى پنج شنبه ، جمعه و شنبه از ماههاى حرام مستحب مى باشد. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:كسى كه سه روز از ماه حرام ، پنج شنبه ، جمعه و شنبه را روزه بگيرد خداوند عبادت يك سال را براى او مى نويسد.
٣. از كارهاى مهم اين ماه ، عمل كردن به دستورالعمل شب نيمه اين ماه است پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:شب پانزدهم ذى القعده ، شب مباركى است خداوند در آن با رحمت به بندگان مؤ منش مى نگرد. پاداش كسى كه در آن با عمل از خداوند فرمانبردارى كند، مانند پاداش صد روزه دار ملازم مسجد كه به اندازه يك چشم به هم زدن نيز نافرمانى خدا را ننموده اند، مى باشد.
بنابراين انسان بايد در نيمه شب ، مشغول طاعت خداوند شده و به دعا و نماز بپردازد.
٤. كار مهم در اين ماه ، آگاهى از نعمت هايى است كه خداوند در روزدحو الارض(بيست و پنجم ذى القعده ) يعنى روز گسترش زمين ، به بشر ارزانى داشته است ؛ زيرا آگاهى از نعمت و كم و كيف آن اولين مرتبه شكر است در روايات زيادى آمده است كه در اين روز، كعبه نصب گرديده ، زمين گسترده شده ، آدمعليه‌السلام پايين آمده است ، خليل و عيسىعليهما‌السلام متولد شده اند و رحمت پخش شده است از اميرالمؤ منينعليه‌السلام روايت شده است كه فرموده اند:اولين رحمتى كه از آسمان به زمين نازل شد، در بيست و پنجم ذى القعده بود. كسى كه اين روز را روزه داشته و شبش را به عبادت بايستد، عبادت صد سال را كه روزش را روزه و شبش را در عبادت باشد، خواهد داشت در اين روز، يك ميليون رحمت نازل مى شود كه نود و نه هزار تاى آن براى روزه داران اين روز و عبادت كنندگان اين شب خواهد بود.
٥. نماز روز دحو الارض دو ركعت مى باشد كه در بخش نمازهاى مستحبى آمده است مستحب است دعايى را كه اول آنيا داحى الكعبه ...است را بخواند.(١٤)
آداب ماه ذى الحجة
١. اولين كار، مراقبت ، رؤ يت هلال و خواندن دعاى آن است تا با يقين به زمان ، اعمال را در اوقات مخصوص آن به جا آورد.
٢. از كارهاى مهم اهل مراقبت ، شناخت شرافت و فضل اين منزل شريف و شناخت زمانهاى مذكور و شناخت فوايد آن است گر چه درباره ماه رمضان وارد شده كه بهترين ماههاست و روزهاى آن بهترين روزها و ساعتهاى آن بهترين ساعات است ؛ ولى درباره بعضى از روزهاى اين ماه ، فضايلى بيش از ماه رمضان وارد شده است
٣. دهه اول ذى الحجة ، شرافت خاصى دارد. در روايتى پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:هيچ كدام از روزها نزد خدا بهتر و پاداشش بيشتر از روز عيد قربان نيست شخصى گفت : حتى جهاد در راه خدا؟ فرمودند: حتى جهاد در راه خدا! مگر فردى كه با جان و مال خود به جهاد رفته و همه را در راه خدا از دست بدهد.
٤. از اعمال مهم و بسيار پر فضيلت دهه اول اين ماه ، نمازى است كه هر شب بين مغرب و عشاء خوانده مى شود. (كه در بخش نمازهاى مستحبى ذكر شده است ).
٥. مستحب است كه در روز اول اين ماه ، روزه گرفته شود. همچنين در روايت آمده است كه در روز اول ، خواندن نماز حضرت فاطمه عليها‌السلام مستحب مى باشد. (اين نماز در بخش نمازهاى مستحبى آمده است ).
٦. مستحب است كه در دهه اول بعد از نماز صبح و مغرب ، خواندن دعايى كه اول آناللهم ان هذه الايام التى فضلتها على غيرهامى باشد.(١٥)
٧. از مهمترين اعمال اين ماه عمل كردن به روايت زير است : شيخ مفيد از امام ابوجعفرعليه‌السلام نقل كرده است كه فرمودند:خداوند توسط جبرئيل ، پنج هديه در ده روز اول اين ماه براى عيسى بن مريمعليه‌السلام فرستاده و فرمود: عيسى ! با اين پنج دعا، دعا كن ؛ زيرا در روزهاى ده گانه ، يعنى ده روز ذى حجه ، عبادتى محبوبتر از آن نزد خداوند نيست
اول :اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك و له الحمد بيده الخير و هو على كل شيى قدير.
دوم :اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، احدا صمدا لم يتخذ صاحبة و لا ولدا.
سوم :اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، احدا صمدا لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفوا احدا.
چهارم :اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شيى قدير.
پنجم :حسبى اللّه و كفى سمع اللّه لمن دعا ليس وراء اللّه منتهى اشهد لله بما دعا و انه برى ء ممن تبرء و ان لله الاخرة و الاولى
٨. علاوه بر روز نخست ، روزه نه روز اول اين دهه ثواب زيادى دارد. روايت شده است كه روزه نه روز، برابر با روزه روزگار است و روزه روز ترويه (هشتم ذى حجة ) كفاره شصت سال است
٩. درباره شب عرفه روايت شده است كه دعاى خير در آن مستجاب است و كسى كه در آن به فرمانبردارى خداى متعال مشغول شود، پاداش صد و هفتاد سال را دارد. شب مناجات بوده و كسى كه در آن شب توبه كند، خداوند او را مى بخشد و مستحب است دعايى كه اول آن اللهم يا شاهد كل نجوىمى باشد، خوانده شود.
١٠. زيارت امام حسينعليه‌السلام ، در شب عرفه از مستحبات است
١١. از كارهاى مهم شب عرفه ، مراجعه به حاجيان معصومعليه‌السلام در اول و آخر آن است
١٢. اگر كسى بتواند در روز عرفه ، خود را به عرفات يا كربلا برساند، بهترين مكانها را براى دعا انتخاب كرده است اهميت دعا در اين روز به اندازه اى است كه روزه اين روز را براى كسى كه روزه باعث ضعف او هنگام دعا مى شود، ممنوع كرده اند با آنكه روزه آن ، كفاره نود سال مى باشد.
١٣. از مراقبات اين روز، قبل از دعاى عرفه و زيارت ، غسل كردن است
١٤. از امام صادقعليه‌السلام روايت شده است كه از پدرانش نقل نموده :امام علىعليه‌السلام دوست داشت كه چهار شب در سال ، خود را فارغ نمايد: شب اول رجب ، شب نيمه شعبان ، شب عيد فطر و شب عيد قربان .در شب و روز عرفه ، زيارت امام حسينعليه‌السلام مستحب است همچنين مستحب است كه در ابتداى روز عيد قربان ، به نيت پاك نمودن قلب از اشتغال به غير خدا، غسل كند. آنگاه اللّه اكبرى واقعى گفته و با اين تكبير، تمام موجودات ، جز شكوه و بزرگى او را كوچك شمارد.
١٥. مستحب است كه روز عيد قربان ، به نيت پوشش و آرايش با لباس تقوى و اخلاق نيكو، تميزترين لباس خود را پوشيده و در اين هنگام بگويد:بسم اللّه و بالله اللّه اكبر...و وقتى كه به مصلى رسيد و در جاى نمازش نشست ، بگويد:اللّه اكبر...همانگونه كه در اقبال آمده است
١٦. از اعمال روز عيد قربان ، نماز عيد است كه مستحب مى باشد.
١٧. بهتر است كه نماز عيد بر روى زمين غير مفروش به جا آورده تا تواضع در آن بيشتر باشد (كيفيت نماز عيد قربان ، در بخش نمازهاى مستحبى وارد شده است ؛ همچنين بقيه نمازهاى اين ماه ).
١٨. مستحب است كه بعد از نماز عيد قربان ، دعاى ندبه خوانده شود.
١٩. از كارهاى مهم در روز عيد قربان ، قربانى كردن است مستحب است كه هنگام ذبح ، آن چه را از اميرالمؤ منينعليه‌السلام وارد شده است بگويد:بسم اللّه ، و جهت وجهى للذى فطر السموات و الارض حنيفا مسلما و ما انا من المشركين ان صلوتى و نسكى و محياى و مماتى لله رب العالمين ، اللهم منك و لك.
٢٠. مستحب است كه اولين چيزى كه در روز عيد مى خورد از گوشت قربانى بوده و گوشت آن را سه قسمت كند: يك قسمت براى همسايه ها، قسمت ديگر براى كسانى كه درخواست كرده و قسمت سوم را براى خانواده خود نگه دارد. پوست آن را صدقه داده و از گوشت قربانى به قصاب ندهد.
٢١. از روزهاى مهم ماه ذى حجه ، روز عيد غدير مى باشد كه در روز هجدهم ذى حجه واقع شده است در شب عيد غدير، نمازى وارد شده است كه ثواب زيادى دارد؛ اين نماز دوازده ركعت مى باشد كه مجموع دوازده ركعت ، يك سلام دارد. بعد از هر دو ركعت نشسته ، در هر ركعتى ده بار حمد و توحيد و يك بار آية الكرسى و در ركعت دوازدهم ، هفت بار حمد و توحيد خوانده و سپس دست به قنوت برداشته و ده بار در آن بگويد:اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شيى قدير.
آنگاه ركوع و سجده را انجام داده و ده بار در سجده بگويد:
سبحان من احصى كل شيى علمه ، سبحان من لا ينبغى التسبيح الا له سبحان ذى المن و لانعم سبحان ذى الفضل و الطول سبحان ذى العز و الكرم ، اساءلك بمعاقد العز من عشرك و منتهى الرحمة من كتابك و بالاسم الاعظم و كلماتك التامة ان تصلى على محمد رسولك و اهل بيته الطاهرين و ان تفعل بىو حاجات خود را بگويد و سپس بگويد:انك سميع مجيب.
٢٢. سيد قدس سره به نقل از امام رضاعليه‌السلام از پدران پاكش ، سخنرانى طولانى و ارزنده اميرالمؤ منينعليه‌السلام در روز غدير را روايت كرده است كه آخر آن چنين است :...بعد از پايان مراسم ، خانواده خود را در وسعت و آسايش قرار داده با برادرانتان نيكى نموده و به خاطر نعمتهايى كه خداوند متعال به شما ارزانى داشته است ، از او سپاسگزارى نماييد. گرد هم آييد تا امور شما سامان پذيرفته ، به يكديگر نيكى كنيد، تا خداوند الفت شما را بپذيرد. خداوند در اين روز چند برابر پاداش عيدهاى قبل و بعد آن در چنين روزى را به شما عنايت مى كند، شما هم نعمتهاى الهى را كه در اختيار داريد به يكديگر ببخشيد. نيكوكارى در اين روز، مال را افزايش و عمر را طولانى مى كند. مهربانى با يكديگر، رحمت و عطوفت خداوند را برمى انگيزد. از مالى كه خداوند به شما داده است ، به اندازه توانايى به برادران و خانواده خود بخشيده ، با يكديگر خوشرو بوده و در ديدارهاى خود مسرور باشيد...
روزه اين روز، از روزه هاى است كه خداوند آن را سفارش كرده است و آن را برابر با پاداشى بزرگ قرار داده است تا جايى كه اگر بنده اى از ابتداى دنيا تا انتهاى آن روزها را روزه گرفته ، شبها مشغول عبادت بوده و در روزه خود مخلص باشد، باز هم نمى تواند به اين پاداش برسد...
كسى كه مؤ منى را در اين شب آن افطار دهد، مانند كسى است كه ده فئام را افطار داده باشد - شخصى برخاسته و گفت : اميرالمؤ منينعليه‌السلام فئام چيست ؟ حضرت فرمودند: صد هزار پيامبر و صديق و شهيد - چه رسد به اين كه جمعى از مردان و زنان مؤ من را سرپرستى كند كه من ضمانت مى كنم خداوند، امان از فقر و كفر، به عنايت فرمايد. اگر در شب يا روز آن يا بعد از آن ، تا عيد سال آينده ، مرگ او فرا رسد و گناه كبيره اى انجام نداده باشد، پاداش او با خداست
هنگام ديدار با يكديگر سلام كرده ، دست داده و نعمت اين روز را تبريك بگوييد. اين مطالب را حاضرين به غايبين اطلاع دهند. بايد افراد بى نياز به يارى نيازمندان شتافته و توانگران به افراد ضعيف كمك كنند. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله اين مطلب را به دستور داده بود.
كسى هم كه به مؤ منى غذا دهد، مانند كسى است كه به تمام پيامبران و صديقين غذا داده است و كسى كه مؤ منى را ديدار كند، خداوند هفتاد نور، وارد قبر او نموده ، قبر او را وسعت داده و هر روز، هفتاد هزار فرشته از قبر او ديدن كرده و به او مژده بهشت مى دهند.
٢٣. از اعمال مستحب در روز عيد غدير، زيارت حضرت اميرعليه‌السلام مى باشد.
٢٤. مستحب مؤ كد است كه در ابتداى روز غدير غسل كرده ، پاكيزه ترين لباس هاى خود را پوشيده ، عطر استعمال كرده ، و هنگام دست دادن به مؤ منين ، بگويد:الحمد لله الذى جعلنى من المتمسكين بولاية اميرالمؤ منين و ائمة(ستايش مخصوص خدايى است كه ما را از متمسكين به ولايت اميرالمؤ منينعليه‌السلام و امامان قرار داد.)
٢٥. خواندن نماز و دعايى كه در كتاب اقبال روايت شده و با عبارت :اللهم صل على وليك و اخى نبيك شروع مى شود، مستحب است
٢٦. اين روز را بايد با مراجعه به نگهبان آن روز كه از معصومينعليهم‌السلام مى باشد به پايان برده و با تمام توان به تضرع ، گريه و زارى و جلب رحمت آنان بپردازد.
٢٧. يكى از اوقات مهم و روزهاى شريف اين ماه ، روز بيست و چهارم مى باشد. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در چنين روزى آماده مباهله با مسيحيان شده و حوادثى اتفاق افتاد كه موجب خوارى آنان شده و مجبور گشتند به جزيه دادن همراه با ذلت تن در دهند. از اعمال اين روز، روزه گرفتن غسل كردن و پوشيدن تميزترين لباس ها و استعمال عطر مى باشد و بايد در منزل خود، آرامش و وقار داشته و بعد از غسل و پوشيدن لباسها از منزل خود خارج شده ، به مزار يكى از اولياى خدا يا مكان خلوت يا كوه بلندى رفته و كارهايى را كه مردم هنگام رفتن سر مزار اولياى خدا، انجام مى دهند، انجام بدهد. بايد مدتى صلوات فرستاده ، آنگاه نماز خوانده و بعد از نماز هفتاد بار از خداوند آمرزش بخواهد (مثلا هفتاد بار بگويد:استغفر اللّه) آنگاه برخاسته دستهايش را بلند كرده ، بين زمين و آسمان را نگريسته و بگويد: - در اينجا سيد، دعايى كه مشتمل بر ستايش خدا به جهت معرفى مفصل ولايت با آيه مباهله است را آورده است - و بعد از نقل آن دعا مى گويد: هنگام خواندن هر دعا بايد دو ركعت نماز خوانده و تا نيم روز يا تا اذان ظهر و بنا بر عقيده بعضى تا زردى آفتاب در آنجا بماند.
اين روز از جهت ديگرى نيز ممتاز بوده و كرامت دارد، در اين روز اميرالمؤ منينعليه‌السلام انگشترى خود را در حال ركوع به فقير بخشيد.
٢٨. بيست و پنجم ماه ذى حجه نيز يكى از روزهاى گرانقدر براى مواليان ائمه دين است خداوند در اين روز، سوره هل اتى را در حق آنان فرو فرستاده و از صدقه آنان تشكر كرد، هديه آنان را پذيرفته ، در كتاب خود شرح حال آنان را داده و آنان را مورد مدح و ثنا قرار داد. شيعيان بايد براى سپاسگزارى از خداى متعال با تمام توان در اين روز به عبادت بپردازند. شكرگزارى به درگاه خداوند در اين روز و مانند آن ، با روزه ، نماز شكر و سجده هاى آن است
٢٩. روز بيست و ششم ، بيست و هشتم و بيست و نهم روزهايى هستند كه در روايت آمده است كه در هر يك از اين روزها يكى از دشمنان اهل بيت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نابود شده است كسى كه ايمان كامل به ولايت آنان كه از جانب خدا مى باشد دارد، به اندازه محبت و ارادتى كه به آنان دارد از نابودى دشمنان اهل بيت ، مسرور و به خاطر آن سپاسگزار خدا خواهدبود.
٣٠. روز آخر ذى حجه هم دو ركعت نماز دارد كه در بخش نمازهاى مستحبى ذكر شده است.(١٦)
نگهبان هر روز هفته در مراقبات ماههاى سال ذكر كرديم كه مثلا در فلان روز به نگهبان آن روز كه از معصومينعليهم‌السلام است ، توسل جويد. به همين خاطر نگهبان هر روز هفته را ذكر مى كنيم :
١. شنبه به نام رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مى باشد.
٢. يكشنبه متعلق به اميرالمؤ منينعليه‌السلام مى باشد.
٣. دو شنبه به نام امام حسن و امام حسينعليه‌السلام است
٤. سه شنبه از آن على بن الحسين (امام زين العابدين ) و محمد بن على (امام محمد باقر) و جعفر بن محمد(امام جعفر صادق )عليهم‌السلام مى باشد.
٥. چهارشنبه مخصوص موسى بن جعفر(امام موسى كاظم ) و على بن موسى (امام رضا) و محمد بن على (امام محمد تقى ) و على بن محمد(امام على نقى )عليهم‌السلام است
٦. پنج شنبه به نام امام حسن عسگرىعليه‌السلام مى باشد.
٧. جمعه براى صاحب الزمان امام مهدى (عج است ).
البته براى هر يك از اين روزها كه نگهبان دارد، زيارت مخصوصى نيز وجود دارد كه در مفاتيح الجنان آمده است.(١٧)
در ادامه بحث آداب ماه سال بايد ذكر كنيم كه ايام هفته نيز آدابى دارد كه شامل نماز و دعاهاى مخصوص هر روز هفته مى باشد كه نماز ايام هفته در بخش نمازهاى مستحبى ذكر گرديده است اما در ميان روزهاى هفته ، جمعه ويژگى خاصى دارد كه ما بخشى از آداب شب و روز جمعه را ذكر مى كنيم
فضيلت شب و روز جمعه
از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است كه :شب و روز جمعه بيست و چهار ساعت است و در هر ساعت ، حق تعالى ششصد هزار نفر را از جهنم آزاد مى كند.از امام صادقعليه‌السلام نيز وارد شده است كه :هر كس ، مابين زوال (ظهر) روز پنج شنبه تا زوال روز جمعه بميرد، خداوند او را از فشار قبر پناه دهد.
در روايات آمده است كه شب جمعه ، وقت استجابت دعاست در روايتى ديگر آمده است كه چون شب جمعه مى آيد ماهيان دريا، از آب سر بيرون مى آورند و وحشيان صحرا، گردن مى كشند و حق تعالى را ندا مى كنند كه : پروردگارا ما را به گناه آدميان عذاب مكن ! از امام صادقعليه‌السلام روايت شده كه :بپرهيزيد از گناه در شب جمعه ، كه عقوبت گناهان در آن شب مضاعف است ؛ چنانچه ثواب حسنات مضاعف است و هر كه معصيت خدا را در شب جمعه ترك كند، حق تعالى گناهان گذشته او را بيامرزد و هر كه در شب جمعه ، معصيتى را علانيه (علنى ) انجام دهد حق تعالى او را به گناهان جميع عمرش عذاب كند و عذاب آن آن گناه را بر او مضاعف كند.(١٨)
آداب شب جمعه
١. مستحب است كه در شب جمعه ذكرسبحان اللّه و اللّه اكبر و لا اله الااللّه را زياد بگويد.
٢. بسيار صلوات فرستادن در اين شب از مستحبات است روايت شده است كه صلوات فرستادن در شب جمعه ، برابر است با هزار حسنه و محو مى كند هزار گناه را و بالا مى برد هزار درجه را. امام صادقعليه‌السلام فرمودند:چون عصر روز پنج شنبه مى شود، ملائكه از آسمان به زير مى آيند با قلمهاى طلا و صحيفه هاى نقره و به غير از صلوات بر محمد و آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله تا غروب جمعه چيزى نمى نويسند.
٣. مستحب است كه انسان در آخر روز پنج شنبه استغفار كند به اين نحو:استغفر اللّه الذى لا اله الا هو الحى القيوم و اتوب اليه توبة عبد خاضع مسكين مستكين لا يستطيع لنفسه صرفا و لا عدلا و لا ضرا و لا حيوة و لا موتا و لا نشورا و صلى اللّه على محمد و عترته الطيبين الطاهرين الخيار الابرار و سلم تسليما.
٤. خواندن سوره هاى بنى اسرائيل ، كهف ، سه طس ، الم سجده ، يس ، ص ، احقاف ، واقعه ، حم سجده ، حم دخان ، طور، اقتربت ، جمعه در شب جمعه مستحب است اگر فرصت ندارد، سوره واقعه و سوره هاى قبل از آن كه ذكر شدند را بخواند. از امام صادقعليه‌السلام روايت شده كه :هر كه در هر شب جمعه ، سوره بنى اسرائيل بخواند، نمى ميرد تا به خدمت حضرت قائمعليه‌السلام برسد و از اصحاب آن حضرت باشد.
٥. مستحب است كه خواندن شعر در شب جمعه ترك شود.
٦. مستحب است كه انسان در شب جمعه ، در حق مؤ منين زياد دعا كند.
٧. مستحب است كه دعاهاى وارده را در شب جمعه بخواند. امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كه در شب جمعه در سجده آخر نافله شام هفت مرتبه اين دعا را بخواند چون فارغ شود آمرزيده شده باشد و اگر در هر شب ، چنين كند بهتر است و دعا اين است :
اللهم انى اسئلك بوجهك الكريم و اسمك العظيم ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تغفرلى ذنبى العظيم
دعاهاى ديگرى نيز وارد شده است كه در مفاتيح الجنان و كتب دعا موجود مى باشد.
٨. خواندن دعاى كميل در شب جمعه نيز مستحب مى باشد.
٩. سزاوار است كه دعاى اللهم يا شاهد كل نجوى كه در شب عرفه خوانده مى شود، خوانده شود.
١٠. مستحب است كه انسان در شب جمعه ، ده مرتبه بگويد:يا دائم الفضل على البرية يا باسط اليدين بالعطية يا صاحب المواهب السنية صل على محمد و آله خير الورى سجية واغفرلنا يا ذاالعلى فى هذه العشية
١١. مستحب است كه انسان در شب جمعه ، انار تناول كند و در انار خود ديگرى را شريك نكند. همچنين سزاوار است كه دستمالى در زير آن پهن كرده تا دانه اش را ضبط كند، سپس از آن بخورد.
١٢. مستحب است كه انسان بين دو ركعت نافله صبح و فريضه صبح روز جمعه صد مرتبه بگويد:سبحان ربى العظيم و بحمده استغفر اللّه ربى و اتوب اليه.
١٣. مستحب است كه در سحر و شب جمعه اين دعا خوانده شود:اللهم صل على محمد و آله وهب لى الغداة
١٤. مستحب است كه چون صبح روز جمعه طالع مى شود، اين دعا را بخواند:اصبحت فى ذمة اللّه و...
١٥. مستحب است كه پيش از نماز صبح جمعه سه مرتبه بگويد:استغفر اللّه الذى لا اله الا هو الحى القيوم و اتوب اليه در روايت است هر كس اين را بخواند، گناهانش گر چه بيشتر از كف دريا باشد، آمرزيده مى شود.(١٩)
آداب روز جمعه
١. مستحب است كه انسان در نماز صبح جمعه ، در ركعت اول ، سوره جمعه و در ركعت دوم توحيد را بخواند.
٢. مستحب است كه انسان بعد از نماز صبح جمعه ، پيش از آنكه سخن بگويد، اين دعا را بخواند تا كفاره گناهان او از جمعه تا جمعه ديگر باشد:اللهم ما قلت فى جمعتى هذه من قول او حلفت فيها من حلف او نذرت فيها من نذر فمشيتك بين يدى ذلك كله فما شئت منه ان يكون كان و ما لم تشاءمنه لم يكن اللهم اغفرلى و تجاوز عنى اللهم من صليت عليه فصلواتى عليه و من لعنت فلعنتى عليه.
(بار خدايا هر چه گفته ام در اين جمعه از گفتارى يا هر سوگندى در آن خوردم يا هر نذرى در آن كردم ، خواست تو برابر همه آنهاست هر كدام را كه بخواهى ، باشد، هست و هر كدام را نخواهى ، باشد، نباشد. خدايا بيامرزم و از من درگذر! خدايا هر كه را تو رحمت كنى رحمت او را بخواهم و هر كه را لعنت كنى ، لعنت او را جويم .)
٣. روايت است هر كه بعد از نماز ظهر و نماز صبح در روز جمعه و غير جمعه بگويد:اللهم صل على محمد و آل محمد و عجل فرج همنمى ميرد تا حضرت قائمعليه‌السلام را دريابد و اگر صد مرتبه اين صلوات را بخواند، حق تعالى شصت حاجت او را برآورد، سى حاجت از دنيا و سى حاجت از آخرت
٤. مستحب است كه بعد از نماز صبح جمعه ، سوره الرحمن بخواند و بعد از:فباءى آلاء ربكما تكذبان بگويد:لا بشيى ء من آلائك رب اكذب(من به هيچكدام از نعمتهاى پروردگارم تكذيب ندارم .)
٥. شيخ طوسى رحمت اللّه فرموده كه سنت است بعد از نماز صبح روز جمعه صد مرتبه توحيد و صد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد و صد مرتبه استغفار كرده و هر يك از اين سوره ها را بخواند: نساء، هود، كهف ، صافات ، الرحمن
٦. خواندن سوره احقاف و مؤ منين در روز جمعه ، مستحب است
٧. خواندن سوره كافرون ده مرتبه قبل از طلوع آفتاب ، مستحب است
٨. غسل جمعه ، استحباب زيادى دارد. همچنين مستحب است كه در موقع غسل كردن اين دعا را بخواند:اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل على محمد و آل محمد واجعلنى من التوابين واجعلنى من المتطهرين.
وقت غسل جمعه از طلوع فجر تا زوال آفتاب (ظهر) است
٩. شستن سر، با خطمى كه امان مى بخشد از پيسى و ديوانگى در روز جمعه مستحب است
١٠. گرفتن ناخن و شارب در روز جمعه مستحب است و فضيلت زياد دارد؛ روزى را زياد مى كند و از گناه پاك مى كند تا جمعه ديگر و امان مى بخشد از ديوانگى و خوره و پيسى مستحب است كه انسان در حين اين عمل بگويد:بسم اللّه و بالله و على سنة محمد و آل محمد. در گرفتن ناخن ابتدا انگشت كوچك دست چپ را شروع كند و به انگشت كوچك دست راست ختم كند. همچنين در گرفتن ناخن هاى پاى خود چنين كند؛ پس ريزه هاى ناخن را دفن كند.
١١. استعمال بوى خوش و پوشيدن لباس پاكيزه در روز جمعه مستحب است
١٢. صدقه دادن در روز جمعه ، هزار برابر اوقات ديگر است
١٣. سزاوار است كه براى اهل و عيال چيز نيكو و تازه اى از ميوه و گوشت بخرد تا با آمدن جمعه شاد شوند.
١٤. مستحب است كه انسان وقت ناشتا، انار بخورد و هفت برگ كاسنى پيش از زوال (ظهر) نيز بخورد. از امام موسى بن جعفرعليه‌السلام روايت است كه هر كه يك انار در روز جمعه ، ناشتا بخورد تا چهل روز و اگر دو تا انار بخورد تا هشتاد روز و اگر سه انار بخورد تا صد و بيست روز دلش را نورانى گرداند و هر كه وسوسه شيطان از او دور گردد، معصيت خدا نكند و هر كه معصيت خدا نكند داخل بهشت مى شود.
١٥. خوب است كه در روز جمعه خود را از كارهاى دنيا فارغ سازد و به آموختن مسائل دين مشغول شود. نه آنكه روز جمعه را به سير و گشت و تفرج در باغ ها، مصاحبت با اراذل و بى عاران ، مسخره گى ، عيب گويى مردمان خنده هاى قهقهه و خواندن اشعار، صرف كند.
١٦. مستحب است كه انسان در روز جمعه ، هزار مرتبه صلوات بفرستد.
١٧. زيارت حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله و ائمه طاهرينعليه‌السلام در روز جمعه ، ثواب دارد.
١٨. رفتن به زيارت قبر پدر و مادر و اموات در روز جمعه فضيلت بسيار دارد.
١٩. خواندن دعاى ندبه در صبح جمعه ، مستحب مى باشد.
٢٠. مستحب است كه انسان هنگام زوال شمس ، دعايى را كه محمد بن مسلم از حضرت صادقعليه‌السلام روايت كرده است ، بخواند كه اول آن چنين است :لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و سبحان اللّه و الحمد لله الذى لم يتخذ ولدا و....
٢١. خواندن نماز ظهر جمعه به سوره جمعه و منافقون و نماز عصر به سوره جمعه و توحيد مستحب است
٢٢. خواندن دعاى اللهم هذا يوم المبارك از صحيفه كامله ، سوره قدر و دعاى عشرات در روز جمعه مستحب است.(٢٠)
آداب زيارت معصومين و امام زادگان عليهم‌السلام
١. غسل كردن پيش از رفتن براى زيارت
٢. پرهيز نمودن از كلام بيهوده و لغو و پرهيز از مخاصمه و در طول مسير.
٣. خواندن دعاى وارده و مخصوص آن امام
٤. طهارت از حدث اكبر و حدث اصغر.(٢١)
٥. پوشيدن جامه هاى پاك ، پاكيزه و نو. بهتر است رنگ جامه سفيد باشد.
٦. در حين رفتن به زيارت گام ها را كوتاه بردارد و با وقار حركت كند و همچنين بايد خاضع و خاشع باشد و سر به زير راه برود و به بالا و اطراف خود توجه نكند ؛ يعنى به منزلت و عظمت زيارت فكر كند.
٧. خوشبو نمودن خود در غير زيارت امام حسينعليه‌السلام
٨. هنگام رفتن به حرم مطهر، زبان را به ذكر تكبير، تحميد، تسبيح ، تهليل و تمجيد مشغول كند و با فرستادن صلوات بر محمد و آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله دهان خود را معطر نمايد.
٩. ايستادن بر در حرم شريف و اذن دخول طلبيدن و سعى كردن در به دست آوردن رقت قلب و خضوع به وسيله تصور و فكر در عظمت و جلالت قدر صاحب آن مرقد منور؛ به فكر اين باشد كه ايستادن او را مى بيند، كلام او را مى شنود و جواب سلام او را مى دهد. همچنين بايد در محبت و لطفى كه ايشان به شيعيان و زائران خود دارند، تدبير كند و همچنين در خرابى هاى حال خود و خلاف هايى كه نسبت به آن بزرگواران كرده است ، تاءمل كند.
١٠. بوسيدن عتبه عاليه و آستانه مباركه سزاوار است براى خدا به شكرانه اين كه او را به اين مكان رسانده است ، سجده كند.
١١. مقدم داشتن پاى راست در وقت داخل شدن و مقدم داشتن پاى چپ در وقت بيرون آمدن ؛ مانند مساجد.
١٢. رفتن نزد ضريح مطهر به نحوى كه بتواند خود را به آن بچسباند. توهم اين كه دور ايستادن ادب است ، وهم (غلط) است زيرا در حديث آمده است كه تكيه كردن بر ضريح و بوسيدن آن شايسته است
١٣. ايستادن پشت به قبله و رو به قبر منور در وقت زيارت ظاهرا اين ادب مختص به معصومعليه‌السلام است وقتى از خواندن زيارت فارغ شد، گونه راست را به ضريح بگذارد و به حال تضرع ، دعا كند. سپس گونه چپ را بگذارد و خدا را به حق صاحب قبر بخواند كه او را از اهل شفاعت آن بزرگوار قرار دهد. آنگاه در دعا مبالغه كند. سپس به سمت سر مطهر برود و رو به قبله بايستد و دعا كند.
١٤. ايستادن در وقت خواندن زيارت ؛ اگر عذرى مثل ضعف و درد كمر و درد پا و غيره نداشته باشد.
١٥. تكبير گفتن هنگام ديدن قبر مطهر، پيش از شروع خواندن زيارت
١٦. خواندن زيارت وارده از سادات انامعليهم‌السلام و ترك زيارت هاى ساخته شده بى اساس كه بعضى بى خردان ، عوامانه آنها را با بعضى از زيارات تلفيق كرده اند.
١٧. به جا آوردن نماز زيارت كه اقل آن دو ركعت است
١٨. خواندن سوره يس در ركعت اول و سوره الرحمن در ركعت دوم ؛ در صورتى كه براى آن زيارتى كه نماز آن را مى خواند، كيفيت مخصوصى ذكر نشده باشد.
١٩. كسى كه داخل حرم مطهر شود و ببيند كه نماز جماعت برقرار شده است ، پيش از آنكه زيارت كند، ابتدا نماز بخواند. همچنين وظيفه ناظر حرم است كه مردم را به نماز امر كند.
٢٠. تلاوت كردن قرآن نزد ضريح مطهر و هديه كردن آن به روح مقدس مزور.(٢٢)
٢١. ترك نمودن سخنان ناشايست و كلمات لغو و بيهوده و عدم اشتغال به صحبت هاى دنيوى كه هميشه و در همه جا مذموم ، قبيح ، مانع رزق و باعث قساوت قلب است
٢٢. بلند نكردن صدا در وقت زيارت
٢٣. وداع كردن با امامعليه‌السلام در وقت بيرون رفتن از شهرى كه آن حضرت در آن جا مدفون است
٢٤. توبه و استغفار نمودن از گناهان و تصميم به بهتر كردن حال ، كردار و گفتار خود بعد از فراغت از زيارت
٢٥. انفاق كردن به قدر وسع بر خادمان آستانه شريفه
٢٦. سزاوار است كه خدام از اهل خير و صلاح و صاحب دين و مروت باشند و آنچه را از زائران مى بينند، تحمل نمايند و خشم خود را بر ايشان فرو نشانند و بر آنها تندى و درشتى ننمايند و بر رفع حوايج محتاجين اقدام و زائرين را راهنمايى كنند.
٢٧. انفاق و احسان بر فقرا، مجاورين و مساكين شهرى كه امامعليه‌السلام در آن مدفون است ؛ خصوصا سادات و اهل علم
٢٨. از جمله آداب ، تعجيل كردن در بيرون رفتن از حرم است ؛ در وقتى كه حظ و بهره خود را از زيارت درك كرد تا براى رجوع بعدى شوق بيشترى داشته باشد.
٢٩. سزاوار است وقتى كه زوار بسيار است ، كسانى كه جلوتر هستند و به ضريح چسبيده اند، زيارت را كوتاه نمايند و زودتر بيرون روند تا ديگر زائران هم به قرب ضريح فايز گردند.(٢٣)
ثواب قرائت سوره هاى قرآن
. ١. سوره حمد: شفاى همه امراض است مگر مرگ ؛ بايد گفته شود، كه خواندن با ايمان و عمل كردن با علم و يقين به قرآن ، اين آثار را دارد.(٢٤)
٢. سوره بقرة : هر كس سوره بقره را تلاوت كند، روز قيامت عمامه اى از نور بر سر او مى گذارند.(٢٥)
٣. سوره مباركه آل عمران : هر كس سوره آل عمران را بخواند، روز قيامت پوششى از نور او را زينت مى دهد.
٤. سوره مباركه نساء: هر كس سوره نساء را تلاوت كند، از عذاب قبر مصون و از آفات دنيا نيز در امان است ، تا به بهشت برسد.
٥. سوره مباركه مائده : هر كس روزهاى پنج شنبه سوره مائده را قرائت كند، ايمانش ، به ظلم آلوده نمى شود.
٦. سوره مباركه انعام : در اين سوره (٧٠) بار نام خدا برده شده و (٧٠) هزار فرشته با آن به زمين آمدند؛ هر كس آن را بخواند، از خوف و ترس در امان است
٧. سوره مباركه اعراف : هر كس سوره اعراف را مخصوصا روزهاى جمعه بخواند از خوف و ترس مصون است و روز قيامت بى حساب وارد بهشت مى شود.
٨. سوره مباركه توبه : هر كس سوره توبه را بخواند، پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله شفيع او باشد و نفاق در او راه نيابد.
٩. سوره مباركه انفال : تلاوت سوره انفال در هر ماه ، انسان را از نفاق ، بيمه مى كند و از شيعيان راستين اميرالمؤ منينعليه‌السلام قرار مى دهد.
١٠. سوره مباركه يونس : هر كس سوره يونس را بخواند، در صف جهال قرار نمى گيرد و روز قيامت هم از مقربين است
١١. سوره مباركه هود: خواندن سوره هود، خوف و حزن را از دل مى زدايد.
١٢. سوره مباركه يوسف : هر كس هر روز و هر شب سوره يوسف را بخواند، روز قيامت ، با جمال يوسف محشور و از برگزيدگان بندگان محسوب مى گردد.
١٣. سوره مباركه رعد: هر كس سوره رعد را قرائت كند، به ساعقه و سوختن مبتلا نمى گردد و روز قيامت ، بدون حساب وارد بهشت مى شود.
١٤. سوره مباركه ابراهيم : هر كس سوره ابراهيم را در ركعت نماز جمعه بخواند، به فقر و جنون و بلوى مبتلا نمى شود.
١٥. سوره مباركه حجر: هر كس سوره حجر را بخواند، حق تعالى به عدد مهاجر و انصار و استهزاكنندگان پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، براى او ده حسنه بنويسد.
١٦. سوره مباركه نحل : امام محمد باقرعليه‌السلام فرمود: هر كس سوره نحل را بخواند، از هفتاد بلا، مانند جنون و جذام مصون مى ماند و محل او بهشت است
١٧. سوره مباركه اسراء: هر كس اين سوره را بخواند، در هر شب جمعه ، در اصحاب حضرت قائم خواهد بود و روز قيامت با شهداء محشور مى شود.
١٨. سوره مباركه كهف : هر كس هر شب جمعه سوره كهف را تلاوت كند، در آخرت با شهداء محشور مى گردد.
١٩. سوره مباركه مريم : هر كس سوره مريم را ادامه دهد، در مال و اولاد بى نياز مى گردد و در آخرت هم ، ملك سليمان به او عطا مى شود.
٢٠. سوره مباركه طه : هر كس سوره طه را قرائت كند، خداوند او را دوست دارد و او نيز خداوند را دوست دارد.
٢١. سوره مباركه انبياء: هر كس سوره انبياء را بخواند، به شرط دوستى آنها (انبياء) در بهشت با آنها محشور مى گردد.
٢٢. سوره مباركه حج : هر كس سوره حج را در سه روز متوالى بخواند، خداوند در آن سال ، او را به حج مى فرستد و اگر در راه بميرد، به بهشت مى رود
٢٣. سوره مباركه مؤ منون : هر كس هر صبح جمعه سوره مؤ منون را بخواند، خداوند، عاقبت او را به خير و سعادت مقرون مى كند و با پيغمبران محشور سازد.
٢٤. سوره مباركه نور: هر كس سوره نور را تلاوت كند، اموال ، فروج و زنان خود را در پناه خدا حفظ نموده ، از خاندان او هيچكس زنا نكند و شيعه آل محمد بميرد. هفتاد هزار ملك نيز براى او استغفار كنند.
٢٥. سوره مباركه فرقان : هر كس قرائت اين سوره را هميشه و هر روز ادامه دهد، خداوند او را عذاب نكند، تا او را در بهشت جا دهد.
٢٦. سوره مباركه شعراء: از امام صادقعليه‌السلام منقول است كه هر كس اين سوره را براى برآمدن حاجت بخواند، حاجتش برآورده گردد؛ به شرط اينكه تا چهل روز، هر روز يك بار بخواند و چنانچه يك روز قرائت نشود ختم را دوباره از سر بگيرد.
٢٧. سوره مباركه نمل : هر كس اين سوره را بخواند، حق تعالى براى او ده حسنه نويسد و بى نياز گردد. در قيامت نيز با انبياء و شهداء محشور شود.
٢٨. سوره مباركه قصص : هر كس اين سوره بخواند، حق تعالى به عدد كسانى كه تصديق موسى و تكذيب او را كرده ، ده حسنه براى او بنويسد.
٢٩. سوره مباركه عنكبوت : پاداش و ثواب قرائت اين سوره ، بهشت برين است
٣٠. سوره مباركه روم : امام صادقعليه‌السلام سوگند ياد فرمود كه هر كس اين سوره را در ماه رمضان بخواند، اهل بهشت است
٣١. سوره مباركه لقمان : هر كس اين سوره را هر شب تلاوت كند، خداوند او را از شر شيطان حفظ مى كند.
٣٢. سوره مباركه سجده : قرائت سوره سجده ، سبب مى شود كه روز قيامت نامه اعمال او را به دست راستش بدهند.
٣٣. سوره مباركه احزاب : هر كس سوره احزاب را بسيار بخواند، روز قيامت در جوار پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله محشور مى گردد.
٣٤. سوره مباركه سباء: هر كس اين سوره و سوره فاطر را هر شب بخواند، از مصائب مصون مى ماند و خير دنيا و آخرت نصيب او مى گردد.
٣٥. سوره مباركه فاطر: هر كس اين سوره و سوره سباء را هنگام شب بخواند، در آن شب ، در امان خداوند خواهد بود. اگر هنگام روز بخواند، در آن روز، مكروه و ناراحتى به او نمى رسد.
٣٦. سوره مباركه يس : هر كس سوره يس را تلاوت كند، مانند كسى است كه ١٢ بار قرآن را خوانده باشد، همچنين خير دنيا و آخرت نصيب او مى شود و از سكرات مرگ مصون مى ماند.
٣٧. سوره مباركه صافات : خواندن اين سوره در روز جمعه ، بنابر آنچه از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است ، موجب دفع انواع بلاها و مرض هاست.(٢٦)
٣٨. سوره مباركه ص : هر كس اين سوره را در شب جمعه بخواند، خير دنيا و آخرت به او عطا مى شود، آنچه كه به كسى از مردم عطا نشده جز نبى مرسل يا ملك مقرب ، و خداوند او را داخل بهشت مى كند.
٣٩. سوره مباركه زمر: هر كس اين سوره را بخواند، در دنيا و آخرت عزيز و شريف مى گردد و بدنش بر آتش حرام مى شود.
٤٠. سوره مباركه مؤ من : هر كس در هر شب سوره مؤ من را بخواند، گناهان او آمرزيده و خير دنيا و آخرت نصيب او مى گردد.
٤١. سوره مباركه فصلت : هر كه اين سوره را قرائت كند، در دنيا به سرورى ، عيش و عزت زندگى كرده و در آخرت به نورانيت محشور گردد.
٤٢. سوره مباركه شورى : هر كس اين سوره را بخواند، روز قيامت صورتش مانند ماه شب چهارده مى درخشد.
٤٣. سوره مباركه زخرف : هر كس اين سوره را بخواند، از گزندگان قبر تا وقتى كه وارد قيامت شود، مصون است
٤٤. سوره مباركه دخان : هر كس در نمازهاى واجب و مستحب خود، مخصوصا بيست و سوم ماه رمضان اين سوره را بخواند، روز قيامت ، در سايه عرش خواهد بود.
٤٥. سوره مباركه جاثيه : هر كس اين سوره را بخواند، آتش ، بدن او را فرا نمى گيرد و همواره با پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله خواهد بود.
٤٦. سوره مباركه احقاف : هر كس شب و روز جمعه ، سوره احقاف را بخواند، در دنيا و قيامت ، در امان است
٤٧. سوره مباركه محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله : هر كس سوره محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله را تلاوت كند، شك به دلش راه نمى يابد.
٤٨. سوره مباركه فتح : هر كس اين سوره را بخواند، مال ، جان ، زن و فرزندش مصونيت از اتلاف ، پيدا خواهند كرد.
٤٩. سوره مباركه حجرات : هر كس سوره حجرات را قرائت كند، از زوار پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله محسوب مى گردد.
٥٠. سوره مباركه ق : هر كس اين سوره را در نمازهاى واجب و مستحب خود بخواند، خداوند رزق او را وسعت مى دهد.
٥١. سوره مباركه الذاريات : هر كس اين سوره را شب يا روز بخواند، در دنيا رزقش وسيع و هنگام مردن ، قبرش نورانى مى گردد.
٥٢. سوره مباركه طور: هر كس سوره طور را بخواند، خداوند خير دنيا و آخرت را به او عنايت فرمايد.
٥٣. سوره مباركه نجم : هر كس اين سوره را قرائت كند، ميان مردم به محبوبيت زندگى كند.
٥٤. سوره مباركه قمر: هر كس اين سوره را قرائت كند، روز قيامت سوار ناقه نور، وارد بهشت مى گردد.
٥٥. سوره مباركه الرحمن : هر كس اين سوره را در هر جمعه و سوره واقعه را در هر شب بخواند، روز قيامت به صورت انسانى كامل و نورانى محشور مى گردد.
٥٦. سوره مباركه واقعه : هر كس اين سوره را براى وسعت روزى خود بخواند، اثر عجيبى دارد. بايد از شب شنبه شروع كرده تا شب جمعه ، سه بار و در شب جمعه هشت بار بخواند و تا مدت پنج هفته اين كار را ادامه دهد.
٥٧. سوره مباركه حديد: هر كس اين سوره را جهت برآمدن حاجت ، در شب جمعه ، هفت بار بدون فاصله و پشت سر هم بخواند، اثر عجيبى دارد.
٥٨. سوره مباركه مجادله : هر كس اين سوره را تلاوت كند، در نامه عملش او را از حزب خدا ثبت كنند. كسى بر او فائق نشود و با او نتواند مجادله كند و در چشم مردم نيز معتبر و موقر باشد.
٥٩. سوره مباركه حشر: هر كس اين سوره را بخواند، تا وقتى كه از دنيا برود عرش ، كرسى ، آسمانها، زمين ، فرشتگان و حيوانات برى و بحرى و جوى بر او دعا كنند.
٦٠. سوره مباركه ممتحنه : هر كس سوره ممتحنه را در فرايض و نوافل بخواند، خداوند قلب او را به ايمان امتحان نموده نورانى مى فرمايد و فقير نمى گردد.
٦١. سوره مباركه صف : هر كس اين سوره را در نمازهاى واجب و مستحب بخواند، در صف فرشتگان قرار مى گيرد.
٦٢. سوره مباركه جمعه : هر كس اين سوره را در شب جمعه و در نماز جمعه بخواند، خداوند او را به تعداد روزهاى سال ، ده حسنه به او عنايت مى فرمايد و به بهشت مى فرستد.
٦٣. سوره مباركه منافقون : در مصباح است كه قرائت كردن اين سوره ، انسان را از شر شرك و نفاق حفظ مى نمايد.
٦٤. سوره مباركه تغابن : هر كس اين سوره را در نماز خود بخواند، در قيامت قرآن ، شفيع او مى شود.
٦٥. سوره مباركه طلاق : هر كس اين سوره را در فريضه (نماز واجب ) بخواند، حق تعالى او را از ترس قيامت در پناه خود گيرد و از آتش دوزخ نگهدارد و در بهشتش داخل نمايد.
٦٦. سوره مباركه تحريم : هر كس اين سوره را بخواند، حق تعالى او را توبه نصوح كرامت فرمايد. اگر در نمازهاى واجب خود بخواند، روز قيامت از حزن و اندوه مصون باشد.
٦٧. سوره مباركه ملك : هر كس اين سوره را قرائت كند، مانند كسى است كه شب قدر را احياء داشته و از عذاب قبر نيز محفوظ است
٦٨. سوره مباركه قلم : هر كس اين سوره را در نمازهاى خود بخواند، خداوند او را از فقر و عذاب ايمن مى فرمايد.
٦٩. سوره مباركه الحاقة : هر كس اين سوره را در فرايض و نوافل بخواند، ايمان او كامل مى گردد، تا خدا را ملاقات كند.
٧٠. سوره مباركه معارج : هر كس سوره معارج را تلاوت كند، در قيامت از گناه او پرسش نمى شود و با پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به بهشت مى رود ان شاء اللّه
٧١. سوره مباركه نوح : هر كس اين سوره را با ايمان به خدا بخواند، خداوند او را با ابرار محشور فرمايد.
٧٢. سوره مباركه جن : هر كس سوره جن را بخواند، خداوند او را از شر جن و سحر و كيد آنها مصون دارد و با پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله محشور مى فرمايد.
٧٣. سوره مباركه مزمل : هر كس اين سوره را در نماز عشاء تلاوت كند، خداوند او را سعادت دنيا و آخرت عنايت كند.
٧٤. سوره مباركه مدثر: هر كس سوره مدثر را بخواند، در دنيا شقى نگردد و خداوند او را با پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله محشور فرمايد.
٧٥. سوره مباركه قيامة : هر كس اين سوره را قرائت كند، از صراط و ميزان ، با موفقيت بگذرد و در قبر نيز بهترين صورت پيدا كند.
٧٦. سوره مباركه دهر: هر كس اين سوره را هر صبح پنج شنبه بخواند، خداوند او را حورالعين بهشت عنايت مى كند.
٧٧. سوره مباركه مرسلات : هر كس سوره مرسلات را با معرفت بخواند، ميان او و پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله خدا، معارفه رخ دهد.
٧٨. سوره مباركه نباء: هر كس اين سوره را قرائت كند، خداوند او را از شراب بهشتى سيراب گرداند و هر كس يك سال ، هر روز، اين سوره را بخواند؛ به مكه مشرف مى گردد.
٧٩. سوره مباركه نازعات : هر كس اين سوره را بخواند، جوان و شاداب از دنيا مى گذرد، جوان مبعوث مى گردد و جوان به بهشت مى رود.
٨٠. سوره مباركه عبس : هر كس اين سوره را تلاوت كند، روز قيامت ، شاد و خندان باشد و زير سايه عرش خدا قرار گيرد.
٨١. سوره مباركه تكوير: هر كس اين سوره را تلاوت كند، حق تعالى او را از رسوايى قيامت ، در پناه خود گيرد.
٨٢. سوره مباركه انفطار: كسى كه اين سوره و سوره انشقاق را بخواند، خداوند عز و جل ، او را از حاجتى محجوب نمى فرمايد و مانعى او را از خداوند عظم الشاءنه منع نمى نمايد.
٨٣. سوره مباركه مطففين : هر كس اين سوره را در نماز فريضه خود بخواند، از آتش دوزخ ايمن گشته آتش او را نبيند، او آتش را نبيند، بر پل جهنم نگذرد و روز قيامت او را حسابرسى نكنند.
٨٤. سوره مباركه انشقاق : هر كس اين سوره را بخواند، حق تعالى او را در پناه خود گيرد و نامه او را به دست راستش داده و از اصحاب يمين باشد.
٨٥. سوره مباركه بروج : هر كس اين سوره را در نمازهاى واجب تلاوت كند، با پيغمبران محشور مى گردد.
٨٦. سوره مباركه طارق : هر كس اين سوره را در فرايض خود بخواند، در بهشت ، در صف اصحاب پيغمبران باشد.
٨٧. سوره مباركه اعلى : هر كس سوره اعلى را تلاوت كند، به تعداد هر حرفى كه بر ابراهيم و موسى و محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است ، خداوند به او اجر دهد.
٨٨. سوره مباركه غاشيه : هر كس اين سوره را در نماز واجب و مستحب خود بخواند، به رحمت دنيا و آخرت پوشيده گردد.
٨٩. سوره مباركه فجر: هر كس اين سوره را در نمازهاى فجر بخواند، چون متعلق به حضرت سيدالشهداءعليه‌السلام مى باشد، در قيامت با آن حضرتعليه‌السلام محشور گردد.
٩٠. سوره مباركه بلد: هر كس اين سوره را در نمازها بخواند، در دنيا، در زمره صالحين و در آخرت با شهداء و نبيين محشور گردد.
٩١. سوره مباركه الشمس : هر كس اين سوره را تلاوت كند، گويا بر آنچه خورشيد تابيده تصديق كرده و بهشت جاى او باشد.
٩٢. سوره مباركه الليل : هر كس اين سوره را تا چهل شب ، هر شب ، چهل مرتبه بخواند، و وقتى به آيه و ما لاءحد عنده من نعمة تجزى رسيد، سه بار تكرار كند و جهت برآمدن حاجت و وسعت روزى اثر عجيب دارد، به گونه اى كه عقل حيران بماند.
٩٣. سوره مباركه الضحى : هر كس اين سوره را بخواند، حق تعالى او را از جمله كسانى گرداند كه به سعادت شفاعت پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله رسيده به آن خشنود گشته به بهشت درآيد و به شمار هر يتيمى و هر سائلى او را ده حسنه باشد.
٩٤. سوره مباركه انشراح : ابى بن كعب از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت كرده است كه هر كس آن را بخواند، چون مزد كسى باشد كه مرا ملاقات كرده ، مرا از غم شاد كرده و شفاعت او بر من است
٩٥. سوره مباركه تين : هر كس اين سوره را به شرط ايمان در نمازها بخواند، خداوند از او راضى شود و او را به بهشت مى برد.
٩٦. سوره مباركه علق : هر كس اين سوره را تا موقعى كه از دنيا برود، قرائت كند، شهيد از دنيا رفته و در صف مجاهدين فى سبيل اللّه محسوب مى گردد.
٩٧. سوره مباركه قدر: هر كس اين سوره را بلند بخواند، از مجاهدين است و هر كس ده بار تلاوت كند، خداوند هزار گناه او را مى آمرزد.
٩٨. سوره مباركه البينه : هر كس اين سوره را بخواند، از شرك ، برى است و در دين محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله محشور مى گردد.
٩٩. سوره مباركه زلزله : هر كس سوره زلزله را تلاوت كند، به زلزله دنيا و آخرت گرفتار نمى شود.
١٠٠. سوره مباركه عاديات : هر كس اين سوره را قرائت كند، ثواب همه كسانى را دارد كه در مزدلفه براى حج جمع شده اند و با اميرالمؤ منين محشور گردد.
١٠١. سوره مباركه قارعه : هر كس اين سوره را بخواند، از عذاب و فتنه دجال و جهنم ايمن مى گردد.
١٠٢. سوره مباركه تكاثر: هر كس اين سوره را در نماز واجب قرائت كند، ثواب صد شهيد دارد و در نماز مستحب ، ثواب پنجاه شهيد دارد.
١٠٣. سوره مباركه عصر: هر كس اين سوره را در نوافل بخواند، روز قيامت ، خندان محشور گردد، تا وارد بهشت شود.
١٠٤. سوره مباركه همزه : هر كس اين سوره را در نمازها بخواند، خداوند او را از فقر دور و رزق او را وسيع گرداند.
١٠٥. سوره مباركه فيل : هر كس اين سوره را تلاوت كند، روز قيامت ، همه موجودات شهادت دهند كه او صالح است
١٠٦. سوره مباركه قريش : هر كس اين سوره را قرائت كند، خداوند روز قيامت ، او را سواره و نورانى وارد محشر كند.
١٠٧. سوره مباركه ماعون : هر كس اين سوره را چهل و يك بار بخواند، فقر از خانه او برود، فرزندان او محتاج نشوند و خواننده آن در حفظ حمايت خدا تا روز ديگر باشد.
١٠٨. سوره مباركه كوثر: جهت حصول توانگرى و بى نيازى از خلق ، روز چهارشنبه دو ركعت نماز حاجت خوانده پس از سلام ، چهل بار سوره كوثر بخواند. در حديثى آمده است كه هر كس اين سوره را در نمازهاى واجب و مستحب خودش بخواند، خداوند در روز قيامت از آب كوثر به او مى دهد تا بياشامد.
