تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنین عليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است.

بانک احادیث اهل بیتعليه‌السلام

(پزشکی)

واحد تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان.

تغذیه و آداب آن

حدیث - ۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ما اتخمت قط و ذلک انی لم ابداء بطعام الا قلت بسم الله و لم افرغ من طعام الا قلت الحمدلله.

هرگز هضم غذا بر من مشکل نشده است، زیرا هیچ گاه شروع به غذا نکردم مگر اینکه ((بسم الله)) گفتم و هیچ گاه از غذا خوردن فارغ نشدم مگر آنکه ((الحمدلله)) گفتم.

وسائل الشیعه، ۱۶ ص ۵۸۶ ح ۷

حدیث - ۲

امام هادیعليه‌السلام :

خَیرُ الأَشیاءِ لِحُمَّی الرِّبعِ أن یُؤکَلَ فی یَومِهَا الفالوذَجُ المَعمولُ بِالعَسَلِ ویُکثَرَ زَعفَرانُهُ ، ولا یُؤکَلَ فی یَومِها غَیرُهُ

بهترین چیز برای تبِ رِبع آن است که در روز غلبه تب ، فالوده‌ای که با عسل ساخته شده و زعفران فراوانی دارد ، خورده شود و در آن روز ، چیزی دیگر خورده نشود

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۱ عن أبی جعفر ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۰۰ ، حدیث - ۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۰۶

حدیث - ۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

المَحمومُ یُغسَلُ لَهُ السَّویقُ ثَلاثَ مَرّاتٍ ویُعطاهُ ؛ فَإِنَّهُ یَذهَبُ بِالحُمّی ، ویُنَشِّفُ المِرارَ وَالبَلغَمَ ، ویُقَوِّی السّاقَینِ

امام صادقعليه‌السلام :

به تب دار ، سه بار سویق شسته شده ، داده می‌شود این ، تب را می‌بَرَد ، تلخه و بلغم را می‌خشکانَد و ساق پاها را تقویت می‌کند

مستدرک الوسائل ، جلد ۱۶ ، صفحه ۳۳۷ ، حدیث - ۲۰۰۷۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۴

امام کاظمعليه‌السلام :

أطعِمُوا المَحمومَ لَحمَ القِباجِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَطرُدُ الحُمّی طَرداً

به تب دار ، گوشت کبک بخورانید ؛ چرا که پاها را نیرو می‌دهد و تب را کاملاً دور می‌کند

بحارالأنوار ، جلد ۶۵ ، صفحه ۴۳ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۵

الإمام الرضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ دَفَعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ .

وَلیَشُمَّ النَّرجِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَأمَنُ الزُّکامَ ، وکَذلِکَ الحَبَّةُ السَّوداءُ

وإذا جاءَ الزُّکامُ فِی الصَّیفِ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ خِیارَةً واحِدَةً ، وَلیَحذَرِ الجُلوسَ فِی الشَّمسِ

امام رضاعليه‌السلام :

هر کس می‌خواهد در همه زمستان از زکام ایمن بماند ، هر روز ، سه لقمه عسل با موم آن بخورد و نرگس ببوید ؛ چرا که از زکام ، ایمنی می‌دهد سیاه‌دانه نیز چنین است

امّا اگر زکام در تابستان پیش آید ، در هر روز ، یک خیار بخورد و از نشستن در آفتاب ، خودداری ورزد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۷ وص ۳۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۳۴

حدیث - ۶

الإمام الرضاعليه‌السلام :

إدمانُ أکلِ کُلَی الغَنَمِ وأجوافِها ، یَعکِسُ المَثانَةَ

امام رضاعليه‌السلام :

عادت داشتن به خوردن قلوه و شکمبه (سیرابی) گوسفند ، مثانه را دیگرگون می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۶

حدیث - ۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تُکرِهوا مَرضاکُم عَلَی الطَّعامِ وَالشَّرابِ ؛ فَإِنَّ اللّه‌َ یُطعِمُهُم ویَسقیهِم

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بیمارانتان را به خوردنی و نوشیدنی وادار مکنید ؛ چرا که خداوند ، به آنان می‌خورانَد و می‌نوشانَد

بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۴۲ ، حدیث - ۱۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۸۲

حدیث - ۸

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

مَن أکَلَ اللَّحمَ بِالبَیضِ کَبُرَ عَظمُ وَلَدِهِ

امام کاظمعليه‌السلام :

هر کس تخم‌مرغ و پیاز و روغن زیتون بخورد ، استخوان فرزندش درشت خواهد شد

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۸۴ ، حدیث - ۴۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۲۸

حدیث - ۹

الإمامُ الباقرُعليه‌السلام :

اِستَرضِعْ لِولدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ والقِباحَ ؛ فإنّ اللَّبَنَ قد یُعدِی

امام باقرعليه‌السلام :

برای شیر دادن کودک خود دایه خوش اخلاق استخدام کن و از دایه‌های بد اخلاق دوری کن ؛ زیرا شیر (ویژگیها را) سرایت می‌دهد

الکافی : ۶ / ۴۴ / ۱۲

حدیث - ۱۰

الإمام علیّعليه‌السلام :

اُنظُروا مَن تُرضِعُ أولادَکُم ؛ فَإِنَّ الوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیهِ

امام علیعليه‌السلام :

بنگرید که چه کسی فرزندانتان را شیر می‌دهد ؛ چرا که کودک ، به همین شیر ، رشد می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۴ ، حدیث - ۱۰، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۰

حدیث - ۱۱

الإمام الباقرعليه‌السلام :

اِستَرضِع لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ وَالقِباحَ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ قَد یُعدی

امام باقرعليه‌السلام :

برای فرزند خود ، از زنان زیبا ، شیردهی بخواه و از زشتان بپرهیز ؛ چرا که شیر ، گاه سرایت می‌کند

تهذیب الأحکام ، جلد ۸ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث - ۳۷۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۲

حدیث - ۱۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَستَرضِعُوا الحَمقاءَ ولاَ العَمشاءَ ؛ فِإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

زن کودن و نیز زنی را که چشمش ضعیف است و آب‌ریزش دارد ، به دایگی مگیرید ؛ چرا که شیر ، سرایت می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۱۳،دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۲

حدیث - ۱۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مِن سُنَّتِی التَّزویجُ ، وَاطلُبُوا الوَلَدَ ؛ فَإِنّی اُکاثِرُ بِکُمُ الاُمَمَ غَداً وتَوَقَّوا عَلی أولادِکُم لَبَنَ البَغِیِّ مِنَ النِّساءِ ، وَالمَجنونَةِ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

همسر دادن و همسر گرفتن ، از سنّت من است فرزند بجویید ؛ چرا که من ، فردا به شما بر دیگر امّت‌ها فراوانی می‌جویم درباره فرزندانتان ، از شیر زنان بدکاره و دیوانه ، اجتناب کنید ؛ چرا که شیر ، سرایت می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۴

حدیث - ۱۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

عَلَیکَ بِالهِندَباءِ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الماءِ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ، وهُوَ حارٌّ لَیِّنٌ ، یَزیدُ فِی الوَلَدِ الذُّکورَةَ

امام صادقعليه‌السلام :

بر تو باد کاسنی ؛ چرا که آب (مَنی) را می‌افزاید ، فرزند را نکو می‌سازد ، و گرم و نرم است و بیشتر ، فرزند ، پسر می‌شود

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۸۳ ، حدیث - ۳۸ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۶۰

حدیث - ۱۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مُصُّوا الماءَ مَصّا ولاتَعُبّوهُ عَبّا ؛ فَإِنَّهُ یوجَدُ مِنهُ الکُبادُ

آب را بمکید و آن را یکجا سر نکشید ؛ چرا که درد جگر ، از آن می‌خیزد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۸۱ ، حدیث - ۱ ، بحار الأنوار ،ج ۶۶ ، صفحه ۴۶۶ ، حدیث - ۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۸

حدیث - ۱۶

امام صادقعليه‌السلام :

شُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِالنَّهارِ یُمرِئُ الطَّعامَ ، وشُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِاللَّیلِ ، یورِثُ الماءَ الأَصفَرَ

ایستاده آشامیدن آب در روز ، غذا را گوارا می‌سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب ، زرداب می‌آورد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۷۱ ، حدیث - ۴۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۴

حدیث - ۱۷

امام صادقعليه‌السلام :

شُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِالنَّهارِ أقویَ وأصَحُّ لِلبَدَنِ

ایستاده آشامیدن آب در روز ، مایه قدرت افزون‌تر و تن‌درستی بیشتر است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۸۲ ، حدیث - ۱ عن السکونی دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۴

حدیث - ۱۸

امام صادقعليه‌السلام :

شُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِالنَّهارِ أدَرُّ لِلعَرَقِ ، وأقوی لِلبَدَنِ

ایستاده آشامیدن آب در روز ، موجب عرق کردن بیشتر و توان افزون‌تر بدن است

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۳ ، صفحه ۳۵۳ ، حدیث - ۴۲۴۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۵۹ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۴

حدیث - ۱۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا شَرِبَ أحَدُکُمُ الماءَ وتَنَفَّسَ ثَلاثاً کانَ آمِناً

اگر کسی آب بخورد و [در میان آن ،] سه نفَس بکشد ، [از بیماریِ ناشی از یکجا سر کشیدن] در امان است

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۲

حدیث - ۲۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِاللَّحمِ ؛ فَإِنَّ اللَّحمَ یُنمِی اللَّحمَ ، ومَن مَضی لَهُ أربَعونَ صَباحاً لَم یَأکُل لَحماً ساءَ خُلُقُهُ ، ومَن ساءَ خُلُقُهُ فَأَطعِموهُ اللَّحمَ ، ومَن أکَلَ شَحمَةً أنزَلَت مِثلَها مِنَ الدّاءِ

بر شما باد گوشت ؛ چرا که گوشت ، گوشت می‌رویانَد هر کس بر او چهل صبح بگذرد و گوشت نخورد ، بدخوی می‌شود هر کس بدخوی شد ، به او گوشت بخورانید هر کس چربی بخورد ، آن چربی به اندازه خود برای او بیماری فرود می‌آورد

المحاسن، جلد ۲، صفحه ۲۵۶، حدیث - ۱۸۰۷ عن‌أبیاُسامة عن‌الإمام الصادقعليه‌السلام ، بحار الأنوار، جلد ۶۶، ص۶۷، حدیث - ۴۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۲۸

حدیث - ۲۱

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا اللَّحمَ فی کُلِّ اُسبوعٍ ، ولا تُعَوِّدوهُ أنفُسَکُم وأولادَکُم ؛ فَإِنَّ لَهُ ضَراوَةً کَضَراوَةِ الخَمرِ ، ولا تَمنَعوهُم فَوقَ الأَربَعینَ یَوماً ؛ فَإِنَّهُ یُسیءُ أخلاقَهُم

در هر هفته ، یک بار گوشت بخورید و خود و فرزندانتان را بدان عادت ندهید ؛ زیرا موجب اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می‌گردد نیز آنان را بیش از چهل روز ، از آن محروم مدارید ؛ چرا که آنان را بدخوی می‌کند

الاُصول الستّة عشر ، صفحه ۱۲ عن زید الزرّاد دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۲۶

حدیث - ۲۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَأکُلوا بِالشِّمالِ ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَأکُلُ بِالشِّمالِ

با دست چپ نخورید ؛ چرا که شیطان با دست چپ می‌خورد

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۶۱ ، حدیث - ۴۰۸۷۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۸

حدیث - ۲۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ بِشِمالِهِ أکَلَ مَعَهُ الشَّیطانُ ، ومَن شَرِبَ بِشِمالِهِ ، شَرِبَ مَعَهُ الشَّیطانُ

هر کس با دست چپ بخورد ، شیطان نیز همراه با او می‌خورد و هر کس با دست چپ بنوشد ، شیطان نیز همراه با او می‌نوشد

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۶۲ ، حدیث - ۴۰۸۷۶ وراجع : سنن الترمذی ، جلد ۴ ، صفحه ۲۵۷ ، حدیث - ۱۷۹۹ و صفحه ۲۵۸ ، حدیث - ۱۸۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۸

حدیث - ۲۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الأَکلُ بِالشِّمالِ مِنَ الجَفا

خوردن با دست چپ ، از نافرهیختگی است

الجعفریّات، صفحه ۱۶۲ عن الإمام الکاظم عن آبائهعليهم‌السلام دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۶

حدیث - ۲۵

امام علیعليه‌السلام :

لا یَنفُخُ الرَّجُلُ فی مَوضِعِ سُجودِهِ ، ولا یَنفُخُ فی طَعامِهِ ولا فی شَرابِهِ

نباید کسی بر محلّ سجده خود و نه در غذای خود و نه در آنچه می‌نوشد ، بدمد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۵۸ ، حدیث - ۱ وج ۷۹ ، صفحه ۲۱۲ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۶

حدیث - ۲۶

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَضُرَّهُ طَعامٌ فَلا یَأکُل حَتّی یَجوعَ ، فَإِذا أَکَلَ فَلیَقُل : بِاسمِ اللّه‌ِ وبِاللّه‌ِ

هر کس که می‌خواهد غذایی او را آزار ندهد ، تا گرسنه نشده ، چیزی نخورَد و آن‌گاه هم که خواست بخورد ، بگوید : «بسم اللّه و باللّه»

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۶۰ عن جابر عن الإمام الباقرعليه‌السلام ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۸۰ ، حدیث - ۴۶ وراجع: الإمساک قبل الشبع ، حدیث - ۱۳۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۸

حدیث - ۲۷

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَضُرَّهُ طَعامٌ فَلا یَأکُل ، حَتّی یَجوعَ وتَنقی مَعِدَتُهُ ، فَإِذا أکَلَ فَلیُسَمِّ اللّه‌َ وَلیُجِدِ المَضغَ وَلیَکُفَّ عَنِ‌الطَّعامِ وهُوَ یَشتَهیهِ ، ویَحتاجُ إلَیهِ.

هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیان نرساند ، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معده او [از خوراک پیشین ، ]پاک شده باشد پس چون خواست بخورد ، نام خدا را بر زبان آورَد ، خوب غذا را بجَوَد و در حالی از غذا خوردن دست بکشد که هنوز میل به خوردن دارد و به آن ، احساس نیاز می‌کند

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۸۰ ، حدیث - ۴۶ وص ۴۱۰ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۸۸

حدیث - ۲۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُّ طَعامٍ لا یُذکَرُ اسمُ اللّه‌ِ عَلَیهِ ، فَإِنَّما هُوَ داءٌ ولا بَرَکَةَ فیهِ

هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود ، درد است و هیچ برکتی در آن نیست

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۳۸ ، حدیث - ۴۰۷۴۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۴

حدیث - ۲۹

امام صادقعليه‌السلام :

لِکُلِّ شَیءٍ حِلیَةٌ ، وحِلیَةٌ الخِوانِ البَقلُ

هر چیز را زیوری است و زیور سفره ، سبزی است

الأمالی للطوسی ، صفحه ۳۰۴ ، حدیث - ۶۰۶ عن أبی قتادة ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۲ ، حدیث - ۱۲۸۰ ، بحار الأنوار ،جلد ۶۶ ، صفحه ۱۹۹ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۲

حدیث - ۳۰

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن أحَبَّ أن یَکثُرَ ماؤُهُ ووَلَدُهُ ؛ فَلیُدمِن أکلَ الهِندَباءِ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس دوست دارد آب (منی) او و فرزندانش فراوان شود ، بر خوردن کاسنی ، مداومت ورزد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۴

حدیث - ۳۱

الإمام علیّعليه‌السلام :

کُلُوا الهِندَباءَ ، فَما مِن صَباحٍ إلاّ وتَنزِلُ عَلَیها قَطرَةٌ مِنَ الجَنَّةِ ، فَإِذا أکَلتُموها فَلا تَنفُضوها

امام علیعليه‌السلام :

کاسنی بخورید ، که هیچ صبحی نیست ، مگر این که قطره‌ای از بهشت بر آن ، فرو می‌افتد چون خواستید آن را بخورید ، قطره‌های آب را از رویش فرو متکانید

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۲

حدیث - ۳۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

نِعمَ البَقلُ الهِندَباءُ ، ولَیسَ مِن وَرَقَةٍ إلاّ وعَلَیها قَطرَةٌ مِنَ الجَنَّةِ ، فَکُلوها ولا تَنفُضوها عِندَ أکلِها وکانَ أبیعليه‌السلام یَنهانا أن نَنفُضَهُ إذا أکَلناهُ

امام صادقعليه‌السلام :

کاسنی ، نکو سبزی‌ای است هیچ برگی از آن نیست که قطره‌ای از بهشت بر آن نباشد. آن را بخورید و به گاه خوردن، متکانید پدرمعليه‌السلام ما را نهی می‌فرمودند که به هنگام خوردن کاسنی ، آن را بتکانیم

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۲

حدیث - ۳۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الغُبَیراءُ لَحمُهُ یُنبِتُ اللَّحمَ ، وعَظمُهُ یُنبِتُ العَظمَ ، وجِلدُهُ یُنبِتُ الجِلدَ ، ومَعَ ذلِکَ ؛ فَإِنَّهُ یُسَخِّنُ الکُلیَتَینِ ، ویَدبَغُ المَعِدَةَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ البَواسیرِ وَالتَّقتیرِ ، ویُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَق مَعُ عِرقَ الجُذامِ

امام صادقعليه‌السلام :

سنجد ، گوشتش گوشت می‌رویانَد ، استخوانش استخوان را رشد می‌دهد و پوستش پوست را می‌پرورد علاوه بر این ، سنجد ، کلیه‌ها را گرم می‌کند ، معده را پاک می‌سازد ، مایه ایمنی از بواسیر و تقطیر البول است ، ساق پا را قوی می‌کند و رگ جذام را به‌کلّی قطع می‌نماید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۱ ، حدیث - ۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۱۴

حدیث - ۳۴

الإمام الرضاعليه‌السلام :

أطعِموا حَبالاکُم ذَکَرَ اللُّبانِ ، فَإِن یَکُ فی بَطنِها غُلامٌ خَرَجَ ذَکِیَّ القَلبِ عالِما شُجاعاً ، وإن تَکُ جارِیَةٌ حَسُنَ خَلقُها وخُلُقُها ، وعَظُمَت عَجیزَتُها ، وحَظِیَت عِندَ زَوجِها

امام رضاعليه‌السلام :

به زنان باردارتان ، کندر نر بدهید در این صورت ، اگر آنچه در شکم زن است ، پسر باشد ، بیداردل ، آگاه و دلیر می‌گردد ، و اگر دختر باشد ، روی و خویِ وی نکو می‌شود و سرین او سترگ می‌گردد و نزد همسرش بهره می‌یابد

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۴ ، حدیث - ۸؛ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۵۶

حدیث - ۳۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، ثَلاثَةٌ یَزِدنَ فِی الحِفظِ ویُذهِبنَ البَلغَمَ : اللُّبانُ ، وَالسِّواکُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خطاب به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی ! سه چیز بر حافظه می‌افزاید و بلغم را می‌برد : کُندُر ، مسواک و قرائت قرآن

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۵۲

حدیث - ۳۶

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِاللُّبانِ ؛ فَإِنَّهُ . یَزیدُ فی العَقلِ ، ویُذَکِّی الذِّهنَ ، ویَجلُو البَصَرَ ، ویُذهِبُ النِّسیانَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بر شما باد کُندُر؛ چرا که... عقل را افزون می‌کند ، ذهن را ذکاوت می‌دهد ، چشم را جلا می‌بخشد و فراموشی را از میان می‌بَرَد.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۶ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۸

حدیث - ۳۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أطعِموا نِساءَکُم الحَوامِلَ اللُّبانَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فی عَقلِ الصَّبِیِّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

به زنان آبستن خود ، کُندُر بدهید؛ چرا که عقل کودک را افزون می‌کند.

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۴ ، حدیث - ۸ ؛ الفردوس ، جلد ۱ ، صفحه ۱۰۱ ، حدیث - ۳۳۱ عن ابن عمر دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۸

حدیث - ۳۸

الإمام الصادقعليه‌السلام :

شُربُ السَّویقِ بِالزَّیتِ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الباهِ

امام صادقعليه‌السلام :

خوردن سویق با روغن زیتون ، گوشت برمی‌رویاند ، استخوان را استحکام می‌بخشد ، پوست را نازک می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۷۶ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۴

حدیث - ۳۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الزَّیتَ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَکٌ ، وَائتَدِموا بِهِ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَخرُجُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

روغن زیتون بخورید ؛ چرا که خجسته است از آن ، خورش بسازید و از روغن آن بر خویش بمالید ؛ چرا که از درختی خجسته بیرون می‌آید

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۷۹ ، حدیث - ۴۰۹۸۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۲۸

حدیث - ۴۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُنالُ الصِّحَّةُ إلاّ بِالحِمیَةِ

تن‌درستی ، جز با پرهیز ، به دست نمی‌آید

غرر الحکم ، حدیث - ۱۰۶۰۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۶

حدیث - ۴۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

صَلاحُ البَدَنِ الحِمیَةُ

پرهیز ، مایه درستیِ تن است

غرر الحکم ، حدیث - ۵۷۹۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۶

حدیث - ۴۲

الإمام الرضاعليه‌السلام :

لَیسَ الحِمیَةُ مِنَ الشَّیءِ تَرکَهُ ، إنَّمَا الحِمیَةُ مِنَ الشَّیءِ الإِقلالُ مِنهُ

امام رضاعليه‌السلام :

پرهیز از یک چیز ، وا گذاردن آن نیست پرهیز از یک چیز ، تنها کم خوردن از آن است

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۴۰ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۲

حدیث - ۴۳

امام کاظمعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ الحِمیةُ أن تَدَعَ الشیءَ أصلاً لا تَأکُلَهُ ، ولکنَّ الحِمیَةَ أن تَأکُلَ مِنَ الشیءِ وتُخَفِّفَ

پرهیز این نیست که چیزی را اصلاً نخوری ، بلکه پرهیز آن است که از هر چیزی سبک بخوری

الکافی : ۸ / ۲۹۱ / ۴۴۳

حدیث - ۴۴

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ قَبلَ أن یَشرَبَ و تَسَحَّرَ ، و مَسَّ شَیئا مِنَ الطِّیبِ ؛ قَوِیَ عَلَی الصِّیامِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس پیش از نوشیدن چیزی ، غذا بخورد و سَحَری میل کند و قدری بوی خوش [بر خود] بمالد ، بر روزه گرفتن ، توان بیشتری یابد

کنز العمّال ، جلد ۸ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث - ۲۳۸۸۲ نقلاً عن شُعب الإیمان عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸

حدیث - ۴۵

الإمام العسکریّعليه‌السلام :

کُلِ الرُّمّانَ بَعدَ الحِجامَةِ رُمّانا حُلوا ؛ فَإِنَّهُ یُسَکِّنُ الدَّمَ ، ویُصَفِّی الدَّمَ فِی الجَوفِ

امام حسن عسکریعليه‌السلام :

پس از حجامت ، انار بخور ، اناری شیرین ؛ چرا که خون را فرو می‌نشانَد و خون را در درون ، تصفیه می‌کند

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث - ۵۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۴

حدیث - ۴۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

مِن وَصِیَّتِهِ لِعَلِیٍعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، تِسعَةُ أشیاءَ تورِثُ النِّسیانَ : أکلُ التُّفّاحِ الحامِضِ ، وأکلُ الکُزبُرَةِ ، وَالجُبنِ ، وسُؤرِ الفَأرَةِ ، وقِراءَةُ کِتابَةِ القُبورِ ، وَالمَشیُ بَینَ امرَأَتَینِ ، وطَرحُ القَملَةِ ، وَالحِجامَةُ فی النُّقرَةِ ، وَالبَولُ فِی الماءِ الرّاکِدِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به علیعليه‌السلام : ای علی! نه چیز است که فراموشی می‌آورَد: خوردن سیب تُرش ، خوردن گشنیز ، پنیر و پس‌مانده موش ، خواندن نوشته‌های روی قبر ، راه رفتن میان دو زن ، افکندن شپش ، حجامت در گودیِ پسِ سر ، و ادرار کردن در آب راکد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۴۵ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴

حدیث - ۴۷

الإمام الرضاعليه‌السلام :

أکلُ المَملوحَةِ وَاللَّحمانِ المَملوحَةِ وأکلُ السَّمَکِ المَملوحِ ، بَعدَ الحِجامَةِ والفَصدِ لِلعُروقِ ، یُوَلِّدَا البَهَقَ وَالجَرَبَ

امام رضاعليه‌السلام :

خوردن غذای نمکْ‌سود ، گوشت نمکْ‌سود و خوردن ماهی نمکْ‌سود ، پس از رگزنی و حجامت ، بَهَک و گَری ایجاد می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۴

حدیث - ۴۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، اِفتَتِح طَعامَکَ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ مَنِ افتَتَحَ طَعامَهُ بِالمِلحِ وخَتَمَ بِالمِلحِ عوفِیَ مِنِ اثنَینِ وسَبعینَ نَوعاً مِن أنواعِ البَلاءِ ، مِنهُ الجُذامُ ، وَالجُنونُ ، وَالبَرَصُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی! غذا را با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده؛ چه ، هر کس غذای خویش را با نمک آغاز کند و با نمک پایان دهد ، از هفتاد و دو نوع از انواع بلا که جذام ، دیوانگی و پیسی از آن جمله است ، به دور باشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۲

حدیث - ۴۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ثَلاثَةٌ یَفرَحُ بِهِنَّ الجِسمُ ویَربو : الطِّیبُ ، ولِباسُ اللَّیِّنِ ، وشُربُ العَسَلِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سه چیز است که تن ، به واسطه آنها شاداب می‌شود و رشد می‌کند : بوی خوش ، جامه نرم و نوشیدن عسل

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۴

حدیث - ۵۰

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الطِّیبُ یَسُرُّ ، والعَسَلُ یَسُرُّ ، وَالنَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ یَسُرُّ ، وَالرُّکُوبُ یَسُرُّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بوی خوش ، شادی می‌آورد عسل ، شادی می‌آورد نگریستن به سبزه ، شادی می‌آورد و سواری ، شادی می‌آورد

صحیفة الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۳۹ ، حدیث - ۱۴۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۶

حدیث - ۵۱

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لِکُلِّ شَیءٍ حیلَةٌ ، وحیلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنیا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الکَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشیِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کاری را چاره‌ای است و چاره تن‌درستی در دنیا ، چهار چیز است : کم سخن گفتن ، کم خفتن ، کم راه رفتن و کم خوردن

بحار الأنوار ، جلد ۸ ، صفحه ۱۴۴ ، حدیث - ۶۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲

حدیث - ۵۲

الإمام علیّعليه‌السلام

- وسُئِلَ فَقیلَ : إنَّ فِی القُرآنِ کُلَّ عِلمٍ إلاَّ الطِّبَّ؟: أما إنَّ فِی القُرآنِ لاَیَةً تَجمَعُ الطِّبَّ کُلَّهُ : « وَکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ »

امام علیعليه‌السلام

در پاسخ این پرسش که : «آیا در قرآن ، همه دانش‌ها بجز دانش طب هست؟» زنهار ! در قرآن ، آیه‌ای هست که همه طب را یکجا در خود گرد آورده است : (بخورید و بیاشامید ؛ ولی زیاده‌روی نکنید)

الدعوات ، صفحه ۷۵ ، حدیث - ۱۷۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۷ ، حدیث - ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۶

حدیث - ۵۳

امام حسینعليه‌السلام :

قالَ لی رَسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلی قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ

پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشی».

