تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنین عليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است.

بانک احادیث اهل بیتعليه‌السلام

اجتماعی

واحد تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان.

مصالح اجتماعی

حدیث - ۱

الإمامُ الحسنُعليه‌السلام

لرجل جاءَ إلَیهِ یَستَشِیرُهُ فی تَزویجِ ابنَتِهِ: زَوِّجْها مِن رَجُلٍ تَقِیٍّ ، فإنّهُ إن أحَبَّها أکرَمَها وإن أبغَضَها لَم یَظلِمْها ؛

امام حسنعليه‌السلام

خطاب به مردی که با ایشان در باره ازدواج دختر خود مشورت کرد فرمودند: او را به مردی باتقوا شوهر ده ؛ زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامیش می‌دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمی‌کند

مکارم الأخلاق : ۱ / ۴۴۶ / ۱۵۳۴ منتخب میزان الحکمة : ۲۵۴

حدیث - ۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن عَزّی مُصابا کانَ لَهُ‌مِثلُ أجرِهِ ؛

هر که فرد سوگواری را تسلّی دهد ، اجری همانند اجر او دارد

بحار الأنوار : ۸۲ / ۹۴ / ۴۶ منتخب میزان الحکمة : ۳۸۰

حدیث - ۳

امام صادقعليه‌السلام :

إنّ المَشورَةَ لا تکونُ إلاّ بِحُدُودِها الأربعةِ فأوَّلُها أن یکونَ الذی تُشاوِرُهُ عاقِلاً ، والثانیةُ أن یَکونَ حُرّا مُتَدَیِّنا ، والثالثةُ أن یکونَ صَدیقا مُواخِیا ، والرابعةُ أن تُطلِعَه علی سِرِّکَ فَیکونَ عِلمُهُ بهِ کَعِلمِکَ ثُمّ یُسِرَّ ذلکَ ویَکتُمَهُ ؛

مشورت جــز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد ؛ نخستین حدّ آن این است که کسی که با او مشورت می‌کنی ، خردمند باشد ، دوم این که آزاده و متدیّن باشد ، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم این که راز خود را به او بگویی و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد ، امّا آن را بپوشاند و به کسی نگوید

مکارم الأخلاق : ۲ / ۹۸ / ۲۲۸۰ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۸

حدیث - ۴

امام علیعليه‌السلام :

مَنِ استَقبَلَ وُجوهَ الآراءِ عَرَفَ مَواقِعَ الخَطَأِ ؛

هرکه با آرای گوناگون رو به رو شود جایگاههای خطا و نادرست اندیشی را باز شناسد

نهج البلاغة : الحکمة ۱۷۳ منتخب میزان الحکمة : ۲۲۸

حدیث - ۵

امام علیعليه‌السلام :

اِضرِبُوا بعضَ الرأیِ ببعضٍ یَتَوَلَّدْ مِنهُ الصَّوابُ ؛

رایزنی کنید تا اندیشه درست متولّد شود

غرر الحکم : ۲۵۶۷ منتخب میزان الحکمة : ۲۲۸

حدیث - ۶

امام علیعليه‌السلام :

جالِسِ العُلَماءَ یَزدَدْ علمُکَ ، ویَحسُنْ أدبُکَ ، وتَزکُ نَفْسُکَ؛

با دانشمندان بنشین تا بر دانشت افزوده گردد ، تربیت و ادبت نیکو شود و روانت پاکیزه شود

غرر الحکم : ۴۷۸۶ منتخب میزان الحکمة : ۱۰۶

حدیث - ۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

لا تَجْلِسوا إلاّ عندَ کُلِّ عالِمٍ یَدْعوکُم مِن خَمْسٍ إلی خَمسٍ: مِن الشَّکِّ إلی الیَقینِ، ومِن الرِّیاءِ إلی الإخْلاصِ ، ومِن الرَّغْبَةِ إلی الرَّهبَةِ ، ومِن الکِبْرِ إلی التّواضُعِ ، ومِن الغِشِّ إلی النّصیحَةِ ؛

تنها در محضر دانشمندانی نشینید که شما را از پنج چیز به پنج چیز فرا می‌خوانند : از دودلی به یقین ، از ریا به اخلاص ، از دنیا خواهی به دنیا گریزی ، از تکبر به‌فروتنی‌و از فریبکاری‌به خیر خواهی.

بحار الأنوار : ۷۴ / ۱۸۸ / ۱۸ منتخب میزان الحکمة : ۱۰۶

حدیث - ۸

امام صادقعليه‌السلام :

ثَلاثَةُ أشیاءَ یَحتاجُ النّاسُ إلَیها: اَلْأمنُ وَالْعَدلُ وَالْخِصبُ؛

سه چیز است که مردم به آنها نیاز دارند: امنیت، عدالت و رفاه.

تحف العقول، ص ۳۲۰

حدیث - ۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

التَّوَدُّدُ إلَی النّاسِ نِصفُ العَقلِ؛

دوستی با مردم، نیمی از خرد است.

الکافی: ج ۲، ص ۶۴۳، ح ۴

حدیث - ۱۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

عَلَیکَ بِالجَمَاعَةِ، فَاِنَّمَا یَأخُذُ الذِّئبُ مِنَ الغَنَمِ القَاصِیَةِ؛

با جماعت همراه شو؛ زیرا گرگ، گوسفند دورمانده را می خورد.

مسند احمد، ج۶، ص۴۴۶

حدیث - ۱۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إنَّ الْعَفوَ لا یَزِیدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللَّهُ؛

گذشت، جز بر عزّت بنده نمی‌افزاید، پس از یکدیگر درگذرید تا خداوند به شما عزّت بخشد.

الکافی، ج ۶، ص ۱۰۸

حدیث - ۱۲

امام سجّادعليه‌السلام فرمودند:

اَلْمُؤْمِنُ یَصمُتُ لِیَسلَمَ ویَنطِقُ لِیَغنَمَ؛

مؤمن سکوت می‌کند تا سالم ماند و سخن می‌گوید تا سود برد.

الکافی، ج ۲، ص ۲۳۱

حدیث - ۱۳

حضرت زهراعليها‌السلام فرمودند:

فَجَعَلَ اللهُ...اِطاعَتَنا نِظاماً لِلمِلَّةِ وَ اِمامَتَنا أماناً لِلفِرقَة

خدا اطاعت و پیروی از ما اهل بیت را سبب برقراری نظم اجتماعی در امت اسلامی و امامت و رهبری ما را عامل وحدت و درامان ماندن از تفرقه ها قرار داده است.

بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۱۵۸

حدیث - ۱۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّکَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِکَ فَزَیِّنْهُ بِالْحِلْمِ؛

تو با ادبت ارزش‌گذاری می‌شوی، پس آن را با بردباری زینت بخش.

مشکاة الأنوار، ص ۲۳۹، ح ۶۸۹

حدیث - ۱۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَنِ استَبَدَّ بِرَیِهِ هَلَکَ وَمَن شاوَرَ الرَّجالَ شارَکَها فی عُقولِها؛

هر کس خود رأی شد هلاک می شود و هر کس با افراد صاحب نظر مشورت کند در عقل آنان شریک می شود.

نهج البلاغه، قصار۱۶۱

حدیث - ۱۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُواالنُّهی وَالعِلمِ وَاولُوا التَّجارِبِ وَالحَزمِ؛

بهترین کسی که با او مشورت کنی کسی است که صاحب عقل و علم و تجربه ها و دوراندیشی باشد.

غررالحکم، ج۳، ص۴۲۸، ح۴۹۹۰

حدیث - ۱۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَةِ الْقُرآنِ ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.

غرر الحکم، ح ۴۴۸۸

حدیث - ۱۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ایّاکَ اَنْ تَضْحَکَ مِنْ غَیْرِ عَجَبٍ ، اَوْ تَمْشیَ و تَتَـکَلَّمَ فی غَیْرِ اَدَبٍ؛

از خندیدنِ بی تعجّب [و بی‌جا] یا راه رفتن و سخن گفتنِ بی‌ادبانه بپرهیز.

بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۸ ، ح ۶۳

حدیث - ۱۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

أیُّها النّاسُ ، علَیکُم بالجَماعةِ ، وإیّاکُم والفُرْقةَ

ای مردم! به جماعت یکپارچگی روی آرید و از پراکندگی بپرهیزید.

میزان الحکمة، ح ۲۵۸۹

حدیث - ۲۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ایّاکُمْ وَ التَّلَوُّنَ فی دینِ اللّه‌ِ فَاِنَّ جَماعَةً فیما تَـکْرَهونَ مِنَ الْحَقِّ خَیْرٌ مِنْ فُرْقَةٍ فیما تُحِبّونَ مِنَ الْباطِلِ وَ اِنَّ اللّه‌َ سُبْحانَهُ لَمْ یُعْطِ اَحَدا بِفُرْقَةٍ خَیْرا مِمَّنْ مَضی وَ لا مِمَّنْ بَقیَ ؛

از چند رنگی و اختلاف در دین خدا بپرهیزید، زیرا یکپارچگی در آنچه حق است ولی شما آن را ناخوش می‌دارید، از پراکندگی در آنچه باطل است اما خوشایند شما می‌باشد، بهتر است. خدای سبحان به هیچ یک از گذشتگان و باقی ماندگان بر اثر تفرقه و جدایی خیر و خوبی عطا نکرده است.

نهج البلاغه، از خطبه ۱۷۶

حدیث - ۲۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِعلَموا اَنَّ اللّه‌َ تعالی قَد فَرَضَ عَلَیکُم الجُمُعَةَ فَمَن تَرَکَها فی حَیاتی وَ بَعدَ مَماتی وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه‌ُ شَملَهُ وَ لا بارَکَ لَهُ فی اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاةَ لَهُ اَلا وَ لا زَکاةَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَکَةَ لَهُ حَتّی یَتوبَ؛

بدانید که خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان که در زندگی و پس از مرگ من، از روی سبک شمردن و یا انکار، آن را ترک کنند، با وجود این‌که پیشوای عادلی دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در کارشان برکت ندهد، آگاه باشید نه زکات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذیرفته است. بدانید که زندگی آنان برکتی نخواهد داشت، مگر توبه کنند.

عوالی اللالی، ج ۲، ص ۵۴، ح ۱۴۶

حدیث - ۲۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِرحَموا عَزیزا ذَلَّ، وَغَنیّا افتَقَرَ وَعالِما ضاعَ فی زَمانِ الجُهّالِ؛

به عزیزی که خوار گشته و ثروتمندی که فقیر شده و دانشمندی که در روزگار نادانان تباه گردیده است، رحم کنید.

غررالحکم، ج۲، ص۴۵۳، ح۳۲۶۵

حدیث - ۲۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن لایَرحَم لایُرحَم وَمَن لایَغفِر لایُغفَر لَهُ وَمَن لایَتُب لایَتوبُ اللّه‌ُ عَلَیهِ؛

هر کس رحم نکند به او رحم نشود، هر کس نبخشد بخشیده نشود و هر کس پوزش را نپذیرد، خداوند پوزش و توبه او را نخواهد پذیرفت.

غررالحکم، ج۲، ص۴۳۸، ح۳۲۰۱

حدیث - ۲۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِرحَمِ الصَّغیرَ وَوَقِّرِ الکَبیرَ تَکُن مِن رُفَقائی؛

به کودکان رحم کن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشی.

کافی، ج۲، ص۳۱۶، ح۷

حدیث - ۲۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إِنَّ اللّه رَحیمٌ یُحِبُّ الرَّحیمَ یَضَعُ رَحمَتَهُ عَلی کُلِّ رَحیمٍ؛

خداوند رحیم است و رحیم را دوست دارد و دستِ مهر خود را بر سر هر رحیمی می‌گذارد.

نهج الفصاحه، ح‌۹۹۲

حدیث - ۲۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إِنَّ الْمُؤْمِنَ هِمَّتُهُ فِی الصَّلاةِ وَالصِّیامِ وَالْعِبادَةِ وَالْمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِی الطَّعامِ وَالشَّرابِ کَالْبَهیمَةِ؛

همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشیدن؛ مانند حیوانات.

تنبیه الخواطر،ج۱، ص ۹۴

حدیث - ۲۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراةِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَةِ الفَرائِضِ؛

ما پیامبران، همان‌گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده‌ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.

امالی طوسی، ص ۵۲۱

حدیث - ۲۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْیمانِ بِاللّه‌ِ مُداراةُ النّاسِ فی غَیْرِ تَرْکِ حَقٍّ؛

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.

تحف العقول، ص ۴۲

حدیث - ۲۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا یَنهی عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهی عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهی عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهی عَنهُ؛

امر به معروف و نهی از منکر نکند مگر کسی که سه خصلت در او باشد: در امر و نهی خود مدارا کند، در امر و نهی خود میانه روی نماید و به آنچه امر و نهی می کند، دانا باشد.

بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۸۷، ح۶۴

حدیث - ۳۰

اِنَّ فِی الرِّفقِ الزّیادَةَ وَ البَرَکَةَ وَ مَن یُحرَمِ الرِّفقُ یُحرَمِ الخَیرَ؛

در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.

کافی، ج ۲، ص ۱۱۹، ح ۷

حدیث - ۳۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إِنَّ النبیاءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه عَلی خَلقِهِ بِشِدَّةِ مُداراتِهِم لأَِعداءِ دینِ اللّه وَحُسنِ تَقیَّتِهِم لأَِجلِ إِخوانِهِم فِی اللّه ؛

خداوند از این رو پیامبران را بر دیگر مردمان برتری داد که با دشمنان دین خدا بسیار با مدارا رفتار می کردند و برای حفظ برادران همکیش خود نیکو تقیه می کردند.

بحارالأنوار، ج۷۵، ص۴۰۱، ح۴۲

حدیث - ۳۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إنَّ اللّه یُحِبُّ الرِّفقَ وَیُعینُ عَلَیهِ؛

خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن یاری می کند.

کافی، ج۲، ص۱۲۰، ح۱۲

حدیث - ۳۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ما کانَ الرِّفقُ فی شَی ءٍ إِلاّ زانَهُ؛

مدارا با چیزی همراه نشد مگر آن که آن را زینت بخشید.

تحف العقول، ص ۴۷

حدیث - ۳۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن أُعطِیَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقٍ فَقَد أُعطِیَ حَظَّهُ مِن خَیرِ الدُّنیا وَالآخِرَةِ؛

هر کس را که بهره ای از مدارا داده اند، بدون شک بهره اش را از خیر دنیا و آخرت داده اند.

نهج الفصاحه، ح۲۸۳۸

حدیث - ۳۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

أَعقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُم مُداراةً لِلنّاسِ؛

عاقل ترین مردم کسی است که بیشتر با مردم مدارا کند.

من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۵، ح۵۸۴۰

حدیث - ۳۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

أَمَرَنی رَبّی بِمُداراةِ النّاسِ کَما أَمَرَنی بِأَداءِ الفَرائِضِ؛

پروردگارم، همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است.

کافی، ج۲، ص۱۱۷، ح۴

حدیث - ۳۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

یا عَلیُّ لاتُشاوِر جَبانا فَإِنَّهُ یُضَیِّقُ عَلَیکَ المَخرَجَ وَلاتُشاوِرِ البَخیلَ فَإِنَّهُ یَقصُرُبِکَ عَن غایَتِکَ وَلاتُشاوِر حَریصا فَإِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ شَرَّها؛

ای علی با ترسو مشورت مکن، زیرا او راه بیرون آمدن از مشکل را بر تو تنگ می کند و با بخیل مشورت مکن، زیرا او تو را از هدفت باز می دارد و با حریص مشورت مکن، زیرا او حریص بودن را در نظرت زیبا جلوه می دهد.

علل الشرایع، ج۲، ص۵۵۹، ح۱

حدیث - ۳۸

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَنِ استَشارَهُ أَخوهُ المُؤمِنُ فَلَم یَمحَضهُ النَّصیحَةَ سَلَبَهُ اللّه لُبَّهُ؛

هر کس برادر مؤمنش با او مشورت کند و او صادقانه راهنمائیش نکند، خداوند عقلش را از او بگیرد.

بحارالأنوار، ج۷۲، ص۱۰۴، ح۳۶

حدیث - ۳۹

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مُشاوَرَةُ العاقِلِ الناصِحِ رُشدٌ وَیُمنٌ وَتَوفیقٌ مِنَ اللّه فَإِذا أَشارَ عَلَیکَ النّاصِحُ العاقِلُ فَإِیّاکَ وَالخِلافَ فَإِنَّ فی ذلِکَ العَطَبَ؛

مشورت کردن با عاقِل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.

محاسن، ج۲، ص۶۰۲، ح۲۵

حدیث - ۴۰

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ما یَستَغنی رَجُلٌ عَن مَشوَرَةٍ؛

هیچ کس از مشورت بی نیاز نیست.

نهج الفصاحه، ح ۱۶۳۷

حدیث - ۴۱

امام کاظمعليه‌السلام فرمودند:

مُشاوَرَةُ العاقِلِ النّاصِحِ یُمنٌ وَ بَرَکَةٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛

مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.

تحف العقول، ص ۳۹۸

حدیث - ۴۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا خَیرَ فی قَومٍ لَیسُوا بِناصِحینَ وَ لا یُحِبُّونَ النّاصِحینَ ؛

قومی را که خود خیرخواه نیستند و خیرخواهان را هم دوست ندارند ، خیری نباشد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۸۸۴

حدیث - ۴۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا یَستَغنِی العاقِلُ عَنِ المُشاوَرَةِ ؛

خردمند ، خود را از مشورتْ بی‌نیاز نمی‌بیند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۶۹۳

حدیث - ۴۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَنقُضَنَّ سُنَّةً صالِحَةً عُمِلَ بِها وَاجتَمَعَتِ الأُلفَةُ لَها وَ صَلَحَتِ الرَّعِیَّةُ عَلَیها ؛

هیچ رسم پسندیده‌ای را که به آن عمل می‌شود و رشته پیوند مردم و صلاح توده‌ها در آن است ، در هم نشکن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۳۷۷

حدیث - ۴۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُشرِکَنَّ فی مَشوَرَتِکَ حَریصا یُهَوِّنُ عَلَیکَ الشَّرَّ وَ یُزَیِّنُ لَکَ الشَّرَهَ ؛

با هیچ آزمندی مشورت مکن ، که بدی را بر تو آسان می‌نماید و حرص و ولَع را در نظرت می‌آراید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۳۵۳

حدیث - ۴۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَستَشِرِ الکَذّابَ ؛ فَإنَّهُ کَالسَّرابِ یُقَرِّبُ عَلَیکَ البَعیدَ ، وَ یُبَعِّدُ عَلَیکَ القَریبَ ؛

با دروغگو مشورت مکن ، که دروغگو سراب را می‌ماند : دور را در نظرت نزدیک و نزدیک را در نظرت دور می‌نمایاند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۳۵۱

حدیث - ۴۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُمسِک عَن إظهارِ الحَقِّ اِذا وَجَدتَ لَهُ أهلاً ؛

از آشکار کردن حق ، هنگامی که برای آن اهلی یافتی ، خودداری نکن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۱۸۸

حدیث - ۴۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

نَزِّل نَفسَکَ دُونَ مَنزِلَتِها تُنَزِّلکَ النّاسُ فَوقَ مَنزِلَتِکَ ؛

خود را در جایی فروتر از منزلت خویش بنشان تا مردم تو را در جایی فراتر از منزلتت بنشانند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۹۸۵

حدیث - ۴۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

یَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَةِ بِهِ ، وَ المَحَبَّةَ لَهُ ، وَ المَهابَةَ عَنهُ ؛

راستگو با راست‌گویی‌اش سه چیز به دست می‌آورد : به او نیک اعتماد کنند ، دوستی‌اش بر دل‌ها نشیند ، و از وی اندیشه کنند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۱۰۳۸

حدیث - ۵۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَنِ استَعانَ بِذَوِی الألبابِ سَلَکَ سَبیلَ الرَّشادِ ؛

هر که از خردمندان یاری جوید ، راه بالندگی را پوید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۹۱۲

حدیث - ۵۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن عَمِلَ بِالحَقِّ مالَ إلَیهِ الخَلقُ ؛

هر که به حق عمل کند ، مردم به او روی می‌آورند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۶۴۶

حدیث - ۵۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن دارَی النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛

هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان می‌ماند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۴۶۵

حدیث - ۵۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن عَرَفَ النّاسَ لَم یَعتَمِد عَلَیهِم ؛

هر کس مردم را بشناسد ، به آنها اعتماد نمی‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۲۳۲

حدیث - ۵۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن أنصَفَ أُنصِفَ ؛

هر که انصاف ورزد ، با او انصاف ورزند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۶۹۲

حدیث - ۵۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لِقاءُ أهلِ المَعرِفَةِ عِمارَةُ القُلُوبِ وَ مُستَفادُ الحِکمَةِ ؛

دیدار با اهل معرفت ، مایه آبادانی دل‌ها و بهره بردن از حکمت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۶۳۵

حدیث - ۵۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لِن لِمَن غالَظَکَ فَإنَّهُ یُوشِکُ اَن یَلینَ لَکَ ؛

با کسی که با تو درشتی می‌کند ، نرم باش ، که دور نیست او هم با تو نرم شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۶۲۰

حدیث - ۵۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لِیَکُن أبغَضُ النّاسِ إلَیکَ وَ أبعَدُهُم مِنکَ أطلَبَهُم لِمَعایِبِ النّاسِ ؛

باید مبغوض‌ترینِ مردم و دورترینِ آنها از تو کسی باشد که بیش از همه از مردم عیب‌جویی می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۳۷۸

حدیث - ۵۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کُن لِلمَظلومِ عَونا ، وَ لِلظّالِمِ خَصما ؛

یار ستمدیده و دشمن ستمگر باش

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۱۵۳

حدیث - ۵۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

قارِن أهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم ، وَ بایِن أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم ؛

با نیکوکاران همراه باش تا از آنان باشی ، و از بدکاران کناره جو تا از آنان جدا باشی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۸۰۵

حدیث - ۶۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

فازَ مَن تَجَلبَبَ الوَفاءَ وَ ادَّرَعَ الأمانَةَ ؛

رستگار شد آن‌که جامه وفاداری پوشید و زره امانتداری بر تن کرد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۵۵۶

حدیث - ۶۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

غَضُّ الطَّرفِ مِن أفضَلِ الوَرَعِ ؛

پرهیز از نگاه ناروا ، برترین پرهیزگاری است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۴۰۰

حدیث - ۶۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عامِل سائِرَ النّاسِ بِالإنصافِ وَ عامِلِ المُؤمِنینَ بِالإیثارِ ؛

با دیگر مردمان به انصاف رفتار کن و با مؤمنان به ایثار

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۳۴۲

حدیث - ۶۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَی المُشیرِ الاِجتِهادُ فِی الرَّأیِ وَ لَیسَ عَلَیهِ ضَمانُ النُّجحِ ؛

وظیفه مشورت‌شونده ، کوشش در ارائه نظر [درست] است ؛ امّا ضمانت پیروزی بر عهده او نیست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۱۹۴

حدیث - ۶۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیکَ بِالسَّکینَةِ فَإنَّها أفضَلُ زینَةٍ ؛

با وقار باش که وقار ، برترین زینت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۰۸۸

حدیث - ۶۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

صَمتٌ یُعقِبُکَ السَّلامَة َخیرٌ مِن نُطقٍ یُعقِبُکَ المَلامَةَ ؛

سکوتی که سلامت در پی دارد ، بهتر از سخنی است که سرزنش در پی آورد ..غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۸۶۵

حدیث - ۶۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

صِلَةُ الأرحامِ تُثمِرُ الأموالَ وَ تُنسِی‌ءُ فِی الآجالِ ؛

پیوند با خویشاوندان ، دارایی‌ها را به بار می‌نشاند و مرگ را به تأخیر می‌اندازد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۸۴۷

حدیث - ۶۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

شارِکُوا الَّذِی قَد أقبَلَ عَلَیهِ الرِّزقُ فَإنَّهُ أجدَرُ بِالحَظِّ وَ أخلَقُ بِالغِنی ؛

با کسی که روزی به او روی آورده است ، شریک شوید ؛ زیرا وی به بهره‌مندی شایسته‌تر و به توانگری لایق‌تر است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۷۹۰

حدیث - ۶۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

شاوِر قَبلَ أن تَعزِمَ ، وَ فَکِّر قَبلَ اَن تُقدِمَ ؛

قبل از تصمیم‌گیری مشورت کن و پیش از اقدام ، بیندیش

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۷۵۴

حدیث - ۶۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

سالِمِ النّاسَ تَسلَم ، وَ اعمَل لِلآخِرَةِ تَغنَم ؛

با مردم در آشتی باش تا سالم باشی و برای آخرت کار کن تا غنیمت یابی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۶۰۵

حدیث - ۷۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

سَبَبُ المَحَبَّةِ البِشرُ ؛

خوش رویی موجب محبّت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۵۴۶

حدیث - ۷۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛

وفاداری ، سبب الفت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۵۱۱

حدیث - ۷۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

رَأسُ السِّیاسَةِ استِعمالُ الرِّفقِ ؛

سرلوحه سیاست ، به کار بردن مداراست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۲۶۶

حدیث - ۷۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُو النُّهی وَ العِلمِ ، وَ اُولُوا التَّجارِبِ وَ الحَزمِ ؛

بهترینِ کسان برای مشورت، خردمندان و عالمان و دارندگان تجربه و دور اندیشان‌اند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۹۹۰

حدیث - ۷۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَةً إن مِتُّم بَکَوا عَلَیکُم وَ إن غِبتُم حَنُّوا إلَیکُم ؛

با مردم آن گونه بیامیزید که اگر مُردید، بر شما بگِریند و اگر غایب شوید ، مشتاق دیدار شما باشند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۰۷۰

حدیث - ۷۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

باکِرُوا فَالبَرَکَةُ فِی المُباکَرَةِ وَ شاوِرُوا فَالنُّجحُ فِی المُشاوَرَةِ ؛

بامداد، در پی کسب‌وکار باشید ، که برکت در کسب و کارِ بامداد است ، و مشورت کنید که پیروزی در مشورت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۴۴۱

حدیث - ۷۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إذا رَاَیتَ مَظلُوما فَاَعِنهُ عَلَی الظّالِمِ ؛

هرگاه ستمدیده‌ای دیدی، او را در مقابل ستمگر یاری کن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۰۶۸

حدیث - ۷۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ النّاسَ إلی صالِحِ الأدَبِ أحوَجُ مِنهُم إلَی الفِضَّةِ وَالذَّهَبِ ؛

مردم به ادب نیکو محتاج ترند تا به سیم و زر

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۵۹۰

حدیث - ۷۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ أفضَلَ الخَیرِ صَدَقَةُ السِّرِّ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ ؛

برترین خوبی ، صدقه پنهانی و نیکی به پدر و مادر و صله رحم است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۵۵۰

حدیث - ۷۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أَفضَلُ المَعرُوفِ إغاثَةُ المَلهُوفِ ؛

برترین کار نیک ، فریادرسیِ ستم‌دیده است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۹۵۹

حدیث - ۸۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ بِبَعضٍ یَتَوَلَّد مِنهُ الصَّوابُ ؛

آرای خود را با یکدیگر در میان گذارید تا اندیشه درست، پدید آید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۵۶۷

حدیث - ۸۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أطِع مَن فَوقَکَ یُطِعکَ مَن دُونَکَ ؛

از بالا دستِ خود فرمان بر ، تا زیر دستت از تو فرمان بَرد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۴۷۵

حدیث - ۸۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِجعَل لِکُلِّ إنسانٍ مِن خَدَمِکَ عَمَلاً تَأخُذهُ بِهِ فَإنَّ ذلِکَ أحری أن لا یَتَواکَلُوا فِی خِدمَتِکَ ؛

هر یک از زیر دستانت را به کاری بگمار ، چندان که آنان را بر آن کار، باز خواست کنی [پاسخگوی مسئولیت خود باشند] که این کار، شایسته‌تر است و هر یک از آنان خدمتگزاری به تو را به عهده دیگری نیندازد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۴۳۲

حدیث - ۸۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أشعِر قَلبَکَ الرَّحمَةَ لِجَمیعِ النّاسِ وَ الإحسانِ إلَیهِم وَ لا تُنِلهُم حَیفا وَ لا تَکُن عَلَیهِم سَیفا ؛

مهربانی با همه مردم و نیکی به ایشان را شعار دل خویش‌ساز و به آنها ستمی مرسان و شمشیری بر آنان مباش

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۳۹۲

حدیث - ۸۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلاِستِشارَةُ عَینُ الهِدایَةِ ؛

مشورت کردن ، سرچشمه هدایت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۲۱

حدیث - ۸۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلمَواعِظُ حَیاةُ القُلُوبِ ؛

موعظه، مایه حیات دل‌هاست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۲۱

حدیث - ۸۶

امام علیعليه‌السلام :

إنّ أحسَنَ الزِّیِّ ما خَلَطَکَ بالناسِ وجَمَّلَکَ بینَهُم وکَفَّ ألسِنَتَهُم عنکَ ؛

نیکوترین هیأت وسلوک آن است که تو را با مردم آمیزش دهد و در میان آنها زیبایت گرداند و زبان بدگویی آنان را از تو باز دارد

غرر الحکم : ۳۴۷۰.

حدیث - ۸۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اذا سئلت عمن لایشهد الجماعة فقل : لا اعرفه ؛

هنگامی که از شما راجع به کسی که در نماز جماعت شرکت نمی کند بپرسند، بگویید او را نمی شناسم

بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۵

حدیث - ۸۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

المشاوره حصن من النّدامه و أمن من الملامه؛

مشورت حصار ندامت است و ایمنی از ملامت.

نهج الفصاحه

حدیث - ۸۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من أفضل الشّفاعه أن تشفع بین اثنین فی النّکاح؛

از جمله بهترین وساطت، وساطت میان دو کس در کار زناشوئی است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۹۰

امام سجادعليه‌السلام فرمودند:

حَقُّ المُستَشیرِ إِن عَلِمتَ أَنَّ لَهُ رَیا أَشَرتَ عَلَیهِ وَإِن لَم تَعلَم أَرشَدتَهُ إِلی مَن یَعلَمُ؛

حقّ مشورت کننده این است، که اگر برای راهنمایی او نظر داری، راهنمائیش کنی و اگر اطلاعی نداشته باشی او را به کسی که در آن زمینه آگاهی دارد راهنمایی کنی.

خصال، ص ۵۷۰

حدیث - ۹۱

امام جوادعليه‌السلام فرمودند:

ثَلاثٌ مَن کُنَّ فِیهِ لَم یَندَم: تَرکُ العَجَلة ، وَ المَشوِرَة ، وَ التَّوَکُلُ عَلَی اللهِ عِندَ العَزمِ؛

سه چیز است که هر کس آن را مراعات کند ، پشمیان نگردد : ۱ - اجتناب از عجله ، ۲ - مشورت کردن ، ۳ - و توکل بر خدا در هنگام تصمیم گیری

مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷

حدیث - ۹۲

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ الشَّیْطانَ لَیَطْمَعُ فی عالِمٍ بِغَیْرِ اَدَبٍ اَکْثَرُ مِنْ طَمَعِهِ فی عالِمٍ بِاَدَبٍ ، فَتَاَدَّبوا وَ اِلاّ فَاَنْتُمْ اَعرابٌ ؛

شیطان ، در عالِمِ بی‌بهره از ادب بیشتر طمع می‌کند تا عالِمِ برخوردار از ادب پس ادب داشته باشید وگرنه شما، بیابانی فاقد تمدّن هستید.

کنز العمّال ، ح ۴۵۴۰۹

حدیث - ۹۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

فَکونوا اَقَلَّ ما یَکونونَ فِی الْباطِنِ اَمْوالاً ، اَحْسَنَ ما یَکونونَ فِی الظّاهِرِ اَحْوالاً فَاِنَّ اللّه‌َ تَعالی اَدَّبَ عِبادَهُ الْمُؤمِنینَ الْعارِفینَ اَدَبا حَسَنا ، فَقالَ جَلَّ مِن قائِلٍ : یَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ اَغْنیاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسیماهُمْ لاَ یَسْئَلونَ النَّاسَ اِلْحافا؛

در حالی که در واقع از کمترین مال برخوردار هستید، در ظاهر بهترین حال را از خود نشان دهید ؛ زیرا خداوند متعال ، بندگان با ایمان با معرفتش را این گونه نیکو ادب نموده که [در وصف فقیران پارسا] فرموده است : شخص بی‌خبر آنان را از شدّت خویشتنداری توانگر می‌پندارد ایشان را از نشانه‌هایشان می‌شناسی ، با اصرار چیزی از مردم نمی‌خواهند

تحف العقول، ص ۴۸۹

حدیث - ۹۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلمُؤمِنُ... یَنصُرُ المَظلومَ وَیَرحَمُ المِسکینَ. نَفسُهُ مِنهُ فی عَناءٍ وَالنّاسُ مِنهُ فی راحَةٍ؛

مؤمن... مظلوم را یاری می‌کند و به مسکین و درمانده رحم می‌نماید، جانش از او در رنج است و مردم از او در آسایش.

خصال، ص‌۶۹

حدیث - ۹۵

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

فی تفسیر قوله تعالی «وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسنا» قالَ: قُولُوا لِلنّاسِ کُلِّهُم حُسنا مُؤمِنِهُم وَ مُخالِفِهُم، أمّا المؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ وَ أمّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم بِالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم اِلیَ الیمانِ. فَاِنِ استَتَرَ مِن ذلِکَ بِکفِّ شُرورِهم عَن نَفسِهِ وَ عَن اِخوانِهِ المُؤمِنینَ؛

در تفسیر آیه «با مردم به زبان خوش سخن بگویید» فرمود: یعنی با همه مردم، چه مؤمن و چه مخالف، به زبان خوش سخن بگویید. مؤمن، به هم مذهبان، روی خوش نشان می دهد و با مخالفان، با مدارا سخن می گوید تا به ایمان، جذب شوند و حتّی اگر نشدند، با این رفتار، از بدی های آنان در حقّ خود و برادران مؤمنش، پیشگیری کرده است.

مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۶۱

حدیث - ۹۶

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

فی قَولِهِ تَعالیوَقولوا لِلنَّاسِ حُسنا ـ : أی لِلنّاسِ کُلِّهِم مُؤمِنِهِم وَمُخالِفِهِم ، أَمَّا المُؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، وَأَمَّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم بِالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم إِلَی الیمانِ ، فَإِنَّهُ بِأَیسَرَ مِن ذلِکَ یَکُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، وعَن إخوانِهِ المُؤمِنینَ؛

درباره آیه و با مردم سخن نیکو گویید فرمود: مقصود همه مردمان اعم از مؤمن و کافر است. اما با مؤمنان باید گشاده رو بود و اما با کافران باید به نرمی و مدارا سخن گفت، تا به سوی ایمان کشیده شوند و کمترین ثمرش این است که خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون می دارد.

بحارالأنوار، ج۷۵، ص۴۰۱، ح۴۲

حدیث - ۹۷

امام حسینعليه‌السلام فرمودند:

مَن أَحجَمَ عَنِ الرَّیِ وَعَیِیَت بِهِ الحِیَلُ کانَ الرِّفقَ مِفتاحُهُ؛

هر کس فکرش به جایی نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود، کلیدش مداراست.

بحارالأنوار، ج۷۸، ص۱۲۸، ح۱۱

حدیث - ۹۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

لا تُشـاوِر اَحمَق وَ لا تَستَعِنَّ بَکَذّابٍ وَ لا تَثق بِمَوَدَهِ مُلُوک؛

با احمق مشورت نکن و از دروغگو یاری مجو و به دوستی زمامداران اعتماد مکن.

تحف العقول،ص۳۱۶

حدیث - ۹۹

امام حسنعليه‌السلام فرمودند:

ما تَشاوَرَ قَومٌ إِلاّ هُدوا إِلی رُشدِهِم؛

هیچ ملّتی با هم مشورت نکردند مگر آن که راه درست خود را پیدا کردند.

تحف العقول، ص ۲۳۳

حدیث - ۱۰۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلیَبْدَأ بِتَعْلیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلیمِ غَیْرِهِ وَلْیَکُنْ تَاْدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ ومُؤَدِّبِهِمْ؛

کسی که خود را پیشوای مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آن‌که دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب‌آموز خود بیش از آموزگار و ادب‌آموز مردم، شایسته تجلیل است.

غرر الحکم، ح ۷۰۱۶

حدیث - ۱۰۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

تَحَرِّی الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛

راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.

کافی، ج ۸ ، ص ۱۵۰، ح ۱۳۲

حدیث - ۱۰۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیکَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَـلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می‌کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران دینی؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

اعلام الدین، ص ۹۶

حدیث - ۱۰۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا یَرْاَسُ مَنْ خَلا عَنِ الاَْدَبِ وَ صَبا اِلَی اللَّعِبِ؛

کسی که از ادب بی‌بهره باشد و شیفته بازی شود، به ریاست نمی‌رسد.

غرر الحکم، ح ۴۷۸۶

حدیث - ۱۰۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کَفاکَ مُؤَدِّبا لِنَفْسِکَ تَجَنُّبُ ما کَرِهْتَهُ مِنْ غَیْرِکَ؛

برای ادب آموزی‌ات همین بس که از آنچه از دیگران نمی‌پسندی ، دوری کنی.