١٠٩. سوره مباركه كافرون : هر كس اين سوره را در نمازها بخواند، مانند كسى است كه ربع قرآن را خوانده باشد و خداوند گناهان او و والدين او را بيامرزد.
١١٠. سوره مباركه نصر: هر كس اين سوره را در نمازها قرائت كند، خداوند او را در همه جا يارى فرمايد.
١١١. سوره مباركه تبت : هر كس اين سوره را بخواند، ثواب ايمان به كتب آسمانى و پيغمبران را دارد.
١١٢. سوره مباركه توحيد: هر كس اين سوره را در نمازها بخواند، مانند آن است كه ثلث قرآن را خوانده باشد و به تعداد مؤ منين ثواب دارد و خدا جميع خير دنيا و آخرت را به او عنايت فرمايد.
١١٣. سوره مباركه فلق : هر كس اين سوره و سوره ناس را بخواند، خداوند به او بشارت بهشت عنايت كند و از بليات دنيا و آخرت مصون بماند. در حديثى آمده است كه هر كس سوره فلق و ناس را بخواند، گويا تمام كتاب هايى را كه خداوند آنها را بر انبياء نازل كرده خوانده است
١١٤. سوره مباركه ناس : هر كس اين سوره را جهت مال دنيا، هلاكت دشمن و دفع بليات دنيا بخواند، به مراد رسد.(٢٧)
2-آداب معنوى كه روح را زنده مى كنند
١. سخن گفتن با علما
٢. ديدار با رفقا(٢٨)
آدابى كه دل را روشن مى كند
١. بسيارقل هو اللّه خواندن
٢. كم خوردن
٣. هم نشينى با علما
٤. نماز شب
٥. رفتن به مساجد براى نماز(٢٩)
آدابى كه موجب نور دل مى شوند
١. خوردن سركه ، به و انار
٢. شستن سر با سدر
٣. خضاب كردن
٤. مسواك زدن
٥. گفتن لا اله الا اللّه
٦. خواندن سوره ناس
٧. تسبيح حضرت فاطمهعليها‌السلام
٨. مكرر گفتن اين ذكر:
توكلت على الحى الذى لايموت و الحمداللّه الذى لم يتخذ صاحبة و لا ولدا و لم يكن له شريك فى الملك و لم يكن له ولى من الذل و كبره تكبيرا.(٣٠)
آدابى كه موجب رقت قلب مى شوند
١. خوردن عدس
٢. خوردن انجير
٣. دست كشيدن بر سر يتيم
آدابى كه موجب قوت قلب مى شوند
١. شانه كردن مو در حال نشسته
٢. استعمال عطر و بوى خوش
٣. خوردن به
مكروهاتى كه موجب قساوت قلب مى شوند
١. به در خانه سلطان رفت و آمد كردن
٢. ريختن خاك داخل قبر فاميل
٣. چهل روز متوالى گوشت خوردن
٤. پس از خوردن فورا خوابيدن
٥. با زن ها بسيار آميزش كردن
٦. با زن ها زياد صحبت كردن
٧. زياد خنديدن
٨. شكار كردن
٩. پرخورى كردن
١٠. ترك ذكر خدا
١١. درازى آرزو
١٢. پرحرفى كردن(٣١)
آدابى كه موجب زيادى عقل مى شوند
١. مسواك كردن
٢. استعمال بوى خوش
٣. مسافرت كردن
٤. تجارت كردن
٥. مشاوره كردن
٦. حجامت كردن
٧. خوردن شنبليله
٨. خوردن سركه
٩. خوردن كندر
١٠. خوردن كرفس
١١. خوردن ترنج
١٢. خوردن به
١٣. خوردن سداب
١٤. خوردن كدو
١٥. خوردن چغندر
مكروهاتى كه باعث كمى عقل مى شوند
١. شوخى و مزاح كردن زياد
٢. پرهيز از خوردن گوشت تا چهل روز
٣. بول كردن در آب ايستاده (راكد)
٤. زياد خوردن گوشت حيوانات وحشى
٥. دست كشيدن از تجارت(٣٢)
آدابى كه موجب زيادى حافظه مى شوند
١. مسواك زدن
٢. تلاوت قرآن
٣. حجامت كردن
٤. خوردن عسل
٥. خوردن كندر
٦. خوردن كرفس
٧. گرفتن ناخن در روز دوشنبه
٨. روزه گرفتن
٩. مخلوط كردن زعفران ، سعد و عسل با هم و هر روز دو مثقال از آنها خوردن(٣٣)
مكروهاتى كه حافظه را كم مى كنند
١. خواندن نوشته قبرها
٢. راه رفتن بين دو زن
٣. بول كردن در آب راكد
٤. حجامت كردن درگودى پشت
٥. خوردن نيم خورده موش
٦. خوردن پنير
٧. خوردن گشنيز
٨. خوردن سيب ترش(٣٤)
٩. زنده رها كردن شپش
١٠. غذا خوردن در حال جنابت
١١. بازى با آلت
١٢. خوردن گوشت حيوانى كه هنگام سر بريدن نام خدا را نبرده باشند(٣٥)
آدابى كه نور چشم را زياد مى كنند
١. قرآن خواندن ، نه از حفظ
٢. سرمه كشيدن
٣. تراشيدن موى سر از بيخ
٤. پوشيدن كفش زرد
٥. خضاب نمودن با حنا
٦. مسواك نمودن
٧. شستن دست بعد از خوردن غذا
٨. نگاه كردن به سبزه و گياهان سبز
٩. نگاه كردن در آب روان و دريا
١٠. نگاه كردن به صورت زيبا
١١. خواندن نماز شب
١٢. گرفتن ناخن ها در روز پنج شنبه
١٣. خواندن آيه الكرسى
١٤. خوردن مرزه همراه با نمك
١٥. خوردن سياه دانه با گردو
١٦. خوردن گوشت
١٧. خوردن پياز
١٨. خوردن به
١٩. خوردن كندر
مكروهاتى كه موجب كمى نور چشم مى شوند
١. كندن موهاى زير بغل
٢. زيادى موى سر
٣. پوشيدن كفش سياه
٤. خوردن ماهى(٣٦)
آدابى كه عمر را طولانى مى كنند
١. خوشنود كردن پدر و مادر
٢. وضوى كامل گرفتن
٣. حفظ صحت بدن
٤. خوش گفتارى با مردم
٥. خوبى و نيكى به مردم
٦. خوش رفتارى با همسايه
٧. احسان كردن به خانواده
٨. به وضو بودن
٩. زيارت امام حسينعليه‌السلام
١٠. خواندن نماز شب
١١. تلاوت قرآن
١٢. تزويج با دختران باكره
١٣. غسل كردن با آب گرم
١٤. خوردن سيب در سحرها
١٥. طول دادن به نشستن بر سر سفره غذا در موقع اطعام به ديگرى
١٦. خوددارى از بريدن درختان نر، مگر در موقع ضرورت
١٧. هجده باري ا حى گفتن بعد از هر نماز
١٨. احترام و بزرگ داشتن پيران و بزرگان
١٩. طولانى كردن ركوع و سجود در نماز
مكروهاتى كه عمر را تباه مى كنند
١. خوردن غذا بر روى غذا
٢. نوشيدن آب در حال ناشتا
٣. آميزش با پيرزن
٤. جماع در حمام(٣٧)
آدابى كه موجب وسعت رزق مى شوند
١. صدقه دادن
٢. شستن دست پيش از غذا
٣. شستن ظرف خوراك و غذا
٤. خوش خلقى
٥. خوشرفتارى با همسايه
٦. احسان كردن زياد به والدين
٧. خوبى نيت
٨. جاروب كردن خانه
٩. شستن سر با خطمى
١٠. شانه كردن مو
١١. جارو كردن درب خانه
١٢. گذاشتن سركه در خانه
١٣. گرامى داشتن ناتوان ها
١٤. ميانه روى در اقتصاد
١٥. خلال كردن
١٦. انگشتر عقيق در دست كردن
١٧. انگشتر ياقوت در دست كردن
١٨. انگشتر فيروزه در دست كردن
١٩. استغفار كردن
٢٠. خواندن آية الكرسى
٢١. خواندن سورهيس
٢٢. خواندن زيارت عاشورا
٢٣. قرائت سوره واقعه در هر شب
٢٤. توكل بر خدا
٢٥. خوردن كاسنى
٢٦. صبح زود به دنبال كسب رفتن
٢٧. مداومت در وضو و طهارت
٢٨. عفت كلام
٢٩. ميهمانى دادن
٣٠. وضو گرفتن قبل از غذا
٣١. كم حرفى
٣٢. دعاى ديگران بر سر سفره
٣٣. اقامه نماز با حالت خشوع
٣٤. خط زيبا
٣٥. دعا بر پدر و مادر
٣٦. حضور در مسجد، قبل از اذان
٣٧. حرف نزدن در توالت
٣٨. حرف حق زدن
٣٩. گرفتن ناخن و شارب هر جمعه
٤٠. خواندن نماز شب
٤١. جواب دادن اذان گو (هر چه او مى گويد، تكرار كند. ممكن است مراد، نماز اول وقت باشد. چون اذان گو مردم را به نماز دعوت مى كند و اجابت او رفتن به نماز است .)
٤٢. گفتن سى بارسبحان اللّه و بحمده و سبحان اللّه العظيم و بحمده
٤٣. گفتن صد مرتبه لا اله الا اللّه الملك الحق المبين هر روز
٤٤. سلام كردن وقل هو اللّه خواندن ، بعد از داخل شدن به منزل
٤٥. گفتن لاحول و لا قوة الا بالله
٤٦. انجام مستحبات نماز صبح و نماز وتر در نماز شب
٤٧. خواندن سوره تبارك الذى هر روز صبح
٤٨. جمع بين دو نماز مغرب و عشاء و ظهر و عصر
٤٩. دعا كردن برادر مؤ من ، مؤ منى را در خلوت
٥٠. خواندن سوره صافات در روزهاى جمعه
٥١. تعقيب خواندن بعد از نماز صبح و عصر
٥٢. خوردن ريزه هاى طعام از كنار سفره
٥٣. روشن كردن چراغ ، قبل از غروب
٥٤. مداومت بر قرائت سوره قدر(٣٨)
مكروهاتى كه موجب فقر و تنگدستى مى شوند
١. غذا خوردن در حال جنابت
٢. ايستاده شانه زدن
٣. خوابيدن پيش از طلوع آفتاب
٤. مشخص نكردن درآمد و خرج و عدم اعتدال در زندگى
٥. گوش دادن زياد به آواز
٦. ادرار در حمام
٧. خلال كردن با چوب گز
٨. گذاشتن خاكروبه در خانه
٩. خوابيدن بين نماز مغرب و عشا
١٠. خوابيده غذا خوردن
١١. وجود تار عنكبوت در خانه
١٢. عدم شستشوى دست ها در وقت غذا خوردن
١٣. اهانت به خرده هاى نان
١٤. نشسته گذاشتن ظروف
١٥. قرار ندادن سرپوش روى ظرف آب
١٦. خريدن نان از فقرا
١٧. لعنت كردن اولاد
١٨. سوزاندن پوست پياز و سير
١٩. نشستن بر درگاه و آستانه خانه
٢٠. به حال برهنه برخاستن از بستر و بول كردن
٢١. جارو كردن خانه هنگام شب
٢٢. جارو كردن خانه با پارچه يا لباس
٢٣. شستن اعضاء بدن در مستراح و بيت الخلاء
٢٤. خشك كردن اعضاى با دامن يا آستين لباس
٢٥. غذا خوردن بعد از آروغ زدن (در حال سيرى )
٢٦. شستن دست ها با خاك
٢٧. دوختن لباس در حالى كه بر بدن است
٢٨. پدر و مادر را با اسم صدا زدن
٢٩. جلوتر از بزرگان و پيرها راه رفتن
٣٠. چراغ را با نفس (فوت ) خاموش كردن
٣١. نوشتن با قلم شكسته و گره دار
٣٢. عمامه پيچيدن در حال نشستن
٣٣. در حالت ايستاده شلوار پوشيدن
٣٤. ناخن را با دندان چيدن
٣٥. وضو گرفتن در مستراح و آبريزگاه
٣٦. شانه كردن با شانه شكسته
٣٧. دعا نكردن براى پدر و مادر
٣٨. سبك شمردن نماز
٣٩. تنبلى و سستى در كارها
٤٠. عجله كردن در خروج از مسجد
٤١. صبح زود به بازار رفتن
٤٢. دير از بازار خارج شدن و تا هنگام شب ماندن
٤٣. رد كردن فقير در هنگام شب
٤٤. اظهار فقر و تنگدستى نمودن
٤٥. زياد حرف زدن
٤٦. زندگى كردن در خانه كوچك(٣٩)
آدابى كه موجب صحت بدن مى شوند
١. روزه گرفتن
٢. مسافرت كردن
٣. خوددارى كردن از انداختن آب دهان در مسجد
٤. كم خوردن
٥. خوردن آب به حال ايستاده در روز
٦. نخوردن طعام مگر وقتى كه گرسنه باشد
٧. دست كشيدن از خوردن در حالى كه هنوز سير نشده باشد
٨. جويدن طعام به طور كامل پيش از فرو دادن
٩. دفع بول و غايط در وقت خواب
١٠. كم آب خوردن
١١. خوردن ميوه در اوايل فصل آنها
١٢. حفظ نمودن خود از سرما در فصل پاييز و حفظ نكردن از سردى هوا در بهار
١٣. خوردن بيست و يك دانه مويز سرخ هر صبح ناشتا
١٤. خوردن آب باران
١٥. شستشوى دست ها پيش از خوردن غذا
١٦. ريختن آب سرد به قدمها بعد از خارج شدن از حمام
١٧. خوردن سه كف از آب گرم حمام
١٨. به جا آوردن حج و عمره
١٩. خواندن نماز شب
مكروهاتى كه موجب بيمارى بدن مى شوند ١. خوردن بين نهار و شام
٢. ايستاده آب خوردن در شب
٣. شام نخوردن
٤. پرخورى
٥. آشاميدن آب در بين غذا خوردن
٦. نشستن در آفتاب
٧. خوردن گوشت خام
٨. نشستن در جاى نمناك
٩. آب خوردن زياد
١٠. بالا رفتن از پله ها
١١. مجامعت با زن سالخورده
١٢. زياد ماهى خوردن
١٣. خوردن چوبك
١٤. غم و غصه خوردن(٤٠)
آدابى كه موجب نشاط و مسرت مى شوند
١. خواندن سوره يس
٢. تراشيدن موى زير شكم
٣. اسب سوارى
٤. كمك به مسلمانان
٥. هنگام غسل
٦. ناخن گرفتن
٧. شستشوى بدن
٨. مسواك زدن
٩. شانه زدن به ريش
١٠. وضو گرفتن
١١. استعمال بوى خوش
١٢. نظر كردن به سبزه و گياه
١٣. پوشيدن كفش زرد رنگ
١٤. تراشيدن موى پشت گردن
١٥. پوشيدن لباس پاكيزه
١٦. شستن سر با سدر
١٧. زدودن غصه از دل مؤ من
١٨. شستن سر
١٩. گفتن لا حول و لا قوة الا بالله
٢٠. استغفار نمودن
٢١. بسيار گفتن يا رؤ وف يا رحيم
٢٢. زيارت امام حسينعليه‌السلام
٢٣. خوردن انگبين
٢٤. خوردن گوشت
٢٥. خوردن زيتون
٢٦. خوردن به
٢٧. خوردن انگور سياه
٢٨. خوردن ميوه جات در اوايل فصلشان
٢٩. شانه كشيدن به سينه پس از شانه كردن سر يا ريش(٤١)
مكروهاتى كه موجب غم و اندوه مى شوند
١. پوشيدن كفش سياه رنگ
٢. نشستن در آستانه در
٣. گذشتن از ميان گوسفندان
٤. ايستاده شلوار پوشيدن
٥. پاك كردن دست و رو با دامن (لباس )
٦. ميل و رغبت به دنيا(٤٢)
٧. كندن موى ريش با دندان
٨. غذا خوردن با دست چپ
٩. راه رفتن روى پوست تخم مرغ
١٠. طهارت گرفتن با دست راست
١١. بازى كردن با ريگ
١٢. به بازى بردن ميمون(٤٣)
آدابى كه باعث آمرزش انسان مى شوند
١. مصافحه كردن با مؤ من
٢. جارو كردن مسجد
٣. روشن كردن چراغ در مسجد
٤. عيادت مريض
٥. مريض شدن
٦. شركت در تشييع مسلمان
٧. روزه مستحبى گرفتن
٨. غذا دادن به گرسنه
٩. صلوات فرستادن
١٠. زياد سجده كردن
١١. به دست كردن انگشتر عقيق سرخ(٤٤)
١٢. احترام به مهمان مؤ من
آدابى كه موجب امن از عذاب قبر مى شوند
١. ياد دادن و ياد گرفتن خير
٢. تمام كردن ركوع در نماز
٣. شاد كردن قلب مؤ من
٤. لباس پوشاندن به مؤ من
٥. خواندن سوره و الذاريات
٦. خواندن سوره نساءهر جمعه
٧. خواندن سوره حم زخرف
٨. خواندن آية الكرسى
٩. چهار مرتبه حج رفتن
١٠. مردن در روز جمعه(٤٥)
آدابى كه فشار قبر را از زنان برمى دارد
١. صبر كردن بر غيرت شوهر
٢. صبر كردن بر بدخلقى شوهر
٣. بخشيدن مهريه به شوهر؛ خداوند براى هر يك از اين زنان پاداش هزار شهيد و عبادت يك سال را مى نويسد(٤٦)
مؤ من هميشه پنج چيز براى انجام آداب به همراه دارد
١. سجاده
٢. تسبيح سى و چهار دانه
٣. مسواك
٤. شانه
٥. انگشتر عقيق(٤٧)
آداب ازدواج و احكام خانواده
ازدواج يك مسئوليت است و انسان بايد مسئوليت خويش را به بهترين وجه انجام دهد.
امام صادقعليه‌السلام فرمودند:هنگامى كه يوسف صديقعليه‌السلام برادرش ، بنيامين را ديدار كرد، پرسيد: اى برادر، چگونه توانستى پس از من با زنى ازدواج كنى ؟! بنيامين جواب داد: پدرم به من دستور داد و گفت كه اگر مى توانم نسلى داشته باشم كه زمين را با تسبيح الهى زنده كند، چنان نمايم
همين مفهوم در روايتى از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نيز رسيده است :چه چيز مؤ من را باز مى دارد از اين كه خانواده اى بگيرد تا خداوند نسلى را روزى او كند كه زمين را بالا اله الا اللّه سنگين سازد؟.
به همين دليل عزب (مجرد بودن ) مكروه است در حديثى از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله آمده است :پست ترين مردگان شما عزب ها هستند.
عده اى از ترس فقر ازدواج را به ازدواج مى اندازند. اين عده نمى دانند كه ترسشان از فقر، خود، سوءظنى به خدا است چرا كه در آيه كريمه آمده است :
وانكحوا الاايامى منكم و الصالحين من عبادكم و امامكم ان يكونوا فقرا يعنهم اللّه من فضله و اللّه واسع عليم (٤٨) مردان و زنان بى همسر را همسر دهيد و همچنين اگر غلامان و كنيزان صالح و درستكارى فقير و تنگدست باشند، خداوند آنها را با فضل خود بى نياز مى سازد و خداوند گشايش دهنده و آگاه است
بنا براين اگر ترس از فقر مانع ازدواج شود، در واقع بدگمانى نسبت به شان خداوند خواهد بود.(٤٩)
آداب انتخاب همسر
١. ديندارى مهم ترين ويژگى همسر است امام صادقعليه‌السلام مى فرمايند:هر گاه مردى به سبب جمال يا مال زنى با او ازدواج كند به همان واگذار مى شود و هر گاه به خاطر دينش با او ازدواج كرد، خداوند مال و جمال را نيز به او عطا كند.(٥٠)
٢. اسلام ازدواج با فاميل را تشويق مى كند. امام زين العابدينعليه‌السلام مى فرمايند:كسى كه براى خدا وصله رحم ازدواج كند، خداوند تاج فرشتگان را بر سر او مى نهد.(٥١)
٣. اسلام همواره تشويق مى كند كه مرد با زنى ازدواج كند كه توانايى بچه دار شدن را داشته باشد، نه زنى كه نازا باشد، ولو آن كه آن زن ، زيبا و خوش سيما باشد.
امام محمد باقرعليه‌السلام مى فرمايند:بدانيد كه زن سياه اگر زايا باشد نزد من محبوب تر از زن زيباى نازا است(٥٢) البته اسلام از جنبه زيبايى نيز غافل نيست و دستور مى دهد كه مرد مسلمان با زن زيبايى ازدواج كند كه مؤ من باشد و فرزند بسيار آورد.(٥٣)
٤. خردمندى از ديانت است لذا از نظر شرع مكروه است كه انسان زن نادان و احمقى را به همسرى بگيرد. اميرالمومنينعليه‌السلام مى فرمايند:از ازدواج با زن احمق بپرهيزيد. زيرا همراهى با او موجب بلا و فرزندش موجب تباهى است(٥٤)
مستحبات و مكروهات مراسم ازدواج و زفاف
١. خواندن خطبه پيش از عقد مستحب است و بهتر است شامل حمد و ثناى خداوند و توصيه به تقوا باشد. شايسته است هر آنچه را زن و شوهر و حضار نياز دارند، مانند اصول دين و محاسن اخلاق و آداب در خطبه يادآورى شود.(٥٥)
٢. در حديثى از امام صادقعليه‌السلام منقول است كه هر گاه كسى اراده خواستگارى كرد، دو ركعت نماز بگزارد و حمد اللهى بگويد و دعاى وارده براى طلب ازدواج و همسر نيكو را بخواند.(٥٦)
٣. در حديثى معتبر آمده است كه مستحب است ازدواج در شب واقع شود.(٥٧)
٤. در حديثى آمده است كه خوب است عقد در ماه شوال خوانده شود.(٥٨)
٥. خوب است هنگام عقد، قمر در عقرب نباشد. چرا كه اگر چنين باشد، زن و مرد عاقبت نيكو نبينند.(٥٩)
٦. از اميرالمؤ منينعليه‌السلام منقول است كه روز جمعه براى خواستگارى و نكاح خوب است(٦٠)
٧. مستحب است كه در موقع ازدواج گواهانى را بر آن گرفت تا نسب و ارث ثابت گردد.(٦١)
٨. مستحب است در ازدواج (آن هم به دور از زياده روى و ريا) وليمه داده شود و بايد از اين طعام به فقرا نيز داده شود و تنها به توانگران و شخصيت ها محدود نشود. از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است كه فرمودند:اطعام هنگام ازدواج از سنتهاى پيامبران است .همچنين فرمودند:وليمه در روز نخست ، حق است ، در روز دوم نيكى و افزون بر آن ريا و شهرت طلبى است
٩. مستحب است كه دادن وليمه در روز و ازدواج در شب باشد.
١٠. اسلام خوش نمى دارد ساعات گرمى براى زفاف برگزيده شود.
١١. ازدواج هنگام محاق ماه (روزهاى پايانى ماه هاى قمرى ) نيكو نيست امام حسن عسگرىعليه‌السلام مى فرمايد:كسى كه هنگام محاق ماه ازدواج كند بايد تسليم سقط جنين شود.
١٢. مستحب است كه مرد هنگام آميزش و دخول ، وضو داشته باشد و دعاهاى وارده را بخواند.
١٣. هنگام نزديكى شايسته نيست كه زن را به شتاب اندازد و تا وقتى كه نياز زن برآورده نشده ، نبايد او را رها سازد.
١٤. مستحب است اگر مردى با ديدن زنى ديگر غريزه اش به هيجان آمد، سراغ همسر خويش برود و از او كام بگيرد. امام علىعليه‌السلام فرمودند:هر گاه از شما زنى را ديد كه از او خوشش آمد، از زن خود كام گيرد. زيرا زن او همان دارد كه آن زن دارد. پس نبايد در قلبش براى شيطان راهى قرار دهد كه نگاه او را از زنش متوجه آن ديگرى كند.
پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله مى فرمايند:اى على ! با شهوت زن ديگرى با همسرت نزديكى مكن زيرا در اين صورت من بيم دارم كه اگر نطفه فرزندى منعقد گردد، كودك شما نامرد و بى عقل باشد.(٦٢)
١٥. برخى از فقها هنگام ميل و رغبت زن ، آميزش با او را مستحب مى دانند و حديث پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله را مى آورند كه به مردى فرمود:آيا با روزه وارد صبح شدى ؟ عرض كرد: خير. فرمود: پس تهيدستى را اطعام كردى ؟ عرض كرد: خير. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند: پس نزد همسرت برو و با او آميزش كن كه آن براى تو به منزله صدقه است
١٦. نگاه كردن به شرمگاه همسر در هنگام آميزش كراهت دارد.
١٧. سخن گفتن در حال آميزش كراهت دارد. چرا كه براى فرزند، لالى را در پى دارد.
١٨. نگاه كردن به فرج زن در هنگام آميزش مكروه است زيرا براى فرزند، كورى به بار مى آورد.
١٩. آميزش در زير آسمان نيز مكروه است
٢٠. مستحب است كه هر يك از زن و شوهر پس از جماع براى پاك كردن خود از دستمالى جداگانه استفاده كنند و يك دستمال به كار نبندند. پيامبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله به حضرت علىعليه‌السلام مى فرمايند:با همسرت نزديكى مكن مگر آن كه تو دستمالى داشته باشى و او دستمالى و خود را با يك دستمال تميز نكنيد تا مبادا شهوت روى شهوت قرار نگيرد كه اين كار دشمنى ميان شما را در پى دارد.
٢١. به هنگام حصر- يعنى نيازى كه انسان را به شتاب اندازد - جماع كراهت دارد. امام صادقعليه‌السلام فرمودند:انسانى كه خضاب كرده جماع نمى كند. راوى عرض كرد: فدايت گردم ! چرا انسان خضاب كرده جماع نمى كند؟ فرمودند: زيرا در حصر است
٢٢. بلافاصله بعد از خوردن غذا و با شكم پر نبايد همبستر شد. امام صادقعليه‌السلام فرمودند:سه چيز بدن را ويران مى كند و چه بسا آدمى را بكشد: با شكم پر به حمام رفتن ، با شكم پر با همسر آميزش كردن و ازدواج با پيرزنان(٦٣)
٢٣. از امام باقرعليه‌السلام پرسيدند:آيا زمانى وجود دارد كه جماع حلال در آن مكروه باشد؟حضرتعليه‌السلام فرمودند:آرى ، بين طلوع فجر و طلوع آفتاب ، از غروب آفتاب تا غروب شفق (سرخى آسمان )، در شب و روز خسوف و كسوف (ماه گرفتگى و خورشيد گرفتگى )، در شب يا روزى كه باد سياه يا سرخ يا زرد بوزد و هنگامى كه زمين لرزه پيش آيد، جماع حلال مكروه است
٢٤. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله از اين كه در شب اول ماه هاى قمرى همبسترى كنند، نهى مى فرمايد و به علىعليه‌السلام مى فرمايند:اى على ! در شب اول ماه ، شب نيمه ماه و شب آخر ماه همبسترى مكن ! زيرا هر كس چنين كند، بيم آن مى رود كه فرزندش كودن گردد.
٢٥. از نظر اسلام كراهت دارد كه مرد بلافاصله بعد از بازگشت از سفر، شبانگاه بر خانواده اش وارد شود. پس بهتر است تا صبح شكيبايى كند.
٢٦. كراهت دارد كه مرد شب مسافرت كه غالبا با اضطراب همراه است و احتمال ضعف مى رود با همسرش همبستر شود. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:اى على هنگامى كه براى سفرهاى كوتاه به مدت سه شبانه روز از خانه خارج مى شوى با همسرت درنياميز كه اگر فرزندى از شما پديد آيد، يار ستمگر خواهد شد.
٢٧. اسلام دستور مى دهد كه همبستر شدن در پنهان صورت پذيرد، نه در حضور هوو يا فرزندى كه صداى آنها را مى شنود و اندامشان را مى بيند.
از امام صادقعليه‌السلام روايت شده است كه فرمودند:پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرموده است : سوگند به خدايى كه جان من در يد قدرت اوست ، اگر مردى با زنش درآميزد در حالى كه كودكى بيدار آن دو را مى بيند و صدايشان را مى شنود و صداى نفسهاى زن و شوهر به گوش او مى رسد، اين كودك روى رستگارى نخواهد ديد؛ پس اگر پسر باشد، زناكار خواهد شد، و اگر دختر شد، زانيه خواهد شد. اين حديث مى افزايد:هر گاه على بن الحسينعليه‌السلام آهنگ همبستر شدن داشت ، در را مى بست و پرده ها را مى انداخت و خدمتگزاران را بيرون مى كرد.
٢٨. جماع كردن روى بام ساختمان يا در برابر خورشيد يا زير درختان ميوه دار مكروه است
٢٩. همبستر شدن رو به قبله يا پشت به قبله ، و در حال برهنگى كامل و در كشتى يا بر سر راه كراهت دارد.
٣٠. جماع كردن در حالت ايستاده نيز مكروه است زيرا در احاديث آمده است كه اين عمل ، كار دراز گوشهاست
٣١. جماع كردن پس از احتلام (جنب شدن ) نيز مكروه است از احاديث استفاده مى شود كه اين كار باعث پديد آمدن فرزند ديوانه مى شود.
٣٢. اسلام دستور مى دهد كه هنگام مباشرت و جماع به خدا توجه شود و از شر شيطان به او پناه برده شود.
٣٣. اسلام توصيه مى كند كه پيش از مباشرت با زن حامله ، وضو گرفته شود.
٣٤. اسلام از اين كه مرد براى مدتى با همسرش آميزش جنسى نداشته باشد، نهى كرده است چه بسا اين كار موجب فساد و تباهى زن گردد.
٣٥. نزديكى كردن از پشت زنان كراهت دارد.(٦٤)
٣٦. جماع كردن در شب اول ماه رمضان مستحب است
٣٧. جماع كردن در شب عيد فطر كراهت دارد كه اگر فرزندى به وجود آيد، شرى بسيار از او ظاهر شود.
٣٨. جماع كردن در شب عيد قربان كراهت دارد كه اگر فرزندى به وجود آيد، شش انگشت يا چهار انگشت در دست خواهد داشت
٣٩. جماع كردن در بين اذان و اقامه مكروه است كه اگر فرزندى به وجود آيد، در ريختن خون جرى خواهد شد.
٤٠. جماع كردن در شب مكروه است كه اگر فرزندى حاصل شود، شوم باشد و در رويش نشان سياهى پديد آيد.
٤١. آميزش در شب دوشنبه مستحب است ، چرا كه اگر فرزندى پديد آيد، حافظ قرآن و راضى به قسمت خدا باشد.
٤٢. نزديكى نمودن در شب سه شنبه استحباب دارد. زيرا اگر فرزندى حاصل شود، دهانش خوشبو، دلش رحيم ، دستش جوانمرد و زبانش از غيبت و بهتان پاك باشد.
٤٣. آميزش و نزديكى در شب پنج شنبه مستحب است و اگر فرزندى حاصل شود، حاكمى از حكام شريعت يا عالمى از علما باشد و اگر در روز پنج شنبه ، وقتى كه آفتاب در ميان آسمان باشد نزديكى شود و فرزندى پديد آيد، شيطان نزديك او نشود تا پير شود و خداوند سلامتى در دنيا و دين را به او روزى مى كند.
٤٤. مجامعت در شب جمعه مستحب است و اگر فرزندى حاصل شود، خطيب و سخنگو گردد و اگر در روز جمعه بعد از عصر جماع شود و فرزندى به وجود آيد از دانايان مشهور شود.
٤٥. جماع كردن در ساعات اول شب كراهت دارد. زيرا اگر اگر فرزندى به وجود آيد، بيم آن است كه ساحر شود و دنيا را بر آخرت ترجيح دهد.
٤٦. در حديثى از اميرالمؤ منينعليه‌السلام منقول است كه هر گاه كسى را دردى در بدن به هم رسد يا حرارت بر مزاجش غالب شود، پس با زن خود جماع كند تا ساكن شود.
٤٧. جماع كردن در حالى كه انگشترى همراه مرد يا زن باشد كه نام خدا بر آن نقش كرده باشند، كراهت دارد.(٦٥)
٤٨. جماع كردن در سفر در صورتى كه آب غسل نداشته باشند، مكروه است(٦٦) لازم به ذكر است كه اسلام در دوران باردارى مراقبتهاى زيادى را را براى مادر چه از نظر معنوى ، چه بهداشتى و چه تغذيه سفارش كرده است ؛ همچنين اسلام سفارشاتى از نظر معنوى و تغذيه پدر، جهت پدر شدن دارد.
آداب و سنن ولادت
١. از سنتها و آداب اسلام پيرامون نوزاد، گفتن اذان و اقامه در دو گوش اوست پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله مى فرمايند:كسى كه خداوند به او فرزندى داد، بايد در گوش راستش اذان و در گوش چپ او اقامه گويد كه اين كار او را از شيطان رجيم محفوظ مى دارد.
٢. مستحب است كه پيش از اذان و اقامه كام كودك را با خرما بگيرند؛ چنان كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله با حسن و حسينعليه‌السلام چنين كرد.
٣. عقيقه كردن نوزاد بعد از تولد مستحب است ؛ يعنى اين كه گوسفند، گاو يا شترى را قربانى نمايند و پس از ذبح ، آنچه خواستند با آن انجام دهند.
٤. از امام صادقعليه‌السلام نقل است كه مكروه است پدر و مادر نوزاد از گوشت عقيقه بخورند.
٥. اسلام دستور مى دهد كه پسر را در روز هفتم ولادت ختنه كنند و فرزندى هم كه ختنه شده به دنيا آمده باشد را مستحب است كه تيغ از موضع ختنه بگذرانند.
٦. مستحب است هنگام ختنه و عقيقه دعاى وارده خوانده شود.(٦٧)
٧. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:اول چيزى كه زن زائيده بايد بخورد رطب است ؛ چنان كه حق تعالى به حضرت مريم بعد از زائيدن حضرت عيسىعليه‌السلام فرمود كه رطب بخورد. اين كار باعث مى شود فرزند او بردبار شود.(٦٨)
٨. مكروه است كه نوزاد را در ابتداى ولادت در جامه زرد بپيچند و سنت آن است كه او را در جامه سفيد بپيچند.
٩. مستحب است كه در روز هفتم ، سر نوزاد را بتراشند و موى سرش را با نقره يا طلا بكشند و آن نقره و طلا را صدقه بدهند.
١٠. مستحب است عقيقه پسر، نر و عقيقه دختر، ماده باشد.
١١. مستحب است كه اگر نوزاد دختر است ، در روز هفتم گوش (نرمه گوش ) او را سوراخ نمايند.(٦٩)
١٢. مستحب است كه بعد از ولادت به شرط ايمنى از ضرر، نوزاد را بشويند.(٧٠)
آداب نام گذارى فرزند
١. دين اسلام مى گويد كه كودك را پيش از تولد - حتى اگر سقط شود - نامگذارى كنند. اميرالمؤ منينعليه‌السلام مى فرمايند:پيش از آنكه فرزندتان به دنيا آيد او را نام گذارى كنيد. اگر نمى دانيد كه دختر است يا پسر، او را به نام هايى بناميد كه هم براى پسر است و هم براى دختر. فرزند سقط شده وقتى در روز قيامت پدرش را ديدار كند به او مى گويد: تو بر من نامى ننهادى ، در حالى كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله محسن را پيش از تولد نام نهاد.(٧١)
٢. مستحب است كه نام ، نيكو باشد و اين نخستين احسان از سوى پدر بر فرزند است امام باقرعليه‌السلام مى فرمايند: راست ترين اسم ها آن است كه با عبوديت همراه باشد و بهترين اسامى از آن پيامبران است؛ پس اسم هايى مثل عبدالرحمن ، عبدالكريم ، عبداللّه و... راست ترين اسامى و محمد، ابراهيم ، نوح ، عيسى و موسى بهترين نام ها هستند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله مى فرمايند:خاندانى نيست كه در ميان آنها نام پيامبرى باشد، مگر آنكه خداوند عز و جل فرشته اى را براى آنها گماشته كه بام و شام ، آنها را تقديس مى كند.
٣. مستحب است فرزند پسر - بر پايه سنت امامان - تا هفت روز (محمد) ناميده شود و سپس اگر خواستند، مى توانند هر نامى را كه دوست دارند بر او بگذارند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در حديث شريفى مى فرمايند:خداوند به هر كس سه پسر بدهد و نام يكى از آن سه رامحمدنگذارد با من بى مهرى كرده است. در حديثى از ابوالحسنعليه‌السلام رسيده است :فقر به خانه اى وارد نمى شود كه در آن نام محمد، على ، حسن ، حسين ، جعفر، طالب و يا عبداللّه باشد و اين چنين است كه اگر در ميان زنان نام فاطمه يافت شود.(٧٢)
٤. بر پايه روايت منقول از امام صادقعليه‌السلام ، اسلام خوش نمى دارد كسى با نام غير حقيقى همچون حكم ، حكيم ، خالد و مالك ناميده شود.(٧٣)
آداب شيردهى و تربيت فرزند
١. از امام صادقعليه‌السلام نقل است كه فرمودند:مدت شيرخوارگى بيست و يك ماه است و كمتر از آن ستم بر كودك است.(٧٤)
٢. اميرالمومنينعليه‌السلام مى فرمايند:بنگريد چه كسى به كودكانتان شير مى دهد كه كودك با آثار روانى همان شير به جوانى مى رسد.
٣. پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله مى فرمايند:نگذاريد زن احمق يا زنى كه چشم او ضعيف است به فرزندانتان شير دهد كه شير اثر وضعى دارد.(٧٥)
٤. امام باقرعليه‌السلام مى فرمايند:به كودكانتان از شير زن زيبا و خوشرو بخورانيد، نه شير زن زشت رو را كه شير، اثر وضعى دارد.(٧٦)
٥. براى شير دادن بچه بهتر از هر كس مادر اوست و سزاوار است كه مادر براى شير دادن از شوهر خود مزد نگيرد؛ خوب است كه شوهر مزد بدهد.(٧٧)
٦. مستحب است دايه اى كه براى طفل مى گيرند، دوازده امامى ، داراى عقل و عفت و صورت نيكو باشد.(٧٨)
٧. مكروه است دايه اى بگيرند كه بچه اى كه دارد از زنا به دنيا آمده باشد.(٧٩)
٨. مستحب است از زن ها جلوگيرى كنند تا هر بچه اى را شير ندهند. زيرا ممكن است فراموش شود كه به چه كسانى شير داده اند و بعدا دو نفر محرم با يكديگر ازدواج نمايند.(٨٠)
٩. مستحب است پدر و مادر درباره از شير گرفتن فرزند با يكديگر مشورت و رايزنى كنند.(٨١)
١٠. اسلام به والدين توصيه مى كند كه گريه كودكانشان را تحمل كنند و آنها را از آن كه به خاطر گريه ، كودكان خود را بزنند، منع مى كند. پيامبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله در روايتى فرمودند:به خاطر گريه ، كودكان خود را نزنيد. گريه آنها در طول چهار ماه ، شهادت به يگانگى اللّه است و در چهار ماه ديگر درود بر پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله و خاندان او و در چهار ماه بعد دعا براى پدر و مادرشان مى باشد.(٨٢)
١١. سنت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله شير دادن به كودك را تشويق مى كند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در حديث شريفى پيرامون اجر زن شيرده فرمودند:هر گاه زنى كودكى را شير دهد، هر مكيدن كودك برابر است با آزاد كردن فرزندى از فرزندان اسماعيل و هر گاه از شير دادن او فارغ شد، فرشته اى بزرگوار به پهلوى او مى زند و مى گويد: كار را از سر گير كه خداوند تو را بخشيده است.(٨٣)
١٢. امام صادقعليه‌السلام به زن شيرده توصيه مى كنند كه از دو پستان به نوزاد شير دهد. چرا كه شير يكى از پستان ها به منزله خوراك (طعام ) و ديگرى به منزله آب براى كودك است(٨٤)
3- آداب معنوى اسلام در مورد تربيت كودكان سفارشاتى دارد كه عبارتند از:
١. اسلام ، خير خوبى را براى فرزندان توصيه مى كند و دستور مى دهد كه آنها را دوست بدارند و به وعده هايى كه به آنها مى دهند، وفا كنند. چرا كه در حديثى از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله آمده است كه كودكان گمان مى كنند كه شما روزى آنها را مى دهيد.(٨٥)
٢. اسلام توصيه مى كند كه فرزندان خود را ببوسيد. مردى نزد پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله آمد و عرض كرد: من هرگز فرزندم را نبوسيده ام وقتى رفت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:اين مرد نزد من از اهالى دوزخ است. در حديثى ديگر از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل شده است :هر كس فرزند خود را ببوسد، خداوند حسنه اى براى او مى نويسد.(٨٦)
٣. اسلام توصيه كرده است كه ميان كودكان برابرى و عدم تمايز برقرار كنيد. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله مردى را ديد كه يكى از دو پسرش را مى بوسد و ديگرى را رها مى كند. پس به فرمودند:آيا ميان آن دو برابرى برقرار نمى كنى ؟!(٨٧)
٤. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله درباره اداى حقوق كودكان الگوى جهانيان است در روايتى آمده است كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نماز ظهر را با مردم گذارد و دو ركعت پايانى را سبك برگزار كرد. وقتى پيامبر از نماز فارغ شد، مردم گفتند: آيا در نماز چيزى پيش آمد؟ فرمودند: چه چيزى ؟ گفتند: دو ركعت پايانى نماز را سبك برگزار كرديد! پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:آيا گريه كودك را نشنيديد؟.(٨٨)
٥. اسلام براى تربيت ، سه مرحله مقرر كرده است و هر مرحله هفت سال است امام صادقعليه‌السلام مى فرمايند:بچه هفت سال بازى مى كند، هفت سال علم و قرآن مى آموزد و هفت سال حلال و حرام را مى آموزد. همچنين مى فرمايند:بگذار فرزندت به شش سالگى برسد و سپس هفت سال او را نزد خود نگهدار و چنان كه مى خواهى او را ادب كن پس اگر پذيرفت و شايستگى يافت ، چه بهتر، وگرنه او را رها كن.(٨٩)
٦. در روايتى آمده است كه اگر پسران شش ساله شدند، مى بايد با يكديگر در يك لحاف نخوابند. همچنين در روايت ديگر وارد شده است كه پسران و دختران كه ده ساله شوند، رختخواب ايشان را بايد جدا كنند.(٩٠)
٧. حضرت صادقعليه‌السلام فرمودند:به فرزندان خود به زودى احاديث را ياد بدهيد كه مخالفان ايشان را گمراه نكنند.(٩١)
٨. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:حق فرزند پسر بر پدر آن است كه نام نيك برايش تعيين كند و به او قرآن بياموزد؛ او را ختنه كند و به اوشنا ياد دهد و اگر فرزندش دختر است ، نام نيك برايش تعيين كند و به او سوره نوررا ياد دهد؛ سوره يوسف نياموزد و او را در بالاخانه ها جا ندهد و او را زود به خانه شوهر فرستد.پس حضرت فرمودند:هر كه فرزند خود را فاطمه ناميد، او را دشنام ندهد، نفرين نكند و كتك نزند.(٩٢)
٩. در حديثى از حضرت اميرالمومنينعليه‌السلام آمده است :چربى و كثافت دست و صورت اطفال را در هر شب ، پيش از خواب بشوييد كه شيطان مى آيد و ايشان را بو مى كند و آنها در خواب مى ترسند و ملائكه نويسندگان اعمال ، متاءذى (اذيت ) مى شوند.(٩٣)
١٠. از مسائلى كه پدر و مادر بايد در تربيت فرزندان دقت و رعايت كنند، ياد دادن ادب ، نظافت و بهداشت است و بايد فرزندان را با اين مسائل اسلامى بار آورند.(٩٤)
آداب دوران باردارى
١. ماه اول ، هر روز ناشتا به مقدار دو عدد خرما بخورد و به آن سوره قدربخواند.
٢. ماه دوم ، هر روز ناشتا كمى عناب بخورد و به آن سوره توحيدبخواند.
٣. ماه سوم ، هر روز يك عدد سيب بخورد و به آن سوره آية الكرسى بخواند.
٤. ماه چهارم ، هر روز انجير بخورد و به آن سوره تين بخواند.
٥. ماه پنجم ، هر روز يك عدد تخم مرغ بخورد و به آن سوره حمدبخواند.
٦. ماه ششم ، هر روز انار بخورد و به آن سوره انا فتحنابخواند.
٧. ماه هفتم ، هر روز به بخورد و به آن سوره يس بخواند.
٨. ماه هشتم ، هر روز مقدارى نبات و زعفران را بكوبد و به آن سوره نصربخواند.
٩. ماه نهم ، هر روز شير و خرما بخورد و به آن سوره دهربخواند.
زمانى كه نوزاد تكان خورد، سوره توحيد بخواند و صلوات بفرستد. همچنين در طول دوران باردارى هر روز دعاى عهد، زيارت عاشورا و دعاى توسل را بعد از نماز صبح بخواند.
هر روز چهار مرتبه سوره توحيد بخواند و در طول اين دوران يك بار اين قرآن را ختم كند و در ماه آخر براى راحتى زايمان ، سوره مريم را بخواند. ضمنا در طول اين دوران بايد چهل روز سوره يوسف و چهل روز سوره انعام را بخواند.
آداب تخلى
١. مستحب است كه در موقع تخلى جايى بنشيند كه كسى او را نبيند.(٩٥) زيرا پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله هرگز در حال تخلى ديده نشد.(٩٦)
٢. موقع وارد شدن به مكان تخلى ، اول پاى چپ را بگذارد و موقع بيرون آمدن ، اول پاى راست را بگذارد.(٩٧) اگر شخص در بيابان است و قصد تخلى دارد، مستحب است كه پاى چپ را قدم آخرش به سوى محل تخلى قرار دهد؛ يعنى اول پاى راست را به طرف آن محل بردارد و سپس پاى چپ را.(٩٨)
٣. مستحب است كه در حال تخلى سر را بپوشاند.(٩٩) در بعضى روايات آمده است كه علاوه بر پوشاندن سر، حايل ديگرى مانند عبا يا مثل آن را بر روى چيزى كه بر سر گذاشته است ، بكشد. درست شبيه كسى كه شرم و حيا مى كند. انسان بايد اين كار را به جهت حيا و شرم از دو ملك راست و چپ انجام دهد.(١٠٠)
٤. مستحب است كه در هنگام نشستن ، سنگينى بدن را بر پاى چپ بيندازد(١٠١) و پاى راست را باز كند.(١٠٢)
٥. مستحب است كه پيش از خواب بول نمايد.(١٠٣)
٦. مستحب است كه پيش از جماع و بعد از بيرون آمدن منى بول نمايد.(١٠٤)
٧. بهتر است بعد از خارج شدن غائط، خود را اول با سنگ و سپس با آب پاك كند تا دست به نجاست نخورد.(١٠٥)
٨. اگر روبروى ماه يا خورشيد نشسته است ، عورتش را كج كند تا مقابل آن دو نباشد.
٩. خواندن دعاهايى كه از ائمهعليهم‌السلام رسيده است در هنگام داخل شدن در بيت الخلاء، هنگام تخلى ، وقت ديدن آب ، وقت پاك كردن محل بول و غائط، وقت كشيدن دست به شكم ، وقت برخاستن از جاى خود و هنگام بيرون آمدن از بيت الخلاء سفارش شده است (تفسير اين دعاها در رساله هاى علميه و مفاتيح الجنان آمده است .)
١٠. استبرا نمودن بعد از خارج شدن بول كه اين عمل براى مردهاست استبرا يعنى خواستن و طلب پاكى مجراى بول ؛ به اين طريق كه انگشت وسط دست چپ را نزديك به مخرج غائط گذاشته و سه مرتبه به قوت تا بيخ آلت بكشند، سپس انگشت اشاره را زير آلت و انگشت شست را بالاى آن گذاشته و تا ختنه گاه سه مرتبه بكشند و سپس سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
١١. سه باراح اح كردن در حال انجام عمل استبرا تا كمك به استبرا نمايد.
١٢. استنجا (محل بول يا غائط را شستن ) با دست چپ زيرا خداوند دست چپ را براى كارهاى پايين قرار داده است ؛ همان طور كه دست راست را براى كارهاى بالا، مانند خوردن و وضو گرفتن ، قرار داده است اما اگر مانعى در ميان باشد كه نتواند با دست چپ استنجا كند، استفاده از دست راست اشكالى ندارد.(١٠٦)
١٣. استنجا با آب سرد كه اين كار بواسير را دفع مى كند.(١٠٧)
١٤. اگر در بيت الخلاء عطسه كرد، حمد بگويد و صلوات بفرستد.(١٠٨)
مكروهات تخلى
١. نشستن روبه روى خورشيد و ماه در موقع تخلى ، مگر اين كه عورت خود را بپوشاند.(١٠٩)
٢. نشستن روبرو(١١٠) يا پشت به باد.(١١١)
٣. نشستن در جاده ، خيابان و كوچه و نشستن دم درب خانه و زير درختى كه ميوه مى دهد.(١١٢) زيرا ملائكه در وقت ميوه دار بودن درخت بر آن درختان مى باشند و ميوه را از ضرر جانوران نگه مى دارند.(١١٣) همچنين نشستن در راهى كه به سوى آب است ؛ يعنى محلى كه مردم براى بردن آب به آنجا مى آيند؛ مثل كنار رودخانه ها و سر چاهها و چشمه ها. نيز در اطراف و در حريم خانه كه ملك صاحب آن خانه نيست ، تخلى كراهت دارد؛ وگرنه اگر در ملك تخلى كند، حرام است(١١٤)
٤. خوردن در موقع تخلى(١١٥) زيرا خوردن در حال تخلى پستى و خوارى نفس است ؛ يعنى اين كار باعث پست نمودن نفس است(١١٦)
٥. توقف زياد در موقع تخلى(١١٧) زيرا باعث بواسير مى شود.
٦. تطهير كردن با دست راست
٧. حرف زدن در حال تخلى ، مگر در حال ضرورت و يا وقتى كه ذكر خدا مى گويد.(١١٨)
٨. ايستاده بول كردن(١١٩) زيرا ممكن است شيطان عقل را فاسد كند.(١٢٠)
٩. بول كردن در زمين سخت و سوراخ لانه جانوران ؛(١٢١) به خاطر اذيت شدن حيوانات يا جن(١٢٢)
١٠. بول كردن در آب ، خصوصا آب راكد.(١٢٣) زيرا حيوانات كوچك در آب مى باشند كه آنها به وسيله بول اذيت مى شوند.(١٢٤)
١١. خوددارى كردن از بول و غائط؛ ولى اگر ضرر برساند، نبايد خوددارى كند.(١٢٥)
١٢. بول كردن به سمت هوا از جاى بلند، مانند پشت بام(١٢٦)
١٣. غائط كردن در جايى مثل محل اجتماع كه باعث شود مردم او را لعن كنند.(١٢٧)
١٤. مسواك كردن در حال تخلى زيرا باعث بوى بد و گندى دهان مى شود.(١٢٨)
١٥. سلام كردن به شخصى كه در حال تخلى است(١٢٩)
١٦. استنجا با استخوان ، سرگين و ساير مطعومات و خصوصا نان كه كراهت شديد دارد.
١٧. استنجا با دست چپ در صورتى كه به آن انگشترى باشد كه اسم خدا يا ائمهعليهم‌السلام بر آن حك شده باشد.
١٨. همراه بردن قرآن و انگشترى كه اسم خدا يا ائمه معصومينعليهم‌السلام روى آن حك شده باشد در محل تخلى
١٩. استنجا به وسيله آبى كه به غير از نجاست بويش متغير شده باشد.(١٣٠)
آداب وضو.
١. مستحب است كه مصرف آب بيش از يك مد نباشد؛ (حدود ٧٥٠ گرم )(١٣١)
٢. مسواك كردن ؛ هر چند با انگشت باشد.(١٣٢) بهتر است كه با شاخه سبز شاخه اى كه هنوز خشك نشده است ، مسواك نمود. (چوب ادراك )(١٣٣) چرا كه مسواك نمودن ، دهان را پاكيزه ، بلغم را برطرف و حافظه را زياد مى كند و باعث خشنودى حق تعالى است گفته اند كه دو ركعت نماز بعد از مسواك زدن از هفتاد ركعت نماز به غير مسواك با فضيلت تر است(١٣٤)
٣. اگر از ظرف وضو مى گيرد، آن را سمت راست خود قرار دهد و رو به قبله بنشيند.(١٣٥)
٤. وقتى نگاهش به آب افتاد اين دعا را بخواند:الحمدلله الذى جعل الماء طهورا و لم يجعله نجسا ؛حمد و سپاس شايسته خدايى است كه آب را پاك كننده قرار داد و آن را نجس و ناپاك نساخت(١٣٦)
٥. گفتن نام خدا ؛ (بسم اللّه و بالله ).(١٣٧)
٦. شستن دست ها قبل از شروع وضو(١٣٨) و گفتن :اللهم اجعلنى من التوابين و اجعلنى من المتطهرين ؛خدايا مرا از توبه كاران و از پاكيزه كنندگان قرار بده(١٣٩)
٧. سه بار مضمضه كردن (گرداندن آب در دهان ). بهتر است كه آب را بيرون بريزد(١٤٠) و بگويد:اللهم لقنى حجتى يوم القاك و اطلق لسانى بذكرات ؛ خدايا دليلم را روزى كه ملاقات مى كنم تو را به دهانم گذار و زبانم را به ذكر خودت گويا كن !(١٤١)
٨. سه بار استنشاق كردن ؛ يعنى آب در بينى كردن و بيرون ريختن و بگويد:اللهم لاتحرم على ريح الجنة واجعلنى ممن يشم ريحها و روحها و طيبها؛ خدايا بوى بهشت را بر من حرام مكن و مرا از كسانى قرار بده كه بو، نسيم و عطر بهشت را مى بويند.(١٤٢)
٩. دو بار شستن صورت و دست ها.(١٤٣)
١٠. هنگام شستن صورت بگويد:اللهم بيض وجهى يوم تسود الوجوه و لاتسود وجهى يوم تبيض الوجوه خدايا مرا رو سفيد كن روزى كه صورت ها سياه مى شوند و سياه مكن رويم را روزى كه چهره ها سفيد مى شوند!(١٤٤)
١١- با دست راست يك كف آب بردارد و در كف دست چپ بريز و سپس روى دست راست بريزد(١٤٥) و بگويد:اللهم اعطنى كتابى بيمينى و الخلد فى الجنان ظهرى و لا تجعلها مغولة الى عنقى و اءعوذ الى عنقى و اءعوذ بك من مقطعات النيران؛ خدايا نامه اعمالم را به دست چپم مده و آن را از پشتم نيز مده و آن را به گردنم نبند! پناه مى برم به تو از تكه هاى آتش !(١٤٦)
١٣. مردها در شستن اول ، آب را بر پشت آرنج بريزند و در شستن دوم بر پيش آرنج قسمت داخلى بريزند؛ بر عكس زن ها.(١٤٧)
١٤. مستحب است كه آب روى قسمت بالاى آرنج ريخته شود.(١٤٨)
١٥. مستحب است كه آب را بر عضو بريزد، نه عضو را در آب فرو ببرد.
١٦. مستحب است كه هنگام شستن ، دست را بر اعضا بكشد؛ هر چند بدون كشيدن دست ، شسته شود.
١٧. مستحب است كه هنگام شستن صورت ، چشم ها را باز بگذارد.(١٤٩)
١٨. مستحب است كه در موقع مسح سر بگويد:اللهم غشنى رحمتك و بركاتك؛ خدايا رحمت و بركاتت مرا فرا گيرد!