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث - ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰

حدیث - ۵۴

الإمام علیّعليه‌السلام :

العَسَلُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ولا داءَ فیهِ ؛ یُقِلُّ البَلغَمَ ، ویَجلُو القَلبَ

امام علیعليه‌السلام :

عسل ، شفای هر بیماری‌ای است و بیماری‌ای هم در آن نیست؛ بلغم را کم می‌کند و دل را جلا می‌دهد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۹ ، حدیث - ۱۱۷۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۴ ، حدیث - ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۳۴

حدیث - ۵۵

امام علیعليه‌السلام :

کُلُّ داءٍ مِنَ التُّخَمَةِ ما خَلاَ الحُمّی ؛ فَإِنَّها تَرِدُ وُروداً

هر بیماری‌ای از پُرخوری است ، مگر تب ، که ناگاه به بدن درمی‌آید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۶۹ ، حدیث - ۸ ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۳۲ ، حدیث - ۱۷۱۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۳۶ ، حدیث - ۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۵۶

امام علیعليه‌السلام :

إیّاکَ وإدمانَ الشِّبَعِ ؛ فَإِنَّهُ یُهَیِّجُ الأَسقامَ ویُثیرُ العِلَلَ

از اعتیاد به سیری حذر کن ؛ چرا که ناتن‌درستی‌ها را تحریک می‌کند و بیماری‌ها را برمی‌انگیزد

غرر الحکم ، حدیث - ۲۶۸۱ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۹۷ ، حدیث - ۲۲۴۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۴

حدیث - ۵۷

امام علیعليه‌السلام :

إدمانُ الشِّبَعِ یورِثُ أنواعَ الوَجَعِ

اعتیاد به سیری ، انواع دردها را به همراه می‌آورد

غرر الحکم ، حدیث - ۱۳۶۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۴

حدیث - ۵۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن أکَلَ الطَّعامَ عَلَی النَّقاءِ ، وأجادَ الطَّعامَ تَمَضُّغاً ، وتَرَکَ الطَّعامَ وهُوَ یَشتَهیهِ ، ولَم یَحبِسِ الغائِطَ إذا أتی ؛ لَم یَمرَض إلاّ مَرَضَ المَوتِ

هر کس در گرسنگی کامل ، غذا بخورد ، غذا را خوب بجَوَد ، در حالی که هنوز میل خوردن دارد ، غذا را وا گذارد و چون احساس قضای حاجت کرد ، آن را محبوس ندارد ، به هیچ بیماری‌ای جز بیماری مرگ ، مبتلا نمی‌شود

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۱۴ ، حدیث - ۱۰۰۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۲۲ ، حدیث - ۳۷

حدیث - ۵۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اَرْبَعةٌ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ: اَلتَّزویجُ بِالاَْبْکارِ، وَ الاِْغْتِسالُ بِالْماءِ الحارِّ وَ النَّوْمُ عَلَی الْیَسارِ وَاَکْلُ التُّفاحِ بِالاَْسْحارِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : چهار چیز، بر عمر می افزایند: ازدواج با دختران، شستشو با آب گرم، خوابیدن بر شانه چپ و خوردن سیب در سحرگاهان.

«مواعظ العددیه، ص ۲۱۱»

حدیث - ۶۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من قَلَّ اکلُه قَلَّ حسابُه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس خوراکش کم باشد حسابش )در روز قیامت) اندک (و آسان) خواهد بود.

«بحارالانوار، ج ۶۲، ص ۲۹۲»

حدیث - ۶۱

قال الامام الصادقعليه‌السلام : کثرةُ الاکل مکروه.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: پرخوری، مکروه (و امری ناپسند) است.

«فروع کافی، ج ۶، ص ۲۶۹»

حدیث - ۶۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم جاءَنی جبرئیل فقال: یقول لک ربّک: یا محمد ما اَبغضتُ وِعاءً قطُّ کبُغضی بطناً مَلْاناً.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: جبرئیل نزد من آمد و عرض کرد: پروردگارت می فرماید: ای محمد! هرگز ظرفی را به اندازه شکم پر، مبغوض و ناپسند نداشته ام.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۱۲»

حدیث - ۶۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لیس شیءٌ اَضرَّ لقلب المؤمن من کثرة الاکل و هی مُورِثةُ شیئین: قسوةُ القلب و هیجانُ الشهوة.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: برای دل (روح) مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست، زیرا پرخوری باعث سنگدلی و قساوت قلب و تحریک شهوت می گردد.

«مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۸۰»

حدیث - ۶۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من کثر تسبیحُه و تمجیدُه و قَلَّ طعامُه و شرابُه و منامُه إشتاقَتْه الملائکة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند: هر کس زیاد تسبیح و تمجید حق کند و خوراک و نوشیدنی و خوابش اندک باشد فرشتگان مشتاق او گردند.

«تنبیه الخواطر، ص ۳۵۶»

حدیث - ۶۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله : لا تَسْبعوُا فیطفئ نور المعرفةِ من قلوبِکم.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمودند: شکم خود را از غذا سیر نکنید که نور معرفت در دل هایتان خاموش میشود.

بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۷۱

حدیث - ۶۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله : من وقیَ شرَّ لَقْلَقةٍ و قبقبةٍ و ذَبْذَبةٍ وجبتْ له الجنة .

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس از شر بد زبانی، شکم باره گی و شهوت رانی در امان بماند بهشت بر او واجب گردد.

«بحارالانوار، ج ۶۳، ص ۳۱۵»

حدیث - ۶۷

قال الامام علیعليه‌السلام : لا تجتمع الصّحةُ و النَّهَمُ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: سلامتی و شکم بارگی با هم جمع نمی شوند.

«مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۸۲»

حدیث - ۶۸

قال الامام علیعليه‌السلام : لا تَجتمعُ الفِطْنةُ و البِطْنَة.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: زیرکی و تیزهوشی با پرخوری جمع نمی شوند.

«مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۸۲»

حدیث - ۶۹

قال الامام علیعليه‌السلام : الشِّبَعُ یُکثِّر الادواء.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: پرخوری و سیری شکم، بیماری ها را زیاد می کند.

«غرر الحکم، ص ۳۷»

حدیث - ۷۰

قال الامام علیعليه‌السلام : إیّاک و البطنة فمن لزمها کثرتْ اَسقامُه و فسَدَتْ احلامُه.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: از پرخوری بپرهیز، زیرا کسی که پرخوری را عادت خود قرار دهد بیماری هایش فراوان و رؤیاهایش فاسد و ناشایست می گردد.

«غرر الحکم، ص ۹۴»

حدیث - ۷۱

قال الامام علیعليه‌السلام : المستثقل النائم تکذبُ اَحلامُه.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: کسی که با شکم سنگین بخوابد، رؤیا و خواب هایش کاذب و دروغین خواهد بود.

« غررالحکم، ص ۶۲»

حدیث - ۷۲

قال الامام علیعليه‌السلام : بئس قَرینُ الوَرَعِ الشِّبَع.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: پرخوری و سیری شکم، همدم بدی برای پارسایی است.

«غرر الحکم، ص ۱۷۰»

حدیث - ۷۳

قال امیرالمؤمنینعليه‌السلام : قال الله تعالی (فی المعراج): یا احمد اِنّ العبد اذا اَجاع بطنه و حفظ لسانه علَّمتُه الحکمة.

امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمودند: خداوند متعال (در معراج به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ) فرمودند: ای احمد! بنده اگر شکمش را گرسنه دارد و زبانش را حفظ کند به او حکمت آموزم.

«بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۲۹»

حدیث - ۷۴

قال الامام علیعليه‌السلام : اذا مَلِئَ البطنُ من المباح عَمِیَ القلبُ عن الصلاح.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هرگاه شکم از خوردنی های مباح انباشته شود، دل از دیدن خیر و صلاح نابینا گردد.

«غرر الحکم، ص ۱۶۲»

حدیث - ۷۵

قال الامام علیعليه‌السلام : قِلَّة الاکل مِنَ العَفاف و کثرتُه من الاسراف.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: کم خوری از مصادیق پاکدامنی و پرخوری از مصادیق اسراف و زیاده روی است.

«غرر الحکم، ص ۲۸۴»

حدیث - ۷۶

قال الامام علیعليه‌السلام : إیّاکم و البِطْنةَ فانّها مَقْساةٌ للقلب مکسَلَةٌ عن الصلاة، مفْسَدَةٌ للجسد.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: از پرخوری برحذر باشید، زیرا پرخوری مایه قساوت و سنگدلی، تنبلی نسبت به نماز و تباهی بدن است.

«غرر الحکم، ص ۹۸»

حدیث - ۷۷

قال الامام علیعليه‌السلام للحسن ابنهعليه‌السلام : یا بُنیَّ اَلا اُعلِّمک اَربعَ خِصالٍ تَستغنِی بها عن الطِّب فقال: بَلی یا أمیرالمؤمنین. قال: لا تَجْلِسْ علی الطعام إلاّ و أنت جائع و لا تَقُمْ عن الطعام ألاّ و أنت تَشْتَهیهِ و .

امام علیعليه‌السلام به فرزندش امام حسنعليه‌السلام فرمودند: فرزندم! آیا می خواهی چهار چیز به تو یاد دهم که به وسیله آنها از مراجعه به پزشک بی نیاز شوی؟ عرض کرد: بله یا امیرالمومنین!، حضرت فرمودند: بر سر سفره منشین مگر آنکه گرسنه باشی، در حالی که هنوز میل به غذا داری دست از غذا خوردن بکش، عمل جویدن غذا را به خوبی انجام ده و قبل از خواب، خود را از ادرار و مدفوع تخلیه نما.

«بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۱۸۷»

حدیث - ۷۸

عن الامام الرّضاعليه‌السلام قال: اَلتّینُ یَذهَبُ بِالْبَخرِ وَ یَشُدُّ الْعَظْمَ وَ یُنْبِتُ الشَّعْرَ وَ یَذْهَبُ بِالدّاءِ وَ لایَحْتاجُ مَعَهُ إلی دَواء.

امام رضاعليه‌السلام فرمودند: انجیر بوی بد دهان را برده و استخوانها را محکم و رویش موها را زیاد نموده، دردها را برطرف می کند و با وجود آن احتیاجی به دوا نیست.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۱»

حدیث - ۷۹

علی ابن محمد ابن اشیم قال: شَکَوْتُ إلَی الامام الرّضاعليه‌السلام قِلَّةَ اسْتِمْرائی الطَّعامَ فَقالعليه‌السلام : کُلْ مُحَّ البیضِ.

علی ابن محمد ابن اشیم گفت: نزد امام رضاعليه‌السلام از کمی گوارایی و لذّت نبردن از غذا شکایت نمودم. پس حضرتعليه‌السلام فرمودند: زرده تخم مرغ بخور.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۶۸»

حدیث - ۸۰

عن الامام الباقرعليه‌السلام قال: إنّا لَنَأکُلُ الثُّومَ وَ الْبَصَلَ وَ الْکُرّاثَ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: همانا ما سیر و پیاز و تره را با هم می خوریم.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۵»

حدیث - ۸۱

عن الامام الباقرعليه‌السلام قال: فِی الکُرّاثِ اَرْبَعُ خصالٍ: یَطْرُدُ الرّیحَ وَ یَطیبُ النَّکْهَةَ وَ یَقْطَعُ الْبَواسیرَ وَ هُوَ اَمانٌ مِنَ الْجُذامِ لِمَنْ اَدْمَنَ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: در تره چهار خاصیت است: بادها را دفع، بوی دهان را خوش، بواسیر را درمان و جلوی ابتلای به جذام (سرطان) را برای کسانی که به خوردن آن مداومت می کنند، می گیرد.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۵»

حدیث - ۸۲

قال الامام علیعليه‌السلام : عَلَیْکُمْ بِالْقَرْعِ فَاِنَّهُ یَزیدُ فِی الدِّماغِ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: بر شما باد به خوردن کدو که قوای دماغی و فکری را زیاد می کند.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۳۳»

حدیث - ۸۳

عن الامام علیعليه‌السلام قال: اَلْعَنّابُ یَذْهَبُ بِالْحُمّی.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: عناب تب را برطرف می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۲»

حدیث - ۸۴

عن امیرالمؤمنینعليه‌السلام قال: اَلْعَسَلُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داءٍ وَ لا داءَ فیهِ یَقِلُّ البَلْغَمَ وَ یَجْلُو الْقَلْبَ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: عسل شفای هر دردی است و هیچ درد و آسیبی در آن نیست. خوردن آن صفرا را تقلیل داده و کار قلب را آسان می سازد.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۷»

حدیث - ۸۵

قال اَمیرالْمُؤمنینعليه‌السلام : اِشْربُوا ماءَ السَّماءِ فَإنَّهُ طَهُورٌ لِلْبَدَنِ وَ یَدْفَعُ الأسْقامَ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: آب باران بیاشامید؛ زیرا که پاک کننده بدن از امراض و ناراحتی ها است.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۶۱»

حدیث - ۸۶

عن امیرالمؤمنین علیعليه‌السلام قال: اَکْلُ السَّفَرْجَلِ قُوَّةٌ لِلْقَلْبِ الضَّعیفِ وَ یطیبُ الْمِعْدَةَ وَ یَزیدُ فی قوةِ الفُؤادِ وَ یُشَجّعُ الْجَبانَ وَ یُحْسِنُ الْوَلَدَ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خورن گلابی قلب ضعیف را قوی، معده را پاکیزه، دهان را خوشبو، ترسو را شجاع و فرزندان را نیکو می گرداند.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۴۳»

حدیث - ۸۷

قال النَّبِیُّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : کُلُوا التُّفاحَ عَلَی الرّیقِ فَإنَّهُ نَصُوحُ المِعدَةِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: سیب را در حال ناشتا بخورید، زیرا معده را پاکیزه می گرداند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۷۹»

حدیث - ۸۸

عن الامام الصّادقعليه‌السلام : عَلَیْکُمْ بِالإجاصِ الْعَتیقِ قَدْ بَقِیَ نَفْعُهُ وَ ذَهَبَ قَدْرُهُ وَ کُلُوهُ مُقْشَراً فَإنَّهُ نافُعٌ لِکُلِّ مِرارٍ وَ حَرارَةٍ وَ وَهَجَ مِنْها یَهیجُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: بر شما باد به خوردن آلوی سیاه و خشک شده آن، زیرا برای هر نوع عارضه و گرمازدگی بدن، مفید و نیز هیجان آفرین است.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۱»

حدیث - ۸۹

عن الامام الصادقعليه‌السلام قال: اَلْخِلُّ یَشُدُّ الْعَقلَ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: سرکه عقل را تقویت می کند.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۱»

حدیث - ۹۰

سمعت الامام أبا عبداللهعليه‌السلام یقول فی الغبیرا: إنَّ لَحْمَهُ یُنْبِتُ اللّحْمُ و عَظْمُهُ یُنْبِتُ الْعَظْمَ وَ جِلْدُهُ یُنْبِتُ الْجِلْدَ وَ مَعَ ذلِکَ فَإنَّهُ یُسَخِّنُ الکُلْیَتَیْنِ وَ یَدَبِّغُ المِعْدَةَ وَ هُوَ اَمانٌ مِنَ الْبَواسیرِ وَ التَّقْطیرِ وَ یُقَوِّی السّاقَیْنِ وَ یَقْمَعُ عِرْقَ الْجُذامِ.