بحار الأنوار، ج ۴۳، ص ۳۴۳، ح ۱۵

حدیث - ۱۰۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیْکُمْ بِالاَْدَبِ، فَاِنْ کُنْتُمْ مُلوکا بَرَزْتُمْ وَ اِنْ کُنْتُمْ وَسَطا فُقْتُمْ ، وَ اِنْ اَعْوَزَتْکُمُ الْمَعیشَةُ عِشْتُمْ بِاَدَبِکُم؛

ادب بیاموزید، زیرا که [در این صورت] اگر پادشاه باشید، برجسته می‌شوید، اگر میانه باشید، سرآمد می‌شوید و اگر تنگ‌دست باشید، با ادبتان گذران زندگی می‌کنید.

غرر الحکم، ح ۷۰۷۷

حدیث - ۱۰۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الاَْدَبِ اَحْوَجُ مِنْهُمْ اِلَی الْفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب فرهنگ و تربیتِ درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

مشکاة الانوار، ص ۴۳۳

حدیث - ۱۰۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلنصافُ یَرفَعُ الخِلافُ وَیوجِبُ الیتِلافَ؛

انصاف، اختلافات را از بین می‌برد و موجب الفت و همبستگی می‌شود.

غررالحکم، ج۲، ص۳۰، ح۱۷۰۲

حدیث - ۱۰۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِرحَم مَن دونَکَ یَرحَمکَ مَن فَوقَکَ وَقِس سَهوَهُ بِسَهوِکَ وَمَعصیَتَهُ لَکَ بِمَعصیَتَکَ لِرَبَّکَ وَفَقرَهُ إِلی رَحمَتِکَ بِفَقرِکَ إِلی رَحمَةِ رَبِّکَ؛

به زیر دست خود رحم کن تا بالا دستت به تو رحم کند و خطای او را با خطای خودت و نافرمانی‌اش از تو را با نافرمانی خود از پروردگارت و احتیاج او به ترحم تو را به احتیاجت به رحمت و بخشایش خدایت بسنج.

نهج البلاغه، نامه ۵۳

حدیث - ۱۰۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ سَمَت هِمَّتُکَ لإِِصلاحِ النّاسِ فَابدَ بِنَفسِکَ ، فَإِنَّ تَعاطیَکَ صَلاحَ غَیرِکَ وَأَنتَ فاسِدٌ أَکبَرُ العَیبِ؛

اگرهمّت والای اصلاح مردم را در سرداری، از خودت آغاز کن، زیرا پرداختن تو به اصلاح دیگران، در حالی که خود فاسد باشی بزرگترین عیب است.

غررالحکم، ج۳، ص۲۳، ح۳۷۴۹

حدیث - ۱۱۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِقصِر هِمَّتَکَ عَلی ما یَلزَمُکَ وَلا تَخُض فیما لا یَعنیکَ؛

همّت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه را به کار تو نمی آید پی گیری مکن.

غررالحکم، ج۲، ص۱۸۲، ح۲۳۰۳

حدیث - ۱۱۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلکَفُّ عَمّا فی أَیدِی النّاسِ عِفَّةٌ وَکِبَرُ هِمَّةٍ؛

طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، نشان عزت نفس و بلند همتی است.

غررالحکم، ج۱، ص۳۶۵، ح۱۳۸۷

حدیث - ۱۱۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أَشرَفُ الهِمَمِ رِعایَةُ الذِّمامِ؛

شریف ترین همّت ها نگهداری حق وحرمت هاورعایت عهدوپیمان هاست.

غررالحکم، ج۲، ص۴۶۳، ح۳۳۰۵

حدیث - ۱۱۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلفِعلُ الجَمیلُ یُنبِئُ عَن عُلُوِّ الهِمَّةِ؛

کردار زیبا از بلندی همّت خبر می دهد.

غررالحکم، ج۱، ص۳۶۵، ح۱۳۸۸

حدیث - ۱۱۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلشَّرَفُ بِالهِمَمِ العالیَةِ لا بِالرِّمَمِ البالیَةِ؛

شرافت به همّت های بلند است نه به استخوان های پوسیده.

غررالحکم، ج۲، ص۱۰۶، ح۱۹۹۱

حدیث - ۱۱۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیکَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَـلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می‌کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران دینی؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

اعلام الدین، ص ۹۶

حدیث - ۱۱۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

دارِ النّاسَ تَمَن غَوائِلَهُم وَتَسلَم مِن مَکایِدِهِم؛

با مردم مدارا کن، تا از گزندهایشان در امان باشی و از نیرنگهایشان سالم بمانی.

غررالحکم، ج۴، ص۱۵، ح۱۲۸

حدیث - ۱۱۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ الحَکیمُ مَن لَم یُدارِ مَن لایَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ؛

حکیم نیست آن کس که مدارا نکند با کسی که چاره ای جز مدارا کردن با او نیست.

بحارالأنوار، ج۷۸، ص۵۷، ح۱۲۱

حدیث - ۱۱۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن شاوَرَ ذَوِی العُقولِ استَضاءَ بِاَنوارِ العُقولِ؛

هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل‌ها بهره می‌برد.

غررالحکم، ح ۸۶۳۴

حدیث - ۱۱۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِذَا احتَجتَ اِلَی المَشوَرَةِ فی اَمرٍ قَد طَرَاَ عَلَیکَ فَاستَبدِهِ بِبِدایَةِ الشُّبّانِ، فَاِنَّهُم اَحَدُّ اَذهانا وَ اَسرَعُ حَدسا، ثُمَّ رُدَّهُ بَعدَ ذالِکَ اِلی رَیِ الکُهولِ وَ الشُیوخِ لِیَستَعقِبوهُ وَ یُحسِنُوا، اَلختیارَ لَهُ، فَاِنَّ تَجرِبَتَهُم اَکثَرُ؛

هرگاه به مشورت نیازمند شدی، نخست به جوانان مراجعه نما، زیرا آنان ذهنی تیزتر و حدسی سریع تر دارند. سپس نتیجه آن را به نظر میان سالان و پیران برسان تا پیگیری نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب کنند، چرا که تجربه آنان بیشتر است.

شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج ۲۰، ص ۳۳۷، ح ۸۶۶

حدیث - ۱۲۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من أراد أمرا فشاور فیه امرءا مسلما وفّقه اللَّه لأرشد أموره؛

هر که اراده کاری کند و با مرد مسلمانی در باره آن مشورت کند خدایش به معقولترین کارها توفیق دهد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لا مظاهره أوثق من المشاوره و لا إیمان کالحیاء؛

تعاونی بهتر از مشورت نیست و ایمانی چون حیا نیست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

رأس العقل بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس و ما یستغنی رجل عن مشوره و إنّ أهل المعروف فی الدّنیا هم أهل المعروف فی الآخره و إنّ أهل المنکر فی الدّنیاهم أهل المنکر فی الآخره؛

اساس عقل پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است هیچ کس از مشورت بی نیاز نیست: نیکوکاران این جهان نیکوکاران آن جهانند و بدکاران این جهان بدکاران آن جهانند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

دعوا النّاس یصیب بعضهم من بعض فإن استنصح أحدکم أخاه فلینصحه؛

بگذارید مردم از یک دیگر فائده برند و وقتی یکی از شما از برادر خویش مشورت خواست رأی خوت را به او بگوید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حقّ المسلم علی المسلم ستّ: إذا لقیته فسلّم علیه و إذا دعاک فأجبه و إذا استنصحک فانصح له و إذا عطس فحمد اللَّه فشمّته و إذا مرض فعده و إذا مات فاتبعه؛

حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است: وقتی او را دیدی، بر او سلام کن و وقتی تو را دعوت کرد، بپذیر و وقتی با تو مشورت کرد، رأی خود را به او بگو و همین که عطسه زد، عافیت باد بگو و همین که مریض شد، او را عیادت کن و همین که مرد، همراه جنازه اش برو.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

جالسوا الکبراء و سائلوا العلماء و خالطوا الحکماء؛

با بزرگان مجالست کنید و از دانشمندان بپرسید و با حکیمان آمیزش کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

جالس الأبرار فإنّک إذا فعلت خیرا حمدوک و إن أخطأت لم یعنّفوک؛

با نیکان مجالست کن که اگر خوبی کردی تو را ستایش کنند و اگر خطا کردی با تو بسختی رفتار نکنند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ثلاث من حقائق الإیمان: الإنفاق من الإقتار و إنصافک النّاس من نفسک و بذل العلم للمتعلّم؛

سه چیز از حقایق ایمان است: بخشش با تنگدستی و رعایت انصاف در باره مردم بر ضرر خویش و بذل علم برای دانش آموز.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تهادوا فإنّ الهدیّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛

به یکدیگر هدیه بدهید زیرا هدیه محبت را فزون می کند و دل گیری ها را از میان می برد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تهادوا إنّ الهدیّه تذهب و خز الصّدر و لا تحقرنّ جاره لجارتها و لو شقّ فرسن شاه؛

هدیه به یکدیگر بدهید زیرا هدیه دلگیری را از میان می برد و هدیه را اگر چه یک قطعه پارچه بز باشد حقیر نشمارید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تهادوا تحابّوا فإنّ الهدیّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛

هدیه به یکدیگر بدهید تا رشته محبتتان استوار شود زیرا هدیه محبت را بیافزاید و کینه و کدورت را از میان ببرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تواضعوا و جالسوا المساکین تکونوا من کبراء اللَّه و تخرجوا من الکبر؛

فروتنی کنید و با فقیران بنشینید تا در پیش خدا بزرگ باشید و از تکبر برکنار مانید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تنکح المرأه لأربع، لمالها، و لحسبها و لجمالها و لدینها فاظفر بذات الدّین تربّت یداک؛

زن را برای چهار چیز گیرند، مال و شرف و جمال و دین و تو زن دین دار بجوی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تخیّروا لنطفکم فإنّ النّساء یلدن أشباه إخوانهنّ و أخواتهنّ؛

برای نطفه های خود جای مناسب انتخاب کنید زیرا زنان نظیر برادران و خواهران خود فرزند می آورند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تخیّروا لنطفکم فأنکحوا الأکفاء و أنکحوا إلیهم؛

برای نطفه های خود محل مناسب انتخاب کنید و از اشخاص هم شأن خود زن بگیرید و به آنها زن بدهید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الاقتصاد فی النّفقه نصف المعیشه و التّودّد إلی النّاس نصف العقل و حسن السّؤال نصف العلم؛

میانه روی در خرج یک نیمه معیشت است و دوستی با مردم یک نیمه عقل است و خوب پرسیدن یک نیمه دانش است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ألا أخبرکم بأفضل من درجه الصّیام و الصّلوه و الصّدقه اصلاح ذات البین فإنّ فساد ذات البین هی الحالقه؛

میخواهید شما را از چیزی که بهتر از روزه و نماز و صدقه است خبر دهم؟ اصلاح میان کسان، زیرا فساد میان کسان مایه هلاک است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضل الصّدقه إصلاح ذات البین؛

بهترین اقسام صدقه آن است که میان دو کس را اصلاح دهی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضل صدقه الّلسان الشّفاعه تفک بها الأسیر و تحقن بها الدّم و تجرّ بها المعروف و الإحسان إلی أخیک و تدفع عنه الکریهه؛

بهترین صدقه زبان، شفاعتی است که به وسیله آن اسیر را آزاد سازی و از ریختن خون جلوگیری کنی و نیکی و احسان را به سوی برادر خویش بکشانی و بدی را از او دفع کنی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أصلح بین النّاس و لو تعنی الکذب؛

میان مردم را به اصلاح آر ا گر چه با دروغ باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم؛

با یکدیگر برابر شوید و مختلف مشوید تا دلهایتان مختلف نشود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

استرشدوا العاقل ترشدوا و لا تعصوه فتندموا؛

از خردمند رهبری جوئید تا به راه راست برسید و وی را نافرمانی نکنید که پشیمانی برید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا حدّث الرّجل بحدیث التفت فهی أمانه؛

وقتی مردی سخنی گفت و به اطراف خود نگریست آن سخن در پیش شما امانت است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا جاءکم الأکفاء فأنکحوهنّ و لا تربّصوا بهنّ الحدثان؛

وقتی اشخاص هم شأن به خواستگاری پیش شما آمدند، دختران خود را شوهر بدهید و در کار آنها منتظر حوادث مباشید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا جاءکم الزّائر فأکرموه؛

وقتی کسی به ملاقات شما آمد وی را گرامی دارید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا استشار أحدکم أخاه فلیشر علیه؛

وقتی یکی از شما با برادر خود مشورت می کند، وی باید رأی خود را صریح بگوید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أحبّ أحدکم أخاه فلیعلمه فإنّه أبقی فی الالفه و أثبت فی المودّه؛

وقتی کسی آشنای خود را دوست دارد بدو خبر دهد که این کار موجب بقای الفت و دوام مودت است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا اجتمع الدّاعیان فأجب أقربهما بابا فإنّ أقربهما بابا أقربهما جوارا و إن سبق أحدهما فأجب الذی سبق؛

وقتی دو کس تو را با هم دعوت کردند دعوت کسی را که خانه اش نزدیکتر است بپذیر زیرا آن که خانه اش نزدیکتر است در همسایگی مقدم است و اگر یکی زودتر دعوت کرده است دعوت او را بپذیر.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أتاکم من ترضون خلقه و دینه فزّوّجوه إن لا تفعلوا تکن فتنه فی الأرض و فساد عریض؛

وقتی کسی که خلق و دین وی مایه رضایت است به خواستگاری می آید به وی زن بدهید و اگر چنین نکنید فتنه و فساد در زمین فراوان خواهد شد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

بَلِّغُوا حَاجَهَ مَن لا یَستَطِیعُ إبلاغَ حاجَتِه. فَمَن أبلَغَ سُلطاناً حاجَهَ مَن لا یَستَطِیعُ إبلاغَها ثَبَّتَ اللَّهُ قَدَمَیهِ عَلَی الصِّراطِ یَومَ القِیامَهِ؛

حاجت کسی را که از ابلاغ آن ناتوانست به بزرگان برسانید زیرا هر کس حاجت درمانده ای را به بزرگی برساند روز رستاخیز خداوند پاهای وی را بر صراط استوار می سازد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۰

امام صادقعليه‌السلام :

ثَلاثَةُ اَشْیاءَ یَحْتاجُ النّاسُ طُرّا اِلَیْها: اَلاَْمْنُ وَالْعَدْلُ وَالْخِصْبُ ؛

سه چیز است که همه مردم به آنها نیاز دارند: امنیّت، عدالت و آسایش.

تحف العقول، ص ۳۲۰.

حدیث - ۱۵۱

امام کاظمعليه‌السلام :

مُشاوَرَةُ الْعاقِلِ النّاصِحِ یُمْنٌ وَ بَرَکَةٌ وَ رُشْدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛

مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.

تحف العقول، ص ۳۹۸

حدیث - ۱۵۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بر شما باد که برای خواستن حاجت نزد مردمان شریف النفس که دارای ریشه و اصلی پاک هستند بروید، که حاجت نزد آنها زودتر بر آورده گردد آنها نزد شما پاکیزه تر از دیگران هستند.

غررالحمکم ، باب اصل

حدیث - ۱۵۳

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حاجت کسی را که از ابلاغ آن ناتوان است به بزرگان برسانید زیرا هرکس حاجت درمانده ایی را به بزرگی برساند روز رستاخیز خداوند پاهای وی را بر صراط استوار می سازد.

نهج الفصاحه ، حدیث - ۲۱

حدیث - ۱۵۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

با خردمندان مصاحبت کن و با دانشمندان هم نشین شو و بر هوای نفس پیروز شو ، تا با ساکنان ملأ اعلی جایگاه والا رفیق و همراه گردی.

غررالحکم ، باب همنشینی

حدیث - ۱۵۵

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خیارُ اُمَّتی مَنْ دَعا اِلَی اللّه‌ِ تَعالی وَحَبَّبَ عِبادَهُ اِلَیْهِ؛

بهترین امت من کسانی هستند که مردم را به سوی خدا دعوت و بندگانش را محبوب او کنند با اطاعت از امر و نهی خداوند محبت او بدست می‌آید.

نهج الفصاحه، ح ۱۴۷۱.

حدیث - ۱۵۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

مَن عالَ یَتیما حَتّی یَسْتَغْنیَ عَنْهُ أَوْجَبَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ بِذلِکَ الْجَنَّةَ کَما أَوْجَبَ اللّه‌ُ لآِکِلِ مالِ الْیَتیمِ النّارَ؛

هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا آن که بی‌نیاز گردد، خداوند به سبب این کار بهشت را بر او واجب سازد، همچنان که آتش دوزخ را بر خورنده مال یتیم واجب ساخته است.

بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۴، ح ۸

حدیث - ۱۵۷

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

إنَّ أَعْظَمَ النّاسِ مَنْزِلَةً عِنْدَاللّه‌ِ یَوْمَ الْقیامَةِ أَمْشاهُمْ فی أَرْضِهِ بِالنَّصیحَةِ لِخَلْقِهِ؛

بلند مرتبه‌ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت کسی است که در روی زمین بیشتر در خیرخواهی و ارشاد مردم قدم بردارد.

کافی، ج ۲، ص ۲۰۸، ح ۵.

حدیث - ۱۵۸

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مُشاوَرَةُ الْعاقِلِ الناصِحِ رُشْدٌ وَیُمْنٌ وَتَوْفیقٌ مِنَ اللّه‌ِ فَإِذا أَشارَ عَلَیْکَ النّاصِحُ الْعاقِلُ فَإِیّاکَ وَالْخِلافَ فَإِنَّ فی ذلِکَ الْعَطَبَ؛

مشورت کردن با عاقِل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می‌شود.

محاسن، ج ۲، ص ۶۰۲، ح ۲۵.

حدیث - ۱۵۹

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

صَدَقَةٌ یُحِبُّهَا اللّه‌ُ: إِصْلاحٌ بَیْنَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَیْنَهُمْ إِذا تَباعَدوا؛

صدقه‌ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه‌شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.

کافی، ج ۲، ص ۲۰۹، ح ۱.

حدیث - ۱۶۰

امام علیعليه‌السلام :

اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ اَنْ تَکونَ نِیَّةُ الاِْنْسانِ لِلنّاسِ جَمیلَةً، کَما یُحِبُّ اَنْ تَکونَ نِیَّتُهُ فی طاعتِهِ قَویَّةً غَیرَ مَدخولَةٍ؛

خداوند دوست دارد که انسان نسبت به دیگران خوش نیت باشد، چنانکه دوست دارد نیتش در اطاعت از او محکم و خالص باشد.

غررالحکم، ح ۳۷۰۳.

حدیث - ۱۶۱

امام علیعليه‌السلام :

جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛

با علما هم‌نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.

غرر الحکم ، ح ۴۷۸۶.

حدیث - ۱۶۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

اِنَّ مِمّا یُزَیِّنُ الاِْسْلامَ الاَْخْلاقُ الْحَسَنَةُ فیما بَیْنَ النّاسِ؛

خوش اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.

مشکاة الأنوار، ص ۴۲۲.

حدیث - ۱۶۳

امام حسینعليه‌السلام می فرمایند:

مِن دَلائِلِ عَلاماتِ القَبولِ : الجُلوسُ إلی أهلِ العُقولِ؛

از نشانه های خوش‌نامی و نیک‌بختی ، همنشینی با خردمندان است.

بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۱۹

حدیث - ۱۶۴

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

اِنَّ النّاسَ یَستَغنونَ اِذا عُدِلَ بَینَهُم وَ تُنزِلُ السَّماءُ رِزقَها وَ تُخرِجُ الاَْرضُ بَرَکَتَها بِاِذنِ اللّه‌ِ تَعالی؛

اگر در میان مردم عدالت برقرار شود، همه بی‌نیاز می‌شوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزی خود را فرو می‌فرستد و زمین برکت خویش را بیرون می‌ریزد.

کافی، ج ۳، ص ۵۶۸، ح ۶

حدیث - ۱۶۵

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

مُشاوَرَةُ العاقِلِ النّاصِحِ یُمنٌ وَ بَرَکَةٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛

مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.

تحف العقول، ص ۳۹۸

حدیث - ۱۶۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُوالنُّهی وَالعِلمِ و اُولُو التَّجارِبِ و الحَزم؛ِ

بهترین کسان برای مشورت ، صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دوراندیش‌اند.

غررالحکم و دررالکلم ، ح ۴۹۹۰

حدیث - ۱۶۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

رَاسُ العَقلِ بَعدَ الایمانِ بِاللّه‌ِ مُداراةُ النّاسِ فی غَیرِ تَرکِ حَقٍّ

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود

تحف العقول، ص ۴۲

حدیث - ۱۶۸

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الاَدَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب فرهنگ و تربیتِ درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره

غرر الحکم، ح ۳۵۹۰

حدیث - ۱۶۹

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

طوبی لِلمُصلِحینَ بَینَ النّاسِ، اُولئِکَ هُمُ المُقَرَّبونَ یَومَ القیامَةِ

خوشا به حال اصلاح‌کنندگان بین مردم، که آنان همان مقرّبان روز قیامت‌اند.

بحارالأنوار، ج ۶۸، ص ۱۵۶، ح ۱۱

حدیث - ۱۷۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

جالِس العُلَماءَ یزدَد عِلمُک وَ یحسُن اَدَبُک وتَزک نَفسُک؛

با علما معاشرت کن تا علمت زیاد، ادبت نیکو و جانت پاک شود.

مطالب السؤول، ص ۴۹

حدیث - ۱۷۱

امام باقرعليه‌السلام فرمودند:

اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ؛

در کار خود، [فقط] با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.

تحف العقول، ص ۲۹۳

حدیث - ۱۷۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الادَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب فرهنگ و تربیتِ درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

مکارم الأخلاق، ص ۱۷

حدیث - ۱۷۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ مِمّا یزَینُ الاِسلامَ الاَخلاقُ الحَسَنَةُ فیما بَینَ النّاس؛

خوش اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.

مشکاة الأنوار، ص ۴۲۲

حدیث - ۱۷۴

پیامبر اعظمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

رَاسُ العَقل بَعدَ الایمانِ باللّه‌ِ مُداراةُ النّاس فی غَیر تَرک حَقٍّ؛

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.

تحف العقول، ص ۴۲

حدیث - ۱۷۵

پیامبر اعظمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

أسعَدُ النّاسِ مَن خالَطَ کرامَ النّاسِ

خوشبخت‌ترین مردم کسی است که با مردم بزرگوار معاشرت کند.

الأمالی صدوق، ص ۷۳، ح ۴۱

حدیث - ۱۷۶

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

صَدَقَةٌ یحِبُّهَا اللّه‌ُ: إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَینَهُم إِذا تَباعَدوا

صدقه ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.

کافی، ج ۲، ص ۲۰۹، ح ۱

حدیث - ۱۷۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مُجالَسَةُ الصّالِحینَ داعیةٌ إلَی الصَّلاحِ؛

همنشینی با صالحان، انسان را به سوی صلاح رهنمون می‌شود.

بحارالأنوار، ج۷۸،ص ۳۰۴

حدیث - ۱۷۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خالطوا الناس مخالطه ان متم معها بکوا علیکم ، و ان عشتم حنوا الیکم؛

با مردم آن چنان معاشرت کنید که اگر بمیرید بر مرگ شما اشک ریزند و اگر زنده بمانید به شما عشق ورزند.

نهج البلاغه

حدیث - ۱۷۹

امام حسینعليه‌السلام فرمودند:

لاتـَرفع حــاجَتَک إلاّ إلـی أحـَدٍ ثَلاثة: إلـی ذِی دیـنٍ، اَو مُــرُوّة اَو حَسَب؛

جز به یکی از سه نفر حاجت مبر: به دیندار، یا صاحب مروت، یا کسی که اصالت خانوادگی داشته باشد.

تحف العقول ، ص ۲۵۱

حدیث - ۱۸۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

آمِرُوا النِّساءَ فِی بَناتِهِنّ؛

با زنان در باره دخترانشان شور کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۸۱

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اِئتُوا الدَّعوهَ إذا دُعِیتُم؛

وقتی شما را دعوت کردند، بپذیرید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۸۲

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی -عليه‌السلام - :

ما تَشاوَرَ قَوْمٌ إلاّ هُدُوا إلی رُشْدِهِمْ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

هیچ گروهی در کارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ...با یکدیگر مشورت نکرده اند مگر آن که به رشد فکری و عملی و رسیده اند.

بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۰۵، ح ۴

حدیث - ۱۸۳

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

مَنْ أکْثَرَ مُجالِسَة الْعُلَماءِ أطْلَقَ عِقالَ لِسانِهِ، وَ فَتَقَ مَراتِقَ ذِهْنِهِ، وَ سَرَّ ما وَجَدَ مِنَ الزِّیادَةِ فی نَفْسِهِ، وَکانَتْ لَهُ وَلایَةٌ لِما یَعْلَمُ، وَ إفادَةٌ لِما تَعَلَّمَ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

هر که با علماء بسیار مجالست نماید، سخنش و بیانش در بیان حقایق آزاد و روشن خواهد شد، و ذهن و اندیشه اش باز و توسعه می یابد و بر معلوماتش افزوده می گردد و به سادگی می تواند دیگران را هدایت نماید.

احقاق الحقّ، ج ۱۱، ص ۲۳۸

حدیث - ۱۸۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

یک ساعت در محضر علماء نشستن که انسان را به مبدأ و معاد آشنا سازند از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود. توجّه و نگاه به عالِم از إعتکاف و یک سال عبادت مستحبّی در خانه خدا بهتر است. زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده می باشد. همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه می دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل می گرداند، و ملائکه شهادت می دهند به این که او اهل بهشت است.

بحارالأنوار، ج ۱، ص ۲۰۵، ح ۳۳

حدیث - ۱۸۵

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ زارَ عالِماً فَکَأنَّما زارَنی، وَ مَنْ صافَحَ عالِماً فَکأنَّما صافَحَنی، وَ مَنْ جالَسَ عالِماً فَکَأنَّما جالَسَنی، وَ مَنْ جالَسَنی فِی الدُّنْیا أجْلَسْتُهُ مَعی یَوْمَ الْقِیامَةِ؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:

هر کس به دیدار و زیارت عالم و دانشمندی برود مثل آن است که مرا زیارت کرده، هر که با دانشمندی دست دهد و مصافحه کند مثل آن که با من مصافحه نموده، هر شخصی همنشین دانشمندی گردد مثل آن است که با من مجالست کرده، و هر که در دنیا با من همنشین شود، در آخرت همنشین من خواهد گشت.

مستدرک الوسائل، ج ۱۷، ص ۳۰۰، ح ۲۱۴۰۶

حدیث - ۱۸۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

شیطان گرگ انسان است همانند گرگ گوسفندان که همیشه میش های دورافتاده وکناره گیر را می گیرد. پس از دسته بندیها گروه گرایی و خط بازی بپرهیزید و برشما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومی و مسجد.

کنز العمال ، ج ۷، ص ۵۸۱

حدیث - ۱۸۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

مروة الحضر، قراءة القران ومجالسة العلماء و النظر فی الفقه و المحافظة علی الصلاة فی الجماعات؛

از علی بن ابی طالبعليه‌السلام نقل شده که فرمود: جوانمردی در حضور در وطن ،قرآن خواندن و همنشینی با علماء و نگریستن در احکام دین و مواظبت بر نمازخواندن در جماعتهاست

بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۰

حدیث - ۱۸۸

قال الامام الصادقعليه‌السلام :

صدقة یحبها الله اصلاح بین الناس إذا تفاسدوا و تقارب بینهم إذا تباعدوا.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ایجاد وحدت هنگام پیدایش اختلاف، و تباهی امت و نزدیک کردن آنها در هنگام جدائی، صدقه ایست که خداوند آن را دوست دارد.

الکافی، جلد ۲، ص۲۰۹

حدیث - ۱۸۹

قال الامام علیعليه‌السلام :

صلاح ذات البین أفضل من عامة الصلاة و الصیام.

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اصلاح اختلافها، از تمامی نمازها و روزه ها برتر است.

نهج البلاغه

حدیث - ۱۹۰

قال النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إسمعوا و أطیعوا لمن ولاه الله الأمر، فإنه نظام الإسلام.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

از حاکمان الهی اطاعت کنید و گوش بفرمان باشید زیرا اطاعت از رهبری مایه وحدت امت اسلام است.

امالی مفید، جلد ۱ ص ۱۴ مجلس ۲ حدیث - ۲

حدیث - ۱۹۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

کونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیْرِ اَ لْسِنَتِکُمْ، لِیَرَوا مِنْکُمْ الْوَرَعَ وَ الاِْجْتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الْخَیْرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَةٌ؛

مردم را به غیر از زبان خود، دعوت کنید، تا پرهیزکاری و کوشش در عبادت و نماز و خوبی را از شما ببینند، زیرا اینها خود دعوت کننده است.

کافی، ج ۲ ، ص ۷۸، ح ۱۴.

حدیث - ۱۹۲

پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :

اَلا اُخْبِرُکُمْ بِاَفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصّیامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ الْبَیْنِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ الْبَیْنِ هِیَ الْحالِقَةُ؛

آیا به چیزی با فضیلت‌تر از نماز و روزه و صدقه زکات آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه‌کن کننده دین است.

نهج الفصاحه، ح ۴۵۸.

حدیث - ۱۹۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

مَنْ شاوَرَ ذَوِی الْعُقولِ اسْتَضاءَ بِاَنْوارِ الْعُقولِ؛

هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل‌ها بهره می‌برد.

غررالحکم، ح ۸۶۳۴

حدیث - ۱۹۴

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

طوبی لِلْمُصْلِحینَ بَیْنَ النّاسِ، اُولئِکَ هُمُ الْمُقَرَّبونَ یَوْمَ الْقیامَةِ؛

خوشا به حال اصلاح‌کنندگان بین مردم، که آنان همان مقرّبان روز قیامت‌اند.

تحف العقول، ص ۳۹۳

حدیث - ۱۹۵

تنها کسی باید در صدر مجلس بنشیند که سه ویژگی داشته باشد:

۱- هر گاه از او پرسش کنند پاسخ دهد.

۲- هر گاه دیگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگوید.

۳- نظری بدهد که خیر و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.

هر کس این ویژگیها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشیند، احمق است.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۳۰۴.

حدیث - ۱۹۶

حضرت امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

همنشینی با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیر خواه، محنت و برکت و هدایت است و توفیقی است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا سرپیچی کنی که هلاک خواهی شد.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۳۱۳.

حدیث - ۱۹۷

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

تنها کسی باید در صدر مجلس بنشیند که سه ویژگی داشته باشد:

۱- هر گاه از او پرسش کنند پاسخ دهد.

۲- هر گاه دیگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگوید.

۳- نظری بدهد که خیر و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.

هر کس این ویژگیها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشیند، احمق است.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۳۰۴.

حدیث - ۱۹۸

حضرت امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

همنشینی با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیر خواه، محنت و برکت و هدایت است و توفیقی است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا سرپیچی کنی که هلاک خواهی شد.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۳۱۳.

حدیث - ۱۹۹

حضرت امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

در کارت با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.

بحارالانوار، ج۷۵، ص ۵۸.

حدیث - ۲۰۰

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

کسی از خدا طلب خیر کند، سرگردان نشود و کسی که مشورت کرد، پشیمان نگشت.

امالی شیخ طوسی، ص ۱۳۶.

حدیث - ۲۰۱

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کوشش در راه اصلاح توده ی مردم، از کمال خوشبختی است.

غررالحکم، ح ۹۳۶۱.

حدیث - ۲۰۲

امام علیعليه‌السلام :

جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛

با علما هم‌نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.

غرر الحکم ، ح ۴۷۸۶.

حدیث - ۲۰۳

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :

مَنْ اُلْهِمَ الصِّدْقَ فی کَلامِهِ وَ الاِْنْصافَ مِنْ نَفْسِهِ وَ بِرَّ والِدَیْهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنْسِی‌ءَ لَهُ فی اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیْهِ فی رِزْقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقْلِهِ وَ لُـقِّنَ حُجَّتَهُ وَقْتَ مُساءَلَتِهِ ؛

به هر کس، راستگویی در گفتار، انصاف در رفتار، نیکی به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر می‌افتد، روزیش زیاد می‌گردد، از عقلش بهره‌مند می‌شود و هنگام سئوال [مأموران الهی] پاسخ لازم به او تلقین می‌گردد.

اعلام الدین ، ص ۲۶۵

حدیث - ۲۰۴

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

من استبد برأیه هلک و من شاور الرجال شارکها فی عقولها.

هر که خود رایی کند، نابود شود و هر که با بزرگان مشورت کند، در خردهایشان شریک گردد.

نهج البلاغه، حکمت ۱۶۱

حدیث - ۲۰۵

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند:

فرمان دادن به خوبی و باز داشتن از زشتی، راه پیامبران و شیوه ی نیکوکاران است. فریضه ی بزرگی است که دیگر فرایض به واسطه ی آن برپا می شود و راه ها و روش ها امن می گردد، در آمدها حلال، حقوق و اموال به زور گرفته شده به صاحبانش بر می گردد، زمین آباد شده، از دشمنان انتقام گرفته می شود و کارها سامان می پذیرد.

اصول کافی، ج۵، ص ۵۶.

حدیث - ۲۰۶

حضرت امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

لَتَأمُرَنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلَتَنَهَنَّ عَنِالْمُنْکَرِاَوْلَیَسْتَعْمِلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرَارُ کُمْ فَیَدْعُوخِیَارُکُمْ فَلاَیُسْتَجَابُ لَهُمْ

حتماً امربه معروف ونهی ازمنکرکنید، وگرنه اشرارتان برشما مسلط وحاکم می‌شوند آنگاه خوبانتان هم دعا می‌کنند، امّا دعایشان مستجاب نمی شود.

وسایل الشیعه، ج۱۱، ص۳۹۴

حدیث - ۲۰۷

پیامبراسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

فَنَیرِزُوا إن قَدَرتُم کُلَّ یَومٍ یَعنی تَهادَوا و تَواصَلُوا فِی اللَّهِ؛

اگر می‌توانید هر روز را نوروز کنید ؛ یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه بدهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید.

دعائم الإسلام ، ج ۲ ، ص ۳۲۶

مفاسد اجتماعی

حدیث - ۱

قال الإمام علیعليه‌السلام : مجالسة أهل الهوی منساة للإیمان و محضرة للشیطان.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: همنشینی با هوسرانان باعث از یاد رفتن ایمان و حاضر شدن شیطان است.

«نهج البلاغه، خطبه ۸۶»

حدیث - ۲

قال الامام الصادقعليه‌السلام : تَجَنَّـبُوا الْبَوائِقَ یُمَدَّ لَکُمْ فِی الاَْعْمارِ.

امام صادقعليه‌السلام : از فتنه ها و بدی ها کناره بگیرید، تا عمرتان طولانی شود.

«عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، ج ۲، ص ۴۰، ح ۹۰»

حدیث - ۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أولی النّاسِ بالتُّهْمةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهْمةِ

سزاوارترینِ مردم به تهمت کسی است که با متهمان و افراد مظنون همنشینی کند

أمالی الصدوق : ۲۸ / ۴ منتخب میزان الحکمة : ۹۶

حدیث - ۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إیّاکُم وتَزَوُّجَ الحَمْقاءِ ، فإنَّ صُحبَتَها ضَیاعٌ ووُلْدَها ضِباعٌ ؛

از ازدواج با زن احمق بپرهیزید ؛ زیرا همنشینی با او تباهی است و فرزندانش کفتار صفت هستند

بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۲۳۷ / ۳۵ منتخب میزان الحکمة : ۲۵۴

حدیث - ۵

امام صادقعليه‌السلام :

المُستَبِدُّ برأیِهِ مَوقوفٌ علی مَداحِضِ الزَّلَلِ ؛

آدم خود رأی ، بـر لبه لغزشگاه ایستاده است

بحار الأنوار : ۷۵ / ۱۰۵ / ۴۱ منتخب میزان الحکمة : ۲۲۸

حدیث - ۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

بدانید هیچ مردی با زن نا محرم خلوت نمی کند جز آن که سومی آنها شیطان است و آن قدر آنها را وسوسه میکند تا در حرام بیفتند

نهج الفصاحه، ص ۹۲

حدیث - ۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

ألا لایَخلُوَنَّ رَجُلٌ بِامرَأةٍ إِلّا کانَ ثالِثُهُماَ الشَّیطانُ ؛

بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمی‌کند جز آنکه سومی آنها شیطان است.

نهج الفصاحه ح ???