١٩. سزاوار است كه هنگام مسح پاها بگويد:اللهم ثبتنى على الصراط يوم تزل الاقدام واجعل سعيى فيما يرضيك عنى يا ذاالجلال و الاكرام خدايا مرا بر صراط پا بر جا بدار؛ روزى كه پاها بلغزد و سعى و تلاش مرا در راهى قرار بده كه از من بپسندى اى صاحب جلال و اكرام !
٢٠. مستحب است كه بعد از اتمام وضو، بگويد:اللهم انى اسئلك تمام الوضوء و تمام الصلوة و تمام رضوانك و الجنه الحمداللّه رب العالمين خدايا از تو درستى وضو و نماز و كمال رضوان و بهشت را مى خواهم حمد براى خداست ؛ خدايى است كه پروردگار جهانيان است
٢١. خواندن سوره قدر؛ سه مرتبه بعد از وضو.
٢٢. استعمال بوى خوش(١٥٠)
مكروهات وضو
١. كمك گرفتن از ديگران در مقدمات قريبه وضو؛ مثل ريختن آب در دست وضو گيرنده
٢. وضو گرفتن در محل استنجا؛ مثلا در توالت
٣. وضو گرفتن از ظرفى كه طلاكوب يا نقره كوب است يا نقش صورت بر آن مى باشد.
وضو گرفتن با آب هاى زير مكروه مى باشد:
الف ) آبى كه در آفتاب گرم شده باشد.
ب ) آبى كه در غسل واجب به كار رفته باشد.
ج ) آب متعفن
د) آب چاهى كه حيوانى در آن افتاده قبل از كشيدن آب چاه به مقدار معين
ه ) آبى كه در آن مار يا عقرب يا قورباغه مرده باشد.
و) آب نيم خورده زن حائض
ز) آب نيم خورده موش ، اسب ، قاطر، الاغ و حيوان نجاستخوار و مردارخوار، بلكه آب نيم خورده همه حيوانات حرام گوشت(١٥١)
آداب غسل
مستحبات غسل جنابت
١. استبرا به بول پيش از غسل جنابت ؛ در صورتى كه جنابت به علت خروج منى باشد.
٢. سه مرتبه شستن دو دست تا مرفق يا نصف ذراع يا تا بند دست در اين خصوص فرقى ميان غسل ترتيبى و ارتماسى نيست
٣. سه مرتبه مضمضه (گرداندن آب در دهان ) و استنشاق كردن (آب در بينى كردن و بيرون ريختن ) پس از شستن دو دست ؛ البته يك مرتبه نيز كفايت مى كند.
٤. دست كشيدن بر اندام براى اينكه يقين پيدا شود كه آب به همه جاى بدن رسيده است
٥. سه بار هر يك از اعضا را غسل دادن
٦. ذكر نام خداوند متعال با گفتن بسم اللّه يابسم اللّه الرحمن الرحيم كه ذكر دومى بهتر است
٧. خواندن دعايى كه در حال انجام غسل روايت شده است به اين كه بگويد:اللهم طهر قلبى و تقبل سعيى واجعل ما عندك خيرالى واشرح صدرى و اجر على لسانى مدحتك و الثناء عليك ، اللهم اجعله لى طهورا و شفاء و نورا انك على كل شيى ء قدير؛ البته اگر اين دعا پس از تمام شدن غسل خوانده شود، بهتر است
٨. رعايت كردن موالات (پى در پى شستن ) و شستن از بالا به پايين در غسل ترتيبى
٩. مستحب است كه زنان موهاى بافته سر خود را هنگام غسل باز كنند.(١٥٢)
١٠. براى غسل از يك صاع (سه كيلو) آب استفاده شود، نه بيشتر.(١٥٣)
مكروهات مربوط به شخص جنب
١. خوردن و آشاميدن ؛ ولى اگر وضو بگيرد، خوردن و آشاميدن مكروه نيست و با شستن دست يا مضمضه و يا استنشاق كردن ، كراهت آن رفع نمى شود. اگر چه اين كراهت كاهش مى يابد.
٢. خواندن بيش از هفت آيه از سوره هاى كه سجده واجب ندارند. (يعنى ثواب آن كاهش مى يابد).
٣. رساندن جايى از بدن به جلد و حاشيه و ميان خطهاى قرآن
٤. همراه داشتن قرآن
٥. خضاب كردن به حنا و مانند آن
٦. ماليدن روغن به بدن
٧. خوابيدن ؛ البته اگر وضو بگيرد يا اگر آب ندارد به جاى وضو يا غسل ، تيمم كند، خوابيدن به اين حال مكروه نيست
٨. آميزش كردن پس از آن كه محتلم شده باشد.(١٥٤)
٩. عبور از مسجد، اما عبور از مسجدالنبى و مسجدالحرام حرام است(١٥٥)
مستحبات غسل ميت
١. مستحب است كه زن ، شوهر خود و شوهر زن خود را غسل ندهد.(١٥٦)
٢. مستحب است كه تمام بدن ميت پيش از شروع به غسل ، پاك باشد.(١٥٧)
٣. در غسل ترتيبى مستحب است كه هر يك از سه قسمت بدن ميت را در آب فرو نبرند، بلكه آب را روى آن بريزند.(١٥٨)
٤. مستحب است كه ميت در حال غسل رو به قبله خوابانده شود، به نحوى كه محتضر را مى خوابانند.(١٥٩)
٥. قبل از غسل دادن ميت ، مستحب است كه او را وضو بدهند.(١٦٠)
٦. مستحب است كه ميت را بر روى تخته يا تخت بخوابانند.
٧. مستحب است كه پيراهن ميت را از طرف پاهايش بيرون آورند، هر چند كه مستلزم پاره كردن لباس باشد، البته اگر بخواهند به اين دستور عمل كنند، بايد از ورثه كه مالك پيراهن ميت هستند، اجازه بگيرند.
٨. بهتر است ميت را در زير سايه (زير سقف و يا خيمه و امثال آن ) غسل دهند.
٩. بهتر است عورت ميت را بپوشانند، هر چند كسى به آن نظر نكند و يا غسل دهنده كسى باشد كه نگاه كردن او به عورت ميت حلال باشد.
١٠. مستحب است كه انگشتان و مفاصل ميت را با مدارا نرم كنند.
١١. مستحب است كه قبل از غسل دادن ميت ، دستهايش را تا نصف ذارع بشويند.
١٢. مستحب است كه سر ميت را با كف سدر يا خطمى بشويند.
١٣. بهتر است قبل از غسل دادن ميت ، عورت او را با سدر يا اشنان بشويند.
١٤. در غسل اول و دوم به طور ملايم دست بر شكم او بكشند، مگر آن كه ميت زنى حامله باشد.
١٥. مستحب است كه دست ها و عورت هاى ميت را سه بار بشويند.
١٦. مستحب است كه هر عضوى از اعضاى ميت را در هر غسلى سه بار بشويند كه در نتيجه روى هم ، بيست و هفت بار مى شود.
١٧. خوب است كه بعد از فراغت از غسل ، اندام ميت را با پارچه اى نظيف خشك كنند و از اين قبيل آداب كه در روايات وارد شده است(١٦١)
١٨. بدن ميت را بر بلندى بگذارند تا آب غسل به او برنگردد، بلكه طرف پاهايش سرازير باشد تا آب غسل زير او جمع نشود.(١٦٢)
١٩. مستحب است آب غسل ميت را در چاه نجاست (چاه توالت ) نريزند و افضل آن است كه در گودالى مخصوص آن بريزند.(١٦٣)
٢٠. مستحب است غسل دهنده سوار بر ميت نشود؛ يعنى او را در ميان دو پاى خود نگيرد.(١٦٤)
٢١. مستحب است ميت را براى غسل ننشانند.(١٦٥)
٢٢. مستحب است ناخن ميت را نگيرند و مويش را شانه نكنند، اما اگر اين دو كار را كردند، واجب است مو و ناخن جدا شده را در كفنش گذاشته و با ميت دفن شود.(١٦٦) ان شاء اللّه آداب مربوط به كفن ، دفن و نماز ميت خواهد آمد.
غسلهاى مستحبى
١. غسلهاى زمانى ؛ يعنى به جهت زمان خاصى مستحب هستند: مثل شب قدر، روز عرفه و...
٢. غسلهاى مكانى ؛ يعنى به جهت رفتن به مكان معينى مستحب مى شوند: مثل رفتن به مسجدالحرام
٣. غسلهاى عملى ؛ يعنى به جهت انجام كار خاصى مستحب هستند: مثل غسل احرام عمره يا حج
غسلهاى مستحبى زمانى
١. غسل جمعه كه از مستحبات مؤ كد است ؛ وقت اين غسل از طلوع فجر دوم روز جمعه تا ظهر جمعه و از بعد از ظهر جمعه تا غروب جمعه است همچنين از اول روز شنبه تا آخر آن روز هم به عنوان قضا انجام مى شود. و لكن از بعد از ظهر تا غروب جمعه اگر نيت ادا و قضا نكند و به نيت قربت به جا بياورد به احتياط نزديك تر است همچنين مستحب است هنگام غسل جمعه بگويد:اشهد و ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له و ان محمدا عبده و رسول اللهم صل على محمد و آل محمد و اجعلنى من التوابين و اجعلنى من المتطهرين.
٢. غسلهاى شب هاى ماه مبارك رمضان ، يعنى شب هاى فرد: يكم ، سيم ، پنجم ، هفتم و همه شب هاى دهه آخر رمضان و از همه مؤ كدتر غسل شب هاى قدر و شب پانزدهم ، هفدهم ، بيست و پنجم ، بيست و هفتم ، و بيست و نهم است همچنين در شب بيست و سوم يك غسل ديگر در آخر شب مستحب است وقت همه اين غسل ها تمام مدت شب است و انجام آن قبل از غروب آفتاب بهتر است ، مگر در غسل هاى دهه آخر كه بهتر است بين نماز مغرب و عشا انجام شود
٣و٤. غسل روز عيد قربان و روز عيد فطر؛ وقت اين دو غسل از طلوع فجر تا ظهر است
٥. غسل روز هشتم و نهم ذى الحجه ؛ غسل روز نهم (روز عرفه ) در هنگام ظهر بهتر است
٦. غسل ايام سه گانه رجب ؛ يعنى اول ، نيمه و آخر رجب
٧. غسل روز عيد غدير كه انجام آن در اوايل روز بهتر است
٨. غسل روز مباهله ؛ روز بيست و چهارم ذى الحجه
٩. غسل روز دحوالارض ؛ يعنى روز بيست و پنجم ذى القعده
١٠. غسل روز مبعث ؛ يعنى بيست و هفتم رجب
١١. غسل شب نيمه شعبان
١٢. غسل روز ميلاد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله يعنى هفدهم ربيع الاول
١٣. غسل روز نوروز.
١٤. غسل روز نهم ربيع الاول(١٦٧)
غسلهاى مستحبى مكانى
١. غسل ورود به حرم مكه (شهر مكه و قسمتى از اطراف آن تا حدودى كه مشخص شده است ، منطقه حرم مى باشد كه داراى احترام و احكام خاصى است ).
٢. غسل ورود به شهر مكه
٣. غسل رفتن به مسجدالحرام
٤. غسل رفتن به مدينه منوره
٥. غسل رفتن به مسجدالنبىصلى‌الله‌عليه‌وآله .
٦. غسلهاى ديگرى كه هنگام ورود به ساير مشاهد مشرفه انجام مى شود.(١٦٨)
غسلهاى مستحبى فعلى
الف ) غسلهايى كه براى كارهايى كه مى خواهد انجام دهد:
١. غسل براى احرام بستن
٢. غسل براى طواف كردن
٣. غسل براى زيارت
٤. غسل براى وقوف در عرفات
٥. غسل براى ذبح و كشتن شتر
٦. غسل براى تراشيدن سر در منى
٧. غسل براى ديدن هر يك از امامان و اهل بيتعليهم‌السلام در خواب امام كاظمعليه‌السلام فرمودند:هر گاه خواستى يكى از امامانعليهم‌السلام را در خواب ببينى ، سه شب پشت سر هم غسل كن و با آن امام مناجات كن و به ياد او باش كه اگر چنين كنى ، او را در خواب مى بينى.
٨. غسل براى نماز حاجت
٩. غسل براى استخاره
١٠. غسل براى عمل معروف ام داود.
١١. غسل براى برداشتن تربت شريف امام حسينعليه‌السلام از محل آن
١٢. غسل براى سفر، مخصوصا زيارت ابى عبداللّه الحسينعليه‌السلام
١٣. غسل براى نماز طلب باران
١٤. غسل براى توبه از هر معصيت و براى تظلم و شكايت از كسى به درگاه خداوند از ظلمى كه به او كرده است چنين كسى غسل مى كند و سپس در زير آسمان دو ركعت نماز مى خواند و عرضه مى دارد:اللهم ان فلان بن فلان ظلمنى و ليس لى احد اصول به عليه غيرك فاستوف لى ظلامتى الساعة الساعة بالاسم الذى اذا سائلك به المضطر اجتبه فكشفت ما به منضر و مكنت له فى الارض و جعلته خليفتك على خلقك فاسئلك ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تستوفى ظلامتى الساعة الساعة؛ بار الها! فلانى پسر فلانى به من ظلم كرده و من كسى جز تو را سراغ ندارم كه عليه او به وى پناهنده شوم پروردگارا! پس انتقام مرا الساعة الساعة از او بگير! به آن اسمت كه مضطر وقتى تو را به آن اسم سوگند مى دهد و از تو حاجت مى خواهد، اجابتش مى كنى و گرفتاريش را برطرف مى كنى و به او در زمين زندگى بدون مزاحمتى دادى و خليفه خودت بر خلق كردى من نيز از تو درخواست مى كنم كه نخست بر محمد و آل محمد درود بفرستى و سپس انتقام مرا در همين ساعت و همين ساعت از او بگيرى !.
١٥. غسل براى ايمنى از شر ظالم و برطرف شدن ترس از او. چنين كسى غسل مى كند و دو ركعت نماز به جا مى آورد. سپس جامه خود را تا به زانو بالا مى زند و دو زانو را به محل نماز نزديك مى كند و صد مرتبه مى گويد:يا حى يا قيوم يا لا اله الا انت برحمتك استغيث فصل على محمد و آل محمد و ان تلطف لى و ان تغلب لى و ان تمكر لى و ان تخدع لى و ان تكيد لى و ان تكفينى مؤ ونة فلان بن فلان بلاموؤ نة؛ اى خداى حى و قيوم ! اى كسى كه جز تو هيچ معبودى نيست ! من به رحمت تو پناهنده شدم پس بر محمد و آل محمد درود فرست و به من لطفى فرما و به نفع من بر دشمنم غلبه كن و به نفع من عليه او مكر و خدعه كن و زحمت قطع ، يعنى فلانى پسر فلانى را از من بردار و خودت او را از من دفع كن !.
ب ) غسلهايى مستحبى براى كارهايى كه قبلا انجام داده است :
١. غسل براى كشتن وزغ
٢. غسل براى كشتن مارمولك
٣. غسل براى ديدن شخصى كه به دار آويخته شده ؛ البته اين در صورتى است كه به خاطر ديدن او از خانه خارج شده و عمدا به تماشاى او رفته باشد.
٤. غسل براى اين كه در خواندن نماز آيات در خسوف و كسوف عمدا كوتاهى كرده است ؛ در صورتى كه تمام قرص آن گرفته باشد.
٥. غسل براى اين كه به ميت بعد از آنكه او را غسل داده اند، دست زده است(١٦٩)
غسلهاى مستحبى ديگر
١. غسل دادن بچه اى كه تازه به دنيا آمده
٢. غسل زنى كه براى غير شوهرش بوى خوش استعمال كرده است
٣. غسل كسى كه در حال مستى خوابيده است(١٧٠)
٤. غسل براى حاجت خواستن از خدا.
٥. غسل براى نشاط جهت عبادت كردن(١٧١)
آداب تيمم
١. مستحب است چيزى كه بر آن تيمم مى شود، گردى داشته باشد كه به دست بماند.
٢. مستحب است بعد از زدن دست بر چيزى كه گرد دارد، دست را بتكاند كه گرد آن بريزد.(١٧٢)
٣. مستحب است براى تيمم ، نقطه بلندتر زمين رات انتخاب كند.(١٧٣)
٤. تيمم به زمين شوره زارى كه زيادى نمك آن به قدرى است كه اسم زمين بر آن صادق است ، مكروه مى باشد.
٥. تيمم كردن بر رمل (ريگ ) و ماسه مكروه است(١٧٤)
آداب نماز
١. استفاده از انگشتر عقيق(١٧٥)
٢. پوشيدن لباس پاكيزه(١٧٦)
٣. شانه كردن موها(١٧٧)
٤. مسواك كردن قبل از نماز
٥. خود را براى نماز خوشبو نمودن(١٧٨)
٦. خواندن نماز در اول وقت ؛ هر چه به اول وقت نزديكتر باشد، بهتر است ، مگر آنكه تاءخير آن از جهاتى بهتر باشد؛ مثلا صبر كند، تا نماز را به جماعت بخواند.(١٧٩)
٧. خواندن نماز به جماعت
٨. گفتن اذان و اقامه به گونه اى كه بين اذان و اقامه به اندازه يك سجده فاصله بيندازد و دعاهاى وارده را بخواند.(١٨٠)
٩. همراه داشتن عمامه با تحت الحنك در نماز(١٨١)
١٠. پوشيدن لباس سفيد و عبا براى نماز.(١٨٢)
مستحبات و مكروهات اذان و اقامه
١. بلند كردن صدا در اذان و اقامه براى مرد مستحب است ؛ به گونه اى كه بلندى صدا در اقامه ، بلندتر از صداى اذان نباشد.(١٨٣)
٢. مستحب است كه زن موقع نبودن مرد نامحرم كلمات اذان و اقامه را آهسته بگويد.
٣. مستحب است كه نمازگزار اذان را آرام و شمرده بگويد؛ (يعنى كلمات اذان را آشكارا ادا كند، به طورى كه شنونده بتواند حروفش را بشمارد).(١٨٤) و همچنين مستحب است كه وقف كردن در آخر هر بخش اذان را كمى طول بدهد.(١٨٥)
٤. به سرعت گفتن اقامه مستحب است ؛ آن به اين معنى كه وقف در آخر هر بخش را طول ندهد.(١٨٦)
٥. مستحب است كه اذان گو در جايى بلند، مانند مناره ، بايستد تا صدايش به نمازگزاران برسد.(١٨٧)
٦. مستحب است كه اذان گو در وقت گفتن اذان و اقامه ، مخصوصا در اقامه رو به قبله باشد و كراهت دارد كه انسان در گفتن بعضى جملات اذان روى خود را به طرف راست يا چپ بچرخاند.(١٨٨)
٧. سخن گفتن در بين جمله هاى اذان و اقامه مخصوصا در بين جمله هاى اقامه مكروه است(١٨٩)
٨. مستحب است كه اذان گو در وقت گفتن اذان با طهارت و وضو باشد.(١٩٠)
٩. مستحب است كه انسان وقتى صداى اذان را مى شنود آن را همراه مؤ ذن آهسته تكرار كند.(١٩١)
١٠. اگر مؤ ذن صدا را در گلو بيندازد، چنانچه غنا نشود، مكروه است(١٩٢)
١١. اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند مستحب است اذان و اقامه بگويد.(١٩٣)
١٢. اگر نمازگزار بين اذان و اقامه به قدرى فاصله دهد كه اذانى را كه گفته است ، اذان اين اين اقامه حساب نشود، مستحب است كه اذان و اقامه را دوباره بگويد.(١٩٤)
١٣. اگر نمازگزار بين اذان و اقامه و نماز به قدرى فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است كه دوباره براى آن نماز،اذان و اقامه بگويد.(١٩٥)
١٤. اگر پيش از آنكه نمازگزار به اندازه ركوع خم شود، يادش بيايد كه اذان يا اقامه را فراموش كرده است ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است كه براى گفتن اذان و اقامه نماز خود را بشكند.(١٩٦)
مستحبات تكبيرة الاحرام
١. مستحب است بعد از تكبيرة الاحرام بگويد:يا محسن قد اءتاك المسيى ء و قد اءمرت المحسن ان يتجاوز عن المسيى ء انت المحسن و اءنا المسيى ء بحق محمد و آل محمد صل على محمد و آل محمد و تجاوز عن قبيح ما تعلم منى؛ اى خدايى كه به بندگان احسان مى كنى ! بنده گنهكار به در خانه تو آمده است و تو خود امر كرده اى كه نيكوكار كه از گنهكار بگذرد؛ تو نيكوكارى و من گنهكار. به حق محمد و آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله رحمت خود را بر محمد و آل محمد فرست و از بديهايى كه مى دانى از من سر زده است ، بگذر!(١٩٧)
٢. مستحب است موقع گفتن تكبير اول نماز و تكبيرهاى بين نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد.(١٩٨)
٣. مستحب است هنگام بالا آوردن دست ها تا مقابل گوشها انگشتان دست بسته باشد و كف دست رو به قبله قرار گيرد.(١٩٩)
٤. مستحب است گفتن شش تكبير كه با تكبيرة الاحرام جمعا هفت تكبير شود؛ به اين نحو كه يا قبل از گفتن تكبيرة الاحرام ، شش تكبير بگويد يا بعد از آن و يا بين قبل و بعد تقسيم كند.(٢٠٠) (دعاهاى وارده براى اين تكبيرها در جلد ١ ترجمه تحريرالوسيله ، مساءله دوم ، آمده است .)
٥. براى امام جماعت مستحب است كه تكبيرة الاحرام را با صداى بلند بگويد، به طورى كه قابل شنيدن براى افراد پشت سر او باشد.(٢٠١)
٦. براى امام جماعت مستحب است كه شش تكبير ديگر را آهسته بگويد.(٢٠٢)
مستحبات قيام
١. در قيام ، هنگام خواندن حمد و سوره ، مستحب است كه دست ها و انگشتان حركت نكند.(٢٠٣)
٢. در حال ايستادن ، مستحب است كه بدن راست نگه داشته شود و شانه ها پايين انداخته شود.(٢٠٤)
٣. مستحب است كه نمازگزار در حال ايستادن ، دست ها را روى رانها بگذارد و انگشتها را به هم بچسباند.(٢٠٥)
٤. مستحب است كه نمازگزار در حال ايستادن جاى سجده را نگاه كند.(٢٠٦)
٥. مستحب است كه نمازگزار سنگينى بدن را به طور مساوى روى دو پا بيندازد و با خضوع و خشوع باشد.(٢٠٧)
٦. مستحب است كه نمازگزار پاها را پس و پيش نگذارد.(٢٠٨)
٧. مستحب است كه مرد پاها را سه انگشت باز تا يك وجب فاصله دهد، اما زن سزاوار است پاها را به هم بچسباند.(٢٠٩)
مستحبات و مكروهات قرائت و ذكر
١. در نماز جمعه و در نماز ظهر جمعه مستحب است كه در ركعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره منافقون خوانده شود.(٢١٠)
٢. كسى كه به هيچ قسم نمى تواند صحيح نماز را ياد بگيرد، احتياط مستحب آن است كه نماز را به جماعت به جا آورد.(٢١١)
٣. احتياط مستحب است كه در نماز، وقف به حركت و وصل به سكون ننمايد.(٢١٢)
٤. مستحب است كه نمازگزار در ركعت سوم و چهارم بعد از تسبيحات اربعه استغفار كند؛ مثلا بگويد:استغفر اللّه ربى و اتوب اليهيا بگويد:اللهم اغفرلى.(٢١٣)
٥. مستحب است كه نمازگزار در ركعت اول ، پيش از خواندن حمد، بگويد:اعوذ بالله من الشيطان الرجيم.(٢١٤)
٦. مستحب است كه در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بسم اللّه الرحمن الرحيم ) بلند و حمد و سوره شمرده و آهسته خوانده شود و در آخر هر آيه وقف شود؛ يعنى به آيه بعد چسبانده نشود. همچنين در حال خواندن حمد و سوره به معناى آيه توجه شود.(٢١٥)
٧. مستحب است اين كه نمازگزار اگر نماز را به جماعت مى خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادى مى خواند، بعد از آن كه حمد خودش تمام شد، بگويد:الحمد اللّه رب العالمين.(٢١٦)
٨. مستحب است بعد از خواندن سوره قل هو اللّه احديك يا دو يا سه مرتبه گفته شود:كذالك اللّه ربى يا سه مرتبه كذلك اللّه ربنا.(٢١٧)
٩. سزاوار است كه نمازگزار بعد از خواندن سوره ، كمى صبر كند و سپس تكبير پيش از ركوع يا قنوت را بگويد.(٢١٨)
١٠. مستحب است كه در تمام نمازها، در ركعت اول ، سوره انا اءنزلناهو در ركعت دوم هم سوره قل هواللّه احدخوانده شود.(٢١٩)
١١. مستحب است در نماز صبح ، سوره عم يتسائلون يا سوره هل اءتى و ياغاشيه،قيامت و نظائر آن ، يعنى سوره هايي كه به مقدار يكى از اين سور، آيه دارد خوانده شود.(٢٢٠)
١٢. مستحب است كه در نماز ظهر سوره سبح اسم ربك الاعلى يا سوره شمس و در نماز عصر و مغرب سوره اذا جاء نصر اللّه يا سوره الهكم التكاثرخوانده شود.(٢٢١)
١٣. مستحب است كه در نماز و عشاى شب جمعه براى ركعت اول ، سوره جمعه و براى دوم ، سوره اعلى و در نماز ظهر و عصر جمعه براى ركعت اول ، سوره جمعه و براى ركعت دوم ، سوره منافقون قرائت شود.(٢٢٢)
١٤. مستحب است كه نمازگزار در نماز صبح روز جمعه در ركعت اول ، سوره جمعه و در ركعت دوم ، سوره توحيد را بخواند و در نماز مغرب شب جمعه در ركعت اول ، سوره جمعه و در ركعت دوم ، سوره توحيد را بخواند.(٢٢٣)
١٥. مستحب است كه نمازگزار در قرائت رعايت ترتيل را نمايد و كلمات را آرام ، شمرده و واضح بخواند.(٢٢٤)
١٦. مستحب است كه نمازگزار در جاهايى كه علماى تجويد، وقف در آن جاها را معتبر دانسته اند، وقف كند.(٢٢٥)
١٧. مستحب است كه نمازگزار در هنگام خواندن سوره ، وقتى به آيه رحمت رسيد، از خدا طلب رحمت بنمايد و اگر به آيه عذاب جهنم و بلا رسيد، از خدا طلب پناه از عذاب كند.(٢٢٦)
١٨. اگر نمازگزار ترس از آن دارد كه وقتى سوره طولانى مى خواند، وقت تنگ شود و نماز دومش قضا شود، مستحب است كه سوره كوتاه قرائت كند.(٢٢٧)
١٩. مستحب است كه نمازگزار در نافله نمازهاى شب (نافله مغرب ، عشا و نماز شب ) قرائت را بلند و در نافله نمازهاى روز (نافله صبح ، ظهر و عصر) آهسته بخواند.(٢٢٨)
٢٠. كراهت دارد كه در هر ركعت از نمازهاى واجب ، بيش از يك سوره قرائت شود.(٢٢٩)
٢١. مكروه است كه انسان در تمام نمازهاى يك شبانه روز، سوره قل هو اللّه احدرا نخواند.(٢٣٠)
٢٢. خواندن سوره قل هو اللّه احدبا يك نفس مكروه است(٢٣١)
٢٣. مكروه است كه انسان سوره اى را كه در ركعت اول خوانده ، در ركعت دوم نيز بخواند. (مگر اين كه در هر دو ركعت ، سوره قل هو اللّه احدرا قرائت كند.)(٢٣٢)
مستحبات و مكروهات ركوع
١. مستحب است كه ذكر ركوع ، سه ، پنج يا هفت مرتبه و يا بيشتر قرائت شود.(٢٣٣)
٢. كسى كه نمى تواند ايستاده يا نشسته ركوع كند و تنها مى تواند در حال نشسته ، كمى خم شود يا در حال ايستاده با سر اشاره كند، احتياط مستحب آن است كه بعد از نمازى كه براى ركوع آن با سر اشاره كند نماز ديگرى هم بخواند و هنگام ركوع ، بنشيند و هر قدر مى تواند براى ركوع خم شود.(٢٣٤)
٣. مستحب است كه نمازگزار قبل از ركوع ، در حالى كه راست ايستاده تكبير بگويد.(٢٣٥)
٤. مستحب است هنگام ركوع ، زانوها به عقب داده شود و پشت صاف نگهداشته شود؛ گردن نيز كشيده و مساوى پشت باشد.(٢٣٦)
٥.مستحب است كه انسان هنگام ركوع ،بين دو قدم خود را نگاه كند(٢٣٧)
٦. مستحب است كه هنگام ركوع ، پيش از ذكر يا بعد از آن صلوات فرستاده شود.
٧.مستحب است كه نمازگزار بعد از ركوع هنگامى كه برخاست و راست ايستاد، در حال آرامى بدن بگويد:سمع اللّه لمن حمده.(٢٣٨)
٨. مستحب است كه زنها در ركوع ، دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند.(٢٣٩)
٩. مستحب است كه انسان پيش از گذاشتن دست چپ بر زانوى چپ ، دست راست را بر زانوى راست بگذارد.(٢٤٠)
١٠. مستحب است كه نمازگزار در هنگام ركوع ، انگشتان كف دست خود را از هم باز كرده و آنها را از زانوهاى خود پر كند.(٢٤١)
١١. مستحب است كه پيش از گفتن ذكر ركوع ، دعاى وارده خوانده شود.(٢٤٢)
١٢. مستحب است كه نمازگزار در حالت ركوع ، آرنج ها را باز كند.(٢٤٣)
١٣. مكروه است كه نمازگزار در حال ركوع ، سر را به زير انداخته و دستها را به پهلو بچسباند و يا دستها را در بين دو زانوى خود قرار دهد.(٢٤٤)
١٤. مكروه است كه نمازگزار در حال ركوع ، دو دست خود را زير جامه هاى خود پنهان كند.(٢٤٥)
مستحبات و مكروهات سجده
١. مستحب است كه انسان بعد از ركوع براى رفتن به سجده ، تكبير بگويد.(٢٤٦)
٢. مستحب است هنگامى كه مرد مى خواهد به سجده برود اول دست ها را و زن اول زانوها را به زمين بگذارد.
٣. مستحب است كه انسان بينى خود را روى مهر يا چيزى كه سجده بر آن صحيح است ، بگذارد.
٤. مستحب است كه نمازگزار در حال سجده ، انگشتان دست را به هم چسبانده و برابر گوش بگذارد، به گونه اى كه سر آنها رو به قبله باشد.
٥. مستحب است كه انسان در سجده دعا كرده و از خدا حاجت بخواهد و اين دعا را بخواند:يا خير المسؤ لين و يا خير المعطين ارزقنى و ارزق عيالى من فضلك فانك ذوالفضل العظيم؛ اى بهترين كسى كه از سؤ ال مى كنند! و اى بهترين عطاكنندگان ! روزى بده من و عيال من از فضل خودت پس بدرستى كه داراى فضل بزرگى
٦. مستحب است نمازگزار بعد از سجده بر ران چپ خود بنشيند و روى پاى راست را بر كف پاى چپ بگذارد.
٧. مستحب است كه نمازگزار بعد از هر سجده ، وقتى نشست و بدنش آرام گرفت ، تكبير بگويد.
٨. مستحب است بعد از سجده اول ، وقتى بدن آرام گرفت ، گفته شود:استغفر اللّه ربى و اتوب عليه.
٩. مستحب است كه نمازگزار سجده را طول بدهد و در موقع نشستن نيز دست ها را روى ران ها بگذارد.
١٠. مستحب است كه نمازگزار براى رفتن به سجده دوم در حال آرامش بدن اللّه اكبربگويد.
١١. مستحب است كه در سجده ها صلوات بفرستد.(٢٤٧)
١٢. مستحب است كه نمازگزار در هنگام بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها، از زمين بردارد.
١٣.مستحب است كه مردها آرنجها و شكم را به زمين نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگه دارند؛ همچنين زنها آرنجها و شكم را بر زمين بگذارند و اعضاى بدن را به يكديگر بچسبانند.(٢٤٨)
١٤. مستحب است كه انسان در سجده واجب قرآن ، ذكر بگويد و دعايى را كه وارد شده ،لا اله الا اللّه حقا حقا...، بخواند.(٢٤٩)
١٥. مستحب است كه محل سجده نمازگزار به گونه اى باشد كه همه پيشانى روى آن قرار گيرد.(٢٥٠)
١٦. مستحب است كه در سجده شكر باز و قفسه سينه و شكم خود را به زمين بچسباند.(٢٥١)
١٧. مستحب است كه انسان در سجده شكر، صد بارشكرالله ياشكرا شكراو يا سه بار بلكه يك بار (همين ذكر را) بگويد.(٢٥٢)
١٨. مستحب است كه انسان بعد از سجده دوم بنشيند.(٢٥٣)
١٩. مستحب است كه ذكر سجده بيش از اندازه واجب گفته شود؛ البته عدد فرد فضيلتش بيشتر است تا زوج(٢٥٤)
٢٠. خواندن دعا، قبل از ذكر سجده مستحب است (دعايى كه از ائمهعليهم‌السلام نقل شده :اللهم لك سجدت و...).(٢٥٥)
٢١. قرآن خواندن در سجده مكروه است(٢٥٦)
٢٢. فوت كردن محل سجده براى رفع گرد و غبار كراهت دارد.(٢٥٧)
4-آداب معنوى مستحبات تشهد و سلام
١. مستحب است كه نمازگزار در حال تشهد، بر ران چپ خود بنشيند و روى پاى راست را بر كف پاى چپ بگذارد.(٢٥٨)
٢. مستحب است كه پيش از تشهد بگويد:الحمدلله يا بگويد:بسم اللّه و بالله و الحمدلله و خير الاسماء لله.(٢٥٩)
٣. مستحب است كه نمازگزار در حالت تشهد، دستها را بر ران ها گذاشته و انگشت ها را به يكديگر بچسباند.(٢٦٠)
٤. نگاه كردن به دامان خود، مستحب است(٢٦١)
٥. مستحب است كه انسان بعد از تمام شدن تشهد بگويد:و تقبل شفاعتة و ارفع درجته.(٢٦٢)
٦. مستحب است كه در حالى كه نشسته و بدنش آرام است ، بگويد:السلام عليك ايها النبى و رحمه‌الله و بركاته.(٢٦٣)
مستحبات قنوت
١. مستحب است كه انسان در هر نماز واجب و مستحب ، پيش از ركوع ركعت دوم ، قنوت بخواند.(٢٦٤)
٢. خواندن قنوت پيش از ركوع در نماز وتر مستحب است(٢٦٥)
٣. مستحب است كه نمازگزار هنگام قنوت ، دستها را تا مقابل صورت بلند نمايد.
٤. مستحب است كه كف دست ها را رو به آسمان گرفته و به قصد رجاء، انگشتان دست ها را به جز ابهام ، به هم بچسباند.
٥. مستحب است كه هر دو كف دست ، پهلوى هم و متصل به هم قرار گيرد.(٢٦٦)
٦. مستحب است كه نگاه انسان در هنگام قنوت ، به كف دستهايش باشد.(٢٦٧)
٧. مستحب بلكه بهتر است در قنوت گفته شود:لا اله الا اللّه الحليم الكريم لا اله الا اللّه العلى العظيم سبحان اللّه رب السموات السبع و رب الاءرضين السبع و ما فيهن و ما بينهن و رب العرش العظيم و الحمد لله رب العالمين.(٢٦٨)
٨. مستحب است كه قنوت بلند خوانده شود؛ ولى در نماز جماعت اگر امام جماعت صداى او را بشنود بلند خواندن قنوت ، مستحب نيست(٢٦٩)
٩. اگر نمازگزار قنوت را فراموش كرده و پيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود يادش بيايد، مستحب است كه بايستد و قنوت را بخواند.(٢٧٠)
١٠. مستحب است كه اگر نمازگزار در ركوع ، يادش بيايد كه قنوت را نخوانده است ، بعد از ركوع قضا كند.(٢٧١)
١١. اگر نمازگزار در سجده ، يادش بيايد كه قنوت را نخوانده ، مستحب است كه بعد از سلام ، قنوت را قضا كند.(٢٧٢)
١٢. مستحب است كه ماءموم در قنوت از امام متابعت كند؛ اگر چه ماءموم در ركعت دوم به جماعت نرسيده باشد.(ركعت اول ماءموم باشد).(٢٧٣)
آداب مخصوص زنان در نماز
١. مستحب است كه زن خود را با زيور آلات بيارايد.(٢٧٤)
٢. مستحب است كه خضاب داشته باشد.
٣. مستحب است كه صدايش را پنهان كند.(٢٧٥)
٤. مستحب است كه در حال ايستاده ، پاها را به هم بچسباند.(٢٧٦)
٥. مستحب است كه با دست خود پستان ها را به سينه بچسباند.(٢٧٧)
٦. مستحب است كه در حال ركوع ، دست را بر روى ران ها بگذارد.(٢٧٨)
٧. مستحب است كه در ركوع زانوها را همچون مردان ، تا به آخر به عقب نبرد.(٢٧٩)
٨. مستحب است كه وقتى مى خواهد به سجده برود، اول بنشيند.(٢٨٠)
٩. مستحب است كه در هنگام سجده ، شكم و سينه را بر زمين انداخته و مانند مردان ، تجافى نكند(٢٨١)
١٠. مستحب است كه در هر بار نشستن ، به حالت تربع بنشيند؛ يعنى پاى راست را زير ران چپ و پاى چپ را زير ران راست بگذارد.(به اصطلاح چهار زانو بنشيند).(٢٨٢)
١١. مستحب است كه زن ها در وقت خواندن تشهد، ران ها را به هم بچسبانند.(٢٨٣)
تعقيبات نماز
از حضرت علىعليه‌السلام منقول است كه هر كس از شما از نماز فارغ شد بايد دستها را بلند كند به سوى آسمان و خود را در دعا به تعب افكند.(٢٨٤)
١. مستحب است كه انسان بعد از نماز، مقدارى مشغول تعقيب و خواندن ذكر و دعا و قرآن شود.(٢٨٥)
٢. بهتر است انسان پيش از آنكه از جاى خود حركت كند و وضو، غسل و تيمم او باطل شود، رو به قبله تعقيب را بخواند.(٢٨٦)
٣. مستحب است كه تعقيب هايى كه بسيار سفارش شده است را بخواند؛ مثل تسبيح حضرت زهراعليها‌السلام (٣٤ مرتبه اللّه اكبر، ٣٣ مرتبه الحمدلله ، ٣٣ مرتبه سبحان اللّه ).(٢٨٧)
٤. مستحب است كه انسان بعد از نماز، سجده شكر نمايد و بهتر آن است كه در سجده شكر صد مرتبه يا سه مرتبه يا يك مرتبه شكرا لله ياشكراياعفوابگويد.(٢٨٨)
٥. مستحب است كه انسان بعد از تسبيح حضرت زهراعليها‌السلام يك مرتبه لا اله الا اللّه بگويد.(٢٨٩)
٦. مستحب است كه براى خواندن تسبيح حضرت زهراعليها‌السلام از تسبيح تربت امام حسينعليه‌السلام استفاده كند.(٢٩٠)
٧. مستحب است كه انسان براى خواندن تسبيح حضرت زهراعليها‌السلام ، از رشته تسبيح كبود (به رنگ آسمان ) استفاده كند.
٨. مستحب است كه نمازگزار بعد از اتمام نماز، سه مرتبه دست را تا روبه روى صورت بلند كرده و به زانو (يا نزديك زانو) برگرداند و با هر يك مرتبه ، يك باراللّه اكبربگويد.(٢٩١)
٩. مستحب است كه انسان بعد از بلند كردن دست ها براى دعا آنها را بر سر و روى خود بكشد.(٢٩٢)
چرا كه مروى است از امام باقرعليه‌السلام كه هر بنده اى كه دستها را به سوى خدا بلند كند، حق تعالى شرم مى كند كه دستهاى او را خالى برگرداند...(٢٩٣)
١٠. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز، پيش از آنكه پاهاى خود را بگرداند، سه مرتبه اين دعا را بخواند كه خدا گناهان او را بيامرزد؛ اگر چه در زياد بودن مانند كف دريا باشد.استغفر اللّه الذى لا اله الا هو الحى القيوم ذوالجلال و الاكرام و اتوب اليه.(٢٩٤)
١١.سنت است كه بعد از نماز گفته شود:اللهم صل على محمد و آل محمد و اءجرنى من النار و اءدخلنى الجنة و زوجنى الحور العين خدايا! رحمت فرست بر محمد و آل محمد و پناهم ده از آتش و داخل كن مرا در بهشت و تزويج ده مرا با حورالعين(٢٩٥)
١٢. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز، آية الكرسى ، سوره و آيه هايى را كه در روايات توصيه شده است ، بخواند.(٢٩٦)
١٣. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز صبح ، ده مرتبه بگويد:سبحان اللّه العظيم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم(٢٩٧)
١٤. مستحب است كه بعد از هر نمازى ، تسبيحات اربعه خوانده شود.
شيخ طوسى و ابن بابويه و حميرى به سندهاى صحيح ، از حضرت امام صادقعليه‌السلام روايت كرده اند كه روزى رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله به اصحاب خود فرمودند: آيا اگر آنچه داريد از جامه ها و ظرفها و جمع كنيد و بر روى هم بگذاريد به آسمان مى رسد؟ گفتند: نه يا رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله ؛ حضرت فرمودند: آيا مى خواهيد تعليم كنم به شما چيزى را كه اصلش در زمين است و شاخه هايش در آسمان گفتند: بلى يا رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله ! حضرت در ادامه فرمودند: بعد از هر نماز سى نوبت بگوييد:سبحان اللّه والحمدلله و لا اله الا اللّه واللّه اكبر.(٢٩٨)
١٥. مستحب است كه بعد از نماز گفته شود:يا من يفعل ما يشاء و لا يفعل ما يشاء اءحد غيره.
(اى كسى كه انجام مى دهد هر چه را مى خواهد و انجام نمى دهد كسى جز او هر چه را كه او بخواهد.)(٢٩٩)
١٦. حضرت امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هر كس بعد از فارغ شدن از نماز پيش از آنكه زانوهاى خود را از جاى حركت دهد، ده مرتبه اين تهليل را بخواند، حق تعالى چهل هزار هزار (چهل ميليون ) گناه او را محو كرده و چهل هزار هزار (چهل ميليون ) حسنه براى او مى نويسد و چنان باشد كه دوازده مرتبه قرآن را ختم كرده باشد:اشهد ان لا الا اللّه وحده لا شريك له الها واحدا اءحدا صمدا لم يتخذ صاحبة و لا ولداگواهى مى دهم كه نيست معبود بر حقى جز خداى يكتا كه شريك ندارد. معبود يگانه اى است و يكى است ، بى نياز است و براى خودش همسر و فرزندى نمى گيرد.(٣٠٠)
در فضيلت اين تهليل ، روايات بسيار وارد شده است ؛ خصوصا در تعقيب نماز صبح ، شام و هنگام طلوع و غروب آفتاب(٣٠١)
١٧. مستحب است كه انسان بعد از نماز ريش خود را با دست راست خود گرفته و دست چپ را به سوى آسمان گشوده سه مرتبه بگويد:يا ذاالجلال و الاكرام ارحمنى من النارپس سه مرتبه بگويد:اءجرنى من العذاب الاءليم و سپس هر دو دست را به سوى آسمان گشوده سه مرتبه بگويد:يا عزيز يا كريم يا رحمن يا غفور يا رحيم و سپس پشت دست ها را به سوى آسمان بگرداند و سه مرتبه بگويد:اءجرنى من العذاب الاءليم پس بگويد:و صلى اللّه محمد و آله و الملائكة و الروح.(٣٠٢)
١٨. اگر كسى بعد از نماز مغرب ، سه مرتبه آيات زير را بخواند، آنچه از ثواب در روز گذشته از او فوت شده باشد در مى يابد و نمازش قبول مى گردد و اگر كسى بعد از هر نماز واجب و مستحب آن را بخواند، براى او به عدد تمام ستارگان آسمان و قطرات باران و برگ درختان و ذرات خاك زمين ، حسنات نوشته مى شود و هنگامى كه بميرد به هر حسنه ، ده حسنه در قبر به او داده مى شود:فسبحان اللّه حين تمسون و حين تصبحون و له الحمد فى السموات و الارض و عشيا و حين تظهرون يخرج الحى من الميت و يخرج الميت من الحى و يحيى الارض بعد موتها و كذلك تخرجون سبحان ربك رب العزة عما يصفون و سلام على المرسلين و الحمدلله رب العالمين منزه است خدا، هنگامى كه شب و هنگامى كه صبح مى كنيد و حمد از آن اوست در آسمانها و زمين و شب هنگام و نيمه روز شما. خارج مى كند زنده را از مرده و مرده را از زنده و زنده مى كند زمين را بعد از مردنش و شما همچنان بيرون مى آييد. منزه باد پروردگارت ! پروردگار عزت ، از آنچه وصف كنند و درود بر رسولان و حمد از آن خداست ، پروردگار جهانيان(٣٠٣)
تعقيبات مخصوص نماز صبح تعقيب نماز صبح بيشتر از ساير نمازهاست
از حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل است كه هر كس از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در مصلاى خود قرار گيرد و به تعقيب مشغول باشد، خدا او را از آتش دوزخ مستور مى گرداند. همچنين در حديثى ديگر فرموده اند كه ثواب حج ، براى او نوشته مى شود.(٣٠٤)
تعقيبات نماز صبح عبارتند از:
١. گفتن هفتاد مرتبه استغفر اللّه ربى و اليه.(٣٠٥)
٢. خواندن يازده مرتبه سورهقل هو اللّه احد.(٣٠٦)
٣. گفتن صد مرتبه ماشاءاللّه كان لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم آنچه خدا خواست مى شود و نيست جنبش و توانى ، جز از خداى والا و بزرگ(٣٠٧)
٤. خواندن سوره قدر؛ از امام محمد باقرعليه‌السلام نقل شده است كه هر كس هفت مرتبه سوره قدر را بخواند، بعد از طلوع فجر، هفتاد صف از ملائكه هفتاد صلوات بر او بفرستند و هفتاد مرتبه بر او ترحم كنند.(٣٠٨)
٥. گفتن ده مرتبه سبحان اللّه العظيم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم.(٣٠٩)
٦. خواندن صد مرتبه بسم اللّه الرحمن الرحيم لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم.(٣١٠)
٧. از حضرت امام صادقعليه‌السلام روايت شده است كه هر كس بعد از نماز صبح و پيش از تكلم بگويد:رب صل على محمد و اءهل بيته خداوند روى او را از آتش جهنم نگاهدارد.(٣١١)
٨. مستحب است كه مسافر، بعد از هر نماز شكسته ، سى مرتبه بگويد:سبحان اللّه و الحمد لله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر، بلكه بهتر است شصت مرتبه اين ذكر را بگويد.(٣١٢)
براى آگاهى از تعقيبات نماز ظهر، عصر، مغرب و عشا به كتابهاى مفصل دعا و مفاتيح الجنان رجوع نماييد.
مستحبات ديگر در باب نماز
١. اگر لباس نمازگزار در حال ايستاده ، عورت را مى پوشاند، ولى ممكن است در حالت ديگر نپوشاند، مستحب است كه با آن لباس ، نماز نخواند.(٣١٣)
٢. مستحب است كسى كه نشسته نماز مى خواند، در حال خواندن حمد و سوره ، مربع بنشيند (چهار زانو).(٣١٤)
٣. مستحب است كه نمازگزار عاجز، در حال ركوع (كه نشسته انجام مى دهد) دو زانو بنشيند.(٣١٥)
٤. مستحب است نمازگزارى كه نشسته نماز مى خواند، در حالت ركوع بر روى دو پاشنه پاى خود ننشيند بلكه باسنش را از روى دو پاشنه پايش بلند كرده و صورتش برابر با جلوى دو زانويش شود.(٣١٦)
٥. احتياط مستحب است كه اگر نمازگزار بعد از سجده دوم ، شك بين چهار و شش و بيشتر از شش كرد، بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام كرده و دو سجده سهو به جا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.(٣١٧)
٦. اگر كسى بعد از سلام ، در صورتى كه از حالت نماز خارج نشده ، يادش بيايد كه دو سجده را فراموش كرده ، بعد از اين كه دو سجده را به جا آورد و تشهد و سلام را نيز تكرار كرد و براى سلامى كه اول گفته دو سجده سهو به جا آورد، مستحب است كه اصل نماز را هم اعاده نمايد.(٣١٨)
٧. اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضايى دارد يا نمازهايى را كه خوانده ، صحيح نبوده ، مستحب است كه براى احتياط، قضاى آن را به جا آورد.(٣١٩)
٨. اگر انسان نمازهايى از او قضا شده و مى داند كه كدام يك جلوتر قضا شده ، احتياط مستحب آن است كه به ترتيب نمازهايش را قضا كند.(٣٢٠)
٩. مستحب است كه بچه مميز را (بچه اى كه خوب و بد را مى فهمد) به نماز خواندن و عبادتهاى ديگر عادت كند؛ همچنين مستحب است كه او را به قضاى نمازها نيز وادار نمايند.(٣٢١)
١٠. اگر نمازگزار نداند كه بدن يا لباس او نجس است و بعد از نماز بفهمد، احتياط مستحب آن است كه اگر وقت دارد دوباره نماز را به جا آورد.(٣٢٢)
١١. بنا بر احتياط مستحب ، بايد زن عقب تر از مرد بايستد و جاى سجده او از جاى ايستادن مرد كمى عقب تر باشد.(٣٢٣)
مكروهاتى ديگر در باب نماز
١. مكروه است كه انسان در نماز، صورت را كمى به طرف راست و چپ بگرداند.
٢. مكروه است كه انسان در نماز، چشم ها را ببندد.(٣٢٤)
٣. مكروه است كه نمازگزار در نماز، چشم ها را به طرف راست و چپ بگرداند.(٣٢٥)
٤. مكروه است كه نمازگزار در نماز، با ريش و دست خود بازى كند و انگشت ها را داخل هم نمايد.(٣٢٦)
٥. انداختن آب دهان در نماز كراهت دارد.(٣٢٧)
٦. نگاه كردن به خط قرآن يا كتاب يا خط انگشترى در نماز كراهت دارد.(٣٢٨)
٧. كراهت دارد كه موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر، براى شنيدن حرف كسى ساكت شد، بلكه هر كارى خضوع و خشوع را در نماز از بين مى برد مكروه است(٣٢٩)
٨. هنگامى كه انسان خوابش مى آيد، مكروه است نماز بخواند.(٣٣٠)
٩. مكروه است كه انسان موقع خوددارى از بول و غايط، نماز بخواند.(٣٣١)
١٠. پوشيدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز، مكروه است(٣٣٢)
١١. مكروه است كه نمازگزار در نماز، دهن دره كند.
١٢. مكروه است كه نمازگزار در نماز، انگشتان خود را بشكند.(٣٣٣)
١٣. كراهت دارد كه انسان در نماز آه بكشد، به گونه اى كه مشتمل بر يك حرف باشد.
١٤. ناله كردن در نماز به طورى كه مشتمل بر يك حرف باشد مكروه است(٣٣٤)
١٥. شكستن نماز به خاطر مالى كه اهميت ندارد، مكروه است(٣٣٥)
١٦. پوشيدن لباس سياه ، چرك ، تنگ ، لباس شرابخوار و لباس كسى كه از نجاست پرهيز نمى كند، براى نماز مكروه است(٣٣٦)
١٧. پوشيدن لباسى كه نقش صورت روى آن است ، براى نماز كراهت دارد.(٣٣٧)
١٨. باز بودن دكمه هاى لباس در نماز، كراهت دارد.(٣٣٨)
١٩. به انگشت كردن انگشترى كه نقش صورت بر روى آن حك شده است ، مكروه مى باشد.(٣٣٩)
٢٠. خواندن نماز واجب در خانه كعبه و بر بام آن مكروه است ؛ و در حالت ناچارى مانعى ندارد.(٣٤٠)
٢١. چيزى بر دهان بستن ، هم براى مرد و هم براى زن مكروه است(٣٤١)
٢٢. پيچيدن جامه بر خود در نماز، مكروه است(٣٤٢)
آداب نماز جماعت
فضيلت نماز جماعت مستحب است كه نمازهاى واجب مخصوصا نمازهاى يوميه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح ، مغرب و عشا، براى همسايه مسجد و كسى كه صداى اذان را مى شنود بيشتر سفارش شده است(٣٤٣)
در روايتى آمده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز و اگر دو نفر اقتدا كنند، هر ركعتى ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بيشتر شوند، ثواب نمازشان بيشتر مى شود تا به ده نفر برسند، عده آنان كه از ده گذشت اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند، نمى توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.(٣٤٤)
در اينجا بعضى از آداب نماز جماعت را متذكر مى شويم :
١. مستحب است كه انسان صبر كند تا نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادى (تنها) خوانده شود بهتر است همچنين نماز جماعتى را كه مختصر بخوانند از نماز فرادى كه آن را طول بدهند، بهتر مى باشد.(٣٤٥)
٢. وقتى كه نماز جماعت بر پا مى شود، مستحب است كسى كه نمازش را فرادى خوانده ، دوباره نمازش را به جماعت بخواند.(٣٤٦)
٣. بعد از تكبير امام اگر صف جلو، آماده نماز و تكبير گفتن آنان نزديك باشد، كسى كه در صف بعد ايستاده مى تواند تكبير بگويد، ولى احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.(٣٤٧)
٤. احتياط مستحب آن است كه جاى سجده ماءموم با جاى كسى كه جلوى او ايستاده ، فاصله اى نداشته باشد.(٣٤٨)
٥. اگر موقعى كه انسان مشغول خواندن نماز مستحبى است جماعت بر پا شود، چنان چه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است كه نماز را رها كرده و مشغول جماعت شود. همچنين اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول مى رسد مستحب است كه به همين دستور رفتار نمايد.(٣٤٩)
٦. اگر موقعى كه انسان مشغول خواندن نماز سه ركعتى يا چهار ركعتى است نماز جماعت بر پا شود، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است كه به نيت نماز مستحبى ، نماز را دو ركعتى تمام كرده و خود را به جماعت برساند.(٣٥٠)
٧. اگر ماءموم در ركعت اول و دوم نماز صبح ، مغرب و عشا صداى امام را نشنود، مستحب است كه حمد و سوره را آهسته بخواند.(٣٥١)
٨. مستحب است كه ماءموم در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، به جاى حمد و سوره ذكر بگويد.(٣٥٢)
٩. اگر ماءموم يك مرد باشد، مستحب است كه طرف راست امام بايستد و اگر يك زن باشد، در طرف چپ امام ، به گونه اى كه جاى سجده اش مساوى با زانو يا قدم امام باشد.(٣٥٣)
١٠. اگر ماءموم يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند، مستحب است كه مرد، طرف راست امام و باقى پشت سر امام بايستند و اگر چند مرد يا چند زن باشند پشت سر امام بايستند و اگر چند مرد و چند زن باشند مردها عقب امام و زن ها پشت مردها بايستند.(٣٥٤)
١١. اگر امام و ماءموم هر دو زن باشند، احتياط آن است كه امام كمى جلوتر بايستد.(٣٥٥)
١٢. مستحب است كه امام در وسط صف بايستد.(٣٥٦)
١٣. مستحب است كه اهل علم و كمال و تقوى در صف اول بايستند.(٣٥٧)
١٤. مستحب است كه صف هاى جماعت منظم باشد.(٣٥٨)
١٥. مستحب است كه بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان هم رديف با يكديگر باشد.(٣٥٩)
١٦. مستحب است كه بعد از گفتن قد قامت الصلاةماءمومين برخيزند.(٣٦٠)
١٧. مستحب است امام جماعت رعايت حال ماءمومى را كه از ديگران ضعيف تر است بكند و عجله نكند تا افراد ضعيف به او برسند.(٣٦١)
١٨. مستحب است كه امام جماعت ، قنوت ، ركوع و سجود را طول ندهد، مگر آنكه بداند همه كسانى كه به او اقتدا كرده اند، مايل به اين كار هستند.(٣٦٢)
١٩. مستحب است كه امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهايى كه بلند مى خواند، صداى خود را به قدرى بلند كند كه ديگران بشنوند؛ ولى بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند.(٣٦٣)
٢٠. اگر امام در ركوع بفهمد كسى تازه رسيده و مى خواهد اقتدا كند، مستحب است كه ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد، اگر چه بفهمد كس ديگرى هم براى اقتدا وارد شده است(٣٦٤)
٢١. مستحب است كه براى بر پا كردن جماعت امامى كه قرائتش بهتر است ، از امام هاى ديگر مقدم شود.(٣٦٥)
مكروهات نماز جماعت
١. اگر در صف هاى جماعت جا براى ايستادن باشد، مكروه است كه انسان تنها بايستد.(٣٦٦)
٢. مكروه است كه ماءموم ذكرهاى نماز را طورى بگويد كه امام بشنود.(٣٦٧)
٣. مسافرى كه نماز ظهر، عصر و عشا را دو ركعت مى خواند، مكروه است كه در اين نمازها به كسى كه مسافر نيست اقتدا كند.(٣٦٨)
٤. كسى كه مسافر نيست ، مكروه است كه در نمازهاى ظهر، عصر و عشا به مسافر اقتدا كند.(٣٦٩)
٥. كراهت دارد كسى كه مرض جذام يا پيسى دارد، براى ماءموم سالم امامت كند.(٣٧٠)
٦. كراهت دارد كسى كه حد و تازيانه خورده و توبه كرده است ، امامت كند.(٣٧١)
٧. كراهت دارد مسلمانى كه در بلاد كفر ساكن است ، براى مسلمانى كه در بلاد اسلامى ساكن است ، امامت كند.(٣٧٢)
٨. مكروه است كسى كه تيمم كرده ، براى كسى كه با وضو و يا با غسل مى باشد، امامت كند.