از امام صادقعليه‌السلام شنیدم که درباره سنجد می فرمودند: پوست سنجد برای پوست بدن و قسمت وسط آن برای گوشت و هسته آن برای استخوان مفید است و در عین حال کلیه ها را گرم و معده را ضدّ عفونی و باز دارنده از بواسیر و تسلسل بول است و نیز ساق پاها را تقویت و جذام را از بدن ریشه کن می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۲»

حدیث - ۹۱

عن الامام الصادقعليه‌السلام قال: اَلْهَندباءُ شِفاءٌ مِنْ ألْفِ داءٍ، وَ ما مِنْ داءٍ فی جَوْفِ الانْسانِ إلا قَمَعَهُ الْهَندباءُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: کاسنی شفای هزار درد است و هر مرضی که در درون انسان باشد آن را ریشه کن می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۴»

حدیث - ۹۲

عن الامام الصادقعليه‌السلام قال: مَنْ اَصابَهُ ضَعْفٌ فی قَلْبِهِ أوْ بَدَنِهِ فَلْیَأکُلْ لَحْمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: کسی که در قلب یا بدنش ضعفی عارض شده، گوشت گوسفند را به همراه شیر بخورد.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۶۳»

حدیث - ۹۳

عن الامام الصادقعليه‌السلام قال: اَلْجَزَرُ اَمانٌ مِنَ الْقُولَنْجِ وَ الْبَواسیرِ وَ یُعینُ عَلَی الْجِماعِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: خوردن هویج باعث مصونیت از بیمارهای قولنج و بواسیر است و قوای جنسی را کمک می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۹۲»

حدیث - ۹۴

قال النَّبِیُّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : نَزَلَ عَلَیَّ جبریلعليه‌السلام فَأمَرنی بِأکْلِ الْهَریسة لأشُدَّ ظَهْری وَ اُقَوِّیَ بِها عَلی عِبادَةِ رَبّی.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: جبرئیلعليه‌السلام بر من نازل شد و امر نمود که هریسه (حلیم) بخورم تا قدرت و نیرویم برای عبادت پروردگار افزون گردد.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۶۸»

حدیث - ۹۵

قال رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إذا اَتَیْتُمْ بِالْخُبْزِ فَابْدَؤا بِالْخُبْزِ فَسَدُّوا خِلالَ الْجُوعِ ثُمَّ کُلُوا اللَّحْمَ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: زمانی که برای شما نان آوردند، در ابتدا برای رفع گرسنگی، نان بخورید سپس گوشت تناول کنید.

«وسائل الشیعه، ج ۱۶، ح ۲»

حدیث - ۹۶

قال رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : عَلَیْکُمْ بِالزَّبیبِ فَاِنَّهُ یَکْشِفُ الْمُرَّةَ وَ یَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ یَشُدُّ العَصَبَ وَ یَذْهَبُ بِالأعْیاءِ و یُحْسِنُ الخُلْقَ و یطیبُ النَّفَسَ وَ یَذْهَبُ بِالْفَمِ وَ یَصْفَی اللَّوْنَ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: بر شما باد به خوردن مویز؛ زیرا تلخی دهان و بلغم را برطرف، اعصاب را قوی، فرسودگی و خستگی را برطرف، اخلاق را خوب، نفس را راحت، بوی بد دهان را از بین برده و رنگ پوست را طراوت می بخشد.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۳»

حدیث - ۹۷

قال النَّبِیُّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلیٍّعليه‌السلام : کُلِ الْکَرَفْسَ فَاِنَّها بَقْلَةُ الأنْبِیاءِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علیعليه‌السلام فرمودند: کرفس بخور، زیرا کرفس سبزی پیامبران است.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۷»

حدیث - ۹۸

قال رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : عَلَیْکُمْ بِالْعَدَسِ فَاِنَّهُ مُبارَکٌ مُقَدَّسٌ وَ اِنَّهُ یَرِقُّ الْقَلْبَ وَ یَکْثُرُ الدَّمْعَةَ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: بر شما باد به خوردن عدس، زیرا مبارک و بزرگ داشته شده است و به درستی که قلب را رقیق و اشک را زیاد می کند.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۳۲»

حدیث - ۹۹

قال رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : کُلُوا الزَّیْتَ وَ اَدْهِنُوا بِهِ، فَإنَّهُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: زیتون بخورید و روغن آن را به بدن بمالید، چون زیتون از درختان برگزیده و مبارک است.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۹۹»

حدیث - ۱۰۰

قال رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : کُلُوا التَّمْرَ عَلَی الرّیق فَإنَّهُ یَقْتُلُ الدُّودَ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: در حال ناشتا خرما بخورید، زیرا کرم و انگلهای (روده و معده) را می کشد.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۷۴»

حدیث - ۱۰۱

قال رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إذا دَخَلْتُمْ بِلاداً فَکُلُوا مِنْ بَصَلِها یَطْرُدُ عَنْکُمْ وَباها.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر گاه وارد شهری شدید از پیاز آن جا بخورید؛ زیرا با خوردن پیاز آن شهر از امراض عمومی آنجا در امان هستید.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۱»

حدیث - ۱۰۲

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن تَرَکَ الخَمرَ لغَیرِ اللّه سَقاهُ اللّه‌ُ مِن الرَّحیقِ الَمخْتومِ ، فقالَ علیٌّعليه‌السلام : لغَیرِ اللّه ؟! قالَ : نَعَم واللّه ، صِیانَةً لنفسهِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر که برای غیر خدا (هم که شده) شرابخواری را رها کند ، خداوند او را از شراب خالص و مُهر شده بنوشاند علیعليه‌السلام عرض کرد : برای غیر خدا ؟ فرمودند: آری ، به خدا قسم ؛ برای حفظ (سلامتی) خویش

بحار الأنوار : ۷۹ / ۱۵۰ / ۶۴ منتخب میزان الحکمة : ۱۸۶

حدیث - ۱۰۳

امام علیعليه‌السلام :

مَن شَرِبَ المُسْکِرَ لَم تُقْبَلْ صَلاتُهُ أربَعینَ یَوما ولَیلَةً

کسی که مست کننده بنوشد تا چهل شبانه‌روز نمازش پذیرفته نشود

الخصال : ۶۳۲ / ۱۰ منتخب میزان الحکمة : ۱۸۶

حدیث - ۱۰۴

امام صادقعليه‌السلام :

الاِصطِباغُ بِالخَلِّ یَقطَعُ شَهوَةَ الزِّنی

خورش ساختن سرکه ، شهوت زنا را ریشه‌کن می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۰ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۰۴

حدیث - ۱۰۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَدَعُوا العَشاءَ ولَو عَلی حَشَفَةٍ ، إنّی أخشی عَلی اُمَّتی مِن تَرکِ العَشاءِ الهَرَمَ ؛ فَإِنَّ العَشاءَ قُوَّةُ الشَّیخِ وَالشّابِّ

خوردن شام را وا مگذارید ، هر چند به خوردن دانه‌ای خرمای خشکیده باشد من بر امّت خویش ، از این ، بیم دارم که از وا گذاردن شام ، پیری (در هم شکستگی) به سراغشان آید ؛ چرا که شام ، مایه نیرومندیِ پیر و جوان است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۹۶ ، حدیث - ۱۵۷۱ عن جابر بن عبد اللّه ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۳ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۲

حدیث - ۱۰۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَعَشَّوا ولَو بِکَفٍّ مِن حَشَفٍ ؛ فَإِنَّ تَرکَ العَشاءِ مَهرَمَةٌ

شام بخورید ، هر چند به مشتی خرمای خشکیده باشد ؛ چرا که وا گذاردن شام ، مایه پیری است

سنن الترمذی ، جلد ۴ ، صفحه ۲۸۷ ، حدیث - ۱۸۵۶ ، مسند أبی یعلی ، جلد ۴ ، صفحه ۲۴۰ ، حدیث - ۴۳۳۶ ، تاریخ بغداد ، جلد ۳ ، صفحه ۳۹۶ ، حدیث - ۱۵۲۰ ، مسند الشهاب ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۹ ، حدیث - ۷۳۵ کلّها عن أنس ، کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۶ ، حدیث - ۲۸۲۸۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۲

حدیث - ۱۰۷

امام صادقعليه‌السلام :

لا تَدَعِ العَشاءَ ولَو بِثَلاثِ لُقَمٍ بِمِلحٍ

خوردن شام را وا مگذار ، هر چند به سه لقمه [نان ]با نمک باشد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۴ ، حدیث - ۱۴۴۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۵ ، حدیث - ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۲

حدیث - ۱۰۸

امام صادقعليه‌السلام :

مَن تَرَکَ العَشاءَ لَیلَةً ماتَ عِرقٌ فی جَسَدِهِ ولا یَحیا أبَداً

هر کس شام را وا گذارد ، رگی در بدن وی می‌میرد و هرگز زنده نمی‌شود

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۴ ، حدیث - ۱۴۴۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۵ ، حدیث - ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۶

حدیث - ۱۰۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن تَرَکَ العَشاءَ لَیلَةَ السَّبتِ ولَیلَةَ الأَحَدِ مُتَوالِیَتَینِ ، ذَهَبَ عَنهُ ما لا یَرجِعُ إلَیهِ أربَعینَ یَوماً

هر کس شام را در شب شنبه و شب یکشنبه ، پشت سر هم وا گذارد ، چیزی از کف او می‌رود که تا چهل روز به وی باز نمی گردد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۴ ، حدیث - ۱۴۴۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۵ ، حدیث - ۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۶

حدیث - ۱۱۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَن تَرَکَ العَشاءَ لَیلَةَ السَّبتِ ولَیلَةَ الأَحَدِ مُتَوالِیَتَینِ ، ذَهَبَت عَنهُ قُوَّتُهُ فَلَم تَرجَع إلَیهِ أربَعینَ یَوماً

هر کس شام را در شب شنبه و شب یکشنبه ، پشت سر هم وا گذارد ، نیروی وی از کف می‌رود و این نیرو تا چهل روز به وی باز نمی‌گردد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۸۹ ، حدیث - ۸ ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۹۸ ، حدیث - ۱۵۷۸ کلاهما عن جمیل بن درّاج ، بحار الأنوار ،ج ۶۶ ، صفحه ۳۴۵ ، حدیث - ۱۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۶

حدیث - ۱۱۱

امام صادقعليه‌السلام :

مَن تَرَکَ العَشاءَ نَقَصَت مِنهُ قُوَّةٌ ولا تَعودُ إلَیهِ

هر کس شام خوردن را وا گذارد ، نیرویی از او کاسته می‌شود و به او باز نمی‌گردد

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۹۸ ، حدیث - ۱۵۷۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۵ ، حدیث - ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۶

حدیث - ۱۱۲

امام صادقعليه‌السلام :

أصلُ خَرابِ البَدَنِ تَرکُ العَشاءِ

سرچشمه ویرانی تن ، وا گذاردن شام است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۸۸ ، حدیث - ۲

حدیث - ۱۱۳

امام علیعليه‌السلام :

عَشاءُ الأَنبِیاءِعليهم‌السلام بَعدَ العَتَمَةِ فَلا تَدَعوهُ ؛ فَإِنَّ تَرکَ العَشاءِ خَرابُ البَدَنِ

شام خوردن پیامبران ، پس از تاریکیِ شب بوده است آن را وا مگذارید ؛ چرا که واگذاردن آن ، ویرانی تن است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۸۸ ، حدیث - ۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۲ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۲

حدیث - ۱۱۴

امام صادقعليه‌السلام :

إذا صَلَّیتَ الفَجرَ فَکُل کِسرَةً تُطَیِّبُ بِها نَکهَتَکَ ، وتُطفِئُ بِها حَرارَتَکَ ، وتُقَوِّمُ بِها أضراسَکَ ، وتَشُدُّ بِها لِثَتَکَ ، وتَجلِبُ بِها رِزقَکَ ، وتُحَسِّنُ بِها خُلُقَکَ

چون نماز صبح را خواندی ، پاره نانی بخور تا با آن : دهان خویش را خوش‌بو سازی ، حرارت خود را فرو بنشانی ، دندان‌هایت را استوار سازی ، لثه‌ات را استحکام بخشی ، روزیِ خویش را به چنگ آوری و خوی خود را نکو سازی

الدعوات ، صفحه ۱۴۰ ، حدیث - ۳۵۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۵ ، حدیث - ۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۰

حدیث - ۱۱۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن شَرِبَ الماءَ عَلَی الرّیقِ ، انتَقَصَت قُوَّتُهُ

هر کس ناشتا آب بیاشامد ، نیرویش کاستی می‌یابد

کنز العمّال ، جلد ۱۶ ، صفحه ۸۲ ، حدیث - ۴۴۰۱۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۵۴

حدیث - ۱۱۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَشرَب فِی النُّحاسِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ السَّهلَ - یَعنِی الوَسواسَ وَالخَبالَ -

در ظرف مسین منوش ؛ چرا که «سهل» (یعنی وسواس و پریشان‌عقلی) بر جای می‌نهد

الفردوس ، جلد ۵ ، صفحه ۶۹ ، حدیث - ۷۴۸۴ عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۵۴

حدیث - ۱۱۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

شُربُ الماءِ عَلی أثَرِ الدَّسَمِ یُهَیَّجُ الدّاءَ

آشامیدن آب در پی چربی ، بیماری را برمی‌انگیزاند

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۹۸ ، حدیث - ۲۳۹۰ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۵۶ ، حدیث - ۴۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۵۲

حدیث - ۱۱۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الشُّربُ عَلی أثَرِ الدَّسَمِ داءٌ فِی البَطنِ

آشامیدن در پی چربی ، بیماری‌ای در شکم است

الفردوس ، جلد ۲ ، صفحه ۳۶۲ ، حدیث - ۳۶۱۶ عن دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۵۲

حدیث - ۱۱۹

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ تُؤذِیَهُ مَعِدَتُهُ فَلا یَشرَب عَلی طَعامِهِ ماءً حَتّی یَفرُغَ مِنهُ ، ومَن فَعَلَ ذلِکَ رَطِبَ بَدَنُهُ ، وضَعُفَ مَعِدَتُهُ ، ولَم تَأخُذِ العُروقُ قُوَّةَ الطَّعامِ ؛ لِأَنَّهُ یَصیرُ فِی المَعِدَةِ فِجّا إذا صُبَّ الماءُ عَلَی الطَّعامِ أوَّلاً فَأَوّلاً

هر کس می‌خواهد معده‌اش او را آزار ندهد ، بر روی غذا آب نخورد تا هنگامی که غذا خوردن را به پایان می‌برد هر کس چنین کند ، بدنش به رطوبت می‌گراید ، معده‌اش ضعیف می‌شود و رگ‌هایش نیروی غذا را به خود نمی‌گیرند ؛ زیرا اگر پشت سر هم روی غذا آب ریخته شود ، آن غذا در معده نارس و بدگوارش می‌گردد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۳ نحوه دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۵۰