حدیث - ۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُلاحِ الدَّنِیَّ فَیَجتَرِی‌ءَ عَلَیکَ ؛

با فرومایه نزاع مکن که بر تو جرئت می‌ورزد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۲۲۱

حدیث - ۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُمارِیَنَّ اللَّجُوجَ فی مَحفِلٍ ؛

با لجوج در هیچ مجلسی جدل مکن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۲۰۳

حدیث - ۱۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَطمَع فِیما لا تَستَحِقُّ ؛

بر آنچه شایسته‌اش نیستی ، طمع مدار

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۱۵۷

حدیث - ۱۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَجالِسُ اللَّهوِ تُفسِدُ الإیمانَ ؛

نشست‌های بیهوده ، ایمان را تباه می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۸۱۵

حدیث - ۱۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن شَبَّ نارَ الفِتنَةِ کانَ وَقُودا لَها ؛

هر که آتش فتنه بر افروزد ، خود هیزم آن می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۱۶۳

حدیث - ۱۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن نَقَلَ إلَیکَ نَقَلَ عَنکَ ؛

کسی که [از دیگران] برای تو خبر می‌آورد ، از تو [برای دیگران ]خبر می‌برد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۱۳۳

حدیث - ۱۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن أظهَرَ فَقرَهُ أذَلَّ قَدرَهُ ؛

هر کس ناداری‌اش را آشکار کند ، ارزش خود را فرو کاسته است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۵۵۵

حدیث - ۱۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن کَشَفَ ضُرَّهُ لِلنّاسِ عَذَّبَ نَفسَهُ ؛

هر کس پریشانْ‌حالی‌اش را برای مردم آشکار کند ، خودش را عذاب داده است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۵۴۲

حدیث - ۱۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن عُرِفَ بِالکِذبِ لَم یُقبَل صِدقُهُ ؛

کسی که به دروغگویی شناخته شود ، سخن راستش نیز پذیرفته نمی‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۰۱۰

حدیث - ۱۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن دَخَلَ مَداخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ ؛

هر کس به جاهای بد وارد شود ، بدنام می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۷۷۸

حدیث - ۱۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضاءُ عَلَی الثِّقَةِ بِالظَّنِّ ؛

داوری کردن درباره فرد امین ، با ظنّ و گمان ، عادلانه نیست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۵۰۰

حدیث - ۱۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ مَعَ قَطیعَةِ الرَّحِمِ نَماءٌ ؛

با بُریدن از خویشان ، افزایشی [در عمر و مال] نیست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۴۵۵

حدیث - ۲۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کُلَّما کَثُرَ خُزّانُ الأسرارِ کَثُرَ ضِیاعُها ؛

هر چه بر خزانه‌داران رازها افزوده شود ، رازها بیشتر ضایع شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۱۹۷

حدیث - ۲۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کَیفَ یُصلِحُ غَیرَهُ مَن لا یُصلِحُ نَفسَهُ؟! ؛

چگونه دیگری را اصلاح می‌کند، آن‌که خود را اصلاح نکرده است؟!

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۹۹۵

حدیث - ۲۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

قَد جَهِلَ مَنِ استَنصَحَ أعداءَهُ ؛

نادانی کرد آن که از دشمنانش راه صلاح را باز جُست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۶۶۳

حدیث - ۲۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَینُ المُحِبِّ عَمِیَّةٌ عَن مَعایِبِ المَحبُوبِ ، وَ أُذُنُهُ صَمّاءُ عَن قُبحِ مَساویهِ ؛

چشم عاشق از دیدن عیب‌های معشوق ، کور است و گوش او از [شنیدن ]زشتیِ بدی‌هایش کر

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۳۱۴

حدیث - ۲۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَجِبتُ لِمَن یَرجُو فَضلَ مَن فَوقَهُ کَیفَ یَحرِمُ مَن دُونَهُ ؛

در شگفتم از کسی که به احسان فرا دستش امید دارد ، چگونه فرودستش را محروم می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۲۸۵

حدیث - ۲۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ظُلمُ الیَتامی وَ الاَیامی یُنزِلُ النِّقَمَ وَ یَسلُبُ النِّعَمَ أهلَها ؛

ستم بر یتیمان و بیوه زنان ، کیفر الهی را فرود می‌آورد و نعمت را از اهل نعمت می‌ستاند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۰۷۹

حدیث - ۲۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ظَلَمَ المَعروفَ مَن وَضَعَهُ فِی غَیرِ أهلِهِ ؛

به نیکی ستم کرده است کسی که آن را به نااهلش روا بدارد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۰۶۳

حدیث - ۲۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

رَضِیَ بِالذُّلِ مَن کَشَفَ ضُرَّهُ لِغَیرِهِ ؛

به خواری تن داده است آن که پریشانی خویش را برای دیگری آشکار کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۴۱۴

حدیث - ۲۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

رُبَّ واعِظِ غَیرُ مُرتَدِعٍ ؛

بسا واعظی که خود [از گناه] باز نمی‌ایستد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۳۶۱

حدیث - ۲۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

رَأسُ الجَهلِ مُعاداةُ النّاسِ ؛

سرآغاز نادانی ، دشمنی با مردم است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۲۴۷

حدیث - ۳۰

تَضییعُ المَعرُوفِ وَضعُهُ فِی غَیرِ عَرُوفٍ ؛

تباه کردن احسان ، احسان کردن به کسی است که آن را نمی‌شناسد به نااهل

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۴۷۰

حدیث - ۳۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أَقبَحُ الغَدرِ إذاعَةُ السِّرِّ ؛

زشت‌ترین بی‌وفایی ، فاش کردن راز است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۰۰۵

حدیث - ۳۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إیّاکَ وَ النَّمیمَةَ فَإنَّها تَزرَعُ الضَّغینَةَ وَ تُبَعِّدُ عَنِ اللّه‌ِ وَالنّاسِ ؛

بپرهیز از سخن‌چینی که بذر کینه می‌افشانَد و از خدا و مردم دور می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۶۶۳

حدیث - ۳۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِلزَمُوا الجَماعَةَ وَ اجتَنِبُوا الفُرقَةَ ؛

همراه جماعت باشید و از تفرقه بپرهیزید.

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۴۸۸

حدیث - ۳۴

امام علیعليه‌السلام :

فیما کَتَبَهُ للأشتَرِ حینَ وَلاّهُ مِصرَ: واعْلَمْ مَع ذلکَ أنّ فی کثیرٍ مِنهُم التُجّار وذَوِی الصَناعاتِ ضِیقا فاحِشا ، وشُحّا قَبیحا ، واحْتِکارا للمَنافِعِ ، وتَحَکُّما فی البِیاعاتِ ، وذلکَ بابُ مَضَرَّةٍ للعامَّةِ ، وعَیْبٌ علی الوُلاةِ ، فامْنَعْ مِن الاحْتِکارِ ؛ فإنَّ رسولَ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مَنعَ مِنهُ؛

در فرمان زمامداری مصر به مالک اشتر : با این همه ، بدان که بسیاری از آنان - تجّار و صاحبان صنعت در داد و ستد بیش از اندازه سختگیرند و بخل ورزی ناپسندی دارند و به منظور سود بیشتر کالا را احتکار می‌کنند و به دلخواه نرخ گران می‌بندند و این کار برای توده مردم زیانبار و برای حکمرانان عیب و ننگ است بنابراین ، از احتکار جلوگیری کن ؛ زیرا که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از آن منع فرموده است

نهج البلاغه: الکتاب ۵۳ و منتخب میزان الحکمة : ۱۶۰

حدیث - ۳۵

امام علیعليه‌السلام :

الحِرصُ لا یَزیدُ فی الرِّزقِ ، ولکنْ یُذِلُّ القَدْرَ؛

آزمندی، روزی را زیاد نمی‌کند بلکه قدر و منزلت را خوار می‌سازد.

غرر الحکم : ۱۸۷۷

حدیث - ۳۶

امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:

هر که علم و دانش را جوید برای آنکه به علما فخر فروشی کند ، یا با سفهابستیزد ، و یا مردم را متوجه خود نماید ، باید آتش را جای نشستن خود گیرد

بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ۲ ، ص ۳۸

حدیث - ۳۷

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

همنشین نادان، گرفتار است.

بحارالانوار/۷۸/۳۷۴

حدیث - ۳۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إیّاکم و العضه النّمیمه القاله بین النّاس؛

از سخن چینی مردم پرهیز کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إیّاکم و الزّنا فإنّ فیه أربع خصال تذهب البهاء عن الوجه و تقطع الرّزق و تسخط الرّحمن و الخلود فی النّار؛

از زنا بپرهیزید که در آن چهار خصلت است رونق از چهره ببرد و روزی را ببرد و خدا را خشمگین کند و مایه عذاب جاودان شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إیّاکم و التّسویف و طول الأمل فإنّه کان سببا لهلاک الامم؛

از اهمال و طول امل بپرهیزید که موجب هلاکت اقوام است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ألا لا یخلونّ رجل بامرأه إلّا کان ثالثهما الشّیطان؛

بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمی کند جز آن که سومی آنها شیطان است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا کانوا ثلاثه فلا یتناجی اثنان دون الثّالث؛

وقتی سه تن باهمند دوتاشان آهسته با هم سخن نگویند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا ظهر الزّنا و الرّبا فی قریه فقد أحلّوا بانفسهم عذاب اللَّه؛

وقتی زنا کاری و ربا خواری در دهکده ای آشکار شود، مردم آن عذاب خدا را بخود خریده اند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۴

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْنعليه‌السلام :

مُجالَسَةُ أهْلِ الدِّناءَةِ شَرٌّ، وَ مُجالَسَةُ أهْلِ الْفِسْقِ ریبَةٌ ؛

امام حسینعليه‌السلام فرمودند:

همنشینی با اشخاص پست و رذل سبب شرّ و بد بختی خواهد گشت و همنشینی و مجالست با معصیت کاران موجب شکّ و بدبینی خواهد شد.

بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۱۲۲، ح ۵

حدیث - ۴۵

ألخلاف یهدم الرأی؛

اختلاف، بنیاد اندیشه درست را درهم می ریزد.

نهج البلاغه حکمت ۲۱۵

حدیث - ۴۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

.. فإن ید الله علی الجماعة و ایاکم و الفرقة فإن الشاذ من الناس للشیطان، کما أن الشاذ من الغنم للذئب؛

دست خدا بر سر جماعت است،از تفرقه بپرهیزید، زیرا شخص تکرو، شکار شیطان است همان گونه که گوسفند تک رو، طعمه گرگ است.

شرح نهج البلاغه، جلد ۸، ص ۱۱۲

حدیث - ۴۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

من فارق الجماعة مات میتة جاهلیة؛

هر کس از گروه مسلمانان جدا شود بر مرگ جاهلیت بمیرد.

نهج الفصاحة، ۲۸۵۵

حدیث - ۴۸

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لا تختلفوا، فإن من کان قبلکم اختلفوا فهلکوا.

اختلاف نکنید، آنان که قبل از شما بودند اختلاف کردند و هلاک شدند.

کنز العمال، حدیث - ۸۹۴

حدیث - ۴۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

کسانی که به کشمکش و دشمنی با یکدیگر بپردازند، دچار سستی می‌شوند و سرانجام بدِ کارشان را می‌چشند و در نزدشان خوبی، بدی و بدی، خوبی جلوه می‌کند، در نتیجه راهشان را درست نمی بینند، کارشان دشوار و گریز گاهشان تنگ می‌شود، چنین کسان در معرض خروج از دین و پیروی از راه غیر مؤمنان هستند.

خصال، ص ۲۳۳

حدیث - ۵۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اگر تن دادن به شغل، مایه زحمت و رنج است، بیکاری نیز سبب نادرستی و فساد خواهد بود.

الحدیث - ،ص۲۸.

حدیث - ۵۱

پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:

لاتَخْتَلِفوا، فَإِنَّ مَنْ کانَ قَبْلَکُمُ اخْتَلَفوا فَهَلَکوا؛

باهم اختلاف نکنید، که پیشینیان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.

کنزالعمال، ح ۸۹۴

حدیث - ۵۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که ریشه اش ناپاک باشد حضور او و مصاحبتش بد باشد.

غررالحمکم ، باب اصل

حدیث - ۵۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

خصومت کردن با مردم ، مبداء هلاکت است

شرح غررالحکم ، ج ۱، ص ۲۰۲

حدیث - ۵۴

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

وقتی زناکاری و رباخواری در جایی آشکار شود مردم آن عذاب خدا را به خود خریده اند.

نهج الفصاحه ، حدیث - ۲۱۸

حدیث - ۵۵

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

با مشروب خوار همنشینی و سلام و علیک نکن.

بحار الانوار ، ج ۶۶ ، ص ۴۹۱

حدیث - ۵۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أولَی النّاسِ بِالتُّهمَةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهمَةِ؛

سزاوارترین مردم به تهمت کسی است که با اهل تهمت همنشینی کند.

الأمالی ، صدوق ، ص ۷۳

حدیث - ۵۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کثرَةُ المِزاحِ تُذهِبُ البَهاءَ وَ توجِبُ الشَّحناءَ؛

شوخی زیاد، ارج و احترام را می برد و موجب دشمنی می شود.

غرر الحکم، ح ۷۱۲۶

حدیث - ۵۸

امام باقرعليه‌السلام فرمودند:

الکِبرُ مَطَایَا النَّارِ؛

کبر و بزرگی نمودنبه منزله ی مرکبی است که سوار خود را به سوی آتش می برد.

جهاد با نفس، ح ۵۷۸

حدیث - ۵۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

شَرُّ النّاسِ مَن لا یعفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا یستُرُ العَورَةَ؛

بدترین مردم کسی است که خطا را نمی بخشد و عیب دیگران را نمی پوشاند.

غررالحکم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۴

حدیث - ۶۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

و َإیاک اَن تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَک بِخُلفِک فَاِنَّ الخُلفَ یوجبُ المَقتَ عِندَ اللّه‌ِ وَ النّاس؛

بپرهیز از خلف وعده که آن موجب نفرت خدا و مردم از تو می شود.

نهج البلاغه، نامه ۵۳

حدیث - ۶۱

امام حسینعليه‌السلام فرمودند:

مُجالَسَةِ أهلِ الدِنَاءَة شَر، وَ مُجَالَسَةِ أَهلِ الفُسُوقِ ریبَة؛

همنشینی با سفلگان و افراد پست ناپسند است و همدمی گناهکاران موجب بدبینی مردم و از دست دادن اعتماد و اعتبار است.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۱۲۲

حدیث - ۶۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لاتَصحَب المائِق فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعلَه وَ یَوَدُّ اَن تَکُونَ مِثلَه؛

همنشین بی خرد مباش که او کار نابخردانه خود را برای تو آراید و دوست دارد تو را چون خود نماید.

قصارالحکم،۲۹۳

حدیث - ۶۳

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :

فِی الزِّنا سِتُّ خِصالٍ: ثَلاثٌ مِنْها فِی الدُّنْیا وَ ثلاثٌ فِی الاْآخِرَةِ، فَاَمّا الَّتی فِی الدُّنْیا فَیَذْهَبُ بِالْبَهاءِ وَ یُعَجِّلُ الْفَناءَ وَ یَقْطَعُ الرِّزْقَ وَ اَمّا الَّتی فِی الاْآخِرَةِ فَسوءُ الْحِسابِ وَ سَخَطُ الرَّحمنِ وَ الْخُلودُ فِی النّارِ ؛

زِنا، شش پیامد دارد: سه در دنیا و سه در آخرت. سه پیامد دنیایی‌اش این است که: آبرو را می‌بَرد، مرگ را شتاب می‌بخشد و روزی را می‌بُرد و سه پیامد آخرتی‌اش: سختی حسابرسی، خشم خدای رحمان و ماندگاری در آتش است.

خصال ، ص ۳۲۱، ح ۳

حدیث - ۶۴

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

شر الآراء ما خالف الشریعة؛

بدترین رأی آن است که مخالف شریعت باشد.

نهج البلاغه، حکمت ۱۷۹.

حدیث - ۶۵

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

ضلة الرای تفسد المقاصده؛

نادرستی رأی، اهداف را تباه می کند.

غررالحکم، ح۵۹۰۲.

حدیث - ۶۶

قال الامام علیعليه‌السلام : مَن دَخَلَ مَدَاخِلَ السُوءِ اِتَّهَمَ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هر که به جاهای بد رفت و آمد کند، مورد بدگمانی و تهمت واقع شود.

«بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۹۱»

دوست و دوست یابی

حدیث - ۱

قال الإمام علیعليه‌السلام :

من عذب لسانه کثر إخوانه.

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کسی که زبانش شیرین باشد، برادرانش زیاد شوند.

«غررالحکم، ح ۷۷۶۱»

حدیث - ۲

قال الامام العسکریعليه‌السلام : مَنْ کانَ الوَرعُ سجیّتهُ و الکرَْم ُطبیعَتَهُ و الحِلمُ خلَّتَهُ کَثُرَ صدیقُهُ و الثّناءُ علیهِ.

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند: هرکس ورع و پرهیزگاری روش زندگی او، بزرگواری و سخاوت عادت او و صبر و بردباری برنامه اش باشد، دوستانش زیاد خواهند بود و دیگران او را مورد مدح و ستایش قرار می دهند.

«بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۷۹»

حدیث - ۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لا تَثِقَنَّ بِأَخِیکَ کُلَّ الثِّقَةِ، فَإِنَّ صُرعَةَ الاِستِرسَالِ لا تُستَقَالُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: به برادرت اعتماد کامل و تمام مکن؛ زیرا زمین خوردن ناشی از اطمینان کردن قابل عفو نیست.

«تحف العقول، ص ۳۵۷»

حدیث - ۴

قال الامام علیعليه‌السلام : فی وصیته لابنه الحسنعليه‌السلام : لا یَعدَمُکَ مِن شَفِیقٍ سُوءُ الظَّنِّ.

امام علیعليه‌السلام فرمود در سفارش به فرزند بزرگوار خود امام حسنعليه‌السلام می‌فرمایند: بدگمانی، تو را از دوست دلسوز محروم نکند.

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۲۱۱»

حدیث - ۵

قال الامام علیعليه‌السلام : مَن غَلَبَ عَلَیهِ سُوءُ الظَّنِّ لم یَترُک بَینَهُ و بَینَ خَلِیلٍ صُلحاً.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هرکه بدگمانی بر او چیره شود، بین او و دوستانش دوستی ای باقی نمی ماند.

«غرر الحکم، ح ۸۹۵۰»

حدیث - ۶

قال الامام علیعليه‌السلام : یا بُنَیَّ إیّاک و مُصادقَةَ البَخیل فإنَّهُ یَقعُد عنک أحوجَ ما تکون الیه.

امام علیعليه‌السلام خطاب به فرزندشان امام حسنعليه‌السلام فرمودند: پسرم! از دوستی با بخیل بپرهیز، زیرا او از تو باز می‌دارد آن چه را که بسیار به آن نیازمندی.

«نهج البلاغه، حکمت ۳۷»

حدیث - ۷

قال الامام علیعليه‌السلام : لیس لِبخیلٍ حبیبٌ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: شخص بخیل، دوست و رفیقی ندارد.

«غررالحکم، ص ۳۱۵»

حدیث - ۸

عَن الامامِ موسی بنِ جعفرٍ -عليه‌السلام - قال: ثَلاثةٌ یُستظلونَ بظلِ عَرشِ اللهِ یومَ القیامةِ یومٌ لا ظِلَّ الا ظلةُ رَجلٌ زوّجَ اَخاهُ المسلمَ او اَخدمهُ او کتَمَ له سرّاً.

امام موسی بن جعفرعليه‌السلام فرمودند: خداوند در روز قیامت سه دسته را در زیر سایه عرش خویش پناه می دهد در حالتی که سایه ای جز سایه عرش پروردگار وجود ندارد و آنها عبارتند از: کسی که برادر مسلمان خود را زن دهد و کسی یا به برادر دینی خود خدمت کند و یا آنکه از فاش شدن اسرار برادر مسلمانش جلوگیری کند.

«نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۹۹»

حدیث - ۹

امام صادقعليه‌السلام :

إذا اتَّهَمَ المؤمنُ أخاهُ انْماثَ الإیمانُ مِن قلبِهِ کما یَنْماثُ المِلحُ فی الماءِ

هرگاه مؤمن به برادر خود تهمت زند ایمان در قلب او آب شود همچنان که نمک در آب حلّ می‌شود

الکافی : ۲ / ۳۶۱ / ۱

حدیث - ۱۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَنِ اتَّهمَ أخاهُ فی دِینِهِ فلا حُرمَةَ بَینَهُما

هر کس به برادر دینی خود تهمت زند حرمتی میان آن دو به جا نمی‌ماند.

الکافی : ۲ / ۳۶۱ / ۲

حدیث - ۱۱

امام علیعليه‌السلام :

غایَةُ الخِیانَةِ خِیانَةُ الخِلِّ الوَدودِ ، ونَقْضُ الْعُهُودِ

اوج خیانت ، خیانت کردن به دوست صمیمی و شکستن عهد و پیمانهاست

غرر الحکم : ۶۳۷۴ منتخب میزان الحکمة : ۱۹۰

حدیث - ۱۲

امام هادیعليه‌السلام :

المِراءُ یُفسِدُ الصَّداقَةَ القَدیمَةَ ، ویَحلُلُ العُقدَةَ الوَثیقَةَ ، وأقلُّ ما فیهِ أن تَکونَ فیهِ المُغالَبةُ ، والمُغالَبةُ اُسُّ أسبابِ القَطیعَةِ

مـجادله کـردن ، دوسـتـی دیرین را از بـین می‌برد و پیوند استوار را از هم می‌گسلد و کمترین چیزی کـه در آن هست ، چیره‌جویی است و چیره‌جویی ، خود عامل اصلی قطع رابطه می‌باشد

أعلام الدین : ۳۱۱ منتخب میزان الحکمة : ۵۱۲

حدیث - ۱۳

امام صادقعليه‌السلام :

أبعَدُ ما یَکونُ العَبدُ مِنَ اللّه أن یَکونَ الرَّجُلُ یُواخی الرَّجُلَ وهُوَ یَحفَظُ علَیهِ زَلاّتِهِ لِیُعَیِّرَهُ بِها یَوما ما

دورترین بنده از خدا ، آن کسی است که با شخصی طرح دوستی افکند و لغزشهای او را نگه دارد ، تا روزی به واسطه آنها او را سرزنش کند

الکافی : ۲ / ۳۵۵ / ۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۲۰

حدیث - ۱۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا یَحِلُّ للمُؤمنِ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثلاثةِ أیّام

روا نـیست که مـؤمـن ، بـیش از سه روز با برادرش قهر باشد

کنزالعمّال : ۲۴۷۹۳ منتخب میزان الحکمة :

حدیث - ۱۵

دنَی الکُفرِ أن یَسمَعَ الرجلُ عن أخیهِ الکَلِمَةَ فَیَحفَظَها علَیهِ یُریدُ أن یَفضَحَهُ بها ، اُولئکَ لا خَلاقَ لَهُم

کمترین درجه کفر ، این است که آدمی از برادر خود سخنی بشنود و آن را نگه دارد تا روزی به وسیله آن رسوایش گرداند ؛ اینان از خیر و خوبی بی‌نصیبند

بحار الأنوار : ۷۸/۲۷۶/۱۱۲

حدیث - ۱۶

امام علیعليه‌السلام :

مِن عَلامةِ الشَّقاءِ غِشُّ الصَّدیقِ

از نشانه بدبختی ، دغلکاری با دوست است

غرر الحکم : ۹۲۹۷ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۰

حدیث - ۱۷

امام علیعليه‌السلام :

لَیسَ لِمُتَکبِّرٍ صَدیقٌ

شخص متکبّر ، از دوست بی‌بهره‌است

غرر الحکم : ۷۴۶۴ منتخب میزان الحکمة : ۴۸۲

حدیث - ۱۸

امام کاظمعليه‌السلام :

ثلاثةٌ یَستَظِلُّونَ بِظِلِّ عَرشِ اللّه یَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ : رَجُلٌ زَوَّجَ أخاهُ المسلمَ ، أو أخدَمَهُ ، أو کَتَمَ لَهُ سِرّا ؛

سه نفرند که در روزی که سایه‌ای جز سایه عرش خدا نیست در سایه عرش اویند : مردی که برادر مسلمان خود را زن دهد ، یا به او خدمت کند ، یا رازش را بپوشاند

الخصال : ۱۴۱ / ۱۶۲ منتخب میزان الحکمة : ۲۵۲

حدیث - ۱۹

امام صادقعليه‌السلام :

یَـنبَغی لأولیاءِ المَیّتِ أن یُـؤْذِنوا إخـوانَ المَیّتِ بمَوتهِ ، فیَشهَدونَ جَنازَتَهُ ویُصَلُّونَ علَیهِ ، فیُکسِبُ لَهُمُ الأجرَ ویُکسِبُ لِمَیّتهِ الاستِغفارَ ؛

شایسته است که صاحبان عزا برادران دینی میّت را از مرگ او با خبر سازند ، تا در تشییع جنازه حاضر شوند و بر او نماز خوانند و بدین ترتیب ، هم برای آنان اجری حاصل شود و هم برای میّت استغفار به عمل آید

علل الشرائع : ۳۰۱ /۱ منتخب میزان الحکمة : ۵۲۲

حدیث - ۲۰

امام علیعليه‌السلام :

مِـن کَرَمِ المَـرءِ بُـکاؤهُ علی ما مَضی مِن زَمانِهِ ، وحَنینُهُ إلی أوطانِهِ ، وحِفظُهُ قَدیمَ إخوانِهِ ؛

از بزرگواری انسان، گریستن اوست بر عمر سپری شده‌اش و علاقه او به میهنش و نگهداشتن دوستان دیرینه‌اش

بحار الأنوار : ۷۴ / ۲۶۴ / ۳ منتخب میزان الحکمة : ۵۹۶

حدیث - ۲۱

امام صادقعليه‌السلام :

مَنِ استَشارَ أخاهُ فَلَم یَنصَحْهُ مَحْضَ الرَّأیِ سَلَبَهُ اللّه رَأیَهُ ؛

هرکه با برادر خود مشورت کند و او خالصانه راهنماییش نکند ، خداوند اندیشه او را از وی بگیرد

المحاسن : ۲ / ۴۳۸ / ۲۵۲۱ منتخب میزان الحکمة : ۳۰۸

حدیث - ۲۲

امام صادقعليه‌السلام :

الجَهلُ فی ثلاثٍ : فی تَبدُّلِ الإخْوانِ ، والمُنابَذَةِ بغَیرِ بَیانٍ ، والتَّجَسُّسِ عمّا لا یَعنی ؛

نادانی در سه چیز است : دوست عوض کردن ، مخالفت کردن بدون دلیل و برهان و پرس و جو از چیزهای بیهوده

تحف العقول : ۳۱۷ منتخب میزان الحکمة : ۱۲۰

حدیث - ۲۳

امام علیعليه‌السلام :

مَن عَذُبَ لِسانُهُ کَثُرَ إخوانُهُ؛

کسی که زبانش شیرین باشد، برادرانش زیاد شوند.

میزان الحکمة: ح ۱۸۰۶۲

حدیث - ۲۴

امام علیعليه‌السلام :

دارِ عَدُوَّکَ، وأخلِص لِوَدودِکَ؛

با دشمنت مدارا کن و دوستیت را برای دوستانت خالص گردان.

موسوعه امام علی: ج ۶ ص ۲۰۴ ح ۵۴۹۷

حدیث - ۲۵

امام علیعليه‌السلام :

مَن تَأَلَّفَ النّاسَ أحَبّوهُ؛

هر که با مردم الفت بگیرد، مردم او را دوست می‌دارند.

میزان الحکمة: ح ۲۳۷۵

حدیث - ۲۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِختَبِرُوا النّاسَ بِأخدانِهِم فَإنَّما یُخادِنُ الرَّجُلُ مَن یُعجِبُهُ نَحوُهُ؛

مردم را به دوستانشان بیازمایید؛ زیرا آدمی با کسی که از رفتارش خوشش بیاید، دوستی می‌کند.

تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۲۴۹

حدیث - ۲۷

امام علیعليه‌السلام :

اِتَّقُوا اللَّهَ، وکونوا إخوَةً بَرَرَةً، مُتَحابّینَ فِی اللَّهِ، مُتَواصِلینَ مُتَراحِمینَ؛

از خدا بترسید و برادرانی نیکوکار باشید، در راه خدا یکدیگر را دوست بدارید و با هم ارتباط برقرار سازید و به هم مهر و شفقت بورزید.

الکافی: ج ۲، ص ۱۷۵، ح ۱

حدیث - ۲۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن رَدَّ عَن عِرضِ أخیهِ کانَ لَهُ حِجاباً مِنَ النّارِ؛

هر که از آبروی برادر خود دفاع کند این کار حجابی میان او و آتش است.

میزان الحکمة: ح ۱۲۲۹۰

حدیث - ۲۹

امام علیعليه‌السلام :

المَوَدَّةُ قَرابَةٌ مُستَفادَةٌ؛

دوستی، خویشاوندیِ اکتسابی است.

میزان الحکمة: ح ۳۱۹۷

حدیث - ۳۰

امام عسکریعليه‌السلام :

صَدیقُ الجاهِلِ تَعِبٌ.

دوستِ نادان، سختی‌آور است.

دانش‌نامه عقاید اسلامی: ج ۲ ص ۱۳۰ ح ۱۱۷۶

حدیث - ۳۱

امام رضاعليه‌السلام :

مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً؛

هر که به روی برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابی خواهد نوشت.

دوستی: ص ۲۱۶ ح ۵۳۵

حدیث - ۳۲

امام عسکریعليه‌السلام :

خَصلَتانِ لَیسَ فَوقَهُما شَی‌ءٌ: اَلْإیمانُ بِاللَّهِ ونَفعُ الإخوانِ؛

دو خصلت است که بالاتر از آنها چیزی نیست: ایمان به خدا و سود رساندن به برادران.

بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۳۷۴

حدیث - ۳۳

امام عسکریعليه‌السلام :

خَیرُ إخوانِکَ مَن نَسِیَ ذَنبَکَ، وذَکَرَ إحسانَکَ إلَیهِ.

بهترین برادر تو آن کسی است که گناه و خطای تو را به خود، فراموش کند.

میزان الحکمة: ح ۲۸۸

حدیث - ۳۴

امام علیعليه‌السلام :

فِی الضَّیقِ یَتَبَیَّنُ حُسنُ مُواساةِ الرَّفِیقِ؛

خوب یاری رساندن به دوست، در تنگنا آشکار می‌شود.

میزان الحکمه، ح ۷۳۷۰

حدیث - ۳۵

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

وقتی مسلمانی از کنار برادر مسلمانش عبور می نماید و سلام نمی کند ملائکه از آن مسلمان تعجب می کنند.

محجه البیضاء جلد ۳ صفحه ۳۸۲

حدیث - ۳۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

آدمی تحت تاثیر رفیق خویش است و از روش او پیروی می کند، البته هرکدام از شما باید در انتخاب دوست دقت کند و ببیند با چه کسی دارد طرح رفاقت و دوستی می ریزد.

الحدیث - ، ج ۲، ص ۴۸

حدیث - ۳۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

کسی که برای رفع نیاز برادر مومن خود کوشش نماید مانند این است که نه هزار سال خداوند متعال را عبادت نموده در حالی که روزها را روزه گرفته و شب ها را هم شب زنده داری نموده.

بحارالانوار جلد ۷۴ صفحه ۳۱۵

حدیث - ۳۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیکَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَـلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می‌کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران دینی؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

اعلام الدین، ص ۹۶

حدیث - ۳۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا عَیشَ لِمَن فارَقَ أحِبَّتَهُ ؛ کسی را که از دوستانش جدا شده است ،آسایشی نیست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۶۶۱

حدیث - ۴۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا خَیرَ فیمَن یَهجُرُ أخاهُ مِن غَیرِ جُرمِ ؛ خیری نیست در آن که از دوستانش بی‌هیچ جرمی کناره می‌گیرد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۷۴۱

حدیث - ۴۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا یُغتَبَطُ بِمَوَدَّةِ مَن لا دینَ لَهُ ؛ به دوستی فرد بی دین ، شادی نمی‌کنند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۸۰۳

حدیث - ۴۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا یَکُونُ الصَّدیقُ صَدیقا حَتَّی یَحفَظَ أخاهُ فی غَیبَتِهِ وَ نَکبَتِهِ وَ وَفاتِهِ ؛ دوست ، دوست نیست ، مگر آن که در غیاب دوستش و گرفتاری و مرگ او حقّ دوستی را به‌جای آورد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۸۲۱

حدیث - ۴۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا خَیرَ فی أخٍ لا یُوجِبُ لَکَ مِثلَ الَّذی یُوجِبُ لِنَفسِهِ ؛ خیری نیست در دوست و برادری که مانند آنچه را برای خود واجب می‌داند ، برای تو واجب نداند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۸۹۱

حدیث - ۴۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

البَشاشَةُ حِبالَةُ المَوَدَّةِ؛

خوشرویی، کمند دوستی است.

میزان الحکمة، ح ۱۸۴۱

حدیث - ۴۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إِذَا اختَشَمَ المُومِن أَخَاهُ فَقَد فَارقَهُ ؛ به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی از اوست.

محاضرات، ج۲، ص۲۸

حدیث - ۴۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَصحَب مَن یَحفَظُ مَساوِیَکَ ، وَ یَنسی فَضائِلَکَ وَ مَعالِیَکَ ؛

با کسی که بدی‌های تو را به خاطر می‌سپارد و نیکی‌ها و بزرگواری‌های تو را فراموش می‌کند ، دوستی مکن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۴۱۹

حدیث - ۴۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَثِق بِالصَّدیقِ قَبلَ الخُبرَةِ ؛

پیش از آزمایش ، به دوست اعتماد مکن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۲۵۷

حدیث - ۴۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

وَحدَةُ المَرءِ خَیرٌ لَهُ مِن قَرینِ السُّوءِ ؛

تنهایی آدمی برای او از همنشین بد ، بهتر است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۱۳۶

حدیث - ۴۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

نِظامُ الدِّینِ خَصلَتانِ : إنصافُکَ مِن نَفسِکَ ، وَ مُواساةُ إخوانِکَ ؛

رشته پیوند دین دو ویژگی است : انصاف داشتن با خود ، و با جان و مال به یاری برادران شتافتن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۹۸۳

حدیث - ۵۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَجالِسُ اللَّهوِ تُفسِدُ الإیمانَ ؛

نشست‌های بیهوده ، ایمان را تباه می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۸۱۵

حدیث - ۵۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مِن شَرائِطِ الإیمانِ حُسنُ مُصاحَبَةِ الإخوانِ ؛

از شرایط ایمان ، نشست و برخاستِ نیک با برادران داشتن است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۲۸۲

حدیث - ۵۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ما حُفِظَتِ الأُخُوَّةُ بِمِثلِ المُواساةِ ؛

[دوستی و] برادری با هیچ چیزی به مانند یاری کردن با مال و جان ، محفوظ نمی‌مانَد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۵۷۸

حدیث - ۵۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن هانَت عَلَیهِ نَفسُهُ فَلا تَرجُ خَیرَهُ ؛

هر که خود را خوار شمارد ، به خیرش امید مدار

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۰۸۷

حدیث - ۵۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن دَنَت هِمَّتُهُ فَلا تَصحَبهُ ؛

دونْ همّت را همدم مباش

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۰۸۶

حدیث - ۵۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن مَدَحَکَ بِمالَیسَ فیکَ فَهُوَ خَلیقٌ أن یَذُمَّکَ بِما لَیسَ فِیکَ ؛

هر کس تو را به چیزی که در تو نیست ، بستاید ، سزاوار است که تو را به آنچه در تو نیست ، سرزنش کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۶۵۸

حدیث - ۵۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن جالَسَ الجُهّالَ فَلیَستَعِدَّ لِلقیلِ وَ القالِ ؛

آن که با نادانان همنشینی می‌کند ، آماده بگو مگو سخن‌های بی‌پایه باشد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۵۰۵

حدیث - ۵۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن یَطلُبِ الهِدایَةَ مِن غَیرِ أهلِها یَضِلُّ ؛

هر که طالب هدایت از نااهل باشد ، گمراه می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۵۰۱

حدیث - ۵۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛

هر کس معاشرتش نیکو باشد ، برادرانش بسیار شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۳۹۲

حدیث - ۵۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن أبانَ لَکَ عَیبَکَ فَهُوَ وَدُودُکَ ؛

هر کس عیب تو را برایت آشکار کند ، همو دوستدار توست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۲۱۰

حدیث - ۶۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن جانَبَ الإخوانَ عَلی کُلِّ ذَنبِ قَلَّ أصدِقاؤُهُ ؛

هر کس به دلیل هر خطایی که از دوستانش سر می‌زند ، از آنان کناره گیرد ، دوستانش اندک می‌شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۱۶۶

حدیث - ۶۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ لَکَ بِأخٍ مَن أحوَجَکَ إلی حاکِمٍ بَینَکَ وَ بَینَهُ ؛

برادر تو نیست آن کس که تو را به داوری بین تو و خودش نیازمند کند فرد سومی را به عنوان قاضی قرار دهد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۵۰۵

حدیث - ۶۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ لَکَ بِأخٍ مَنِ احتَجتَ إلی مُداراتِهِ ؛

برادر تو نیست آن کس که نیازمند به مدارای با او باشی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۵۰۳

حدیث - ۶۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کُلُّ امرِءٍ یَمیلُ إلی مِثلِهِ ؛

هر فردی ، به همانند خود گرایش دارد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۸۶۵

حدیث - ۶۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

قارِن أهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم ، وَ بایِن أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم ؛

با نیکوکاران همراه باش تا از آنان باشی ، و از بدکاران کناره جو تا از آنان جدا باشی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۸۰۵

حدیث - ۶۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

فِی الضِّیقِ یَتَبَیَّنُ حُسنُ مُواساةِ الرَّفیقِ ؛

خوبْ یاری رساندن به دوست ، در تنگنا آشکار می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۴۷۳

حدیث - ۶۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

غایَةُ الخِیانَةِ خِیانَةُ الخِلِّ الوَدُودِ وَ نَقضُ العُهُودِ ؛

منتهای خیانت ، خیانت کردن به دوست صمیمی و شکستن پیمان است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۳۷۴

حدیث - ۶۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عِندَ نُزُولِ الشَّدائِدِ یُجَرَّبُ حِفاظُ الإخوانِ ؛

نگاه دارندگان برادری و دوستی، هنگام‌فرود آمدن‌سختی‌ها آزمایش می‌شوند.