٩. اگر براى امام جماعت در اثناء نماز، اتفاقى افتد (حدثى از او سر بزند يا بى هوش شود) كه نتواند نماز را تمام كند، از آن جايى كه بايد كسى از ماءمومين به جاى او گماشته شود براى امامت ، كراهت دارد كه به جاى او ماءمومى گماشته شود كه در اثناء نماز رسيده ، بلكه سزاوار است ماءمومى كه از اول اقامه نماز حاضر بوده ، به نيابت از امام نماز را ادامه دهد.(٣٧٣)
١٠. مكروه است بعد از اين كه مؤ ذن جمله قد قامت الصلوةرا گفت ، امام و ماءموم صحبت كنند.(٣٧٤)
١١. كراهت دارد كسى كه كور است ، براى كسى كه بينا است ، امامت كند.(٣٧٥)
آداب نماز جمعه
دو ركعت است و مثل نماز صبح مى باشد. اين نماز داراى دو قنوت است قنوت اول قبل از ركوع ركعت اول و قنوت دوم پس از ركوع ركعت دوم است نماز جمعه داراى دو خطبه است كه مانند اصل نماز، واجب بوده و بايد توسط امام جمعه ايراد شود. بدون اين دو خطبه ، نماز جمعه محقق نمى شود و واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند.(٣٧٦)
آداب و مستحبات نماز جمعه عبارتند از:
١. مستحب است كه در هنگام خطبه نماز جمعه ، مردم ساكت باشند و از حرف زدن بپرهيزند، كه صحبت كردن در وقت خطبه ها مكروه است(٣٧٧)
٢. مستحب است كه امام حمد و سوره را با صداى بلند بخواند.(٣٧٨)
٣. در ركعت اول بعد از حمدسوره جمعه و در ركعت دوم ، مستحب است كه سوره منافقون خوانده شود.(٣٧٩)
٤. مستحب است كه دو خطبه نماز جمعه ، در وقت ظهر خوانده شود.(٣٨٠)
٥. در خطبه اول مستحب است كه حمد الهى ، به لفظ جلاله (اللّه ) باشد.(٣٨١)
٦. مستحب است كه در خطبه دوم ، امام جمعه پس از درود بر پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به ائمه معصومين نيز درود بفرستد و براى مومنين استغفار كند.(٣٨٢)
٧. مستحب است كه خطبه هاى منسوب به اميرالمومنينعليه‌السلام يا آنچه از ائمه معصومينعليهم‌السلام وارد شده انتخاب شود.(٣٨٣)
٨. شايسته است امام خطيب ، بليغ باشد و به تناسب اوضاع و احوال سخن بگويد و عبارات فصيح و روان به كار برد. مصالح اسلام و مسلمين را تشخيص بدهد. چنان شجاع باشد كه در راه خدا از ملامت و نكوهش احدى بيم به خود راه ندهد، از پرگويى و شوخى و بيهوده گويى بپرهيزد.(٣٨٤)
٩. مستحب است كه امام خطيب در زمستان و تابستان ، عمامه داشته باشد.(٣٨٥)
١٠. مستحب است كه امام خطيب در زمستان و تابستان ، ردايى از برد يمنى يا (عدنى ) بپوشد و خود را بيارايد.(٣٨٦)
١١. مستحب است كه امام خطيب ، تميزترين لباس هاى خود را بپوشد و خود را خوش بو كند، به طورى كه با وقار و سكينه باشد.(٣٨٧)
١٢. مستحب است كه امام قبل از خطابه ، هنگامى كه مؤ ذن اذان مى گويد او بر منبر نشسته باشد، تا اذان به پايان برسد.(٣٨٨)
١٣. مستحب است كه امام جمعه هنگام صعود به منبر خطابه ، روبه روى مردم بايستد و سلام كند، مردم نيز با چهره هاى خود از او استقبال كنند.(٣٨٩)
١٤. مستحب است كه امام خطيب ، به چيزى از قبيل كمان و شمشير (اسلحه ) و عصا تكيه كند.(٣٩٠)
١٥. مستحب است كه مردم نيز خود را روبه روى امام خطيب قرار دهند.(٣٩١)
١٦. مستحب است كه امام خطيب در هنگام موعظه و سفارش به تقوا، صداى خود را چنان بلند نمايد كه همه حاضرين مواعظ او را بشنوند. در مجامع بزرگ نيز توسط بلندگوها به خطبه بپردازد تا تشويق و تحذير و مسائل مهمه را به گوش همگان برساند.(٣٩٢)
١٧. مستحب است كه امام در حال خطبه ، سخنى غير مربوط به خطبه ها نگويد.(٣٩٣)
١٨. مستحب است كه امام و مستمعين در حال خطبه ، واجد طهارت كامل (كه براى نماز معتبر است ) باشند.(٣٩٤)
١٩. مستحب است كه ماءمومين در حال خطبه ، روبه روى امام بوده و بيش از مقدارى كه در نماز مى توانند خود را از قبله منحرف كنند، رو بر نگردانند.(٣٩٥)
٢٠. احتياط مستحب آن است كه قبل از اقامه نماز جمعه مطمئن شوند كه در كمتر از حد مقرر، نماز جمعه ديگرى قبل از آنها و يا مقارن آنها برگزار نشده و نمى شود.(٣٩٦) (حد مقرر يك فرسخ است ؛ نبايد در فاصله اى كمتر از يك فرسخى آن نماز جمعه ديگرى منعقد شود).(٣٩٧)
٢١. مستحب است كه امام جمعه از شبهات اجتناب كند.
٢٢. مستحب است كه امام جمعه ، مواظب بر نمازهاى خود در وقتشان باشد.
٢٣. مستحب است كه امام جمعه محرمات حتى مكروهات را ترك نمايد.
٢٤. مستحب است كه امام جمعه بر انجام اوامر الهى حتى مستحبات حريص باشد.
٢٥. مكروه است كه خطيب در حال خطبه سخن ديگر غير از خطبه بگويد.(٣٩٨)
٢٦. حرف زدن ماءمومين در هنگام ايراد خطبه ها مكروه است(٣٩٩)
آداب نماز آيات
نمازايات به واسطه چهار چيز واجب مى شود: اول : گرفتن خورشيد، دوم : گرفتن ماه ، اگر چه مقدار كمى از خورشيد و ماه گرفته شود و كسى هم از آن نترسد. سوم : زلزله اگر چه كسى هم نترسد. چهارم : رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ و مانند اينها، در صورتى كه بيشتر مردم بترسند.(٤٠٠)
دستورالعمل نماز آيات نماز آيات دو ركعت است و در هر ركعت پنج ركوع دارد. دستور آن نيز اين است كه انسان بعد از نيت تكبير بگويد و يك حمد و يك سوره تمام بخواند و به ركوع برود و سر از ركوع بردارد و دوباره يك حمد و يك سوره بخواند. باز به ركوع برود تا پنج مرتبه ، بعد از بلند شدن از ركوع پنجم ، دو سجده نمايد و برخيزد. ركعت دوم را هم مثل ركعت اول به جا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.(٤٠١)
همچنين مى تواند به جاى خواندن سوره تمام ، يك سوره را پنج قسمت كند و يك آيه يا بيشتر از آن را بخواند و به ركوع برود و سر بردارد و بدون اين كه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به ركوع برود؛ همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد.(٤٠٢)
آداب نماز آيات عبارتند از:
١. در نماز آيات مستحب است كه به جاى اذان و اقامه ، سه مرتبه به قصد اميد ثواب ، بگويد:الصلاة(٤٠٣)
٢. مستحب است كه نمازگزار بعد از ركوع پنجم و دهم بگويد:سمع اللّه لمن حمده.(٤٠٤)
٣. مستحب است نمازگزار پيش از هر ركوع و بعد از آن تكبير بگويد؛ ولى بعد از ركوع پنجم و دهم ، گفتن تكبير مستحب نيست(٤٠٥)
٤. مستحب است كه انسان پيش از ركوع دوم ، چهارم ، ششم ، هشتم و دهم ، قنوت بخواند و اگر فقط يك قنوت ، پيش از ركوع دهم بخواند كافى است(٤٠٦)
٥. مستحب است كه حمد و سوره نماز آيات به (بلند) خوانده شود.(٤٠٧)
٦. در نماز آيات مخصوصا براى كسوف خورشيد مستحب است كه انسان نمازش را طول بدهد.(٤٠٨)
٧. مستحب است كه در نماز آيات خصوصا در كسوف خورشيد، سوره هاى طولانى مانند يس ، روم و كهف و امثال آن خوانده شود.(٤٠٩)
٨. مستحب است كه نمازگزار بعد از نماز آيات تا باز شدن قرص ، در محل نماز بنشيند و مشغول دعا و ذكر شود.(٤١٠)
٩. اگر تا باز شدن قرص وقت است مستحب است كه نماز را دوباره خواند.(٤١١)
١٠. مستحب است كه نماز آيات به جماعت خوانده شود.(٤١٢)
١١. براى قضاى نماز آيات ، مستحب است كه نمازگزار غسل كند.(٤١٣)
آداب مسجد
١. رفتن به مسجد با حالت وقار و آرامش
٢. در وقت بيرون رفتن از خانه به قصد مسجد بگويد:بسم اللّه الذى خلقنى فهو يهدين والذى هو يطعمنى و يسقين و اذا مرضت فهو يشفين والذى يميتنى ثم يحيين والذى اءطمع ان يغفرلى خطيئتى يوم الدين رب هب لى حكما و اءلحقنى بالصالحين واجعل لى لسان صدق فى الاخرين واجعلنى من ورثة جنة النعيم واغفر لاءبى به نام خدايى كه مرا آفريد، پس مرا راهنمايى كرد و به من خوراك داد و به من آب نوشاند و چون بيمار شدم ، شفايم بخشيد؛ آن كه مرا بميراند و سپس زنده ام كند و آن كه طمع دارم تا گناهانم را در روز جزا بيامرزد. پروردگارا! مقامى به من ببخش و مرا به نيكان برسان و براى من زبان راستگويى در پسينيان مقرر كن ! مرا از وارثان بهشت پر از نعمت قرار بده و پدرم را بيامرز!(٤١٤)
٣. هنگام داخل شدن در مسجد ته كفش و چيزهايى كه همراه دارد، مثل عصا و... را نگاه كند تا نجاستى به آن نباشد.(٤١٥)
٤. هنگام داخل شدن در مسجد، اول پاى راست را بگذارد.(٤١٦)
٥. هنگام داخل شدن در مسجد بگويد:بسم اللّه و بالله و من اللّه و الى اللّه و خير الاسماء كلها لله توكلت على اللّه و لا حول و لا قوة الا بالله اللهم صل على محمد و آل محمد وافتح لى اءبواب رحمتك و توبتك و اءغلق عنى اءبواب معصيتك واجعلنى من زوارك و عمار مساجدك و ممن يناجيك فى الليل و النهار و من الذين هم فى صلواتهم خاشعون و ادحرعنى الشيطان الرجيم و جنود ابليس اءجمعين به نام خدا، به ذات خدا، از خدا و به سوى خدا و بهترين نام ها همه از آن خداست توكل مى كنم بر خدا جنبش و نيرويى نيست ، مگر به وسيله خدا. خدايا! بر محمد و آل محمد رحمت بفرست و درهاى رحمت و توبه ات را بر من بگشا و درهاى گناه را بر من ببند و مرا از زائرانت و آبادكنندگان مسجدهايت و از كسانى كه تو را در شب و روز راز مى گويند و از كسانى كه در نمازشان خاشع اند، قرار بده و از من شيطان رجيم و لشكر ابليس را جميعا بران !(٤١٧)
٦. قبل از نشستن در مسجد، نماز تحيت (كه حداقل دو ركعت است ) بخواند؛(٤١٨) به قصد تحيت و احترام مسجد. البته اگر نماز واجب يا مستحب ديگرى هم خوانده شود كافى است ؛(٤١٩) حتى اگر چند دفعه هم داخل مسجد شود، مستحب است كه در هر دفعه نماز تحيت بخواند، اگر چه فاصله دفعات با يكديگر خيلى كم باشد.(٤٢٠)
٧. مستحب است كسى كه به مسجد مى رود لباس پاكيزه و قيمتى بپوشد و خود را خوش بو نمايد.(٤٢١)
٨. موقع بيرون آمدن از مسجد، اول پاى چپ را بيرون بگذارد.(٤٢٢)
٩. بهتر است نمازگزار از همه زودتر وارد مسجد شود و ديرتر از همه خارج شود.(٤٢٣)
١٠. تميز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن(٤٢٤)
١١. مستحب است كه زن در خانه اش نماز بخواند و فضيلتش بيشتر از نماز در مسجد است ، مگر اين كه خود را كاملا از نامحرم حفظ كند كه در اين صورت بهتر است در مسجد نماز بخواند.(٤٢٥)
١٢. ساختن مسجد و تعمير مسجدى كه رو به خرابى باشد، مستحب است(٤٢٦)
١٣. مستحب است كه مسجد را بى سقف بسازند يا لااقل قسمتى از آن را بى سقف بسازند.(٤٢٧)
١٤. مستحب است كه وضوخانه و مستراح در بيرون مسجد باشد.(٤٢٨)
١٥. ساختن مناره براى اذان گفتن مستحب است (البته در كنار ديوار مسجد و متصل به آن ، نه در وسط مسجد).(٤٢٩)
١٦. مستحب است كه مناره بلندتر از ديوار مسجد (پشت بام مسجد) ساخته نشود، بلكه مساوى با آن باشد.(٤٣٠)
١٧. زياد به مسجد رفتن و رفتن به مسجدى كه نمازگزار ندارد، مستحب است(٤٣١)
١٨. غذا نخوردن ، مشورت نكردن ، همسايه نشدن ، زن نگرفتن و زن ندادن به كسى كه در مسجد حاضر نمى شود از مستحبات مى باشد.(٤٣٢)
مكروهات مربوط به مسجد
١. عبور از مسجد به عنوان محل عبور، بدون آن كه در آنجا نماز بخواند.(٤٣٣)
٢. انداختن آب بينى و دهان در مسجد.(٤٣٤)
٣. بالا بردن مناره ها بالاتر از پشت بام مسجد.(٤٣٥)
٤. خوابيدن در مسجد، مگر در حال ناچارى(٤٣٦)
٥. فرياد زدن در مسجد و صدا را بلند كردن ، مگر براى اذان(٤٣٧)
٦. خريد و فروش در مسجد.(٤٣٨)
٧. خواندن شعرى كه نصيحت و مانند آن نباشد(٤٣٩) و سخن گفتن از امور دنيا در مسجد.(٤٤٠)
٨. طلب كردن گمشده اى در مسجد.(٤٤١)
٩. رفتن به مسجد براى كسى كه پياز، سير و مانند اينها را خورده است و بوى دهانش مردم را اذيت مى كند.
١٠. راه دادن بچه (بچه غير مميز و بچه اى كه اطمينان به طهارت او نيست ) و راه دادن ديوانه هم به مسجد مكروه است(٤٤٢)
١١. نقاشى چيزهايى كه روح ندارد، مثل گل و بوته در مسجد.(٤٤٣)
١٢. كراهت دارد موقعى كه امام جماعت مشغول به نماز واجب است و يا نماز جماعت در حال اقامه يا در شرف اقامه است ، نماز تحيت خوانده شود.(٤٤٤)
١٣. بلند ساختن ديوار مساجد، بلندتر از معمول و عرف ، مكروه است(٤٤٥)
١٤. كشتن شپش در مسجد مكروه است و اگر آن را بكشد، بايد با ريختن خاك آن را دفن كند.(٤٤٦)
١٥. ساختن تير و تراشيدن آن در مسجد مكروه است(٤٤٧)
١٦. اگر همسايه مسجد عذرى نداشته باشد، مكروه است در غير مسجد نماز بخواند.(٤٤٨)
١٧. قضاوت كردن در مسجد كراهت دارد. زيرا ممكن است قاضى خطا كند؛ در حالى كه مسجد مكان شريفى است كه سزاوار است در آن خطا واقع نشود. اما اين كه حضرت علىعليه‌السلام در مسجد كوفه محلى براى قضاوت داشتند به خاطر آن است كه ايشان معصوم بودند و خطايى از او سر نمى زد.(٤٤٩) البته شايد هم بتوان گفت كه قضاوتى مكروه است كه با كشمكش ، سر و صدا، فحش و ناسزا همراه باشد يا قضاوتى مكروه است كه دائمى باشد و يا قضاوتى كه قاضى فقط به جهت آن به مسجد بيايد.(٤٥٠)
١٨. تعطيل كردن مساجد مكروه است(٤٥١)
ترتيب اولويت مساجد از نظر ثواب
١. مسجدالحرام
٢. مسجدالنبى در مدينه منوره
٣. مسجد كوفه
٤. مسجد بيت المقدس
٥. مسجد جامع هر شهر.
٦. مسجد محله
٧. مسجد بازار(٤٥٢)
- خواندن نماز در حرم امامانعليهم‌السلام مستحب ، بلكه بهتر از مسجد است و خواندن نماز در حرم اميرالمومنينعليه‌السلام برابر با دويست هزار نماز است(٤٥٣)
مكان هاى مكروه براى اقامه نماز
١. حمام
٢. زمين نمك زار.
٣. مقابل درى كه باز است
٤. جاده ، خيابان و كوچه ؛ اگر براى كسانى كه عبور مى كنند زحمت نباشد و اگر زحمت باشد، حرام است ، ولى نماز باطل نيست
٥. مقابل آتش و چراغ
٦. آشپزخانه و هر كجا كه كوره آتش باشد.
٧. مقابل چاه و چاله اى كه محل بول است
٨. روبه روى عكس و مجسمه انسان يا حيوان ، مگر آن كه روى آن پرده بكشند.
٩. جايى كه عكس باشد؛ هر چند روبه روى نمازگزار نباشد.
١٠. اطاقى كه شخص جنب در آن باشد.
١١. مقابل قبر، روى قبر و بين دو قبر.
١٢. قبرستان(٤٥٤)
١٣. رختكن حمام
١٤. محل ريختن زباله
١٥. محل كشتن گوسفند و امثال آن
١٦. جايى كه در آن ادرار مى كنند؛ هر چند پشت بام باشد.
١٧. محلى كه مخصوص نگه داشتن مسكرات است
١٨. محل استراحت شتر، اسب ، قاطر، الاغ ، گاو و گوسفند.
١٩. روى لانه مورچه
٢٠. مجراى آب ؛ هر چند فعلا احتمال آمدن آب داده نشود.
٢١. در سرزمينى كه در قرون گذشته عذاب خدا در آن جا نازل شده است
٢٢. روى يخ و برف
٢٣. آتشكده زرتشتيان ، بلكه در هر مكانى كه براى افروختن آتش درست شده باشد.
٢٤. مقابل قرآن و كتابى كه باز باشد.
٢٥. مقابل ديوارى كه رطوبت مستراح در آن ظاهر شده باشد، مگر آن كه آن را بپوشانند.(٤٥٥)
نمازهاى مستحبى امام موسى بن جعفر عليه‌السلام مى فرمايند:
انجام نمازهاى مستحبى ، مؤ منان را به خداوند نزديك مى نمايد.(٤٥٦)
در اينجا بعضى از نمازهاى مستحبى را با دستورالعملشان ذكر مى كنيم ؛ ان شاءاللّه كه با به جا آوردن هر يك از آنها، به خداوند نزديك تر شويم
نمازهاى مستحبى شبانه روز نافله هاى شبانه روز
الف ) نافله هاى روزانه :
١. نافله نماز صبح ، قبل از نماز صبح ، دو ركعت مى باشد.
٢. نافله نماز ظهر، قبل از نماز ظهر، هشت ركعت مى باشد.
٣. نافله نماز عصر، قبل از نماز عصر، هشت ركعت مى باشد.
٤. نافله نماز مغرب ، بعد از نماز مغرب ، چهار ركعت است
٥. نافله نماز عشا، بعد از نماز عشا، دو ركعت است(٤٥٧)
ب ) نافله هاى شب :
١. هشت ركعت نماز شب
٢. دو ركعت نماز شفع
٣. يك ركعت نماز وتر.
پس تعداد نافله ها سى و چهار ركعت ، مى باشد.
* تمام نمازهاى مستحبى به صورت دو ركعتى خوانده مى شود؛ مگر نماز وتر در نماز شب كه يك ركعت است و نماز اعرابى ، كه به صورت يك دو ركعتى و دو چهار ركعتى ، خوانده مى شود.(٤٥٨)
* در نمازهاى مستحبى ، غير از چند نماز، خواندن سوره واجب نيست(٤٥٩)
* نبايد نافله ظهر و عصر را در سفر خواند؛ ولى نافله عشا را به نيت اين كه شايد مطلوب باشد، مى توان به جا آورد.(٤٦٠)
* نماز مستحبى را مى شود در حال راه رفتن و سوارى خواند؛ در اين حال لازم نيست رو به قبله باشد.(٤٦١)
نماز شب :
مجموعا يازده ركعت است :
الف ) هشت ركعت آن دو ركعت ، دو ركعت ، مانند نماز صبح خوانده مى شود كه به نيت نماز شب مى باشد.
ب ) دو ركعت آن ، نماز شفع است بهتر است كه در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خوانده شود.
ج ) يك ركعت آن نماز وتر است بعد از حمد، سه بار سوره توحيد، يك بار سوره فلق و يك بار هم سوره ناس خوانده مى شود. مى توان يك سوره تنها نيز خواند. سپس دستها را به قنوت برداشته و براى چهل مؤ من دعا و طلب مغفرت نموده و هفتاد مرتبه گفته شود:استغفر اللّه ربى و اتوب اليه آنگاه هفت بار گفته شود:هذا مقام العائذبك من الناراين است مقام كسى كه از آتش قيامت به تو پناه مى برد. پس از آن سيصد مرتبه گفته مى شود:العفوو سپس بگويد:رب اغفرلى و ارحمنى و تب على انك انت التواب الغفور الرحيم.(٤٦٢)
وقت نماز شب ، از نيمه شب تا فجر صادق است و هنگام سحر، از ساير مواقع بهتر است (تمام ثلث آخر شب ، سحر محسوب مى شود). افضل از آن ، خواندن نماز شب ، نزديكيهاى فجر است(٤٦٣)
مستحب است كه نماز شب را بلند بخوانند، تا اگر از خانواده اش كسى مى خواهد براى نماز شب برخيزد، بيدار شود. بديهى است كه در صورت ريا، ديگر استحبابى بر بلند خواندن مترتب نخواهد بود.(٤٦٤)
نماز غفيله
پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هنگام غفلت نماز مستحبى بخوانيد، گر چه دو ركعت نماز كوتاه باشد، زيرا اين دو ركعت انسان را به بهشت وارد مى كند. عرض شد يا رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله هنگام غفلت چه وقت است ؟ فرمود: ميان مغرب و عشا.
كيفيت نماز غفيله امام صادقعليه‌السلام فرمود: ميان مغرب و عشا، دو ركعت نماز بخوانيد؛ در ركعت اول بعد از حمد، اين آيه را بگويد:و ذالنون اذ ذهب مغاضبا فظن اءن لن نقدر عليه فنادى فى ظلمات اءن لا اله الا اءنت سبحانك انى كنت من الظالمين فاستجبناله و نجيناه من الغم و كذالك ننجى المؤ منين و ذوالنون (صاحب ماهى ، منظور حضرت يونس است ) چون خشمگين رفت ، پنداشت هرگز بر او تنگ نخواهيم گرفت پس در ظلمات ندا كرد: جز تو خدايى نيست ، تو منزهى ! همانا من از ستمكارانم پس او را اجابت كرديم و از غم رهايى اش داديم و مومنين را اين چنين رها مى گردانيم
سپس در ركعت دوم بعد از حمد، آيات زير را بگويد:و عنده مفاتيح الغيب لا يعلمها الا هو و يعلم ما فى البر و البحر و ما تسقط من ورقة الا يعلمها و لا حبة فى ظلمات الاءرض و لا رطب و لا يابس الا فى كتاب مبين و كليدهاى غيب نزد اوست و جز او كسى آن را نمى داند و آنچه در خشكى و درياست مى داند و برگى بر زمين نمى افتد و هيچ دانه اى در تاريكيهاى زمين نيست ، مگر آن كه از آن آگاه است و تر و خشكى نيست مگر كه در كتاب روشن ثبت شده است
بعد دستها را به قنوت برداشته و اين دعا را مى خواند:اللهم انى اسئلك بفاتيح الغيب التى لا يعلمها الا انت ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تفعل بى كذا و كذا.
و به جاى اين كلمات (كذا و كذا) حاجات خود را به هر زبانى كه بتواند از خدا بخواهد و پس از آن بگويد:اللهم انت ولى نعمتى و القادر على طلبتى تعلم حاجتى فاءسئلك بحق محمد و آله عليه و عليهم‌السلام لما قضيتها لى بارالها! تو را به اسرار غيب ، كه جز تو كسى آن را نمى داند، سوگند مى دهم كه بر محمد و دودمان او درود فرستى و درباره من چنين و چنان كن بارالها! تو ولى نعمت منى و به برآوردن نياز من توانايى دارى و حاجت مرا مى دانى سوگند به حق محمد و آلش كه بر او و بر آنان درود باد كه حاجت مرا برآورى(٤٦٥)
5 -آداب معنوى نماز ائمه معصومين عليهم‌السلام
١. نماز حضرت رسول صل الله عليه و آله
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، پانزده مرتبه سوره قدر و در هر يك از ركوع و بعد از سر برداشتن از آن و در سجود و بعد از سر برداشتن از آن و در سجده دوم و بعد از سر برداشتن از آن پانزده مرتبه سوره قدر خوانده مى شود و بعد از آن ، ركعت دوم نيز مثل ركعت اول انجام مى شود.
٢. نماز حضرت على عليه‌السلام
چهار ركعت است به دو تشهد و دو سلام در هر ركعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.
٣. نماز حضرت فاطمه عليها‌السلام
دو ركعت است ؛ در ركعت اول بعد از حمد، صد مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از فارغ شدن از نماز تسبيحات حضرت زهراعليها‌السلام انجام مى شود. اين نماز افضل نمازهاى مستحبى است و در اول شب ذى الحجه مؤكد است نماز ديگر آن است كه چهار ركعت نماز خوانده شود و به دو سلام ، در ركعت اول بعد از حمدپنجاه مرتبه سوره توحيدو در ركعت دوم بعد از حمدالعاديات پنجاه مرتبه و در ركعت سوم بعد از حمداذا زلزلت پنجاه مرتبه و در ركعت چهارم بعد از حمداذا جاء نصراللّه پنجاه مرتبه خوانده شود.
٤. نماز امام حسن عليه‌السلام
در روز جمعه خوانده مى شود و چهار ركعت است و مانند نماز اميرالمومنينعليه‌السلام مى باشد. نماز ديگر در روز جمعه خوانده مى شود و آن هم چهار ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از يك حمد، بيست و پنج مرتبه توحيد خوانده مى شود.
٥. نماز امام حسين عليه‌السلام
چهار ركعت است ؛ در هر ركعت سوره فاتحه پنجاه مرتبه ، سوره توحيد پنجاه مرتبه ، در ركوع ، فاتحه و توحيد هر يك ده مرتبه و چون از ركوع سر برداشته شود هر يك ده مرتبه و همچنين دو سجده اولى و در بين دو سجده و در سجده دوم هر يك ده مرتبه و چون از چهار ركعت نماز فارغ و سلام گفته شد، اين دعا بايد خوانده شود:اللهم انت الذى اءستجبت لادم و حواء...تا آخر دعا كه طولانى است
٦. نماز امام زين العابدين عليه‌السلام
چهار ركعت است ؛ در هر ركعت حمد يك مرتبه و توحيد صد مرتبه بايد خوانده شود.
٧. نماز حضرت محمد باقر عليه‌السلام
دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، يك مرتبه حمد وسبحان اللّه و الحمدلله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبرصد مرتبه قرائت مى شود.
٨. نماز حضرت صادق عليه‌السلام
دو ركعت است ؛ در هر ركعت حمد يك مرتبه و آيه شهد اللّه ...صد مرتبه ذكر مى شود.
٩. نماز امام كاظم عليه‌السلام
دو ركعت است ؛ در هر ركعت حمد يك مرتبه و توحيد دوازده مرتبه خوانده مى شود. دعاى آن حضرت در مفاتيح الجنان آمده است
١٠. نماز امام رضا عليه‌السلام
شش ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و بعد از حمدهل اءتى على الانسان ...ده مرتبه قرائت مى شود. (دعاى حضرت در مفاتيح الجنان ذكر شده است ).
١١. نماز حضرت جواد عليه‌السلام
دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و توحيد هفتاد مرتبه است (دعاى حضرت در مفاتيح الجنان ذكر شده است ).
١٢. حضرت هادى عليه‌السلام
دو ركعت است ؛ در ركعت اول ، حمد و يس و در ركعت دوم حمد و الرحمن خوانده مى شود.
١٣. نماز امام حسن عسگرى عليه‌السلام
چهار ركعت است ؛ دو ركعت اول بعد از حمد، پانزده مرتبه سوره زلزلت و در دو ركعت آخر بعد از حمد، پانزده مرتبه توحيد خوانده مى شود.
١٤. نماز حضرت صاحب الزمان (عج )
دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه واياك نعبد و اياك نستعينصد مرتبه تكرار مى شود؛ بعد از آن ، ادامه سوره حمد و سوره توحيد خوانده مى شود. سپس دعاى فرج قرائت مى شود:اللهم عظم البلاء و برح الخفاء....(٤٦٦)
مختصرى از تاريخچه مسجد مقدس جمكران
شيخ حسن بن مثله جمكرى مى گويد: من شب سه شنبه هفدهم ماه مبارك رمضان سال ٣٩٣ و به قولى ٣٧٣ در خانه خود خوابيده بودم كه ناگاه جماعتى از مردم به در خانه من آمدند. مرا از خواب بيدار كردند و گفتند: برخيز و طلب مهدى (عج ) را اجابت كن كه تو را مى خواند. مرا به محلى كه اكنون مسجد جمكران است آوردند. نگاه كردم تختى ديدم كه فرشى نيكو بر آن گسترده شده و جوانى سى ساله روى آن تخت تكيه بر بالش كرده و پيرمردى هم پيش او نشسته است پيرمرد حضرت خضرعليه‌السلام بود، كه مرا پيش خود نشاند. حضرت مهدىعليه‌السلام مرا به نام خواند و فرمود: برو به حسن مسلم - كه در اين زمين كشاورزى مى كند - بگو كه اين زمين شريفى است و حق تعالى آن را از زمينهاى ديگر برگزيده است و ديگر نبايد در آن كشاورزى كنند. حسن مثله گفت : سيدى و مولاى ! لازم است كه من دليل و نشانه اى داشته باشم و الا مردم حرف مرا قبول نمى كنند. آقا فرمودند: تو برو آن رسالت را انجام بده ! ما خودمان نشانه هايى بر آن قرار مى دهيم پيش سيد ابواحسن برو و به او بگو: حسن مسلم را احضار كند و سود چند ساله را كه از زمين به دست آورده است وصول كند و با آن پول ، مسجد را بنا كنند. به مردم نيز بگو به اين مكان رغبت كنند و آن را عزيز دارند. و چهار ركعت نماز در آن گزارند. دو ركعت اول به نيت نماز تحيت مسجد است ، كه در هر ركعت آن يك مرتبه سوره حمد و هفت مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود و در حالت ركوع و سجود هم هفت مرتبه ذكر را تكرار كنند.
دو ركعت دوم به نيت نماز امام صاحب الزمان (عج ) خوانده مى شود؛ بدين صورت كه سوره حمد را شروع مى كنيم و چون به اياك نعبد و اياك نستعين مى رسيم ، اين آيه شريفه را صد مرتبه تكرار مى كنيم و بعد از آن بقيه سوره حمد را مى خوانيم بعد از پايان حمد، سوره توحيد را يك بار مى خوانيم و به ركوع مى رويم ذكر ركوع را هفت مرتبه پشت سر هم تكرار مى كنيم و ذكر هر كدام از سجده ها نيز هفت مرتبه است ركعت دوم نيز به همين گونه است چون نماز به پايان رسيد و سلام داده شد يك بار گفته مى شودلا اله الا اللّه و به دنبال آن تسبيحات حضرت زهراعليها‌السلام ، خوانده و بعد از آن به سجده رفته و صد بار صلوات فرستاده مى شود.
امام مهدىعليه‌السلام فرمودند:هر كس اين دو ركعت نماز (نماز امام صاحب الزمان ) را در اين مكان (مسجد جمكران ) بخواند، مانند آن است كه دو ركعت نماز در كعبه خوانده باشد.(٤٦٧)
نماز هديه معصومين عليهم‌السلام
١. هشت ركعت نماز در روز جمعه به جا آورد؛ يعنى بعد از هر دو ركعت ، سلام بگويد. چهار ركعت آن را هديه به حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله و چهار ركعت ديگر را به حضرت فاطمهعليها‌السلام هديه نمايد.
٢. در روز دوشنبه چهار ركعت نماز بخواند و به حضرت اميرالمومنينعليه‌السلام هديه نمايد.
٣. هر روز از هفته را چهار ركعت بخواند و به امامى هديه كند، به ترتيب آن ها تا آنكه در روز پنج شنبه چهار ركعت به امام جعفر صادقعليه‌السلام هديه گرداند.
٤. در روز شنبه چهار ركعت به حضرت امام موسىعليه‌السلام هديه كند.
٥. هر روز چهار ركعت نماز بخواند و به امامى هديه نمايد؛ به ترتيب ، تا روز پنج شنبه چهار ركعت را هديه امام عصرعليه‌السلام كند و مابين هر دو ركعت از اين نمازها، اين دعا را بخواند:اللهم انت السلام منك السلام ...كه در مفاتيح الجنان آمده است(٤٦٨)
نماز زيارت معصومين عليهم‌السلام
حداقل آن دو ركعت است كه ثواب آن به آن معصومى كه به زيارتش رفته اند، هديه مى شود. وقت آن نيز بعد از داخل شدن به حرم و سلام كردن به معصومعليه‌السلام يعنى بعد از زيارت او است ناگفته نماند كه تاءخير نماز از زيارت در صورتى است كه از نزديك امام را زيارت كند؛ ولى اگر از دور و از شهر خودش بخواهد زيارت كند بايد نماز را قبل از زيارت بخواند. افضل مكان ها در حرم ، بالاى سر حضرت است
١. نماز زيارت حضرت رسول صل الله عليه و آله
از راه دور: چهار ركعت نماز زيارت است به دو سلام (فرقى نمى كند چه سوره اى بخواند) بعد از نماز نيز تسبيح حضرت فاطمه زهراعليها‌السلام بگويد.(٤٦٩)
٢. نماز زيارت ائمه بقيع عليهم‌السلام
شيخ طوسى در تهذيب فرمود: بعد از آن هشت ركعت نماز زيارت بخوان يعنى براى هر امامى دو ركعت(٤٧٠)
٣. نماز اميرالمومنين عليه‌السلام
شش ركعت نماز به جا آور! دو ركعت آن را هديه به اميرالمومنينعليه‌السلام كن ! در ركعت اول بعد از حمد، سوره رحمن بخوان و در ركعت دوم سوره يس بعد از نماز تسبيح حضرت زهراعليها‌السلام را بخوان ، از خدا طلب آمرزش و براى خود دعا كن و چهار ركعت ديگر را به نيت هديه به حضرت آدم و نوح بخوان ، سجده شكر به جا آور.(٤٧١)
٤. نماز بعد از زيارت عاشورا
دو ركعت است و مانند نماز صبح خوانده مى شود.
سه نماز ديگر نماز جعفرطيار(٤٧٢) از مستحبات مؤ كد و از نمازهاى مشهور بين عامه و خاصه است از چيزهايى است كه پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به خاطر محبت و بزرگوارى نسبت به پسر عموى خود هنگام بازگشت از سفرش به او عطا فرمود. همچنين از امام صادقعليه‌السلام نقل است كه در روز فتح خيبر، هنگامى كه جعفر از حبشه آمد، پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به او فرمود: آيا جايزه اى به تو ندهم ؟ آيا بخششى به تو نداشته باشم ؟ آيا به تو هديه اى نكنم ؟ پس جعفر گفت : چرا يا رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله ! حضرت صادقعليه‌السلام فرمود: مردم گمان كردند كه پيغمبر به او طلا يا نقره مى دهد، لذا گردنها را كشيدند تا ببينند چه مى دهد. پس پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: چيزى به تو عطا مى كنم كه اگر آن را هر روز انجام دهى ، برايت از دنيا و آنچه در آن است ، بهتر خواهد بود و اگر هر دو روز يك مرتبه به آن عمل كنى ، خداوند گناه بين آن دو روزت را مورد مغفرت قرار مى دهد، يا اگر در هر جمعه يا هر ماه يا هر سالى عمل نمايى خداوند گناه بين آنها را مى بخشد. با فضيلت ترين وقت خواندن نماز جعفر طيار روز جمعه ، وقت بالا آمدن آفتاب است
كيفيت نماز:
اين نماز چهار ركعت است ؛ دو سلام دارد (دو تا دو ركعتى ). نمازگزار در هر ركعت ، حمد و سوره مى خواند. پس پانزده مرتبه مى گويد:سبحان اللّه و الحمد لله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر. همين تسبيح را ده مرتبه در ركوع و همچنين ده مرتبه بعد از سر برداشتن از ركوع و ده مرتبه در سجده اول و ده مرتبه بعد از سربرداشتن از سجده اول و ده مرتبه در سجده دوم و ده مرتبه بعد از سر بلند نمودن از سجده دوم مى گويد.
مستحبات نماز جعفر طيار
١. در ركعت اول بعد از حمد، سوره زلزال و در ركعت دوم ، سوره عاديات و در ركعت سوم ، سوره نصر و در ركعت چهارم ، سوره توحيد بخواند.
٢. مستحب است كه نمازگزار در سجده دوم ركعت چهارم ، بعد از تسبيحات بگويد:يا من لبس العز و الوقار يا من تعطف بالمجد و تكرم به يا من لا ينبغى التسبيح الا له يا من احصى كل شيى علمه يا ذالنعمة و الطول يا ذالمن و الفضل يا ذالقدره و الكرم ، اءسئلك بمعاقد العز من عرشك و منتهى الرحمة بكتابك و باءسمك الاعظم الاعلى و كلماتك التامات ان تصلى على محمد و آل محمد و افعل بى كذا و كذا
سپس حاجت هايش را بگويد. (به فارسى هم مى تواند حاجتش را درخواست كند.)
٣. بعد از فارغ شدن از نماز، مستحب است دعايى را كه شيخ طوسى و سيد بن طاووس از مفضل بن عمر نقل كرده اند، بخواند.(٤٧٣) در حديث رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در مورد مقام كسى كه نماز جعفر طيار بخواند، آمده است كه اگر انسان مانند ريگ بيابان و كف دريا گناه داشته باشد، حق تعالى گناههاى او را مى آمرزد.(٤٧٤)
نماز حضرت سلمان
ده ركعت است ؛ به صورت پنج نماز دو ركعتى به شرح زير خوانده مى شود:
١. در هر ركعت بعد از حمد، سه بار سوره توحيد و سه بار سوره كافرون قرائت مى شود.
٢. بعد از هر دو ركعت ، دست ها را بلند كرده اين دعا را مى خوانند:لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شيى قديرسپس اين دعا را مى خوانند:اللهم لا مانع لما اءعطيت و لا معطى لما منعت و لا ينفع ذا الجد منك الجدپس دستها را به روى خود مى كشند.(٤٧٥)
نماز عيد غدير
دو ركعت است كه در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحيد، ده مرتبه آية الكرسى و ده مرتبه سوره قدر خوانده مى شود. بهتر است اين نماز نزديك ظهر به جا آورده شود و قبل از آن غسل انجام گيرد.
امام صادقعليه‌السلام فرمودند: كسى كه اين نماز را بخواند، ثواب صد هزار حج و صد هزار عمره را مى برد و هر حاجتى از خدا درخواست كند خداوند آن را برآورده مى نمايد.(٤٧٦)
نمازهاى ايام هفته
١- نماز شب شنبه
از رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل شده است : هر كس در شب شنبه ، چهار ركعت نماز بخواند، به نحوى كه در هر ركعت سوره حمد، يك مرتبه و سوره توحيد هفت مرتبه ، نوشته شود براى او ثواب هر ركعت ، هفتصد حسنه و عطا كند خداى تعالى به او شهرهايى در بهشت
٢- نماز روز شنبه
از رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل شده است كه فرمود: هر كه در روز شنبه ، چهار ركعت نماز بخواند در هر ركعت حمد، يك مرتبه و سوره كافرون سه مرتبه و بعد از فارغ شدن ، يك مرتبه آية الكرسى را بخواند، خداى عز و جل از براى او، به هر حرفى ثواب يك شهيد بنويسد.(٤٧٧)
٣- نماز شب يكشنبه
شش ركعت است ؛ هر ركعتى بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحيد دارد.
٤- نماز روز يكشنبه
وقت چاشتگاه كه آفتاب بالا آمده باشد، دو ركعت نماز مى خوانى در ركعت اول بعد از حمد، سه مرتبه سوره كوثر و در ركعت دوم بعد از حمد، سه مرتبه سوره توحيد را مى خوانى(٤٧٨)
٥- نماز شب دوشنبه
دو ركعت است ؛ كه نمازگزار بايد در هر ركعت بعد از حمد، آية الكرسى و سوره توحيد، فلق و ناس هر يك را يك مرتبه خوانده و بعد از فارغ شدن از نماز، ده مرتبه استغفار نمايد. براى او، ده حج و ده عمره خالص از طرف خداى عز و جل نوشته شود.
٦- نماز روز دوشنبه
چهار ركعت است ؛ در ركعت اول بعد از حمد، يك مرتبه آية الكرسى ، در ركعت دوم يك مرتبه حمد، يك مرتبه سوره توحيد و در دو ركعت ديگر ركعت اول بعد حمد سوره فلق يك مرتبه و ركعت دوم بعد از حمد سوره ناس يك مرتبه خوانده شود و بعد از فارغ شدن از نماز ده مرتبه استغفار نمايد.(٤٧٩)
٧- نماز شب سه شنبه
دو ركعت است ؛ ركعت اول بعد از حمد، يك مرتبه سوره قدر و ركعت دوم بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحيد دارد.
٨- نماز روز سه شنبه
دو ركعت است كه در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره والتين و سوره توحيد و فلق و ناس هر كدام يك مرتبه خوانده مى شوند.(٤٨٠)
٩- نماز شب چهارشنبه
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، آية الكرسى و سوره قدر و نصر يك مرتبه و سوره توحيد سه مرتبه قرائت مى شود.
١٠- نماز روز چهارشنبه
دو ركعت است و در هر ركعتى بعد از حمد، سوره زلزلت يك مرتبه و سوره توحيد سه مرتبه خوانده مى شود. كسى كه اين نماز را بخواند، خداوند از او تاريكى قبر را تا روز قيامت رفع كند.(٤٨١)
١١- نماز شب پنج شنبه
شش ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از سوره حمد، آية الكرسى و سوره كافرون هر كدام يك مرتبه و سوره توحيد را سه مرتبه و بعد از تمام شدن ، سه مرتبه آية الكرسى را بخواند.
١٢- نماز روز پنج شنبه
دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره نصر و كوثر هر كدام پنج مرتبه و بعد از عصر، چهل مرتبه سوره توحيد را بخواند و چهل مرتبه استغفار نمايد. كسى كه اين نماز را بخواند، به عطا شود حسنات ، به تعداد آنچه در بهشت و جهنم است(٤٨٢)
١٣- نماز شب جمعه
از رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل شده است كسى كه دو ركعت نماز بخواند و در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره توحيد هفتاد مرتبه و بعد از نماز، هفتاد مرتبه استغفر اللّه بگويد. قسم به آن كسى كه مرا مبعوث كرده ! به حق كسى كه اين عمل را انجام دهد و استغفار كند براى تمام امت من ، خداوند دعاى او را مستجاب كند و تمام امت را وارد بهشت كند.
١٤- نماز روز جمعه
از اميرالمومنينعليه‌السلام حديث است هر كه در اين روز، هشت ركعت نماز به جا آورد هنگامى كه به قدر يك تيزه آفتاب بلند شده باشد يا بيشتر، خداى تعالى براى او هزار درجه در بهشت بلند نمايد.
نماز روز جمعه به نقل از اميرالمومنينعليه‌السلام چهار ركعت است نمازگزار بايد در هر ركعت حمد و آية الكرسى را پانزده مرتبه بخواند و چون از نماز فارغ شد هفتاد مرتبه استغفر اللّه و پنجاه مرتبه لا حول و لا قوة الا بالله بگويد.(٤٨٣)
نماز ماههاى سال نمازهاى مشترك هر ماه
١. نماز شب اول هر ماه :
دو ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، سوره انعام خوانده مى شود.(٤٨٤)
٢. نماز روز اول هر ماه :
مستحب است كه در روز اول هر ماهى ، نماز خوانده شود. وقت آن از اول صبح تا مغرب بوده و آن دو ركعت است در ركعت اول بعد از حمد، سى مرتبه سوره توحيد و در ركعت دوم بعد از حمد، سى مرتبه سوره قدر بخواند. بعد از نماز نيز هر مقدارى كه مى تواند صدقه بدهد. با اين عمل ، سلامتى آن ماه را براى خويش خريده است(٤٨٥)
نمازهاى ماه رجب فضيلت ماه رجب :
نبى گرامى اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود رجب ماه بزرگ خداست و ماهى در فضيلت و حرمت به آن نمى رسد، جنگ و مبارزه با كافران در اين ماه حرام است همچنين اضافه نمود: رجب ماه خدا، شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است(٤٨٦)
امام كاظمعليه‌السلام فرمود: رجب نام نهرى در بهشت است كه از شير سفيدتر و از عسل شيرين تر مى باشد؛ هر كسى يك ماه رجب را روزه بدارد، از آن نهر بياشامد.(٤٨٧)
١. نماز در هر شب ماه رجب :
دو ركعت است ؛ نمازگزار بايد بعد از حمد، سه مرتبه سوره كافرون و يك مرتبه سوره توحيد بخواند و چون سلام داد دست ها را بلند كند و بگويد:لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شيى قدير و اليه المصير و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم لا حول و لا قوة الا بالله اللهم صل على محمد النبى الامى و آله
و دست ها را به صورت خود بكشد. ثواب اين نماز، ثواب شصت حج و شصت عمره مى باشد.(٤٨٨)
٢. نماز اولين شب جمعه رجب :
اولين شب جمعه اين ماه ليلة الرغائب نام دارد كه داراى فضيلت بسيارى است دستور اين نماز چنين است : روز پنج شنبه را روزه گرفته و بين نماز مغرب و عشاء دوازده ركعت نماز دو ركعتى به ترتيب زير خوانده شود:
الف ) در هر ركعت بعد از حمد، سه مرتبه سوره قدر و سيزده مرتبه سوره اخلاص خوانده شود.
ب ) بعد از نمازها گفته شود:اللهم صل على محمد النبى الامى و آله.
ج ) پس سجده كرده و هفتاد مرتبه گفته شود:سبوح قدوس رب الملائكه و الروح سپس از سجده برخاسته و قرائت شود:رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم انك انت العلى العظيم.
د) بار ديگر به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذكر گردد:سبوح قدوس رب الملائكه و الروحو در خاتمه نيازمنديهاى خود از خداوند طلب شود.(٤٨٩)
٣.نماز در روز جمعه رجب :
از رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله آمده است : كسى كه چهار ركعت نماز بخواند و ما بين ظهر و عصر جمعه ، در هر ركعت سوره حمد يك مرتبه ، آية الكرسى هفت مرتبه و سوره توحيد پنج مرتبه و بعد از نماز ده مرتبه بگويد:استغفر اللّه الذى لا اله الا هو و اءساءله التوبةبنويسد براى او خداى تعالى هر روز هزار حسنه تا بميرد و عطا مى فرمايد خدا به او به اندازه هر آيه كه قرائت كرده شهرى در بهشت از ياقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از در سفيد و تزويج مى فرمايد خداى تعالى به او حورالعين ، و راضى مى شود از او به رضايى كه سختى و غضبى بعد از او نباشد و نوشته مى شود از عبادت كنندگان و ختم عمرش به سعادت و مغفرت است(٤٩٠)
٤. نماز در روز اول رجب :
نماز حضرت سلمان كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به او فرمود: اين نماز را بخوان ! كه ده ركعت است و به صورت پنج نماز دو ركعتى و به شرح زير خوانده مى شود:
الف ) در هر ركعت بعد از حمد، سه بار سوره اخلاص و سه بار سوره كافرون را بخواند.
ب ) بعد از هر دو ركعت دستها را بلند كرده و اين دعا را بخواند:لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شيى قدير.
ج ) سپس بگويد: اللهم لا مانع لما اءعطيت و لا معطى لما منعت و لا ينفع ذا الجد منك الجد. پس دست ها را روى خود بكشد.(٤٩١)
٥. نماز يك شب در رجب :
از رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده كه فرمود: هر كس در يك شب از ماه رجب دو ركعت نماز، و در اين دو ركعت صد مرتبه سوره توحيد را بخواند، ثواب آن اين است كه صد سال روزه گرفته است در راه خدا و عطا كند خدا به او صد قصر در بهشت و در هر قصرى در جوار يكى از پيغمبرانعليهم‌السلام (٤٩٢)
نماز شب هاى ماه رجب
نماز شب اول :
بعد از نماز مغرب ، بيست ركعت به جا آورد؛ هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعت سوره حمد و توحيد يك مرتبه خوانده شود.(٤٩٣)
نماز شب دوم :
ده ركعت است و در هر ركعت حمد و سوره كافرون را يك مرتبه بخواند.(٤٩٤)
نماز شب سوم :
ده ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره نصر را پنج مرتبه بخواند. كسى كه اين نماز را بخواند بنا مى كند خدا براى او قصرى در بهشت كه عرض و طولش هفت مرتبه از دنيا وسيع تر است و ندا مى كند يك منادى از آسمان ، كه بشارت باد دوست خدا را به كرامت عظيمى و رفاقت نبيين و صديقين و شهداء و صالحين(٤٩٥)
نماز شب چهارم :
صد ركعت است : يعنى پنجاه نماز دو ركعتى ، در هر ركعت اول ، بعد از حمد سوره فلق و در هر ركعت دوم بعد از حمد، سوره ناس يك مرتبه خوانده مى شود.
نماز شب پنجم :
شش ركعت است ؛ حمد يك مرتبه و سوره توحيد بيست و پنج مرتبه ذكر مى گردد. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: كسى كه اين نماز را به جا آورد خدا به او عطا مى كند ثواب چهل پيغمبر و چهل شهيد و مى گذرد بر صراط مثل برق درخشنده بر يك اسبى از نور.
نماز شب ششم :
دو ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، آية الكرسى را هفت مرتبه ، بخواند.
نماز شب هفتم :
چهار ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد، ناس و فلق هر يك سه مرتبه و بعد از نماز ده مرتبه صلوات و ده مرتبه تسبيحات اربعة قرائت مى شود.
نماز شب هشتم :
بيست ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، سوره فلق و ناس هر يك سه مرتبه بخواند.
نماز شب نهم :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، پنج مرتبه سوره تكاثر قرائت مى گردد.(٤٩٦)
نماز شب دهم :
دوازده ركعت است و بعد از نماز مغرب خوانده مى شود. و بايد بعد از حمد، سه مرتبه سوره توحيد بخواند.(٤٩٧)
نماز شب یازدهم :
دوازده ركعت است ؛ كه بايد حمد يك مرتبه و دوازده مرتبه آية الكرسى ذكر شود.
نماز شب دوازدهم :
دو ركعت است و حمد يك مرتبه ، آيه آمن الرسول تا آخر سوره بقره ، كه اين دو آيه را بايد ده مرتبه در هر ركعت بخواند.
نماز شب سیزدهم (شب ولادت حضرت على عليه‌السلام )
ده ركعت است ؛ در هر ركعت اول بعد از حمد، سوره عاديات و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره تكاثر را بخواند. (پنج تا دو ركعت ). پيامبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: بيامرزد خدا گناهانش را، و اگر عاق والدين بوده باشد راضى مى شود خداوند سبحان از او، در قبر منكر و نكير نزديكش نمى آيند و نمى ترسانند او را، و مى گذرد بر صراط مثل برق جهنده ، و نامه عملش را به دست راستش مى دهند و سنگين مى شود ميزانش ، و عطا كرده مى شود در جنت فردوس هزار شهر.