حدیث - ۱۲۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

زَیِّنوا مَوائِدَکُم بِالبَقلِ ؛ فَإِنَّها مَطرَدَةٌ لِلشَّیاطینِ مَعَ التَّسمِیَةِ

سفره‌هایتان را به سبزی آذین کنید ؛ زیرا آن ، همراه با گفتن بسم اللّه ، شیطان را می‌راند

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۴۶ ، حدیث - ۴۰۷۸۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۲

حدیث - ۱۲۱

امام علیعليه‌السلام :

الأَلوانُ یُعَظِّمنَ البَطنَ ویُخَدِّرنَ الأَلیَتَینِ

غذاهای رنگارنگ ، شکم را بزرگ و سرین را سست می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۷ ، حدیث - ۸ عن السکونی عن الإمام الصادقعليه‌السلام ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۵ ، حدیث - ۱۴۵۳ عن السکونی عن الإمام الصادق عن آبائه عنهعليهم‌السلام ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۸۴ ، حدیث - ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۴

حدیث - ۱۲۲

امام صادقعليه‌السلام :

لَیْسَ شَیْءٌ أضَرَّ لِقَلْبِ المُؤْمِنِ مِنْ کَثْرَةِ الأکْلِ ، وَهِیَ مُورِثَةٌ لِشَیْئَیْنِ : قَسْوَةِ القَلْبِ ، وَهَیَجَانِ الشَّهْوَةِ

برای قلب مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست پرخوری موجب دو چیز می‌شود : سنگدلی و تحریک شهوت

مستدرک الوسائل : ۱۲ / ۹۴ / ۱۳۶۱۵ منتخب میزان الحکمة : ۲۲

حدیث - ۱۲۳

امام علیعليه‌السلام :

کَثرَةُ الأَکلِ تُذفِرُ

بسیار خوردن ، گندبویی می‌آورد

غرر الحکم ، حدیث - ۷۱۲۱ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۹۰ ، حدیث - ۶۶۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۱۲۴

امام علیعليه‌السلام :

کُلُّ داءٍ مِنَ التُّخَمَةِ ما خَلاَ الحُمّی ؛ فَإِنَّها تَرِدُ وُروداً

هر بیماری‌ای از پُرخوری است ، مگر تب ، که ناگاه به بدن درمی‌آید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۶۹ ، حدیث - ۸ ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۳۲ ، حدیث - ۱۷۱۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۳۶ ، حدیث - ۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۱۲۵

امام علیعليه‌السلام :

مَن کَثُرَ أکلُهُ قَلَّت صِحَّتُهُ ، وثَقُلَت عَلی نَفسِهِ مُؤنَتُهُ

هر کس خوردنش بسیار شود ، تن‌درستی‌اش کاهش می‌یابد و هزینه‌اش بر وی سنگین می‌گردد

غرر الحکم ، حدیث - ۸۹۰۳ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۴۳۴ ، حدیث - ۷۵۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۱۲۶

امام علیعليه‌السلام :

لا صِحَّةَ مَعَ النَّهَمِ

با پُرخوری ، تن‌درستی‌ای نخواهد بود

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۸ ، حدیث - ۵۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۱۲۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أفضَلُکُم مَنزِلَةً عندَ اللّه تعالی أطوَلُکُم جُوعا وتَفَکُّرا ، وأبغَضُکُم إلَی اللّه تعالی کُلُّ نَؤومٍ وأکُولٍ وشَروبٍ

بلند پایه‌ترین شما نزد خداوند متعال کسی است که مدتهای طولانی‌تری گرسنگی بکشد و به تفکّر بپردازد و منفورترین شما نزد خداوند متعال هر آن کسی است ، که پرخواب و پرخور و پرنوش باشد

تنبیه الخواطر : ۱/۱۰۰ منتخب میزان الحکمة : ۴۴۸

حدیث - ۱۲۸

امام صادقعليه‌السلام :

إنَّما بُنِیَ الجَسَدُ عَلَی الخُبزِ

تن ، بر نان ، استوار شده است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۸۶ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۲۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أذیبوا طَعامَکُم بِذِکرِ اللّه وَالصَّلاةِ ، ولا تَناموا عَلَیهِ فَتَقسُوَ قُلوبُکُم؛

غذایتان را با یاد خدا و نماز، ذوب (هضم) کنید و بر آن مخوابید ، که دل‌هایتان سخت می‌شود

المعجم الأوسط ، جلد ۵ ، صفحه ۱۶۳ ، حدیث - ۴۹۵۲ ، شعب الإیمان ، جلد ۵ ، صفحه ۱۲۴ ، حدیث - ۶۰۴۴ کلاهما عن عائشة ، کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۴۵ ، حدیث - ۴۰۷۷۳ ؛ الدعوات ، صفحه ۷۶ ، حدیث - ۱۷۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۱۲ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۰۴

حدیث - ۱۳۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کَبُرَ مَقتاً عِندَ اللّه الأَکلُ مِن غَیرِ جوعٍ ، وَالنّومُ مِن غَیرِ سَهَرٍ

خوردن بدون گرسنگی و خوابیدن بدون بیداری کشیدن [و احساس نیاز به خواب] ، نزد خداوند ، گناهی سهمگین است

الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۳۰۶ ، حدیث - ۴۹۲۰ عن عبد اللّه بن عمرو ، کنز العمّال ، جلد ۱۶ ، صفحه ۸۰ ، حدیث - ۴۴۰۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۸۴

حدیث - ۱۳۱

امام رضاعليه‌السلام :

إذَا اکتَهَلَ الرَّجُلُ فَلا یَدَعُ أن یَأکُلَ بِاللَّیلِ شَیئاً ؛ فَإِنَّهُ أهدی لِلنَّومِ وأطیَبُ لِلنَّکهَةِ ؛

مباد که مرد ، هنگامی که میان‌سال می‌شود ، خوردنِ چیزی را در هر شب ، وا گذارد ؛ زیرا این کار ، سبب خواب آرام‌تر و بوی خوش‌تر دهان است

بحار الأنوار ،ج ۶۶ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۱۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۶

حدیث - ۱۳۲

امام صادقعليه‌السلام :

لا خَیرَ لِمَن دَخَلَ فِی السِّنِّ أن یَبیتَ خَفیفاً ، بَل یَبیتُ مُمتَلِئاً خَیرٌ لَهُ ؛

برای کسی که پا به سن نهاده ، خوب نیست با شکمِ سبُک بخوابد ؛ بلکه اگر با شکمِ پُر بخوابد ، برایش بهتر است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۸۹ ، حدیث - ۶ ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۹۸ ، حدیث - ۱۵۷۶ کلاهما عن الولید بن صبیح ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۱۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۶۲

حدیث - ۱۳۳

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لأبی ذَرٍّ وهُو یَعِظُهُ: لا تَأکُل طَعامَ الفاسِقِینَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در اندرز بــه ابوذر: از غذای مردمان فاسق تناول مکن

بحار الأنوار : ۷۷ / ۸۴ / ۳

حدیث - ۱۳۴

الإمام الرضاعليه‌السلام

فی ذِکرِ الجِماعِ وآدابِهِ: ثُمَّ اغتَسِل وَاشرَب مِن ساعَتِکَ شَیئاً مِنَ المومِیائیِّ بِشَرابِ العَسَلِ أو بِعَسَلٍ مَنزوعِ الرَّغوَةِ ؛ فَإِنَّهُ یَرُدُّ مِنَ الماءِ مِثلَ الَّذی خَرَجَ مِنکَ

امام رضاعليه‌السلام

درباره آمیزش و آداب آن: پس ، غسل کن و همان دم ، قدری مومیایی با شربت عسل یا با عسلی که کف آن را برداشته باشند ، بخور ؛ زیرا این کار ، همانند آن آبی را که از تو بیرون رفته است ، به تو باز می‌گردانَد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۷ نقلاً عن طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، وکذا فی بعض نسخ الکتاب ، ولکنّه سقطت من الطبعة التی بأیدینا دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۲۸

حدیث - ۱۳۵

امام هادیعليه‌السلام :

اَلسَّهَرُ اَلَذُّ لِلْمَنامِ وَالْجُوعُ یَزیدُ فی طِیبِ الطَّعامِ؛

شب بیداری، خواب را لذت بخش‌تر و گرسنگی، خوراک را گواراتر می‌کند.

أعلام الدین، ص ۳۱۱

حدیث - ۱۳۶

امام رضاعليه‌السلام :

طَعمُ الْماءِ طَعمُ الْحَیاةِ؛

مزه آب، مزه زندگی است.

بحارالأنوار، ج ۴۹، ص ۹۹

حدیث - ۱۳۷

قال رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ الحَلالَ ، قامَ عَلی رَأسِهِ مَلَکٌ یَستَغفِرُ لَهُ حَتّی یَفرُغَ مِن أکلِهِ؛

هر که غذای حلال بخورَد ، فرشته ای بالای سرش می ایستد و تا آن گاه که از خوردن فراغت یابد ، برای او طلب آمرزش می کند

بحار الأنوار ج ۶۶ ص ۳۱۴ ح ۶

حدیث - ۱۳۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

نَحْنُ قَوْمٌ لا نَأکُلُ حَتّی نَجوعَ وَ اِذا اَکَلْنا لا نَشْبَعُ؛

ما قومی هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمی‌خوریم و تا سیر نشده‌ایم دست از غذا می‌کشیم.

سنن النبی، ص ۲۲۶

حدیث - ۱۳۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

أَکلُ السَّفَر جَلِ قُوَّةٌ لِلقَلبِ الضَّعیفِ وَهُوَ یُطَیِّبُ المِعدَةَ وَیُذَکِّی الفُؤادَ وَیُشَجَّعُ الجَبانَ وَیُحَسِّنُ الوَلَدَ؛

خوردن به، قلب ضعیف را قوی، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا می‌کند.

تحف العقول، ص‌۱۰۱

حدیث - ۱۴۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا فِطنَةَ مَعَ بِطنَةِ ؛

با شکمبارگی هوشمندی به بار نمی‌آید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث ۱۰۵۲۸

حدیث - ۱۴۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن کَظَّتهُ البِطنَةُ حَجَبَتهُ عَنِ الفِطنَةِ ؛

هر که در رنج و زحمتِ پُرخوری افتد ، از دانایی و هوشیاری باز می‌ماند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۴۵۹

حدیث - ۱۴۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لَذَّةُ الکِرامِ فِی الإطعامِ، وَلَذَّةُ اللِّئامِ فِی الطَّعامِ ؛

لذّت کریمان در خورانیدن ، و لذّت فرومایگان در خوردن است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۶۳۸

حدیث - ۱۴۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کَیفَ تَصفُو فِکرَةُ مَن یَستَدیِمُ الشِّبَعَ؟! ؛

چگونه بسامان می‌شود اندیشه کسی که همیشه سیر است؟!

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۹۷۵

حدیث - ۱۴۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إذا أرادَ اللّه‌ُ سُبحانَهُ صَلاحَ عَبدٍ ألهَمَهُ قِلَّةَ الکَلامِ وَ قِلَّةَ الطَّعامِ وَ قِلَّةَ المَنامِ؛

هرگاه خداوند صلاح بنده‌ای را بخواهد ، کم‌گویی ، کم‌خوری و کم‌خوابی را در دلش می‌اندازد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۱۱۷

حدیث - ۱۴۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إیّاکُم وَ البِطنَةَ فَإنَّها مَقساةٌ لِلقَلبِ مَکسَلَةٌ عَنِ الصَّلاةِ وَ مَفسَدَةٌ لِلجَسَدِ ؛

زنهار از پُریِ شکم ؛ زیرا موجب سختْ‌دلی ، کاهلی در نماز و تباهی بدن می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۷۴۲

حدیث - ۱۴۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إدمانُ الشَّبَعِ یُورِثُ أنواعَ الوَجَعِ ؛

پیوسته پُر بودن شکم ، دردهای گوناگون در پی دارد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۳۶۳

حدیث - ۱۴۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التّینَ الرَّطبَ وَالیابِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الجِماعِ ، ویَقطَعُ البَواسیرَ ، ویَنفَعُ مِنَ النِّقرِسِ والإبرِدَةِ ؛

انجیر تازه و خشک بخورید؛ چرا که بر قدرت همبستری می‌افزاید، بواسیر را ریشه کن می‌کند و برای درمان نِقرِس و سردیِ مزاج، سودمند است

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۶ ، حدیث - ۶

حدیث - ۱۴۸

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ التّینِ یُلَیِّنُ السُّدَدَ وهُوَ نافِعٌ لِرِیاحِ القولَنجِ ، فَأَکثِروا مِنهُ بِالنَّهارِ ، وکُلوهُ بِاللَّیلِ ، ولا تُکثِروا مِنهُ؛

خوردن انجیر ، انسدادها را نرم می‌کند و برای بادهای قولنج، سودمند است. در روز ، از آن فراوان بخورید و آن را در شب هم بخورید؛ امّا فراوان، نه.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۶ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۴۹

امام رضاعليه‌السلام :

التّینُ یَذهَبُ بِالبَخَرِ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویَذهَبُ بِالدّاءِ حَتّی لا یُحتاجَ مَعَهُ إلی دَواءٍ ؛

انجیر، بوی بد دهان را می‌برد، استخوان‌ها را استحکام می‌بخشد، درد را می‌برد و با وجود آن، دیگر به دارویی نیاز نیست

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۶ ، حدیث - ۱۲۵۲

حدیث - ۱۵۰

کُلُوا البَصَلَ ؛ فَإِنَّ فیهِ ثَلاثَ خِصالٍ : یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَشُدُّ اللِّثَةَ ، ویَزیدُ فِی الماءِ وَالجِماعِ ؛

پیاز بخورید؛ چرا که سه ویژگی دارد : بوی دهان را خوش می‌سازد ، لثه را استحکام می‌بخشد و آب و توان آمیزش را افزون می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۴ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۵۱

امام صادقعليه‌السلام :

البَصَلُ یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَشُدُّ الظَّهرَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ؛

پیاز ، دهان را خوش‌بو می‌کند ، پشت را قوی می‌سازد و پوست را نرمی می‌دهد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۴ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۵۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا دَخَلتُم بَلدَةً وَبیئاً فَخِفتُم وَباءَها ، فَعَلَیکُم بِبَصَلِها ؛ فَإِنَّهُ یُجلِی البَصَرَ ، ویُنَقِّی الشَّعرَ ، ویَزیدُ فی ماءِ الصُّلبِ ، ویَزیدُ فِی الخُطی ، ویَذهَبُ بِالحَمَاَ وهُوَ السَّوادُ فِی الوَجهِ وَالإِعیاءِ أیضاً ؛