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۲۰۵

حدیث - ۶۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَی التَّواخِی فِی اللّه‌ِ تَخلُصُ المَحَبَّةُ ؛

با برادری در راه خدا ، محبّت خالص می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۱۹۱

حدیث - ۶۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیکَ بِإخوانِ الصَّفاءِ فَإنَّهُم زینَةٌ فِی الرَّخاءِ وَ عَونٌ فِی البَلاءِ ؛

بر تو باد برادران پاکْ نهاد ، که در گشایش زینت‌اند و در بلا یاور

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۱۲۸

حدیث - ۷۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عَلَیکَ بِالبَشاشَةِ فَإنَّها حِبالَةُ المَوَدَّةِ ؛

بر تو باد خوش‌رویی ، که خوش‌رویی ، کمند دوستی است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۱۰۱

حدیث - ۷۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

صاحِبُ السَّوءِ قِطعَةٌ مِنَ النّارِ ؛

همنشین بد ، پاره‌ای از آتش دوزخ است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۸۲۴

حدیث - ۷۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

شَرُّ الاَصحابِ السَّریِعُ الاِنقِلابِ ؛

بدترینِ یاران ، کسی است که زود دگرگون شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۷۴۲

حدیث - ۷۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

شَرُّ اَصدِقائِکَ مَن تَتَکَلَّفُ لَهُ ؛

بدترین دوستت کسی است که برای او به زحمت افتی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۷۰۶

حدیث - ۷۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

سَلُوا القُلُوبَ عَنِ المَوَدّاتِ فَإنَّها شَواهِدُ لا تَقبَلُ الرُّشا ؛

دوستی و محبّت را از دل‌ها بپرسید که دل‌ها گواهانی هستند که رشوه نمی‌پذیرند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۶۴۱

حدیث - ۷۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

زِیادَةُ الشُّحِّ تَشینُ الفُتُوَّةَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّةَ ؛

بسیاریِ بخل ، جوان‌مردی را زشت و برادری را تباه می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۵۰۸

حدیث - ۷۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

رَغبَتُکَ فِی زاهِدٍ فیِکَ ذُلٌّ ؛

میل تو به کسی که از تو دوری می‌کند ، خواری است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۳۸۳

حدیث - ۷۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

رُبَّ مُتَوَدِّدٍ مُتَصَنِّعٍ ؛

بسا دوستی که دوست‌نماست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۲۷۷

حدیث - ۷۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَیرُالإخوانِ مَن لَم یَکُن عَلی إخوانِهِ مُستَقصِیا ؛

بهترینِ برادران، کسی است که نسبت به برادرانش پُر توقّع و سختگیر نباشد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۹۹۷

حدیث - ۷۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَیرُ إخوانِکَ مَن سارَعَ إلَی الخَیرِ وَ جَذَبَکَ إلَیهِ وَ أمَرَکَ بِالبِّرِ وَ أعانَکَ عَلَیهِ ؛

بهترین برادر تو کسی است که به سوی کارهای نیک بشتابد و تو را نیز به سوی آن بکشاند و به نیکوکاری فرمانت دهد و در انجام دادن آن، یاری‌ات کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۰۲۱

حدیث - ۸۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

حُسنُ اللِّقاءِ یَزیِدُ فِی تَأَکُّدِ الإخاءِ ؛

برخورد خوب بر استحکام برادری می‌افزاید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث – ۴۸۲۷

حدیث - ۸۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ثَلاثٌ یُوجِبنَ المَحَبَّةَ: حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الرِّفقِ وَ التَّواضُعُ ؛

سه خصلت موجب دوستی است : خوش‌خویی ، مهربانی و فروتنی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۶۸۴

حدیث - ۸۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ثَمَرَةُ التَّواضُعِ المَحَبَّةُ ؛

دوستی میوه فروتنی است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۶۱۳

حدیث - ۸۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

تَمَسَّک بِکُلِّ صَدِیقٍ أفادَتکَهُ الشِّدَّةُ ؛

به دوستی چنگ در زن که سختی روزگار، او را به تو ارزانی داشته است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۵۰۸

حدیث - ۸۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

بِحُسنِ العِشرَةِ تَدوُمُ المَوَدَّةُ ؛

با نیکوییِ معاشرت، دوستی پایدار می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۲۰۰

حدیث - ۸۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إیّاکَ أن تَجعَلَ مَرکَبَکَ لِسانَکَ فی غِیبَةِ إخوانِکَ أو تَقُولَ ما یَصیرُ عَلَیکَ حُجَّةً وَ فِی الإساءَةِ إلَیکَ عِلَّةً ؛

بپرهیز از اینکه زبانت را مَرکب غیبت برادرانت کنی ، یا سخنی بگویی که حجّت بر تو و بهانه بدی کردن به تو شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۷۲۴

حدیث - ۸۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِحذَر مُجالَسَةَ قَرینِ السُّوءِ فَإنَّهُ یُهلِکُ مُقارِنَهُ وَ یُردی مُصاحِبَهُ ؛

از همنشینی با دوست بد، دوری کن که همدمش را تباه و همراهش را خوار می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث – ۲۵۹۹

حدیث - ۸۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اُبذُل لِصَدیقِکَ کُلَّ المَوَدَّةِ وَ لا تَبذُل لَهُ کُلَّ الطُّمَأنینَةِ وَأعطِهِ مِن نَفسِکَ کُلَّ المُواساةِ وَ لا تَقُصَّ إلَیهِ بِکُلِّ أسرارِکَ ؛

تمامت دوستی را نثار دوستت کن ، امّا به او یکسره اطمینان مکن ، و با او، به کمال ، یکْ‌دل باش، امّا همه اسرارت را با او بازگو مکن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۴۶۳

حدیث - ۸۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أعِن أخاکَ عَلی هِدایَتِهِ ؛

برادرت را در راه بردن [به نیکی‌ها] یاری رسان

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۲۸۱

حدیث - ۸۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلطُّمَأنِینَةُ إلی کُلِّ أحَدٍ قَبلَ الاِختِبارِ مِن قُصُورِ العَقلِ ؛

اطمینان به هرکس قبل از آزمودن او نشانه کم خِردی است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۹۸۰

حدیث - ۹۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلصَّدیقُ الصَّدوُقُ مَن نَصَحَکَ فِی عَیبِکَ وَ حَفِظَکَ فِی غَیبِک وَ آثَرَکَ عَلی نَفسِهِ ؛

دوست راستین، کسی است که تو را در [برطرف کردن] عیب‌هایت پند دهد ، هنگام غیبتت هوای تو را داشته باشد و تو را بر خود ترجیح دهد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۹۰۴

حدیث - ۹۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إخوانُ الصِّدقِ زِینَةٌ فِی السَّرّاءِ وَ عُدَّةٌ فِی الضَّرّاءِ ؛

برادران راستین در شادی ، زینت و در سختی ، ساز و سامان هم‌اند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۸۰۵

حدیث - ۹۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلإخوانُ فِی اللّه‌ِ تَعالی تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها ؛

کسانی که برای خدا برادری می‌ورزند ، دوستی‌شان می‌پاید؛ زیرا عامل آن دوستیْ پایدار است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث – ۱۷۹۵

حدیث - ۹۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلمُعینُ عَلَی الطّاعَةِ خَیرُ الأصحابِ ؛

بهترینِ یاران، کسی است که در راه طاعت خدا یاری کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۱۴۲

حدیث - ۹۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلحَلیمُ مَنِ احتَمَلَ إخوانَهُ ؛

بردبار، کسی است که [لغزش‌های] برادرانش را بر تابد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۱۱۱

حدیث - ۹۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أخُوکَ مُواسِیکَ فِی الشِّدَّةِ ؛

برادر تو کسی است که هنگام سختی با جان و مال به تو یاری رساند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۲۰

حدیث - ۹۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلهَدِیَّةُ تَجلِبُ المَحَبَّةَ ؛

هدیه دادن ، دوستی می‌آورد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۱۶

حدیث - ۹۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلسَّخاءُ یَزرَعُ المَحَبَّةَ ؛

بخشش ، بذر دوستی می‌افشاند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۰۶

حدیث - ۹۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلإنسانُ عَبدُ الإحسانِ ؛

انسان، بنده احسان است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۶۳

حدیث - ۹۹

قال ابوعبداللهعليه‌السلام :

لا تدع زیارة الحسین بن علی علیهماالسلام و مُرّ أصحابک بذلک یمدالله فی عمرک و یزید فی رزقک و یحییک الله سعیدا ولا تموت الا شهیدا؛

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

زیارت امام حسینعليه‌السلام را ترک نکن و به دوستان و یارانت نیز همین را سفارش کن! تا خدا عمرت را دراز و روزی و رزقت را زیاد کند و خدا تو را با سعادت زنده دارد و نمیری مگر با شهادت.

وسائل الشیعه، ج??، ص???

حدیث - ۱۰۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنّ اللّه‌َ یُحِبُّ إذا خَرَجَ عَبدُهُ المؤمنُ إلی أخیهِ - أن یَتَهَیَّأ لَهُ وأن یَتَجَمَّلَ؛

خداوند دوست دارد هرگاه بنده مؤمنش نزد برادر خود می‌رود ، خویشتن را برای رفتن پیش او آماده و آراسته گرداند

بحار الأنوار : ۷۹ / ۳۰۷ / ۲۳

حدیث - ۱۰۱

امام علیعليه‌السلام :

لِیَتَزَیَّنْ أحدُکُم لأخیهِ‌المُسلمِ إذا أتاهُ کما یَتَزَیَّنُ للغَریبِ الذی یُحِبُّ أن یَراهُ فی أحسَنِ الهَیئَةِ؛

هر یک از شما ، همان گونه که خود را برای غریبه‌ای که دوست دارد وی را در بهترین حالت ببیند ، آراسته و مرتب می‌کند ، برای رفتن نزد برادر مسلمانش نیز خود را بیاراید

بحار الأنوار : ۷۹ / ۲۹۸ / ۳

حدیث - ۱۰۲

امام علیعليه‌السلام :

لاتُحَقِّروا ضُعفاءَ إخوانِکُم ؛ فإنّهُ مَنِ احتَقَرَ مُؤمِنا لم یَجمَعِ اللّه‌ُ عز و جل بینهما فی الجنّةِ إلاّ أن یتوبَ؛

برادران تهیدست خود را تحقیر نکنید؛ زیرا هر کس مؤمنی را حقیر شمارد، خداوند عز و جل میان آن دو در بهشت جمع نکند، مگر این که توبه نماید.

الخصال : ۶۱۴ / ۱۰

حدیث - ۱۰۳

امام علیعليه‌السلام :

مُواساةُ الأخِ فی اللّه عز و جل تَزِیدُ فی الرِّزقِ؛

کمک مالی به برادر دینی، روزی را زیاد می‌کند.

بحار الأنوار : ۷۴ / ۳۹۵ / ۲۲

حدیث - ۱۰۴

امام باقرعليه‌السلام :

علَیکَ بالدعاءِ لإخوانِکَ بظَهْرِ الغَیبِ فإنّهُ یَهِیلُ الرِّزقَ؛

پشت سر برادرانت دعا کن، که این کار روزی را به طرف تو سرازیر می‌کند

بحار الأنوار : ۷۶ / ۶۰ / ۱۴

حدیث - ۱۰۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن غَشَّ أخاهُ المُسلِمَ نَزَعَ اللّه‌ُ عَنهُ بَرَکهَ رِزقِهِ ، وأفسَدَ علَیهِ مَعیشَتَهُ ، ووَکَلَهُ إلی نفسِهِ؛

هر که به برادر مسلمان خود دغلکاری روا دارد ، خداوند برکت را از روزی او بگیرد و زندگیش را بر وی تباه گرداند و او را به خودش واگذارد

بحار الأنوار : ۷۶ / ۳۶۵ / ۳۰

حدیث - ۱۰۶

امام صادقعليه‌السلام :

ما کَثُرَ مالُ رجُلٍ قَطُّ إلاّ عَظُمَتِ الحُجّهُ للّه‌ِ تعالی علَیهِ ، فإن قَدَرتُم أن تَدفَعوها عَن أنفُسِکُم فافعَلوا ، فقیلَ : بماذا ؟ قالَ : بقَضاءِ حَوائجِ إخوانِکُم مِن أموالِکُم؛

هیچ گاه ثروت مردی زیاد نشد ، مگر این که حجّت خداوند متعال بر او بزرگ شد پس ، اگر می‌توانید این حجّت را از خود دور کنید ، این کار را بکنید عرض شد : با چه چیز ؟ فرمودند: با برآوردن نیازهای برادران خود از اموالتان

أمالی الطوسیّ : ۳۰۲ / ۶۰۰

حدیث - ۱۰۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن حَبَسَ عن أخیهِ المسلمِ شیئا مِن حَقٍّ حَرَّمَ اللّه‌ُ علَیهِ بَرَکةَ الرِّزقِ إلاّ أن یَتوبَ ؛

هرکه حقی از حقوق برادر مسلمان خود را به او نپردازد ، خداوند ، برکت روزی را بر او حرام گرداند ، مگر آن که توبه کند

أمالی الصدوق : ۳۵۰ / ۱

حدیث - ۱۰۸

امام صادقعليه‌السلام :

التَّواصُلُ بینَ الإخوانِ فی الحَضَرِ التَّزاوُرُ ، والتَّواصُلُ فی السَّفَرِ المُکاتَبةُ ؛

ارتباط میان برادران در حَضَر ، دید و بازدید است و در سفر ، نامه نگاری

تحف العقول : ۳۵۸

حدیث - ۱۰۹

اوصی رسول الله -صلی الله علیه وآله - علیا -عليه‌السلام - فقال له :

یا علی ! ثلاث فرحات للمؤ من فی الدنیاء لقاء الاخوان ، و الافطار من الصیام ، و التهجد من آخر اللیل

رسول خداصلی الله علیه وآله به علیعليه‌السلام وصیت نمود: ای علی ! در این دنیا سه چیز برای مؤ من سرور آفرین است :

۱ - دیدار برادران دینی ؛

۲ - افطار روزه دار در پایان روزه ؛

۳ - عبادت در ساعات آخر شب

اعلام الدین فی صفات دیلمی ، ص ۱۳۳، بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۳۵۲.

حدیث - ۱۱۰

قال الصادقعليه‌السلام :

من قدم اربعین رجلا من اخوانه فدعا لهم ثم دعا لنفسه استجیب له فیهم و فی نفسه ؛

هرکس برای چهل تن از برادران دینی خود دعاکند و سپس برای خود دعا کند، خدا، دعای او را در حق آنان و او مستجاب کند.

المواعظ العددیه ، ص ۲۷۴.

حدیث - ۱۱۱

قال الصادقعليه‌السلام :

اختبروا اخوانکم بخصلتین فان کانتا فیهم و الا فاعزب ثم اعزب ثم اعزب المحافظة علی الصلوات فی مواقیتها و البر بالاخوان فی العسر و الیسر؛

برادران خود را در زمینه دو خصلت ، آزمایش کنید، اگر این دو خصلت را دارا بودند به دوستی و رفاقت باآنان ادامه دهید، وگرنه از آنان دوری کنید، دوری کنید، دوری کنید، و آن دو خصلت عبارت است از:

۱ - مراقبت بر نماز در وقت

۲ - احسان و نیکی به برادران در حالت تنگدستی و گشایش

وسائل الشیعه ، ج ۸، ص ۵۰۳

حدیث - ۱۱۲

امام عسکریعليه‌السلام :

مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ ، ومَن وَعَظَهُ عَلانِیَةً فَقَد شانَهُ ؛

هرکه برادر خود را پنهانی اندرز دهد ، او را آراسته است و هر که در برابر دیگران موعظه‌اش کند ، او را لکّه‌دار کرده‌است

تحف العقول : ۴۸۹

حدیث - ۱۱۳

امام صادقعليه‌السلام :

امتَحِنوا شِیعَتَنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ مَواقیتِ الصَّلاةِ کیفَ مُحافَظَتُهُم علَیها ، وعِندَ أسرارِهِم کیفَ حِفظُهُم لَها عِندَ عَدُوِّنا ، وإلی أموالِهِم کیفَ مُواساتُهُم لإخوانِهِم فیها ؛

شیعیان ما را در سه چیز بیازمایید : در اوقات نمازشان ، که چگونه بر آنها مواظبت می‌کنند ؛ در اسرارشان ، که چگونه آنها را از دشمنان ما حفظ می‌کنند و در اموالشان ، که چگونه با آن به برادران خود کمک می‌کنند

الخصال : ۱۰۳ / ۶۲ منتخب میزان الحکمة : ۵۰۶

حدیث - ۱۱۴

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَن اَحصی عَلی اَخیهِ المُؤمِنِ عَیبا لِیَعیبَهُ بِهِ یَوما ما کانَ مِن اَهلِ هذِهِ الآیَةِ قالَ اللّه عَزَّوَجَلَّ: اِنَّ الَّذینَ یُحِبّونَ اَن تَشیعَ الفِاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنوا لَهُم عَذابٌ اَلیمٌ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ وَ اللّه یَعلَمُ وَ اَ نتُم لا تَعلَمونَ ؛

هر کس درصدد عیب جویی برادر مؤمنش برآید، تا با آن روزی او را سرزنش کند، مشمول این آیه است: کسانی که دوست دارند، زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع پیدا کند، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت خواهد بود و خداوند می داند و شما نمی دانید.

مستدرک الوسایل، ج ۹، ص ۱۱۰، ح ۱۰۳۷۹

حدیث - ۱۱۵

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:

أدنی الکُفر أن یَسمَعَ الرَّجُلُ مِن أخیهِ الکَلِمَةَ فَیَحفَظَها عَلَیهِ یُریدُ أن یَفضَحَهُ بِها؛

کمترین کفر این است که انسان از برادرش سخنی بشنود و آن را نگه دارد تا او را با آن سخن رسوا کند.

وسایل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۱

حدیث - ۱۱۶

امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:

رفاقت بیست سال ، خویشاوندی است

تحف‌العقول ، ص ۳۰۲

حدیث - ۱۱۷

امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:

مؤمن برادر مؤمن است ، او را دشنام نمی‌دهد ، از او دریغ نمی‌کند ، و به او گمان بد نمی‌برد

بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج ۷۵ ، ص ۱۷۶

حدیث - ۱۱۸

امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:

دعای انسان پشت سر برادر دینی‌اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است.

کافی ، ج ۲ ، ص ۵۰۷

حدیث - ۱۱۹

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

دو صفت هست که بالاتر از آنها چیزی نیست: ۱- ایمان به خدا، ۲- سود رسانی به برادران دینی.

تحف‌العقول/۵۲۰

حدیث - ۱۲۰

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

بهترین دوستانت کسی است که بدی تو را فراموش کرده و خوبی‌ات را یادآور شود.

اعلام الدین/۳۱۳

حدیث - ۱۲۱

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

بهترین برادر تو کسی است که خطای تو نسبت به خود را فراموش کند.

بحارالانوار/۷۸/۳۷۷

حدیث - ۱۲۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نعم العطیّه کلمه حقّ تسمعها ثمّ تحملها إلی أخ لک مسلم؛

چه نیکو عطائی است سخن حقی که بشنوی و به برادر مؤمن خویش برسانی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

المرء مع من أحبّ و له ما اکتسب؛

مرد در صف دوستان خویش است و نتیجه اعمالش بدو می رسد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

المرء علی دین خلیله؛

مرد بر روش دوست خویشتن است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من المروّه أن ینصت الأخ لأخیه إذا حدّثه و من حسن المماشاه أن یقف الأخ لأخیه إذا أنقطع شسع نعله؛

از لوازم جوانمردی این است که برادر به گفتار برادر خویش وقتی با او سخن می کند، گوش فرا دارد و از نیک رفتاری این است که برادر با برادر خویش وقتی بند کفش وی بریده و رفتن نتواند توقف کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من أراد اللَّه به خیرا رزقه اللَّه خلیلا صالحا؛

هر که خدا خیر او خواهد دوستی شایسته نصیب وی کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من ستر أخاه المسلم فی الدّنیا فلم یفضحه ستره اللَّه یوم القیمه؛

هر که در دنیا راز برادر مسلمان خویش بپوشد و او را رسوا نکند خدا روز قیامت راز وی بپوشاند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من رفع حجرا عن الطّریق کتبت له حسنه؛

هر که سنگی از راه بردارد عمل نیکی برای وی ثبت کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من ردّ عن عرض أخیه ردّ اللَّه عن وجهه النّار؛

هر که از آبروی برادر خویش دفاع کند خدا آتش را از چهره وی باز دارد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من ذبّ عن عرض أخیه بالغیبه کان حقّا علی اللَّه أن یقیه من النّار؛

هر که در غیاب برادرش از آبروی وی دفاع کند بر خدا واجب است که او را از جهنم مصون دارد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من أتاه أخوه متنصّلا فلیقبل ذلک منه محقّا أو مبطلا فإن لم یفعل لم یرد علیّ الحوض؛

هر که برادرش به عذر خواهی پیش وی آید باید عذر وی را درست باشد یا نادرست بپذیرد و اگر نپذیرد بر من به حوض در نیاید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من قضی لأخیه المسلم حاجه کان له من الأجر کمن خدم اللَّه عمره؛

هر که حاجت برادر مسلمان خویش را برآرد چنان است که همه عمر خویش را خدمت خدا کرده باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من قضی لأخیه المسلم حاجه کان له من الأجر کمن حجّ و اعتمر؛

هر که حاجت برادر مسلمان خویش بر آرد چنان است که حج کرده و عمره گذاشته باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من هجر أخاه سنه فهو کسفک دمه؛

هر که یک سال از برادر خویش قهر کند چنان است که خون وی را ریخته است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من کان فی حاجه أخیه کان اللَّه فی حاجته؛

هر که از پی حاجت برادر خویش باشد خدا از پی حاجت وی باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من نظر إلی أخیه نظر مودّه لم یکن فی قلبه إحنه لم یطرف حتّی یغفر اللَّه ما تقدّم من ذنبه؛

هر که به چشم مهربانی به برادر خویش نظری کند که کینه در دل وی نباشد پیش از آن که دیده برگیرد خداوند همه گناهان گذشته وی را آمرزیده باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من هجر أخاه فوق ثلاث فمات دخل النّار؛

هر که بیش از سه روز از برادر خویش قهر کند و بمیرد به جهنم رود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما یحلّ لمؤمن أن یشتدّ إلی أخیه بنظره تؤذیه؛

روا نیست که مؤمنی به برادر خویش به تندی نظر کند که مایه آزار او شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما ضاق مجلس بمتحابّین؛

هیچ نشیمن گاهی برای دو دوست تنگ نیست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما أهدی المرء المسلم لأخیه هدیّه أفضل من کلمه حکمه یزیده اللَّه بها هدی أو یردّه بها عن ردی؛

مرد مسلمان به برادر خویش هدیه ای بهتر از سخن حکمت آمیزی که خدا به وسیله آن هدایت وی افزون کند یا خطری از وی بگرداند نتواند داد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لا تظهر الشّماته لأخیک فیعافیه اللَّه و یبتلیک؛

برادر خویش را شماتت مکن که خدا او را معاف دارد و تو را مبتلا کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

عون العبد أخاه یوما خیر من اعتکافه شهرا؛

کمک یک روزه که کسی به برادر خود کند بهتر از اعتکاف یک ماهه است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خیر إخوانکم من أهدی إلیکم عیوبکم؛

بهترین برادران شما آن است که عیوبتان را به شما آشکارا بگوید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خیر الأصحاب عند اللَّه خیرهم لصاحبه و خیر الجیران عند اللَّه خیرهم لجاره؛

بهترین رفیقان پیش خدا کسی است که برای رفیق خود بهتر باشد و بهترین همسایگان کسی است که برای همسایه خود بهتر باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خیر الأصحاب صاحب إذا ذکرت اللَّه أعانک و إذا نسیت ذکّرک؛

بهترین یاران کسی است که وقتی خدا را یاد کردی تو را کمک کند وقتی یاد خدا را فراموشی کردی او را به یاد تو آورد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خیارکم من ذکّرکم باللَّه رؤیته و زاد فی علمکم منطقه و رغّبکم فی الآخره عمله؛

بهترین شما آن کس است که دیدار او خدا را به یاد شما آرد و سخنانش دانش شما را بیفزاید و رفتارش شما را به آخرت راغب سازد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خمسه من مصائب الدّنیا فوت الحبیب و ذهاب المال و شماته الأعداء و ترک العلم و امرأه سوء؛

پنج چیز از مصائب دنیاست: مرگ دوست و تلف شدن مال و سرزنش دشمنان و ترک دانش و زن بد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حسن الخلق یثبت المودّه؛

نیک خوئی، دوستی را استوار می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الجار قبل الدّار و الرّفیق قبل الطّریق و الزّاد قبل الرّحیل؛

همسایه را پیش از خانه و رفیق را پیش از راه و توشه را پیش از سفر باید جست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ثلاث یصفین لک ودّ أخیک تسلّم علیه إذا لقیته و توسّع له فی المجلس و تدعوه بأحبّ أسمائه إلیه؛

سه چیز محبت دوست را خالص می کند: سلامش کنی وقتی او را دیدی در مجلس جای او را باز کنی و او را به بهترین نامهایش بخوانی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إیّاک و قرین السّوء فإنّک به تعرف؛

از یار بد بپرهیز که تو را بدو شناسند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ المتحابّین فی اللَّه فی ظلّ العرش؛

آن ها که در راه خدا دوستی می کنند در سایه عرش جای دارند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی یحبّ المداومه علی الإخاء القدیم فداوموا؛

خداوند ادامه دوستی دیرینه را دوست دارد، بنا بر این دوستی دیرینه را ادامه دهید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ أحدکم مرآه أخیه فإذا رأی به أذی فلیمطّه عنه؛

هر یک از شما آئینه برادر خویش است وقتی عیبی بر او دید، باید بزداید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ أبرّ البرّ أن یصل الرّجل أهل ودّ أبیه بعد أن یولّی الأب؛

بهترین نیکی آن است که مرد پس از مرگ پدر خویش با دوستان او دوستی کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اللَّه فی عون العبد ما کان العبد فی عون أخیه؛

تا هنگامی که شخص به یاری برادر خویش می پردازد، خداوند یاور اوست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أکثروا من الإخوان فإنّ ربّکم حییّ کریم یستحیی أن یعذّب عبده بین إخوانه یوم القیمه؛

دوست بسیار گیرید زیرا خدای شما با حیا و بخشنده است و شرم دارد که روز رستاخیز بنده خود را میان برادرانش عذاب کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضل الأعمال الحبّ فی اللَّه و البغض فی اللَّه؛

بهترین کارها دوستی و دشمنی در راه خداست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضل الأعمال بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس؛

بهترین کارها پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضل الأعمال أن تدخل علی أخیک المؤمن سرورا أو تقضی عنه دینا؛

بهترین کارها آن است که برادر مؤمن خویش را خوشحال سازی یا قرض او را بپردازی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضل الأصحاب من إذا ذکرت أعانک و إذا نسیت ذکرک؛

بهترین دوستان کسی است که وقتی یاد کردی تو را یاری کند و و وقتی فراموش کردی تو را بیاد آرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفشوا السّلام بینکم تحابّوا؛

سلام را آشکار کنید تا رشته دوستی شما استوار شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أسدّ الأعمال ثلاثه ذکر اللَّه علی کلّ حال و الإنصاف من نفسک و مواساه الأخ فی المال؛

استوارترین کارها سه چیز است یاد خداوند در همه حال و رعایت انصاف بر ضرر خویش و تقسیم مال با برادر دینی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا رأی أحدکم من نفسه أو ماله أو من أخیه ما یعجبه فلیدع له بالبرکه فإنّ العین حقّ؛

وقتی یکی از شما از خود یا مال خود یا برادر خود چیز جالب توجهی دید برای وی بدعا برکت خواهد زیرا چشم حق است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا رأیت من أخیک ثلاث خصال فارجه: الحیاء و الأمانه و الصّدق و إذا لم ترها فلا ترجه؛

وقتی در برادر خود سه صفت دیدی بدو امیدوار باش، حیا و امانت و راستی و اگر این صفات را ندارد از او امیدی نداشته باش.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أحببت رجلا فلا تماره و لا تجاره و لا تشارّه و لا تسئل عنه أحدا فعسی أن توافی له عدوّا فیخبرک بما لیس فیه فیفرّق ما بینک و بینه؛

وقتی با کسی دوست شدی با او مجادله و رقابت مکن و بر او برتری مجو و از هیچ کس در باره او چیزی مپرس چون ممکن است به یکی از دشمنان او بر خوری و درباره وی سخن به خطا گوید و میان شما را تفرقه اندازد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اختبروا النّاس بأخدانهم فإنّ الرّجل یخادن من یعجبه؛

مردم را از معاشرانشان بشناسید زیرا کند هم جنس با هم جنس پرواز.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أحبّ الأعمال إلی اللَّه الحبّ فی اللَّه و البغض فی اللَّه؛

بهترین کارها در پیش خدا دوستی و دشمنی در راه خداست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أحبب حبیبک هونا ما عسی أن یکون بغیضک یوما ما و أبغض بغیضک هونا ما عسی أن یکون حبیبک یوما ما؛

در دوستی میانه نگهدار که شاید دوست روزی دشمن تو شود و در دشمنی راه افراط مسپار که شاید دشمن روزی دوست گردد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۷۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اتَّخِذُوا عِندَ الفُقَراءِ أیادِی فَإنَّ لَهُم دَولَهٌ یَومَ القِیامَهِ؛

با فقرا دوستی کنید زیرا در روز رستاخیز دولتی بزرگ دارند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۷۱

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أبد المَوَدَّهَ لِمَن وادَّکَ فَإنَّها أثبَتَ؛

آن که با تو در دوستی می زند با وی ره دوستی گیر که این گونه دوستی پایدارتر است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۷۲

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

بهترین دوستانت کسی است که بدی تو را فراموش کرده و خوبی‌ات را یادآور شود.

اعلام الدین/۳۱۳

حدیث - ۱۷۳

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

دو صفت هست که بالاتر از آنها چیزی نیست: ۱- ایمان به خدا، ۲- سود رسانی به برادران دینی

تحف‌العقول/۵۲۰

حدیث - ۱۷۴

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

بهترین برادر تو کسی است که خطای تو نسبت به خود را فراموش کند.

بحارالانوار/۷۸/۳۷۷

حدیث - ۱۷۵

امام حسن عسکریعليه‌السلام می فرمایند:

حب الأبرار للأبرار ثواب للأبرار ، و حب الفجار للأبرار فضیلة للأبرار ، و بغض الفجار للأبرار زین للأبرار ، و بغض الأبرار للفجار خزی علی الفجار؛

دوستی نیکان به نیکان ثواب است برای نیکان ، و دوستی بدان به نیکان بزرگواری است برای نیکان ، و دشمنی بدان با نیکان زینتی است برای نیکان ، و دشمنی خوبان با بدان رسوایی است برای بدان

تحف العقول ، ص ۵۱۷

حدیث - ۱۷۶

امام حسن عسکریعليه‌السلام می فرمایند:

من کان الورع سجیته ، و الکرم طبیعته ، و الحلم خلته ، کثر صدیقه؛

کسی که پارسایی خوی او ، و بخشندگی طبیعت او ، و بردباری خصلت او باشد ، دوستانش بسیار شوند

مسند الامام العسکری ، ص ۲۸۹

حدیث - ۱۷۷

امام حسن عسکریعليه‌السلام می فرمایند:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیة فقد شانه؛

هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته ، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده.

تحف العقول ، ص ۵۲۰

حدیث - ۱۷۸

امام هادیعليه‌السلام می‌فرمایند:

کسی که خود را سبک می‌شمارد، از شرّ او در امان نباش.

تحف‌العقول/۵۱۲

حدیث - ۱۷۹

امام هادیعليه‌السلام می‌فرمایند:

اگر کسی برای تو دوستی و نظرش را به تمامه گذاشت دوستانه تو را راهنمایی کرد تو نیز با اطاعت، او را یاری نما.

بحار‌الانوار/۷۵/۳۶۵

حدیث - ۱۸۰

امام هادیعليه‌السلام می‌فرمایند:

ستیزه‌جویی و جدال لفظی، دوستی دیرین را تباه می‌سازد.

بحارالانوار/۷۸/۳۷۰

حدیث - ۱۸۱

امام هادیعليه‌السلام می فرمایند:

المراء یفسد الصداقة القدیمة و یحلل العقدة الوثیقة ، و أقل ما فیه أن تکون فیه المغالبة ، و المغالبة أس أسباب القطیعة؛

جدال ، دوستی قدیمی را تباه می کند و پیوند محکم را می گسلد و کمترین چیزی که در آن است کوشش برای غلبه بر دیگری است ، که آن هم ریشه علتهای جدایی می باشد

مسند الامام الهادی ، ص ۳۰۴

حدیث - ۱۸۲

امام محمد باقرعليه‌السلام می فرمایند:

دعای انسان پشت سر برادر دینی اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است

کافی ، ج ۲ ، ص ۵۰۷

حدیث - ۱۸۳

امام محمد باقرعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم

تحف العقول ، ص ۳۰۴

حدیث - ۱۸۴

امام محمد باقرعليه‌السلام می فرمایند:

ایمان ، دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا است

تحف العقول ، ص ۳۰۴

حدیث - ۱۸۵

امام سجادعليه‌السلام می فرمایند:

نگاه دوستانه و محبت‌آمیز مؤمن به چهره‌ی برادر مؤمنش، عبادت است.

بحارالانوار/۷۱/۲۸۰

حدیث - ۱۸۶

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْنعليه‌السلام :

لا تَقُولَنَّ فی أخیکَ الْمُؤمِنِ إذا تَواری عَنْکَ إلاّ مِثْلَ ماتُحِبُّ أنْ یَقُولَ فیکَ إذا تَوارَیْتَ عَنْهُ ؛

امام حسینعليه‌السلام فرمودند:

سخنی که ناراحت کننده باشد پشت سر دوست و برادر خود مگو، مگر آن که دوست داشته باشی که همان سخن پشت سر خودت گفته شود.

بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۲۷، ح ۱۰

حدیث - ۱۸۷

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

لَقَضاءُ حاجَةِ أخ لی فِی اللّهِ أحَبُّ مِنْ إعْتِکافِ شَهْر؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

هر آینه برآوردن حاجت و رفع مشکل دوست و برادرم، از یک ماه اعتکاف، در مسجد و عبادت مستحبّی، نزد من بهتر و محبوب تر است.

کلمة الإمام الحسنعليه‌السلام ص ۱۳۹

حدیث - ۱۸۸

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْ مُرُوَّتُهُ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

کسی که دوستان و برادرانش را سبک شمارد و نسبت به آن ها بی اعتناء باشد، مروّت و جوانمردیش فاسد گشته است.

کلمة الإمام الحسنعليه‌السلام ص ۲۰۹

حدیث - ۱۸۹

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

القَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ قَرُبُ نَسَبُهُ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

بهترین دوست نزدیک به انسان، آن کسی است که در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خویشاوندی نزدیکی هم نداشته باشد. و بیگانه ترین افراد کسی است که از محبّت و دلسوزی بیگانه باشد گرچه از نزدیک ترین خویشاوندان باشد.

بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۰۶، ح ۴

حدیث - ۱۹۰

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

إنَّ مَنْ خَوَفَّکَ حَتّی تَبْلُغَ الاْمْنَ، خَیْرٌ مِمَّنْ یُؤْمِنْکَ حَتّی تَلْتَقِی الْخَوْفَ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

همانا کسی تو را در برابر عیب ها و کم بودها هشدار دهد تا آگاه و بیدار شوی، بهتر است از آن کسی که فقط تو را تعریف و تمجید کند تا بر عیب هایت افزوده گردد.

إحقاق الحقّ، ج ۱۱، ص ۲۴۲

حدیث - ۱۹۱

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی -عليه‌السلام - :

إذا لَقی أحَدُکُمْ أخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

وقتی انسان برادر مؤمن و دوست خود را ملاقات نمود، باید پیشانی و سجده گاه او را ببوسد.

بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۰۵، ح ۴

حدیث - ۱۹۲

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

فی وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِعليه‌السلام : سَلْ عَنِ الرَّفیقِ قَبْلَ الطَّریقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛

امام علیعليه‌السلام ضمن سفارشی به فرزندش امام حسنعليه‌السلام فرمودند:

پیش از آن که بخواهی مسافرت بروی، رفیق مناسب راه را جویا باش، و پیش از آن که منزلی را تهیّه کنی همسایگان را بررسی کن که چگونه هستند.

بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۵۵، ح ۳۶

حدیث - ۱۹۳

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَلْمَرْءُ عَلی دینِ خَلیلِهِ، فَلْیَنْظُر أحَدُکُمْ مَنْ یُخالِطُ؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:

انسان بر روش و اخلاق دوستش پرورش می یابد و شناخته می شود، پس متوجّه باشید با چه کسی دوست و همنشین می باشید.

بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۱۹۲، ح ۱۲

حدیث - ۱۹۴

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیْکُمْ بِمَکارِمِ الاْخْلاقِ، فَإنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَنی بِها، وَ إنَّ مِنْ مَکارِمِ الاْخْلاقِ: أنْ یَعْفُوَالرَّجُلُ عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ یُعْطِیَ مَنْ حَرَمَهُ، وَ یَصِلَ مَنْ قَطَعَهُ، وَ أنْ یَعُودَ مَنْ لایَعُودُهُ؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:

بر شما باد رعایت مکارم اخلاق، که خداوند مرا بر آن ها مبعوث نمود، و بعضی از آن ها عبارتند از: کسی که بر تو ظلم کند ـ به جهت غرض شخصی ـ او را ببخش، کسی که تو را نسبت به چیزی محروم گرداند کمکش نما، با شخصی که با تو قطع دوستی کند رابطه دوستی داشته باش، شخصی که به دیدار تو نیاید به دیدارش برو.

بحارالأنوار، ج ۶۶، ص ۳۷۵، ح ۲۴.

حدیث - ۱۹۵

قال رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

النّظر الی العالم عبادة، و النّظر الی الامام المقسط عبادة، و النّظر الی الوالدین برأفة و رحمة عبادة، و النّظر الی أخ تَوَدُه فی اللّه عزّوجّل عبادةَ؛

نگریستن به دانشمند عبادت است، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است، نگاه دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خدای عزوجل دوستش داری عبادت است.

أمالی الطوسّی: ۴۵۴ / ۱۰۱۵.

حدیث - ۱۹۶

امام جعفر صادقعليه‌السلام :

من زار أخاه فی الله قال الله عز و جل : إیای زرت و ثوابک علی و لست أرضی لک ثوابا دون الجنة ؛

هر کسی که برای خدا از برادرش دیدن کند ، خدای متعال فرماید : مرا دیدن کردی و ثوابت بر من است و به ثوابی جز بهشت برایت خرسند نیستم

اصول کافی ، ج ۳ ، ص ۲۵۵

حدیث - ۱۹۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

تواصلوا و تباروا و تراحموا و کونوا إخوة أبرارا کما أمرکم الله عز و جل؛

همان گونه که خدای عزوجل به شما دستور داده، با هم پیوند داشته باشید، به یکدیگر نیکی کنید، و برادرانی نیکوکار باشید.

وسایل الشیعه، جلد ۸، ص ۵۵۲

حدیث - ۱۹۸

پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند:

اِخْتَبِرُوا النّاسَ بِاَخْدانِهِمْ فَاِنَّ الرَّجُلَ یُخادِنُ مَنْ یُعْجِبُهُ؛

مردم را از دوستانشان بشناسید، زیرا انسان با کسی رفاقت می‌کند که او را می‌پسندد.

نهج الفصاحه، ح ۱۰۶.

حدیث - ۱۹۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

خَیْرُ اِخْوانِکَ مَنْ دَعاکَ اِلی صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلی أفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛

بهترین برادران دینی تو کسی است که با راستگویی‌اش تو را به راستگویی و باکردار نیکش تو را به بهترین کارها دعوت کند.

غررالحکم، ج ۳، ص ۴۳۴، ح ۵۰۲۲.

حدیث - ۲۰۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَنْ غَضِبَ عَلَیْکَ ثَلاثَ مَرّاتٍ وَلَم یَقُل فیکَ سوءا فَاتَّخِذْهُ لِنَفْسکَ خَلیلاً؛

هر کس سه بار بر تو خشم گرفت ولی به تو بد نگفت، او را برای خود به دوستی انتخاب کن.

معدن الجواهر، ص۳۴.

حدیث - ۲۰۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

برای برادر خود پند را خالص گردان خواه برایش خوش آیند باشد یا ناخوش آیند.

نهج البلاغه ، ن ۳۱

حدیث - ۲۰۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

با انصاف ، دوستان و نزدیکان فراوان دارد.

شرح غررالحکم ، ج ۲، ص ۵۴۳

حدیث - ۲۰۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

انس و همدمی در سه کس باشد: همسر همراه، فرزند صالح، و برادر همراه.

غررالحکم ، باب انس و الفت

حدیث - ۲۰۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

شایسته ترین مردم برای انس و همدمی آن کسی است که بسیار مهربان و انس گیرنده باشد.

غررالحکم ، باب انس و الفت

حدیث - ۲۰۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

خوشرویی به دوستان اُنس بیشتری می دهد.

شرح غررالحکم ، ج ۱، ص ۱۹۱

حدیث - ۲۰۶

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

چه نیکو عطایست سخن حقی که بشنوی و به برادر مومن خویش برسانی.

نهج الفصاحه ، حدیث - ۳۱۲۷

حدیث - ۲۰۷

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

هر یک از شما آینه برادر خویش است،وقتی عیبی در او دید باید بزداید.

نهج الفصاحه ، حدیث - ۵۸۰

حدیث - ۲۰۸

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

مومن آینه مومن است ، مومن برادر مومن است از پشت سر مراقب اوست.

نهج الفصاحه ، حدیث - ۳۱۰۲

حدیث - ۲۰۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوست دلسوز تو کسی است که تو را به سرای جاویدان دعوت کرده و درباره عمل برای آنجا تو را کمک کند.

غررالحکم ، باب آخرت

حدیث - ۲۱۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سزاوار خواری است کسی که دوستی احمقان را غنیمت داند.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث - ۲۱۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی با مردمان احمق از بین می رود همان گونه که سراب از بین می رود و بر طرف شود همان گونه که مه و ابرهای نازک روی زمین بر طرف گردد.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث - ۲۱۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی کردن با احمق همچون درخت آتشی است که هر قسمتی از آن قسمت دیگر را می خورد.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث - ۲۱۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوست احمق پیوسته در رنج است.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث - ۲۱۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بپرهیز از دوستی با احمق که به نظر خودش می خواهد به تو سودی برساند ولی زیان می زند و تو را ناراحت می کند و خودش می پندارد که خوشحال و شادمانت کرده است.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث - ۲۱۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

گشادگی رو و به شکفتگی ، و عطا بخشی و نیکوکاری و بذل هدیه ، همه اینها وسیله ای است برای جلب دوستی و محبت مردمان.

غررالحکم ، باب خوش رویی

حدیث - ۲۱۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

وسیله محبت و دوستی خوشرویی است.

غررالحکم ، باب خوش رویی

حدیث - ۲۱۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دور اندیش کسی است که برای دوستی خود ، انتخاب کند و بدون تأمّل و دقت کسی را به دوستی نگیرد زیرا انسان به دوست خود سنجیده شود.

غررالحکم ، باب دور اندیشی

حدیث - ۲۱۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوست صمیمی باوفا از دوستی خود باز نگردد اگر چه زمان های بسیاری دور شود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۱۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

با کافر دوستی نکنید و با نادان مصاحبت و همراهی ننمایید.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

گوهر دوستی خود را به کسی که وفا ندارد نبخش. و با او دوستی مکن.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی کن با دوست خود تا تو را دوست بدارد ، و به او اکرام کن تا تو را اکرام کند ، و او را بر خویش مقدم دار تا او نیز تو را بر خود و خاندانش مقدّم دارد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که مبنای دوستی اش در راه خدا نباشد از او پرهیز کن که دوستی او پستی است و مصاحبت با او شوم است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که به خاطر کاری با تو دوستی کند ؛ با انجام شدن آن کار ، از تو روی بگرداند.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که تو را دوست دارد از کارهای نا پسند بازت دارد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

هر دوستی و محبتی که پایه اش بر چیزی غیر از ذات مبارک خدای متعال پی ریزی شده باشد گمراهی است و تکیه بر آن محال است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از دست دادن دوستان ، غربت و تنهایی است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

در تنگی و سختی ، درستی و نیکویی دوستی آشکار گردد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

درستی دوستی از گرامی داشتن عهد و پیمان است چون دوستی نیز پیمانی است و باید آن را گرامی داشت.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۲۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اساس عقل و خرد دوستی کردن با مردم است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

با دوستی کردن محبت قلبی خواهد بود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سه چیز است که محبت و دوستی مردم را در پی دارد : خوش خلقی ، خوش رفاقتی ، فروتنی.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

وقتی دوستی ثابت و پا بر جا شد تعاون و کمک دادن به یکدیگر لازم شود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

با دوستی کردن و احسان رشته های محبت محکم و استوار شود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

وقتی کسی یا چیزی را دوست داشتی زیاده روی نکن که هر چیزی را حدّی و اندازه ای است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اگر نسبت به دوست خود قرار و آرامش پیدا کردی همه اسرار و احوال خود را در اختیار او مگذار و جنبه احتیاط را در کار او نگه دار ، و از اسرار خود نگه دار آنچه را که ممکن است هنگامی از فاش کردن آن پشیمان شوی.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی مردمان بدکار از هر دوستی دیگری زودتر بریده و منقطع گردد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

شریف‌ترین خلق و خوی ، رعایت کردن دوستی است ، و بهترین همّت ها و تصمیم ها انجام وعده است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

به راستی که دوستی را زبان اظهار کند ، ولی محبت را چشمان.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۳۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

شایسته ترین کس برای دوست داشتن تو کسی است که تو را دشمن نداشته باشد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سودمندترین گنج ها محبّت و دوستی دلهاست.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بپرهیز از این که دشمنان خدا را دوست بداری یا دوستی خود را برای کسانی جز اولیای خدا خالص گردانی ، که به راستی هر کس مردمی را دوست بدارد با آنها محشور گردد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی خود را گرامی دار و پیمان خود را حفظ کن.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی و مهرورزی نسبت به یکدیگر در الفت و آرامش روح هاست.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی در راه خدا از پیوند خویشاوندی محکم‌تر است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی میمنت و مبارکی آرد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوستی با مردم نوعی رابطه خویشاوندی است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث - ۲۴۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

شخص کینه توز دوستی ندارد.

غررالحکم ، باب کینه

حدیث - ۲۴۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الْإِخْوَانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ؛

ناتوان ترین مردم کسی است که در دوست یابی ناتوان است ، و از او ناتوان تر آن که دوستان خود را از دست بدهد.

نهج البلاغه، حکمت۱۲

حدیث - ۲۴۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سینه خردمند صندوق راز اوست و خوشرویی وسیله دوست یابی ، و شکیبایی ، گورستان پوشاننده عیب هاست و یا فرمود : پرسش کردن وسیله پوشاندن عیب هاست ، و انسان از خود راضی ، دشمنان او فراوانند.

نهج البلاغه، حکمت ۶

حدیث - ۲۵۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از دشمنان خدا جدایی شوید و از آنها فاصله گیرید و با دوستان خدا پیوند کنید.

غررالحکم ، باب معرفت خدا

حدیث - ۲۵۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوست شخص نادان در معرض هلاکت است.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث - ۲۵۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوست آدم نادان ، دچار رنج و سرشکستگی است.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث - ۲۵۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بدترین مصاحبان برای انسان ، افراد نادان هستند.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث - ۲۵۴

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

خَیْرُ الاَْصْحابِ صاحِبٌ اِذا ذَکَرْتَ اللّه‌َ اَعانَکَ وَ اِذا نَسیتَ ذَکَّرَکَ؛

بهترین دوستان کسی است که هرگاه خدا را یاد نمودی تو را یاری کند و چون خدا را فراموش نمودی به یادت آورد.

نهج الفصاحه، ح ۱۴۷۹.

حدیث - ۲۵۵

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ أرادَ اللّه‌ُ بِهِ خَیْرا رَزَقَهُ اللّه‌ُ خَلیلاً صالحِا؛

هر کس که خداوند برای او خیر بخواهد، دوستی شایسته نصیب وی خواهد نمود.

نهج الفصاحه، ح ۳۰۶۴.

حدیث - ۲۵۶

رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

یا عَلیُّ... لاتُصادِقْ آکِلَ الرِّبا فَإِنَّهُ یُبارِزُ اللّه‌َ لأَِنَّ اللّه‌َ تَعالی قالَ: فَإِنْ لَمْ تَفْعَلوا فَأْذَنوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّه‌ِ وَرَسولِهِ؛

ای علی: با رباخوار رفاقت نکن، زیرا او با خداوند به مبارزه برخواسته، چون خداوند متعال می‌فرماید: اگر دست از رباخواری برنداشتید پس به خدا و رسولش اعلان جنگ دهید.

میراث حدیث - شیعه، ج ۲، ص ۴۶، ح ۱۸۹

حدیث - ۲۵۷

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

اِنَّ اللّه‌َ تعالی یُحِبُّ الْمُداوَمَةَ عَلَی الاِْخاءِ الْقَدیمِ فَداوِمُوا؛

خداوند تداوم دوستی دیرینه را دوست دارد، پس در دوستی مداومت ورزید.

نهج الفصاحه، ح ۷۵۱.

حدیث - ۲۵۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

عَوِّدْ لِسانَکَ لینَ الْکَلامِ وَ بَذْلَ السَّلامِ، یَکْثُرْ مُحِبّوکَ وَ یَقِلَّ مُبْغِضوکَ؛

زبان خود را به نرمگویی و سلام کردن عادت ده، تا دوستانت زیاد و دشمنانت کم شوند.

غررالحکم، ح ۶۲۳۱

حدیث - ۲۵۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلإخوانُ فِی اللَّهِ تَعالی تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها؛

کسانی که برای خدا برادری می‌ورزند ، دوستی‌شان می‌پاید؛ زیرا عامل آن دوستی پایدار است.

غررالحکم و دررالکلم، ح ۱۷۹۵

حدیث - ۲۶۰

امام باقرعليه‌السلام فرمودند:

تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ؛

لبخند آدمی به روی برادر دینی اش حسنه است.

مشکاة الأنوار ، ص ۳۱۶

حدیث - ۲۶۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اَلطُّمَأنینَةُ قَبلَ الخُبرَةِ خِلافُ الحَزمِ؛

اعتماد کردن پیش از آزمودن ، خلاف دوراندیشی است.

غررالحکم و دررالکلم ، ح ۱۵۱۴

حدیث - ۲۶۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

اَلاُنسُ فی ثَلاثٍ : فِی الزَّوجَةِ المُوافِقَةِ وَالوَلَدِ البارِّ وَالصِّدیقِ المُصافی؛

انس وآرامش در سه چیز است : در زن سازگار ، فرزند خوش‌رفتار و دوست باصفای وفادار.

تحف العقول، ص ۳۱۸

حدیث - ۲۶۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اَلمُعینُ عَلَی الطّاعَةِ خَیرُ الأصحابِ ؛

بهترینِ یاران، کسی است که در راه طاعت خدا یاری کند

غررالحکم و دررالکلم، ح ۱۱۴۲

حدیث - ۲۶۴

امام هادیعليه‌السلام می فرمایند:

مَن جَمَعَ لَکَ وُدَّهُ ورَأیَهُ فَاجمَع لَهُ طاعَتَکَ؛

هر که تمامت دوستی خود را برای تو فراهم آورد ، تو نیز تمامت طاعت خود را برایش فرآهم آور.

تحف العقول ، ص ۴۸۳

حدیث - ۲۶۵

امام حسنعليه‌السلام می فرمایند:

اَلإخاءُ الوَفاءُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخاءِ؛

نشانه برادری ، وفاداری در سختی و آسایش است.

بحارالأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۱۱۴

حدیث - ۲۶۶

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَیرِ اَدیبٍ؛

دوستی با شخص بی ادب ، صمیمانه نخواهد شد

بحار الأنوار، ج ۶۷، ص ۴۰۰

حدیث - ۲۶۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

خَیرُ اِخوانِکَ مَن دَعاکَ اِلی صِدقِ المَقالِ بِصِدق مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلی اَفضَل الاَعمالِ بِحُسن اَعمالِهِ

بهترین برادرانت دوستانت، کسی است که با راستگویی‌اش تو را به راستگویی دعوت کند و با اعمال نیک خود، تو را به بهترین اعمال برانگیزد.

غررالحکم، ح ۵۰۲۲

حدیث - ۲۶۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِقبَل عُذرَ أخیکَ و إنْ لَم یکُن لَهُ عُذرٌ ، فَالْتَمِس لَهُ عُذراً ؛

عذر برادرت را بپذیر و اگر عذری نداشت ، عذری برایش بتراش.

بحار الأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۱۶۵

حدیث - ۲۶۹

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

شیعیان ما را در سه چیز بیازمایید : در مواظبت بر اوقات نمازها ، در نگهداری اسرارشان از دشمنان ما و در همدردی و کمک مالی به برادرانشان.

میزان الحکمه، باب صفات شّیعه

حدیث - ۲۷۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَیرُ اِخوانِک مَن دَعاک اِلی صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَک اِلی اَفضَلِ الاَعمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛

بهترین دوستانت، کسی است که با راستگویی اش تو را به راستگویی دعوت کند و با اعمال نیک خود، تو را به انجام اعمال خوب برانگیزد.

غررالحکم، ح ۵۰۲۲

حدیث - ۲۷۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إنَّما یُحِبُّکَ مَن لا یَتَمَلََّقُکَ، وَیُثنی عَلَیکَ مَن لا یُسمِعُکَ؛

دوستدار حقیقی تو کسی است که از تو چاپلوسی نمیکند و ستایشگر واقعی تو آنکه تو را از [ستایشهایش دربار? تو] باخبر نمیکند.

غررالحکم و دررالکلم، ح ۷۱۱۹

حدیث - ۲۷۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَیر اَدیب؛

دوستی با شخص بی ادب، صمیمانه نخواهد شد.

بحار الأنوار، ج ۶۷، ص ۴۰۰، ح ۷۳

حدیث - ۲۷۳

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن کشَفَ عَورَةَ اَخیهِ المُسلِمِ کشَفَ اللّه‌ُ عَورَتَهُ حَتّی یفضَحَهُ بِها فی بَیتِهِ؛

هر کس عیب و زشتی برادر مسلمان خود را فاش کند، خداوند زشتی او را آشکار سازد، تاجایی که او را در درون خانه اش رسوا سازد.

الترغیب والترهیب، ج ۲، ص ۲۳۹، ح ۹.

حدیث - ۲۷۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلنّاسُ اِخوانٌ فَمَن کانَت اُخُوَّتُهُ فی غَیرِ ذاتِ اللّه‌ِ فَهِیَ عَداوَةٌ؛

مردم برادرند، اما آن که برادری اش برای خدا نباشد، برادری وی، دشمنی است.

بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۱۶۵، ح ۲۹

حدیث - ۲۷۵

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

الله فی عَون المُومِن، مادامَ المُومِن فی عَون اَخیهِ؛

خداوند در پی یاری مومن است، تا وقتی که مومن در پی یاری برادر خویش است.

بحار الانوار، ج۷۴ ،ص۳۲۲

حدیث - ۲۷۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن عَیرَ اَخاهُ بِذَنبٍ لَم یمُت حَتّی یعمَلَهُ؛

هر کس برادر[دینی] خود را به گناهی سرزنش کند، نمیرد، مگر آن‌که مرتکب آن شود.

نهج الفصاحه، ح ۲۹۲۰

حدیث - ۲۷۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَیرِ اَدیبٍ؛

دوستی با شخص بی ادب ، صمیمانه نخواهد شد.

بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۸ ، ح ۶۳

حدیث - ۲۷۸

پیامبر اعظمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اذا رَأَیتَ مِن أَخیک ثَلاثَ خِصالٍ فَارجُهُ: اَلحَیاءُ وَالأَمانَةُ وَالصِّدقُ؛

هر گاه در برادر دینی خود سه صفت دیدی به او امیدوار باش: حیا، امانتداری و راستگویی

نهج الفصاحه، ح ۲۰۵

حدیث - ۲۷۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

جَمعُ خَیرِ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ فی کتمانِ السِّرِّ وَ مُصادَقَةِ الاَخیارِ، وَ جَمعُ الشَّرِّ فِی الاِذاعَةِ وَ مُؤاخاةِ الاَشرار؛

همه خیر دنیا و آخرت در رازداری و هم‌نشینی با نیکان است و همه شر در افشای اسرار و دوستی با اشرار است.

بحارالأنوار، ج ۷۴ ، ص ۱۷۸، ح ۱۷

حدیث - ۲۸۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَن اَحسَنَ خُلقَهُ اَحَبَّهُ الاخیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛

انسان خوش اخلاق، از دوستی مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‌های نابکار در امان است

مستدرک الوسائل، ج ۸ ، ص ۴۴۹

حدیث - ۲۸۱

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اَحِبُّو المَعروفَ وَ اَهلَهُ فَوَالَّذی نَفسی بِیدِهِ اِنَّ البَرَکةَ وَ العافیةَ مَعَهُما

نیکی و نیکوکاران را دوست بدارید. سوگند به آن که جانم به دست اوست، برکت و تندرستی، با نیکی و نیکوکاران است.

کنز العمّال، ح ۱۵۹۷۴

حدیث - ۲۸۲

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِختَبِرُوا النّاسَ بِاَخدانِهِم فَاِنَّ الرَّجُلَ یخادِنُ مَن یعجِبُهُ

مردم را از دوستانشان بشناسید، زیرا انسان با کسی رفاقت می کند که او را می پسندد.

تحف العقول، ص ۲۱۴

حدیث - ۲۸۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اِنَّ المُؤمِنَ لَیسکنُ اِلَی المُؤمِنِ کما یسکنُ الظَّمانِ اِلَی الماءِ البارِدِ.

به راستی که مؤمن با برادر مؤمنش آرامش پیدا می کند، چنان که تشنه، با آب خنک آرامش می یابد.

کافی، ج ۲، ص ۲۴۷

حدیث - ۲۸۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

جَلیسُ الخَیرِ نِعمَةٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَةٌ

همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.

غررالحکم، ح۴۷۱۹ و ۴۷۲۰

حدیث - ۲۸۵

أوْشَکُ دَعْوَةً وَ أسْرَعُ إجابَةُ دُعاءُ الْمَرْءِ لاِخیهِ بِظَهْرِ الْغَیبِ.

دعایی که بیشتر امید اجابت آن می رود و زودتر به اجابت می رسد، دعا برای برادر دینی است در پشت سر او.

اصول کافی،ج۱ ،ص۵۲

حدیث - ۲۸۶

حضرت امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس به برادران و خانواده ی خود نیکی کند، عمرش دراز شود.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۵۳.

حدیث - ۲۸۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

بهترین برادر تو کسی است که در راه اطاعت خدا یاریت رساند و از نافرمانی های او بازت دارد و به خشنودی او فرمانت دهد.

تنبیه الخواطر، ج۲، ص ۱۲۳.

حدیث - ۲۸۸

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پیش از انتخاب برادران، آنها را بیازمای؛ زیرا آزمایش معیاری است که نیکان را از بدان جدا می کند.

غررالحکم، ح ۶۸۰۱.

حدیث - ۲۸۹

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از کسی که دوستیش برای خدا نباشد بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی است و همنشینی با او شوم و بی برکت.

غررالحکم، ح ۸۹۷۸.

حدیث - ۲۹۰

حضرت امام باقرعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ی ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد پرتوی از نور خدا را به دست آورده است.

تحف العقول، ح ۲۹۵.

حدیث - ۲۹۱

حضرت امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

برادران در میان خود به سه چیز نیازمندند که اگر به کار بندند، دوستی بپاید و گرنه از یکدیگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چیز این هاست: انصاف با یکدیگر، مهربانی با یکدیگر و حسد نبردن نسبت به هم.

تحف العقول، ح ۳۲۲.

حدیث - ۲۹۲

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

برادری کردن به خاطر خدا، محبت را خالص می گرداند.

غررالحکم، ح ۹۸۲۸.

حدیث - ۲۹۳

حضرت امام حسنعليه‌السلام می فرمایند:

با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن.

تحف العقول، ح ۲۳۳.

حدیث - ۲۹۴

حضرت امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس به خاطر خداوند برادری به دست آورد، خانه ای در بهشت به دست آورده است.

ثواب الاعمال، ص ۱۸۲.

حدیث - ۲۹۵

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

هر که به دیدن برادر خود در خانه اش رود، خدای عزوجل به او می فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو به عهده ی من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب کردم.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۳۴۵.

حدیث - ۲۹۶

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

هیچ چیز به اندازه ی دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و سپاه او را درهم نمی کوبد.

اصول کافی، ج۲، ص ۱۸۸.

حدیث - ۲۹۷

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

هر که در راه خدا و برای خدا به دیدن برادر خود رود، درروز قیامت میان جامه هایی از نور می خرامد و بر هر چه می گذرد، آن را روشن می کند.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۳۷۴.

حدیث - ۲۹۸

حضرت امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس به برادران و خانواده ی خود نیکی کند، عمرش دراز شود.

بحارالانوار، ج۷۸، ص ۵۳.

حدیث - ۲۹۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اخلاق نیکو، روزی ها را زیاد می کند و میان دوستان انس و الفت به وجود می آورد.

غررالحکم، ح ۴۸۵۶.

حدیث - ۳۰۰

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

من قصد الیه رجل من إخوانه مستجیرا به فی بعض أحواله فلم یجره، بعد أن یقدر علیه فقد قطع ولایة الله تبارک و تعالی؛

کسی که برادرش برای رفع گرفتاری یا حاجتی به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد مشکل او را حل نماید اما ندهد، بی گمان پیوند ولایت خدای تبارک و تعالی را بریده است.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۳۱۴.

حدیث - ۳۰۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

احب إخوانی الی من اهدی عیوبی الی؛

دوست داشتنی ترین برادرم کسی است که عیبهایم را به من هدیه کند.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۲۸۲.

حدیث - ۳۰۲

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند:

من الستفاد أخا فی الله علی ایمان بالله و وفاأ بإخائه، طلبا لمرضاة الله فقد استفاد شعاعا من نور الله؛

هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ی ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد پرتوی از نور خدا را به دست آورده است.

تحف العقول، ح ۲۹۵.

حدیث - ۳۰۳

قال الامام علیٌعليه‌السلام :

من لم تکن مودته فی الله فاحذره، فإن مودته لئیمة و صحبته مشومة؛

از کسی که دوستیش برای خدا نباشد بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی است و همنشینی با او شوم و بی برکت.

غررالحکم، ح ۸۹۷۸.

حدیث - ۳۰۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا أحب احدکم اخاه فلیعلمه؛

هرگاه یکی از شما، برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار کند.

میزان الحکم، ج۱، ص ۷۲.

حدیث - ۳۰۵

حضرت امام سجادعليه‌السلام می فرمایند:

زبانت را نگهدار تا برادرت را صاحب شوی.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۱۵۶.

حدیث - ۳۰۶

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پیش از انتخاب برادران، آنها را بیازمای؛ زیرا آزمایش معیاری است که نیکان را از بدان جدا می کند.

غررالحکم، ح ۶۸۰۱.

حدیث - ۳۰۷

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

بهترین برادر تو کسی است که در راه اطاعت خدا یاریت رساند و از نافرمانی های او بازت دارد و به خشنودی او فرمانت دهد.

تنبیه الخواطر، ج۲، ص ۱۲۳.

حدیث - ۳۰۸

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

وقتی پندی برای برادرتان در ذهن خویش می یابید، به او ارزانی اش کنید.

نهج الفصاحه/ح ۲۴۵.

حدیث - ۳۰۹

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الجلیس الصالح خیر من الوحدة و الوحدة خیر من جلیس السوء؛

همنشین خوب بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از همنشین بد.

بحارالانوار/ج۷۴/ص۸۴.

حدیث - ۳۱۰

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من ستر علی اخیه ستره الله فی الدنیا و الاخرة.

هر که پرده پوش برادر خویش در دنیا باشد، خدا در دنیا و آخرت پرده پوش او می شود.

نهج الفصاحه/ح ۲۷۶۴.

حدیث - ۳۱۱

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

مواساة الأخ فی الله عزوجل تزید فی الرزق

کمک مالی به برادر دینی، روزی را زیاد می کند.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۳۵۹.

حدیث - ۳۱۲

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن أرادَ اللّه‌ُ بِهِ خَیرا رَزَقَهُ اللّه‌ُ خَلیلاً صالحِا

هر کس که خداوند برای او خیر بخواهد، دوستی شایسته نصیب وی خواهد نمود.

نهج الفصاحه، ح ۳۰۶۴

حدیث - ۳۱۳

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیة فقد شانه؛

هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته ، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده

تحف العقول ، ص ۵۲۰

حدیث - ۳۱۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

جَلیسُ الخَیرِ نِعمَةٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَةٌ

همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.

غررالحکم، ح۴۷۱۹ و ۴۷۲۰

حدیث - ۳۱۵

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن أرادَ اللّه‌ُ بِهِ خَیرا رَزَقَهُ اللّه‌ُ خَلیلاً صالحِا

هر کس که خداوند برای او خیر بخواهد، دوستی شایسته نصیب وی خواهد نمود.

نهج الفصاحه، ح ۳۰۶۴

حدیث - ۳۱۶

امام حسن عسکریعليه‌السلام فرمودند:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیة فقد شانه؛

هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده

تحف العقول ، ص ۵۲۰

حدیث - ۳۱۷

قال علیعليه‌السلام

اَعجَزُ النَّاسِ مَن عَجَزَ عَنِ اکتِسابِ الاِخوَانِ، وَاَعجَزُ مِنهُ مَن ضَّیعَ مَن ظَفِرَ بِهِ مِنهُم

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

عاجز ترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر کسی است که دوستان بدست آورده را از دست بدهد.

الامالی ص ۱۱۰

حدیث - ۳۱۸

امام باقرعليه‌السلام فرمودند:

مَا حَسَنَةُ الدُّنیا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛

خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.

بحار الأنوار، ج۴۶، ص ۲۹۱

حدیث - ۳۱۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اَسَدُّ الاَعمال ثَلاثَة ذِکرُ الله عَلی کلِّ حال وَ الاِنصاف من نَفسَک و مُواساةّ الاَخ فی المال؛

استوارترین کارها سه چیز است: یاد خداوند در همه حال، و رعایت انصاف به ضرر خویش و تقسیم مال با برادر دینی.

نهج الفصاحه ، ص ۵۷ ، ح ۲۹۰

حدیث - ۳۲۰

امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:

مَا حَسَنَةُ الدُّنیا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛

خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.

بحار الأنوار، ج ۴۶، ص۲۹۱

حدیث - ۳۲۱

امام محمد باقرعليه‌السلام فرمودند:

اَوشَکُ دَعوَهُ و اَسرَعُ اِجابَه دُعاءَ المَرءِ لِاَخیهِ بِظَهرِ الغَیبِ؛

دعای انسان پشت سر برادر دینی اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است

کافی ، ج ۲ ، ص ۵۰۷

حدیث - ۳۲۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا یکون الصدیق صدیقا حتی یحفظ اخاه فی ثلاث:فی نکبته و غیبته و وفاته.

دوست اگر در سه مورد دوستش را حمایت نکند دوست نیست:در شدت و گرفتاری او ، در غیبت وی و پس از مرگش.

نهج البلاغه

حدیث - ۳۲۳

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ما عذب الله اُمة الا عند اِستهانتهم بحُقوق فُقَرإِ اِخْوانِهِم

خداوند امتی را عذاب نخواهد کرد، مگر در وقتی که نسبت به حقوق برادران نیازمند خود سستی نمایند.

مستدرک،ج۱۲،ص۴۱۳

حدیث - ۳۲۴

امام جوادعليه‌السلام فرمودند:

اِیاک و مصاحبة الشریر ، فاِنه کالسیف المسلول یحسن منظره و یقبح اَثره

از همراهی و رفاقت با آدم شرور بپرهیز ،زیرا که او مانند شمشیر برهنه است که ظاهرش نیکو و اثرش زشت است.

مسندالامام الجواد،ص۲۴۳

حدیث - ۳۲۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسابِ الاِخْوَانِ، وَاَعْجَزُ مِنهُ مَنْ ضَّیعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ

عاجز ترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر کسی است که دوستان بدست آورده را از دست بدهد

الامالی ص ۱۱۰

حدیث - ۳۲۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إِذَا ختَشَمَ الْمُوْمِن أَخَاهُ فَقَدْ فَارقَهُ

به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی از اوست.

محاضرات ج۲ ص۲۸

حدیث - ۳۲۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

افضاء سرأخیک خیانة ما جتنب ذلک؛

فاش کردن راز برادرت خیانت است؛ پس از این کار دوری کن.

بحارالانوار، ج۷۷، ص ۹۱.

حدیث - ۳۲۸

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من عرض لأخیه المسلم المتکلم فی حدیث - ه فکانما خدش وجهه؛

هر که در میان سخن برادر مسلمانش بدود، چنان است که چهره ی او را بخراشد.

اصول کافی، ج۲، ص ۶۶۰.

حدیث - ۳۲۹

قال الامام علیعليه‌السلام :

قلوب الرجال و خشیة فمن تألفها اقبلت علیه؛

دلهای مردم گریزان است، به کسی روی می آورند که خوش رویی کند.

نهج البلاغه حکمت ۵۰.

حدیث - ۳۳۰

قال الامام الکاظمعليه‌السلام :

لیس شیء أنکی لإبلیس و جنوده من زیارة الإخوان فی الله بعضهم لبعض؛

هیچ چیز به اندازه ی دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و سپاه او را درهم نمی کوبد.

اصول کافی، ج۲، ص ۱۸۸.

حدیث - ۳۳۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من زار أخاه فی بیته قال الله عزوجل له: انت ضیفی و زائری، علی قراک و قد أوجبت لک الجنة بحبک ایاه؛

هر که به دیدن برادر خود در خانه اش رود، خدای عزوجل به او می فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو به عهده ی من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب کردم.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۳۴۵.

حدیث - ۳۳۲

حضرت امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس به خاطر خداوند برادری به دست آورد، خانه ای در بهشت به دست آورده است.

ثواب الاعمال، ص ۱۸۲.

حدیث - ۳۳۳

حضرت امام حسنعليه‌السلام می فرمایند:

با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن.

تحف العقول، ح ۲۳۳.

حدیث - ۳۳۴

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

برادری کردن به خاطر خدا، محبت را خالص می گرداند.

غررالحکم، ح ۹۸۲۸.

حدیث - ۳۳۵

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

مؤمن آیینه ی برادر مؤمن خویش است. در غیابش خیرخواهی او می کند و در حضورش، امور ناخوشایند را از او دور می کند.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۲۳۳.

حدیث - ۳۳۶

قال الامام الصادقعليه‌السلام :

المؤمن أخوا المؤمن عینه و دلیله و لا یخونه لا یظلمه و لا یغشه، و لا یعده عدة فیخلفه؛

مؤمن برادر مؤمن است، چشم او را راهنمای اوست. به او خیانت و ستم نمی کند، فریبش نمی دهد و وعده ای به او نمی دهد که به آن عمل نکند.

اصول کافی، ج۲، ص ۱۶۶.

حدیث - ۳۳۷

قال الامام علیعليه‌السلام :

ینبغی للمسلم أن یتجنب مواخاة: الماجن الفاجر، والأحق، و الکذاب؛

مسلمان باید از برادری کردن با سه گروه دوری کنند: شوخ بی حیا، احمق و دروغگو.

اصول کافی، ج۲، ص ۶۳۹.

حدیث - ۳۳۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

النظر إلی الاخ توده فی الله عزوجل عبادة؛

نگاه کردن به برادردینی و دوستی کردن با او به خاطر خداوند بزرگ، عبادت است.

بحارالانوار، ج۷۴، ص ۲۷۹.

حدیث - ۳۳۹

قال الامام الصادقعليه‌السلام :

تحتاج الإخوة فیما إلی ثلاثه أشیاء فإن استعملوها و إلا تباینو و تباغضوا و هی: التناصف و التراحم و نفی الحسد؛

برادران در میان خود به سه چیز نیازمندند که اگر به کار بندند، دوستی بپاید و گرنه از یکدیگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چیز این هاست: انصاف با یکدیگر، مهربانی با یکدیگر و حسد نبردن نسبت به هم.

تحف العقول، ح ۳۲۲.

حدیث - ۳۴۰

قال الامام الباقرعليه‌السلام :

لاتقارن و لاتواخ اربعة: الاحق و البخیل و الجبان واکذاب؛

با چهار کس هم نشینی و برادری مکن: احمق، بخیل، ترسو و دروغگو.

خصال شیخ صدوق ص ۲۴۴.

حدیث - ۳۴۱

قال الامام علیعليه‌السلام :

من اتخذ أخا بعد حسن الإختبار دامت صحبته و تأکدت مودته. من اتخذ أخا من غیر اختبار ألجأه الإفطرار الی مرافقه الأسرار؛

هر که بعد از آزمایش درست، برادری انتخاب کند، رفاقتش بپاید و دوستیش استوار گردد و هر که بدون آزمایش برادری را انتخاب کند، به همنشینی با بدان دچار خواهد شد.

غررالحکم، ح ۸۹۲۱.

حدیث - ۳۴۲

قال الإمام علیعليه‌السلام :

عود لسانک لین الکلام و بذل السلام، یکثر محبوک و یقل مبغضوک.

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

زبانت را به نرم گویی و سلام کردن به دیگران عادت ده، تا دوست دارانت زیاد شوند و بدخواهانت اندک.