نماز ديگر شب چهاردهم :
دو ركعت است و در هر يك بعد از حمد، سوره يس و ملك و اخلاص خوانده شود.(٤٩٨)
نماز شب پانزدهم:
سى ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد و آيه آخر سوره كهف ، يعنى قل انما اءنا بشر مثلكمرا تا آخر سوره بخواند.(٤٩٩)
نماز شب شانزدهم :
دوازده ركعت است ؛ بعد از حمد، هر سوره اى كه خواستى بخوان و وقتى كه از نماز فارغ شدى ، سوره حمد را يك مرتبه و سوره فلق ، ناس و توحيد و آية الكرسى ، هر يك را چهار مرتبه بخوان و بعد از تسبيحات اربعه ، چهار مرتبه بگو:اللّه اللّه ربى لا اشرك به شيئا ما شاء اللّه لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم.(٥٠٠)
نماز روز هفدهم:
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به سلمان فرمود: ده ركعت ، در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره توحيد و كافرون هر يك را سه مرتبه بخوان وقتى كه سلام نماز را دادى ، دست ها را به سوى آسمان بلند كن و بگو:لا اله الا اللّه وحده لا شريك له ، له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شيى قدير الها واحدا فردا صمدا لم يتخذ صاحبة و لا ولدا. پس دست ها را به صورتت بكش(٥٠١)
نماز شب هجدهم:
سى ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد را ده مرتبه بخوان(٥٠٢)
نماز شب نوزدهم:
مثل شب قبل ، سى ركعت است ، در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحيد را بخوان(٥٠٣)
نماز شب بیستم:
دو ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد، فلق و ناس هر يك را، ده مرتبه بخوان(٥٠٤)
نماز شب بیست ویکم:
چهار ركعت مى باشد و بعد از حمد، پانزده مرتبه آية الكرسى و پانزده مرتبه سوره توحيد را بخوان(٥٠٥)
نماز شب بیست ودوم:
دو ركعت است و بعد از حمد در هر ركعت سوره قدر را بخوان
نماز شب بیست وسوم :
شش ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره كوثر و ده مرتبه سوره توحيد را بخوان(٥٠٦)
نماز شب بيست و چهارم:
هشت ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره كافرون را بخوان و بعد از فارغ شدن از نماز، ده مرتبه بر محمد و آل محمد صلوات بفرست و ده مرتبه استغفار كن
در روايت براى اين نماز، ثواب هفتاد پيغمبر منظور شده است(٥٠٧)
نماز شب بيست وپنجم :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، پنج مرتبه سوره والضحى را بخوان
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: خداوند به كسى كه اين نماز را به جا آورد به عدد هر حرف و مؤ منى درجه در بهشت عطا مى فرمايد و عطا مى كند خدا به او ثواب هفتاد حج و ثواب كسى كه هزار مريض را عيادت كرده باشد و ثواب كسى كه هزار حاجت مسلمى را برآورده باشد.(٥٠٨)
نماز شب بيست وششم:
چهل ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، آيه آمن الرسول بما انزل اليه و سوره توحيد را يك مرتبه بخوان
پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: خداى تعالى براى او هزار حسنه قرار دهد و محو مى كند از او هزار سيئه و مرتفع مى شود از براى او هزار درجه و از آسمان هزار ملك نازل مى شود كه دست هاى خود را بلند كرده و صلوات مى فرستند بر او، و خدا سلامتى دنيا و آخرت را روزى او مى كند و مثل اين است كه درك كرده باشد شب قدر را.
نماز شب بيست و هفتم:
بيست ركعت است ؛ بين نماز مغرب و عشا. در هر ركعت بعد از حمد، آيه آمن الرسول و سوره توحيد را يك بار بخوان(٥٠٩)
نماز شب بيست وهشتم
دوازده ركعت است بعد از حمد، چهل مرتبه و بنا به روايتى چهار مرتبه سوره توحيد را بخوان
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: ملائكه با او مصاحفه مى كنند و كسى را كه ملائكه با او مصافحه كنند، ايمن است از ماندن بر صراط و حساب و ميزان(٥١٠)
نماز شب بيست ونه م (شب بعثت پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله):
دوازده ركعت است ؛ در هر ركعت حمد و معوذتين (ناس و فلق ) و توحيد را چهار مرتبه بخوان و بعد از نماز چهار مرتبه بگو:لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و الحمد لله و سبحان اللّه و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم. پس دعا كن به هر چه بخواهى(٥١١)
نماز روز سی ام :
دوازده ركعت مى باشد و در هر ركعت ، حمد و هر سوره كه بخواهد، بخواند و بعد از فارغ شدن از دوازده ركعت ، سوره حمد را و سوره توحيد، فلق و ناس هر يك را چهار مرتبه بخواند و بگويد:لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و سبحان اللّه و الحمد اللّه و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم.
و چهار مرتبه بگويد:اللّه اللّه ربى لا اشرك به شيئاو چهار مرتبه بگويد:لا اشرك بربى احدا.(٥١٢)
نماز شب بيست و یکم :
دوازده ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره اعلى و ده مرتبه سوره قدر را بخواند و بعد از اتمام ركعات ، صد مرتبه بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد و صد مرتبه استغفار كند. رسول خدا فرمود: هر كسى كه اين نماز را به جا آورد، خدا از براى او ثواب عبادت ملائكه را مى نويسد.(٥١٣)
نماز شب بيست و نهم :
مانند نماز شب بيست و هشتم مى باشد.
نماز شب سى ام
ده ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد را ده مرتبه بخوان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: كسى كه اين نماز را به جا آورد، عطا مى كند خدا به او در جنت فردوس ، هفت شهر را و از قبرش در حالى كه صورتش مثل ماه شب چهارده است خارج مى شود و مى گذرد بر صراط، مثل برق خاطف و از آتش نجات مى يابد.
نماز ديگر شب سى ام ، همان نماز حضرت سلمان است(٥١٤)
نماز ماه شعبان فضيلت ماه شعبان :
اين ماه بسيار شريف و منسوب به حضرت پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله است آن حضرت اين ماه را روزه مى داشت و متصل به ماه رمضان مى كرد. شعبان ماه من است اميرالمومنينعليه‌السلام مى فرمود: هر كس شعبان را روزه بدارد براى محبت پيغمبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و تقرب به سوى خدا، خدا او را دوست دارد و نزديكش سازد و به كرامت خود در روز قيامت ، و بهشت را بر او واجب گرداند.(٥١٥)
اعمال اين ماه زياد است ؛ از جمله نماز در روز و شب ماه شعبان
نماز در هر پنج شنبه از ماه شعبان :
دو ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود و نمازگزار بايد بعد از سلام ، صد بار صلوات بفرستد.(٥١٦)
نماز شب هاى ماه شعبان
١. نماز شب اول :
دوازده ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، پانزده مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: خدا عطا مى فرمايد به او ثواب دوازده هزار شهيد، و براى او ثواب عبادت دوازده سال را مى نويسد، و خارج مى شود از گناهان ، مثل روزى كه از مادر زاده شده است(٥١٧)
٢. نماز شب دوم :
پنجاه ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد و معوذين يك مرتبه خوانده مى شود.
٣. نماز شب سوم :
دو ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، بيست و پنج مرتبه سوره توحيد خوانده هزار هزار (يك ميليون )مى شود.
٤. نماز شب چهارم :
چهل ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، بيست و پنج مرتبه سوره توحيد قرائت مى شود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر كسى كه اين نماز به جا آورد، مى نويسد خدا براى او به هر ركعتى ، ثواب هزار هزار (يك ميليون ) سال عبادت و براى او بنا مى كند به هر سوره ، هزار هزار (يك ميليون ) شهر و به او ثواب هزار هزار (يك ميليون ) شهيد را عطا مى فرمايد.(٥١٨)
٥. نماز شب پنجم :
دو ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، پانصد مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از نماز هفتاد مرتبه صلوات فرستاده مى شود.(٥١٩)
٦. نماز شب ششم :
چهار ركعت مى باشد كه در هر ركعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.(٥٢٠)
٧. نماز شب هفتم :
دو ركعت است و در ركعت اول بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحيد و در ركعت دوم بعد از حمد، صد مرتبه آية الكرسى قرائت مى شود.(٥٢١)
٨. نماز شب هشتم :
دو ركعت مى باشد؛ در ركعت اول بعد از حمد، آيه آمن الرسول تا آخر سوره پنج مرتبه و پانزده مرتبه سوره توحيد و در ركعت دوم بعد از حمد، آيه آخر سوره كهف يك مرتبه و پانزده مرتبه سوره توحيد ذكر مى گردد.
٩. نماز شب نهم:
چهار ركعت است ؛ و در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره نصر خوانده مى شود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: كسى كه اين نماز را به جا آورد، البته حرام مى كند خدا جسد او را بر آتش و به او به هر آيه ، ثواب دوازده شهيد از شهداى بدر را و ثواب علما عطا مى كند.
١٠. نماز شب دهم :
چهار ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، آية الكرسى يك مرتبه و سوره كوثر نيز سه مرتبه قرائت مى شود. ثواب اين نماز صد هزار حسنه ، صد هزار درجه بالا رفتن ، صد هزار در براى او باز شدن ، و آمرزيدن پدر و خود و همسايگانش مى باشد.(٥٢٢)
١١. نماز شب يازدهم :
هشت ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره كافرون قرائت مى گردد. خداوند به اين شخص به هر ركعتى ، باغى از باغهاى بهشت را عطا مى كند.(٥٢٣)
١٢. نماز شب دوازدهم :
دوازده ركعت مى باشد كه در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره تكاثر خوانده مى شود. ثواب اين نماز، آمرزش چهل ساله گناهان او و بلند شدن چهل درجه براى او و استغفار چهل هزار ملك براى او و ثواب كسى كه شب قدر را درك كرده باشد مى باشد.
١٣. نماز شب سيزدهم :
دو ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، سورهوالتينيك مرتبه خوانده مى شود.
١٤. نماز شب چهاردهم :
چهار ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، پنج مرتبه سوره والعصر تكرار مى گردد. ثواب اين نماز، ثواب نمازگزاران از زمان آدم تا روز قيامت و برانگيخته شدن او در حالى كه صورتش از خورشيد و ماه نورانى تر مى باشد و موجب آمرزش او مى گردد.(٥٢٤)
١٥. نماز شب پانزدهم (شب ميلاد امام زمان (عج ):
چهار ركعت است و ما بين نماز مغرب و عشا و در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه توحيد (به روايتى يازده مرتبه ) خوانده مى شود. بعد از نماز ده مرتبه گفته مى شود:يا رب اغفرلناو نيز ده مرتبه يا رب ارحمناو باز ده مرتبه يا رب تب عليناو بيست و يك مرتبه سوره توحيد و سپس مى گويند:سبحان الذى يحيى و الموتى و يميت الاحياء و هو على كل شيى قدير. در پايان نيز ده مرتبه ذكر مى شود:استجاب اللّه له و قضى حوائجه فى الدنيا و الاخرة و اعطاه اللّه كتابه بيمينه و كان فى حفظ اللّه الى قابل.(٥٢٥)
١٦. نماز شب شانزدهم :
دو ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، يك مرتبه آية الكرسى و پانزده مرتبه سوره توحيد قرائت مى گردد. كه ثوابش ، بناى هزار قصر در بهشت است(٥٢٦)
١٧. نماز شب هفدهم :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، هفتاد و يك مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از نماز، هفتاد مرتبه استغفار مى گردد.(٥٢٧)
١٨. نماز شب هجدهم :
ده ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، پنج مرتبه سوره توحيد ذكر مى گردد.(٥٢٨)
١٩. نماز شب نوزدهم :
دو ركعت مى باشد و بعد از حمد، پنج مرتبه آيه قل اللهم مالك الملك(٥٢٩) قرائت مى شود. از ثواب هاى اين نماز، خارج شدن والدين مى باشد از آتش ، اگر در آتش باشند.(٥٣٠)
٢٠. نماز شب بيستم :
چهار ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، پانزده مرتبه سوره نصر خوانده مى شود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: كسى كه اين نماز را بخواند قسم را آنچنان كسى كه مرا بر حق به پيغمبرى مبعوث كرد! خارج نمى شود از دنيا تا مرا در خواب ببيند و مى بيند جايگاه خود را در بهشت و باكرام البررة محشور مى شود.(٥٣١)
٢١. نماز شب بيست و يكم :
هشت ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، سوره توحيد و معوذتين (ناس و فلق ) يك مرتبه ذكر مى گردد.(٥٣٢)
٢٢. نماز شب بيست و دوم :
دو ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، سوره كافرون و توحيد، پانزده مرتبه خوانده مى شود.(٥٣٣)
٢٣. نماز شب بيست و سوم :
سى ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، يك مرتبه سوره زلزلت قرائت مى شود.
٢٤. نماز شب بيست و چهارم :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره نصر خوانده مى شود.
٢٥. نماز شب بيست و پنجم :
ده ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، يك مرتبه سوره تكاثر خوانده مى شود. ثواب اين نماز، ثواب هفتاد پيغمبر است(٥٣٤)
٢٦. نماز شب بيست و ششم :
ده ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه آيه آمن الرسول قرائت مى گردد. خداوند به اين شخص در روز قيامت ، شش نور عطا مى كند.(٥٣٥)
٢٧. نماز شب بيست و هفتم :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره اعلى را خوانده مى شود.(٥٣٦)
٢٨. نماز شب بيست و هشتم :
چهار ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، يك مرتبه سوره توحيد، ناس و فلق قرائت مى شود.(٥٣٧)
٢٩. نماز شب بيست و نهم :
ده ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره تكاثر، ده مرتبه معوذتين (ناس و فلق ) و ده مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود. از ثواب اين نماز، گذشتن از صراط مثل برق است
٣٠. نماز شب سى ام :
دو ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره اعلى خوانده و بعد از سلام ، صد مرتبه صلوات فرستاده مى شود. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: قسم به آنچنان كسى كه مرا به حق به پيغمبرى مبعوث كرد! به درستى كه بلند مى كند خدا براى او هزار هزار (يك ميليون ) شهر در جنت النعيم و اگر جمع شوند اهل آسمانها و زمين كه ثوابش را شمارش كنند، نتوانند و بر مى آورد براى او هزار حاجت(٥٣٨)
نمازهاى ماه مبارك رمضان
رمضان ماه خدا، ماه اسلام و تسليم ، طهارت و پاكيزگى ، آزمايش و تصفيه ناخالصيها و ماه قيام براى خداست(٥٣٩)
اعمال ماه رمضان فراوان است يكى از اعمال اين ماه نماز است از امام صادقعليه‌السلام روايت شده است كه هزار ركعت نماز در تمام ماه مبارك رمضان وارد شده است(٥٤٠)
١. نماز شب اول ماه رمضان :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد و سوره انعام خوانده مى شود.(٥٤١)
٢. نماز اول ماه :
دو ركعت است كه كيفيت آن در ماه رجب بيان شد.(٥٤٢)
٣. نماز هر شب ماه رمضان :
دو ركعت مى باشد كه در هر ركعت آن ؛ پس از حمد، سه مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از سلام گفته مى شود:سبحان من هو حفيظ لايفعل ، سبحان من هو رحيم لايعجل ، سبحان من هو قائم لايسهو سبحان من هو دائم لايلهوپس از آن تسبيحات چهارگانه ، هفت مرتبه خوانده مى شود:سبحان اللّه و الحمدلله و لا اله الا اللّه اللّه اكبرو سپس گفته مى شود:سبحانك سبحانك سبحانك يا عظيم غفرلى الذنب العظيم. پس ده مرتبه بر پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله و آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله صلوات فرستاده مى شود.
ثواب اين نماز، آمرزش هفتاد هزار گناه است(٥٤٣)
٤. نماز روز اول ماه :
دو ركعت است ؛ در ركعت اول ، سوره حمد و فتح و در ركعت دوم ، سوره حمد و يك سوره دلخواه خوانده مى شود.(٥٤٤)
٥. نماز شب هاى قدر:
دو ركعت مى باشد، مانند نماز صبح با اين تفاوت كه در هر ركعت ، بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحيد قرائت و پس از سلام نماز، هفتاد مرتبه ذكر مى شود:استغفر اللّه و اتوب اليه.(٥٤٥)
٦. نماز ديگر شب هاى قدر:
صد ركعت است و مى توان به جاى اين صد ركعت ، شش روز از نمازهاى قضاى خود را به جا آورد؛ به اين ترتيب كه از ظهر روز اول شروع نموده و در عشاى روز ششم ختم كرد.(٥٤٦)
٧. هزار ركعت در تمام شب هاى ماه رمضان :
به اين نحو كه از شب اول تا شب بيستم ، در هر شب بيست ركعت (ده تا دو ركعت مثل نماز صبح ) هر دو ركعت به يك سلام از شب بيست و يكم تا آخر ماه هر شب سى ركعت به همان روش خوانده شود. همچنين در هر يك از شب هاى احياء (نوزدهم ، بيست و يكم و بيست و سوم ) صد ركعت به ترتيب مذكور به جا آورده شود.(٥٤٧)
6 -آداب معنوى نمازهاى شب هاى ماه رمضان
تمام اين نمازها دو ركعت ، دو ركعت ، خوانده مى شوند.
١. نماز شب اول :
چهار ركعت است و در هر ركعت يك مرتبه حمد و پانزده مرتبه سوره توحيد خوانده شود.(٥٤٨)
٢. نماز روز اول :
دو ركعت مى باشد كه در ركعت اول ، سوره حمد و فتح و در ركعت دوم ، سوره حمد و سوره اى دلخواه قرائت مى شود.(٥٤٩)
٣. نماز شب دوم :
چهار ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، بيست مرتبه سوره قدر خوانده مى شود.(٥٥٠)
٤. نماز شب سوم :
دو ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره توحيد ذكر مى شود.
٥. نماز شب چهارم :
هشت ركعت است ؛ كه در هر ركعتى بعد از حمد، بيست مرتبه سوره قدر خوانده مى شود.
٦. نماز شب پنجم :
دو ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از سلام صد مرتبه صلوات فرستاده مى شود.
٧. نماز شب ششم :
چهار ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، سوره تبارك قرائت مى گردد.
٨. نماز شب هفتم :
چهار ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، سيزده مرتبه سوره قدر قرائت مى شود.
٩. نماز شب هشتم :
چهار ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از نماز هزار مرتبه سبحان اللّه گفته مى شود.
١٠. نماز شب نهم :
شش ركعت است و بين نماز مغرب و عشا خوانده مى شود. در هر ركعت بعد از حمد، هفت مرتبه آية الكرسى قرائت و بعد از نماز، پنجاه مرتبه صلوات فرستاده مى شود.(٥٥١)
١١. نماز شب دهم :
بيست ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، سى مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.(٥٥٢)
١٢. نماز شب يازدهم :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، بيست مرتبه سوره كوثر قرائت مى گردد.
١٣. نماز شب دوازدهم :
هشت ركعت مى باشد كه در هر ركعت بعد از حمد، سى مرتبه سوره قدر ذكر مى شود.(٥٥٣)
١٤. نماز شب سيزدهم :
چهار ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، بيست و پنج مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود. ثواب اين نماز، عبور از صراط مثل برق است(٥٥٤)
١٥. نماز شب چهاردهم :
شش ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، سى مرتبه سوره زلزلت قرائت مى گردد. حضرت علىعليه‌السلام فرمود: هر كس اين نماز را بخواند، خداى تعالى جان كندن و سؤ ال منكر و نكير را براى او آسان گرداند.(٥٥٥)
١٦. نماز شب پانزدهم :
چهار ركعت است ؛ در دو ركعت اول بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحيد و در دو ركعت دوم ، بعد از حمد، پنجاه مرتبه توحيد خوانده مى شود.(٥٥٦)
١٧. نماز شب شانزدهم :
دوازده ركعت است كه در هر ركعت بعد از حمد، دوازده مرتبه سوره تكاثر قرائت مى شود.(٥٥٧)
١٨. نماز شب هفدهم :
دو ركعت مى باشد؛ در ركعت اول بعد از حمد، يك مرتبه سوره توحيد و در ركعت دوم بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحيد خوانده و بعد از سلام صد مرتبه لا اله الا اللّه گفته مى شود. ثواب اين نماز، هزار هزار (يك ميليون ) حج و هزار جهاد است
١٩. نماز شب هجدهم :
چهار ركعت است كه در هر ركعت بعد از حمد، بيست و پنج مرتبه سوره كوثر خوانده مى شود.(٥٥٨)
٢٠. نماز شب نوزدهم :
پنجاه ركعت مى باشد كه در هر ركعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره زلزلت قرائت مى شود. (بنا به قولى يك مرتبه خوانده مى شود).(٥٥٩)
٢١. نماز شب بيستم :
هشت ركعت مى باشد؛ در هر ركعت بعد از حمد، سوره اى دلخواه يك مرتبه خوانده مى شود.
٢٢. نماز شب بيست و يكم :
مثل شب بيستم عمل مى شود.(٥٦٠)
٢٣. نماز شب بيست و دوم :
مانند شب بيستم است(٥٦١)
٢٤. نماز شب بيست و سوم :
همانند شب بيستم مى باشد.(٥٦٢)
٢٥. نماز شب بيست و چهارم :
مانند نماز شب بيستم مى باشد.(٥٦٣)
٢٦. نماز شب بيست و پنجم :
هشت ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.
٢٧. نماز شب بيست و ششم :
هشت ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد يك سوره دلخواه قرائت مى گردد.(٥٦٤)
٢٨. نماز شب بيست و هفتم :
چهار ركعت مى باشد كه در هر ركعت بعد از حمد، سوره تبارك و در صورت عدم حفظ اين سوره ، بيست و پنج مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.(٥٦٥)
٢٩. نماز شب بيست و هشتم :
شش ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه آية الكرسى و ده مرتبه سوره كوثر و ده مرتبه سوره توحيد خوانده و صلوات فرستاده مى شود. (بنابر قولى صد مرتبه صلوات فرستاده مى شود).(٥٦٦)
٣٠. نماز شب بيست و نهم :
دو ركعت است كه در هر ركعت بعد از حمد، بيست مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.(٥٦٧)
٣١. نماز شب سى ام :
دوازده ركعت مى باشد و در هر ركعت بعد از حمد، بيست مرتبه سوره توحيد قرائت و بعد از سلام ، صد مرتبه صلوات فرستاده مى شود.(٥٦٨)
٣٢. نماز شب آخر رمضان :
ده ركعت مى باشد؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره توحيد ده مرتبه خوانده و در ركوع و سجود ده مرتبه گفته مى شود:سبحان اللّه و الحمدلله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر. بعد از هر دو ركعت ، تشهد قرائت و سلام داده مى شود. بعد از فارغ شدن از تمام ده ركعت و سلام دادن ، هزار مرتبه استغفار كرده سر به سجده گذارده و گفته مى شود:يا حى يا قيوم يا ذالجلال و الاكرام يا رحمن الدنيا و الاخرة و رحيمهما يا اءرحم الراحمين يا اله الاولين و الاخرين اغفر لنا ذنوبنا و تقبل منا صلوتنا و صيامنا و قيامنا.(٥٦٩)
نماز ماه شوال
نماز اول اين ماه (شب عيد فطر) از شب هاى پر بركت و پر فضيلت است و كمتر از شب قدر نيست(٥٧٠) اعمالى نيز دارد كه ان شاءاللّه در ادامه خواهد رسيد.
اما نمازهاى اين ماه :
١. نماز شب اول :
دو ركعت است ؛ در ركعت اول بعد از حمد، هزار مرتبه توحيد و در ركعت دوم ، يك مرتبه توحيد خوانده و بعد از سلام نماز سر به سجده گذاشته و صد مرتبه گفته مى شود:اتوب الى اللّه(به سوى خدا باز مى گردم ) و سپس مى خواند.
نماز ماه ذى القعده
ذى القعده از ماههاى حرام است و اين ماه به اجابت دعا معروف است(٥٧١)
نمازهاى اين ماه عبارتند از:
١. نماز روز يكشنبه ماه ذى القعده
از انس ابن مالك روايت شده كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روز يكشنبه در ماه ذى القعده فرمود: مردم ! كدام يك از شما مى خواهيد توبه كند؟ گفتيم : يا رسول اللّه ما، همه مى خواهيم توبه كنيم پس فرمود: غسل كنيد و وضو گرفته چهار ركعت نماز بخوانيد؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و سوره توحيد را سه مرتبه و سوره ناس و فلق هر كدام را يك مرتبه بخوانيد. پس بعد از نماز، هفتاد مرتبه بگوييد:استغفر اللّه ربى و اتوب اليه و ختم كنيد به لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم پس بگوييد:يا عزيز يا غفار اغفرلى ذنوبى و ذنوب جميع المؤ منين و المؤ منات فانه لا يغفر الذنوب الا انت. سپس فرمود: نيست از امت من بنده اى كه اين عمل را به جا آورد، مگر اين كه ندا شود به او از آسمان : اى بنده خدا عمل را از سر بگير كه توبه تو قبول شد و گناهانت آمرزيده شد... و با ايمان بميرد و دلش گرفته نشود و قبرش گشاده و نورانى گردد و والدينش از او راضى شوند و مغفرت شامل والدين او، و به ذريه او گردد و توسعه رزق پيدا كند و ملك الموت در وقت مردن با او مدارا كند و به آسانى جان او بيرون شود.(٥٧٢)
٢. نماز روز بيست و پنجم ذى القعده :
دو ركعت است و در وقت چاشت خوانده مى شود؛ در هر ركعت بعد از حمد، پنج مرتبه سوره والشمس وضحى خوانده و بعد از نماز سلام گفته مى شود:لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم پس دعا كرده و مى خوانند:يا مقيل العثرات اءقلنى عثرتى يا مجيب الدعوات اءجب دعوتى يا سامع الاءصوات اسمع صوتى و ارحمنى و تجاوز عن سيئاتى يا ذاالجلال و الاكرام يا اءرحم الراحمين.(٥٧٣)
نمازهاى ماه ذى الحجة
١. نماز ده شب اول :
دهه اول اين ماه بسى فضيلت و شرافت دارد. دهه اول اين ماه بسيار با ارزش است ، تا آنجا كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرموده اند: روزهاى پاكتر از اين دهه ، نزد خداوند نيست(٥٧٤)
كيفيت نماز ده شب اول اين است كه در هر شب از دهه اول ، مابين نماز مغرب و عشا دو ركعت نماز به جا مى آورند. در هر ركعت پس از حمد، سوره توحيد و سپس آيه :و و واعدنا موسى ثلاثين ليلة و اتممناها بعشر فتم ميقات ربه اءربعين ليلة و قال موسى لاخيه هارون اخلفنى فى قومى و اءصلح و لا تتبع سبيل المفسدين.
(ما به موسى ، سى شب مهلت داديم و ده شب ديگر بر آن افزوديم و ديدار با خدايش چهل شب كامل گرديد. موسى به هارون برادرش گفت : جانشين من در قبيله ام باش ، آرامش را برقرار ساز و پيروى از راه بدكاران مكن )(٥٧٥) را مى خوانند تا شريك ثواب حاجيان گردند، بدون اينكه از ثواب آنان چيزى كاسته شود.
٢. نماز حضرت فاطمه عليها‌السلام در روز اول ذى الحجه :
چهار ركعت مى باشد و به دو سلام ، مانند نماز اميرالمومنينعليه‌السلام كه در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و توحيد پنجاه مرتبه خوانده و بعد از سلام ، تسبيح آن حضرت را ذكر مى كنند و مى گويند:سبحان ذى العز الشامخ المنيف سبحان ذى الجلال البانخ العظيم سبحان ذى الملك الفاخر القديم سبحان من يرى اثر النملة فى الصفا سبحان من يرى وقع الطير فى الهواء سبحان من هو هكذا و لا هكذا غيره.(٥٧٦)
٣. نماز روز اول ذى الحجه :
دو ركعت است و نيم ساعت پيش از زوال ؛ حمد يك مرتبه و هر يك از توحيد و آية الكرسى و قدر را ده مرتبه قرائت مى كنند.(٥٧٧)
٤. نماز روز عرفه (روز نهم ):
چون وقت زوال شد، زير آسمان برود و نماز ظهر و عصر را با ركوع و سجود نيكو به عمل آورد؛ چون فارغ شود دو ركعت نماز بخواند و ركعت اول بعد از حمد، سوره توحيد و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره كافرون بخواند. سپس به گناهان خويش اقرار و اعتراف كند و آنگاه بگويد:سبحان الذى فى السماء....(٥٧٨)
٥. نماز روز دهم (عيد قربان ):
مثل نماز عيد فطر است همچنين مستحب است كه در نماز عيد قربان ، قرائت را بلند خوانده(٥٧٩) و بر زمين سجده كنند.(٥٨٠)
٦. نماز شب هجدهم (شب عيد غدير):
سيد در اقبال دوازده ركعت نماز به يك سلام ، به كيفيتى مخصوص براى اين شب با دعايى نقل كرده است(٥٨١)
٧. نماز روز هجدهم (عيد غدير):
دو ركعت است و بعد از نماز به سجده برود و صد مرتبه شكرا لله بگويد؛ سپس سر برداشته و اين دعا را بخواند:اللهم انى اسئلك(٥٨٢)
٨. نماز روز هجدهم :
دو ركعت است و نيم ساعت پيش از زوال (ظهر)؛ در هر ركعت ، يك مرتبه حمد و ده مرتبه توحيد، آية الكرسى و قدر خوانده مى شود.
ثواب اين نماز صد هزار حج و صد هزار عمره و برآورده شدن حوائج دنيا و آخرت است(٥٨٣)
٩. نماز روز بيست و پنجم (روز مباهله ):
دو ركعت و مانند نماز صبح مى باشد. بعد از آن بايد هفتاد بار استغفار نمود.
١٠. نماز روز آخر ماه :
دو ركعت است ؛ در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه توحيد و آية الكرسى خوانده و بعد از سلام نماز گفته مى شود:اللهم ما عملت هذه السنة من عمل نهيتنى عنه و لم ترضه و نسيته و لم تنسه و دعوتنى الى التوبة بعد اجترائى عليك اللهم فانى استغفرك منه فاغفرلى و عملت من عمل يقربنى اليك فاقبله منى و لا تقطع رجائى منك يا كريم.(٥٨٤)
نمازهاى ماه محرم
محرم ماه غصه و اندوه اهل بيت و ماه اقامه تعزيه و مجالس سوگ ، به خاطر بزرگداشت ياد اباعبداللّه الحسينعليه‌السلام و يارانش است ماه آشنا شدن به روح مذهب و مرام حسينعليه‌السلام و پى بردن به دعوتهاى آموزنده قرآن و مكتب تشيع و تربيت روح ملت با روش و طريقت سرور آزادگان است از امام رضاعليه‌السلام روايت است كه چون ماه محرم داخل مى شد، كسى پدرم را خندان نمى ديد.(٥٨٥)
١. نماز شب اول :
از رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است : كسى كه در شب اول ماه محرم ، دو ركعت نماز بخواند و در هر ركعت بعد از حمد، يازده مرتبه سوره توحيد را خوانده و آن روز را روزه بدارد، موجب امنيت است و گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است(٥٨٦)
٢. نماز روز اول :
از امام رضاعليه‌السلام منقول است كه حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله روز اول ماه محرم ، دو ركعت نماز مى كرد و چون فارغ مى شد دستها را بلند مى كرد و اين دعا را سه بار مى خواند:اللهم انت الا له القديم و هذه سنة جديدة فاسئلك فيها العصمة من الشيطان و القوة على هذه النفس الامارة بالسوء.
(بارالها تو خدايى ! قديم و جاودانى و اين سال ، سال نو است از تو مى خواهم كه از شيطان مصون بمانم و بر نفس اماره چيره گردم ).(٥٨٧)
٣. نماز شب دهم :
اين شب ، نمازهاى بسيار با فضيلتى دارد از آن جمله : چهار ركعت است و در هر ركعت بعد از حمد، پنجاه بار سوره اخلاص خوانده شود و پس از پايان نماز، هفتاد مرتبه بگويد:سبحان اللّه و الحمد لله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم.(٥٨٨)
٤. نماز ديگر شب دهم :
چهار ركعت است و در آخر شب خوانده مى شود. در هر ركعت بعد از حمد، آية الكرسى ، توحيد، فلق و ناس را ده مرتبه و بعد از سلام نيز صد مرتبه توحيد را بخواند.(٥٨٩)
٥. نماز ديگر شب دهم :
صد ركعت نماز است ؛ در هر ركعت ، يك مرتبه حمد و سه مرتبه توحيد خوانده و بعد از نماز نيز ذكر خدا بسيار بگويد و صلوات بسيار بفرستد.(٥٩٠)
نمازهاى ماه صفر
نماز روز سوم صفر:
دو ركعت مى باشد كه در ركعت اول بعد از حمد، سوره فتح خوانده و در ركعت دوم بعد از حمد، توحيد و بعد از سلام صد مرتبه صلوات بفرستد و صد مرتبه بگويد:اللهم العن آل ابى سفيان و صد مرتبه استغفار كرده و سپس حاجت خود را بخواهد.(٥٩١)
نمازهاى ماه ربيع الاول
١. نماز روز دوازدهم :
دو ركعت است ؛ در ركعت اول بعد از حمد، سه مرتبه سوره كافرون و در ركعت دوم بعد از حمد، سه مرتبه سوره توحيد بخواند.(٥٩٢)
٢. نماز روز هفدهم :
دو ركعت است كه در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره قدر و در مرتبه سوره توحيد بخواند و بعد از سلام در مصلاى خود (محلى كه نماز مى خواند) بنشيند و اين دعا را بخواند:اللهم انت حى لا تموت(٥٩٣)
نمازهاى ماه جمادى الآخر
نماز در هر وقت از ماه :
سيد بن طاووس نقل كرده است كه در اين ماه در هر وقت كه خواهد چهار ركعت نماز بخواند، يعنى به دو سلام در ركعت اول بعد از حمد، يك مرتبه آية الكرسى و بيست و پنج مرتبه سوره قدر بخواند و در ركعت دوم بعد از حمد، يك مرتبه سوره تكاثر و بيست و پنج مرتبه سوره توحيد و در ركعت سوم بعد از حمد، يك مرتبه سوره كافرون و بيست و پنج مرتبه سوره فلق بخواند و در ركعت چهارم بعد از حمد، يك مرتبه سوره نصر و بيست و پنج مرتبه ناس قرائت كند و بعد از سلام ، هفتاد مرتبه بگويد:سبحان اللّه و الحمد لله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر. هفتاد مرتبه نيز صلوات بفرستد. پس سه مرتبه بگويد:يا حى يا قيوم يا ذالجلال و الاكرام يا اللّه يا رحمن يا رحيم يا ارحم الراحمين.
سپس هر حاجت كه دارد از حق تعالى طلب نمايد. هر كس چنين كند خدا خودش را و مالش را و زنان و فرزندان او را و دين و دنياى او را تا سه سال ديگر حفظ كند و اگر در اين سال بميرد بر شهادت بميرد يعنى ثواب شهيدان را داشته باشد.(٥٩٤)
نمازهاى رفع بيمارى
١. نماز براى شفا از هر بيمارى
سه روز را روزه بدار و در روز سوم ، نزديك ظهر غسل كن و به درگاه حق برو، خرقه اى نظيف با خود بردار و چهار ركعت نماز بخوان هر چه مى خواهى از قرآن در آن قرائت كن و تا مى توانى شكسته دل باش پس از نماز نيز لباس خود را در آور و خرقه را بپوش و گونه راست را بر زمين بگذار و بگو:يا واحد يا ماجد يا كريم يا حنان يا قريب يا مجيب يا ارحم الراحمين صل على محمد و آله واكشف ما بى من ضر و معزه و البسنى العافيه فى الدنيا و الاخراة و امنن على بتمام النعمة و اذهب ما بى فانه قد آذانى و غمنى.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:... بر اين دعا مداومت كن كه خدا شفايت بخشد.(٥٩٥)
٢. نماز براى رفع تب
دو ركعت است و مانند نماز صبح مى باشد. صورت راست را بر زمين گذارده و ده بار بگويد:يا فاطمه بنت محمد استشفع بك الى اللّه فيما نزل بى؛ اى فاطمه دختر محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله ! از اين عارضه تو را نزد خدا شفيع قرار مى دهم و از تو شفاعت مى جويم(٥٩٦)
٣. نماز براى رفع بيمارى چشم
دو ركعت است بعد از نماز بگو:يا اللّه يا رحمن يا رحيم يا سميع الدعوت يا معطى الخيرات اعطنى خير الدنيا و خير الاخرة و قنى شر الدنيا و شر الاخره و اذهب عنى ما اجد فقد عاظنى الامر و احزننى.(٥٩٧)
٤. نماز براى رفع نابينائى
دو ركعت است ؛ پس از نماز بگو:اللهم انى اءسئلك و اءرغب اليك اتوجه اليك بنبيك نبى الرحمة يا محمد انى اتوجه بك الى اللّه ربى اءن يرد على بصرى.(٥٩٨)
٥. نماز درد گردن
دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد يك بار و سوره زلزلت سه بار خوانده مى شود.
٦. نماز درد سينه
چهار ركعت مى باشد؛ در هر ركعت ، حمد يك بار و در ركعت اول ، سوره انشراح يك بار و در ركعت دوم ، سوره توحيد را سه بار بخوان و در ركعت سوم سوره والضحى يك بار و در ركعت چهارم آيه يعلم خائنة الاعين و ما تخفى الصدورخوانده شود(٥٩٩) (٦٠٠)
٧. نماز درد سر
دو ركعت است كه در هر ركعت ، حمد يك بار و توحيد سه مرتبه و اين آيه را:قال رب انى وهن العظم منى واشتعل الراس شيبا و لم اءكن بدعائك رب شقيا(٦٠١) بخوان(٦٠٢)
٨. نماز درد پا
دو ركعت است ، در هر ركعت ، يك بار حمد و آيه آمن الرسولرا بخواند.(٦٠٣)
مجموعه اى ديگر از نمازهاى مستحبى
١. نماز طلب باران (استسقا)
استسقا به معنى طلب باران و آبيارى از خداوند است مستحب است كه اين نماز در هنگام كم شدن آب چاهها و چشمه ها و نباريدن باران ، خوانده شود. اين نماز دو ركعت مى باشد و مانند نماز عيدين است (عيد فطر و عيد قربان ). در هر ركعت ، يك حمد و يك سوره توحيد و در ركعت اول ، پنج مرتبه تكبير و در ركعت دوم چهار تكبير دارد. پس از هر تكبير در هر ركعت ، يك قنوت است بهتر است در قنوت دعايى خوانده شود كه طلب باران در آن است(٦٠٤)
مستحبات نماز استسقا
١. بلند خواندن حمد و سوره
٢. مستحب است كه سوره اعلى در ركعت اول و سوره شمس در ركعت دوم خوانده شود.
٣. مستحب است كه نماز را بعد از گرفتن سه روز روزه ، بخوانند يعنى امام امر كند مردم را كه سه روز روزه بگيرند و آنگاه به صحرا روند براى نماز، به اين نحو كه روز اول روزه ، شنبه و آخرش دوشنبه باشد و يا روز اول چهارشنبه و آخرش جمعه باشد.
٤. مستحب است كه نماز باران ، پس از توبه مردم از گناهان به سوى خدا و بعد از تطهير اخلاق خود از صفات پست نفسانى باشد.
٥. بيرون رفتن امام جماعت همراه با نمازگزار به صحرا، در نهايت وقار و آرامش و خشوع و حالت نياز و انتخاب جايى تميز براى نماز، و داشتن حالتى نيازمندانه و ترحم انگيز مثلا پا برهنه بودن ، مستحب مى باشد.
٦. مستحب است كه منبر را با خود به صحرا ببرند.
٧. مستحب است كه مؤ ذن ها همراه مردم باشند.
٨. مستحب است كه پيران و كودكان و چهارپايان را نيز با خود ببرند.
٩. مستحب است كه بچه ها را از مادرانشان جدا سازند تا گريه ها و ضجه ها زياد شود و سبب نزول رحمت گردد.
١٠. مستحب است كه پيشنماز، بعد از نماز، رداى خود را دگرگون سازد، يعنى قسمت راست را به سمت چپ و سمت چپ را به راست بگرداند و با صداى بلند صد مرتبه تكبير به طرف راست و صد بار تسبيح به سمت چپ بگويد. همچنين صد بار حمد و شكر خدا بگويد، مردم نيز همصدا با او ذكر بگويند و آنگاه دعا كند، مردم هم دعا كنند و آمين بگويند و بسيار ناله و تضرع نمايند.
١١. بهتر است در دعاها، از آنچه از امامان معصومعليهم‌السلام نقل شده استفاده شود، از جمله دعاى نوزده در صحيفه سجاديه
١٢. مستحب است كه دعاى حضرت علىعليه‌السلام در مورد باران را بخوانند.
١٣. چنانچه بعد از خواندن نماز با آن همه مقدمات ، دعاى ايشان مستجاب شد و باران باريد و سيراب شدند، پس مطلوب حاصل است ؛ اگر در استجابت دعا تاءخير افتاد و باران نباريد، دوباره و سه باره به صحرا برگردند و نماز بخوانند و از رحمت خداوند ماءيوس نشوند چون براى پيغمبران گذشته همه چنين اتفاقى افتاده كه در بار اول باران نباريده و بار دوم يا سوم باريده است(٦٠٥)
١٤. بهتر است كه نماز باران در وقت نماز عيد (يعنى از طلوع خورشيد تا ظهر) خوانده شود.(٦٠٦)
١٥. مستحب است كه علاوه بر دگرگون كردن عبا، قسمت بالاى عبا را پايين و پايين را بالا قرار دهد و نيز وارونه بپوشد.(٦٠٧)
٢. نماز ديدن پيغمبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در خواب
دو ركعت است و بعد از نماز عشا به هر سوره اى كه بخواهد، بخواند. سپس صد بار بگويد:بسم اللّه الرحمن الرحيم يا نور النور يا مدبر الامور بلغ منى روح محمد و ارواح آل محمد تحية و سلاما.(٦٠٨)
٣. نماز براى آمرزش گناهان
دو ركعت مى باشد؛ در هر ركعت ، شصت مرتبه سوره توحيد را بخواند.(٦٠٩)
٤. نماز اموات
امام صادقعليه‌السلام هر شب براى فرزندش و هر روز براى پدر و مادر خود، دو ركعت نماز مى گذارد؛ در ركعت اول ، سوره قدر و در ركعت دوم ، سوره كوثر مى خواندند.(٦١٠)
٥. نماز وحشت
مستحب است كه در شب اول قبر، دو ركعت نماز وحشت براى ميت بخوانند؛ در ركعت اول ، سوره حمد و آية الكرسى و در ركعت دوم ، بعد از حمد، ده مرتبه سوره قدر را بخواند. بعد از سلام نماز نيز بگويد:اللهم صل على محمد و آل محمد وابعث ثوابها الى قبر فلان. به جاى كلمه فلان ، اسم ميت را بگويد.(٦١١)
٦. نماز رفع عذاب قبر و روز قيامت
كسى كه روز اول رجب ، ده ركعت نماز بخواند و در هر ركعت ، يك مرتبه حمد و سه مرتبه توحيد بخواند از فتنه قبر و عذاب روز قيامت محفوظ مى ماند. در شب اول رجب نيز بعد از نماز مغرب ، بيست ركعت به حمد و توحيد خواندن براى رفع عذاب قبر نافع است
٧. نماز ديگر در رفع عذاب قبر
شيخ طوسى در مصباح متهجد از حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت كرده است كه هر كسى كه در شب جمعه دو ركعت نماز بخواند و در هر ركعت ، يك مرتبه حمد و پانزده مرتبه سوره زلزلت قرائت كند حق تعالى او را از عذاب و از هوسهاى روز قيامت ايمن گرداند.
٨. چند نماز ديگر در رفع عذاب قبر
الف ) سى ركعت مى باشد كه در شب نيمه رجب مى خوانند؛ در هر ركعت ، حمد يك مرتبه و توحيد ده مرتبه قرائت مى شود.
ب ) در شب شانزدهم و هفدهم رجب نيز به همين ترتيب عمل مى شود.
ج ) در شب اول شعبان صد ركعت به حمد و توحيد بخواند و بعد از نماز، پنجاه مرتبه توحيد بخواند.
د) در شب بيست و چهارم شعبان دو ركعت نماز به جا آورد؛ در هر ركعت حمد يك مرتبه و سوره نصر را ده مرتبه بخواند.
ه ) روز نيمه رجب ، پنجاه ركعت ، به حمد، توحيد، فلق و ناس بخواند.
و) صد ركعت نماز در شب عاشورا بخواند.(٦١٢)
٩. نماز لباس نو
اميرالمومنينعليه‌السلام فرمود:هر گاه خداوند به مؤ منى ، جامه تازه بپوشاند، سپس وضو گيرد و دو ركعت نماز و در آن حمد، آية الكرسى ، توحيد و قدر بخواند و بعد از نماز حمد كند خداى را، كه او را پوشانيد و در نزد مردم زينت داد. سپس گويد:لا حول و لا قوة الا بالله در آن جامه گناه نمى كند و به هر نخى كه باشد، فرشته اى براى تقديس مى كند و برايش آمرزش خواهد و بر او ترحم كند.(٦١٣)
١٠. نماز انتخاب همسر
حضرت رضاعليه‌السلام فرمود:هر گاه كه خواستى ازدواج كنى ، از خدا خير بخواه ؛ سپس اقدام كن دو ركعت نماز بگذار و دست ها را به درگاه خدا بردار و بگو: خداوندا! من در انديشه زناشويى ام ، همسرى برايم فراهم كن كه از نظر اندام و اخلاق ، پاكدامن ، نگهدار مال و آبروى شوهر و از نظر زيبايى و فرزندآورى سرآمد زنان باشد.(٦١٤)
١١. نماز زفاف
از حضرت امام باقرعليه‌السلام منقول است كه چون عروس را نزد تو بياورند، بگو كه پيش از آن وضو بسازد و تو هم وضو بساز و دو ركعت نماز بخوان و بگو كه او نيز دو ركعت نماز بگذارد؛ پس حمد الهى بگو و صلوات بر محمد و آل محمد بفرست(٦١٥)
١٢. نماز شكر
نمازى است كه در وقت حاصل شدن نعمت يا دفع بلا و مرض خوانده شود. امام صادقعليه‌السلام فرمود: چون خداوند به تو نعمتى دهد يا از تو نعمتى را دفع نمايد، دو ركعت نماز بخوان و در ركوع و سجود اول (بعد از ذكر) مى گويى :الحمد لله شكرا شكرا و حمداو در ركوع و سجود دوم مى گويى الحمد لله الذى استجاب دعائى و اءعطانى مسئلتى بعد دعاى على بن الحسينعليه‌السلام را از صحيفه بخوان(٦١٦)
١٣. نماز باطل كردن سحر
بر ظرف پاك ، به زعفران بنويسد:اعوذ بكلمات اللّه و اءسمائه كلها عامة من شر الساعة و الهامة و العين و من شر حاسد اذا حسدبا حمد و توحيد و معوذتين (ناس و فلق ) و سه آيه از اول سوره بقره و آيهاللهم اله واحد... تا... يعقلون و آية الكرسى وآمن الرسول ...تا آخر سوره و ده آيه از اول سوره آل عمران و ده آيه از اول سوره نساء و مائدة و انعام و اعراف و آيه سخره و آيه قال موسى ماجئتم به السحر ان اللّه سيبطله و الق ما فى يمينك تلقف ما صنعواو دو آيه از اول سوره صافات را بنويسد. سه بار نيز بشويد و با آب آن وضو سازد و سه كف از آن بر روى و جسم بمالد و دو ركعت نماز بخواند و جهت سحر (و امراض ) شفا بطلبد.(٦١٧)
١٤. نماز رفع خصومت
ميان كسى از اهل مدينه و ديگرى خصومت خطرناكى واقع شد. وى خدمت امام صادقعليه‌السلام آمد و آن را بيان كرد حضرت فرمود: فردا هر گاه بخواهى بين قبر و منبر، دو ركعت يا چهار ركعت نماز بخوان و اگر خواهى در خانه ات بخوان و از خدا بخواه كمك كند و بر اول مسكينى كه ديدى ، چيز نفيسى تصديق بنما. آن مرد گويد: چنان كردم و حاجتم برآورده شد و خدا زمين مرا به من رد كرد.
١٥. نماز رفع عسرت و سختى
چون كسى را سختى اى روى دهد كه نااميد شود، ثلث آخر شب (جمعه بهتر است ) با وضوى كامل دو ركعت نماز به جا آورد، بعد هفتاد بار بخواند:يا اءبصر الناضرين يا اءسرع الحاسبين يا اءسمع السامعين يا اكرم الاكرمين يا ارحم الراحمين يا احكم الحاكمين. سپس دست ها را برداشته و حاجات خودش را از قاضى الحاجات بخواهد كه ان شاء اللّه برآورده مى شود.(٦١٨)
١٦. نماز قضاى دين
در تاريكى شب دو ركعت نماز بخوان در ركعت اول ، حمد و آية الكرسى و در ركعت دوم ، حمد و آخر سوره حشر را بخوان ؛لو اءنزلنا هذا القرآن على جبل لراءيته خاشعاپس قرآن مجيد را روى سر خود بگذار و بگوبحق هذا القرآن و بحق من اءرسلته به و بحق كل مؤ من مدحته فيه و بحقك عليهم فلا احد اءعرف بحقك منك و سپس ده مرتبه بگوبك يا اللّه، ده مرتبه بگو:يا محمد، ده مرتبه يا على، و ده مرتبه يا فاطمه ده مرتبه يا حسن ده مرتبه يا حسين ده مرتبه يا على بن الحسين ده مرتبه يا محمد بن على ده مرتبه يا جعفر بن محمدده مرتبه يا موسى بن جعفرده مرتبه يا على بن موسى ده مرتبه يا محمد بن على ده مرتبه يا على بن محمدده مرتبه يا حسن بن على ده مرتبه بالحجةبگو. پس حاجت خود را بطلب(٦١٩)
١٧. نماز وصيت
حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله به آن وصيت فرموده است و دو ركعت مى باشد؛ بين نماز مغرب و عشا خوانده مى شود. در ركعت اول ، حمد و سيزده مرتبه سوره زلزلت و در ركعت دوم ، حمد و پانزده مرتبه سوره توحيد را بخوانند.(٦٢٠)
١٨. نماز تحيت مسجد
دو ركعت است و مثل نماز صبح مى باشد، و براى احترام به مسجد خوانده مى شود.
١٩. نماز هنگام سفر
دو ركعت است بعد از نماز دعايى هم كه پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله آن را توصيه كرده اند بخواند:اللهم انى استودعك نفسى و اهلى و مالى و ذريتى و دنيايى و آخرتى و امانتى و خاتمة عملى؛ خدايا! من و عيال و فرزندان و دنيا و آخرت و عاقبت امرم را به تو مى سپارم و تو از آنها مواظبت و نگهدارى بفرما!(٦٢١)
در كتاب عوارف المعارف روايت شده است :چون رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از سفر مراجعت مى فرمود ابتدا داخل مسجد مى شد و دو ركعت نماز مى خواند، سپس به خانه تشريف مى برد.(٦٢٢)
٢٠. نماز نوروز
چهار ركعت است ؛ يعنى هر دو ركعت به يك سلام خوانده مى شود. در ركعت اول بعد از حمد، ده مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره كافرون و در ركعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحيد و در ركعت چهارم بعد از حمد، ده مرتبه سوره فلق و ناس را بخوان(٦٢٣)
٢١. نماز استخاره
استخاره اى كه به واسطه شش تكه كاغذ انجام مى گيرد. چون اراده كارى كردى ، تمامى شش كاغذ را آماده كن در سه تكه از آن بنويس :بسم اللّه الرحمن الرحيم خيرة من اللّه العزيز الحكيم لفلان بن فلان افعل ...در سه تكه دگر نيز همان دعا را مى نويسى و به جاى افعل،لا تفعل بنويس سپس آن كاغذها را زير سجاده خود بگذار و دو ركعت نماز بخوان بعد از فارغ شدن از نماز، سجده كن و در سجده صد مرتبه بگو:اءستخير اللّه برحمته خيرة فى عافيةپس سر از سجده بردار و نشسته بگواللهم خرلى فى جميع امورى فى يسر منك و عافيةپس دست مى زنى به كاغذها و آنها را به هم مخلوط مى كنى و يكى ، يكى بيرون مى آورى اگر سه افعل پشت سر هم بيرون آمد، آن عمل مورد نظر را به جا مى آورى و اگر سه لا تفعل بيرون آمد به جا نياور و اگر يكى افعل بيرون آمد و ديگرى لا تفعل پنج رقعه بيرون بياور و به آن نگاه كن هر گاه سه افعل و دولا تفعل آمد عمل را انجام بده و اگر به عكس است ، انجام نده(٦٢٤)
ساعات خوب استخاره روز يكشنبه از صبح تا ظهر و از عصر تا مغرب
روز دوشنبه تا طلوع آفتاب و از نهار تا ظهر و از ظهر تا عشا.
روز سه شنبه از نهار ظهر تا عصر و از عصر تا عشا.
روز چهارشنبه تا ظهر و از عصر تا عشا.
روز پنج شنبه تا طلوع آفتاب و از ظهر تا عشا.
روز جمعه تا طلوع آفتاب و از ظهر تا عصر.