هر گاه وارد آبادی وبا زده‌ای شدید و از وبای آن ترسیدید، از پیاز آن جا بخورید ؛ زیرا که آن ، چشم را جلا می‌دهد ، مو را پاکیزه می‌گرداند ، آب کمر را زیاد می‌کند ، گام‌ها را سرعت می‌بخشد ، تیرگی چهره را می‌بَرَد و خستگی را نیز می‌زداید

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۵۲ ، حدیث - ۲۱

حدیث - ۱۵۳

امام صادقعليه‌السلام :

الکُمَّثری یَدبَغُ المَعِدَةَ ویُقَوّیها ، هُوَ وَالسَّفَرجَلُ سَواءٌ ، وهُوَ عَلَی الشِّبَعِ أنفَعُ مِنهُ عَلَی الرِّیقِ ، ومَن أصابَهُ طَخاءٌ فَلیَأکُلهُ - یَعنی عَلَی الطَّعامِ - ؛

گلابی، معده را می‌پالاید و تقویت می‌کند و با بِهْ ، همگون است. خوردنش روی غذا سودمندتر است تا چاشت‌ناخورده هر کس هم که احساس سنگینی می‌کند، از آن [بر روی غذا] بخورد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۹ ، حدیث - ۱۲۶۶

حدیث - ۱۵۴

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا الکُمَّثری ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو القَلبَ ، ویُسَکِّنُ أوجاعَ الجَوفِ بِإِذنِ‌اللّه‌ِ تَعالی؛

گلابی بخورید ، که به اذن خداوند متعال ، دل را جلا می‌دهد و دردهای درون را تسکین می‌بخشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۸ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۵۵

امام علیعليه‌السلام :

الکُمَّثری یَجلُو القَلبَ ، ویُسَکِّنُ أوجاعَ الجَوفِ ؛

گلابی ، قلب را جلا می‌دهد و دردهای درون را تسکین می‌بخشد

الخصال ، صفحه ۶۳۲ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۵۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الکُمَّثری یُحیِی القَلبَ ؛

گلابی ، قلب را زنده می‌سازد

مستدرک الوسائل ، جلد ۱۶ ، صفحه ۴۰۵ ، حدیث - ۲۰۳۴۵

حدیث - ۱۵۷

امام صادقعليه‌السلام :

کُلِ الفُجلَ ؛ فَإِنَّ فیهِ ثَلاثَ خِصالٍ : وَرَقُهُ یَطرُدُ الرِّیاحَ ، ولُبُّهُ یُسَربِلُ البَولَ ، وأصلُهُ یَقطَعُ البَلغَمَ ؛

تُرُب بخور ؛ چرا که در آن ، سه ویژگی است : برگش بادها را دور می‌کند ، قسمت میانی‌اش پیشاب را جامه می شود و بیخش بلغم را از میان می‌بَرَد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۱ ، حدیث - ۱ ،

حدیث - ۱۵۸

امام صادقعليه‌السلام :

الإِجّاصُ عَلَی الرِّیقِ ؛ یُسَکِّنُ المِرارَ ، إلاّ أنَّهُ یُهَیِّجُ الرِّیاحَ ؛

آلو در حالت ناشتا تلخه را فرو می‌نشاند، هر چند که بادها را نیز تحریک می‌کند

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۳۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۹

حدیث - ۱۵۹

امام صادقعليه‌السلام :

ما مِن أحَدٍ إلاّ وفیهِ عِرقٌ مِنَ الجُذامِ ، فَکُلُوا الشَّلجَمَ فی زَمانِهِ یَذهَب بِهِ عَنکُم

هیچ کس نیست، مگر این که در او رگی از جذام وجود دارد. شلغم را در فصل آن بخورید تا این رگ را از شما ببَرد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۲۰

حدیث - ۱۶۰

امام صادقعليه‌السلام

فی ذِکرِ خَواصِّ البِطّیخِ: یُذیبُ الحَصی فِی المَثانَةِ ؛

درباره ویژگی‌های خربزه: سنگ را در مثانه ، ذوب می‌کند

الخصال ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳۶

حدیث - ۱۶۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَفَکَّهوا بِالبِطّیخِ ؛ فَإِنَّها فاکِهَةُ الجَنَّةِ ، وفیها ألفُ بَرَکَةٍ وألفُ رَحمَةٍ ، وأکلُها شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ؛

نیاز خود به میوه را با خربزه برآورید ؛ چرا که میوه بهشت است ، در آن ، هزار برکت و هزار رحمت است و خوردنش شفای هر درد است

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص۸ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۲۹۶

حدیث - ۱۶۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالبِطّیخِ ؛ فَإِنَّ فیهِ عَشرَ خِصالٍ : هُوَ طَعامٌ ، وشَرابٌ ، واُشنانٌ ، ورَیحانٌ ، ویَغسِلُ المَثانَةَ ، ویَغسِلُ البَطنَ ، ویُکثِرُ ماءَ الظَّهرِ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ ، ویَقطَعُ البُرودَةَ ، ویُنَقِّی البَشَرَةَ ؛

بر شما باد خوردن خربزه؛ چرا که در آن، ده ویژگی است: غذاست، آب است، شستشو دهنده است ، خوش‌بو کننده است، مثانه را می‌شوید، شکم را می‌شوید، آب کمر را فراوان می‌سازد، بر نیروی همبستری می‌افزاید، سردی مزاج را از میان می‌بَرَد، و پوست را تمیز می‌کند.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص ۸ و بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۲۹۷

حدیث - ۱۶۳

امام صادقعليه‌السلام :

أکثِروا مِنَ الباذَنجانِ عِندَ جِدادِ النَّخلِ ؛ فَإِنَّهُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ، ویَزیدُ فی بَهاءِ الوَجهِ ، ویُلَیِّنُ العُروقَ ، ویَزیدُ فی ماءِ الصُّلبِ؛

در هنگام خرماچینی ، فراوان بادنجان (بادمجان) بخورید؛ چرا که شفای هر درد است ، بر روشنیِ چهره می‌افزاید ، رگ‌ها را نرم می‌کند و آب کمر (نیروی جنسی) را افزون می‌سازد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۹۸ ، حدیث - ۱۳۵۵

حدیث - ۱۶۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا طَبَختُم فَأَکثِرُوا القَرعَ ؛ فَإِنَّهُ یَسُرُّ قَلبَ الحَزینِ

اگر خواستید چیزی بپزید ، از کدو زیاد بهره بجویید؛ چرا که دلِ اندوهگین را شاد می‌کند

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۳ ، حدیث - ۱۲۸۵

حدیث - ۱۶۵

کُلُوا الیَقطینَ فَلَو عَلِمَ اللّه‌ُ أنَّ شَجَرَةً أخَفُّ مِن هذِهِ لَأَنبَتَها عَلی أخی یونُسَعليه‌السلام

إذَا اتَّخَذَ أحَدُکُم مَرَقا فَلیُکثِر فیهِ مِنَ الدُّبّاءِ ، فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الدِّماغِ وفِی العَقلِ ؛

کدو بخورید، که اگر خداوند می‌دانست درختی سبُک‌تر از این وجود دارد ، آن را برای برادرم یونس می‌رویانْد.

هرگاه کسی از شما خورشی می‌سازد ، در آن کدوی بسیار بریزد ؛ چرا که آن مغز و عقل را می‌افزاید.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۳ ، حدیث - ۱۲۸۳

حدیث - ۱۶۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالقَرعِ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی العَقلِ ، ویُکَبِّرُ الدِّماغَ ؛

بر شما باد کدو؛ چرا که عقل را افزون سازد و مغز را بزرگ می‌کند.

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۴ ، حدیث - ۲۸۲۷۶

حدیث - ۱۶۷

امام صادقعليه‌السلام :

شَکا نَبیٌّ مِن الأنبیاءِ إلی اللّه الغَمَّ ، فأمَرهُ بأکْلِ العِنَبِ ؛

یـکـی از پـیامبران از غـم و اندوه به درگاه خداوند شکوه کرد ؛ خداوند به او دستور داد انگور تناول کند

المحاسن : ۲ / ۳۶۲ / ۲۲۶۲

حدیث - ۱۶۸

امام صادقعليه‌السلام :

أکلُ الجَزَرِ یُسَخِّنُ الکُلیَتَینِ ، ویُقیمُ الذَّکَرَ ؛

خوردن زردک ، کلیه‌ها را گرم می‌کند و آلت را راست می‌گرداند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۲ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۶۹

امام صادقعليه‌السلام :

الجَزَرُ أمانٌ مِنَ القولَنجِ وَالبَواسیرِ ، ویُعینُ عَلَی الجِماعِ ؛

زردک، مایه ایمنی از قولنج و بواسیر است و توانِ نزدیکی را تقویت می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۲ ، حدیث - ۲

حدیث - ۱۷۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا أکَلتُمُ القِثّاءَ فَکُلوهُ مِن أسفَلِهِ ؛

به هنگام خوردنِ خیار ، آن را از ته بخورید

الفردوس ، جلد ۱ ، صفحه ۲۷۴ ، حدیث - ۱۰۶۹

حدیث - ۱۷۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالقِثّاءِ ؛ فَإِنَّ اللّه‌َ تَعالی جَعَلَ فیهِ الشِّفاءَ مِن کُلِّ داءٍ؛

بر شما باد خیار ؛ چرا که خداوند متعال ، درمان هر دردی را در آن نهاده است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۵ ، حدیث - ۲۸۲۸۱

حدیث - ۱۷۲

امام صادقعليه‌السلام :

أکلُ البِطّیخِ عَلَی الرِّیقِ یورِثُ الفالِجَ ؛

خوردن خربزه در ناشتا ، سست‌اندامی می‌آورد

الخصال ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳۶ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ،

حدیث - ۱۷۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما مِنِ امرَأَةٍ حامِلَةٍ أکَلَتِ البِطّیخَ ، إلاّ یَکونُ مَولودُها حَسَنَ الوَجهِ وَالخُلُقِ ؛

هیچ زن بارداری نیست که خربزه بخورد ، مگر این که نوزادش خوش‌چهره و خوش‌خوی خواهد شد

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص۱۰ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۲۹۹

حدیث - ۱۷۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

البِطّیخُ قَبلَ الطَّعامِ یَغسِلُ البَطنَ غَسلاً ، ویَذهَبُ بِالدّاءِ أصلاً ؛

خربزه پیش از غذا ، شکم را کاملاً می‌شوید و بیماری را از ریشه می‌کَند

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۶ ، حدیث - ۲۸۲۸۷

حدیث - ۱۷۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التّینَ الرَّطبَ وَالیابِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الجِماعِ ، ویَقطَعُ البَواسیرَ ، ویَنفَعُ مِنَ النِّقرِسِ والإبرِدَةِ ؛

انجیر ، تازه و خشک ، بخورید ؛ چرا که بر قدرت همبستری می‌افزاید ، بواسیر را ریشه کن می‌کند و برای درمان نِقرِس و سردیِ مزاج ، سودمند است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۷ ، حدیث - ۱۲۵۴

حدیث - ۱۷۶

امام صادقعليه‌السلام :

أکلُ الباقِلّی یُمَخِّخُ السّاقَینِ ، ویَزیدُ فِی الدِّماغِ ، ویُوَلِّدُ الدَّمَ الطَّرِیَّ ؛

خوردن باقلا ، استخوان‌های ساق را تراکم درونی می‌دهد ، توانِ مغز را افزون می‌سازد و خون تازه تولید می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۷۷

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا الباقِلّی بِقِشرِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَدبَغُ المَعِدَةَ؛

باقلا را با پوستش بخورید ؛ چرا که معده را پاک می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۷۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ فولَةً بِقِشرِها ، أخرَجَ اللّه‌ُ عز و جل مِنهُ مِنَ الدّاءِ مِثلَها ؛

هر کس یک دانه باقلا را با پوست آن بخورد ، خداوند عز و جل به همان اندازه ، بیماری را از درون او بیرون می‌برد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۹۷ ، حدیث - ۱۳۴۶

حدیث - ۱۷۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا السَّفَرجَلَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الذِّهنِ ؛

بِه بخورید؛ چرا که ذهن را افزون می‌کند.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۴ ، حدیث - ۱۲۴۳

حدیث - ۱۸۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا السَّفَرجَلَ وتَهادَوه بَینَکُم ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ المَوَدَّةَ فِی القَلبِ ؛

بِهْ بخورید و به همدیگر هدیه دهید؛ چرا که چشم را جلا می‌دهد و دوستی را در دل می‌رویانَد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۶ ، حدیث - ۳۷

حدیث - ۱۸۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أکلُ السَّفَرجَلِ یُذهِبُ ظُلمَةَ البَصَرِ؛

خوردن بِهْ، تیرگی چشم را از میان می‌بَرَد

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۶

حدیث - ۱۸۲

امام صادقعليه‌السلام :

عَلَیکَ بِأَکلِ السَّفَرجَلِ الحُلوِ مَعَ حَبِّهِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی الضَّعفَ ، ویُطَیِّبُ المَعِدَةَ ، ویُزَکِّی المَعِدَةَ ؛

بر تو باد خوردن بِه شیرین با دانه‌هایش ؛ چرا که قلب ضعیف را تقویت می‌کند ، معده را می‌پالاید و معده را پاک می‌سازد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۶ ، حدیث - ۳۶

حدیث - ۱۸۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا السَّفَرجَلَ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو الفُؤادَ وما بَعَثَ اللّه‌ُ نَبِیّا إلاّ أطعَمَهُ مِن سَفَرجَلِ الجَنَّةِ ، فَیَزیدُ فیهِ قُوَّةَ أربَعینَ رَجُلاً ؛

بِهْ بخورید که دل را جلا می‌دهد خداوند ، هیچ پیامبری را برنگزیده ، مگر این که از بِهِ بهشت به او خورانده و نیروی چهل مرد را به او افزوده است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۳ ، حدیث - ۱۲۴۲

حدیث - ۱۸۴

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ السَّفَرجَلِ یَزیدُ فی قُوَّةِ الرَّجُلِ ویَذهَبُ بِضَعفِهِ ؛

خوردن بِهْ ، بر نیروی مرد می‌افزاید و سستیِ او را می‌برد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۵ ، حدیث - ۳۵

حدیث - ۱۸۵

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ السَفَرجَلِ قُوَّةٌ لِلقَلبِ الضَّعیفِ ، ویُطَیِّبُ المَعِدَةَ ، ویَزیدُ فی قُوَّهِ‌الفُؤادِ ، ویُشَجِّعُ الجَبانَ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ؛

خوردن بِهْ ، نیرویی برای قلبی است که ضعیف شده باشد ، معده را پاک می‌کند ، بر توانِ دل می‌افزاید ، ترسو را دلیر می‌کند و فرزند را نکو می‌سازد

الخصال ، صفحه ۶۱۲ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۸۶

امام باقرعليه‌السلام :

السَفَرجَلُ یَذهَبُ بِهَمِّ الحَزینِ؛

به، اندوه اندوهگین را از میان می‌برد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۶ ، حدیث - ۳۷

حدیث - ۱۸۷

عن طلحة بن زید عن الإمام الصادقعليه‌السلام :

إنَّ فِی السَّفَرجَلِ خَصلَةً لَیسَت فی سائِرِ الفَواکِهِ

قُلتُ : وما ذاکَ یَابنَ رَسولِ اللّه‌ِ؟

قالَ : یُشَجِّعُ الجَبانَ ، هذا وَاللّه‌ِ مِن عِلمِ الأَنبِیاءِ - صَلَواتُ اللّه‌ِ عَلَیهِم أجمَعینَ - ؛

به نقل از طلحة بن زید: امام صادقعليه‌السلام فرمودند: در بِهْ ، ویژگی‌ای است که در دیگر میوه‌ها نیست.