«غررالحکم، ح ۶۲۳۱»

همسایه

حدیث - ۱

امام صادقعليه‌السلام :

ثَلاثَةٌ تُکَدِّرُ العَیشَ : السُّلطانُ الجائرُ ، والجارُ السَّوءُ ، والمَرأةُ البَذِیَّةُ ؛

سه چیز زندگی را تیره می‌کند : فرمانروای ستمگر ، همسایه بد و زن بدزبان و وقیح

تحف العقول : ۳۲۰ منتخب میزان الحکمة : ۴۲۲

حدیث - ۲

امام علیعليه‌السلام :

أمَرَنا رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم أن نَدفِنَ مَوتانا وَسطَ قَومٍ صالِحینَ ؛ فإنّ المَوتی یَتأذّونَ بجارِ السَّوءِ کما یَتأذّی بهِ الأحیاءُ ؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به ما دستور داد مردگانمان را در میان مردمانی صالح به خاک بسپاریم ؛ زیرا مردگان نیز همچون زندگان از همسایه بد رنج می‌برند

کنزالعمّال : ۴۲۹۱۶ منتخب میزان الحکمة : ۵۲۲

حدیث - ۳

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لایَدخُلُ الجَنَّةَ عَبدٌ لا یَأَمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛

کسی که همسایه از شرش در امان نباشد به بهشت نمی رود.

نهج الفصاحه، ح ۲۵۳۲

حدیث - ۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مِن حُسنِ الجِوارِ تَفَقُّدُ الجارِ ؛

از نشانه‌های حُسن همسایگی جویا شدن از احوال همسایه است

تحف العقول : ۸۵ و منتخب میزان الحکمه : ۱۲۴

حدیث - ۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن تَطَلَّعَ عَلی أسرارِ جارِهِ انهَتَکَت أستارُهُ ؛

هر که در پی آگاهی از اسرار همسایه‌اش باشد ، پرده‌اش دریده می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۷۹۸

حدیث - ۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن أحسَنَ إلی جِیرانِهِ کَثُرَ خَدَمُهُ ؛

هر کس به همسایگانش نیکی کند ، خادمانش زیاد شوند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۹۶۷

حدیث - ۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

سَل عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ ؛

پیش از [خرید] خانه ، درباره همسایه پرس و جو کن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۵۹۸

حدیث - ۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

جاوِر مَن تَأمَنُ شَرَّهُ ، وَ لا یَعدُوکَ خَیرُهُ ؛

با کسی که از بدی‌اش ایمن باشی و خیرش از تو نگذرد ، همسایگی کن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۷۳۷

حدیث - ۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ما عَزَّ مَن ذَلَّ جیرانَهُ ؛

عزّت نیافت آن که همسایه‌اش را خوار کرد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۴۸۶

حدیث - ۱۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَن طَلَبَ الدُّنیا اِستِعْفافاً عَنِ النّاسِ وَ سَعْیاً عَلی اَهْلِهِ وَ تَعَطٌّفاً عَلی جارِهِ لَقَی اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَـةِ وَ وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَیْلَـةَ الْبَدْرِ؛

هرکس دنیا را طلب کند به قصد این که آبروی خود را از مردم حفظ، رفاه خانواده‌اش را تأمین و به همسایه‌اش کمک کند، وقتی با خدا دیدار کند، چهره‌اش همانند ماه شب بدر می‌درخشد.

وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱

حدیث - ۱۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلیحسن إلی جاره و من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلیکرم ضیفه و من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلیقل خیرا أو لیسکت؛

هر که به خدا و روز جزا ایمان دارد با همسایه خویش نکوئی کند هر که به خدا و روز جزا ایمان دارد مهمان خویش را گرامی دارد هر که به خدا و روز جزا ایمان دارد سخن به خیر گوید یا خاموش ماند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما آمن بی من بات شبعان و جاره جائع إلی جنبه و هو یعلم به؛

هر که سیر بخوابد و همسایه او پهلویش گرسنه باشد و او بداند به من ایمان ندارد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لیس المؤمن الّذی یشبع و جاره جائع إلی جنبه؛

هر که سیر باشد و همسایه اش پهلوی وی گرسنه باشد، مؤمن نیست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لأن یزنی الرّجل بعشره نسوه خیر له من أن یزنی بامرأه جاره، و لأن یسرق الرّجل من عشره أبیات أیسر له من أن یسرق من بیت جاره؛

این که مرد با ده زن زنا کند گناه آن کمتر است تا با زن همسایه خویش زنا کند و این که مرد از ده خانه دزدی کند برای وی آسان است تا از خانه همسایه خویش بدزدد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۵

صلوا قراباتکم و لا تجاوروهم فإنّ الجوار یورث بینکم الضّغائن؛

با خویشان دوستی کنید و همسایه ایشان مشوید که همسایگی میان شما کینه ها پدید آرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

صله الرّحم و حسن الخلق و حسن الجوار یعمران الدّیار و یزدن فی الأعمار؛

پیوند خویشان و نیک خویی و خوش همسایگی شهرها را آباد کند و عمرها را فزونی دهد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الزّانی بحلیله جاره لا ینظر اللَّه إلیه یوم القیامه و لا یزکّیه و یقول له: ادخل النّار مع الدّاخلین؛

آن که با زن همسایه خود زنا کند روز قیامت خدا به او ننگرد و او را پاک نکند و بدو گوید با جهنمیان به جهنم برو.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خیر الأصحاب عند اللَّه خیرهم لصاحبه و خیر الجیران عند اللَّه خیرهم لجاره؛

بهترین رفیقان پیش خدا کسی است که برای رفیق خود بهتر باشد و بهترین همسایگان کسی است که برای همسایه خود بهتر باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حقّ الجار إن مرض عدته و إن مات شیعته و إن استقرضک أقرضته و إن أصابه خیر هنّأته و إن أصابته مصیبه عزّیته و لا ترفع بناءک فوق بنائه فتسدّ علیه الرّیح؛

حق همسایه آن است که اگر مریض شد، عیادتش کنی و اگر مرد همراه جنازه اش بروی و اگر از تو قرض خواست بدهی و اگر حادثه خوشی بر او رخ داد بدو تهنیت گویی و اگر مصیبتی رخ داد تعزیتش گویی و بنای خود را از بنای او فراتر نبری و جریان باد را بر او نبندی.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حرمه الجار علی الجار کحرمه دمه؛

حرمت همسایه بر همسایه چون حرمت خون او است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الجار قبل الدّار و الرّفیق قبل الطّریق و الزّاد قبل الرّحیل؛

همسایه را پیش از خانه و رفیق را پیش از راه و توشه را پیش از سفر باید جست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الجار أحقّ بشفعه جاره ینتظر بها و إن کان غائبا إذا کان طریقهما واحدا؛

در معامله سهم همسایه مقدم است اگر راه آنها یکی است باید منتظر او بماند اگر چه غایب باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

جار الدّار أحقّ بدار الجار؛

همسایه خانه در خرید خانه همسایه مقدم است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تعوّذوا باللَّه من ثلاث فواقر: جار سوء إن رأی خیرا کتمه و إن رأی شرّا أذاعه و زوجه سوء إن دخلت علیها لسنتک و إن غبت عنها خانتک و إمام سوء إن أحسنت لم یقبل و إن أسأت لم یغفر؛

از سه چیز به خدا پناه ببرید که کمر شکن است: همسایه بد که اگر خیری ببیند مستور دارد و اگر بدی ببیند منتشر سازد و همسر بدی که اگر پیش وی باشی بد زبانی کند و اگر پیش وی نباشی به تو خیانت کند و پیشوای بدی که اگر نیکی کنی نپذیرد و اگر بدی کنی نبخشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أوصیکم بالجار؛

شما را در باره همسایه سفارش می کنم.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی لیدفع بالمسلم الصّالح عن مائه أهل بیت من جیرانه البلاء.

خداوند به خاطر مسلمان پارسا بلا را از صد خانه همسایه او دفع می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إن أحببتم أن یحبّکم اللَّه و رسوله فادّوا إذا ائتمنتم و اصدقوا إذا حدّثتم و أحسنوا جوار من جاورکم؛

اگر می خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند رد کنید و همین که سخن می گوئید راست گوئید و با همسایگان خود به نیکی رفتار کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أراد أحدکم أن یبیع عقاره فلیعرضه علی جاره؛

وقتی کسی بخواهد خانه یا ملک خویش را بفروشد باید نخست به همسایه خویش پیشنهاد کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أثنی علیک جیرانک أنّک محسن فأنت محسن و إذا أثنی علیک جیرانک أنّک مسی ء فأنت مسی ء؛

اگر همسایگانت تو را نیکوکار دانستند، نیکوکاری و اگر همسایه گانت تو را بدکار شمردند، بد کاری.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اثنان لا ینظر اللَّه إلیهم یوم القیامه قاطع الرّحم و جار السوء؛

دو کس را خداوند روز قیامت به نظر رحمت نمی نگرد، آنکه با خویشان ببرد و آنکه با همسایه بدی کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۱

امام حسن عسکریعليه‌السلام می فرمایند:

من الفواقر التی تقصم الظهر جار إن رأی حسنة أطفأها و إن رأی سیئة أفشاها؛

از بلاهای کمرشکن ، همسایه ای است که اگر کردار خوبی را بیند نهانش سازد ، و اگر بد کرداری بیند آن را فاش کند

تحف العقول ، ص ۵۱۷

حدیث - ۳۲

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

فی وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِعليه‌السلام : سَلْ عَنِ الرَّفیقِ قَبْلَ الطَّریقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛

امام علیعليه‌السلام ضمن سفارشی به فرزندش امام حسنعليه‌السلام فرمودند:

پیش از آن که بخواهی مسافرت بروی، رفیق مناسب راه را جویا باش، و پیش از آن که منزلی را تهیّه کنی همسایگان را بررسی کن که چگونه هستند.

بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۵۵، ح ۳۶

حدیث - ۳۳

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حَسِّنُوا أخْلاقَکُمْ، وَ ألْطِفُوا جیرانَکُمْ، وَ أکْرِمُوا نِسائَکُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّةَ بِغَیْرِ حِساب؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

رفتار و اخلاق خود را نیکو سازید، نسبت به همسایگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائید، زنان و همسران خود را گرامی دارید تا بدون حساب وارد بهشت گردید.

اعیان الشّیعة، ج ۱، ص ۳۰۱

حدیث - ۳۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اَرْبَعٌ تَزیدُ الرِّزْقَ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجِوارِ وَ کَفُّ الاَْذی وَ قِلَّةُ الضَّجْرِ؛

چهار چیز روزی را زیاد می‌کند: خوش اخلاقی، خوش‌رفتاری با همسایه، اذیت نکردن و کم کردن بی‌تابی.

معدن الجواهر، ص ۳۹.

حدیث - ۳۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

زَکوةُ الْیَسارِ بِرُّ الْجیرانِ وَ صِلَةُ الاَْرحامِ؛

زکاتِ رفاه، نیکی با همسایگان و صله رحم است.

غررالحکم، ح ۵۴۵۳

حدیث - ۳۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

عزیز و بزرگ نخواهد شد کسی که همسایگان خود را خوار گرداند.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۳۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بد همسایگی از نشانه های پستی است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۳۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

رسیدگی به همسایگان و سر و سامان دادن به حال و وضع آنان از جوانمردی است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۳۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که نیکی و احسان کند به همسایگان خود خدمتکارانش بسیار شوند.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بد همسایگی و بد کرداری نسبت به نیکان از بزرگترین پستی هاست.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

نخست از همسایه پرسش کن سپس از خانه.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

مجاورت و همسایگی کن با کسی که از شرّش در امان باشی و خیر او از تو نگذرد.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

همسایه بد ، بزرگترین، سختی و سخت‌ترین گرفتاری است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بد همسایه‌ای است همسایه بد.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۵

إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ یُحِبَّکُمُ اللّه‌ُ وَرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَاصْدُقوا إِذا حَدَّثْتُمْ وَأَحْسِنوا جِوارَ مَنْ جاوَرَکُمْ؛

اگر می‌خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند به سلامت برگردانید و چون سخن گویید راست گویید و با همسایگان خود به نیکی رفتار نمایید.

نهج الفصاحه، ح ۵۵۴.

حدیث - ۴۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِلتَمِسُوا الجارَ قَبلَ شِراءِ الدّارِ وَ الرَّفیقَ قَبلَ الطَّریقِ؛

پیش از خرید خانه، از همسایه ، و پیش از راهی شدن، از همراه پرس و جو کنید

مستدرک الوسائل ، ج ۸ ، ص ۴۳۱

حدیث - ۴۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لا یدخُلُ الجَنَّةَ عَبدٌ لا یأمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛

بنده ای که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد، وارد بهشت نمی شود.

مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۴۲۵

حدیث - ۴۸

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

حسن همسایگی، این نیست که آزار نرسانی، بلکه حسن همسایگی این است که در برابر آزار و اذیت همسایه، شکیبا باشی.

تحف العقول، ح ۴۰۹.

حدیث - ۴۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از نشانه های حسن همسایگی، جویا شدن از احوال همسایه است.

تحف العقول، ح ۸۵.

حدیث - ۵۰

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

احترام همسایه بر انسان، همانند احترام مادرش می باشد.

مکارم الخلاق، ج۱، ص ۲۷۴.

حدیث - ۵۱

حضرت امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

لیس منا لم یأمن جاره توائقه.

از ما نیست کسی که همسایه اش از شر او در امان نباشد.

عیون الاخیار الرضا، ج۲، ص ۲۴.

حدیث - ۵۲

. قالَ الْاِمامُ الْعَسْکرِیُّعليه‌السلام : قالَ رَجُلٌ لِرَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : فُلانٌ یَنْظُرُ إلی حَرَمِ جارِهِ وَ إنْ أمْکنَهُ مُواقَعَةِ حَرامٍ لمْ یَضِقْ عَنْهُ فَغَضِبَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وَ .

امام حسن عسگریعليه‌السلام فرمودند: مردی به پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم گفت: فلان کس به حرم همسر همسایه خود چشم می دوزد و اگر امکان عمل نامشروع دست دهد، کوتاهی نمی کند، پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم غضبناک شد و فرمودند: او را حاضر کنید، مردی که در کنار پیامبر بود گفت: یا رسول الله او از پیروان شما است و به علیعليه‌السلام عشق می ورزد و از دشمنان ما بیزاری می جوید. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نگو که چنین کسی از شیعیان ما است، او دروغگو است زیرا شیعیان ما آن هایی هستند که همگام با ما و پیرو ما در اعمال باشند.

«لئالی الاخبار، ج ۵، ص ۱۵۷»

طبیعت و محیط زیست

حدیث - ۱

قال الامام علیعليه‌السلام للاشتر نخعی: وَلیَکُن نَظَرُک فی عِمارَةِ الأرضِ أبلَغَ مِن نَظَرِکَ فی استِجلابِ الخَراجِ لأِنَّ ذلِکَ لایُدرَکُ إلّا بِالعِمارَةِ.

امام علیعليه‌السلام به مالک اشتر فرمودند: باید توجّه تو به آباد کردن زمین بیش از توجّه به گرفتن خراج باشد؛ زیرا آن خراج جز در نتیجه آبادانی فراهم نمی‌آید.

«نهج البلاغه، نامه ۵۳»

حدیث - ۲

قال الامام علیعليه‌السلام : لا تُؤوُوا التُّرابَ خَلفَ البابِ فَإنَّهُ مَأوَی الشَّیاطینِ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خاکروبه را پشت در منزل نریزید؛ زیرا جایگاه شیاطین است.

«علل الشرائع، ج ۲، ص ۵۸۳»

حدیث - ۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِزرَعُوا و اغرِسُوا وَاللَّهِ ما عَمِلَ النّاسُ عَمَلاً اَجَلَّ و لا أطیَبَ مِنهُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: زراعت کنید و درخت بکارید؛ به خدا قسم آدمیان کاری برتر و پاک‌تر از این نکرده‌اند.

«بحار الأنوار، ج ۱۰۳، ص ۶۸»

حدیث - ۴

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لا تَطیبُ السُکنی إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّیِّبِ وَ الماءِ الغَزیرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَةِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: زندگی جز با سه چیز خوش نمی‌شود: هوای پاک، آب فراوان گوارا و زمین نرم و سست آماده زراعت.

«تحف العقول، ص ۳۲۰»

حدیث - ۵

قال الامام علیعليه‌السلام : النَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ نُشرَةٌ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: نگاه کردن به سبزه، موجب شادابی است.

«نهج البلاغه، حکمت ۴۰۰»

حدیث - ۶

قال الامام الصادقعليه‌السلام : النَّشوَةُ فی عَشَرَةِ أشیاءَ: المَشی و الرُّکُوبِ و الاِرتمِاسِ فِی الماءِ و النَّظَرِ إلَی الخُضرَةِ .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: شادابی در ده چیز است: پیاده روی، اسب سواری، آب تنی شنا و نگاه کردن به سبزه .

«الخصال، ص ۴۴۳»

حدیث - ۷

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لاتُفسِدْ عَلَی القَومِ ماءَهُم.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: آب مورد نیاز مردم را آلوده نکن.

«الکافی، ج ۳، ص ۶۵»

حدیث - ۸

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لَقَد کانَ عَلیُّ بنُ الحُسَینِ -عليه‌السلام - یَمُرُّ عَلَی المَدَرَةِ فی وَسَطِ الطَّریِقِ فَیَنزِلُ عَن دابَّتِهِ حَتّی یُنَحِّیَها بِیَدِهِ عَنِ الطَّریقِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: امام سجّادعليه‌السلام هرگاه در میان راه به کلوخی بر می‌خورد، از مرکب پیاده می‌شد و با دستش آن را از راه دور می‌کرد.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۵۰»

حدیث - ۹

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لاتَقطَعُوا الثِّمارَ فَیَبعَثَ اللَّهُ عَلَیکُم العَذابَ صَبًّا.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: درختان میوه را قطع نکنید که خداوند بر شما عذاب فرو می‌ریزد.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۹۴»

حدیث - ۱۰

قال الامام الصادقعليه‌السلام : الکِیمیاءُ الأکبَرُ الزِّراعَةُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: بزرگ‌ترین کیمیا، کشاورزی است.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۶۱»

حدیث - ۱۱

قال الامام الصادقعليه‌السلام : ما فِی الأعمالِ شَی‌ءٌ أحَبُّ إلَی اللَّهِ تَعالی مِنَ الزِّراعَةِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: در میان کارها، کاری محبوب‌تر از کشاورزی، در نزد خدای متعال نیست.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۱»

حدیث - ۱۲

قال الامام الصادقعليه‌السلام : الزّارِعُونَ کُنوزُ الأنامِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: کشاورزان گنج‌های مردمان‌اند.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۶۱»

حدیث - ۱۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اُطلُبوا الرِّزقَ فی خَبایا الأرضِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: روزی را از آنچه در زمین پنهان است، بجویید.

«کنزالعمّال، ح ۹۳۰۲»

حدیث - ۱۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما مِن رَجُلٍ یَغرِسُ غَرساً إلاّ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الأجرِ قَدرَ ما یَخرُجُ مِن ثَمَرِ ذلِکَ الغَرسِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که نهالی بکارد، خداوند به مقدار میوه‌ای که از آن درخت به دست می‌آید، در نامه اعمال او پاداش می‌نویسد.

«کنزالعمّال، ح ۹۰۵۷»

حدیث - ۱۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إن قامَتِ السَّاعَةُ و فِی یَدِ أحَدِکُم فَسیلَةٌ، فإنِ استَطاعَ أنْ لا یَقومَ حَتّی یَغرِسَها، فَلیَغرِسْها.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: اگر قیامت فرا رسد و در دست یکی از شما نهالی باشد، چنانچه بتواند قبل از بر خواستن آن را بکارد، باید آن را بکارد.

«کنزالعمّال، ح ۹۰۵۶»

حدیث - ۱۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما مِن مُسلِمٍ یَغرِسُ غَرسَاً أو یزَرَعُ زَرعَاً، فَیأکُلُ مِنهُ إنسانٌ أوطَیرٌ أو بَهیمَةٌ إلاّ کانَت لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر مسلمانی درختی بنشاند یا کِشته‌ای بکارد و انسان یا پرنده یا چارپایی از آن بخورد، برای او صدقه محسوب می‌شود.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۰»

حدیث - ۱۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَن نَصَبَ شَجَرَةً و صَبَرَ عَلی حِفظِها والِقیامِ عَلَیها حَتّی تُثمِرَ کانَ لَهُ فی کُلِّ شَی‌ءٍ یُصابُ مِن ثَمَرِها صَدَقَةٌ عِندَ اللَّهِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس درختی بکارد و در نگهداری آن بکوشد تا میوه دهد، در برابر هرچه از آن میوه به دست آید، پاداشی نزد خدا خواهد داشت.

«میزان الحکمه، ح ۹۱۴۳»

حدیث - ۱۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَن أماطَ عَن طَریقِ المُسلِمینَ ما یُؤذِیهِم، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أجرَ قِراءَةَ أربَع مِائةِ آیةٍ کُلُّ حَرفٍ مِنها بِعَشرِ حَسَناتٍ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس چیز آزار دهنده‌ای را از راه مسلمانان بردارد، خداوند پاداش قرائت چهارصد آیه را که برای هر آیه ده حسنه است، در نامه اعمال او می‌نویسد.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۵۰»

حدیث - ۱۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا تُحرِقُوا النَّخلَ و لا تُغرِقوهُ بِالماءِ و لا تَقطَعُوا شَجَرَةً مُثمِرَةً و لا تُحرِقُوا زَرعاً لأِنَّکُم لا تَدرونَ لَعَلَّکُم تَحتاجُونَ إلَیهِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نخل را نسوزانید و آن را در آب غرق نکنید. درخت بارور را قطع نکنید و زراعت را به آتش نکشید؛ زیرا شما نمی‌دانید، شاید در آینده به آن نیازمند شوید.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۹»

حدیث - ۲۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : النَّظَرُ فی ثَلاثَةِ أشیاءٍ عِبادَةٌ: النَّظَرُ فِی وَجهِ الوالِدَینِ و فِی المُصحَفِ و فِی البَحرِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نگاه کردن به سه چیز عبادت است: به صورت پدر و مادر، به قرآن و به دریا.

«بحار الأنوار، ج ۱۰، ص ۳۶۸»

حدیث - ۲۱

امام علیعليه‌السلام :

اِتَّقُوا اللَّهَ فی عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّکُمْ مَسْؤولونَ حَتّی عَن البِقاعِ وَ الْبَهائِمِ؛

تقوای الهی را درباره بندگان خدا و شهرهای او رعایت کنید؛ زیرا حتی از اماکن و حیوانات از شما سؤال خواهد شد.

نهج البلاغه، از خطبه ۱۶۶

حدیث - ۲۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

گنج‌های الهی در زمین نهفته است و هیچ کاری نزد خداوند، محبوب‌تر از زراعت و کشاورزی نیست. تمام پیامبران خدا کشاورز بودند، جز ادریس که کارش دوزندگی بود.

الحدیث - ،ص ۶.

حدیث - ۲۳

قال الامام الباقرعليه‌السلام : خَیرُ الأعمالِ الحَرثُ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: بهترین کارها کشاورزی است.

«میزان الحکمه، ح ۷۵۴۵»

مسافرت و آداب آن

حدیث - ۱

قالَ الامام الرِّضاعليه‌السلام :

إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِکَ فی سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلا بِاللهِ.

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

هر گاه برای سفر یا غیر آن از منزل خارج شدی، بگو: به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، توکّل کردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان می شود، و هیچ قدرت و نیرویی غیر از خدا نیست.

«اصول کافی، ج ۲، ص ۵۴۳».

حدیث - ۲

کانَ أبُوجَعْفَرٍعليه‌السلام إذا أراد سَفَراً جَمَعَ عَیالَهُ فی بَیْتٍ ثُمَّ قالَ: اَللّهُمَّ إنّی اَسْتَوْدِعُکَ دینی وَ نَفْسی وَ مالی وَ أهْلی وَ وَلَدی وَ جیرانی.

امام باقرعليه‌السلام زمانی که می خواستند مسافرت کنند، عیال و فرزندانشان را در خانه ای جمع کرده، دعا می نمودند و می فرمودند: خدایا دین، نفس، مال، اهل، فرزندان و همسایگان خودم را به تو می سپارم.

«وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۷۶».

حدیث - ۳

قالَ الامام الباقرعليه‌السلام :

اِذا اَرَدْتَ سَفَراً فَاشْتَرْ سَلامَتَکَ مِنْ رَبِّکَ بِما طابَتْ بِهِ نَفْسُکَ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند:

هر گاه عزم سفر کردی، سلامت خود را با دادن صدقه ای که دلت به آن خشنود است از خداوند بخواه.

«مکارم الاخلاق، ص ۲۵۷».

حدیث - ۴

لَمّا شَیَّعَ أمیرالمؤمنین أباذَرٍ، شَیَّعَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ عَقیلُ بْنُ أبی طالِبٍ وَ عَبْدُالله بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَمّارُ بْنُ یاسِرٍ، قال امیرالمؤمنین: وَدِّعُوا أخاکُمْ فَإنَّهُ لابُدَّ لِلشّاخِصِ أنْ یُمْضِیَ وَ لِلْمُشَیِّعِ أنْ یَرْجِعَ.

زمانی که حضرت علیعليه‌السلام ابوذر را در ماجرای تبعید او به ربذه بدرقه می کردند، امام حسنعليه‌السلام و امام حسینعليه‌السلام و عقیل و عبدالله بن جعفر و عمار بن یاسر نیز او را بدرقه کردند، حضرت علیعليه‌السلام فرمودند: برادرتان را وداع کنید که مسافر، باید برود و بدرقه کننده برگردد.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۵».

حدیث - ۵

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

إذا قَدِمَ الرَّجُلُ مِنَ السَّفَرِ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ یَنْبَغی أنْ لایَشْتَغِلَ بِشَیْءٍ حَتّی یَصُبَّ عَلی نَفْسِهِ الْماءَ وَ یُصَلّی رَکْعَتَیْنِ وَ یَسْجُدَ وَ یَشْکُرَ اللهَ مِائَةَ مَرَّةٍ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

وقتی کسی از مسافرت برگشت و داخل خانه اش شد، سزاوار است قبل از هر چیز حمام کرده و دو رکعت نماز مستحبی گزارد و سجده کند و صد مرتبه خدا را شکر نماید.

«مکارم اخلاق، ص ۲۷۶».

حدیث - ۶

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

کانَ أصْحابُ رَسُولِ اللهِ یُصافِحُ بَعْضَهُمْ بَعْضاً، فَإذا قَدِمَ الْواحِدُ مِنْهُمْ فی سَفَرِهِ فَلَقِیَ أخاهُ عانَقَهُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اصحاب پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم موقع بازگشت از حبشه با هم مصافحه کردند دست دادند و هر گاه یکی از آنها از سفر باز می گشت و برادرش را ملاقات می کرد با او معانقه دست در گردن انداختن و دیده بوسی می کرد.

«مکارم اخلاق، ص ۲۷۶».

حدیث - ۷

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

اَلتَّواصُلُ بَیْنَ الإخْوانِ فِی الْحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ فِی السَّفَرِ التَّکاتُبُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ارتباط با برادران در حضر وطن به وسیله دید و بازدید انجام می گیرد و در مسافرت با نامه.

«وسائل الشیعه، ج ۸،ص ۴۹۴».

حدیث - ۸

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

إنَّ أبی کانَ یَقُولُ: مِنْ قُوَّةِ الْمُسافِرِ حِفْظُ نَفَقَتِهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

پدرم امام باقرعليه‌السلام می فرمودند: نگهداری و حفظ آذوقه در طول سفر موجب قدرت و توانایی مسافر می شود.

«فروع کافی، ج ۴، ص ۳۶۳».

حدیث - ۹

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

یَکْرَهُ السَّفَرُ وَ السَّعْیُ فِی الْحَوائِجِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ بُکْرَةً مِنْ أجْلِ الصَّلاةِ فأمّا بَعْدَ الصَّلاةِ فَجائِزٌ یُتَبَرَّکُ بِهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

سفر و تلاش برای برآوردن حاجات خود در صبح جمعه، به خاطر نماز جمعه مکروه است، امّا بعد از نماز جمعه جائز و پر برکت می باشد.

«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۲۴».

حدیث - ۱۰

کانَ اَبُوعَبْدِاللهِعليه‌السلام اِذا اَرادَ سَفَراً، قالَ: اَللّهُمَّ خَلَّ سَبیلَنا، وَ اَحْسَنْ تَسْییرَنا، وَ اَعْظِمْ عافِیَتَنا.

امام صادقعليه‌السلام وقتی اراده سفر می کردند، می فرمودند: خدایا راه را بر ما بگشا، و سفر ما را نیکو قرار بده، و سلامت و عافیت ما را زیاد گردان.

«من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۱».

حدیث - ۱۱

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

إفْتَتِحْ سَفَرَکَ بِالصَّدَقَةِ، وَ اقْرَأ آیَةَ الْکُرْسی اِذا بَدا لَکَ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

سفرت را با صدقه آغاز کن و هر گاه برایت مشکلی پیش آمد، آیةالکرسی را بخوان.

«فروع کافی، ج ۴، ص ۲۸۳».

حدیث - ۱۲

قالَ رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حَقٌّ عَلَی الْمُسْلِمِ إذا أراد سَفَراً أنْ یُعْلِمَ إخْوانَهُ وَ حَقٌّ عَلی إخْوانِهِ إذا قَدِم أنْ یَأتُوه.

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

شایسته است مسلمان، هنگام مسافرت برادرانش را مطلع گرداند و برادرانش نیز هنگام بازگشت، به استقبال او بروند.

«وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۲۹».

حدیث - ۱۳

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مِنَ السُّنَّةِ إذا خَرَجَ الْقَوْمُ فی سَفَرٍ أنْ یُخْرِجُوا نَفَقَتَهُمْ، فَإنَّ ذلِکَ اَطْیَبُ لاَنْفُسِهِمْ، وَ اَحْسَنُ لأخْلاقِهِمْ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

از کارهای نیک این است که وقتی گروهی به مسافرت می روند، خرج سفرشان را با خود بردارند که این کار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقی آنان خواهد بود.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۸۷».

حدیث - ۱۴

کان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم یُسافِرُ یَوْمَ الْخَمیسِ وَ قالَ: یَوْمُ الْخَمیسِ یَوْمٌ یُحِبُّهُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَلائِکَتُهُ.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در روز پنج شنبه مسافرت می کردند و می فرمودند: پنجشنبه روزی است که خدا و رسولش و ملائکه آن را دوست دارند.

«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۲۶».

حدیث - ۱۵

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیْکُمْ بِالسَّیْرِ فِی اللَّیْلِ فَإنَّ الأرْضَ تُطْوسُ باللَّیْلِ.

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

شبانه سفر کنید که زمین به وسیله شب پوشیده می شود.

«روضه کافی، ج ۸، ص ۳۱۴».

حدیث - ۱۶

کان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم إذا وَدَّعَ الْمُؤْمِنَ، قالَ: رَحِمَکُمُ اللهُ وَ زَوَّدَکُمُ التَّقْوی وَ وَجَّهَکُمْ إلی کُلِّ خَیْرٍ.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وقتی مؤمنی را وداع می کردند، می فرمودند: خدا تو را رحمت کند و به تقوایت بیافزاید و تو را به هر خیری برساند.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۶».

حدیث - ۱۷

فی وصیة رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلی ـعليه‌السلام ـ : یا عَلیُّ لا تَخْرُجْ فی سَفَرٍ وحْدَکَ.

در وصیت حضرت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علیعليه‌السلام آمده است: یا علی تنها مسافرت نکن.

«روضه کافی، ج ۸، ص ۳۰۳».

حدیث - ۱۸

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا کانَ ثَلاثةٌ فی سَفَرٍ فَلْیُؤمِّرُوا اَحَدَهُمْ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هرگاه سه نفر همسفر باشند، باید یکی را از میانشان سرپرست خود نمایند.

«میزان الحکمه، ج ۴، ص ۴۷۱».

حدیث - ۱۹

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سَیِّدُ الْقَوْمِ خادِمُهُمْ فِی السَّفَرِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

بزرگ قوم، خادم آنها در سفر است.

«مکارم اخلاق، ص ۲۶۵».

حدیث - ۲۰

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ أعانَ مُؤْمِناً مُسافِراً، نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ ثَلاثاً وَ سَبْعینَ کُرْبَةً.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هر کس مسافر مؤمنی را کمک کند، خداوند از او هفتاد و سه گرفتاری رادفع می کند.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۹۳».

حدیث - ۲۱

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

... إذا قَضی اَحَدُکُمْ سَفَرَهُ فَلْیَسْرَع الإیابَ إلی أهْلِهِ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

... زمانی که یکی از شما سفرش را تمام کرد زود به نزد اهلش برگردد.

«من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۰۰».

حدیث - ۲۲

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا خَرَجَ اَحَدُکُمْ إلی سَفَرٍ ثُمَّ قَدِمَ عَلی أهْلِهِ فَلْیُهْدِهِمْ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هرگاه کسی از شما به سفر برود و سپس به خانه اش باز گردد، برای اهل خانه هدیه ای بیاورد.

«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۸۳».

حدیث - ۲۳

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا خَرَجَ اَحَدُکُمْ إلی سَفَرٍ فَلْیُوَدِّعْ إخْوانَهُ فَإنَّ الله جاعِلٌ لَهُ فی دُعائِهِمْ اَلْبَرَکَةَ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هر گاه کسی به سفری می رود، با برادرانش وداع کند که خداوند در دعای آنها برای او برکت قرار می دهد.

«کنز العمال، ح ۱۷۴۷۳».

حدیث - ۲۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا کانَ ثَلاثَةُ نَفَرٍ فی سَفَرٍ فَلْیَوُمَّهُمْ أقْرَؤَهُمْ و إنْ کانَ أصْغَرَهُمْ سِنّاً فَإذا أمَّهُمْ فَهُوَ أمیرُهُمْ.

پیامبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هر گاه در سفر سه نفر شد، باید آنکه آگاه تر است، سرپرست باشد، اگر چه از نظر سن کوچکتر از دیگران باشد و آنکه سرپرستی دیگران را پذیرفت او رهبر و امیر آنهاست.

«کنز العمال، ح ۱۷۵۴۸».

حدیث - ۲۵

قال الامام علیعليه‌السلام :

لایَخْرُجْ فی سَفَرٍ یُخافَ فیهِ عَلی دینِهِ وَ صَلاتِهِ.

علیعليه‌السلام فرمودند:

به سفری که در آن بیم خطر بر دین و نماز هست، نروید.

«بحارالانوار، ج ۱۰، ص ۱۰۸».

حدیث - ۲۶

قال الامام علیعليه‌السلام :

أمّا مُروةُ السَّفَرِ، فَبَذْلُ الزّادِ وَ قِلَّةُ الخِلافِ عَلی مَنْ صَحِبَکَ وَ کِثْرَةُ ذِکْرِ اللهِ ـ عَزَّوَجَلَّ فی کُلِّ مَصْعَدٍ وَ مَهْبَطٍ وَ قیامٍ وَ قُعُودٍ.

حضرت علیعليه‌السلام فرمودند:

امّا مردانگی در سفر، عبارت است از: بخشش مال، کمی اختلاف سازگاری با همسفران، و زیادی ذکر خدای عزّوجلّ در هر پستی و بلندی و نشست و برخاستی در هر یک از منازل سفر.

«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۶۶».

حدیث - ۲۷

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اَلمُرُوَّةُ فی السَّفَرِ کثرَةُ الزَّادِ وَطِیبُهُ وبَذلُهُ لِمَن کانَ مَعَک، وَکتمَانُک عَلَی القَومِ أَمرَهُم بَعدَ مُفَارِقَتَک إِیَّاهُم، وَکثرَةُ المَزَاحِ فی غَیرِ مَا یُسخِطُ اللهَ عَزَوَجَلَ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: جوانمردی در مسافرت برگرفتن توشه زیاد است و باکمال رغبت بخشیدن آن به همراهانت است و اینکه هر وقت از آنها جدا شدی امر آنها را پنهان داری و بسیار شوخی کنی در آنچه که خدا را به خشم نمی آورد.

«مکارم الأخلاق، ج ۱، ص ۵۴۱»

مهمانی و ضیافت

حدیث - ۱

قال الإمام علیعليه‌السلام : من آتاه الله مالاً فلیَصل به القَرابة و لیُحسن منه الضیافة.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هر که خداوند به او ثروتی دهد، باید با آن به خویشانش رسیدگی کرده و مهمانداری نماید.

«نهج البلاغه، خطبه ۱۴۱»

حدیث - ۲

قال الإمام علیعليه‌السلام لعلاء بن زیاد، لما رأی سعة داره: ما کنت تصنع بسعة هذه الدار فی الدنیا و أنت إلیها فی الآخرة کنت أحوج؟ و بلی إن شئت .

امام علیعليه‌السلام وقتی خانه وسیع علاء بن زیاد را دید به او فرمودند: این خانه وسیع در دنیا به چه کار تو می آید، وقتی در آخرت به آن محتاج تری؟ آری، اگر بخواهی می توانی به وسیله چنین خانه ای به آخرت دست یابی به شرط آن که در این خانه از میهمان پذیرایی کنی، به خویشاوندانت رسیدگی کنی و حقوق آن را بگذاری، در این صورت به وسیله این خانه به آخرت دست یافته ای.

«نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹»

حدیث - ۳

قال الإمام علیعليه‌السلام لما رئی حزینا فسئل عن علته: لسبع أتت لم یضف إلینا ضیف.

روزی امام علیعليه‌السلام را غمگین یافتند، از سبب ناراحتی ایشان پرسیدند، حضرت فرمودند: هفت روز است که مهمانی بر ما وارد نشده است.

«بحار الانوار، ج ۴۱، ص ۲۸»

حدیث - ۴

قال الإمام علیعليه‌السلام مما کتب إلی ابن حنیف عامله علی البصرة: یابن حنیف! فقد بلغنی أن رجلا من فتیة أهل البصرة دعاک إلی مأدبة، .

امام علیعليه‌السلام در نامه ای به ابن حنیف، کارگزار خود در بصره، چنین نوشت: ای پسر حنیف! به من خبر رسیده که مردی از جوانان بصره تو را به میهمانی دعوت کرده و تو با شتاب به آن مجلس رفته ای و خوراک های رنگارنگ و کاسه های بزرگ نوشیدنی در برابرت نهاده اند. گمان نمی کردم تو به میهمانی جماعتی روی که نیازمندان آن ها رانده شده اند و توانگرانشان دعوت شده.

«نهج البلاغه، نامه ۴۵»

حدیث - ۵

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : من الحقوق الواجبات للمؤمن علی المؤمن أن یجیب دعوته.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: یکی از حقوق واجب مؤمن بر مؤمن، این است که دعوت او را بپذیرد.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۰»

حدیث - ۶

قال الإمام علیعليه‌السلام : لذة الکرام فی الإطعام، و لذة اللئام فی الطعام.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: لذت کریمان، در خوراندن است و لذت لئیمان انسان های پست، در خوردن.

«غرر الحکم، ح ۷۶۳۸»

حدیث - ۷

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : هلک لامرئ احتقر لأخیه ما حضره، هلک لامرئ احتقر من أخیه ما قدم إلیه.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هلاک باد مردی که آن چه را پیش برادرش می گذارد، ناچیز شمارد و هلاک باد مردی که آن چه را برادرش جلو او می گذارد، ناچیز شمارد.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۶»

حدیث - ۸

قال الإمام الرضاعليه‌السلام : دعا رجل أمیر المؤمنینعليه‌السلام فقال له: قد أجبتک علی أن تضمن لی ثلاث خصال، قال: وما هی یا أمیر المؤمنین؟ .

امام رضاعليه‌السلام فرمودند: مردی امیرالمؤمنینعليه‌السلام را به میهمانی دعوت کرد. حضرت علیعليه‌السلام فرمودند: می پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهی. آن شخص پرسید آن هاچیستند؟ حضرت فرمودند: از بیرون چیزی برای من تهیه نکنی، حاضری خانه ات را از من دریغ نکنی و به زن و فرزندانت اجحاف ننمایی. مرد گفت هر چه شما بفرمایید. پس علی بن ابی طالبعليه‌السلام دعوت او را پذیرفت.

«عیون أخبار الرضا -عليه‌السلام -، ج ۲، ص ۴۲، ح ۱۳۸»

حدیث - ۹

إن الحارث الأعور أتی أمیر المؤمنین -عليه‌السلام - فقال: یا أمیر المؤمنین جعلنی الله فداک! احب أن تکرمنی بأن تأکل عندی .

حارث اعور خدمت امیرالمؤمنینعليه‌السلام آمد و عرض کرد: ای امیر المؤمنین خداوند مرا فدای تو کند! دوست دارم به من افتخار دهی و نزد من غذا بخوری. حضرت فرمودند: به شرط این که خودت را به زحمت نیندازی و آن گاه وارد خانه او شد.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۷»

حدیث - ۱۰

قال الإمام علیعليه‌السلام : قوت الأجساد الطعام و قوت الأرواح الإطعام.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خوراک بدنها، غذاست و خوراک جانها، اطعام کردن.

«مشکاة الأنوار، ح ۳۲۵»

حدیث - ۱۱

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : إذا أتاک أخوک فأته بما عندک وإذا دعوته فتکلف له.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هرگاه برادر دینی ات ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذایی که در خانه داری برایش بیاور و هرگاه او را دعوت کردی در پذیرایی از او زحمت بکش.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۷۹»

حدیث - ۱۲

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : إذا دخل علیک أخوک فأعرض علیه الطعام، فإن لم یأکل فأعرض علیه الماء، فإن لم یشرب فأعرض علیه الوضوء.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هرگاه برادرت به خانه تو وارد شد به او غذا تعارف کن، اگر نخورد به او آب تعارف کن، اگر آب ننوشید به او وضو گرفتن پیشنهاد کن.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۹۰»

حدیث - ۱۳

قال ابن أبی یعفور: رأیت عند أبی عبد الله -عليه‌السلام - ضیفا، فقام یوما فی بعض الحوائج، فنهاه عن ذلک، و قام بنفسه إلی تلک الحاجة، و قال: نهی رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عن أن یستخدم الضیف.

ابن ابی یعفور می گوید: در خانه امام صادقعليه‌السلام میهمانی دیدم. روزی آن شخص مشغول انجام بعضی از کارها شد. در این هنگام حضرت او را از انجام آن ها نهی کرد و خود به انجام آن ها مشغول شد و فرمودند: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از به کار گرفتن میهمان، نهی فرموده است.

«الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳»

حدیث - ۱۴

قال الإمام الباقرعليه‌السلام : إذا دخل أحدکم علی أخیه فی رحله فلیقعد حیث یأمر صاحب الرحل، فإن صاحب الرحل أعرف بعورة بیته من الداخل علیه.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: هرگاه یکی از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشیند، زیرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از میهمان آشنا تر است.

«بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۴۵۱»

حدیث - ۱۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا یتکلفن أحد لضیفه ما لا یقدر.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هیچ کس نباید بیش از توانش، خود را برای میهمان به زحمت اندازد.

«کنز العمال، ح ۲۵۸۷۶»

حدیث - ۱۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فی وصیته لعلی: یا علی! لا ولیمة إلا فی خمس: فی عرس، أو خرس، أو عذار، أو وکار، أو رکاز: فالعرس التزویج، و الخرس النفاس بالولد، و العذار الختان، و الوکار فی بناء الدار و شرائها، و الرکاز الرجل یقدم من مکة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در سفارشی به علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی! ولیمه جز در پنج مورد نباشد: برای ازدواج، برای تولد فرزند، برای ختنه کردن، برای ساختن یا خرید خانه و برای بازگشت از مکه.

«من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۵۶، ح ۵۷۶۲»

حدیث - ۱۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الولیمة أول یوم حق، والثانی معروف، وما زاد ریاء وسمعة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: ولیمه دادن روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز که گذشت خودنمایی و شهرت طلبی است.

«الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳»

حدیث - ۱۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الضیافة أول یوم و الثانی و الثالث، و ما بعد ذلک فإنها صدقة تصدق بها علیه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: میهمانی یک روز و دو روز و سه روز است. بعد از آن، آن چه به او داده می شود، صدقه است.

«الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳»

حدیث - ۱۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الضیف یلطف لیلتین، فإذا کانت اللیلة الثالثة فهو من أهل البیت یأکل ما أدرک.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: میهمان تا دو شب پذیرایی شود و از شب سوم جزو اهل خانه به شمار می آید و هر چه رسید بخورد.

«الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳»

حدیث - ۲۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إذا دعی أحدکم إلی طعام فلا یستتبعن ولده، فإنه إن فعل ذلک کان حراما و دخل عاصیا.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هرگاه یکی از شما بدون فرزند به میهمانی دعوت شد، فرزندش را هم به دنبال خود راه نیندازد که اگر چنین کند، کار حرامی کرده و با نافرمانی وارد خانه میزبان شده است.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۱»

حدیث - ۲۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من أکل طعامه مع ضیفه فلیس له حجاب دون الرب.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس غذای خود را با میهمانش بخورد، میان او و پروردگار هیچ حجابی نباشد.

«تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۱۶»

حدیث - ۲۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من أحب أن یحبه الله و رسوله فلیأکل مع ضیفه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس دوست دارد که خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با میهمانان خود غذا بخورد.

«تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۱۶»

حدیث - ۲۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : کفی بالمرء إثما أن یستقل ما یقرب الی إخوانه، و کفی بالقوم إثما أن یستقلوا ما یقربه إلیهم أخوهم.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: مرد میزبان را همین گناه بس که غذایی را که پیش برادران خود می گذارد، کم شمارد و میهمانان را همین گناه بس که آن چه را برادرشان در برابرشان می گذارد، کم شمارند.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۶»

حدیث - ۲۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : أبی الله لی زاد المشرکین و المنافقین و طعامهم.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوند ابا دارد که من از توشه و غذای مشرکان و منافقان، استفاده کنم.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۰»

حدیث - ۲۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لو أن مؤمنا دعانی إلی طعام ذراع شاة لأجبته، و کان ذلک من الدین.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: اگر مؤمنی مرا به خوردن حتی پاچه گوسفندی دعوت کند، می پذیرم، که این کار جزو دین است.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۰»

حدیث - ۲۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من الجفاء أن یدعی الرجل إلی طعام فلا یجیب أو یجیب فلا یأکل.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: از ادب به دور است که مردی به مهمانی دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و از غذای آن نخورد.

«قرب الإسناد، ص ۱۶۰، ح ۵۸۳»

حدیث - ۲۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اوصی الشاهد من امتی و الغائب أن یجیب دعوة المسلم و لو علی خمسة أمیال، فإن ذلک من الدین.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: به حاضران و غایبان امت خود سفارش می کنم که دعوت مسلمان را، گر چه از فاصله پنج میل باشد بپذیرند، هر میل حدود سه فرسخ می باشد زیرا این کار جزو دین است.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۸۰»

حدیث - ۲۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لأبی ذر و هو یعظه: لا تصاحب إلا مؤمنا، و لا یأکل طعامک إلا تقی.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در اندرزی به ابوذر فرمودند: با کسی جز مؤمن، همنشینی مکن و کسی جز انسان پرهیزگار، غذای تو را نخورد.

«بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۸۵»

حدیث - ۲۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لأبی ذر و هو یعظه: أطعم طعامک من تحبه فی الله، و کل طعام من یحبک فی الله عزوجل.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در اندرزی به ابوذر فرمودند: کسی را که به خاطر خدا دوستش داری از غذای خود بخوران و از غذای کسی که تو را به خاطر خدای عزوجل دوست دارد، بخور.

«بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۸۵»

حدیث - ۳۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یکره إجابة من یشهد ولیمته الأغنیاء دون الفقراء.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: پذیرفتن دعوت کسی که ثروتمندان در دعوت او هستند و فقیران حضور ندارند ناپسند است.

«الدعوات، ص ۱۴۱، ح ۳۵۸»

حدیث - ۳۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : کل بیت لا یدخل فیه الضیف لا تدخله الملائکة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر خانه ای که مهمان به آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمی شوند.

«جامع الأخبار، ص ۳۷۸، ح ۱۰۵۸»

حدیث - ۳۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : البیت الذی یمتار منه الخیر و البرکة أسرع إلیه من الشفرة فی سنام البعیر.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خیر و برکت به خانه ای که در آن اطعام می شود، سریعتر از سرعت فرو رفتن تیغ در کوهان شتر می رسد.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۴۷»

حدیث - ۳۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الرزق أسرع إلی من یطعم الطعام من السکین فی السنام.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: کسی که اطعام می کند، روزی به او سریعتر از سرعت فرو رفتن کارد در کوهان شتر، می رسد.

«المحاسن، ج ۲، ص ۱۴۷»

حدیث - ۳۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الضیف ینزل برزقه، و یرتحل بذنوب أهل البیت.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: مهمان، روزی خود را می آورد و گناهان اهل خانه را می برد.

«بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۴۶۱»

حدیث - ۳۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من کان یؤمن بالله والیوم الآخر فلیکرم ضیفه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که به خدا و روز واپسین ایمان دارد، باید میهمانش را گرامی بدارد.

«جامع الأخبار، ص ۳۷۷، ح ۱۰۵۳»

حدیث - ۳۶

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : المکارم عشرة، فإن استطعت أن تکون فیک فلتکن: إقراء الضیف.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: مکارم اخلاق ده تاست، اگر توانی آن ها را داشته باشی، چنان باش: یکی از آنها مهمان نوازی است.

«الخصال، ص ۴۳۱، ح ۱۱»

حوادث و بلایا

حدیث - ۱

قال امیرالمؤمنینعليه‌السلام : فاِنْ اتاکُم اللهُ بِعافِیّةٍ فاقْبَلوا، و اِنْ اُبْتِلْتُمْ فاصْبروا.

امیرمؤمنانعليه‌السلام فرمودند: اگر خداوند به شما عافیت و سلامتی داد قدرشناس باشید و اگر به بلاء و گرفتاری مبتلا کرد صبور باشید.

«نهج البلاغه، خطبه ۹۸»

حدیث - ۲

قال امیرالمؤمنینعليه‌السلام : اِدفَعوا امواجُ الْبَلاءَ بالدُّعا.

امیرمؤمنانعليه‌السلام فرمودند: موجهای بلا را با دعا از خود دور کنید.

«نهج البلاغه، خطبه ۱۴۶»

حدیث - ۳

قال امیرالمؤمنینعليه‌السلام : عِنْد تَناهِیَ الْبلاءُ یکونُ الفَرَج.

امیرمؤمنانعليه‌السلام فرمودند: پایان هر بلا، گشایش است.

«بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۱۲»

حدیث - ۴

قال الامام علیعليه‌السلام : فی تقلّبِ الْاَحوال، عُلِمَ جواهِر الرّجال.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: چهره واقعی انسانها در تحوّلات و گرفتاریها مشخّص می گردد.

«بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۲۸۶»

حدیث - ۵

قال الامام الباقرعليه‌السلام : المؤمنُ یَبتَلی بکلّ بلیّة و یَمُوتُ بکلّ میتةٍ اِلّا انّه لا یَقتُل نَفسُهُ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: مؤمن به هر گرفتاری و بلا مبتلا می گردد به به هر نوع مرگ می میرد، اما دست به خودکشی نمی زند.

«بحار الانوار، ج ۸۱، ص ۱۹۶»

حدیث - ۶

قال امیرالمؤمنینعليه‌السلام : مَا المُبْتلی الّذی قد اِشْتَدَّ بِه البلاء بِأَحْوَجَ إِلَی الدُّعَاءِ الَّذِی لَا یَأْمَنُ الْبَلَاءَ.

امیرمؤمنانعليه‌السلام فرمودند: کسی که سخت گرفتار بلا شده است، از کسی که از بلا در امان نیست هنوز بلا به او نرسیده، نیازش به دعا بیشتر نمی باشد.

«نهج البلاغه، حکمت ۳۰۲»

حدیث - ۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یقُول اللهُ عزّوجل: یا دنیا تحرّرُ علی عبدالمؤمنِ باَنواع البَلاء...

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوند می فرماید: ای دنیا، با انواع بلا و گرفتاری بر بنده مؤمن گردش کن، و از نظر معیشت بر او سخت گیر، تا اینکه بار اقامت به سوی ما بسته و قصد ماندن در دنیا را نکند.

«بحار الانوار، ج ۷۲، ص ۵۲»

حدیث - ۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اِذا غَضَبَ الله عُلی اُمّةٍ وَلم یَنْزلْ بِها العذابَ...

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هرگاه خدا بر امتی غضب کند و عذاب بر آنها نفرستد، آنها را به چند بلا مبتلا می کند: ارزانی را از آنها گرفته و عمرهایشان را کوتاه و بازارگانانشان را بی سود، درختهایشان را بی ثمر، نهرها را بی آب، بارانها را بی موقع و انسانی بداخلاق را بر آنها حاکم می کند.

«خصال صدوق، ج ۲، ص ۴۱۵»

حدیث - ۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اِذا عَمِلَتْ امَّتی خمسَ عَشرةَ خِصْلَةٌ حَلَّ بها الْبَلاءَ...

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هرگاه امّت من پانزده کار را مرتکب شوند گرفتار بلا میگردند: امانت را غنیمت بدانند و زکات دادن را زیان شمارند، به خاطر رضایت همسر از مادر نافرمانی کنند، با دوست خوش رفتار و با پدر بد رفتار باشند. پست ترین افراد بر آنها ریاست کنند در حالی که مردم از ترس احترامشان کنند، آوازهای نامشروع در مساجد بلند شود .

«خصال صدوق،ج ۲، ص ۵۹۴»

حدیث - ۱۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما زلتُ اَنا و مِنَ النّبیّین مِنْ قَبلی و المؤمنین، مَبْتَلینَ بِمَنْ یؤُذینا...

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: زمانی بر من و انبیاء پیشین و همچنین مؤمنان نگذشت، مگر اینکه ما را آزار رسانده اند و مؤمن اگر در قله کوه هم باشد آزار می بیند، برای اینکه مستحق پاداش خداوند شود.

«بحار الانوار، ج ۶۴، ص ۲۲۸»

حدیث - ۱۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : قال اللهُ تعالی: یا داوُود قل لعبادی، یا عبادیِ...

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوند به جضرت داودعليه‌السلام خطاب کرد: ای داود! به بندگانم بگو، ای بندگان من اگر راضی به قضا و شاکر بر نعمتها و صابر در برابر بلاهایم نیستید، بدنبال پروردگاری غیر از من بروید.

«بحار الانوار، ج ۶۴، ص ۲۳۶»

حدیث - ۱۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : فاِذا اَحَبَّ اللهُ عبداً، اِبْتلاءَ بِعظیمِ البلاء.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هرگاه خداوند بنده ای را دوست داشته باشد او را به بلایی بزرگ گرفتار می کند.

«اصول کافی، ج ۳، ص ۳۷۷»

حدیث - ۱۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : ما بَلی اللهُ العِبادَ بِشیءٍ اَشَدَّ عَلیِهم مِن اِخراجِ الدّراهِمٌ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: خداوند هیچ بلایی امتحانی را برای بندگانش، همانند گرفتاری و امتحان ثروتمند شدن قرار نداده است.

«بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۱۳۹»

حدیث - ۱۴

قال الامام علی بن الحسینعليه‌السلام : اِنّی لاکرهُ اِنَّ یُعافی الرّجل فی الدُّنیا، ولا یُصِیْبَهُ شیءٌ من المصائب.

امام زین العابدینعليه‌السلام فرمودند: کراهت دارم از مردی که در دنیا به عافیت بسر برد و هیچ مصیبتی از مصائب دنیا به او نرسد.

«بحار الانوار، ج ۸۱، ص ۱۷۶»

حدیث - ۱۵

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لَنْ تکونوا مُؤمِنینَ حَتّی تعدُّوا البلاءَ نِعمَةٌ والرّخاء مُصیبةٌ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: تا بلا را نعمت و آسایش را مصیبت ندانید، مؤمن نیستید.

«تحف العقول، ص ۴۴۱»

حدیث - ۱۶

قال الامام الصادقعليه‌السلام : یَنْبَغی لِمؤمنِ اَنْ یکونَ فیه خصالٌ:...

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: سزاوار است که مؤمن دارای خصلتهایی باشد: در بحرانها و حوادث ثابت قدم و در بلاها صابر و در گشایش شاکر و به رزق خود قانع باشد.

«تحف العقول، ص ۴۱۹»

حدیث - ۱۷

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِذا اَضِیفَ الْبَلاءُ اِلی الْبَلاءِ، کانَ مِنَ البلاءُ عافیةٌ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: وقتی بلا بر بلا افزوده شد، گرفتاری مؤمن زیاد گردید، پس از آن دوران عافیت و نجات از بلا فرا می رسد.

«تحف العقول، ص ۴۱۴»

حدیث - ۱۸

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّ اَیوبعليه‌السلام مَعَ جَمیعِ ما یُبتلی بِه لَمْ یَستُنْ لَهُ رائحة...

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: ایوبعليه‌السلام با آن همه گرفتاری که داشت، بوی بدی از او پیدا نشد. و زشت رو نگردید. و کسی که به نزدش آمد و شد داشت از او وحشت نکرد، اما کناره گیری مردم از او به خاطر تنگدستی بود.

«خصال صدوق، ج ۲، ص ۲۶۲»

حدیث - ۱۹

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِبْتلی ایُوبَعليه‌السلام سَبْعَ سَنین بِلا ذَنْب.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: حضرت ایوبعليه‌السلام هفت سال به بلا مبتلا بود و حال آنکه گناهی نداشت.

«خصال صدوق، ج ۲، ص ۴۶»

حدیث - ۲۰

قال الامام الصادقعليه‌السلام : انّ فیما ناجَی الله بِه موسی بن عمران اِنَّ: یا موسیعليه‌السلام ...

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: در نجوایی که خداوند با حضرت موسیعليه‌السلام داشت، فرمودند: ای موسی! مخلوقی را خلق نکردم که از بنده ای مؤمن نزد من محبوب تر باشد. هرگاه مبتلا به گرفتاری شده، آنگاه بر بلایم صابر و در برابر نعمتهایم سپاس گذار و به قضایم راضی بوده است. این بنده از جمله صدّیقین در نزد من است.

«بحار الانوار، ج ۶۴، ص ۲۳۵»

حدیث - ۲۱

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّ اهل الْحق لم یَزالوا مُنذُ کانوا فی شِدّةٍ، امّا انّ ذالک اِلی مدّة قلیلةٍ و عافیةٍ طویلةٍ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: زمانی بر اهل حق نمی گذرد، مگر اینکه مدتی را در شدت و سختی باشند. اما این مدت کوتاه عافیت طولانی را بدنبال دارد.

«بحار الانوار، ج ۶۷، ص ۲۱۴»

حدیث - ۲۲

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّما المؤمنُ بِمنْزلةِ کفّةِ المیزان، کلّما زیدَ فی ایمانِهِ زیدَ فی بلائِهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: مؤمن به منزله کفه ی ترازو است، هر چه بر ایمانش افزوده گردد، بر بلایش نیز افزوده می شود.

«بحار الانوار، ج ۶۷، ص ۲۱۰»

حدیث - ۲۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّ اللهَ عزّوجّل یُبْتلی المؤمِنَ بِکلّ بَلیّةٍ، یُمیتُهُ بکلّ مَیْتَةٍ، ولا یُبْتله بِذِهابِ عقلهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: خداوند مؤمن را به هر بلائی گرفتار می کند و به هر مرگی می میراند امّا هرگز به بی خردی و دیوانگی گرفتار نمی کند.

«اصول کافی، ج ۵، ص ۹۱»

حدیث - ۲۴

قال الامام الصادقعليه‌السلام : آَلْمؤمِنُ لا یَمضی علیه اَرْبعونَ لَیلةً، اِلّا عَرَضَ لَهُ امرٌ یَحزُنُه، یُذکِرّ بِهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: بر هیچ مؤمنی چهل شب نگذرد، مگر اینکه امری بر او عارض شده و او را اندوهگین کند و با این عمل متوجه خدا شود.

«اصول کافی، ج ۵، ص ۸۴»

حدیث - ۲۵

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّ اللهَ اِذا اَحَبَّ عَبْداً، غَتَّهُ بِالبلاءِ غَتّاً.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هرگاه خداوند بنده ای را دوست بدارد، او را در گرداب بلا فرو می برد.

«اصول کافی، ج ۵، ص ۸۲»

حدیث - ۲۶

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّ لِلّهَ عزّوجل عِباداً فی الاَرضِ مِنْ خالِص عِبادِهِ...

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: برای خداوند در زمین بنده هایی است که بنده های خالص اویند، اما هیچ نعمتی از آسمان فرود نمی آید مگر اینکه آنها را از آن منصرف نموده و بدست دیگران اندازد و هیچ بلائی فرود نیاید، مگر این که آنان از آن بهره مند شوند.

«اصول کافی، ج ۵، ص ۸۲»

حدیث - ۲۷

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنّ الله عزّوجّل، جَعَلَ ولیَّهُ فِی الدُّنیا غَرَضاً لِعَدُوِّه.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: خداوند در دنیا، دوستان خود را هدف دشمن قرار می دهد.

«اصول کافی، ج ۵، ص ۷۴»

حدیث - ۲۸

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنَّ عظیمُ الاَجرلَمَعَ عظیمُ البلاء.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: اجر و ثواب بزرگ همراه با بلای بزرگ است.

«اصول کافی، ج ۳، ص ۳۷۶»

حدیث - ۲۹

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِنّ اَشَدَّ النّاسُ بلاءً اَلاَنْبیاء، ثُمَّ الذّینَ یَلوُنَهُم.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: گرفتارترین مردم پیامبران و سپس آنهایی هستند که از حیث فضیلت بعد از آنان قرار دارند.

«بحار الانوار، ج ۱۵، ص ۵۳»

حدیث - ۳۰

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لَمْ یؤمِنْ اللهُ مؤمنٌ مِنْ هزاهِزِ الدُّنیا، وَلکنِّهُ آمَنَهُ مِنْ العُمی فیها وَالشّقاءٍ فِی الآخرةِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: خداوند مؤمن را از فتنه ها و حوادث دنیا در امان قرار نداد، ولی از گمراهی در دنیا و بدبختی در آخرت نجات بخشید.

«اصول کافی، ج ۵، ص ۸۹»

حدیث - ۳۱

قال امیرالمؤمنینعليه‌السلام : اِنّ البلاءَ لِظالم اَدبٌ، و للمؤمن امتحانٌ، و لانبیاء درجةٌ، وَ لاولیاءِ کِرامةٌ.

امیرمؤمنانعليه‌السلام فرمودند: بلا برای ظالم ادب، برای مؤمن آزمایش، برای پیامبران مقام و برای اولیاء کرامت و بزرگواری است.

«بحار الانوار، ج ۶۴، ص ۲۳۵»

مشورت

حدیث - ۱

قال الإمام الباقرعليه‌السلام : اتبع من یبکیک وهو لک ناصح، ولا تتبع من یضحکک وهو لک غاش.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: از کسی که تو را می گریاند، اما خیرخواه توست پیروی کن و از کسی که تو را می خنداند، اما با تو یکرنگ نیست، پیروی مکن.

«محاسن، ج ۲، ص ۴۴۰»

حدیث - ۲

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : لا تشاور أحمق، و لا تستعن بکذاب، و لا تثق بمودة ملول، فإن الکذاب یقرب لک البعید ویبعد لک القریب و الأحمق یجهد لک نفسه ولا یبلغ ما ترید و الملول أوثق ما کنت به خذلک .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: با احمق مشورت مکن و از دروغگو کمک مگیر و به دوستی آدم دل مرده تکیه مکن، زیرا دروغگو دور را نزدیک و نزدیک را دور در نظرت جلوه می دهد و احمق خودش را برای تو خسته می کند اما به آنچه می خواهی نمی رساندت و آدم دل مرده در زمانی که کاملا به او اعتماد داری، تنهایت می گذارد و در اوج ارتباطت با او، از تو می برد.

«تحف العقول، ص ۳۱۶»

حدیث - ۳

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : لا تکونن أول مشیر و إیاک والرأی الفطیر و تجنب ارتجال الکلام و لا تشر علی مستبد برأیه و لا علی وغد و لا علی متلون و لا علی لجوج و خف الله فی موافقة هوی المستشیر .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: در مشورت نخستین کسی مباش که نظر می دهد و از اظهار رأی خام و ناپخته بپرهیز و از ناسنجیده گویی دوری کن و طرف مشورت آدم خود رأی و سست اندیش و دمدمی مزاج و لجوج قرار مگیر و از خدا بترس و سعی نکن در مشورت مطابق میل و هوس مشورت کننده نظر دهی، زیرا که سعی در جلب رضایت او پستی است.

«بحار الأنوار, ج ۷۲, ص ۱۰۴»

حدیث - ۴

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : إذا أردت أمرا فلا تشاور فیه أحدا حتی تشاور ربک، قال: قلت له: وکیف اشاور ربی؟ قال: تقول: أستخیر الله مائة مرة، ثم تشاور الناس، فإن الله یجری لک الخیرة علی لسان من أحب.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: هر گاه اراده کاری کردی، پیش از مشورت با پروردگارت با هیچ کس مشورت مکن. راوی می گوید: عرض کردم: چگونه با پروردگارم مشورت کنم؟ فرمودند: صد مرتبه می گویی: از خدا خیر و راه درست را می طلبم سپس با مردم مشورت می کنی در این صورت خداوند خیر و صلاح تو را بر زبان هر که دوست داشته باشد، جاری می سازد.

«مکارم الأخلاق، ج ۲، ص ۹۸»

حدیث - ۵

قال الإمام الرضاعليه‌السلام لما ذکر عنده أبوه: کان عقله لا توازی به العقول و ربما شاور الاسود من سودانه، فقیل له: تشاور مثل هذا؟! فقال: إن الله تبارک وتعالی ربما فتح علی لسانه.

امام رضاعليه‌السلام هنگامی که در حضور پدر بزرگوارش سخن به میان آمد، فرمودند: هیچ خردی با خرد آن حضرت برابری نمی کرد با این حال گاه با یکی از غلامان سیاه خود مشورت می کرد به ایشان عرض شد: با چنین کسی مشورت می کنی؟ فرمودند: چه بسا که خدا تبارک و تعالی نظر درست را بر زبان او جاری کند.

«مکارم الأخلاق، ج ۲، ص ۹۹»

حدیث - ۶

قال الإمام الحسنعليه‌السلام : ما تشاور قوم إلا هدوا إلی رشدهم.

امام حسنعليه‌السلام فرمودند: هیچ مردمی با هم مشورت نکردند مگر آن که راه درست حل مشکلات خود را پیدا کردند.

«تحف العقول، ص ۲۳۳»

حدیث - ۷

قال الإمام الصادقعليه‌السلام : إن المشورة لا تکون إلا بحدودها الأربعة فأولها أن یکون الذی تشاوره عاقلا، والثانیة أن یکون حرا متدینا، والثالثة أن یکون صدیقا مواخیا .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: مشورت جز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد, نخستین حد آن این است که کسی که با او مشورت می کنی خردمند باشد، دوم این که آزاده و متدین باشد، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم اینکه راز خود را به او بگویی و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد، اما آن را بپوشاند و به کسی نگوید.

«مکارم الأخلاق، ج ۲، ص ۹۸»

حدیث - ۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لن یهلک امرؤ عن مشورة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هیچ انسانی از مشورت کردن نابود نمی شود.

«محاسن، ج ۲، ص ۴۳۶»

حدیث - ۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الحزم أن تستشیر ذا الرأی و تطیع أمره.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: دوراندیشی آن است که با صاحب نظر مشورت کنی و به نظر او عمل نمایی.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۱۰۵»

حدیث - ۱۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا مظاهرة أوثق من المشاورة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هیچ پشتیبانی قابل اعتمادتر از مشورت نیست.

«محاسن، ج ۲، ص ۴۳۵»

حدیث - ۱۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من استشاره أخوه المؤمن فلم یمحضه النصیحة سلبه الله لبه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که برادر مؤمنش با وی مشورت کند و او صادقانه راهنماییش نکند، خداوند عقلش را از او بگیرد.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۱۰۴»

حدیث - ۱۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مشاورة العاقل الناصح رشد ویمن وتوفیق من الله، فإذا أشار علیک الناصح العاقل فإیاک والخلاف، فإن فی ذلک العطب.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: مشورت کردن با خردمند خیرخواه، مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هر گاه خیرخواه خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.

«محاسن، ج ۲، ص ۴۳۸»

حدیث - ۱۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : تصدقوا علی أخیکم بعلم یرشده ورأی یسدده.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: با دانشی که برادر شما را راهنمایی می کند و با نظری که راه درست را به او نشان می دهد، به وی صدقه بدهید.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۱۰۵»

حدیث - ۱۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من غش المسلمین فی مشورة فقد برئت منه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که به مسلمانان در مشورتی خیانت کند، من از او بیزارم.

«عیون أخبار الرضا -عليه‌السلام -، ج ۲، ص ۶۶»

حدیث - ۱۵

قال الإمام علیعليه‌السلام : استشر عدوک العاقل، واحذر رأی صدیقک الجاهل.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: با دشمن دانای خود مشورت کن و از نظر دوست نادان خود بپرهیز.

«غرر الحکم، ح ۲۴۷۱»

حدیث - ۱۶

قال الإمام علیعليه‌السلام : لا تستشر الکذاب، فإنه کالسراب یقرب علیک البعید ویبعد علیک القریب.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: با دروغگو مشورت مکن، چون دروغگو، مانند سراب، دور را در نظرت نزدیک نشان می دهد و نزدیک را دور.

«غرر الحکم، ح ۱۰۳۵۱»

حدیث - ۱۷

قال الإمام علیعليه‌السلام : لا تشرکن فی رأیک جبانا، یضعفک عن الأمر و یعظم علیک ما لیس بعظیم.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هرگز در اندیشه خود ترسو را شریک مگردان، که اراده تو را در انجام کارها به ضعف می کشاند و آنچه را که بزرگ نیست در نظرت بزرگ می نمایاند.

«غرر الحکم، ح ۱۰۳۴۹»

حدیث - ۱۸

قال الإمام علیعليه‌السلام : لا تدخلن فی مشورتک بخیلا، فیعدل بک عن القصد و یعدک الفقر.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: در مشورت خود بخیل را داخل مگردان که تو را از حق و میانه روی باز می دارد و از فقر می ترساند.

«غرر الحکم، ح ۱۰۳۴۸»

حدیث - ۱۹

قال الإمام علیعليه‌السلام : خیانة المستسلم والمستشیر من أفظع الامور، وأعظم الشرور، و موجب عذاب السعیر.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خیانت کردن به فرد تسلیم شده و مشورت کننده، از شنیع ترین کارها و بزرگترین بدیها است و موجب عذاب آتش افروخته می شود.

«غرر الحکم، ح ۵۰۷۵»

حدیث - ۲۰

قال الإمام علیعليه‌السلام : لا یستغنی العاقل عن المشاورة.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خردمند، از مشورت کردن بی نیاز نیست.

«غرر الحکم، ح ۱۰۶۹۳»

حدیث - ۲۱

قال الإمام علیعليه‌السلام : إذا أنکرت من عقلک شیئا فاقتد برأی عاقل یزیل ما أنکرته.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هر گاه با فکر خود به جایی نرسیدی، از اندیشه خردمندی که مشکل تو را حل می کند پیروی کن.

«غرر الحکم، ح ۴۱۵۶»

حدیث - ۲۲

قال الإمام علیعليه‌السلام : ظلم المستشیر ظلم و خیانة.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: ستم کردن به مشورت کننده، هم ظلم است و هم خیانت.

«غرر الحکم، ح ۶۰۳۷»

حدیث - ۲۳

قال الإمام علیعليه‌السلام : الاستشارة عین الهدایة، وقد خاطر من استغنی برأیه.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: مشورت کردن، دیده راهیابی است و کسی که به رأی و نظر خویش اکتفا کند، خود را به خطر افکنده است.

«نهج البلاغه، حکمت ۲۱۱»

حدیث - ۲۴

قال الإمام علیعليه‌السلام : المشاورة راحة لک وتعب لغیرک.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: مشورت کردن، مایه راحتی تو و زحمت دیگری است.

«غرر الحکم، ح ۱۸۵۷»

حدیث - ۲۵

قال الإمام علیعليه‌السلام : المستشیر علی طرف النجاح.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: مشورت کننده، بر لبه پیروزی است.

«غرر الحکم، ح ۱۲۱۷»

حدیث - ۲۶

قال الإمام علیعليه‌السلام : المستشیر متحصن من السقط.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: کسی که مشورت کند، از لغزیدن در خطاها مصون می ماند.

«غرر الحکم، ح ۱۲۰۷»

حدیث - ۲۷

قال الإمام علیعليه‌السلام : المشورة تجلب لک صواب غیرک.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: مشورت کردن، اندیشه های درست دیگران را برای تو کسب می کند.

«غرر الحکم، ح ۱۵۰۹»

حدیث - ۲۸

قال الإمام علیعليه‌السلام : بعثنی رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم علی الیمن، فقال و هو یوصینی: یا علی ما حار من استخار و لا ندم من استشار.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مرا به امارت یمن فرستاد و به من سفارش کرد: ای علی! کسی که از خدا طلب خیر کرد, سرگردان نشد و کسی که مشورت نمود, پشیمان نگشت.

«أمالی شیخ طوسی، ص ۱۳۶»

حدیث - ۲۹

قال الإمام علیعليه‌السلام : شاور فی امورک الذین یخشون الله ترشد.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: در کارهای خود با افراد خدا ترس مشورت کن، تا راه درست را بیابی.

«غرر الحکم، ح ۵۷۵۶»

حدیث - ۳۰

قال الإمام علیعليه‌السلام : شاور ذوی العقول، تأمن الزلل والندم.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: با خردمندان مشورت کن، تا از لغزش و پشیمانی در امان مانی.

«غرر الحکم، ح ۵۷۵۵»

حدیث - ۳۱

قال الإمام زین العابدینعليه‌السلام : حق المستشیر إن علمت أن له رأیا أشرت علیه، وإن لم تعلم أرشدته إلی من یعلم.

امام سجادعليه‌السلام فرمودند: حقّ مشورت کننده این است، که اگر برای راهنمایی او نظری داری، راهنماییش کنی و اگر اطلاعی نداشته باشی او را به کسی که در آن زمینه آگاهی دارد، راهنمایی کنی.