روز شنبه تا نهار و از ظهر تا عصر، نيكو است(٦٢٥)
٢٢. نماز براى انجام كار
امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه قصد كارى دارى دو ركعت نماز بخوان ، سپس حمد و ثناى خدا را نما و صلوات بفرست و بگو:اللهم ان كان هذا الامر خيرا لى فى دينى و دنياى فيسره لى و ان كان على غير ذلك فاصرفه عنى؛ خداوندا! اگر اين كار براى دين و دنياى من خير است ، برايم ميسر كن ، وگرنه آن را از من دور كن !(٦٢٦)
٢٣. نماز استغفار
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:چون روزى ات كم شود و كارت به پراكندگى گرايد، حاجتت را به درگاه حق ببر و نماز استغفار را ترك مكن نماز استغفار دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، حمد و سوره قدر را بخوان و بعد از قرائت پانزده بار بگو:استغفر اللّه و بعد به ركوع كه رفتى آن را ده بار بگو و مثل نماز جعفر، نماز را تمام كن كه همه كارهايت - ان شاء اللّه - به اصلاح آيد!.(٦٢٧)
٢٤. نماز توبه
اول غسل كن و وضو بگير و چهار ركعت نماز بخوان در هر ركعت ، يك مرتبه حمد، سه مرتبه سوره توحيد و يك مرتبه معوذتين (فلق و ناس ) را بخوان و بعد از نماز، هفتاد مرتبه استغفار و ختم به :لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم بكن و بعد از بگو:يا عزيز يا غفار اغفرلى ذنوبى و ذنوب جميع المؤ منين و المؤ منات فان لايغفر الذنوب الا انتپيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: نيست هيچ بنده اى از امت من كه اين عمل را انجام دهد، مگر اينكه منادى از آسمان ندا كند: اى بنده خدا عملت را از سر بگير كه توبه تو مقبول است و گناه تو آمرزيده شده است ! فرشته ديگر صدا كند از زير عرش ، اى بنده ! مبارك باد بر تو و اهل تو و ذريه تو. ديگرى صدا كند دشمنان تو از تو راضى خواهند شد در روز قيامت و ديگرى صدا كند كه اى بنده ما با ايمان مى ميرى و دين از تو گرفته نخواهد شد و قبر تو گشاده و منور خواهد شد. ديگرى صدا كند كه اى بنده پدر و مادر تو از تو خشنود خواهند شد اگر چه غضبناك بوده باشند و پدر و مادر و ذريه تو بخشيده خواهند شد و خودت در دنيا و آخرت در وسعت روزى خواهى بود. حضرت جبرئيلعليه‌السلام ندا مى كند: من وقت مرگت با ملك الموت مى آيم و به تو مهربانى مى كنم صدمه نمى زند به تو اثر مرگ و روح تو به آسانى از بدنت خارج مى شود. عرض كردند: يا رسول اللّه ! اگر كسى اين عمل را در غير ذى القعده به جا آورد، چطور مى شود؟ فرمود: همان طور است كه وصف كردم و فرمودند: اين كلمات را جبرئيل در معراج به من ياد داد.(٦٢٨)
٢٥. نماز استغاثه به حضرت فاطمه عليها‌السلام
روايت شده است كه هر گاه حاجتى دارى ، دو ركعت نماز به جا آور و پس از سلام ، سه مرتبه تكبير بگو و پس از تسبيحات حضرت فاطمهعليها‌السلام به سجده برو، يكصد مرتبه بگو:يا مولاتى يا فاطمة اءغيثينى و جانب راست صورت را بر زمين بگذار و صد مرتبه همان را تكرار كن باز هم به سجده برو و صد مرتبه بگو و حاجت خود را ياد كن ، كه به خواست خداوند حاجتت برآورده مى شود.(٦٢٩)
٢٦. نماز استغاثه
وقتى خواستى بخوابى ، نزد خود ظرف آب تميزى بگذار و رويش را بپوشان و هنگامى كه براى نماز شب بيدار شدى ، سه جرعه از آن بنوش و با بقيه آن وضو بگير و رو به قبله ، اذان و اقامه بگو و دو ركعت نماز به هر سوره اى كه خواهى ، بخوان در ركوع و بعد از آن و در سجده اول و بعد از آن و در سجده دوم و بعد از آن ، در هر يك بيست و پنج مرتبه بگو:يا غياث المستغيثين. در ركعت دوم نيز مثل ركعت اول ، آن را انجام بده و بعد از سلام رو به آسمان كن و سى مرتبه بگو:من العبد الذليل الى المولى الجليل. سپس حاجتت را بخواه كه برآورده مى شود، ان شاء اللّه(٦٣٠)
٢٧. نماز براى حاجت خيلى مهم
امام صادقعليه‌السلام فرمود:چون حاجت مهمى داشتى ، سه روز پشت سر هم روزه بگير؛ چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه در روز جمعه غسل كرده لباس نو بپوش و به بالاترين اتاق هاى خانه برو و دو ركعت نماز بخوان پس دست به آسمان بردار و بگو: خداوندا! به درگاه تو روى نياز آورده ام ، چون مى دانم كه تو يگانه و بى نيازى و جز تو كسى بر حاجت من توانايى ندارد!(٦٣١)
٢٨. نماز براى طلب عفو
هر گاه در خود احساس سستى و بى ميلى (به عبادت ) پيدا كردى ، نماز عفو بخوان و آن دو ركعت است ؛ در هر ركعت ، يك بار حمد و يك بار سوره قدر بخوان بعد از آن پانزده بار بگو:رب عفوك رب عفوك. در ركوع نيز همين را ده بار بگو و نماز خود را مانند جعفر تمام كن(٦٣٢)
٢٩. نماز براى رفع وسوسه
از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است كه بر هيچ مؤ منى چهل روز نمى گذرد، مگر اين كه گرفتار وسوسه مى شود؛ پس دو ركعت نماز خوانده و از آن به خدا پناه برد. حضرت آدمعليه‌السلام به خداوند از حديث نفس شكايت كرد، جبرئيل نازل شد و گفت :لا حول و لا قوة الا بالله آدمعليه‌السلام آن را گفت و حديث نفس از او برطرف شد و اين اصل نزول جمله لا حول و لا قوة الا بالله است
٣٠. نماز رفع غم و هم
از حضرت امام رضاعليه‌السلام روايت شده است كه دو ركعت نماز بخوان و در هر ركعت بعد از حمد، سيزده بار سوره قدر را بخوان چون فارغ شدى سجده كن و بگو:اللهم يا فارج الهم و كاشف الغم و مجيب دعوة المضطرين و رحمن الدنيا و رحيم الاخرة صل على محمد و آل محمد وارحمنى رحمة تطفى بها عنى غضبك و سخطك و تغنينى بها غما سواك. بعد گونه راست را بر زمين بچسبان و بگو:يا مذل كل جبار عنيد و يا معز كل ذليل و حقك قد بلغ المجهود منى فى اءمر كذا ففرج عنى. پس گونه چپ را به زمين چسبانده و بگو مانند آن را، بعد به سجود برگرد و مانند آن را بگو، خداوند غم او را فرج دهد و حاجت او را روا كند.(٦٣٣)
٣١. نماز يارى خواستن
از امام صادقعليه‌السلام حديث است كه هر وقت خواهى وضوى كامل بگير و دو ركعت نماز بخوان و بعد از گونه هايت را بر زمين بنه و چند مرتبه بگو:يا رباهكه نفست تمام شود و بعد بگو:اى آن كه عاد و ثمود را هلاك كردى و پيش از آن قوم نوح را كه راه ظلم و طغيان سپردند و مؤ تكفه را كه به راه هوى و هوس رفتند، نابود ساختى و عذاب آنها را فرا گرفت ! اگر فلان كس در اين كارى كه با من كرد نسبت به من ظالم است مهلتش را سر آور و درباره او حكمى به كار ببر! اى اءقرب الاقربين !(٦٣٤)
٣٢. نماز براى ازدياد روزى
از نبى اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت شده است كه دو ركعت نماز بخوان ، در ركعت اول ، سوره حمد يك بار، سوره كوثر سه بار و در ركعت دوم ، حمد يك بار و معوذتين هر كدام سه بار خوانده شود.(٦٣٥)
٣٣. نماز طلب فرزند
از اميرالمؤ منينعليه‌السلام نقل است كه اگر از خدا فرزند مى خواهى ، وضوى كاملى بگير و دو ركعت نماز خوب بخوان و بعد از آن به سجده برو و هفتاد و يك باراستغفر اللّه بگو! سپس با همسرت آميزش كن و بگو:خداوندا! فرزندى به من بده كه نام پيغمبر تو محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله را بر او نهم !خداوند به او فرزندى خواهد داد.(٦٣٦)
٣٤. نماز پدر براى فرزند
چهار ركعت مى باشد كه در ركعت اول ، سوره حمد يك بار و ده بار بگويد:ربنا واجعلنا مسلمين ...؛ خداوندا! مرا تسليم خود قرار بده و از ذريه ما امتى مسلمان پديد آور و مناسك به بنما و توبه ما را بپذير كه تو، بخشنده و مهربانى !(٦٣٧)
در ركعت دوم نيز يك حمد و ده بار:رب اجعلنى مقيم الصلوة و من ذريتى ربنا و تقبل دعاه ربنا اغفر و لوالدى و للمؤ منين يوم يقوم الحساب(٦٣٨) خوانده مى شود.
در ركعت سوم ، حمد يك بار خوانده و سپس ده بار گفته مى شود:ربنا هب لنا من اءزواجنا و ذرياتنا قرة اءعين واجعلنا للمتقين اماما.(٦٣٩)
همچنين در ركعت چهارم ، يك حمد خوانده و ده بار گفته مى شود:رب اءوزعنى خداوندا توفيقم ده كه نعمتهايى را كه به من و والدينم داده اى شكرگزارى كنم و عمل صالحى كه موجب خشنودى تو باشد به جا آورم ، ذريه مرا به اصلاح آور! من به تو باز مى گردم و من از مسلمين مى باشم
بعد از سلام نماز ده بار آيه ٧٤ از سوره فرقان بايد خوانده شود.(٦٤٠)
٣٥. نماز فرزند براى والدين
دو ركعت است ؛ در ركعت اول ، يك حمد و ده بار:رب اغفرلى و لوالدى للمؤ منين يوم يقوم الحساب و در ركعت دوم حمد و ده بار:رب اغفرلى و لوالدى و لمن دخل بيتى مومنا و للمؤ منين و المؤ منات(٦٤١) بخوان بعد از سلام نيز ده بار بگو:رب ارحمهما كمار بيانى صغيرا.(٦٤٢) (٦٤٣)
٣٦. نماز گرسنه
از امام صادقعليه‌السلام روايت است كه گرسنه دو ركعت نماز بخواند و بگويد:رب اءطعمنى فانى جامع. خداوند بى درنگ اطعامش مى كند. از آن حضرت نقل است كه پشت سر مؤ من دعا كردن ، روزى را جلب و بلا را رفع مى كند.(٦٤٤)
٣٧. نماز زيادى حافظه
از امام صادقعليه‌السلام روايت است كه سوره حمد و آية الكرسى و نيز سوره هاى قدر، يس ، واقعه ، حشر، تبارك و توحيد را با زعفران بنويس ، بعد با آب زمزم ، باران يا آب تميز بشوى ؛ بعد دو مثقال كندر و ده مثقال عسل در آن بريز و آن را شب در زير آسمان بگذار و بر روى ظرف آن سرپوش آهنى بگذار. سپس در آخر شب دو ركعت نماز بخوان ، در هر ركعت ، پنجاه بار حمد و توحيد بخوان و پس از نماز آن را بنوش كه براى حافظه بسيار مفيد و مجرب است ان شاء اللّه تعالى
٣٨. نماز براى حفظ قرآن
در شب يا روز جمعه چهار ركعت ، نماز بگزار و در ركعت اول ، حمد و سوره يس و در ركعت دوم ، سوره دخان و در ركعت سوم ، سوره سجده و در ركعت چهارم ، سوره تبارك را بخوان ؛ بعد از سلام ، خدا را حمد و ثنا بگو و بر محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله و آل او درود بفرست و صد بار براى مؤ منان استغفار كن و بعد بگو:خداوندا! مرا براى هميشه از گناهان حفظ كن و بازدار از اين كه خود را در كارهاى بيهوده به رنج افكنم !
٣٩. نماز براى پيدا شدن گمشده
دو ركعت مى باشد؛ بعد از نماز دستها را به آسمان بردار و بگو:يا عالم الغيب و السائر يا مطاع يا سليم يا اللّه يا اللّه يا اللّه يا هازم الاحزاب لمحمد يا كائد فرعون لموسى يا منجى عيسى من اءيدى الظلمة يا مخلص قوم نوح من القرى يا راحم عبده يعقوب يا كاشف ضر اءيوب يا منجى ذى النون من الظلمات يا فاعل كل خير يا هاديا الى كل خير يا آمرا بكل خير.... پس بر محمد و آلش درود فرست(٦٤٥)
٤٠. نماز براى پيدا شدن مركب
دو ركعت است ؛ بعد از نماز بگو:خداوندا! تو كه گمشده را باز مى گردانى و از گمراهى به هدايت مى آورى ، گمشده ام را به من بازگردان كه آن از احسان توست.(٦٤٦)
7 -آداب معنوى آداب روزه
١. مستحب است كه روزه دار، نماز مغرب و عشاء را پيش از افطار كردن بخواند. ولى اگر كسى منتظر اوست يا ميل زيادى به غذا دارد كه نمى تواند با حضور قلب ، نماز بخواند، بهتر است اول افطار كند ولى به قدرى كه ممكن است نماز را در وقت فضصيلت آن به جا آورد.(٦٤٧)
٢. براى مسافرى كه در سفر، كارى را كه روزه را باطل مى كند انجام داده باشد و پيش از ظهر به وطنش يا به جايى كه مى خواهد ده روز بماند برسد، مستحب است كه اگر چه روزه نيست از كارى كه روزه را باطل مى كند، خوددارى نمايد.
٣. همچنين براى مسافرى كه بعد از ظهر به وطنش يا به جايى كه مى خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، مستحب است كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام ندهد.
٤. همچنين براى مريضى كه پيش از ظهر خوب شود و كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام داده باشد، مستحب است از كارى كه روزه را باطل مى كند، خوددارى نمايد.
٥. همچنين براى مريضى كه بعد از ظهر خوب شده است ، مستحب است از كارى كه روزه را باطل مى كند، خوددارى كند. اين عمل مستحبى ، براى زنى هم كه در بين روز از خون حيض يا نفاس پاك شود، صدق مى كند. كافرى هم كه در روز ماه رمضان ، مسلمان شود، مستحب است اين عمل را انجام دهد.(٦٤٨)
٦. اگر به علت بيمارى و يا حيض و نفاس روزه رمضان امسال از مكلف فوت شود و قبل از آن كه آن را قضاء كند، از دنيا برود مستحب است برايش نايبى را استيجار كنند.(٦٤٩)
٧. در روزه مستحبى اگر برادر مؤ من شخص مكلف ، او را به غذا دعوت كرد، مستحب است دعوت او را قبول كند و در بين روز افطار كند.
٨. مستحب است كه انسان براى روزه هاى مستحبى سفارش شده ، اگر نتوانست آنها را به جا بياورد قضا كند و اگر اصلا نتوانست روزه بگيرد براى هر روز، يك مد طعام يا ٦/١٢ نخود نقره به فقير بدهد.
روزه هاى مستحبى روزه تمام روزهاى سال ، غير از روزهاى حرام و مكروه (كه ان شاء اللّه خواهد آمد) مستحب است ؛ ولى براى بعضى از روزها بيشتر سفارش شده است از آن جمله است :
١. پنج شنبه اول و پنج شنبه آخر هر ماه و چهارشنبه اولى كه بعد از روز دهم ماه است
٢. سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه (ايام البيض ).
٣. تمام ماه رجب و شعبان و بعضى از اين دو ماه اگر چه يك روز باشد.
٤. روز عيد نوروز.
٥. روز بيست و پنجم (دحوالارض ) و بيست و نهم ذى القعده
٦. روز اول تا روز نهم ذى حجه (روز عرفه ).
٧. عيد سعيد فطر (١٨ ذى حجة ).
٨. روز اول و سوم محرم
٩. ميلاد مسعود پيغمبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله (١٧ ربيع الاول ).(٦٥٠)
١٠. روز مبعث حضرت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله (٢٧ رجب ).(٦٥١)
١١. روز بيست و چهارم ذى حجة (روز مباهله ).(٦٥٢)
١٢. روزه هر پنج شنبه و جمعه(٦٥٣)
مكروهات مربوط به روزه
١. دوا ريختن به چشم
٢. سرمه كشيدن در صورتى كه مزه يا بوى آن به حلق برسد.
٣. انجام دادن هر كارى كه باعث ضعف شود؛ مثل خون گرفتن و حمام رفتن
٤. انفيه كشيدن اگر نداند كه به حلق مى رسد، مكروه مى باشد ولى اگر بداند به حلق مى رسد، جايز نيست
٥. بو كردن گياههاى معطر.
٦. نشستن زن در آب
٧. استعمال شياف
٨. تر كردن لباسى كه در بدن است
٩. كشيدن دندان و هر كارى كه به واسطه آن از دهان ، خون بيايد.
١٠. مسواك كردن با چوب تر.
١١. مكروه است كه انسان بدون قصد بيرون آمدن منى ، زن خود را ببوسد يا كارى كند كه شهوت خود را به حركت در آورد.(٦٥٤)
١٢. سخن بيهوده گفتن ، يعنى كلامى كه فايده دينى براى او ندارد مكروه است همچنين گوش دادن به چنين كلامى كراهت دارد.(٦٥٥)
١٣. مسافر و كسى كه از روزه گرفتن عذر دارد، مكروه است در روز ماه رمضان جماع نمايد و در خوردن و آشاميدن كاملا خود را سير كند.(٦٥٦)
١٤. سفرى كه به خاطر فرار از روزه باشد، مكروه است(٦٥٧)
روزه هاى مكروه
روزه عيد فطر و قربان حرام مى باشد. همچنين روزه گرفتن در روزهايى كه در زير آمده است ، مكروه مى باشند:
١. روزه روز عاشورا، مكروه است
٢. روزه روزى كه انسان شك دارد روز عرفه است يا عيد قربان ، مكروه است
٣. روزه روز عرفه در صورتى كه باعث ضعف او شود و نتواند دعاهاى روز عرفه را بخواند، مكروه است(٦٥٨)
٤. روزه گرفتن استحبابى ميهمان ، بدون اجازه ميزبان كراهت دارد.(٦٥٩)
٥. روزه گرفتن مستحبى فرزند، بدون اذن پدر مكروه مى باشد.(٦٦٠)
٦. روزه گرفتن با وجود نهى مادر، مكروه مى باشد. (٦٦١)
٧. روزه گرفتن استحبابى زن بدون اذن شوهر همچنين روزه گرفتن بنده و كنيز بدون اذن مولى مكروه مى باشد.(٦٦٢)
آداب خمس و زكات
١. اگر انسان از غير كسب ، مالى به دست آورد مثلا چيزى به او ببخشند؛ و اين مال از مخارج سالش زياد آمد مستحب است كه خمس آن را بدهد.(٦٦٣)
٢. اگر انسان ارثى از خويشاوندى دور ببرد و نداند چنين خويشى دارد، و از مخارج سالش نيز زياد بيايد، مستحب است خمس آن را بدهد.(٦٦٤)
٣. چيزى را كه انسان ، بابت زكات به فقير مى دهد، لازم نيست به او بگويد كه زكات است ؛ بلكه اگر فقير خجالت بكشد، مستحب است به طورى كه دروغ نشود به اسم پيشكش بدهد، ولى بايد قصد زكات نمايد.(٦٦٥)
٤. بعد از جدا كردن زكات ، لازم نيست فورا آن را به مستحق بدهد؛ ولى اگر به كسى كه مى شود زكات داد، دسترسى دارد، احتياط مستحب است كه دادن زكات را به تاءخير نيندازد.(٦٦٦)
٥. مستحب است كه انسان زكات گاو، گوسفند و شتر را به فقيرهاى آبرومند بدهد، در دادن زكات نيز خويشان خود را بر ديگران ، و اهل علم و كمال را بر غير آنان و كسانى را كه اهل سؤ ال نيستند بر اهل سوال ، مقدم بدارد. اگر دادن زكات به فقيرى كه از جهت ديگرى بهتر است ، مستحب مى باشد زكات را به او بدهد.(٦٦٧)
٦. بهتر است كه زكات را آشكارا و صدقه مستحبى را مخفى بدهند.(٦٦٨)
٧. اگر كسى موقع غروب شب عيد فطر، زكات فطره بر او واجب نيست ، تا بيش از ظهر روز عيد، شرطهاى واجب شدن فطره در او پيدا شود، مستحب است كه زكات فطره را بپردازد.(٦٦٩)
٨. كسى كه فقط به اندازه يك صاع (تقريبا سه كيلو) گندم و مانند آن دارد، مستحب است كه زكات فطره را بدهد.(٦٧٠)
٩. احتياط مستحب است كه زكات فطره را فقط به فقراى شيعه بدهد.(٦٧١)
١٠. مستحب است كه در دادن زكات فطره ، خويشان فقير خود را بر ديگران مقدم دارد، بعد همسايگان فقير را، سپس اهل علم فقير را؛ ولى اگر ديگران از جهتى برترى داشته باشند، مستحب است كه آنها را مقدم بدارد.(٦٧٢)
١١. مكروه است كه انسان از مستحق ، درخواست كند كه زكاتى را كه از او گرفته به او بفروشد.(٦٧٣)
آداب خريد و فروش
١. مستحب است كه انسان آگاه باشد از احكام شرعى تجارتى كه مشغول آن است براى اين كه عقد صحيح و فاسد را از يكديگر بشناسد.(٦٧٤)
٢. مستحب است كه انسان بين مشتريان خود فرق نگذارد و با همه مشتريان به يك نحو رفتار كند و در نرخ جنس با همه آنها، به انصاف رفتار كند.(٦٧٥)
٣. مستحب است كه اگر مشترى يا فروشنده از معامله اى كه كرده اند، پشيمان شدند و از ديگرى درخواست به هم زدن معامله را كردند، ديگرى بپذيرد و معامله را بر هم بزند.(٦٧٦)
٤. مستحب است كه با بايع (فروشنده ) متاع خود را براى جلب مشترى ناآگاه كه از باطن كار خبر ندارد، زينت ندهد. ولى اگر زينت متاع در بين مردم مطلوب باشد، مانعى ندارد.(٦٧٧)
٥. مستحب است كه اگر متاع ، عيبى دارد آن را براى مشترى بيان كند چه عيب ظاهرى باشد و چه عيب باطنى(٦٧٨)
٦. مستحب است كه در خريد و فروش ، هيچ يك از مشترى و فروشنده سوگند نخورند.(٦٧٩)
٧. مستحب است كه در خريد و فروش سختگيرى نشود و آسان گرفته شود (به اصطلاح عاميانه چانه زده نشود.) خصوصا در خريدن وسايل عبادت مثل چيزهايى كه براى حج مى خرند (لباس احرام ، گوسفند قربانى ) يا پارچه كفن و سجاده و تسبيح كه در اينها آسان گرفتن ، ثوابش بيشتر و استحبابش شديدتر است(٦٨٠)
٨. مستحب است كه مشترى بعد از خريدارى ، سه مرتبه تكبير بگويد و سپس شهادتين را ياد كند. همچنين سزاوار است كه بعد از تكبير و شهادتين ، اين دعا را بخوانداللهم انى اشتريته ...يعنى پروردگارا! من اين متاع را خريده ام و از خير تو در آن مى طلبم ، پس براى من در آن خيرى قرار ده ، خداوندا! من اين مال را خريدارى كرده ام و از فضل تو در آن مى طلبم ، پس براى من در آن ربحى (سودى ) قرار ده ، خدايا! من اين مال را خريده ام و در آن از رزق و روزى تو مى طلبم ، پس براى من در اين مال ، روزى قرار ده(٦٨١)
٩. مستحب است كه هر يك از بايع (فروشنده ) و مشترى ، مال ديگرى را كمتر بگيرد و مال خود را زيادتر بدهد.(٦٨٢)
١٠. مستحب است كه هر يك از بايع و مشترى ، متاع خود را تعريف و متاع ديگرى را بدگويى نكند.(٦٨٣)
١١. مستحب است كه از مشتريان مؤ من ، موقعى كه آذوقه و خوراك براى خود و خانواده اشان خريدارى مى كنند، سود گرفته نشود.(٦٨٤)
١٢. مستحب است از كسى كه بايع به او وعده احسان و نيكى داده است ، سود گرفته نشود؛ مثلا بايع (فروشنده ) به مشترى بگويد: (بيا از من بخر كه احسان به تو مى كنم ) در اين صورت مستحب شديد است كه سودى از مشترى گرفته نشود.(٦٨٥)
١٣. مستحب است كه چه براى تاجر و چه غير تاجر، چه بازارى و چه مردم عادى ، زود به بازار نرود و دير از بازار نيايد. به اين دليل كه در روايت آمده است كه بازار، جاى شياطين است ؛ همان طور كه مسجد جاى ملائكه هاست(٦٨٦)
١٤. مستحب است كه با مردمان پست فطرت ، معامله نشود.
١٥. مستحب است كه با كسانى كه در كسبشان بركت نيست و به اصطلاح معروف ، شانس ندارند و به هر كارى دست مى زنند نفعى در آن نمى بينند و دنيا از آنها رو برگردانده است ، معامله نشود.
١٦. مستحب است كه با كسانى كه مرض و نقص بدنى دارند مثل كور، لنگ و كسى كه مرض خوره يا پيسى دارد، معامله نشود.
١٧. مستحب است كه با كفار ذمى كه در ذمه حكومت اسلامى مى باشند، معامله نشود.
١٨. مستحب است با كسانى كه اموالشان شبه ناك است مثل ستمكاران ، معامله نشود.
١٩. مستحب است كسى كه وزن نمودن يا كيل نمودن را بلد نيست ، عهده دار اين كار نشود.
٢٠. مستحب است كه از طلوع فجر (سپيده صبح ) تا طلوع آفتاب ، خريد و فروش و تجارت نكنند؛ زيرا وقت مزبور، وقت دعا و مسئلت از خداوند متعال است
٢١. مستحب است كه مؤ من در معامله برادر مؤ منش وارد نشود چه در خريد و چه در فروش
٢٢. مستحب است كه صحرانشين و يا روستانشين ناآشنا، متاعى را كه از محل خود، براى فروختن به شهر مى آورد، يك شهرنشين ، وكيل براى فروش آن نشود.
٢٣. مستحب است كه به پيشواز كاروانى كه از روستا حركت كرده و به طرف شهر مى آيد نروند و با آنها خريد و فروش نكنند (قبل از رسيدن كاروان به شهر).(٦٨٧)
٢٤. مستحب است كه طعام (گندم ، جو، خرما، كشمش ، روغن حيوان ، روغن زيتون و نمك ) را به اميد اينكه گران شود بفروشند، احتكار نكنند. البته در صورت نياز مردم به طعام ، احتكار حرام مى باشد.(٦٨٨)
٢٥. مستحب است كه در اجناسى كه در بعضى از شهرها، عددى فروخته مى شوند - مثل تخم مرغ و گردو - ربا گرفته نشود.(٦٨٩)
٢٦. براى مشترى مستحب است كه متاع كشيدنى يا پيمانه اى را قبل از تحويل گرفتن آن نفروشد.(٦٩٠)
٢٧. تجارت كردن در جايى كه غرض از تجارت و خريد و فروش اين است كه خانواده اش را در رفاه و آسايش بيشتر قرار دهد، مستحب مى باشد.(٦٩١)
٢٨. در موردى كه شخص بخواهد به مؤ منين ، سود و نفع برساند، تجارت كردن مستحب است(٦٩٢)
٢٩. تجارت كردن در موردى كه شخص بخواهد به وسيله تجارت ، به فقرايى كه احتياجشان به حد اضطرار نرسيده ، نفعى برساند، مستحب است(٦٩٣)
٣٠. مستحب است كه انسان در طلب رزق و روزى ميانه رو باشد، نه تنبلى و سهل انگارى كند و نه حرص بورزد.(٦٩٤)
مكروهات خريد و فروش
١. مكروه است كه فروشنده ، جنس خود را ستايش كند.(٦٩٥)
٢. مكروه است كه مشترى جنسى را كه مى خواهد بخرد، مذمت كند.(٦٩٦)
٣. مكروه است كه هنگام خريد و فروش ، هر يك از مشترى يا فروشنده ، سوگند ياد كنند؛ چرا كه سوگند دروغ حرام است(٦٩٧)
٤. كراهت دارد كه فروشنده جنس را در جايى كه در اثر تاريكى يا دليل نقص كالا مشخص نمى شود، بفروشد.(٦٩٨)
٥. كراهت دارد كه بدون ضرورت و احتياج ، از مؤ من سود گرفته شود.(٦٩٩)
٦. سود گرفتن از كسى كه به وى وعده احسان داده شده است ، كراهت دارد؛ مگر آنكه چاره اى از گرفتن فائده و سود نداشته باشد.(٧٠٠)
٧. مكروه است كه معامله را بين طلوع فجر و طلوع خورشيد، انجام دهند.
٨. مكروه است كه انسان قبل از ساير كسبه ، داخل بازار شود و بعد از همه بيرون برود.(٧٠١)
٩. كراهت دارد كه انسان با فرومايگان و كسانى كه از بيهوده سخن گفتن و نحوه قضاوت ديگران درباره خود پروا ندارند، معامله كند.(٧٠٢)
١٠. كراهت دارد كه انسان بدون داشتن تخصص و آگاهى متعرض كيل و وزن مكيل و موزون و شمارش شمردنيها و مساحت متر كردنيها شود.(٧٠٣)
١١. مكروه است كه بعد از عقد معامله ، خريدار از فروشنده بخواهد قيمت معين شده را كم كند.(٧٠٤)
١٢. وارد شدن در معامله اى كه قبلا مؤ منى گفتگويش را انجام داده و مى خواهد آنرا بخرد، مكروه است(٧٠٥)
١٣. از خريد و فروش ها و تجارت مكروه ، صرافى كردن است ؛ چرا كه در روايت آمده است كه صراف به واسطه عمل مزبور، از ربا محفوظ نيست(٧٠٦)
١٤. كفن فروشى نيز كراهت دارد. علت كراهت آن اين است كه كفن فروش همواره آرزوى مرگ مردم يا شيوع بيمارى عمومى از قبيل وبا كه مرگ عده اى را به دنبال دارد، مى كند تا بدان وسيله ، سود برد.(٧٠٧)
١٥. غلام فروشى نيز كراهت دارد. در روايتى از پيغمبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله چنين وارد شده است كه :بدترين (كم خيرترين و كم بركت ترين ) مردم ، كسى است كه مردم فروشى كند.(٧٠٨)
١٦. احتكار طعام از تجارتهاى مكروه است در صورتى كه مردم به آن احتياج نداشته باشند وگرنه حرام مى باشد.(٧٠٩)
١٧. از شغلها و تجارتهاى مكروه ديگر ذبح كردن حيوانات است (البته قصابى كردن براى فروش گوشت ، مكروه نمى باشد). به دليل اين كه در روايت آمده است كه اين كار، سبب سنگدلى و بى رحمى مى شود و در روايت وارد شده است كسى كه سنگدل باشد، از رحمت خدا دور است(٧١٠)
١٨. از تجارتهاى مكروه ديگر، جهاندن حيوان نر بر ماده است ؛ به دليل پستى كسب به آن (كه به اين صورت است : كسى كه حيوان نر دارد آن را اجاره دهد براى جهاندن بر ماده تا آبستن شود و در عوض آن مزد بگيرد.)
١٩. معامله با مالى كه اطفال به دست مى آورند، مكروه است البته در صورتى كه معلوم نباشد طفل ، مال را از چه راهى به دست آورده است (از راه حلال يا حرام ). زيرا اين احتمال وجود دارد كه اين مال از راه حرام باشد.(٧١١)
٢٠. معامله كردن با كسى كه از حرام اجتناب نمى كند، يعنى در معاملاتش نسبت به حرام بى باك است ، كراهت دارد.(٧١٢)
٢١. از شغلهاى مكروه اين است كه شخص كار خود را، خريد و فروش گندم و جو و مانند اينها قرار دهد.(٧١٣)
آداب مسافرت
١. سفر بايد با سلامتى ، جهاد با غنيمت و حج با بى نيازى همراه باشد. در حديث شريفى به نقل از امام جعفر صادقعليه‌السلام آمده استسافروا تصحوا و جاهدا تغنموا و حجوا تستغنوا.سفر كنيد تا سالم بمانيد و جهاد كنيد تا غنيمت بگيرد و حج كنيد تا بى نياز گرديد.(٧١٤)
٢. پيش از سفر بايد همراه بگزينى اسلام چندين ويژگى براى همراهان سفر برشمرده است :
الف ) دوستت همسنگ تو باشد. در حديثى آمده است كه نبايد همراه كسى شوى كه بر تو انفاق مى كند؛ زيرا موجب خوارى مؤ من است
ب ) به مسافر، فرمان داده شده است كه دوستانش كمتر از هفت نفر باشند. در حديثى آمده است كه بهترين دوستان نزد خدا، چهار تن هستند و هيچ گروهى از هفت تن ، تجاوز نكردند، مگر آن كه غوغايشان فزونى يافت
ج ) دستور شده است كه با دوستان به مهربانى رفتار كنيد.(٧١٥)
٣. دستور داده شده است به مسافر كه براى سفرش ، توشه بردارد. اين كار از شرافت مرد به شمار آمده است در حديثى آمده است كه شش امر از جوانمردى است - سه امر در حضر و سه امر در سفر - در حضر تلاوت قرآن و آباد كردن مساجد و برادر دينى گرفتن و خوش اخلاقى و شوخى در امورى كه خدا عصيان نشود، در حديث ديگرى آمده است هنگامى كه على بن الحسينعليه‌السلام قصد سفر حج يا عمره مى كرد، بهترين توشه را از بادام ، شكر، آشاميدنى ترش و شيرين برمى گرفت
از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است كه فرمود:لقمان در سفارشهاى خود به پسرش مى گفت : پسرم ! با شمشير، كفش ، عمامه ، خيمه ، مشك ، نخ و سوزن به سفر برو. داروهايى را با خود برگير كه تو و همراهانت را سود بخشد و با دوستانت همراهى كن ، مگر در معصيت خداوند.
همچنين مستحب است كه فرد قدرى خاك شفا با خود بردارد.(٧١٦)
٤. مستحب است كه مسافر بر خدا توكل كرده سفرش را بر اساس وسوسه هاى شيطانى و بدبينى هايى كه اول در دل دامن مى زند، به تاءخير نيندازد.(٧١٧)
٥. مستحب است براى مسافر كه هر گاه به سفر مى رود، اين آيه را بخواند؛ زيرا حضرت صادقعليه‌السلام هر گاه پاى در ركاب مى نهاد، مى گفت :سبحان الذى سخرلنا هذا و ما كنا له مقرنين و هفت بار مى فرمود:سبحان اللّه هفت بار نيز مى فرمود:الحمد اللّه هفت بار هم مى فرمود:لا اله الا اللّه.(٧١٨)
٦. شايسته است شخص مسافر، به هزينه خود توجه داشته باشد.(٧١٩)
٧. مسافرت بايد به طور كلى با ميانه روى همراه باشد؛ ولى در حج و عمره مستحب است كه با گشاده دستى عمل گردد.(٧٢٠)
٨. هنگامى كه مسافر وارد شهرى شد، مستحب است كه به هنگام ديدن شهر، دعايى رابخواند كه در وصيت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به علىعليه‌السلام آمده است :اللهم انى اسئلك خيرها و اعوذبك من شرها، اللهم حببنا الى اهلها و حبب صالحى اهلها الينا.
خدايا! خير آن را از تو مى خواهم و از شر آن به تو پناه مى برم ، خداوندا! ما را محبوب اهالى آن گردان ، و صالحان آن را دوست ما كن(٧٢١)
٩. مستحب است كه شخص براى بازگشت از سفر، شتاب كند. از امام سجادعليه‌السلام نقل است كه فرمود:سفر بخشى از دوزخ است ، پس هر گاه كسى سفرش را به انجام رساند، به شتاب به سوى خانواده اش بازگردد.(٧٢٢)
١٠. مستحب است كه انسان از همان راهى باز نگردد كه رفته است ، بلكه چنانچه اگر دو راه وجود دارد راه ديگرى را برگزيند.(٧٢٣)
١١. مستحب است كه مسافر با هديه اى به خانه باز گردد، ولو قدر و قيمت آن ناچيز باشد.(٧٢٤)
١٢. مستحب است كه مؤ منان به ويژه در سفر حج ، مسافرشان را يارى رسانند. همچنين مستحب است كه مؤ منان به خانواده حاجيان توجه داشته باشند و آنان را زيارت كرده و در صورت نياز به ايشان خدمت كنند. در روايتى آمده است : كسى كه عهده دار خانواده و اموال يك حاجى گردد، همچون حاجى اجر مى برد، گويى كه خود شخصا به حج رفته است(٧٢٥)
١٣. مستحب است كه به هنگام بازگشت حاجى به ديار خود، به ديدار او روند. در حديثى آمده است : كسى كه حاجى را ديدار كند و با او دست دهد، مانند كسى است كه حجرالاسود را به دست گرفته است(٧٢٦)
١٤. در وصيت فراگيرى از لقمان حكيم ، نكاتى آمده است كه مسافر به ويژه حاجى را در اين سفر الهى سود مى رساند. از امام صادقعليه‌السلام روايت است كه فرمود:لقمان به فرزندش گفت : هر گاه با گروهى سفر كردى ، در هر امر خود و ايشان ، زياد رايزنى كن و لبخند فراوان بر چهره ظاهر ساز و در توشه ات ميان آنها بخشنده باش هر گاه تو را خواندند بديشان پاسخ گو. هر گاه از تو طلبيدند، ياريشان رسان سكوت فراوان به كار بند و نماز بسيار به جاى آور. در مركب ، آب و توشه به همراهانت ايثار كن و هر گاه تو را به گواهى بر حقى خواستند بديشان گواهى ده هر گاه از تو مشورت جستند، انديشه ات را كامل به كار انداز. قبل از درنگ و تفكر تصميم مگير. در مشورت زود پاسخ مگو، تا ابعاد گوناگون آن را نيك بدانى در حالى بخواب ، بخور و نماز بگزار، كه انديشه و حكمتت را در مشورت به كار مى بندى كسى كه نصيحتش را براى كسى كه از او مشورت خواسته ، خالص نگرداند، خداوند انديشه اش را از او بستاند و امانت را از او برگيرد. هر گاه دوستانت را ديدى كه راه مى روند، تو نيز با آنها راه برو. هر گاه كه ديدى كه ايشان كار مى كنند، تو نيز با آنان به كار بپرداز و هر گاه صدقه و قرض دادند تو نيز بده
سخن كسى را كه از تو بزرگتر است بشنو. هر گاه به تو فرمانى دادند، يا از تو چيزى خواستند، در پاسخ ايشان آرى گو و از گفتن نه بپرهيز؛ چرا كه نه ناتوانى است و موجب نكوهش هر گاه در راه سرگردان شديد، فرود آييد و هر گاه ترديد كرديد، بايستيد و تدبيرى بيانديشيد. اگر يك نفر را تنها ديديد، پيرامون راه از او مپرسيد و از وى راهنمايى مجوييد؛ زيرا يك نفر در بيابان مشكوك است ، شايد كه جاسوس دزدان باشد يا شيطانى كه شما را به تحير كشد. از دو شخص نيز بپرهيزيد، مگر اين كه نظرتان غير از اين باشد، چه ، عاقل هنگامى كه به چشم ، چيزى را ببيند حق را از آن باز شناسد و حاضر، چيزى را مى بيند كه غايب نمى بيند.
پسرم ! هر گاه وقت نماز شد، آن را براى چيزى به تاءخير مينداز. نماز بگزار و راحت شو كه آن دينى است بر عهده تو. نماز را به جماعت برپا كن ، اگر چه بر نوك پيكانى اگر خواستيد فرود آييد، در سرزمينى فرود آييد كه رنگش نكوتر و خاكش نرمتر و گياهش بيشتر باشد و هر گاه فرود آمدى ، پيش از آن كه بنشينى ، دو ركعت نماز بگزار و زمينى را كه بدان درآمدى وداع گو و به آن و اهاليش درود فرست ؛ زيرا هر سرزمينى را فرشتگانى است اگر پيش از آنكه خوراكى بخورى ، توانستى ، آن را با دادن صدقه آغاز كنى ، پس اين كار را انجام بده مادام كه سواره هستى ، قرآن بخوان و به هنگام كار تسبيح بگو. به هنگام بيكارى دعا بخوان از حركت در اول شب بپرهيز و در آخر شب ، ره بپوى و مبادا كه در راه ، صداى خويش بلند كنى(٧٢٧)
١٥. از حضرت صادقعليه‌السلام نقل است كه كسى نبايد سفر كند، مگر براى سه چيز: سفرى كه توشه آخرت در آن حاصل شود، يا سفرى كه باعث مرمت امور معاش و زندگى گردد، يا سفرى كه براى سير و لذت حلال باشد.
١٦. در حديثى آمده است كه محمد بن مسلم از حضرت صادقعليه‌السلام پرسيد كه به زمينى مى روم كه در آنجا به غير از برف و يخ چيزى نيست در ادامه حديث آمده است كه حضرت فرمودند: به چنين زمينى نرو، كه دينت در آنجا هلاك مى شود.(٧٢٨)
١٧. در احاديث آمده است كه روزهاى شنبه ، سه شنبه و پنج شنبه براى مسافرت خوب مى باشند. سه شنبه ، روزى است كه خداوند در آن روز، آهن را براى داوودعليه‌السلام نرم كرد. در روايت آمده است كه اگر روز شنبه سنگى از كوهى بگردد، خداوند آن را به جاى خود برگرداند و روز پنج شنبه هم روزى است كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در آن روز به سفر مى رفتند و مى فرمودند كه روز پنج شنبه را خدا و رسول و ملائكه دوست مى دارند.
١٨. از امام صادقعليه‌السلام منقول است كه سفر كردن و سعى در حوائج در بامداد روز جمعه مكروه است ؛ چون ممكن است كه از نماز باز بماند. اما بعد از نماز، براى تبرك خوب است
١٩. در روايتى آمده است كه روز دوشنبه ، به دليل رحلت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در آن روز براى مسافرت خوب نمى باشد.
٢٠. در روايات معتبر آمده است كه سفر كردن در هنگامى كه در عقرب مى باشد، عاقبت خوبى ندارد.
٢١. روز چهارشنبه نيز براى مسافرت نيكو نيست
٢٢. مستحب است كه مسافر براى رفع نحوستهاى سفر، صدقه بدهد و هنگام سفر دعاهاى وارده را بخواند.(٧٢٩)
٢٣. مستحب است كه مسافر موقع بيرون رفتن غسل كند و دعاى مربوطه را بخواند، همچنين دو ركعت نماز بگزارد. (در ركعت اول توحيد و در ركعت دوم سوره قدر). بعد از نماز دعاى وارده را نيز بخواند.(٧٣٠)
٢٤. مستحب است وقتى انسان براى مسافرت از خانه بيرون مى رود عمامه به سر ببندد كه در حديثى از حضرت صادقعليه‌السلام آمده است هر كس اين كار را انجام مى دهد ضامن او هستم تا سالم به اهل خود برگردد. و از امام موسىعليه‌السلام آمده است كه من ضامنم تا او را دزد و غرق شدن و سوختن پيش نيايد.(٧٣١)
٢٥. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: اگر مسافرت شما پياده مى باشد خوب است كه كمر را محكم بنديد تا آن كه پياده رفتن بر شما آسان شود و در جايى ديگر فرمودند: بر شما باد به راه رفتن در شب كه زمين در شب پيچيده مى شود و از آن فرود مياييد كه محل درندگان و ماران است از اميرالمؤ منينعليه‌السلام منقول است كه هر كس در سفر راه را گم كرد فرياد بزند:يا صالح اءغثنى به درستى كه از برادران مؤ من شما از جنيان شخصى هست كه صالح نام دارد به خاطر خدا در شهرها مى گردد و چون صداى شما را مى شنود جواب مى گويد و شما را راهنمايى مى كند.(٧٣٢)
٢٦. از حضرت امام جعفر صادقعليه‌السلام منقول است كه چون حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله در سفرها به سراشيبى مى رسيدندسبحان اللّه مى گفتند و چون به سر بالا مى رسيدند:اللّه اكبرمى گفتند.(٧٣٣)
آداب غذا خوردن
١. خوردن چاشت در بامداد.
٢. كوچك گرفتن لقمه هنگام خوردن غذا
٣. خوب جويدن غذا
٤. نگاه نكردن به ديگرانى كه بر سر سفره نشسته اند.
٥. نخوردن غذاى بسيار گرم
٦. ندميدن (فوت نكردن ) در طعام گرم
٧. خوردن غذاى سرد.
٨. نبريدن نان با كارد.
٩. پاك نكردن استخوان
١٠. نخوردن غذا به كمتر از سه انگشت
١١. دراز نكردن دست به ظرف ديگران بر سر سفره
١٢. ليسيدن انگشتان
١٣. نخوردن غذا در حال جنابت ؛ اگر مى خواهيد در حال جنابت آب يا غذا بخورد، وضو بگيرد.
١٤. ترك نكردن خوردن غذا در شب
١٥. ليسيدن ظرف غذا.
١٦. خوردن غذا با تمام انگشتان
١٧. پاك نكردن دست با دستمال ؛ وقتى چيزى از طعام به انگشتان چسبيده باشد.
١٨. نخوردن غذا، مگر در حال گرسنگى
١٩. گفتن بسم اللّه الرحمن الرحيم هنگام شروع غذا.
٢٠. دست بكشد از غذا؛ وقتى كه هنوز سير نشده است
٢١. شستن دست ، قبل از خوردن غذا.
٢٢. نشستن روى پاى چپ در هنگام خوردن غذا.
٢٣. پيش از مهمانان شروع نمودن به غذا توسط صاحب خانه
٢٤. بهتر است هنگام غذا خوردن دو زانو بنشيند.
٢٥. خوردن غذا با دست راست
٢٦. نخوردن غذا در حال خوابيده
٢٧. چهار زانو نشستن سر سفره
٢٨. تنها غذا نخوردن
٢٩. غذا خوردن با خدمتكاران و غلامان
٣٠. غذا خوردن بر روى زمين
٣١. غذا نخوردن در حال راه رفتن
٣٢. شستن دست ها بعد از غذا.
٣٣. در شستن دست ها قبل از غذا، اول صاحب خانه بشويد و بعد از آن هر كه در طرف راست اوست ، اما در شستن دست ها بعد از غذا صاحب خانه آخر از همه دست را بشويد و اول هر كس در جانب چپ صاحب خانه است دست ها را بشويد.
٣٤. سنت است كه همه در يك طشت دست ها را بشويند و آب را نريزند.
٣٥. خوردن نمك در اول و آخر غذا.
٣٦. غذا نخوردن در حال تكيه دادن
٣٧. بعد از شستن دست قبل از خوردن غذا آن را با دستمال پاك نكند و بعد از شستن دست بعد از خوردن غذا آن را با دستمال پاك نمايد.
٣٨. وقتى دست ها را بعد از غذا مى شويد، آن را بر ديده ها بمالد.
٣٩. دست كشيدن از غذا بعد از همه توسط صاحب خانه
٤٠. غذا نخوردن در حالى كه كفش به پا دارد.
٤١. بعد از غذا، شكر كردن خدا و گفتن الحمدلله رب العالمين.
٤٢. خواندن دعاى وارده هنگام شروع به خوردن غذا.
٤٣. حرف نزدن زياد بر سر سفره غذا.
٤٤. خواندن دعاهاى وارده بعد از غذا.
٤٥. بعد از غذا به پشت خوابيدن و پاى راست را بر روى پاى چپ گذاشتن
٤٦. برداشتن و خوردن آنچه از غذا روى زمين افتاده باشد.(٧٣٤)
آداب آشاميدن آب
١. سزاوار است كه انسان در هنگام آشاميدن آب ، امام حسينعليه‌السلام و اهل بيت او را ياد و قاتلان آن حضرت را لعنت كند. در حديثى از امام صادقعليه‌السلام آمده است :هر كس اين كار را انجام دهد، خداوند صدهزار حسنه براى او بنويسد و صدهزار گناه را از او پاك كند و صدهزار درجه براى او مقرر كند و چنان باشد كه صد هزار بنده آزاد كرده باشد و حق تعالى در قيامت او را خوشحال و با اطمينان خاطر محشور گرداند.
٢. امام صادقعليه‌السلام فرمودند:گاهى مى شود كه انسان آب مى نوشد و خداوند او را به وسيله همان آب خوردن به بهشت مى برد؛ به اين كه آب بخورد و در حالى كه هنوز سير نشده و تشنه مى باشد آب را از لب بردارد و حمد خدا بگويد. سپس آب را بياشامد و در صورتى كه هنوز سير نشده از لب باز گيرد و دوباره حمد خدا بگويد و باز آب را بخورد. پس ، حق تعالى به سبب اين كار بهشت را بر او واجب مى كند.
٣. مستحب است كه پيش از نوشيدن آب بسم اللّه بگويد و دمى بخورد و الحمدلله بگويد. پس ، بازبسم اللّه بگويد و بخورد و بعد از خوردن الحمدلله بگويد. در روايت است كه هر كس اين عمل را انجام دهد، مادامى كه آب در شكم اوست ، تسبيح خدا مى گويد و ثوابش براى او مى باشد.
٤. سزاوار است كه اگر انسان خواست در شب آب بياشامد، سه مرتبه بگويد:عليك السلام من ماء زمزم و ماء الفرات.
٥. سزاوار است كه بسيار آب نخورد.
٦. سزاوار است كه آب را به سه نفس بخورد.
٧. مستحب است كه در شب نشسته و در روز ايستاده آب بياشامد.
٨. سزاوار است كه با دهان به آب ندمد (فوت نكند).
٩. سزاوار است كه آب را با دست راست بياشامد.
١٠. خوب است كه آب را بمكد و كم كم بخورد و دهان را پر از آب نكند.(٧٣٥)
آداب حمام رفتن و نظافت
. منقول است كه عمر درباره حمام رفتن گفت :حمام بد خانه اى است ! عورت را ظاهر مى كند و پرده آدمى را مى درد.، اما حضرت اميرالمؤ منينعليه‌السلام فرمود:حمام خانه خوبى است ! جهنم را به ياد انسان
مى آورد و چرك را از بدن مى برد.
١. سزاوار است كه انسان هر روز به حمام نرود. چرا كه بدن را لاغر مى كند و گرده ها را مى گدازد.
٢. سزاوار است كه انسان در زير آسمان ، بدون لنگ غسل نكند. همچنين خوب است كه بدون لنگ در نهرها داخل نشود. زيرا در روايت است كه ملائكه در نهرها ساكن هستند.
٣. كراهت دارد با معده پر وارد حمام شود.
٤. انسان نبايد در حمام ، آب سرد و خربزه بخورد.
٥. انسان نبايد در حمام بر خود آب سرد بريزد. چرا كه بدن را ضعيف مى كند.
٦. سزاوار است كه انسان هنگام بيرون آمدن از حمام آب سرد بر پايش بريزد. چرا كه درد را از بدنش بيرون مى كشد.
٧. سزاوار است بعد از بيرون آمدن از حمام سر را بپوشاند تا مبتلا به سردرد نشود.
٨. مستحب است كه انسان در حمام جرعه اى از آب گرم بخورد. در روايت است كه اين كار، مجراى بول را پاك مى كند.
٩. به پشت خوابيدن در حمام خوب نيست زيرا پيه گرده ها را مى گدازد.
١٠. شانه كردن مو در حمام باعث تنك شدن مو مى شود.
١١. خوب نيست در حمام سر را با گل بشويد. چرا كه غيرت را مى برد. همچنين نبايد سفال را بر بدن بمالد كه مورث پيسى است
١٢. در حمام نبايد لنگ را بر صورت و چهره بمالد. چرا كه آبرو را مى برد.
١٣. قرآن خواندن در حالى كه عريان است ، مكروه است ، مگر اين كه لنگ بسته باشد.
١٤. مسواك كردن در حمام كراهت دارد. چرا كه باعث ريزش دندان ها مى شود.
١٥. دارو كشيدن مستحب است زيرا وقتى موى بدن بلند مى شود، آب پشت را قطع مى كند، يعنى فرزند به وجود نمى آيد و ضعف و تنبلى مى آورد. استفاده از نوره آب پشت را زياد مى كند، بدن را قوى مى كند و پيه گرده ها را زياد مى كند و بدن را فربه مى سازد.
١٦. از بين بردن موى زير بغل نيز با دارو و نوره مستحب است زيرا در روايت آمده است كه شيطان در آنجا پنهان مى شود. همچنين كندن موى زير بغل خوب نيست چرا كه دوش ها (شانه ها) را سست مى كند. در حديث آمده است كه دارو گذاشتن زير بغل بهتر از تراشيدن آن است
١٧. براى مرد كراهت دارد كه تا چهل روز موى پشت زهار را از بين نبرد و براى زن تا بيست روز.
١٨. مستحب است كه انسان هنگام استفاده از نوره بگويد:صلى اللّه على سليمان بن داود كما امر بالنوره. همچنين مستحب است كه انسان دعاهاى وارده ديگر را بخواند.
١٩. نوره كشيدن در روز چهارشنبه كراهت دارد.
٢٠. مستحب است كه بعد از نوره كشيدن بر بدن حنا بمالد.(٧٣٦)
آداب مربوط به لباس و كفش
١. بلند بودن لباس به طورى كه بر زمين كشيده شود، مكروه است
٢. مستحب است رنگ لباس ، سفيد باشد و بعد از سفيد، زرد و بعد از زرد، سبز و بعد از آن سرخ كم رنگ
٣. پوشيدن لباس به رنگ سرخ تيره ، خصوصا در نماز، مكروه است
٤. رنگ سياه براى جامه در همه حال كراهت شديد دارد؛ مگر در عمامه ، عبا، موزه
٥. بهترين لباس ها لباسى است كه از جنس پنبه و بعد از آن از جنس كتان باشد.
٦. پوشيدن زير جامه در حالت ايستاده كراهت دارد.
٧. هنگام پوشيدن لباس هاى نو، خواندن دعاى وارده مستحب است
٨. مستحب است كه انسان هنگام بيرون آوردن لباس بسم اللّه بگويد.
٩. مستحب است كه مقنعه زنان تا نصف بازوى آنها بلند باشد؛ همچنان كه مقنعه حضرت زهراعليها‌السلام اين طور بوده است
١٠. مستحب است كه انسان شلوار را نشسته بپوشد.
١١. سزاوار است كه رنگ كفش زرد باشد و پس از آن بهتر است سفيد باشد.
١٢. بهترين رنگ در موزه و چكمه رنگ سياه است
١٣. مستحب است كه انسان ابتدا كفش را به پاى راست داخل كند و در موقع بيرون آوردن ، ابتدا كفش پاى چپ را بيرون آورد.
١٤. پوشيدن يك لنگه كفش به طورى كه پاى ديگر برهنه باشد، مكروه است
١٥. موقع پوشيدن كفش مستحب است دعاى وارده را بخواند.(٧٣٧)
١٦. اميرالمؤ منينعليه‌السلام فرمود:هر گاه خداوند به مؤ منى جامه تازه پوشاند، وضو بگيرد و دو ركعت نماز به جا آورد كه در آن حمد و آية الكرسى و توحيد و قدر بخواند و بعد از نماز خدا را به خاطر اين كه او را پوشانيد و در نزد مردم زينت داد، حمد كند و بسيار اين ذكر را بگويد:لا حول و لا قوة الا بالله. پس در آن جامه گناه نمى كند و به هر اندازه كه نخ در آن باشد، فرشته اى براى او تقديس مى كند و برايش آمرزش مى خواهد و خدا بر او ترحم مى كند.(٧٣٨)
آداب مهمانى
١. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:يكى از شيوه هاى گرامى داشتن برادر مؤ من آن است كه تحفه او را قبول كند و حاضر است تا برايش بياورد
به عنوان تحفه براى او مهيا سازد.
٢. امام صادقعليه‌السلام فرمودند:وقتى برادر مؤ من به خانه تو آمد، او را به خوردن تكليف كن اگر قبول نكند، به آشاميدن تكليف كن اگر قبول نكند تكليف كن كه دست و رويش را با آب يا عرق خوشبو بشويد.
٣. سزاوار است كه مهمان روزه نگيرد، مگر به اجازه مهمان تا مبادا طعامى كه براى او درست مى كنند، ضايع شود.
٤. سزاوار است كه اهل خانه روزه نگيرند، مگر به اجازه مهمان تا مبادا او به سبب روزه ايشان شرم كند و طعام نخورد.
٥. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند:حد ضيافت و مهمانى سه روز است .همچنين فرمودند:آن قدر نزد برادر مؤ من خود نمانيد كه او را درهم شكنيد و ديگر چيزى نداشته باشد تا خرج شما كند.
٦. سزاوار است كه صاحب خانه مهمان را از كار در خانه منع كند و خودش كارها را انجام دهد.
٧. سزاوار است كه انسان ميهمان را به هيچ كارى امر نكند.
٨. صاحب خانه بايد هنگام آمدن ميهمان ، او را كمك كند تا داخل خانه شود و هنگام رفتن ، او را مدد نكند. زيرا اين عمل دليل بر خست نفس است همچنين سزاوار است كه هنگام رفتن ميهمان توشه اى همراه او كند؛ توشه اى نيكو و خوشبو.
٩. از جمله حق ميهمان است كه صاحب خانه هنگام رفتن ميهمان تا در خانه همراه او برود.
١٠. امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:چون شخصى به خانه كسى برود، هر جا كه صاحب خانه او را امر مى كند، همان جا بنشيند. چرا كه صاحب خانه امور مخفى خانه خود را بهتر مى داند.
١١. سزاوار است كه انسان بر سر سفره اى كه او را نطلبيده اند، حاضر نشود.
١٢. ميهمان نبايد بر صاحب خانه فشار آورد و نبايد بر او تحكم كند.
١٣. صاحب خانه نبايد از ميهمان بپرسد كه امروز چيزى خورده است يا نه ، بلكه بايد هر چه حاضر دارد نزد او بياورد. امام صادقعليه‌السلام فرمودند:اگر كسى هزار درهم صرف طعامى كند و مؤ منى از آن بخورد، اسراف نكرده است
١٤. از جمله حق ميهمان بر گردن صاحب خانه آن است كه برايش خلال دندان حاضر كند.(٧٣٩)
آداب خوابيدن
١. خوابيدن بعد از طلوع فجر (اذان صبح ) تا طلوع آفتاب كراهت دارد.
٢. خوابيدن بين نماز مغرب و عشا و بعد از عصر مكروه است
٣. خوابيدن پيش از ظهر (در وقت گرمى هوا) و بعد از نماز ظهر تا عصر (خواب قيلوله ) مستحب است
٤. مستحب است كه انسان پيش از خوابيدن ، وضو بگيرد.