پرسیدم: ای پسر پیامبر خدا ! آن چیست؟

فرمودند: ترسو را دلیر می‌کند به خداوند سوگند، این ، از دانش پیامبران که درودهای خداوند بر تمامی آنان باد - است

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، ص۱۳۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۶ ، حدیث - ۳۶

حدیث - ۱۸۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا السَّفَرجَلَ عَلَی الرِّیقِ ؛ فَإِنَّهُ یُذهِبُ وَغَرَ الصَّدرِ؛

ناشتا بِهْ بخورید ؛ چرا که حرارت سینه را از میان می‌برد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۰ ، حدیث - ۲۸۲۵۹

حدیث - ۱۸۹

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ سَفَرجَلَةً عَلَی الرِّیقِ ، طابَ ماؤُهُ ، وحَسُنَ وَلَدُهُ؛

هر کس ناشتا یک بِهْ بخورد، نطفه‌اش پاکیزه می‌شود و فرزندش نیکو می‌گردد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۷ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۹۰

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا الاُترُجَّ بَعدَ الطَّعامِ ؛ فَإِنَّ آلَ مُحَمَّدٍعليهم‌السلام یَفعَلونَ ذلِکَ ؛

تُرُنج را پس از غذا بخورید ؛ چرا که خاندان محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم چنین می‌کنند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۹۱

امام رضاعليه‌السلام :

أکلُ الاُترُجِّ بِاللَّیلِ ، یَقلِبُ العَینَ ، ویورِثُ الحَوَلَ ؛

خوردن تُرُنج در شب ، چشم را برمی‌گرداند و کژچشمی به جای می‌گذارد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۷ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۱۹۲

امام رضاعليه‌السلام :

الخُبزُ الیابِسُ یَهضِمُ الاُترُجَّ ؛

نان خشک ، تُرُنج را هضم می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۰ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۹۳

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا الرُّمّانَ المُزَّ بِشَحمِهِ ؛ فَإِنَّهُ دِباغٌ لِلمَعِدَةِ ؛

انار مَلَس را با پیه آن بخورید؛ چرا که معده را پاک می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۴ ، حدیث - ۱۳

حدیث - ۱۹۴

امام رضاعليه‌السلام :

مُصَّ مِنَ الرُّمّانِ الإِملیسِیَّ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی النَّفسَ ، ویُحیِی الدَّمَ؛

آب انار مَلَس بِمَک ؛ زیرا انسان را قوی می‌کند و خون را زنده می‌سازد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۰

حدیث - ۱۹۵

عَلَیکُم بِالرُّمّانِ الحُلوِ فَکُلوهُ ؛ فَإِنَّهُ لَیسَت مِن حَبَّةٍ تَقَعُ فی مَعِدَةِ مُؤمِنٍ إلاّ أبادَت داءً ، وأطفَأَت شَیطانَ الوَسوَسَهِ عَنهُ؛

بر شما باد انار شیرین آن را بخورید ؛ چرا که هیچ دانه‌ای از آن به معده مؤمنی در نمی‌آید ، مگر این که بیماری‌ای از آن ریشه‌کن می‌کند و شیطانِ وسوسه را از او دور می‌سازد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۴ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۹۶

امام صادقعليه‌السلام :

أربَعَةٌ یَعدِلنَ الطَّبائِعَ : الرُّمّانُ السّورانِیُّ ، والبُسرُ المَطبوخُ ، وَالبَنَفسَجُ ، وَالهِندَباءُ ؛

چهار چیز ، طبع را اعتدال می‌بخشد : انار سورانی ، خرمای نارس پخته‌شده ، بنفشه ، و کاسنی

الخصال ، صفحه ۲۴۹ ، حدیث - ۱۱۳

حدیث - ۱۹۷

امام عسکریعليه‌السلام :

کُلِ الرُّمّانَ بَعدَ الحِجامَةِ رُمّانا حُلوا ؛ فَإِنَّهُ یُسَکِّنُ الدَّمَ ، ویُصَفِّی الدَّمَ فِی الجَوفِ؛

پس از حجامت، انار بخور، اناری شیرین؛ چرا که خون را فرو می‌نشاند و خون را در درون، تصفیه می‌کند

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۹ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث - ۵۲

حدیث - ۱۹۸

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا الرُّمّانَ بِشَحمِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَدبَغُ المَعِدَةَ ، ویَزیدُ فِی الذِّهنِ ؛

انار را با پیه آن بخورید؛ چرا که معده را می‌پالاید و ذهن را افزون می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۴ ، حدیث - ۱۲

حدیث - ۱۹۹

امام علیعليه‌السلام :

کُلُوا الرُّمّانَ بِشَحمِهِ ؛ فَإِنَّهُ دِباغُ المَعِدَةِ ، وما مِن حَبَّةٍ استَقَرَّت فی مَعِدَةِ امرِئٍ مُسلِمٍ إلاّ أنارَتها ونَفَتِ الشَّیطانَ وَالوَسوَسَةَ عَنها أربَعینَ صَباحاً ؛

انار را با پیه آن بخورید؛ چرا که معده را پاک می‌کند و هیچ دانه‌ای [از انار] در معده انسانی مسلمان ، جای نمی‌گیرد ، مگر این که آن را روشن می‌سازد و تا چهل پگاه ، شیطان و وسوسه را از آن دور می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۵۶ ، حدیث - ۸

حدیث - ۲۰۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الرُّمّانَ بِقِشرِهِ ؛ فَإِنَّهُ دِباغُ البَطنِ؛

انار را با پیه آن بخورید؛ چرا که شست‌وشو دهنده معده است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۵۶ ، حدیث - ۲۲۳۶

حدیث - ۲۰۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا السَّفَرجَلَ وتَهادَوه بَینَکُم ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ المَوَدَّةَ فِی القَلبِ؛

بهْ بخورید و به همدیگر هدیه دهید؛ چرا که چشم را جلا می‌دهد و دوستی را در دل می‌رویانَد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۲ ، حدیث - ۱۲۳۰

حدیث - ۲۰۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

فی خَواصِّ التَّمرِ البَرنِیِّ: هذا جَبرَئیلُ یُخبِرُنی أنَّ فی تَمرَتِکُم هذِهِ تِسعَ خِصالٍ : . وتَزیدُ فِی السَّمعِ وَالبَصَرِ . .؛

درباره خواص خرمای بَرْنی این جبرئیل است که به من خبر می‌دهد که در این خرمایتان هفت ویژگی است : و بر شنوایی و بینایی‌تان می‌افزاید.

المحاسن، ج۱، ص۷۶، ح۳۷

حدیث - ۲۰۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِاللُّبانِ ؛ فَإِنَّهُ یَمسَحُ الحَرَّ عَنِ القَلبِ . ویَجلُو البَصَرَ ، ویُذهِبُ النِّسیانَ ؛

بر شما باد کُنْدُر؛ چرا که گرمازدگی را از قلب می‌زداید... و دیده را جلا می‌دهد و فراموشی را از میان می‌بَرَد.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۴

حدیث - ۲۰۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ الفاکِهَةَ وبَدَأَ بِبِاسمِ اللّه‌ِ ، لَم تَضُرَّهُ ؛

هر کس میوه بخورد و این خوردن را با نام خدا آغاز کند ، میوه به او زیانی نمی‌رساند

مستدرک الوسائل ، جلد ۱۶ ، صفحه ۴۶۱ ، حدیث - ۲۰۵۴۷

حدیث - ۲۰۵

امام علیعليه‌السلام :

کانَ رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم إذا رَأَی الفاکِهَةَ الجَدیدَةَ قَبَّلَها ووَضَعَها عَلی عَینَیهِ وفَمِهِ ، ثُمَّ قالَ :

اللّهُمَّ کَما أرَیتَنا أَوَّلَها فی عافِیَةٍ ، فَأَرِنا آخِرَها فی عافِیَةٍ؛

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، چون میوه‌ای نو می‌دیدند ، آن را می‌بوسید ند و بر روی چشمان و دهانشان می‌نهادند و سپس می‌گفتند:خداوندا ! چنان که آغاز این را در عافیت به ما نشان دادی ، پایان آن را نیز در عافیت به ما بنمایان.

الأمالی للصدوق ، صفحه ۳۳۸ ، حدیث - ۳۹۶

حدیث - ۲۰۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالفاکِهَةِ فی إقبالِها؛ فَإِنَّها مَصَحَّةٌ لِلأَبدانِ مَطرَدَةٌ لِلأَحزانِ، وألقوها فی إدبارِها ؛ فَإِنَّها داءُ الأَبدانِ ؛

بر شما باد میوه در هنگام روی کردنش؛ چرا که در این هنگام، مایه: سلامت تن و از میان رفتن اندوه است. نیز آن را در هنگام پشت کردن وا گذارید؛ که در این هنگام، دردی برای تن است.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۶

حدیث - ۲۰۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الثِّمارَ وِتراً لا یَضُرُّ ؛

میوه‌ها را جدا جدا بخورید تا زیان نرساند

جامع الأحادیث للقمّی ، صفحه ۱۰۸ و دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۳۸

حدیث - ۲۰۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الرُّمّانُ سَیِّدُ الفاکِهَةِ ، ومَن أکَلَ رُمّانَةً أغضَبَ شَیطانَهُ أربَعینَ صَباحا؛

انار ، مِهتر همه میوه‌هاست و هر کس یک انار بخورد، چهل پگاه، شیطان خویش را به خشم می‌آورد

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۵۹ ، حدیث - ۲۲۴۹

حدیث - ۲۰۹

امام صادقعليه‌السلام :

أطعِموا مَحمومیکُمُ التُّفّاحَ ؛ فَما مِن شَیءٍ أنفَعَ مِنَ التُّفّاحِ ؛

به تبداران خود، سیب بدهید؛ چرا که هیچ چیز، سودمندتر از سیب نیست

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۷ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۱۰

التُّفّاحُ یُفَرِّجُ المَعِدَةَ وقال : کُلِ التُّفّاحَ ؛ فَإِنَّهُ یُطفِئُ الحَرارَةَ ، ویُبَرِّدُ الجَوفَ ، ویَذهَبُ بِالحُمّی

وفی حدیث - آخَرَ : یَذهَبُ بِالوَباءِ ؛

به نقل از اسحاق بن مطهّر ، از امام صادقعليه‌السلام : سیب، معده را گشایش می‌دهد

همچنین فرمودند : سیب بخور؛ چرا که حرارت را فرو می‌نشاند، درون را سرد می‌کند و تب را می‌بَرد

در حدیث - دیگری است که فرمودند : وبا را از میان می‌برد

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۶۸ ، حدیث - ۲۲۸۴

حدیث - ۲۱۱

امام کاظمعليه‌السلام :

التُّفّاحُ یَنفَعُ مِن خِصالٍ عِدَّةٍ : مِنَ السَّمِّ ، وَالسِّحرِ ، وَاللَّمَمِ یَعرِضُ مِن أهلِ الأَرضِ ، وَالبَلغَمِ الغالِبِ ، ولَیسَ شَیءٌ أسرَعَ مِنهُ مَنفَعَةً ؛

سیب، برای درمان چند چیز سودمند است : مسمومیت ، سِحر ، جنونی که از زمینیان پیش می‌آید، و بلغمی که چیره شده باشد. هیچ چیز منفعتش سریع‌تر از این نیست

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۵ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۱۲

امام صادقعليه‌السلام :

التُفّاحُ نَضوحُ المَعِدَةِ؛

سیب ، پالاینده و خوش‌بو کننده معده است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۵ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۱۳

امام علیعليه‌السلام :

کُلُوا التُّفّاحَ ؛ فَإِنَّهُ یَدبَغُ المَعِدَةَ ؛

سیب بخورید ، که معده را می‌پالاید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۷ ، حدیث - ۱۱

حدیث - ۲۱۴

امام صادقعليه‌السلام :

لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فِی التُّفّاحِ ما داوَوا مَرضاهُم إلاّ بِهِ ، ألا وإنَّهُ أسرَعُ شَیءٍ مَنفَعَةً لِلفُؤادِ خاصَّةً ، وإنّهُ نَضوحُهُ ؛

اگر مردم می‌دانستند در سیب چیست، بیمارانشان را جز به آن درمان نمی‌کردند. بدانید که سیب، به ویژه، سودمندترین چیز برای قلب و مایه شست‌وشوی آن است.

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۳۵ و الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۷ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۱۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أربَعَةٌ تَزیدُ فِی العُمُرِ : . وأکلُ التُّفّاحِ بِالأَسحارِ؛

چهار چیز ، عمر را می‌افزاید : و خوردن سیب در سحرگاهان

المواعظ العددیّة ، صفحه ۲۱۱

حدیث - ۲۱۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التُّفّاحَ عَلَی الرِّیقِ ؛ فَإِنَّهُ نَضوحُ المَعِدَةِ؛

سیب را ناشتا بخورید؛ چرا که تمیزکننده معده است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۵ ، حدیث - ۱۲۴۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۷ ، حدیث - ۳۷

حدیث - ۲۱۷

امام باقرعليه‌السلام :

إذا أرَدتَ أکلَ التُّفّاحِ فَشُمَّهُ ثُمَّ کُلهُ ؛ فَإِنَّکَ إذا فَعَلتَ ذلِکَ أخرَجَ مِن جَسَدِکَ کُلَّ داءٍ وغائِلَةٍ ، ویُسَکِّنُ ما یوجَدُ مِن قِبَلِ الأَرواحِ کُلِّها؛

هنگامی که خواستی سیب بخوری ، آن را ببوی و سپس بخور اگر این کار را انجام دادی ، هر درد و عارضه‌ای از تنت بیرون می‌رود و همه آنچه از سوی ارواح، در انسان ایجاد می‌شود، فرو می‌نشیند.