«الخصال، ص ۵۷۰»

فهرست مطالب

مصالح اجتماعی ۳

حدیث - ۱ ۳

حدیث - ۲ ۳

حدیث - ۳ ۴

حدیث - ۴ ۴

حدیث - ۵ ۵

حدیث - ۶ ۵

حدیث - ۷ ۵

حدیث - ۸ ۶

حدیث - ۹ ۶

حدیث - ۱۰ ۶

حدیث - ۱۱ ۷

حدیث - ۱۲ ۷

حدیث - ۱۳ ۷

حدیث - ۱۴ ۸

حدیث - ۱۵ ۸

حدیث - ۱۷ ۹

حدیث - ۱۸ ۹

حدیث - ۱۹ ۹

حدیث - ۲۰ ۱۰

حدیث - ۲۱ ۱۰

حدیث - ۲۲ ۱۱

حدیث - ۲۳ ۱۱

حدیث - ۲۴ ۱۲

حدیث - ۲۵ ۱۲

حدیث - ۲۶ ۱۲

حدیث - ۲۷ ۱۳

حدیث - ۲۸ ۱۳

حدیث - ۲۹ ۱۳

حدیث - ۳۰ ۱۴

حدیث - ۳۱ ۱۴

حدیث - ۳۲ ۱۵

حدیث - ۳۳ ۱۵

حدیث - ۳۴ ۱۵

حدیث - ۳۵ ۱۶

حدیث - ۳۶ ۱۶

حدیث - ۳۷ ۱۶

حدیث - ۳۸ ۱۷

حدیث - ۳۹ ۱۷

حدیث - ۴۰ ۱۸

حدیث - ۴۱ ۱۸

حدیث - ۴۲ ۱۸

حدیث - ۴۳ ۱۹

حدیث - ۴۴ ۱۹

حدیث - ۴۵ ۱۹

حدیث - ۴۶ ۲۰

حدیث - ۴۷ ۲۰

حدیث - ۴۸ ۲۱

حدیث - ۴۹ ۲۱

حدیث - ۵۰ ۲۱

حدیث - ۵۱ ۲۲

حدیث - ۵۲ ۲۲

حدیث - ۵۳ ۲۲

حدیث - ۵۴ ۲۳

حدیث - ۵۵ ۲۳

حدیث - ۵۶ ۲۳

حدیث - ۵۷ ۲۴

حدیث - ۵۸ ۲۴

حدیث - ۵۹ ۲۴

حدیث - ۶۰ ۲۵

حدیث - ۶۱ ۲۵

حدیث - ۶۲ ۲۵

حدیث - ۶۳ ۲۶

حدیث - ۶۴ ۲۶

حدیث - ۶۵ ۲۶

حدیث - ۶۶ ۲۷

حدیث - ۶۷ ۲۷

حدیث - ۶۸ ۲۷

حدیث - ۶۹ ۲۸

حدیث - ۷۰ ۲۸

حدیث - ۷۱ ۲۸

حدیث - ۷۲ ۲۹

حدیث - ۷۳ ۲۹

حدیث - ۷۴ ۲۹

حدیث - ۷۵ ۳۰

حدیث - ۷۶ ۳۰

حدیث - ۷۷ ۳۰

حدیث - ۷۸ ۳۱

حدیث - ۷۹ ۳۱

حدیث - ۸۰ ۳۱

حدیث - ۸۱ ۳۲

حدیث - ۸۲ ۳۲

حدیث - ۸۳ ۳۳

حدیث - ۸۴ ۳۳

حدیث - ۸۵ ۳۳

حدیث - ۸۶ ۳۴

حدیث - ۸۷ ۳۴

حدیث - ۸۸ ۳۴

حدیث - ۸۹ ۳۵

حدیث - ۹۰ ۳۵

حدیث - ۹۱ ۳۶

حدیث - ۹۲ ۳۶

حدیث - ۹۳ ۳۷

حدیث - ۹۴ ۳۷

حدیث - ۹۵ ۳۸

حدیث - ۹۶ ۳۸

حدیث - ۹۷ ۳۹

حدیث - ۹۸ ۳۹

حدیث - ۹۹ ۴۰

حدیث - ۱۰۰ ۴۰

حدیث - ۱۰۱ ۴۱

حدیث - ۱۰۲ ۴۱

حدیث - ۱۰۳ ۴۲

حدیث - ۱۰۴ ۴۲

حدیث - ۱۰۵ ۴۲

حدیث - ۱۰۶ ۴۳

حدیث - ۱۰۷ ۴۳

حدیث - ۱۰۸ ۴۳

حدیث - ۱۰۹ ۴۴

حدیث - ۱۱۰ ۴۴

حدیث - ۱۱۱ ۴۵

حدیث - ۱۱۲ ۴۵

حدیث - ۱۱۳ ۴۵

حدیث - ۱۱۴ ۴۶

حدیث - ۱۱۵ ۴۶

حدیث - ۱۱۶ ۴۷

حدیث - ۱۱۷ ۴۷

حدیث - ۱۱۸ ۴۷

حدیث - ۱۱۹ ۴۸

حدیث - ۱۲۰ ۴۸

حدیث - ۱۲۱ ۴۸

حدیث - ۱۲۲ ۴۹

حدیث - ۱۲۳ ۴۹

حدیث - ۱۲۴ ۵۰

حدیث - ۱۲۵ ۵۰

حدیث - ۱۲۶ ۵۰

حدیث - ۱۲۷ ۵۱

حدیث - ۱۲۹ ۵۲

حدیث - ۱۳۰ ۵۲

حدیث - ۱۳۱ ۵۲

حدیث - ۱۳۲ ۵۳

حدیث - ۱۳۳ ۵۳

حدیث - ۱۳۴ ۵۳

حدیث - ۱۳۵ ۵۴

حدیث - ۱۳۶ ۵۴

حدیث - ۱۳۸ ۵۵

حدیث - ۱۳۹ ۵۵

حدیث - ۱۴۰ ۵۶

حدیث - ۱۴۱ ۵۶

حدیث - ۱۴۲ ۵۶

حدیث - ۱۴۳ ۵۷

حدیث - ۱۴۴ ۵۷

حدیث - ۱۴۵ ۵۷

حدیث - ۱۴۶ ۵۸

حدیث - ۱۴۷ ۵۸

حدیث - ۱۴۸ ۵۸

حدیث - ۱۴۹ ۵۹

حدیث - ۱۵۰ ۵۹

حدیث - ۱۵۱ ۶۰

حدیث - ۱۵۲ ۶۰

حدیث - ۱۵۳ ۶۰

حدیث - ۱۵۴ ۶۱

حدیث - ۱۵۵ ۶۱

حدیث - ۱۵۶ ۶۱

حدیث - ۱۵۷ ۶۲

حدیث - ۱۵۸ ۶۲

حدیث - ۱۵۹ ۶۲

حدیث - ۱۶۰ ۶۳

حدیث - ۱۶۱ ۶۳

حدیث - ۱۶۲ ۶۳

حدیث - ۱۶۳ ۶۴

حدیث - ۱۶۴ ۶۴

حدیث - ۱۶۵ ۶۵

حدیث - ۱۶۶ ۶۵

حدیث - ۱۶۷ ۶۵

حدیث - ۱۶۸ ۶۶

حدیث - ۱۶۹ ۶۶

حدیث - ۱۷۰ ۶۶

حدیث - ۱۷۱ ۶۷

حدیث - ۱۷۲ ۶۷

حدیث - ۱۷۳ ۶۷

حدیث - ۱۷۴ ۶۸

حدیث - ۱۷۵ ۶۸

حدیث - ۱۷۶ ۶۸

حدیث - ۱۷۷ ۶۹

حدیث - ۱۷۸ ۶۹

حدیث - ۱۷۹ ۶۹

حدیث - ۱۸۰ ۷۰

حدیث - ۱۸۱ ۷۰

حدیث - ۱۸۲ ۷۰

حدیث - ۱۸۳ ۷۱

حدیث - ۱۸۴ ۷۱

حدیث - ۱۸۵ ۷۲

حدیث - ۱۸۶ ۷۲

حدیث - ۱۸۷ ۷۳

حدیث - ۱۸۸ ۷۳

حدیث - ۱۸۹ ۷۳

حدیث - ۱۹۰ ۷۴

حدیث - ۱۹۱ ۷۴

حدیث - ۱۹۲ ۷۵

حدیث - ۱۹۳ ۷۵

حدیث - ۱۹۴ ۷۵

حدیث - ۱۹۵ ۷۶

حدیث - ۱۹۶ ۷۶

حدیث - ۱۹۸ ۷۷

حدیث - ۱۹۹ ۷۷

حدیث - ۲۰۰ ۷۸

حدیث - ۲۰۱ ۷۸

حدیث - ۲۰۲ ۷۸

حدیث - ۲۰۳ ۷۹

حدیث - ۲۰۴ ۷۹

حدیث - ۲۰۵ ۸۰

حدیث - ۲۰۶ ۸۰

حدیث - ۲۰۷ ۸۱

مفاسد اجتماعی ۸۲

حدیث - ۱ ۸۲

حدیث - ۲ ۸۲

حدیث - ۳ ۸۲

حدیث - ۴ ۸۳

حدیث - ۵ ۸۳

حدیث - ۶ ۸۳

حدیث - ۷ ۸۴

حدیث - ۸ ۸۴

حدیث - ۹ ۸۴

حدیث - ۱۰ ۸۵

حدیث - ۱۱ ۸۵

حدیث - ۱۲ ۸۵

حدیث - ۱۳ ۸۶

حدیث - ۱۴ ۸۶

حدیث - ۱۵ ۸۶

حدیث - ۱۶ ۸۷

حدیث - ۱۷ ۸۷

حدیث - ۱۸ ۸۷

حدیث - ۱۹ ۸۸

حدیث - ۲۰ ۸۸

حدیث - ۲۱ ۸۸

حدیث - ۲۲ ۸۹

حدیث - ۲۳ ۸۹

حدیث - ۲۴ ۸۹

حدیث - ۲۵ ۹۰

حدیث - ۲۶ ۹۰

حدیث - ۲۷ ۹۰

حدیث - ۲۸ ۹۱

حدیث - ۲۹ ۹۱

حدیث - ۳۰ ۹۱

حدیث - ۳۱ ۹۲

حدیث - ۳۲ ۹۲

حدیث - ۳۳ ۹۲

حدیث - ۳۴ ۹۳

حدیث - ۳۵ ۹۴

حدیث - ۳۶ ۹۴

حدیث - ۳۷ ۹۴

حدیث - ۳۸ ۹۵

حدیث - ۳۹ ۹۵

حدیث - ۴۰ ۹۵

حدیث - ۴۱ ۹۶

حدیث - ۴۲ ۹۶

حدیث - ۴۳ ۹۶

حدیث - ۴۴ ۹۷

حدیث - ۴۵ ۹۷

حدیث - ۴۶ ۹۷

حدیث - ۴۷ ۹۸

حدیث - ۴۸ ۹۸

حدیث - ۴۹ ۹۸

حدیث - ۵۰ ۹۹

حدیث - ۵۱ ۹۹

حدیث - ۵۲ ۹۹

حدیث - ۵۳ ۹۹

حدیث - ۵۴ ۱۰۰

حدیث - ۵۵ ۱۰۰

حدیث - ۵۶ ۱۰۰

حدیث - ۵۷ ۱۰۱

حدیث - ۵۸ ۱۰۱

حدیث - ۵۹ ۱۰۱

حدیث - ۶۰ ۱۰۲

حدیث - ۶۱ ۱۰۲

حدیث - ۶۲ ۱۰۲

حدیث - ۶۳ ۱۰۳

حدیث - ۶۴ ۱۰۳

حدیث - ۶۵ ۱۰۳

حدیث - ۶۶ ۱۰۴

دوست و دوست یابی ۱۰۵

حدیث - ۱ ۱۰۵

حدیث - ۲ ۱۰۵

حدیث - ۳ ۱۰۶

حدیث - ۴ ۱۰۶

حدیث - ۵ ۱۰۶

حدیث - ۶ ۱۰۷

حدیث - ۷ ۱۰۷

حدیث - ۸ ۱۰۷

حدیث - ۹ ۱۰۸

حدیث - ۱۰ ۱۰۸

حدیث - ۱۱ ۱۰۸

حدیث - ۱۲ ۱۰۹

حدیث - ۱۳ ۱۰۹

حدیث - ۱۴ ۱۱۰

حدیث - ۱۵ ۱۱۰

حدیث - ۱۶ ۱۱۰

حدیث - ۱۷ ۱۱۱

حدیث - ۱۸ ۱۱۱

حدیث - ۱۹ ۱۱۱

حدیث - ۲۰ ۱۱۲

حدیث - ۲۱ ۱۱۲

حدیث - ۲۲ ۱۱۳

حدیث - ۲۳ ۱۱۳

حدیث - ۲۴ ۱۱۳

حدیث - ۲۵ ۱۱۴

حدیث - ۲۶ ۱۱۴

حدیث - ۲۷ ۱۱۴

حدیث - ۲۸ ۱۱۵

حدیث - ۲۹ ۱۱۵

حدیث - ۳۰ ۱۱۵

حدیث - ۳۱ ۱۱۶

حدیث - ۳۲ ۱۱۶

حدیث - ۳۳ ۱۱۶

حدیث - ۳۴ ۱۱۷

حدیث - ۳۵ ۱۱۷

حدیث - ۳۶ ۱۱۷

حدیث - ۳۷ ۱۱۸

حدیث - ۳۸ ۱۱۸

حدیث - ۳۹ ۱۱۹

حدیث - ۴۰ ۱۱۹

حدیث - ۴۱ ۱۱۹

حدیث - ۴۲ ۱۲۰

حدیث - ۴۳ ۱۲۰

حدیث - ۴۴ ۱۲۱

حدیث - ۴۵ ۱۲۱

حدیث - ۴۶ ۱۲۱

حدیث - ۴۷ ۱۲۲

حدیث - ۴۸ ۱۲۲

حدیث - ۴۹ ۱۲۲

حدیث - ۵۰ ۱۲۳

حدیث - ۵۱ ۱۲۳

حدیث - ۵۲ ۱۲۳

حدیث - ۵۳ ۱۲۴

حدیث - ۵۴ ۱۲۴

حدیث - ۵۵ ۱۲۴

حدیث - ۵۶ ۱۲۵

حدیث - ۵۷ ۱۲۵

حدیث - ۵۸ ۱۲۵

حدیث - ۵۹ ۱۲۶

حدیث - ۶۰ ۱۲۶

حدیث - ۶۱ ۱۲۶

حدیث - ۶۲ ۱۲۷

حدیث - ۶۳ ۱۲۷

حدیث - ۶۴ ۱۲۷

حدیث - ۶۵ ۱۲۸

حدیث - ۶۶ ۱۲۸

حدیث - ۶۷ ۱۲۸

حدیث - ۶۸ ۱۲۹

حدیث - ۶۹ ۱۲۹

حدیث - ۷۰ ۱۲۹

حدیث - ۷۱ ۱۲۹

حدیث - ۷۲ ۱۳۰

حدیث - ۷۳ ۱۳۰

حدیث - ۷۴ ۱۳۰

حدیث - ۷۵ ۱۳۱

حدیث - ۷۶ ۱۳۱

حدیث - ۷۷ ۱۳۱

حدیث - ۷۸ ۱۳۲

حدیث - ۷۹ ۱۳۲

حدیث - ۸۰ ۱۳۲

حدیث - ۸۱ ۱۳۳

حدیث - ۸۲ ۱۳۳

حدیث - ۸۳ ۱۳۳

حدیث - ۸۴ ۱۳۴

حدیث - ۸۵ ۱۳۴

حدیث - ۸۶ ۱۳۴

حدیث - ۸۷ ۱۳۵

حدیث - ۸۸ ۱۳۵

حدیث - ۸۹ ۱۳۵

حدیث - ۹۰ ۱۳۶

حدیث - ۹۱ ۱۳۶

حدیث - ۹۲ ۱۳۶

حدیث - ۹۳ ۱۳۷

حدیث - ۹۴ ۱۳۷

حدیث - ۹۵ ۱۳۷

حدیث - ۹۶ ۱۳۸

حدیث - ۹۷ ۱۳۸

حدیث - ۹۸ ۱۳۸

حدیث - ۹۹ ۱۳۹

حدیث - ۱۰۰ ۱۳۹

حدیث - ۱۰۱ ۱۳۹

حدیث - ۱۰۲ ۱۴۰

حدیث - ۱۰۳ ۱۴۰

حدیث - ۱۰۴ ۱۴۰

حدیث - ۱۰۵ ۱۴۱

حدیث - ۱۰۶ ۱۴۱

حدیث - ۱۰۷ ۱۴۲

حدیث - ۱۰۸ ۱۴۲

حدیث - ۱۰۹ ۱۴۲

حدیث - ۱۱۰ ۱۴۳

حدیث - ۱۱۱ ۱۴۳

حدیث - ۱۱۲ ۱۴۴

حدیث - ۱۱۳ ۱۴۴

حدیث - ۱۱۴ ۱۴۵

حدیث - ۱۱۵ ۱۴۵

حدیث - ۱۱۷ ۱۴۶

حدیث - ۱۱۸ ۱۴۶

حدیث - ۱۱۹ ۱۴۷

حدیث - ۱۲۰ ۱۴۷

حدیث - ۱۲۱ ۱۴۷

حدیث - ۱۲۲ ۱۴۷

حدیث - ۱۲۳ ۱۴۸

حدیث - ۱۲۴ ۱۴۸

حدیث - ۱۲۵ ۱۴۸

حدیث - ۱۲۶ ۱۴۹

حدیث - ۱۲۷ ۱۴۹

حدیث - ۱۲۸ ۱۴۹

حدیث - ۱۲۹ ۱۵۰

حدیث - ۱۳۰ ۱۵۰

حدیث - ۱۳۱ ۱۵۰

حدیث - ۱۳۲ ۱۵۱

حدیث - ۱۳۳ ۱۵۱

حدیث - ۱۳۴ ۱۵۱

حدیث - ۱۳۵ ۱۵۲

حدیث - ۱۳۶ ۱۵۲

حدیث - ۱۳۷ ۱۵۲

حدیث - ۱۳۸ ۱۵۳

حدیث - ۱۳۹ ۱۵۳

حدیث - ۱۴۰ ۱۵۳

حدیث - ۱۴۱ ۱۵۴

حدیث - ۱۴۲ ۱۵۴

حدیث - ۱۴۳ ۱۵۴

حدیث - ۱۴۴ ۱۵۵

حدیث - ۱۴۵ ۱۵۵

حدیث - ۱۴۶ ۱۵۵

حدیث - ۱۴۷ ۱۵۶

حدیث - ۱۴۹ ۱۵۶

حدیث - ۱۵۰ ۱۵۷

حدیث - ۱۵۱ ۱۵۷

حدیث - ۱۵۲ ۱۵۷

حدیث - ۱۵۳ ۱۵۸

حدیث - ۱۵۴ ۱۵۸

حدیث - ۱۵۵ ۱۵۸

حدیث - ۱۵۶ ۱۵۹

حدیث - ۱۵۷ ۱۵۹

حدیث - ۱۵۸ ۱۵۹

حدیث - ۱۵۹ ۱۶۰

حدیث - ۱۶۰ ۱۶۰

حدیث - ۱۶۲ ۱۶۱

حدیث - ۱۶۳ ۱۶۱

حدیث - ۱۶۴ ۱۶۱

حدیث - ۱۶۵ ۱۶۲

حدیث - ۱۶۶ ۱۶۲

حدیث - ۱۶۷ ۱۶۳

حدیث - ۱۶۸ ۱۶۳

حدیث - ۱۶۹ ۱۶۳

حدیث - ۱۷۰ ۱۶۴

حدیث - ۱۷۱ ۱۶۴

حدیث - ۱۷۲ ۱۶۴

حدیث - ۱۷۳ ۱۶۵

حدیث - ۱۷۴ ۱۶۵

حدیث - ۱۷۵ ۱۶۵

حدیث - ۱۷۶ ۱۶۶

حدیث - ۱۷۷ ۱۶۶

حدیث - ۱۷۸ ۱۶۶

حدیث - ۱۷۹ ۱۶۷

حدیث - ۱۸۰ ۱۶۷

حدیث - ۱۸۱ ۱۶۷

حدیث - ۱۸۲ ۱۶۸

حدیث - ۱۸۳ ۱۶۸

حدیث - ۱۸۴ ۱۶۸

حدیث - ۱۸۵ ۱۶۸

حدیث - ۱۸۶ ۱۶۹

حدیث - ۱۸۷ ۱۶۹

حدیث - ۱۸۸ ۱۷۰

حدیث - ۱۸۹ ۱۷۰

حدیث - ۱۹۰ ۱۷۱

حدیث - ۱۹۱ ۱۷۱

حدیث - ۱۹۲ ۱۷۱

حدیث - ۱۹۳ ۱۷۲

حدیث - ۱۹۴ ۱۷۲

حدیث - ۱۹۵ ۱۷۳

حدیث - ۱۹۶ ۱۷۳

حدیث - ۱۹۷ ۱۷۴

حدیث - ۱۹۸ ۱۷۴

حدیث - ۱۹۹ ۱۷۴

حدیث - ۲۰۰ ۱۷۵

حدیث - ۲۰۱ ۱۷۵

حدیث - ۲۰۲ ۱۷۵

حدیث - ۲۰۳ ۱۷۶

حدیث - ۲۰۴ ۱۷۶

حدیث - ۲۰۵ ۱۷۶

حدیث - ۲۰۶ ۱۷۷

حدیث - ۲۰۷ ۱۷۷

حدیث - ۲۰۸ ۱۷۷

حدیث - ۲۰۹ ۱۷۷

حدیث - ۲۱۰ ۱۷۸

حدیث - ۲۱۱ ۱۷۸

حدیث - ۲۱۲ ۱۷۸

حدیث - ۲۱۳ ۱۷۹

حدیث - ۲۱۴ ۱۷۹

حدیث - ۲۱۵ ۱۷۹

حدیث - ۲۱۶ ۱۸۰

حدیث - ۲۱۷ ۱۸۰

حدیث - ۲۱۸ ۱۸۰

حدیث - ۲۱۹ ۱۸۰

حدیث - ۲۲۰ ۱۸۱

حدیث - ۲۲۱ ۱۸۱

حدیث - ۲۲۲ ۱۸۱

حدیث - ۲۲۳ ۱۸۲

حدیث - ۲۲۴ ۱۸۲

حدیث - ۲۲۵ ۱۸۲

حدیث - ۲۲۶ ۱۸۳

حدیث - ۲۲۷ ۱۸۳

حدیث - ۲۲۸ ۱۸۳

حدیث - ۲۲۹ ۱۸۳

حدیث - ۲۳۰ ۱۸۴

حدیث - ۲۳۱ ۱۸۴

حدیث - ۲۳۲ ۱۸۴

حدیث - ۲۳۳ ۱۸۴

حدیث - ۲۳۴ ۱۸۵

حدیث - ۲۳۵ ۱۸۵

حدیث - ۲۳۶ ۱۸۵

حدیث - ۲۳۷ ۱۸۶

حدیث - ۲۳۸ ۱۸۶

حدیث - ۲۳۹ ۱۸۶

حدیث - ۲۴۰ ۱۸۶

حدیث - ۲۴۱ ۱۸۷

حدیث - ۲۴۲ ۱۸۷

حدیث - ۲۴۳ ۱۸۷

حدیث - ۲۴۴ ۱۸۸

حدیث - ۲۴۵ ۱۸۸

حدیث - ۲۴۶ ۱۸۸

حدیث - ۲۴۷ ۱۸۸

حدیث - ۲۴۸ ۱۸۹

حدیث - ۲۴۹ ۱۸۹

حدیث - ۲۵۰ ۱۸۹

حدیث - ۲۵۱ ۱۹۰

حدیث - ۲۵۲ ۱۹۰

حدیث - ۲۵۳ ۱۹۰

حدیث - ۲۵۴ ۱۹۰

حدیث - ۲۵۵ ۱۹۱

حدیث - ۲۵۶ ۱۹۱

حدیث - ۲۵۷ ۱۹۲

حدیث - ۲۵۸ ۱۹۲

حدیث - ۲۵۹ ۱۹۲

حدیث - ۲۶۰ ۱۹۳

حدیث - ۲۶۱ ۱۹۳

حدیث - ۲۶۲ ۱۹۳

حدیث - ۲۶۳ ۱۹۴

حدیث - ۲۶۴ ۱۹۴

حدیث - ۲۶۵ ۱۹۴

حدیث - ۲۶۶ ۱۹۵

حدیث - ۲۶۷ ۱۹۵

حدیث - ۲۶۸ ۱۹۵

حدیث - ۲۶۹ ۱۹۶

حدیث - ۲۷۰ ۱۹۶

حدیث - ۲۷۱ ۱۹۶

حدیث - ۲۷۲ ۱۹۷

حدیث - ۲۷۳ ۱۹۷

حدیث - ۲۷۴ ۱۹۷

حدیث - ۲۷۵ ۱۹۸

حدیث - ۲۷۶ ۱۹۸

حدیث - ۲۷۷ ۱۹۸

حدیث - ۲۷۸ ۱۹۹

حدیث - ۲۷۹ ۱۹۹

حدیث - ۲۸۰ ۱۹۹

حدیث - ۲۸۱ ۲۰۰

حدیث - ۲۸۲ ۲۰۰

حدیث - ۲۸۳ ۲۰۰

حدیث - ۲۸۴ ۲۰۱

حدیث - ۲۸۵ ۲۰۱

حدیث - ۲۸۶ ۲۰۱

حدیث - ۲۸۷ ۲۰۲

حدیث - ۲۸۸ ۲۰۲

حدیث - ۲۸۹ ۲۰۲

حدیث - ۲۹۰ ۲۰۳

حدیث - ۲۹۱ ۲۰۳

حدیث - ۲۹۲ ۲۰۳

حدیث - ۲۹۳ ۲۰۴

حدیث - ۲۹۴ ۲۰۴

حدیث - ۲۹۵ ۲۰۴

حدیث - ۲۹۶ ۲۰۵

حدیث - ۲۹۷ ۲۰۵

حدیث - ۲۹۸ ۲۰۵

حدیث - ۲۹۹ ۲۰۶

حدیث - ۳۰۰ ۲۰۶

حدیث - ۳۰۱ ۲۰۶

حدیث - ۳۰۲ ۲۰۷

حدیث - ۳۰۳ ۲۰۷

حدیث - ۳۰۴ ۲۰۷

حدیث - ۳۰۵ ۲۰۸

حدیث - ۳۰۶ ۲۰۸

حدیث - ۳۰۷ ۲۰۸

حدیث - ۳۰۸ ۲۰۹

حدیث - ۳۰۹ ۲۰۹

حدیث - ۳۱۰ ۲۰۹

حدیث - ۳۱۱ ۲۱۰

حدیث - ۳۱۲ ۲۱۰

حدیث - ۳۱۳ ۲۱۰

حدیث - ۳۱۴ ۲۱۱

حدیث - ۳۱۵ ۲۱۱

حدیث - ۳۱۶ ۲۱۱

حدیث - ۳۱۷ ۲۱۲

حدیث - ۳۱۸ ۲۱۲

حدیث - ۳۱۹ ۲۱۲

حدیث - ۳۲۰ ۲۱۳

حدیث - ۳۲۱ ۲۱۳

حدیث - ۳۲۲ ۲۱۳

حدیث - ۳۲۳ ۲۱۴

حدیث - ۳۲۴ ۲۱۴

حدیث - ۳۲۵ ۲۱۴

حدیث - ۳۲۶ ۲۱۵

حدیث - ۳۲۷ ۲۱۵

حدیث - ۳۲۸ ۲۱۵

حدیث - ۳۲۹ ۲۱۶

حدیث - ۳۳۰ ۲۱۶

حدیث - ۳۳۱ ۲۱۶

حدیث - ۳۳۲ ۲۱۷

حدیث - ۳۳۳ ۲۱۷

حدیث - ۳۳۴ ۲۱۸

حدیث - ۳۳۵ ۲۱۸

حدیث - ۳۳۶ ۲۱۸

حدیث - ۳۳۷ ۲۱۹

حدیث - ۳۳۸ ۲۱۹

حدیث - ۳۳۹ ۲۱۹

حدیث - ۳۴۰ ۲۲۰

حدیث - ۳۴۱ ۲۲۰

حدیث - ۳۴۲ ۲۲۱

همسایه ۲۲۲

حدیث - ۱ ۲۲۲

حدیث - ۲ ۲۲۲

حدیث - ۳ ۲۲۳

حدیث - ۴ ۲۲۳

حدیث - ۵ ۲۲۳

حدیث - ۶ ۲۲۴

حدیث - ۷ ۲۲۴

حدیث - ۸ ۲۲۴

حدیث - ۹ ۲۲۵

حدیث - ۱۰ ۲۲۵

حدیث - ۱۱ ۲۲۵

حدیث - ۱۳ ۲۲۶

حدیث - ۱۴ ۲۲۷

حدیث - ۱۵ ۲۲۷

حدیث - ۱۶ ۲۲۷

حدیث - ۱۷ ۲۲۸

حدیث - ۱۸ ۲۲۸

حدیث - ۱۹ ۲۲۸

حدیث - ۲۰ ۲۲۹

حدیث - ۲۱ ۲۲۹

حدیث - ۲۲ ۲۳۰

حدیث - ۲۳ ۲۳۰

حدیث - ۲۴ ۲۳۰

حدیث - ۲۵ ۲۳۱

حدیث - ۲۶ ۲۳۱

حدیث - ۲۷ ۲۳۱

حدیث - ۲۸ ۲۳۲

حدیث - ۲۹ ۲۳۲

حدیث - ۳۰ ۲۳۳

حدیث - ۳۱ ۲۳۳

حدیث - ۳۲ ۲۳۳

حدیث - ۳۳ ۲۳۴

حدیث - ۳۴ ۲۳۴

حدیث - ۳۵ ۲۳۵

حدیث - ۳۶ ۲۳۵

حدیث - ۳۷ ۲۳۵

حدیث - ۳۸ ۲۳۵

حدیث - ۳۹ ۲۳۶

حدیث - ۴۰ ۲۳۶

حدیث - ۴۱ ۲۳۶

حدیث - ۴۲ ۲۳۷

حدیث - ۴۳ ۲۳۷

حدیث - ۴۴ ۲۳۷

حدیث - ۴۵ ۲۳۸

حدیث - ۴۶ ۲۳۸

حدیث - ۴۷ ۲۳۸

حدیث - ۴۸ ۲۳۹

حدیث - ۴۹ ۲۳۹

حدیث - ۵۰ ۲۳۹

حدیث - ۵۱ ۲۳۹

حدیث - ۵۲ ۲۴۰

طبیعت و محیط زیست ۲۴۱

حدیث - ۱ ۲۴۱

حدیث - ۲ ۲۴۱

حدیث - ۳ ۲۴۱

حدیث - ۴ ۲۴۲

حدیث - ۵ ۲۴۲

حدیث - ۶ ۲۴۲

حدیث - ۷ ۲۴۳

حدیث - ۸ ۲۴۳

حدیث - ۹ ۲۴۳

حدیث - ۱۰ ۲۴۴

حدیث - ۱۱ ۲۴۴

حدیث - ۱۲ ۲۴۴

حدیث - ۱۳ ۲۴۴

حدیث - ۱۴ ۲۴۵

حدیث - ۱۵ ۲۴۵

حدیث - ۱۶ ۲۴۵

حدیث - ۱۷ ۲۴۶

حدیث - ۱۸ ۲۴۶

حدیث - ۱۹ ۲۴۷

حدیث - ۲۰ ۲۴۷

حدیث - ۲۱ ۲۴۷

حدیث - ۲۲ ۲۴۸

حدیث - ۲۳ ۲۴۸

مسافرت و آداب آن ۲۴۹

حدیث - ۱ ۲۴۹

حدیث - ۲ ۲۴۹

حدیث - ۳ ۲۵۰

حدیث - ۴ ۲۵۰

حدیث - ۵ ۲۵۱

حدیث - ۶ ۲۵۱

حدیث - ۷ ۲۵۲

حدیث - ۸ ۲۵۲

حدیث - ۹ ۲۵۲

حدیث - ۱۰ ۲۵۳

حدیث - ۱۱ ۲۵۳

حدیث - ۱۲ ۲۵۴

حدیث - ۱۳ ۲۵۴

حدیث - ۱۴ ۲۵۵

حدیث - ۱۵ ۲۵۵

حدیث - ۱۶ ۲۵۵

حدیث - ۱۷ ۲۵۶

حدیث - ۱۸ ۲۵۶

حدیث - ۱۹ ۲۵۶

حدیث - ۲۰ ۲۵۷

حدیث - ۲۱ ۲۵۷

حدیث - ۲۲ ۲۵۷

حدیث - ۲۳ ۲۵۸

حدیث - ۲۴ ۲۵۸

حدیث - ۲۵ ۲۵۹

حدیث - ۲۶ ۲۵۹

حدیث - ۲۷ ۲۶۰

مهمانی و ضیافت ۲۶۱

حدیث - ۱ ۲۶۱

حدیث - ۲ ۲۶۱

حدیث - ۳ ۲۶۲

حدیث - ۴ ۲۶۲

حدیث - ۵ ۲۶۳

حدیث - ۶ ۲۶۳

حدیث - ۷ ۲۶۳

حدیث - ۸ ۲۶۴

حدیث - ۹ ۲۶۴

حدیث - ۱۰ ۲۶۵

حدیث - ۱۱ ۲۶۵

حدیث - ۱۲ ۲۶۵

حدیث - ۱۳ ۲۶۶

حدیث - ۱۴ ۲۶۶

حدیث - ۱۵ ۲۶۷

حدیث - ۱۶ ۲۶۷

حدیث - ۱۷ ۲۶۸

حدیث - ۱۸ ۲۶۸

حدیث - ۱۹ ۲۶۸

حدیث - ۲۰ ۲۶۹

حدیث - ۲۱ ۲۶۹

حدیث - ۲۲ ۲۶۹

حدیث - ۲۳ ۲۷۰

حدیث - ۲۴ ۲۷۰

حدیث - ۲۵ ۲۷۰

حدیث - ۲۶ ۲۷۱

حدیث - ۲۷ ۲۷۱

حدیث - ۲۸ ۲۷۱

حدیث - ۲۹ ۲۷۲

حدیث - ۳۰ ۲۷۲

حدیث - ۳۱ ۲۷۲

حدیث - ۳۲ ۲۷۳

حدیث - ۳۳ ۲۷۳

حدیث - ۳۴ ۲۷۳

حدیث - ۳۵ ۲۷۴

حدیث - ۳۶ ۲۷۴

حوادث و بلایا ۲۷۵

حدیث - ۱ ۲۷۵

حدیث - ۲ ۲۷۵

حدیث - ۳ ۲۷۵

حدیث - ۴ ۲۷۶

حدیث - ۵ ۲۷۶

حدیث - ۶ ۲۷۶

حدیث - ۷ ۲۷۷

حدیث - ۸ ۲۷۷

حدیث - ۹ ۲۷۸

حدیث - ۱۰ ۲۷۸

حدیث - ۱۱ ۲۷۹

حدیث - ۱۲ ۲۷۹

حدیث - ۱۳ ۲۷۹

حدیث - ۱۴ ۲۸۰

حدیث - ۱۵ ۲۸۰

حدیث - ۱۶ ۲۸۰

حدیث - ۱۷ ۲۸۱

حدیث - ۱۸ ۲۸۱

حدیث - ۱۹ ۲۸۱

حدیث - ۲۰ ۲۸۲

حدیث - ۲۱ ۲۸۲

حدیث - ۲۲ ۲۸۲

حدیث - ۲۳ ۲۸۳

حدیث - ۲۴ ۲۸۳

حدیث - ۲۵ ۲۸۳

حدیث - ۲۶ ۲۸۴

حدیث - ۲۷ ۲۸۴

حدیث - ۲۸ ۲۸۵

حدیث - ۲۹ ۲۸۵

حدیث - ۳۰ ۲۸۵

حدیث - ۳۱ ۲۸۶

مشورت ۲۸۷

حدیث - ۱ ۲۸۷

حدیث - ۲ ۲۸۷

حدیث - ۳ ۲۸۸

حدیث - ۴ ۲۸۸

حدیث - ۵ ۲۸۹

حدیث - ۶ ۲۸۹

حدیث - ۷ ۲۹۰

حدیث - ۹ ۲۹۰

حدیث - ۱۰ ۲۹۱

حدیث - ۱۱ ۲۹۱

حدیث - ۱۲ ۲۹۱

حدیث - ۱۳ ۲۹۲

حدیث - ۱۴ ۲۹۲

حدیث - ۱۵ ۲۹۲

حدیث - ۱۶ ۲۹۳

حدیث - ۱۷ ۲۹۳

حدیث - ۱۹ ۲۹۴

حدیث - ۲۰ ۲۹۴

حدیث - ۲۱ ۲۹۴

حدیث - ۲۲ ۲۹۵

حدیث - ۲۳ ۲۹۵

حدیث - ۲۴ ۲۹۵

حدیث - ۲۵ ۲۹۶

حدیث - ۲۶ ۲۹۶

حدیث - ۲۷ ۲۹۶

حدیث - ۲۸ ۲۹۷

حدیث - ۲۹ ۲۹۷

حدیث - ۳۰ ۲۹۷

حدیث - ۳۱ ۲۹۸

فهرست مطالب ۲۹۹