٥. خوابيدن در حال جنابت مكروه است
از امام علىعليه‌السلام منقول است :نخوابد مسلمانى در حالى كه جنب باشد و نخوابد مگر با وضو. پس اگر براى غسل و وضو آب نيابد با خاك تيمم كند. زيرا روح مؤ من را در وقت خواب به آسمان مى برند و حق تعالى او را قبول مى نمايد و بر او بركت مى فرستد. پس اگر اجلش رسيده باشد، او را در گنجينه هاى رحمت خود مى سپارد و اگر نرسيده است با امينان خود (ملائكه ) به بدن او برمى گرداند.
٦. خوابيدن در مسجد مكروه است
٧. تنها خوابيدن كراهت دارد.
٨. خوابيدن در حالى كه دست انسان چرب و آلوده به خوردنى باشد، كراهت دارد.
٩. مستحب است قبل از خوابيدن به بيت الخلاء رود.
١٠. مستحب است كه انسان بر دست راست و رو به قبله بخوابد و دست راست را زير صورت بگذارد.
١١. خوابيدن روى دست چپ و خوابيدن به رو، مكروه است چرا كه بر رو خوابيدن ، خوابيدن شيطان است در روايت آمده است :هر وقت كسى را ديديد كه بر رو خوابيده است او را بيدار كنيد و مگذاريد بر آن حال بخوابد.
١٢. مستحب است كه انسان قبل از خواب ادعيه اى كه از ائمه رسيده است را بخواند.
١٣. خواندن سوره توحيدوكافرون پيش از خواب ، مستحب است
١٤. خواندن سوره هاى يس،واقعه و خواندن آية الكرسى قبل از خواب ، مستحب است
١٥. گفتن تسبيح حضرت فاطمهعليها‌السلام هنگام خواب استحباب دارد.
١٦. مستحب است كه هنگام خواب سوره تكاثرخوانده شود.
١٧. كسى كه در وقت خوابيدن اين آيه را بخواند، هر وقت از شب كه بخواهد، بيدار مى شود:قل انما انا بشر مثلكم يوحى الى انما الهكم اله واحد فمن كان يرجوا لقاء ربه فليعمل عملا صالحا و يشرك بعبادة ربه احدا.(٧٤٠)
آداب ذبح حيوان
١. مستحب است كه موقع سر بريدن گوسفند، دو دست و يك پايش را ببندند و پاى ديگرش را باز بگذارند.
٢. مستحب است كه موقع سر بريدن گاو، چهار دست و پايش را ببندند و دم آن را باز بگذارند.
٣. مستحب است كه موقع كشتن شتر، دو دستش را از پايين تا زانو يا تا زير بغل به يكديگر ببندند و پاهايش را باز بگذارند.
٤. مستحب است كه مرغ را پس از سر بريدن رها كنند تا پر و بال بزند.
٥. مستحب است كسى كه حيوان را مى كشد رو به قبله باشد.
٦. مستحب است كه پيش از كشتن حيوان جلويش آب بگذارند.
٧. مستحب است كه كارى كنند تا حيوان كم تر اذيت شود؛ مثلا كارد را خوب تيز كنند و با عجله سر حيوان را ببرند.(٧٤١)
٨. مستحب است كه بعد از كشيدن كارد و ذبح گوسفند، پشم گوسفند و موى بز را با دست خود بگيرد تا بدن حيوان سرد بشود.(٧٤٢)
٩. مستحب است كه شتر را ايستاده بكشند.(٧٤٣)
١٠. مستحب است كه كارد را وقتى تيز كردند تا وقت ذبح ، آن را به حيوان نشان ندهند و آن را از حيوان پنهان كنند.(٧٤٤)
١١. مكروه است كه كارد را پشت حلقوم فرو كنند و به طرف جلو بياورند كه حلقوم از پشت بريده شود.
١٢. مكروه است در جايى كه حيوان را مى كشند، حيوانى ديگر آن را ببيند.
١٣. ذبح كردن حيوان در شب يا پيش از ظهر روز جمعه كراهت دارد، ولى در صورت احتياج عيبى ندارد.
١٤. كشتن چهار پايى كه خود انسان آن را پرورش داده است ، مكروه است
١٥. مكروه است كه قبل از سرد شدن بدن حيوان ، پوستش را بكنند.(٧٤٥)
١٦. مكروه است كه كارد را پشت و رو در دست گرفته و آن را به زير حلقوم حيوان فرو كرده و از داخل ، چهار رگ حيوان را قطع كنند.(٧٤٦)
8 -آداب معنوى آداب مربوط به اموات و موت
مستحبات و مكروهات حالت احتضار و بعد از مرگ
١. مستحب است در حال احتضار شهادتين و اقرار به امامت ائمه اثنى عشرعليهم‌السلام و كلمات فرج را طورى براى محتضر بخوانند كه محتضر بشنود.(٧٤٧)
٢. در صورتى كه جان كندن محتضر دشوار باشد، بهتر است ، در صورتى كه اذيت نشود، بستر او را به جايى انتقال دهند كه همواره در آن جا نماز مى خوانده است.(٧٤٨)
٣. مستحب است كه سوره هاى ، يس ، صافات ، احزاب ، آية الكرسى ، آيه پنجاه و چهارم سوره اعراف و سه آيه آخر بقره بر بالين محتضر خوانده شود تا زودتر راحت گردد.(٧٤٩)
٤. مستحب است كه بعد از مرگ چشم هاى ميت را ببندند و لب و دهانش را روى هم نهاده و دو فك او را با دستمالى ببندند.(٧٥٠)
٥. بهتر است كه بعد از مرگ ، دو دست ميت را به طرف دو پهلويش بكشند.(٧٥١)
٦. مستحب است كه بعد از مرگ ، پاهاى ميت را بكشند تا راست قرار گيرد و پارچه اى روى او بيندازند.(٧٥٢)
٧. مستحب است كه در شب چراغى كنار ميت روشن كنند.(٧٥٣)
٨. مستحب است كه مؤ منين را از مرگ ميت خبردار كنند تا براى تشييع جنازه او حاضر شوند.(٧٥٤)
٩. مستحب است كه در تجهيز ميت ، يعنى غسل دادن ، كفن و دفن او عجله كنند، مگر آن كه در مردن او شك داشته باشند و وضع او مشتبه باشد كه بايد در اين صورت صبر كنند تا به مرگ او يقين حاصل نمايند.(٧٥٥)
١٠. مستحب است كه اگر ميت در شب مرده است در محل جان دادنش چراغى روشن كنند.(٧٥٦)
١١. مستحب است اين دعاها را طورى به محتضر تلقين كنند كه بفهمد:اللهم اغفرلى الكثير من معاصيك واقبل منى اليسير من طاعتك يا من يقبل اليسير و يعفو عن الكثير اقبل منى اليسير واعف عنى الكثير انك انت العفو الغفور اللهم ارحمنى فانك رحيم.(٧٥٧)
١٢. مستحب است او را پس از مردن در پارچه اى مانند چادر شب بپيچند. زيرا پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله و ائمه چنين مى كردند.(٧٥٨)
١٣. كراهت دارد كه در حال جان كردن به بدن محتضر مس شود.(٧٥٩)
١٤. كراهت دارد بر شكم محتضر چيزى سنگين نهاده شود.(٧٦٠)
١٥. تنها گذاشتن او مكروه است
١٦. حاضر شدن شخص جنب و حائض بر بالين كسى كه در حال احتضار است ، كراهت دارد.(٧٦١)
١٧. حرف زدن زياد و گريه كردن نزد محتضر مكروه است
١٨. تنها گذاشتن زنان در نزد محتضر مكروه است.(٧٦٢)
آداب كفن و كفن كردن
١. مستحب است كفن از مقدار واجب بيشتر باشد.(٧٦٣)
٢. مستحب است كفن ميت از جامه اى نباشد كه از پوست حيوان حلال گوشت يا از مو و پشم حيوان حلال گوشت درست شده باشد.(٧٦٤)
٣. مستحب است انسان در حال سلامتى كفن ، سدر و كافور خود را تهيه كند.(٧٦٥)
٤. مستحب است كه علاوه بر سه قطعه واجب كفن قطعه ديگرى به عنوان لفافه به درازاى سه ذراع و نيم و پهناى يك وجب الى يك وجب و نيم به ران ميت بپيچند، به طورى كه چيزى از ميانه خاصره تا سر زانوهاى ميت بيرون نماند.(٧٦٦)
٥. مستحب است براى پيچيدن لفافه از خاصره آغاز نموده و دو ران ميت را به هم بچسبانند و آخر پارچه را از زير دو پاى ميت بيرون آورده و در زير قسمت نهايى لفافه فرو برند.(٧٦٧)
٦. مستحب است مقدارى پنبه بين دو سرين ميت بگذارند، به طورى كه عورتين او را بپوشاند.(٧٦٨)
٧. مستحب است مقدارى ذريره كه نوعى بوى خوش است ، روى پنبه بگذارند و بعد پنبه را بين دو سرين قرار دهند.(٧٦٩)
٨. بهتر است ، اگر مى ترسند كه چيزى از مجراى غايط ميت بيرون آيد و كفن را آلوده كند، مجرى را با مقدارى از آن پنبه پر كنند، بلكه با مجراى حيض زن نيز چنين كنند؛ لازم به ذكر است كه همه اين اعمال را قبل از پيچيدن لفافه انجام مى دهند.(٧٧٠)
٩. مستحب است بعد از قرار دادن ميت در سرتاسرى واجب و پيچيدنش ، لفافه ديگرى (لفافه دوم ) بر او بپوشانند و بهتر است كه آن لفافه برد يمانى باشد.
١٠. استحباب لفافه سوم مخصوصا در مورد زنان تقويت شده است
١١. در مورد ميت مرد مستحب است كه پارچه اى به عنوان عمامه دور سر او بپيچند و دو طرف آن را زير چانه ميت قرار دهند؛ به اين نحو كه تحت الحنك سمت راست روى تحت الحنك سمت چپ قرار گيرد و مجددا سمت چپى را روى سمت راستى قرار داده و هر دو را به طرف سينه ميت بكشند.
١٢. در مورد ميت زن مستحب است كه به جاى عمامه ، مقنعه اى بر سرشان نهاده و با لفافه اى به عنوان سينه بند پستان هاى ايشان را بسته در پشت ميت گره بزنند.
١٣. مستحب است كفن ميت از پارچه خوبى تهيه شود و او را به نحو خوبى كفن كنند.
١٤. مستحب است كه كفن را با مال پاك و حلال و بدون شبه تهيه و خريدارى نمايند.
١٥. بهتر است كفن از جنس پنبه و سفيد رنگ باشد؛ سواى حبره كه مستحب است سرخ رنگ باشد.
١٦. مستحب است كفن پارچه اى باشد كه شخص با آن احرام بسته و يا در آن نماز خوانده است
١٧. مستحب است كه اگر كفن احتياج به دوختن دارد از رشته هاى خود كفن گرفته و آن را بدوزند.
١٨. مستحب است كه مقدارى از كافور و زيره را به هر يك از قطعه هاى كفن بپاشند.
١٩. مستحب است كه در حاشيه همه قطعات كفن و بر جريدتين (چوب ترى كه روى ترقوه ميت مى گذارند) بنويسد:فلانى پسر فلانى (يعنى نام ميت و پدرش نوشته شود) شهادت مى دهد به اين كه جز اللّه تعالى هيچ معبودى نيست و او يكتا است و شريكى ندارد. همچنين شهادت مى دهد به اين كه محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله فرستاده خداست و على بن ابيطالب ، حسن ، حسين ، على ، محمد، جعفر، موسى ، على ، محمد، على ، حسن و مهدىعليهم‌السلام امامان و سادات و قائدان اويند و اين كه قيامت و ثواب و عقاب حق است.
٢٠. بهتر است بر كفن ميت دعاى جوشن كبير بنويسند. البته بهتر اين است كه همه اينها در حاشيه نوشته شود كه از نجس شدن ايمن باشد.(٧٧١)
٢١. مكروه است براى پيراهن ميت كه جامه دوم اوست ، آستين درست كنند.(٧٧٢)
٢٢. مكروه است كه كفن به وسيله چاقو يا قيچى آهنى بريده شود، بلكه سزاوار است با دست بريده شود.(٧٧٣)
مستحبات و مكروهات حنوط ميت
* حنوط يعنى ماليدن كافور به پيشانى ، كف دست ها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاها كه اين عمل واجب مى باشد.
١. مستحب است كه بر سر بينى ميت كافور بمالند.(٧٧٤)
٢. مستحب است كه در حنوط ميت مراعات ترتيب بين اعضاى سجود انجام گيرد. پس مستحب است اول كافور را به پيشانى ميت بمالند.(٧٧٥)
٣. مستحب است كه ميت را پيش از كفن كردن حنوط نمايند.(٧٧٦)
٤. مستحب است كه قدرى تربت حضرت سيدالشهداءعليه‌السلام را كافور مخلوط كنند، ولى بايد به جاهايى كه بى احترامى مى شود، نرسانند.(٧٧٧)
٥. مستحب است كه به زير بغل ها، گودى روى سينه و مفاصل استخوان هاى ميت كافور بمالند.(٧٧٨)
٦. مكروه است كه ميت را با مشك و عنبر و عود و عطرهاى ديگر خوشبو كنند.(٧٧٩)
٧. مكروه است كه مشك و عنبر و عود و عطرهاى ديگر را با كافور مخلوط كنند.(٧٨٠)
مستحبات تشييع جنازه
١. مستحب است كه تشييع كنندگان هنگام تشييع جنازه بگويند:بسم اللّه و بالله و صلى اللّه على محمد و آل محمد اللهم اغفر للمؤ منين و المؤ منات؛ به نام خدا و به يارى او. خدا بر محمد و آل او درود بفرستد! بارالها! مردان و زنان مؤ من را بيامرز!(٧٨١)
٢. مستحب است كه جنازه را بر دوش خود حمل كنند، نه بر بالاى حيوان باربر و امثال آن ، اما كراهت حمل آن بر بالاى حيوان معلوم نيست(٧٨٢)
٣. تشييع كننده بهتر است در حال خشوع و تفكر باشد. مستحب است كه فكر كند كه اين خود اوست كه از دنيا رفته و بر بالاى دوش حمل مى شود. و دارد التماس مى كند مرا برگردانيد.(٧٨٣)
٤. مستحب است كه تشييع جنازه ، با پاى پياده صورت گيرد.(٧٨٤)
٥. بهتر است تشييع كننده پيشاپيش جنازه نرود، بلكه يا عقب جنازه و يا در دو طرف آن حركت كند. كه اولى بهتر است.(٧٨٥)
٦. بهتر است تشييع كننده چهار طرف جنازه را به تناوب به دوش بگيرد و بهتر آن است كه از سمت راست جلوى تابوت شروع نموده و آن را به دوش راست خود بگيرد و سپس سمت راست عقب را به دوش راست بگيرد؛ در نوبت سوم ، سمت چپ آخر تابوت را به دوش چپ حمل كند و در نوبت چهارم سمت چپ جلوى تابوت را به دوش چپ بگيرد.(٧٨٦)
٧. بهتر است صاحب مصيبت با پاى برهنه تشييع كند و ردا يا عباى خود را زمين بگذارد و نپوشد و اگر آن را پوشيد، طورى غير معمولى بپوشد كه با حالت داغديدگان تناسب داشته باشد؛ خلاصه اين كه وضعى به خود بگيرد كه همه تشيع كنندگان بفهمند كه او صاحب مصيبت است
* فضيلت تشييع جنازه بسيار و ثواب آن عظيم است در روايت آمده است كه هر كس جنازه اى را تشييع كند، در رفتن و برگشتن به هر گامى كه برمى دارد، خداوند هزار هزار حسنه (يك ميليون حسنه ) برايش مى نويسد و هزار هزار گناه (يك ميليون گناه ) را از نامه عمل او محو مى كند و به او هزار هزار درجه مى دهد.
مكروهات تشييع جنازه
١. سوار شدن بر وسيله نقليه در هنگام تشييع جنازه ؛ جز در صورت عذر و مراجعت.(٧٨٧)
٢. خنديدن و لهب و لعب.(٧٨٨)
٣. كنار گذاشتن ردا توسط كسى كه صاحب مصيبت نباشد.(٧٨٩)
٤. راه رفتن به سرعت(٧٩٠)
٥. بردن آتش در دنبال جنازه ، مگر آن كه چراغى به منظور روشن كردن راه باشد.(٧٩١)
٦. شركت در تشييع جنازه براى زنان جوان كراهت دارد.(٧٩٢)
مستحبات نماز ميت
١. مستحب است كسى كه مى خواهد نماز ميت بخواند، تمام چيزهايى كه در نماز ديگر لازم است ، اعم از وضو، غسل ، تيمم و پاك بودن بدن و لباس و... را رعايت كند.(٧٩٣)
٢. مستحب است كه اگر ميت مرد است ، امام جماعت يا كسى كه تنهايى بر او نماز مى خواند، مقابل وسط قامت ميت بايستد و اگر ميت زن است ، مقابل سينه اش بايستد.(٧٩٤)
٣. بهتر است نمازگزار پا برهنه بر ميت نماز بخواند.(٧٩٥)
٤. مستحب است نمازگزار در هر تكبير دست ها را بلند كند.(٧٩٦)
٥. مستحب است كه فاصله نمازگزار با ميت به قدرى كم باشد كه اگر باد لباسش را حركت دهد به جنازه برسد.(٧٩٧)
٦. بهتر است نماز ميت به جماعت خوانده شود.(٧٩٨)
٧. مستحب است كه امام جماعت تكبير و دعاها را بلند بخواند و كسانى كه با او نماز مى خوانند، آهسته بخوانند.(٧٩٩)
٨. مستحب است كه نمازگزار در نماز ميتى كه به جماعت خوانده مى شود اگر چه ماءموم يك نفر باشد، پشت سر امام بايستد.(٨٠٠)
٩. مستحب است كه نمازگزار به ميت و مؤ منين زياد دعا كند.(٨٠١)
١٠. پيش از نماز سه مرتبه بگويد: الصلاة
١١. بهتر است نماز را در جايى بخوانند كه مردم براى نماز بيشتر به آنجا مى روند.
١٢. مستحب است كه اگر زن حائض نماز ميت را به جماعت مى خواند در صفى تنها بايستد.(٨٠٢)
١٣. خواندن نماز ميت در مساجد به غير از مسجدالحرام مكروه است(٨٠٣)
١٤. مكروه است بر ميت چند مرتبه نماز بخوانند، ولى اگر ميت اهل علم و تقوى باشد، كراهتى ندارد.(٨٠٤)
آداب دفن و بعد دفن
١. گود كردن قبر تا چنبره گردن و يا به قدر قامت(٨٠٥)
٢. ساختن لحد براى قبر. به اين معنا كه در زمين سخت از جانب ديوار سمت قبله اش به قدرى كه بدن ميت در آن جاى گيرد را خالى كنند و او را زير لحد بخوابانند و در زمين سست و كف قبر حفره اى شبيه نهر بكنند به مقدارى كه بدن ميت را فرا گيرد. آن گاه روى آن سقف بزنند.(٨٠٦)
٣. جنازه مرد را قبل از آن كه در قبر سرازير كنند، طرف پاى قبر به زمين بگذارند و جنازه زن را پيش روى قبر، سمت قبله به زمين بگذارند.(٨٠٧)
٤. ميت را يكباره در قبر نكنند، بلكه دو يا سه ذراع جلوتر بر زمين نهاده ، لحظه اى صبر كنند و آن گاه اندك اندك نزديكش سازند و دوباره لحظه اى صبر كنند. پس از آن در لب قبر قرارش دهند تا او خود را براى سوال قبر آماده سازد. چون براى قبر هول عظيمى است آن گاه او را به آرامى داخل قبر كنند.
٥. اگر ميت مرد باشد، اول سر او را وارد قبر سازند، اما اگر زن بود، او را به عرض داخل قبر كنند.
٦. مستحب است كه همه گره هاى كفن را داخل قبر باز كنند.
٧. مستحب است كه بند كفن را از صورت ميت باز كنند، و گونه صورتش را روى خاك بگذارند و براى او از خاك بالشى درست كنند و خشت يا كلوخى را در پشتش بگذارند تا تكيه گاه بدنش باشد و به پشت نيفتد.(٨٠٨)
٨. مستحب است كه قبر را با خشت يا سنگ بپوشانند تا خاك قبر روى ميت نريزد.(٨٠٩)
٩. اگر بعد از نهادن سنگ ، گل درست كرده و روى آن بريزند تا محكم شود بهتر است(٨١٠)
١٠. مستحب است كسى كه ميت را در قبر مى گذارد با طهارت و سر برهنه باشد.(٨١١)
١١. مستحب است كسى كه ميت را در قبر مى گذارد، دگمه هاى لباس خود را باز كرده و عمامه را از سر برداشته و ردا و كفش خود را بكند.(٨١٢)
١٢. مستحب است اگر ميت زن است مباشر در پايين بردن او در قبر و باز كردن گره هاى كفن او شوهر يا يكى از محارم او باشد.(٨١٣)
١٣. مستحب است كه دو چوب تر و تازه در قبر همراه ميت بگذارند.(٨١٤)
١٤. مستحب است كه مقدارى از تربت سيدالشهداءعليه‌السلام زير صورت يا در هر جاى كفن ميت قرار داده شود.(٨١٥)
١٥. سزاوار است كه غير از ارحام با پشت دست خاك را در قبر بريزند(٨١٦) و بگويند:انا لله و انا اليه راجعون.(٨١٧)
١٦. مستحب است دعاهايى كه براى موارد ويژه وارد شده است را بخوانند: مثل دعاى هنگام بيرون آوردن ميت از تابوت ، دعاى روبه رو شدن با قبر، دعاى هنگام سرازير كردن ميت در قبر و دعاى بعد از نهادن ميت در قبر و بعد از نهادنش در لحد و...(٨١٨)
١٧. سزاوار است كه بعد از قرار دادن ميت در لحد و قبل از بستن لحد عقايد حقه ، يعنى اصول دين و مذهب به آن قسمى كه از امامانعليهم‌السلام وارد شده است را به ميت تلقين كنند.(٨١٩)
١٨. مستحب است كه قبر را بعد از دفن ميت به مقدار چهار انگشت بسته يا باز از زمين بلند سازند.(٨٢٠)
١٩. بهتر است قبر را چهار گوش درست كنند؛ به طورى كه زاويه هاى آن قائمه باشد.(٨٢١)
٢٠. مستحب است كه ولى ميت يا آن كسى كه ولى ميت به آن دستور مى دهد، بعد از دفن ميت و برگشتن تشييع كنندگان كنار قبر بنشيند و اصول دين و مذهب را با بلندترين صدا به ميت تلقين كند؛ يعنى اقرار به توحيد، رسالت سيدالمرسلين حضرت محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله و امامت ائمه معصومينعليهم‌السلام و اقرار به حق بودن آنچه رسول خدا از جانب خداى تعالى آورده ، حقانيت قيامت و زنده شدن در آن روز، حسابرسى به اعمال و بهشت و دوزخ را تلقينش كند. اگر چنين كند، سوال نكير و منكر - ان شاء اللّه - از او دفع مى شود.
٢١. بهتر است كه نام ميت را بر قبر يا بر چيزى از چوب و يا سنگ نوشته و بر بالاى قبر ميت نصب كنند.
٢٢. بهتر است خويشاوندان را نزديك به هم دفن كنند.
٢٣. سزاوار است بناى قبر را محكم بسازند.(٨٢٢)
٢٤. بهتر است ميت را در نزديك ترين قبرستان دفن كنند، مگر آن كه قبرستان دورتر، از جهانى بهتر باشد.(٨٢٣)
٢٥. مستحب است كه موقع وارد كردن ميت به قبر پارچه اى روى قبر بگيرند.(٨٢٤)
٢٦. مستحب است كه براى تلقين دادن ميت دست راست را به شانه راست ميت بزنند و دست چپ را به قوت بر شانه چپ ميت بگذارند و دهان را نزديك گوش او ببرند و به شدت حركتش دهند و آن گاه دعاهاى وارده براى تلقين را به او تلقين كنند.(٨٢٥)
٢٧. مستحب است كسى كه ميت را داخل قبر مى گذارد بعد از اتمام كارش از طرف پاى ميت از قبر بيرون آيد.(٨٢٦)
٢٨. سزاوار است كه بعد از دفن و پوشاندن قبر روى آن آب بپاشند و بعد از پاشيدن آب ، كسانى كه در آنجا حضور دارند، دست ها را بر قبر بگذارند و انگشت ها را باز كرده و در خاك فرو برند و هفت مرتبه سوره قدر را بخوانند و براى ميت طلب آمرزش كنند.(٨٢٧)
٢٩. مستحب است كه بعد از دفن صاحبان عزا سرسلامتى دهند، ولى اگر مدتى گذشته باشد كه به واسطه آن سرسلامتى مصيبت يادشان مى آيد، ترك آن بهتر است.(٨٢٨)
٣٠. مستحب است تا سه روز براى اهل خانه ميت غذا بفرستند.(٨٢٩)
٣١. مستحب است كه انسان در مرگ خويشان ، مخصوصا در مرگ فرزند صبر كند و هر وقت ميت را ياد مى كندانا لله و انا اليه راجعون بگويد و براى ميت قرآن بخواند و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد.(٨٣٠)
٣٢. مستحب است در شب اول قبر براى ميت دو ركعت نماز وحشت بخوانند؛ به گونه اى كه در ركعت اول بعد از حمد يك مرتبه آية الكرسى و در ركعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قدررا بخوانند و بعد از نماز بگويند: اللهم صل على محمد و آل محمد وابعث ثوابها الى قبر فلان كه به جاى فلان اسم ميت را بگويند.(٨٣١)
٣٣. مستحب است كه نماز وحشت بعد از نماز عشا خوانده شود.(٨٣٢)
مكروهات دفن و بعد از دفن
١. دفن كردن دو ميت در يك قبر يا نهادن دو ميت در يك تابوت(٨٣٣)
٢. فرش كردن كف قبر با ساج (تخته )، مگر آن كه زمين قبر خيس باشد.(٨٣٤)
٣. پائين رفتن پدر در داخل قبر فرزند. زيرا در اين عمل بيم آن هست كه بى تاب شود و اجرش ضايع گردد.(٨٣٥)
٤. رحم (خويشان )، خاك را بر قبر رحم خود بريزند كه اين كار كراهت دارد.(٨٣٦)
٥. پوشاندن و اندود كردن قبر با خاك ديگرى غير خاك خود قبر.(٨٣٧)
٦. تجديد بناى قبر بعد از خراب شدن آن ، مكروه است مگر اين كه قبر متعلق به يكى از انبيا يا اوصياعليهم‌السلام و يا يكى از صلحا و علما باشد.(٨٣٨)
٧. قبر را بيش از چهار انگشت باز، بلند ساختن.(٨٣٩)
٨. غذا خوردن در نزد صاحبان عذا و در منزلشان مكروه است.(٨٤٠)
آداب مربوط به قبرستان
١. با وضو وارد قبرستان شدن
٢. بدون سلام و دعا از قبرستان نگذشتن
٣. حتى الامكان از روى قبرها راه نرفتن
٤. در قبرستان حرف دنيا نزدن
٥. در قبرستان خنده نكردن
٦. در قبرستان بول نكردن
٧. از حال اموات عبرت گرفتن و متذكر سفر آخرت شدن
٨. نقش روى قبرها را نخواندن
٩. بر روى قبر يا پهلوى قبر يا موازى قبر نماز نخواندن
١٠. به زيارت قبور علما و صالحين كه در قبرستان هستند، رفتن
١١. موقع فاتحه خواندن رو به قبله نشستن و دست بر بالاى سر قبر گذاشتن
١٢. دور قبر طواف نكردن ، مگر قبر پيغمبر يا امامعليه‌السلام
١٣. خيرات كردن و صدقه دادن براى اموات(٨٤١)
١٤. تكيه ندادن بر قبر.(٨٤٢)
١٥. ننشستن روى قبر.(٨٤٣)
خواص خوراكيها
به زبان روايات درمان با نمك در كتاب كافى
، هشام بن سالم ، از امام صادقعليه‌السلام نقل مى كند كه پيامبر اكرم به علىعليه‌السلام فرمود:يا على ! غذا را با نمك شروع كن و با نمك ختم نما؛ زيرا اگر كسى چنين كند، از هفتاد و دو نوع بلاء و بيمارى ، از قبيل جنون و جذام و برص ، در امان خواهد بود.
حضرت علىعليه‌السلام فرمود:ابتداى غذا نمك بخوريد، اگر مردم مى دانستند نمك چه خاصيتى دارد، هر آينه به جاى داروهاى مجرب ديگر، آن را انتخاب مى كردند.
همچنين فرمود:اگر در سر سفره غذا نمك نباشد، ملائكه حاضر نمى شوند؛ زيرا شروع كردن غذا با نمك ، باعث صحت بدن مى شود.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:اگر كسى همراه اولين لقمه غذا، نمك بخورد، لكه هاى سياه و سفيد صورت را برطرف مى سازد.(٨٤٤)
درمان با حليم در كتاب كافى
از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است كه فرمود:
اميرالمؤ منانعليه‌السلام فرمود:بر شما باد! خوردن حليم ، چرا كه آدمى را به مدت چهل روز در عبادت ، با نشاط مى كند و اين همان مائده اى است كه بر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است
در كتاب عده ، از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است كه فرمود:يكى از پيامبران از ضعف بدن و عدم توانايى در جماع ، به خداوند شكايت كرد. خداوند او را به خوردن حليم فرمان داد.
در حديثى ديگر، آن حضرت فرمود:روزى رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از درد كمر به خداوند شكايت كرد، خداوند او را به خوردن حليم فرمان داد.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: روزى جبرئيل بر من نازل شد و مرا به خوردن حليم دستور داد، تا اين كه نيرويم براى عبادت بيشتر شود و قوه باه را بيافزايد.(٨٤٥)
درمان با عسل در كتاب كافى
وعده آمده است : امام صادقعليه‌السلام فرمود:مردم به هيچ چيز مانند عسل ، درمان نشده اند.
از ابى الحسنعليه‌السلام نقل شده است كه فرمود:به هيچ بيمارى به اندازه عسل ، از چيز ديگرى شفا و درمانى نديد.
از ابى الحسنعليه‌السلام نقل شده است كه فرمود:هر كسى در امور جنسى ناتوان گشت ، خوردن مخلوط عسل با شير براى او نافع است
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:هر كسى خواهان تقويت نيروى حافظه است ، عسل ميل كند.
همچنين ايشان در حديثى ديگر فرمودند:بهترين آشاميدنيها، عسل است ، زيرا محافظ است و سردى سينه را از بين مى برد
امام كاظمعليه‌السلام به نقل از پدرانش ، از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل مى كند و مى فرمايد:عسل موجب شفاى هر بيمارى مى باشد، باد را مى شكند و تب بر است(٨٤٦)
درمان با شير
ابى الحسن اصبهانى مى گويد: نزد امام صادقعليه‌السلام بودم ، مردى به او عرض كرد: فدايت شوم ! در خود احساس ضعف مى نمايم امامعليه‌السلام فرمود:بر تو باد خوردن شير! چرا كه موجب رشد گوشت بدن مى شود و استخوان ها را محكم مى گرداند.
امام باقرعليه‌السلام فرمود:شير گوسفند سياه ، بهتر از شير گوسفند قرمز و قهوه اى و شير گاو قهواى بهتر از شير گاو قرمز است
منافع و زيانهاى پنير
يكى از ياران امام صادقعليه‌السلام در كتاب كافى نقل مى كند و مى گويد: مردى از امام صادقعليه‌السلام راجع به پنير پرسيد. ايشان فرمود:بيمارى زا است و هيچ خاصيت درمانى نداردامام همين كه موقع شام شد، آن مرد بر امام صادقعليه‌السلام وارد شد و مشاهده كرد كه بر سر سفره آن گرامى پنير وجود دارد، عرض كرد، هنگام روز، راجع به پنير از شما سوال نمودم ، فرموديد: بيمارى آور است و فائده درمانى ندارد، اما حالا مى بينم بر سر سفره شما وجود دارد حضرت فرمود:در روز، زيان آور است اما هنگام شب نافع و براى قوه باه مفيد مى باشد.
امام صادقعليه‌السلام فرمود: اگر پنير و گردو با هم باشند، هر كدام سود درمان كننده اى دارند. اما اگر از يكديگر جدا شوند، هر كدام زيان و بيمارى مى آورند.
در كتاب دعوات راوندى آمده است كه امام صادقعليه‌السلام فرمود:پنير، غذايى خوب است ، نفس آدمى را خوشبو مى كند. غذاى خورده شده را هضم مى نمايد و غذايى را كه بعدا خورده مى شود، گوارا مى سازد.(٨٤٧)
درمان با سركه در كتاب كافى
ذكر شده است كه امام صادقعليه‌السلام فرمود:سركه ، باعث تقويت عقل مى شود.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و امام صادقعليه‌السلام فرمودند:خانه اى كه در آن سركه باشد، فقير نمى شود.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:سركه انگور، جانوران شكم را نابود مى سازد و دهان را محكم مى گرداند.
همچنين فرمود:سركه ، قلب را روشن مى سازد.
باز هم مى فرمايد:سركه ، لثه را محكم مى كند، جانوران داخل شكم را مى كشد و باعث تقويت عقل مى شود.(٨٤٨)
درمان با زيتون و روغن آن
امام صادقعليه‌السلام فرمود:رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: روغن زيتون بخوريد، و به بدن بماليد كه از درخت مباركى مى باشد.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:زيتون قوه باه را زياد مى كند.حضرتعليه‌السلام در جايى ديگر فرمودند:زيتون ، باد بدن را از بين مى برد.(٨٤٩)
درمان با جو در كتاب مكارم
از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است كه فرمود:غذاى رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نان جو، حلوايش خرما و خورشتش زيتون بود.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:اگر خدا، سراغ داشته كه در غذاى ديگر بيشتر از جو، شفادهندگى باشد، جو را غذاى پيامبران قرار نمى داد.(٨٥٠)
درمان با برنج
زراره مى گويد: دايه حضرت موسى بن جعفرعليه‌السلام را مشاهده نمودم كه به دهان آن حضرت برنج مى گذاشت و اصرار داشت كه حتما بخورد. متاءثر شدم و به حضور امام صادقعليه‌السلام ، پدر آن بزرگوار، شرفياب گشتم ، آن گرامى فرمود:گمان مى كنم از رفتار دايه ابى الحسن موسىعليه‌السلام ، متاءثر گشته اى ؟عرض كردم :آرى ! پدر و مادرم به فدايت .فرمود:برنج ، غذاى خوبى است روده را باز كرده و فراخ مى سازد. بواسير را درمان مى كند و ما بر مردمان عراق ، غبطه مى خوريم كه برنج و آب سرد مى خورند؛ چرا كه اين دو، روده ها را فراخ كرده و بواسير را درمان مى سازند.
خالد بن نجيح مى گويد: از دل درد به امام صادقعليه‌السلام شكايت نمودم به من فرمود:برنج را بشور، سپس آن را در سايه ، خشك كن بعد از آن ، مقدارى بكوب ، هر روز از آن ، به اندازه اى كه مى توانى بخور!
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:سرور غذاهاى دنيا و آخرت ، گوشت و برنج است
درمان با عدس و نخود در كتاب كافى
به نقل از امام رضاعليه‌السلام آمده است :نخود، براى درد كمر بسيار مفيد است .امام صادقعليه‌السلام در كتاب كافى مى فرمايد: اميرالمؤ منين علىعليه‌السلام فرمود:خوردن عدس ، رقت قلب مى آورد و اشك را جارى مى گرداند.
امام صادقعليه‌السلام فرمود: روزى يكى ، از قساوت قلب به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شكايت كرد، آن گرامى فرمود:بر تو باد خوردن عدس ! چرا كه باعث رقت قلب و جارى شدن اشك مى گردد.
درمان با باقلا امام صادقعليه‌السلام فرمود:خوردن باقلا، باعث جلوگيرى از پوكى استخوان ، زيادى و تقويت مغز و توليد خون مى گردد.
همچنين فرمودند:باقلا را با پوستش بخوريد، كه باعث تقويت و دباغى معده مى شود.
ايشان در جايى ديگر فرمودند:خوردن باقلا، هيچ گونه بيمارى و مرضى نمى آورد، بلكه شفا دهنده است.(٨٥١)
درمان با انگور
امام صادقعليه‌السلام فرمود:يكى از پيامبران از غم و اندوه به خداوند شكايت كرد. خداوند سبحان به او دستور داد تا انگور بخورد.
همچنين فرمودند:وقتى طوفان و باران نوح پايان يافت و جسدهاى مرده پديدار شد، حضرت نوحعليه‌السلام منظره را مشاهده نمود، به شدت غمگين گشت و اندوهگين گرديد. در اين موقع خداوند متعال به وى وحى فرمود: انگور سياه بخور تا غم و اندوهت فرو نشيند.(٨٥٢)
درمان با انار و فوايد آن
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كس يك دانه انار بخورد، اين دانه انار در مقابل ، شيطان وسوسه را به مدت چهل روز بيمار مى گرداند.
عبداللّه بن سنان مى گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود:بر شما باد خوردن انار شيرين ! زيرا اگر يك دانه از آن وارد معده شود، يك بيمارى از بدن ، از بين مى رود و شيطان وسوسه را نابود مى سازد.
در كتاب عده ، به نقل از خراسانى آمده است :خوردن انار شيرين ، قدرت جماع را افزوده و نوزاد را زيبا مى كند.
صالح بن عقبه مى گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه مى فرمود:انار را با پيه آن بخوريد؛ زيرا معده را دباغى كرده و ذهن آدمى را نيرو مى بخشد.
در جايى ديگر فرمودند:انارى نيست ، مگر آن كه در آن ، دانه اى از بهشت باشد. هر گاه دانه اى از انار افتاد و يا پرتاب شد، آن را بخوريد. چنين دانه اى در هر معده اى وارد شود، قطعا آن را چهل روز نورانى خواهد ساخت و شيطان وسوسه را دور خواهد كرد.
همچنين ايشان فرمودند:به كودكان خود انار بخورانيد؛ زيرا موجب رشد سريع آنها مى گردد.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كس هنگام خوابيدن انار بخورد، تا صبح از شر در امان است.(٨٥٣)
درمان با سيب
امام صادقعليه‌السلام فرمود:خوردن سيب ، معده را خوشبو مى سازد.
امام كاظمعليه‌السلام مى فرمود:براى سيب ، منافع زيادى وجود دارد. نافع سم ، جادو، ديوانگى و بلغم مى باشد و چيزى سريعتر از آن در درمان سود ندارد.
امام صادقعليه‌السلام فرمود كه اميرالمؤ منينعليه‌السلام فرمود:سيب بخوريد، چرا كه باعث قوى شدن معده مى شود.
ايشان فرمودند:اگر مردم مى دانستند كه سيب چه خواصى دارد، بيماران خود را هرگز با غير از سيب درمان نمى كردند.
باز هم در جايى ديگر مى فرمايند:به بيماران تب دار خود، سيب بدهيد بخورند، كه چيزى سودمندتر از سيب وجود ندارد.
ابن بكير مى گويد: روزى در مدينه ، خون دماغ شدم از امام صادقعليه‌السلام پرسيده شد كه چه چيزى خون دماغ را بند مى آورد، فرمود:به او آب سيب بدهيد.بعد از آن كه نوشيدم ، خونريزى دماغم قطع شد. هر گاه مار يا عقرب يكى از مردم را نيش مى زد، مى فرمود:به او آب سيب بدهيد.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در وصيتى به حضرت علىعليه‌السلام يكى از چيزهايى را كه باعث فراموشى مى شمارند، خوردن سيب ترش است
ابى بصير مى گويد: از امام باقرعليه‌السلام شنيدم كه مى فرمود:هر گاه اراده كردى كه سيب بخورى ، قبل از خوردن ، آن را بو كن اگر چنين كردى ، تمام بيماريها را از بدن تو خارج مى كند...(٨٥٤)
درمان با به
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كس يك دانه به بخورد، خداوند سبحان چهل روز حكمت را از سر زبان او جارى خواهد ساخت
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به جعفر فرمود:يا جعفر! به بخور كه باعث تقويت قلب است و ترسو را شجاع مى كند.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كس به را ناشتا بخورد، فرزند او زيبا چهره مى شود.
ايشان فرمودند:به غم و اندوه را مى زدايد؛ همانگونه كه دست عرق پيشانى را مى زدايد.
امام صادقعليه‌السلام به نقل از پدرانش ، به نقل از اميرالمؤ منان حضرت علىعليه‌السلام فرمود:خوردن به ، قدرت مرد را مى افزايد و ضعف او را مى زدايد.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:خوردن به ، دل را زنده و بخيل را سخاوتمند و ترسو را شجاع مى سازد.
در جايى ديگر فرمودند:يا على ! هر كس سه روز ناشتا، به خورد، ذهنش صاف ، تمام وجودش سرشار از حلم و علم مى شود و از كيد شيطان و سربازانش در امان خواهد ماند.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:به بخوريد و به ديگران نيز هديه كنيد؛ زيرا كه چشمان را روشنى مى بخشد و محبت را در قلب وارد مى كند. آن را به باردارانتان بدهيد؛ چرا كه موجب زيبايى فرزند مى شود.
و در روايت ديگرى مى فرمايد:موجب نيكو شدن اخلاق و خوى فرزندانتان مى گردد.
امام رضاعليه‌السلام فرمود:بر شما باد خوردن به ! چرا كه موجب زيادى عقل مى شود.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كس ناشتا به بخورد، خود و فرزندان آينده اش ، زيبا صورت مى شود.(٨٥٥)
درمان با گلابى
امام صادقعليه‌السلام فرمود:بر شما باد خوردن گلابى ! كه به اذن خدا، قلب را جلا مى دهد و دردهاى بدن را آرام مى سازد.
امام صادقعليه‌السلام فرمود:خوردن گلابى ، معده را دباغى و قوى مى كند. گلابى با به ، يك خاصيت دارد كه با شكم سير خورده شود، سودش بيشتر از شكم خالى است ، هر كس دچار ناراحتى قلب شود بايد از آن بخورد و جانشين غذا نيز مى باشد.
مردى از درد قلب و گرفتگى آن به امام صادقعليه‌السلام شكايت نمود، آن حضرت به او فرمود:گلابى بخور خوب مى شوى.(٨٥٦)
درمان با انجير
امام رضاعليه‌السلام فرمود:انجير، بوى بد دهان را مى برد، استخوانها را محكم مى سازد، موجب رويش مو مى شود، درمان بيماريها است و با آن ، نياز به دارو نيست
سپس افزود:انجير شبيه ترين ميوه به ميوه هاى بهشتى مى باشد.
اميرمومنان علىعليه‌السلام فرمود:خوردن انجير، موجب نرمى مزاج مى شود و براى بادهاى قلنجى مفيد است ، پس از آن به اندازه بخوريد و در خوردن آن افراط نكنيد.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:انجير را به صورت تازه و خشك شده بخوريد؛ چرا كه باعث زيادى قوه باه و درمان بواسير و نقرس مى گردد.(٨٥٧)
درمان با خربزه
امام رضاعليه‌السلام فرمود:خوردن خربزه به صورت ناشتا، باعث فلج شدن مى گردد، پناه بر خدا.
اميرمؤ منانعليه‌السلام ، به نقل از پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:خربزه بخوريد كه آب آن ، رحمت است و شيرينى آن ، از شيرينى بهشت مى باشد.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:خربزه ده صفت دارد: غذا، آب ، شوينده مثانه ، سرمابر، گل خوشبو، شستشو دهنده شكم ، مقوى و زياد كننده قدرت جماع و باطراوت كننده صورت و پوست مى باشد.(٨٥٨)
درمان با كاسنى
امام صادقعليه‌السلام فرمود:كاسنى ، سرور سبزيجات است
ايشان به مردى فرمود:بر تو باد خوردن كاسنى ! چرا كه قدرت جماع و آميزش را افزوده و جنين را نيكو مى گرداند و طبع آن گرم است و موجب مى شود فرزند در رحم مادر، پسر باشد.
يكى از صالحين مى گويد: بعضى اوقات ، برخاستن براى اقامه نماز شب ، براى من دشوار مى شد و اين امر باعث ناراحتى من شده بود. در خواب امام زمان (عج ) را ديدم كه فرمود:بر تو باد خوردن كاسنى ! با خوردن آن ، اين كار به خواست خداوند بر تو آسان مى گردد.خوردن آن را زياد نمودم ، خداوند اين كار را برايم آسان نمود.(٨٥٩)
درمان با تره
از امام صادقعليه‌السلام درباره تره سئوال شد، فرمود:آن را بخوريد؛ زيرا كه در آن چهار خاصيت است : بوى دهان را خوشبو مى كند، بادشكن است ، درمان كننده بواسير و جذام نيز مى باشد.(٨٦٠)
درمان با كاهو
امام صادقعليه‌السلام فرمود:بر شما باد خوردن كاهو! زيرا كه خون را صاف و پاكيزه مى گرداند.
ايشان فرمودند:بر تو باد خوردن كاهو! زيرا باعث قطع شدن خونريزى مى شود.
اميرالمؤ منينعليه‌السلام ، به نقل از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله ، فرمود:كاهو بخور! زيرا خواب آور است و غذا را هضم مى كند.(٨٦١)
درمان با كدو
در كتاب عده ، از امام باقر يا امام صادقعليه‌السلام آمده است كه فرمودند:كدو، عقل و نيروى عقلى را زياد مى كند.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:اگر خواستيد طبخ و آشپزى كنيد، بيشتر كدو بخوريد، زيرا كه قلب محزون را شاد و مسرور مى گرداند.
ايشان به حضرت علىعليه‌السلام فرمودند:كدو بخور! كه هر كس بخورد، چهره اش زيبا و نيكو مى گردد. كدو، غذاى من و پيامبران قبل از من مى باشد.(٨٦٢)
درمان با هويج
امام صادقعليه‌السلام فرمود:خوردن هويج ، براى كليه مفيد و مقوى جنسى است
همچنين مى فرمايد:هويج براى قلنج و بواسير نافع مى باشد و نيز براى جماع مفيد است.(٨٦٣)
درمان با شلغم
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هيچ كس نيست ، مگر آن كه در او ريشه جذام باشد، پس آن را با شلغم ذوب كنيد.(٨٦٤)
همچنين شلغم ، قوه بينايى را زياد و غرايز جنسى را تقويت و ادرار را نيز زياد مى كند.(٨٦٥)
درمان با بادنجان
امام صادقعليه‌السلام فرمود:بادنجان زياد بخوريد؛ چرا كه براى طبيعت سودائى ، بسيار نافع است
ايشان فرمودند:بادنجان سرخ شده و بورانى را بخوريد؛ چرا كه از بيمارى جذام جلوگيرى مى كند و درمان است
در جايى ديگر فرمودند:بادنجان را زياد بخوريد، آن هم هنگام بارور شدن درخت خرما، چرا كه درمان كننده هر دردى است : چهره را بشاش و نورانى ، رگها را نرم و قدرت جماع را نيز زياد مى سازد.(٨٦٦)
درمان با پياز و سير
ايشان فرمودند:پياز، نفس دهان را خوشبو مى كند و غم را مى زدايد و نيروى جنسى را تقويت مى كند.
ايشان فرمودند:پياز، بيمارى و ناخوشى را از بين مى برد، رگها را قوى مى گرداند، قدرت پاها را بالا مى برد، نيروى جنسى را افزايش مى دهد و تب بر است
حضرتعليه‌السلام در جايى ديگر مى فرمايد:پياز بخوريد، كه در آن سه خصلت است : دهان را خوشبو مى كند، لثه را محكم مى گرداند، قوه باه را زياد مى كند و پوست صورت را شفاف مى سازد.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:اگر وارد شهر جديدى شديد، از پياز آن شهر بخوريد كه از بيمارى وبا، مصون خواهيد شد.
از امام صادقعليه‌السلام راجع به منافع سير، پياز و تره سؤ ال شد، فرمود:خوب است خام خورده شوند.
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:سير بخوريد، و خود را با آن درمان سازيد، چرا كه درمان كننده هفتاد بيمارى است
درمان با سياهدانه
امام صادقعليه‌السلام فرمود:در سياهدانه ، شفاى هر بيمارى است ، اما از آن براى تب ، سردرد، ورم چشم و درد معده و هر دردى استفاده مى كنيم و به وسيله آن از خدا شفا مى گيريم
درمان با گوشت كبوتر
امام محمد باقرعليه‌السلام فرمود:گوشت كبوتر، گوشت بابركتى است آن را به آدم مبتلا به يرقان ، بخورانيد و بريان كنيد.(٨٦٧)
درمان با خرما
پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:خرما را ناشتا بخوريد كه كرمهاى شكم را مى كشد.(٨٦٨)
امام صادقعليه‌السلام فرمود:زنانتان را در حاملگى خرما بدهيد، تا فرزندانتان زيبا شوند.(٨٦٩)
درمان با گوشت بره
امام صادقعليه‌السلام فرمود:هر كس دچار ضعف قلب و بدن است ، بايد گوشت بره با شير بخورد.
درمان با كشمش
پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:بر شما باد به كشمش ! كه سودا را برطرف مى كند و بلغم را مى خورد و تن را سالم و اخلاق را نيكو مى كند و اعصاب را قوى كرده و ضعف و بيمارى را از بين مى برد.
درمان با سنجد
امام صادقعليه‌السلام فرمود:سنجد، گوشت آن گوشت ، پوستش پوست و هسته اش استخوان را مى روياند. با اين حال ، كليه ها را گرم و معده را شستشو و پاكيزه ميگرداند و نگهدار انسان از بواسير و قطره ، قطره آمدن بول است ساقها را نيرومند و عرق جزام را ريشه كن مينمايد.(٨٧٠)
9 -آداب معنوي
١-نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، حكمت ٤،٣،ص ١٢٣٥
٢-ترجمه المراقبات ، ص ٢٥٧-٢٣٠.
٣-- ترجمه المراقبات
٤-ترجمه المراقبات
٥-ترجمه المراقبات
٦-ترجمه المراقبات
٧-ترجمه المراقبات
٨-ترجمه المراقبات
٩-ترجمه المراقبات
١٠-ترجمه المراقبات
١١-ترجمه المراقبات
١٢-ترجمه المراقبات
١٣-همان
١٤-ترجمه المراقبات
١٥-ترجمه المراقبات
١٦-ترجمه المراقبات
١٧-مفاتيح الجنان ، ص ٩٣.
١٨-مفاتيح الجنان ، ص ٥٠، فصل چهارم ، در فضيلت واعمال شب و روز جمعه
١٩-مفاتيح الجنان ، اعمال شب جمعه ، ص ٥٢.
٢٠-مفاتيح الجنان در اعمال روز جمعه ، ص ٩٢-٦١.
٢١-حدث اصغر به هر امرى كه وضو راباطل كند و موجب وضو براى نماز شود گفته مى شود و حدث اكبر به هر امرى كه موجب غسل براى نماز شود، مانند احتلام و جماع ، اطلاق مى گردد.
٢٢-كسى كه زيارتش مى كنند.
٢٣-مفاتيح الجنان ، در آداب زيارت ، ص ٥٤٥-٥٥١.
٢٤-مجمع البيان
٢٥-ثواب اعمال
٢٦-بحارالانوار، ج ٩٢، ص ٢٩٦.
٢٧-مشكل گشاى معنوى و تفسير نورالثقلين
٢٨-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢٣٦.
٢٩-همان ، ص ٢٤٥.
٣٠-داروخانه معنوى ، ص ١٩٢.
٣١-داروخانه معنوى ، ص ١٩١.
٣٢-داروخانه معنوى ، ص ١٩٠.
٣٣-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢١٤.
٣٤-داروخانه معنوى ، ص ١٩٠.
٣٥-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢١٥.
٣٦-داروخانه معنوى ، ص ١٨٠ و ١٨١.
٣٧-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢٢٢.
٣٨-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢١٤، ٢٢٢ و ٢٤٣- داروخانه معنوى ، ص ١٩٤.
٣٩-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢١٣ و ص ٢٤٠.
٤٠-داروخانه معنوى ، ص ١٧٩ و ١٨٠.
٤١-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢١٥.
٤٢-داروخانه معنوى ، ص ١٩٢.
٤٣-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢١٥.
٤٤-داروخانه معنوى ، ص ٢٠٠.
٤٥-همان ، ص ٢٠٢.
٤٦-مشكل گشاى معنوى ، ص ٢٤٥.
٤٧-همان ، ص ٢٢٨.
٤٨-نور / ٣٢
٤٩-احكام خانواده و آداب ازدواج آيه اللّه مدرسى ، ص ٢٤٨.
٥٠-احكام خانواده و آداب ازدواج آيه اللّه مدرسى ، ص ٢٥٣.
٥١-همان
٥٢-همان
٥٣-همان ، ص ٢٥٤.
٥٤-همان ، ص ٢٥٨.
٥٥-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٥٩.
٥٦-حلية المتقين ، آداب نكاح ، فصل سوم ، ص ٦٩.
٥٧-همان
٥٨-همان
٥٩-همان
٦٠-همان
٦١-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٦٠.
٦٢-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٦٣-٢٦٠.
٦٣-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٦٥-٢٦٣.
٦٤-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٦٩.
٦٥-حلية المتقين ، ص ٧٥-٧٣.
٦٦-ترجمه تحرير الوسيله ، ج ٤، ص ١٢.
٦٧-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٣٧-٢٣٤.
٦٨-حلية المتقين ، احكام ايام حمل ، فصل هشتم ، ص ٨٢.
٦٩-حلية المتقين ، ص ٨٩-٨٢.
٧٠-ترجمه تحريرالوسيله ج ٤، ص ١٠٨.
٧١-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٣٢.
٧٢-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٣٣.
٧٣-همان ، ص ٢٣٤.
٧٤-همان ، ص ٧٤.
٧٥-همان
٧٦-همان ، ص ٧٥.
٧٧-توضيح المسائل ، م ٢٤٨٧.
٧٨-همان ، م ٢٤٨٨.
٧٩-همان
٨٠-همان ، م ٢٤٨٩.
٨١-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٧٦.
٨٢-همان ، ص ٢٣٨.
٨٣-همان ، ص ٢٣٩.
٨٤-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٣٩.
٨٥-همان ، ص ٢٤١.
٨٦-همان ، ص ٢٤٢.
٨٧-همان
٨٨-همان ، ص ٢٤٣.
٨٩-احكام خانواده و آداب ازدواج آية اللّه مدرسى ، ص ٢٤٣.
٩٠-حلية المتقين ، فصل يازدهم در آداب تربيت فرزندان ، ص ٩١.
٩١-همان
٩٢-همان ، ص ٩٢.
٩٣-همان ، ص ٩٣.
٩٤-تربيت فرزند استاد مظاهرى
٩٥-توضيح المسائل ، م ٧٨.
٩٦-النضيد، ج ١، ص ١٣٩.
٩٧-توضيح المسائل ، م ٧٨.
٩٨-النضيد، ج ١، ص ١٣٩.
٩٩-توضيح المسائل ، م ٧٨.
١٠٠-النضيد، ج ١، ص ١٣٩.
١٠١-توضيح المسائل ، م ٧٨.
١٠٢-النضيد، ج ١، ص ١٤٠.
١٠٣-توضيح المسائل ، م ٧٨.
١٠٤-همان
١٠٥-النضيد، ج ١، ص ١٤٠.
١٠٦-النضيد، ج ١، ص ١٤٠.
١٠٧-حلية المتقين فصل يازدهم ، آداب بيت الخلاء، ص ١٤٣.
١٠٨-همان
١٠٩-توضيح المسائل ، م ٧٩.
١١٠-همان
١١١-النضيد، ج ١، ص ١٤٣.
١١٢-توضيح المسائل ، م ٧٩.
١١٣-حلية المتقين ، فصل يازدهم آداب بيت الخلاء
١١٤-النضيد، ج ١، ص ١٤٣
١١٥-توضيح المسائل ، م ٧٩.
١١٦-النضيد، ج ١، ص ١٤٣.
١١٧-توضيح المسائل ، م ٧٩.
١١٨-حلية المتقين آداب بيت الخلاء.
١١٩-توضيح المسائل ، م ٨٠.
١٢٠-النضيد، ج ١، ص ١٤٣.
١٢١-توضيح المسائل ، م ٨٠.
١٢٢-النضيد، ج ١، ص ١٤٣.
١٢٣-توضيح المسائل ، م ٨٠.
١٢٤-النضيد، ج ١، ص ١٤٣.
١٢٥-توضيح المسائل ، م ٨١.
١٢٦-النضيد، ج ١، ص ١٤٣.
١٢٧-همان
١٢٨-همان
١٢٩-همان
١٣٠-حلية المتقين آداب بيت الخلاء.
١٣١-عروة الوثقى ، ج ١، فصل فى بعض مستحبات الوضوء، ص ١٩٨ تا ٢٠٠.
١٣٢-همان
١٣٣-النضيد، ج ١، ص ١٢٠ كتاب الطهارة
١٣٤-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٣٦.
١٣٥-همان
١٣٦-مفاتيح الجنان ، ص ٣٦.
١٣٧-النضيد، ج ١، ص ١٢٠.
١٣٨-عروة الوثقى ، ج ١، فصل فى بعض مستحبات الوضوء، ص ١٩٨ تا ٢٠٠.
١٣٩-توضيح المسائل، م ٢٦٤.
١٤٠-النضيد، ج ١، ص ١٢٠.
١٤١-مفاتيح الجنان ، ص ٣٨.
١٤٢-همان ، ص ٣٨.
١٤٣-النضيد، ج ١، ص ١٢٠.
١٤٤-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٣٨.
١٤٥-عروة الوثقى ، ج ١، فصل فى بعض مستحبات الوضوء، ص ١٩٨ تا٢٠٠.
١٤٦-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٣٩.
١٤٧-النضيد، ج ١ ص ١٢٠.
١٤٨-عروة الوثقى ، ج ١، ص ١٩٨ تا ٢٠٠.
١٤٩-عروة الوثقى ، ج ١، ص ١٩٨ تا ٢٠٠.
١٥٠-مفاتيح الجنان
١٥١-عروة الوثقى ، ج ١، ص ٢٠٠ تا ٢٠٢.
١٥٢-النضيد، ج ١، ص ١٥٩.
١٥٣-النضيد، ج ١، ص ١٦٠.
١٥٤-احكام بانوان ، محمد وحيدى ، ص ١٣٣ بهنقل از عروة الوثقى ، ج ١، ما يكره على الجنب
١٥٥-النضيد، ج ١، ص ١٥٤.
١٥٦-توضيح المسائل ، م ٥٥٩.
١٥٧-همان ، م ٥٦٤.
١٥٨-همان ، م ٥٦٤.
١٥٩-ترجمه تحرير الوسيله ، ج ١، ص ١٠٨، مساءله ١٢.
١٦٠-همان ، ص ١٠٩ مساءله ١٣.
١٦١-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٠٩ و ١١٠.
١٦٢-النضيد، ج ١، ص ٢٣٥.
١٦٣-همان ، ص ٢٣٦.
١٦٤-همان
١٦٥-همان ، ص ٢٣٧.
١٦٦-النضيد، ج ١، ص ٢٣٧.
١٦٧-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١ ص ١٤٨، گفتار درغسل هاى مستحبى
١٦٨-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٥٠.
١٦٩-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٤٨ تا ١٥٢.
١٧٠-توضيح المسائل ، م ٦٤٤.
١٧١-همان ، م ٦٤٥.
١٧٢-توضيح المسائل ، م ٦٩٨.
١٧٣-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٦٤، مساءله ٨.
١٧٤-همان
١٧٥-توضيح المسائل ، احكام نماز
١٧٦-همان
١٧٧-همان
١٧٨-همان
١٧٩-همان ، م ٧٥١.
١٨٠-حاشيه مفاتيح الجنان ، آداب دخول نماز، ص ٤٥.
١٨١-توضيح المسائل ، م ٨٦٤.
١٨٢-همان
١٨٣-النضيد، ج ٢، ص ٢٢٦ مستحبات اذان و اقامه
١٨٤-همان ، ص ٢٢٧.
١٨٥-همان
١٨٦-همان
١٨٧-همان ، ص ٢٣٠.
١٨٨-همان ص ٢٣١.
١٨٩-همان ص ٢٣٣.
١٩٠-همان ، ص ٢٣٤.
١٩١-النضيد، ج ٢، ص ٢٣٤.
١٩٢-توضيح المسائل ، م ٩٢١.
١٩٣-همان ، م ٩٢٥.
١٩٤-همان ، م ٩٣٣.
١٩٥-همان
١٩٦-همان ، م ١١٦٤.
١٩٧-توضيح المسائل ، م ٩٤٥.
١٩٨-همان ، م ٩٥٥.
١٩٩-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٥٠.
٢٠٠-همان ص ٢٤٩.
٢٠١-همان ، ص ٢٥٠.
٢٠٢-همان
٢٠٣-توضيح المسائل ، م ٩٦٧.
٢٠٤-همان ، م ٩٧٧.
٢٠٥-توضيح المسائل ، م ٩٧٧.
٢٠٦-همان
٢٠٧-همان
٢٠٨-همان
٢٠٩-همان
٢١٠-همان ، م ٩٨٧.
٢١١-همان ، م ٩٩٧.
٢١٢-همان ، م ١٠٠٤.
٢١٣-همان ، م ١٠١٤.
٢١٤-توضيح المسائل ، م ١٠١٧.
٢١٥-همان
٢١٦-همان
٢١٧-همان
٢١٨-همان
٢١٩-همان ، م ١٠١٨.
٢٢٠-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٦١، م ٢١.
٢٢١-همان
٢٢٢-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٦١.
٢٢٣-همان ، ص ٢٦٢.
٢٢٤-النضيد، ج ٢، ص ٢٧٧.
٢٢٥-همان ، ٢٧٩.
٢٢٦-همان ، ص ٢٨٢.
٢٢٧-همان ، ص ٢٨٥.
٢٢٨-همان ، ص ٢٩١.
٢٢٩-ترجمه تحريرالوسيله ، ص ٢٥٤، م ٣.
٢٣٠-توضيح المسائل ، م ١٠١٩.
٢٣١-همان ، م ١٠٢٠.
٢٣٢-همان ، م ١٠٢١.
٢٣٣-همان ، ١٠٢٩.
٢٣٤-همان ، م ١٠٣٨.
٢٣٥-همان ، م ١٠٤٣.
٢٣٦-همان
٢٣٧-همان
٢٣٨-توضيح المسائل ، م ١٠٤٣.
٢٣٩-همان ، م ١٠٤٤.
٢٤٠-حاشيه مفاتيح الجنان ، آداب ركوع ، ص ٥٢.
٢٤١-همان
٢٤٢-همان ، ص ٥٣.
٢٤٣-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٦٦، م ٢١.
٢٤٤-همان
٢٤٥-النضيد، ج ٢، ص ٣١١.
٢٤٦-توضيح المسائل ، م ١٠٩١.
٢٤٧-توضيح المسائل ، م ١٠٩١.
٢٤٨-توضيح المسائل ، م ١٠٩١.
٢٤٩-همان ، م ١٠٩٩.
٢٥٠-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٧٢، م ٩.
٢٥١-همان ، ص ٢٧٧، م ٨.
٢٥٢-همان
٢٥٣-النضيد، ج ٢، ص ٣١٣.
٢٥٤-ص ٣١٣ همان
٢٥٥-همان ، ص ٣١٤.
٢٥٦-توضيح المسائل ، م ١٠٩٢.
٢٥٧-همان
٢٥٨-توضيح المسائل ، م ١١٠٣.
٢٥٩-همان ، م ١١٠٣.
٢٦٠-همان
٢٦١-همان
٢٦٢-همان
٢٦٣-همان ، م ١١٠٥.
٢٦٤-همان ، م ١١١٧.
٢٦٥-همان
٢٦٦-توضيح المسائل ، م ١١١٨.
٢٦٧-همان
٢٦٨-همان ، م ١١١٩.
٢٦٩-همان ، م ١١٢٠.
٢٧٠-همان ، م ١١٢١.
٢٧١-همان
٢٧٢-همان
٢٧٣-النضيد، ج ٢، ص ٣٤٣.
٢٧٤-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٧٣، م ١٠.
٢٧٥-همان ، ص ٢٧٤.
٢٧٦-همان
٢٧٧-همان
٢٧٨-همان
٢٧٩-همان
٢٨٠-همان
٢٨١-همان
٢٨٢-همان
٢٨٣-توضيح المسائل ، م ١١٠٤.
٢٨٤-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٦١.
٢٨٥-توضيح المسائل ، م ١١٢٢.
٢٨٦-همان
٢٨٧-همان
٢٨٨-م ١١٢٣.همان
٢٨٩-حاشيه مفاتيح الجنان ، آداب تسبيح حضرت زهرا(س )، ص ٧٠.
٢٩٠-همان ، ص ٧١.
٢٩١-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٧٦.
٢٩٢-همان ، ص ٧٩.
٢٩٣-همان
٢٩٤-همان ، ص ٨٠.
٢٩٥-همان ، ص ٨٦.
٢٩٦-همان ، ص ٨٩.
٢٩٧-همان ، ص ٩٤.
٢٩٨-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٩٦.
٢٩٩-همان ، ص ١٠١.
٣٠٠-همان ، ص ١٠١.
10
آداب معنوي ٣٠١-همان ، ص ١٠٢.
٣٠٢-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ١١٣.
٣٠٣-همان ، ص ١٢٠.
٣٠٤-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ١٢٦ و ص ١٢٩.
٣٠٥-همان ، ص ١٣٠.
٣٠٦-همان
٣٠٧-همان ، ص ١٣١.
٣٠٨-همان ، ص ١٣٣.
٣٠٩-همان ، ص ١٣٥.
٣١٠-همان ، ص ١٣٨.
٣١١-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ١٥٠.
٣١٢-توضيح المسائل ، م ١٣٦٩.
٣١٣-همان ، م ٧٩٣.
٣١٤-النضيد، ج ٢، ص ٣٣٥.
٣١٥-همان ، ص ٣٣٦.
٣١٦-همان
٣١٧-توضيح المسائل ، م ١١٦٥.
٣١٨-همان ، م ١٢٧٠.
٣١٩-همان ، م ١٣٧٤.
٣٢٠-همان ، م ١٣٧٨.
٣٢١-همان ، م ١٣٨٩.
٣٢٢-همان ، م ٨٠٢.
٣٢٣-همان ، م ٨٨٦.
٣٢٤-توضيح المسائل ، م ١١٥٧.
٣٢٥-همان
٣٢٦-همان
٣٢٧-همان
٣٢٨-همان
٣٢٩-همان
٣٣٠-همان ، م ١١٥٨.
٣٣١-همان
٣٣٢-همان
٣٣٣-النضيد، ج ٣، ص ٤٧.
٣٣٤-النضيد، ج ٣، ص ٤٨.
٣٣٥-توضيح المسائل ، م ١١٦.
٣٣٦-همان ، م ٨٦٥.
٣٣٧-همان
٣٣٨-همان
٣٣٩-همان
٣٤٠-همان ، م ٨٩١.
٣٤١-اسرارالصلوة ، ص ١١٧.
٣٤٢-النضيد، ج ١، ص ١١٥.
٣٤٣-توضيح المسائل ، م ١٣٩٩.
٣٤٤-همان ، م ١٤٠٠.
٣٤٥-همان ، م ١٤٠٢.
٣٤٦-همان ، م ١٤٠٣.
٣٤٧-توضيح المسائل ، م ١٤١٨.
٣٤٨-همان ، م ١٤٣٥.
٣٤٩-همان ، م ١٤٤٩.
٣٥٠-همان ، م ١٤٥٠.
٣٥١-همان ، م ١٤٦٢.
٣٥٢-همان ، م ١٤٦٦.
٣٥٣-همان ، م ١٤٨٠.
٣٥٤-توضيح المسائل ، م ١٤٨٠.
٣٥٥-همان ، م ١٤٨١.
٣٥٦-همان ، م ١٤٨٢.
٣٥٧-همان
٣٥٨-همان ، م ١٤٨٣.
٣٥٩-همان
٣٦٠-همان ، م ١٤٨٤.
٣٦١-همان ، م ١٤٨٥.
٣٦٢-همان
٣٦٣-همان ، م ١٤٨٦.
٣٦٤-توضيح المسائل ، م ١٤٨٧.
٣٦٥-النضيد، ج ٣، ص ٤٩٦.
٣٦٦-همان ، م ١٤٨٨.
٣٦٧-همان ، م ١٤٨٩.
٣٦٨-همان ، م ١٤٩٠.
٣٦٩-همان
٣٧٠-النضيد، ج ٣، ص ٤٧٧.
٣٧١-همان
٣٧٢-همان
٣٧٣-النضيد، ج ٣، ص ٤٨٠.
٣٧٤-همان ، ص ٤٨٦.
٣٧٥-همان ، ص ٥٠٣.
٣٧٦-توضيح المسائل احكام نماز جمعه ، م ٢٣ و ٢٦.
٣٧٧-همان ، م ٣٨.
٣٧٨-همان ، م ٢٣.
٣٧٩-همان
٣٨٠-همان ، م ٢٧.
٣٨١-همان ، م ٢٨.
٣٨٢-همان
٣٨٣-توضيح المسائل ، م ٢٨.
٣٨٤-همان ، م ٢٩.
٣٨٥-همان ، م ٣١.
٣٨٦-همان
٣٨٧-همان
٣٨٨-همان
٣٨٩-همان
٣٩٠-همان
٣٩١-همان
٣٩٢-توضيح المسائل ، م ٣٣.
٣٩٣-همان ، م ٣٤.
٣٩٤-همان ، م ٣٦.
٣٩٥-همان ، م ٣٧.
٣٩٦-همان ، م ٥٢.
٣٩٧-همان ، م ٥١.
٣٩٨-توضيح المسائل مراجع ، مستحبات نماز جمعه ، ص ٨١٢.
٣٩٩-همان
٤٠٠-توضيح المسائل ، م ١٤٩١.
٤٠١-همان ، م ١٥٠٧.
٤٠٢-همان ، م ١٥٠٨.
٤٠٣-توضيح المسائل ، م ١٥١٠.
٤٠٤-همان ، م ١٥١١.
٤٠٥-همان
٤٠٦-همان ، م ١٥١٢.
٤٠٧-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٣٠٣ م ١١.
٤٠٨-همان
٤٠٩-همان
٤١٠-همان
٤١١-همان
٤١٢-همان ، ص ٣٠٤، م ١٢.
٤١٣-النضيد، ج ٣، ص ١٣٧.
٤١٤-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٤٢.
٤١٥-النضيد، ج ٢، ص ١٣٦.
٤١٦-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٤٢.
٤١٧-حاشيه مفاتيح الجنان ، ص ٤٣.
٤١٨-النضيد، ج ٢، ص ١٣٦.
٤١٩-توضيح المسائل ، م ٩١٣.
٤٢٠-النضيد، ج ٢، ص ١٣٦.
٤٢١-توضيح المسائل ، م ٩١٢.
٤٢٢-همان
٤٢٣-همان
٤٢٤-همان
٤٢٥-همان ، م ٨٤٩.
٤٢٦-توضيح المسائل ، م ٩١١.
٤٢٧-النضيد، ج ٢، ص ١٣٣.
٤٢٨-همان
٤٢٩-همان ، ص ١٣٤.
٤٣٠-همان ، ص ١٣٥.
٤٣١-توضيح المسائل ، م ٨٩٦.
٤٣٢-همان ، م ٨٩٧.
٤٣٣-عروة الوثقى ، ج ١، فصل ١٥ كتاب الصلاة ، ص ٦٠٠.
٤٣٤-همان
٤٣٥-همان
٤٣٦-همان
٤٣٧-همان
٤٣٨-همان
٤٣٩-توضيح المسائل ، م ٩١٤.
٤٤٠-عروة الوثقى ، ج ١، فصل ١٥ كتاب الصلاة ، ص ٦٠٠.
٤٤١-توضيح المسائل ، م ٩١٤.
٤٤٢-همان ، م ٩١٥.
٤٤٣-همان ، م ٩٠٨.
٤٤٤-النضيد، ج ٢، ص ١٣٧.
٤٤٥-النضيد، ج ٢، ص ١٤٢.
٤٤٦-همان
٤٤٧-همان ، ص ١٤٣.
٤٤٨-توضيح المسائل ، م ٨٩٦.
٤٤٩-النضيد، ج ٢، ص ١٤٣.
٤٥٠-همان
٤٥١-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٣٣، مساءله ١٧.
٤٥٢-توضيح المسائل ، م ٨٩٣.
٤٥٣-همان ، م ٨٩٥.
٤٥٤-توضيح المسائل ، م ٨٩٨.
٤٥٥-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٢، ص ٢٣٤.
٤٥٦-تحف العقول ، ص ٢٩٧.
٤٥٧-توضيح المسائل ، م ٧٦٤.
٤٥٨-العروة الوثقى ، ج ٢، ص ١١١، م ٦.
٤٥٩-همان ، م ٧.
٤٦٠-توضيح المسائل ، م ٧٦٧.
٤٦١-همان ، م ٧٨١.
٤٦٢-رساله نوين ، حضرت ١، ص ١٧٠.
٤٦٣-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٣٦.
٤٦٤-احكام ، وزارت آموزش و پرورش ، ص ٩٥.
٤٦٥-ترجمه تحريرالوسيله ج ١، ص ١٣٦.
٤٦٦-سراج الشيعه ، ص ١٠٢ و ١٠٣. مفاتيح الجنان ص ٧٨.
٤٦٧-مستدرك الوسائل ، ج ٣، ص ٤٤٧.
٤٦٨-مفاتيح الجنان ، ص ٣٣٨.
٤٦٩-مفاتيح الجنان ، ص ٦٤٣.
٤٧٠-همان ، ص ٦٥٥.
٤٧١-مفاتيح الجنان ، ص ٦٥٥.
٤٧٢-جعفر بن ابى طالبعليه‌السلام پسر عموى پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مى باشد.
٤٧٣-اين دعا در ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٢٤٤ آمده است
٤٧٤-مفاتيح الجنان ، ص ٦٩٢.
٤٧٥-همان ، ص ٢٩٣.
٤٧٦-همان ، ص ٥٦٨.
٤٧٧-جمال الاسبوع بكمالالعمل المشروع ، ص ٤٦.
٤٧٨-همان ، ص ٥٤.
٤٧٩-جمال الاسبوع بكمال العمل المشروع ، ص ٦٤.
٤٨٠-همان ، ص ٧٧.
٤٨١-جمال الاسبوع بكمالالعمل المشروع ، ص ٨٩.
٤٨٢-همان ، ص ٩٨.
٤٨٣-جمال الاسبوع بكمال العمل المشروع ، ص ١١٧.
٤٨٤-بحارالانوار، ج ٩٧، ص ١٣٣.
٤٨٥-المصباح المنير، ص ٤٦.
٤٨٦-مفاتيح الجنان ، ص ٢٧٣.
٤٨٧-مفاتيح الجنان ، ص ٢٧٤.
٤٨٨-همان ، ص ٢٨٦.
٤٨٩-بحارالانوار، ج ٩٨، ص ٣٩٦.
٤٩٠-مفاتيح الجنان ، ص ٢٨٦.
٤٩١-مفاتيح الجنان ، ص ٢٩٣.
٤٩٢-همان ، ص ٢٨٧.
٤٩٣-اقبال ، ص ٦٢٧.
٤٩٤-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٢٧.
٤٩٥-همان ، ص ٢٢٧.
٤٩٦-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٢٧.
٤٩٧-همان
٤٩٨-مفاتيح الجنان ، ص ٢٩٤.
٤٩٩-وسايل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٢٧.
٥٠٠-مفاتيح الجنان ، ص ٢٩٥.
٥٠١-همان ، ص ٢٩٦.
٥٠٢-وسائل شيعه ، ج ٥، ص ٢٢٨.
٥٠٣-همان
٥٠٤-همان
٥٠٥-همان
٥٠٦-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٢٨.
٥٠٧-همان
٥٠٨-همان
٥٠٩-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٢٨.
٥١٠-همان
٥١١-همان
٥١٢-مفاتيح الجنان ، ص ٣١٣.
٥١٣-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٢٩.
٥١٤-همان
٥١٥-مفاتيح الجنان ، ص ٣١٨.
٥١٦-همان ، ص ٣٢٠.
٥١٧-اقبال ، ص ٦٣٨.
٥١٨-وسائل شيعه ، ج ٥، ص ٢٣٤.
٥١٩-همان
٥٢٠-همان
٥٢١-همان
٥٢٢-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٣٤.
٥٢٣-همان
٥٢٤-همان ، ص ٢٣٥.
٥٢٥-همان ، ص ٢٣٥.
٥٢٦-همان
٥٢٧-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٣٥.
٥٢٨-همان
٥٢٩-آل عمران /٢٦.
٥٣٠-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٣٥.
٥٣١-همان
٥٣٢-همان
٥٣٣-همان
٥٣٤-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٣٥.
٥٣٥-همان
٥٣٦-همان ، ص ٢٣٦.
٥٣٧-همان
٥٣٨-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٢٣٦.
٥٣٩-صحيفه سجاديه ، دعاى ٤٤.
٥٤٠-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٤.
٥٤١-مفاتيح الجنان ، ص ٤٤٦.
٥٤٢-مفاتيح الجنان ، ص ٤٥٢
٥٤٣-مفاتيح الجنان ، ص ٣٧٣.
٥٤٤-همان ، ص ٤٥٢.
٥٤٥-مصباح المنير، ص ٣٩٣.
٥٤٦-همان ، ص ٣٩٤.
٥٤٧-مصباح المنير، ص ٣٢٨.
٥٤٨-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٤.
٥٤٩-مفاتيح الجنان ، ص ٢٢٠.
٥٥٠-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٦.
٥٥١-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٦.
٥٥٢-همان
٥٥٣-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٧.
٥٥٤-همان
٥٥٥-همان ، ص ١٨٨.
٥٥٦-همان
٥٥٧-همان
٥٥٨-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٨.
٥٥٩-همان
٥٦٠-همان
٥٦١-همان
٥٦٢-همان
٥٦٣-همان
٥٦٤-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ١٨٨.
٥٦٥-همان
٥٦٦-همان ، ص ١٨٩.
٥٦٧-همان
٥٦٨-همان
٥٦٩-مفاتيح الجنان ، ص ٤٨٤.
٥٧٠-المصباح المنير، ص ٤٢١.
٥٧١-همان ، ص ١٣٠.
٥٧٢-مفاتيح الجنان ، ص ٥٠٤.
٥٧٣-همان
٥٧٤-تقويم عبادى ، ص ١٠٥.
٥٧٥-المصباح المنير، ص ٤٣٦.
٥٧٦-مفاتيح الجنان ، ص ٥١٤.
٥٧٧-همان ، ص ٥١٥.
٥٧٨-همان ، ص ٥٢٧.
٥٧٩-توضيح المسائل ، م ١٥٢١.
٥٨٠-همان ، م ١٥٢٥.
٥٨١-مفاتيح الجنان ، ص ٥٦٢.
٥٨٢-همان ، ص ٥٦٤.
٥٨٣-همان ، ص ٥٦٨.
٥٨٤-مفاتيح الجنان ، ص ٥٨٢.
٥٨٥-نمازهاى مستحبى ، ص ١٣٧.
٥٨٦-اقبال ، ص ٥٥٣.
٥٨٧-بحارالانوار، ج ٩٨، ص ٣٣٤.
٥٨٨-وسائل الشيعه ، ج ٥، ص ٤٩٥.
٥٨٩-مفاتيح الجنان ، ص ٥٨٥.
٥٩٠-همان
٥٩١-بحارالانوار، ج ٩٨، ص ٣٤٨.
٥٩٢-مفاتيح الجنان ، ص ٥٩٨.
٥٩٣-همان ، ص ٥٩٩.
٥٩٤-مفاتيح الجنان ، ص ٦٠٧.
٥٩٥-مكارم الاخلاق ، ص ٣٩٤.
٥٩٦-همان ص ٣٩٦.
٥٩٧-بحارالانوار، ج ٩٥، ص ٧٨.
٥٩٨-مكارم الاخلاق ، ص ٣٩٦.
٥٩٩-سوره مومن / ١٩.
٦٠٠-مكارم الاخلاق ، ص ٣٩٦.
٦٠١-سوره مريم / ٤.
٦٠٢-مكارم الاخلاق ، ص ٣٩٦.
٦٠٣-همان ، ص ٣٩٧.
٦٠٤-نمازهاى مستحبى ، ص ١٥١.
٦٠٥-نمازهاى مستحبى ، ص ١٥١.
٦٠٦-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٣٨٧.
٦٠٧-النضيد، ج ٣، ص ١٥٧.
٦٠٨-نمازهاى مستحبى ، ص ١٥٤.
٦٠٩-مفاتيح الجنان ، ص ٤٨٤.
٦١٠-همان ، ص ٣٩٦.
٦١١-نمازهاى مستحبى ، ص ١٥٦.
٦١٢-منازل الآخرة ، ص ٢٦.
٦١٣-اسرارالصلوة ، ص ١٢٥.
٦١٤-بحارالانوار، ج ١٠٣، ص ٢٣٤.
٦١٥-حلية المتقين ، ص ٧٥.
٦١٦-المصباح المنير، ص ٤١٣.
٦١٧-نمازهاى مستحبى ، ص ١٦٢.
٦١٨-نمازهاى مستحبى ، ص ١٦٣.
٦١٩-مفاتيح الجنان ، ص ٤١٤.
٦٢٠-مفاتيح الجنان ، ص ٤٨٦.
٦٢١-مكارم الاخلاق ، ص ٢٤٥.
٦٢٢-سنن النبى ، ملحقات سفر، ص ١١٨.
٦٢٣-مفاتيح الجنان ، ص ٦٠٤.
٦٢٤-مكارم الاخلاق ، ص ٣٢٢.
٦٢٥-مفاتيح الجنان ، ص ٤٠٧.
٦٢٦-مكارم الاخلاق ، ص ٣٢١.
٦٢٧-همان ، ص ٣٢٨.
٦٢٨-نمازهاى مستحبى ، ص ١٧٠، به نقل از رساله لقاءاللّه ، ميرزا ملكى تبريزى، ص ٨١.
٦٢٩-مفاتيح الجنان ، ص ٤٦٢.
٦٣٠-مكارم الاخلاق ، ص ٣٢٠.
٦٣١-مكارم الاخلاق ، ص ٣٢٥.
٦٣٢-همان ، ص ٣٢٨.
٦٣٣-مكارم الاخلاق ، ص ٣٢٩.
٦٣٤-همان ، ص ٣٣١.
٦٣٥-همان ، ص ٣٣٣.
٦٣٦-همان ، ص ٣٣٩.
٦٣٧-بقره / ١٢٨.
٦٣٨-ابراهيم / ٤٢-٤٣.
٦٣٩-فرقان / ٧٤.
٦٤٠-مكارم الاخلاق ، ص ٣٣٤.
٦٤١-نوح / ٢٩.
٦٤٢-اسراء / ٢٥.
٦٤٣-مكارم الاخلاق ، ص ٣٣٥.
٦٤٤-مكارم الاخلاق ، ص ٣٣٦.
٦٤٥-مكارم الاخلاق ، ص ٣٤١.
٦٤٦-همان ، ص ٣٥١.
٦٤٧-توضيح المسائل ، م ١٧٥٠.
٦٤٨-همان ، م ١٧٤٩.
٦٤٩-م ٧ ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٢، ص ٣٤.
٦٥٠-توضيح المسائل ، م ١٧٤٨.
٦٥١-توضيح المسائل ، م ١٧٤٨.
٦٥٢-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٢، ص ٣٩، ش ٨.
٦٥٣-همان ، ش ٩.
٦٥٤-توضيح المسائل ، م ١٦٥٧.
٦٥٥-النضيد، ج ٥، ص ٢٣١.
٦٥٦-توضيح المسائل ، م ١٧٢٤.
٦٥٧-همان ، م ١٧١٥.
٦٥٨-همان ، م ١٧٤٨، ش ٤.
٦٥٩-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٢، ص ٣٩.
٦٦٠-همان ، ص ٤٠.
٦٦١-همان ، ج ٢، ص ٣٩.
٦٦٢-النضيد، ج ٥، ص ٢٤٧.
٦٦٣-توضيح المسائل ، م ١٧٥٣.
٦٦٤-همان ، م ١٧٥٤.
٦٦٥-همان ، م ١٩٣٥.
٦٦٦-همان ، م ١٩٦٢.
٦٦٧-همان ، م ١٩٧٣.
٦٦٨-همان ، م ١٩٧٤.
٦٦٩-توضيح المسائل ، م ٢٠٠٠.
٦٧٠-همان ، م ٢٠٠٢.
٦٧١-همان ، م ٢٠١٤.
٦٧٢-همان ، م ٢٠٢١.
٦٧٣-همان ، م ١٩٧٩.
٦٧٤-النضيد، ج ١٠، ص ٣٨٦.
٦٧٥-همان ، ص ٣٨٧.
٦٧٦-همان ، ص ٣٨٩.
٦٧٧-همان ، ص ٣٩٨.
٦٧٨-همان
٦٧٩-همان ، ص ٣٩٩.
٦٨٠-النضيد، ج ١٠، ص ٤٠٠.
٦٨١-همان ص ٤٠١.
٦٨٢-همان ، ص ٤٠٢.
٦٨٣-همان ، ص ٤٠٣.
٦٨٤-همان ، ص ٤٠٤.
٦٨٥-همان ، ص ٤٠٥.
٦٨٦-النضيد، ج ١٠، ص ٤٠٦.
٦٨٧-همان ، ص ٤٢٤ - ٤٠٧
٦٨٨-النضيد، ج ١٠، ص ٤٢٩.
٦٨٩-همان ، ص ٤٣٤.
٦٩٠-همان ، ص ٤٣٨.
٦٩١-همان ، ص ١٠٦.
٦٩٢-همان
٦٩٣-همان
٦٩٤-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٣، ص ١٤.
٦٩٥-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٣، ص ١٤.
٦٩٦-همان
٦٩٧-همان
٦٩٨-همان
٦٩٩-همان
٧٠٠-همان
٧٠١-همان
٧٠٢-همان
٧٠٣-همان
٧٠٤-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٣، ص ١٤.
٧٠٥-همان
٧٠٦-النضيد، ج ١٠، ص ٩٢.
٧٠٧-همان
٧٠٨-همان
٧٠٩-همان ، ص ٩٣.
٧١٠-همان ، ص ٩٤.
٧١١-النضيد، ج ١٠، ص ١٠٠.
٧١٢-همان ، ص ١٠٤.
٧١٣-توضيح المسائل ، م ٢٠٥٤.
٧١٤-احكام الحج آية اللّه مدرسى ، ص ٥٤.
٧١٥-همان
٧١٦-احكام الحج آية اللّه مدرسى ، ص ٥٥.
٧١٧-همان ص ٥٧.
٧١٨-همان ص ٥٨.
٧١٩-همان ، ص ٥٩.
٧٢٠-همان
٧٢١-همان
٧٢٢-همان ، ص ٦٠.
٧٢٣-احكام حج آية اللّه مدرسى ، ص ٦١.
٧٢٤-همان
٧٢٥-همان ، ص ٦٢.
٧٢٦-همان
٧٢٧-احكام حج آية اللّه مدرسى ، ص ٦٣.
٧٢٨-حلية المتقين ، ص ٢٩٧.
٧٢٩-همان ، ص ٢٩٩.
٧٣٠-حلية المتقين ، فصل سوم ، ص ٣٠٠.
٧٣١-همان ، فصل چهارم ، ص ٣٠٥.
٧٣٢-همان فصل هشتم ، ص ٣١٠.
٧٣٣-همان ، فصل نهم ، ص ٣١١.
٧٣٤-حلية المتقين ، ص ٤٤-٣٣.
٧٣٥-حلية المتقين ، ص ٦٥-٦٣.
٧٣٦-حلية المتقين ، ص ١٢٣-١١٥.
٧٣٧-حلية المتقين ، ص ١٤-٦.
٧٣٨-نمازهاى مستحبى عباس عزيزى ، ص ١٦.
٧٣٩-حلية المتقين ، ص ٦٠-٥٨.
٧٤٠-حلية المتقين ، ص ١٤١-١٢٦. / سوره كهف آيه آخر.
٧٤١-توضيح المسائل ، م ٢٥٩٩.
٧٤٢-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٣، م ٢٠، ص ٤١٣.
٧٤٣-همان
٧٤٤-همان
٧٤٥-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ٣، م ٢٠، ص ٤١٤.
٧٤٦-همان
٧٤٧-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٩٧، م ٣.
٧٤٨-همان
٧٤٩-توضيح المسائل ، م ٥٣٩.
٧٥٠-همان
٧٥١-همان
٧٥٢-همان
٧٥٣-همان
٧٥٤-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٩٧.
٧٥٥-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ٩٨.
٧٥٦-توضيح المسائل ، م ٥٤١.
٧٥٧-همان ، م ٥٣٧.
٧٥٨-النضيد، ج ١، ص ٢١٧.
٧٥٩-همان
٧٦٠-همان
٧٦١-همان
٧٦٢-توضيح المسائل ، م ٥٤٠.
٧٦٣-توضيح المسائل ، م ٥٧٢.
٧٦٤-همان ، م ٥٨١.
٧٦٥-همان ، م ٥٨٤.
٧٦٦-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١١٤، گفتار در مستحبات كفن و آداب كفن كردن
٧٦٧-همان
٧٦٨-همان ، ص ١١٥.
٧٦٩-همان
٧٧٠-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١١٥.
٧٧١-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١١٥.
٧٧٢-النضيد، ج ١، ص ٢٤٥.
٧٧٣-همان ، ص ٢٤٦.
٧٧٤-توضيح المسائل ، م ٥٨٥.
٧٧٥-همان ، م ٥٨٦.
٧٧٦-همان ، م ٥٨٧.
٧٧٧-همان ، م ٥٩١.
٧٧٨-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١١٧ گفتار در حنوط.
٧٧٩-توضيح المسائل ، م ٥٩٠.
٧٨٠-همان
٧٨١-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١١٩، آداب تشييع
٧٨٢-همان
٧٨٣-همان
٧٨٤-همان ، ص ١٢٠.
٧٨٥-همان ، ص ١٢٠.
٧٨٦-همان
٧٨٧-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٢٠.
٧٨٨-همان
٧٨٩-همان
٧٩٠-همان
٧٩١-همان
٧٩٢-همان ، ص ١٢١.
٧٩٣-توضيح المسائل ، م ٥٩٦.
٧٩٤-همان ، م ٦١١.
٧٩٥-همان پ
٧٩٦-همان
٧٩٧-همان
٧٩٨-همان
٧٩٩-همان
٨٠٠-همان
٨٠١-همان
٨٠٢-توضيح المسائل ، م ٦١١.
٨٠٣-همان ، م ٦١٢.
٨٠٤-همان ، م ٦٠٦.
٨٠٥-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٣٧.
٨٠٦-همان
٨٠٧-همان
٨٠٨-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٣٧.
٨٠٩-همان ، ص ١٣٨.
٨١٠-همان
٨١١-همان
٨١٢-همان
٨١٣-همان
٨١٤-توضيح المسائل ، م ٥٩٣.
٨١٥-النضيد، ج ١، ص ٢٧٤.
٨١٦-همان
٨١٧-توضيح المسائل ، م ٦٢٩.
٨١٨-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٣٧.
٨١٩-همان
٨٢٠-همان ، ص ١٣٩.
٨٢١-همان
٨٢٢-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٣٩.
٨٢٣-توضيح المسائل ، م ٦٢٨.
٨٢٤-همان
٨٢٥-همان
٨٢٦-همان ، م ٦٢٩.
٨٢٧-همان ، م ٦٣٠.
٨٢٨-توضيح المسائل ، م ٦٣٢.
٨٢٩-همان
٨٣٠-همان ، م ٦٣٣.
٨٣١-همان ، م ٦٣٨.
٨٣٢-همان ، ص ٦٣٩.
٨٣٣-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٤٠.
٨٣٤-همان
٨٣٥-همان
٨٣٦-همان
٨٣٧-همان
٨٣٨-همان
٨٣٩-همان
٨٤٠-توضيح المسائل ، م ٦٣٢.
٨٤١-داروخانه معنوى ، ص ٢٠٧.
٨٤٢-ترجمه تحريرالوسيله ، ج ١، ص ١٤٠.
٨٤٣-همان
٨٤٤-طب الائمه علامه سيد عبداللّه شبر، ص ٧٠.
٨٤٥-طب الائمة علامه شبر، ص ٧٤.
٨٤٦-همان ، ص ٧٦.
٨٤٧-طب الائمه ، ص ٨٥.
٨٤٨-همان ، ص ٨٧.
٨٤٩-طب الائمه ، ص ٨٩.
٨٥٠-همان ، ص ٩٠.
٨٥١-طب الائمه ، ص ٩٦-٩١.
٨٥٢-طب الائمه ، ص ٩٧.
٨٥٣-طب الائمه ، ص ٩٨.
٨٥٤-طب الائمة ، ص ١٠١.
٨٥٥-طب الائمة ، ص ١٠٤.
٨٥٦-همان ، ص ١٠٧.
٨٥٧-طب الائمة ، ص ١٠٨.
٨٥٨-همان ، ص ١١٣.
٨٥٩-طب الائمة ، ص ١١٥.
٨٦٠-همان ، ص ١١٨.
٨٦١-طب الائمة ، ص ١٢٠.
٨٦٢-همان ، ص ١٢٤.
٨٦٣-همان ، ص ١٢٧.
٨٦٤-همان ، ص ١٢٨.
٨٦٥-زبان خوراكى ها، ص ٢٤٠.
٨٦٦-طب الائمة ، ص ١٣٠.
٨٦٧-داروخانه معنوى ، ص ٢٢٠.
٨٦٨-همان ، ص ٢١٧.
٨٦٩-همان ، ص ٢١٩.
٨٧٠-داروخانه معنوى ، ص ٢١٩-٢١٦.
فهرست مطالب
مقدمه 2
آداب دعا كردن 5
آداب و مراقبت هاى ايام سال 8
آداب ماه محرم 8
آداب ماه صفر 11
آداب ماه ربيع الاول 12
آداب ماه ربيع الثانى 14
آداب ماه جمادى الاول 16
آداب ماه جمادى الثانى 17
آداب ماه رجب 18
آداب ماه شعبان 24
آداب ماه مبارك رمضان 29
آداب معنوى آداب شب و روز عيد فطر 34
- ماه شوال 37
آداب ماه ذى الحجة 39
فضيلت شب و روز جمعه 48
آداب شب جمعه 49
آداب روز جمعه 52
آداب زيارت معصومين و امام زادگان عليهم‌السلام 56
ثواب قرائت سوره هاى قرآن 60
2 -آداب معنوى كه روح را زنده مى كنند 73
آدابى كه دل را روشن مى كند 74
آدابى كه موجب نور دل مى شوند 75
آدابى كه موجب رقت قلب مى شوند 76
آدابى كه موجب قوت قلب مى شوند 77
مكروهاتى كه موجب قساوت قلب مى شوند 78
آدابى كه موجب زيادى عقل مى شوند 79
مكروهاتى كه باعث كمى عقل مى شوند 80
آدابى كه موجب زيادى حافظه مى شوند 81
مكروهاتى كه حافظه را كم مى كنند 82
آدابى كه نور چشم را زياد مى كنند 83
مكروهاتى كه موجب كمى نور چشم مى شوند 84
آدابى كه عمر را طولانى مى كنند 85
مكروهاتى كه عمر را تباه مى كنند 86
آدابى كه موجب وسعت رزق مى شوند 87
مكروهاتى كه موجب فقر و تنگدستى مى شوند 89
آدابى كه موجب صحت بدن مى شوند 91
آدابى كه موجب نشاط و مسرت مى شوند 93
مكروهاتى كه موجب غم و اندوه مى شوند 94
آدابى كه باعث آمرزش انسان مى شوند 95
آدابى كه موجب امن از عذاب قبر مى شوند 96
آدابى كه فشار قبر را از زنان برمى دارد 97
مؤ من هميشه پنج چيز براى انجام آداب به همراه دارد 98
آداب ازدواج و احكام خانواده 99
آداب انتخاب همسر 100
مستحبات و مكروهات مراسم ازدواج و زفاف 101
آداب و سنن ولادت 108
آداب نام گذارى فرزند 110
آداب شيردهى و تربيت فرزند 112
3- آداب معنوى اسلام در مورد تربيت كودكان سفارشاتى دارد كه عبارتند از: 114
آداب دوران باردارى 117
آداب تخلى 118
مكروهات تخلى 120
آداب وضو 122
مكروهات وضو 125
وضو گرفتن با آب هاى زير مكروه مى باشد: 126
آداب غسل 127
مستحبات غسل جنابت 127
مكروهات مربوط به شخص جنب 128
مستحبات غسل ميت 129
غسلهاى مستحبى 131
غسلهاى مستحبى زمانى 132
غسلهاى مستحبى مكانى 134
غسلهاى مستحبى فعلى 135
الف ) غسلهايى كه براى كارهايى كه مى خواهد انجام دهد: 135
ب ) غسلهايى مستحبى براى كارهايى كه قبلا انجام داده است : 137
غسلهاى مستحبى ديگر 138
آداب تيمم 139
آداب نماز 140
مستحبات و مكروهات اذان و اقامه 141
مستحبات تكبيرة الاحرام 143
مستحبات قيام 144
مستحبات و مكروهات قرائت و ذكر 145
مستحبات و مكروهات ركوع 148
مستحبات و مكروهات سجده 150
مستحبات قنوت 154
آداب مخصوص زنان در نماز 156
تعقيبات نماز 157
تعقيبات نماز صبح عبارتند از: 162
مستحبات ديگر در باب نماز 163
مكروهاتى ديگر در باب نماز 165
آداب نماز جماعت 167
مكروهات نماز جماعت 170
آداب نماز جمعه 172
آداب و مستحبات نماز جمعه عبارتند از: 173
آداب نماز آيات 176
آداب نماز آيات عبارتند از: 177
آداب مسجد 178
مكروهات مربوط به مسجد 181
ترتيب اولويت مساجد از نظر ثواب 183
مكان هاى مكروه براى اقامه نماز 184
نمازهاى مستحبى امام موسى بن جعفر عليه‌السلام مى فرمايند: 186
نمازهاى مستحبى شبانه روز نافله هاى شبانه روز 187
الف ) نافله هاى روزانه : 187
ب ) نافله هاى شب : 188
نماز شب : 189
نماز غفيله 190
5 -آداب معنوى نماز ائمه معصومين عليهم‌السلام 192
١. نماز حضرت رسول صل الله عليه و آله 192
٢. نماز حضرت على عليه‌السلام 193
٣. نماز حضرت فاطمه عليها‌السلام 194
٤. نماز امام حسن عليه‌السلام 195
٥. نماز امام حسين عليه‌السلام 196
٦. نماز امام زين العابدين عليه‌السلام 197
٧. نماز حضرت محمد باقر عليه‌السلام 198
٨. نماز حضرت صادق عليه‌السلام 199
٩. نماز امام كاظم عليه‌السلام 200
١٠. نماز امام رضا عليه‌السلام 201
١١. نماز حضرت جواد عليه‌السلام 202
١٢. حضرت هادى عليه‌السلام 203
١٣. نماز امام حسن عسگرى عليه‌السلام 204
١٤. نماز حضرت صاحب الزمان (عج ) 205
مختصرى از تاريخچه مسجد مقدس جمكران 206
نماز هديه معصومين عليهم‌السلام 208
نماز زيارت معصومين عليهم‌السلام 209
١. نماز زيارت حضرت رسول صل الله عليه و آله 210
٢. نماز زيارت ائمه بقيع عليهم‌السلام 211
٣. نماز اميرالمومنين عليه‌السلام 212
٤. نماز بعد از زيارت عاشورا 213
كيفيت نماز: 214
مستحبات نماز جعفر طيار 215
نماز حضرت سلمان 216
نماز عيد غدير 217
نمازهاى ايام هفته 218
١- نماز شب شنبه 218
٢- نماز روز شنبه 219
٣- نماز شب يكشنبه 220
٤- نماز روز يكشنبه 221
٥- نماز شب دوشنبه 222
٦- نماز روز دوشنبه 223
٧- نماز شب سه شنبه 224
٨- نماز روز سه شنبه 225
٩- نماز شب چهارشنبه 226
١٠- نماز روز چهارشنبه 227
١١- نماز شب پنج شنبه 228
١٢- نماز روز پنج شنبه 229
١٣- نماز شب جمعه 230
١٤- نماز روز جمعه 231
نماز ماههاى سال نمازهاى مشترك هر ماه 232
نمازهاى ماه رجب فضيلت ماه رجب : 233
١. نماز در هر شب ماه رجب : 234
٢. نماز اولين شب جمعه رجب : 235
٣.نماز در روز جمعه رجب : 236
٤. نماز در روز اول رجب : 237
٥. نماز يك شب در رجب : 238
نماز شب هاى ماه رجب 239
نماز شب اول : 239
نماز شب دوم : 240
نماز شب سوم : 241
نماز شب چهارم : 242
نماز شب پنجم : 243
نماز شب ششم : 244
نماز شب هفتم : 245
نماز شب هشتم : 246
نماز شب نهم : 247
نماز شب دهم : 248
نماز شب یازدهم : 249
نماز شب دوازدهم : 250
نماز شب سیزدهم (شب ولادت حضرت على عليه‌السلام ) 251
نماز ديگر شب چهاردهم : 252
نماز شب پانزدهم: 253
نماز شب شانزدهم : 254
نماز روز هفدهم: 255
نماز شب هجدهم: 256
نماز شب نوزدهم: 257
نماز شب بیستم: 258
نماز شب بیست ویکم: 259
نماز شب بیست ودوم: 260
نماز شب بیست وسوم : 261
نماز شب بيست و چهارم: 262
نماز شب بيست وپنجم : 263
نماز شب بيست وششم: 264
نماز شب بيست و هفتم: 265
نماز شب بيست وهشتم 266
نماز شب بيست ونه م (شب بعثت پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله): 267
نماز روز سی ام : 268
نماز شب بيست و یکم : 269
نماز شب بيست و نهم : 270
نماز شب سى ام 271
نماز ماه شعبان فضيلت ماه شعبان : 272
نماز در هر پنج شنبه از ماه شعبان : 273
نماز شب هاى ماه شعبان 274
١. نماز شب اول : 274
٢. نماز شب دوم : 275
٣. نماز شب سوم : 276
٤. نماز شب چهارم : 277
٥. نماز شب پنجم : 278
٦. نماز شب ششم : 279
٧. نماز شب هفتم : 280
٨. نماز شب هشتم : 281
٩. نماز شب نهم: 282
١٠. نماز شب دهم : 283
١١. نماز شب يازدهم : 284
١٢. نماز شب دوازدهم : 285
١٣. نماز شب سيزدهم : 286
١٤. نماز شب چهاردهم : 287
١٥. نماز شب پانزدهم (شب ميلاد امام زمان (عج ): 288
١٦. نماز شب شانزدهم : 289
١٧. نماز شب هفدهم : 290
١٨. نماز شب هجدهم : 291
١٩. نماز شب نوزدهم : 292
٢٠. نماز شب بيستم : 293
٢١. نماز شب بيست و يكم : 294
٢٢. نماز شب بيست و دوم : 295
٢٣. نماز شب بيست و سوم : 296
٢٤. نماز شب بيست و چهارم : 297
٢٥. نماز شب بيست و پنجم : 298
٢٦. نماز شب بيست و ششم : 299
٢٧. نماز شب بيست و هفتم : 300
٢٨. نماز شب بيست و هشتم : 301
٢٩. نماز شب بيست و نهم : 302
٣٠. نماز شب سى ام : 303
نمازهاى ماه مبارك رمضان 304
١. نماز شب اول ماه رمضان : 305
٢. نماز اول ماه : 306
٣. نماز هر شب ماه رمضان : 307
٤. نماز روز اول ماه : 308
٥. نماز شب هاى قدر: 309
٦. نماز ديگر شب هاى قدر: 310
٧. هزار ركعت در تمام شب هاى ماه رمضان : 311
6 -آداب معنوى نمازهاى شب هاى ماه رمضان 312
١. نماز شب اول : 313
٢. نماز روز اول : 314
٣. نماز شب دوم : 315
٤. نماز شب سوم : 316
٥. نماز شب چهارم : 317
٦. نماز شب پنجم : 318
٧. نماز شب ششم : 319
٨. نماز شب هفتم : 320
٩. نماز شب هشتم : 321
١٠. نماز شب نهم : 322
١١. نماز شب دهم : 323
١٢. نماز شب يازدهم : 324
١٣. نماز شب دوازدهم : 325
١٤. نماز شب سيزدهم : 326
١٥. نماز شب چهاردهم : 327
١٦. نماز شب پانزدهم : 328
١٧. نماز شب شانزدهم : 329
١٨. نماز شب هفدهم : 330
١٩. نماز شب هجدهم : 331
٢٠. نماز شب نوزدهم : 332
٢١. نماز شب بيستم : 333
٢٢. نماز شب بيست و يكم : 334
٢٣. نماز شب بيست و دوم : 335
٢٤. نماز شب بيست و سوم : 336
٢٥. نماز شب بيست و چهارم : 337
٢٦. نماز شب بيست و پنجم : 338
٢٧. نماز شب بيست و ششم : 339
٢٨. نماز شب بيست و هفتم : 340
٢٩. نماز شب بيست و هشتم : 341
٣٠. نماز شب بيست و نهم : 342
٣١. نماز شب سى ام : 343
٣٢. نماز شب آخر رمضان : 344
نماز ماه شوال 345
اما نمازهاى اين ماه : 346
١. نماز شب اول : 346
نماز ماه ذى القعده 347
نمازهاى اين ماه عبارتند از: 348
١. نماز روز يكشنبه ماه ذى القعده 348
٢. نماز روز بيست و پنجم ذى القعده : 349
نمازهاى ماه ذى الحجة 350
١. نماز ده شب اول : 350
٢. نماز حضرت فاطمه عليها‌السلام در روز اول ذى الحجه : 351
٣. نماز روز اول ذى الحجه : 352
٤. نماز روز عرفه (روز نهم ): 353
٥. نماز روز دهم (عيد قربان ): 354
٦. نماز شب هجدهم (شب عيد غدير): 355
٧. نماز روز هجدهم (عيد غدير): 356
٨. نماز روز هجدهم : 357
٩. نماز روز بيست و پنجم (روز مباهله ): 358
١٠. نماز روز آخر ماه : 359
نمازهاى ماه محرم 360
١. نماز شب اول : 361
٢. نماز روز اول : 362
٣. نماز شب دهم : 363
٤. نماز ديگر شب دهم : 364
٥. نماز ديگر شب دهم : 365
نمازهاى ماه صفر 366
نماز روز سوم صفر: 366
نمازهاى ماه ربيع الاول 367
١. نماز روز دوازدهم : 367
٢. نماز روز هفدهم : 368
نمازهاى ماه جمادى الآخر 369
نماز در هر وقت از ماه : 369
نمازهاى رفع بيمارى 370
١. نماز براى شفا از هر بيمارى 370
٢. نماز براى رفع تب 371
٣. نماز براى رفع بيمارى چشم 372
٤. نماز براى رفع نابينائى 373
٥. نماز درد گردن 374
٦. نماز درد سينه 375
٧. نماز درد سر 376
٨. نماز درد پا 377
مجموعه اى ديگر از نمازهاى مستحبى 378
١. نماز طلب باران (استسقا) 378
مستحبات نماز استسقا 379
٢. نماز ديدن پيغمبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در خواب 381
٣. نماز براى آمرزش گناهان 382
٤. نماز اموات 383
٥. نماز وحشت 384
٦. نماز رفع عذاب قبر و روز قيامت 385
٧. نماز ديگر در رفع عذاب قبر 386
٨. چند نماز ديگر در رفع عذاب قبر 387
٩. نماز لباس نو 388
١٠. نماز انتخاب همسر 389
١١. نماز زفاف 390
١٢. نماز شكر 391
١٣. نماز باطل كردن سحر 392
١٤. نماز رفع خصومت 393
١٥. نماز رفع عسرت و سختى 394
١٦. نماز قضاى دين 395
١٧. نماز وصيت 396
١٨. نماز تحيت مسجد 397
١٩. نماز هنگام سفر 398
٢٠. نماز نوروز 399
٢١. نماز استخاره 400
ساعات خوب استخاره روز يكشنبه از صبح تا ظهر و از عصر تا مغرب 401
٢٢. نماز براى انجام كار 402
٢٣. نماز استغفار 403
٢٤. نماز توبه 404
٢٥. نماز استغاثه به حضرت فاطمه عليها‌السلام 405
٢٦. نماز استغاثه 406
٢٧. نماز براى حاجت خيلى مهم 407
٢٨. نماز براى طلب عفو 408
٢٩. نماز براى رفع وسوسه 409
٣٠. نماز رفع غم و هم 410
٣١. نماز يارى خواستن 411
٣٢. نماز براى ازدياد روزى 412
٣٣. نماز طلب فرزند 413
٣٤. نماز پدر براى فرزند 414
٣٥. نماز فرزند براى والدين 415
٣٦. نماز گرسنه 416
٣٧. نماز زيادى حافظه 417
٣٨. نماز براى حفظ قرآن 418
٣٩. نماز براى پيدا شدن گمشده 419
٤٠. نماز براى پيدا شدن مركب 420
7 -آداب معنوى آداب روزه 421
مكروهات مربوط به روزه 423
روزه هاى مكروه 424
آداب خمس و زكات 425
آداب خريد و فروش 427
مكروهات خريد و فروش 431
آداب مسافرت 434
آداب غذا خوردن 441
آداب آشاميدن آب 444
آداب حمام رفتن و نظافت 446
آداب مربوط به لباس و كفش 448
آداب مهمانى 450
آداب خوابيدن 452
آداب ذبح حيوان 454
8 -آداب معنوى آداب مربوط به اموات و موت 456
مستحبات و مكروهات حالت احتضار و بعد از مرگ 456
آداب كفن و كفن كردن 458
مستحبات و مكروهات حنوط ميت 461
مستحبات تشييع جنازه 462
مكروهات تشييع جنازه 465
مستحبات نماز ميت 466
آداب دفن و بعد دفن 468
مكروهات دفن و بعد از دفن 472
آداب مربوط به قبرستان 473
خواص خوراكيها 474
به زبان روايات درمان با نمك در كتاب كافى 474
درمان با حليم در كتاب كافى 475
درمان با عسل در كتاب كافى 476
درمان با شير 477
منافع و زيانهاى پنير 478
درمان با سركه در كتاب كافى 479
درمان با زيتون و روغن آن 480
درمان با جو در كتاب مكارم 481
درمان با برنج 482
درمان با عدس و نخود در كتاب كافى 483
درمان با انگور 484
درمان با انار و فوايد آن 485
درمان با سيب 486
درمان با به 487
درمان با گلابى 489
درمان با انجير 490
درمان با خربزه 491
درمان با كاسنى 492
درمان با تره 493
درمان با كاهو 494
درمان با كدو 495
درمان با هويج 496
درمان با شلغم 497
درمان با بادنجان 498
درمان با پياز و سير 499
درمان با سياهدانه 500
درمان با گوشت كبوتر 501
درمان با خرما 502
درمان با گوشت بره 503
درمان با كشمش 504
درمان با سنجد 505
9 -آداب معنوي 506
فهرست مطالب 532