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۳۵ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۵ ، حدیث - ۳۳

حدیث - ۲۱۸

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ الجَوزِ فی شِدَّةِ الحَرِّ یُهَیِّجُ الحَرَّ فِی الجَوفِ ، ویُهَیِّجُ القُروحَ عَلَی الجَسَدِ ، وأکلُهُ فِی الشِّتاءِ ؛ یُسَخِّنُ الکُلیَتَینِ ، ویَدفَعُ البَردَ ؛

خوردن گردو در گرمای شدید، حرارت را در بدن بر می‌انگیزد و زخم‌های تن را تحریک می‌کند ؛ امّا خوردن آن در زمستان ، کلیه‌ها را گرم می‌کند و سرما را می‌رانَد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۰ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۱۹

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن تَغَیَّرَ عَلَیهِ ماءُ ظَهرِهِ ، یَنفَعُ لَهُ اللَّبَنُ الحَلیبُ بِالعَسَلِ ؛

هر کس آبِ کمرش بر وی دیگرگون شود ، شیر تازه با عسل برایش سودمند است

مکارم الأخلاق ، ج۱ ، ص۳۵۸ ، ح۱۱۶۴ و بحارالأنوار ، ج۶۶ ، ص۲۹۰ ، ح۲

حدیث - ۲۲۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الزَّیتَ ، وَادَّهِنوا بِالزَّیتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ ؛

زیتون بخورید و خود را با روغن زیتون چرب کنید ؛ چرا که آن ، از درختی خجسته است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۲۱

امام صادقعليه‌السلام :

نِعمَ اللُّقمَةُ الجُبنُ ؛ یُطَیِّبُ الشَّربَةَ ، ویَهضِمُ ما قَبلَهُ ، ویُمرِئُ ما بَعدَهُ؛

پنیر، چه نیکو لقمه‌ای است! نوشیدن انسان را خوش‌بو می‌سازد، آنچه را پیش از آن هست، هضم می‌کند و آنچه را پس از آن باشد، دوست‌داشتنی می‌سازد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۰۵ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۲۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الجُبنَ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ النُّعاسَ ، ویَهضِمُ الطَّعامَ؛

پنیر بخورید ؛ چرا که خواب می‌آورد و غذا را هضم می‌کند

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۱۱ و بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۰۰

حدیث - ۲۲۳

امام صادقعليه‌السلام :

الجُبنُ وَالجَوزُ إذَا اجتَمَعا فی کُلِّ واحِدٍ مِنهُما شِفاءٌ ، وإنِ افتَرَقا کانَ فی کُلِّ واحِدٍ مِنهُما داءٌ ؛

پنیر و گردو، چون با هم یک‌جا جمع شوند، در هر یک از آنها درمان است ؛ امّا اگر از هم جدا شوند ، در هر یک از آنها درد است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۰ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۲۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما مِنِ امرَأَةٍ حامِلَةٍ أکَلَتِ البِطّیخَ بِالجُبنِ إلاّ یَکونُ مَولودُها حَسَنَ الوَجهِ وَالخُلُقِ ؛

هیچ زن بارداری نیست که خربزه با پنیر بخورد ، مگر آن‌که کودکش خوش‌روی و خوش‌خوی شود

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۹

حدیث - ۲۲۵

امام صادقعليه‌السلام :

السَّمنُ ما دَخَلَ جَوفا مِثلُهُ ، وإنَّنی لَأَکرَهُهُ لِلشَّیخِ ؛

روغن حیوانی ، چیزی است که همانند آن ، به بدن درنیامده است ؛ امّا من آن را برای پیر ، ناخوشایند می‌دانم

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۵ ، حدیث - ۶

حدیث - ۲۲۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ لُقمَةً سَمینَةً نَزَلَ مِثلُها مِنَ الدّاءِ مِن جَسَدِهِ ، ولَحمُ البَقَرِ داءٌ ، وسَمنُها شِفاءٌ ، ولَبَنُها دَواءٌ ، وما دَخَلَ الجَوفَ مِثلُ السَّمنِ ؛

هر کس یک لقمه چرب‌شده به روغن حیوانی بخورد ، به همان اندازه ، بیماری از تن او فرو می‌ریزد گوشت گاو ، درد است و روغن آن ، شفا و شیرش نیز درمان هیچ چیز ، همانند روغن گاو ، به بدن درنیامده است

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۱۱ ، حدیث - ۳۶۵

حدیث - ۲۲۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما أنزَلَ اللّه‌ُ مِن داءٍ إلاّ وقَد أنزَلَ لَهُ شِفاءً ، وفی ألبانِ البَقَرِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛

خداوند، هیچ دردی فرو نفرستاده، مگر این که برای آن، درمانی هم فرستاده است. در شیر گاو ، درمان هر درد هست

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۳۱ ، حدیث - ۲۸۱۶

حدیث - ۲۲۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِأَلبانِ البَقَرِ ؛ فَإِنَّها تَرُمُّ مِن کُلِّ شَجَرٍ ، وهُوَ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛

بر شما باد شیر گاو ؛ چرا که گاو از هر درختی می‌خورد و شیر آن ، درمانی برای هر درد است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۹۴ ، حدیث - ۱۹۶۷

حدیث - ۲۲۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ فی . ألبانِها شِفاءً لِلذَّرِبَةِ بُطونُهُم؛

در شیر شتر ، شفای اسهال است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۶ ، حدیث - ۲۸۲۸۶

حدیث - ۲۳۰

امام علیعليه‌السلام :

حَسوُ اللَّبَنِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ إلاَّ المَوتَ؛

نوشیدن شیر، شفایی برای هر درد است، مگر مرگ

الخصال ، صفحه ۶۳۶ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۳۱

عن أبی الحسن الأصبهانی :

کُنتُ عِندَ أبی عَبدِاللّه‌ِعليه‌السلام فَقالَ لَهُ رَجُلٌ وأنَا أسمَعُ : جُعِلتُ فِداکَ ! إنّی أجِدُ الضَّعفَ فی بَدَنی

فَقالَ لَهُ : عَلَیکَ بِاللَّبَنِ ؛ فَإِنَّهُ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ؛

به نقل از ابو الحسن اصفهانی: نزد امام صادقعليه‌السلام بودم در حالی که من نیز می‌شنیدم ، مردی به ایشان گفت : فدایت شوم ! من در بدنم احساس ضعف می‌کنم

امامعليه‌السلام به او فرمودند : بر تو باد شیر؛ چرا که گوشت می‌رویاند و استخوان را استحکام می‌بخشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۶ ، حدیث - ۷

حدیث - ۲۳۲

امام صادقعليه‌السلام :

ما وَجَدنا لِوَجَعِ الحَلقِ مِثلَ حَسوِ اللَّبَنِ؛

برای گلودرد، چیزی چون نوشیدن شیر نیافته‌ایم

بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۸۲ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۳۳

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن تَغَیَّرَ عَلَیهِ ماءُ الظَّهرِ ، فَإِنَّهُ یَنفَعُ لَهُ اللَّبَنُ الحَلیبُ ، وَالعَسَلُ؛

هر کس که آب کمرش دیگرگون می‌شود، شیر تازه همراه با عسل برایش سودمند است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۷ ، حدیث - ۸

حدیث - ۲۳۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالزَّبیبِ ؛ فَإِنَّهُ یَکشِفُ المِرَّةَ ، ویَذهَبُ بِالبَلغَمِ، ویَشُدُّ العَصَبَ ، ویَذهَبُ بِالإِعیاءِ، ویُحَسِّنُ الخُلُقَ، ویُطَیِّبُ النَّفسَ، ویَذهَبُ بِالغَمِّ ؛

بر شما باد مویز ، چرا که تلخه را می‌زداید ، بلغم را می‌بَرَد ، پِی را استحکام می‌دهد ، رنجیدگی و خستگی را از میان بر می‌دارد ، خوی را خوش می‌سازد ، دل را پاک و پیراسته می‌دارد و اندوه را می‌بَرَد.

الخصال ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۳۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أدمَنَ أکلَ الزَّبیبِ عَلَی الرِّیقِ ، رُزِقَ الفَهمَ وَالحِفظَ وَالذِّهنَ ، ونَقَصَ مِنَ البَلغَمِ ؛

هر کس به خوردن مَویز در حالت ناشتا عادت کند ، فهم و حافظه و ذهن ، روزیِ او می‌شود و بلغمِ وی می‌کاهد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۱ ، حدیث - ۷۰

حدیث - ۲۳۶

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ أن یَزیدَ فی حِفظِهِ فَلیَأکُل سَبعَ مَثاقیلَ زَبیبا بِالغَداةِ عَلَی الرّیقِ ؛

هر کس که می‌خواهد به حافظه‌اش افزوده شود، صبحگاهان در حالت ناشتا، هفت مثقال مویز بخورد.

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

حدیث - ۲۳۷

امام علیعليه‌السلام :

مَنِ اصطَبَحَ بِإِحدی وعِشرینَ زَبیبَةً حَمراءَ لَم یَمرَض إلاّ مَرَضَ المَوتِ إن شاءَ اللّه‌ُ؛

هر کس بیست و یک مویزِ سرخ را خورشِ خود بگیرد ، به خواست خداوند ، به هیچ بیماری‌ای مگر بیماری مرگ ، مبتلا نمی‌شود

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۱ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۳۸

امام علیعليه‌السلام :

العَسَلُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ولا داءَ فیهِ ؛ یُقِلُّ البَلغَمَ ، ویَجلُو القَلبَ ؛

عسل ، شفای هر بیماری‌ای است و بیماری‌ای هم در آن نیست؛ بلغم را کم می‌کند و دل را جلا می‌دهد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۹ ، حدیث - ۱۱۷۲

حدیث - ۲۳۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أرادَ الحِفظَ ، فَلیَأکُلِ العَسَلَ ؛

هر کس حافظه می‌خواهد ، عسل بخورد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۸ ، حدیث - ۱۱۶۷

حدیث - ۲۴۰

امام رضاعليه‌السلام :

فِی العَسَلِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مَن لَعِقَ لعقَةَ عَسَلٍ عَلَی الرّیقِ یَقطَعُ البَلغَمَ ، ویَحسِمُ الصَّفرَةَ ، ویَمنَعُ المِرَّةَ السَّوداءَ ، ویُصَفِّی الذِّهنَ ، ویُجَوِّدُ الحِفظَ إذا کانَ مَعَ اللُّبانِ الذَّکَرِ؛

در عسل ، درمان هر دردی است. هر کس ناشتا یک قاشق عسل بخورد ، این عسل ، بلغم را پایان می‌دهد ، صفرا را فرو می‌نشانَد ، مانع از تلخه سیاه (سودا) می‌شود و ذهن را صفا می‌بخشد ، و اگر که همراه با کُندُر خورده شود ، حافظه را نکو می‌سازد.

الفقه المنسوب للإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۴۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۳ ، حدیث - ۱۶

حدیث - ۲۴۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ثَلاثٌ یَزِدنَ فِی الحِفظِ ویَذهَبنَ بِالبَلغَمِ : قِراءَةُ القُرآنِ ، وَالعَسَلُ ، وَاللُّبانُ

سه چیز ، حافظه را افزون می‌کند و بلغم را از میان می‌بَرَد: قرائت قرآن ، عسل و کُندُر.

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۲۴۲

عن عبد الرحمن بن الجهم :

شَکا ذَریحٌ المُحارِبیُّ قَراقِرَ فی بَطنِهِ إلی أبی عَبدِاللّه‌ِعليه‌السلام ، فَقالَ : أتوجِعُکَ؟

قالَ : نَعَم

قالَ : ما یَمنَعُکَ مِنَ الحَبَّةِ السَّوداءِ وَالعَسَلِ لَها؛

به نقل از عبد الرحمان بن جَهْم: ذریح محاربی ، نزد امام صادقعليه‌السلام ، اظهار کرد که شکم وی غُرغُر می‌کند امام پرسیدند: آیا درد هم داری؟

گفت : آری.

فرمودند: چرا برای درمان آن ، از سیاه‌دانه و عسل ، بهره نمی‌جویی؟

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۰۰ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۷۷ ، حدیث - ۱۳

حدیث - ۲۴۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما لِلنَّفساءِ عِندی شِفاءٌ مِثلُ الرُّطَبِ ، وما لِلمَریضِ مِثلُ العَسَلِ ؛

نزد من برای زن تازه‌زا ، درمانی همانند خرما و برای بیمار، درمانی همانند عسل وجود ندارد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۴ ، حدیث - ۲۸۲۷۹

حدیث - ۲۴۴

امام علیعليه‌السلام :

العَسَلُ فیهِ شِفاءٌ ؛

در عسل ، درمان است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۰۰ ، حدیث - ۱۹۹۱

حدیث - ۲۴۵

امام علیعليه‌السلام :

مَا استَشفَی المَریضُ بِمِثلِ شُربِ العَسَلِ ؛

بیمار ، به چیزی همانند خوردن عسل ، درمان نجسته است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۲ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۴۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نِعمَ الشَّرابُ العَسَلُ ؛ یَرعَی القَلبَ ، ویُذهِبُ بَردَ الصَّدرِ ؛

عسل ، چه خوب نوشیدنی‌ای است! قلب را مراقبت می‌کند و سردیِ سینه را از میان می‌برد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۸ ، حدیث - ۱۱۶۸

حدیث - ۲۴۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العَسَلُ شِفاءٌ ؛ یَطرُدُ الرّیحَ وَالحُمّی ؛

عسل ، شفایی است که باد و تب را دور می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۴ ، حدیث - ۱۹

حدیث - ۲۴۸

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ دَفعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ ؛

هر که می‌خواهد در همه زمستان از سرماخوردگی دور بماند ، هر روز ، سه لقمه شهد بخورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۷ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

حدیث - ۲۴۹

امام هادیعليه‌السلام :

لَمّا سُئِلَ عَنِ الحُمَّی الغِبِّ الغالِبَةِ: یُؤخَذُ العَسَلُ وَالشّونیزُ ، ویُلعَقُ مِنهُ ثَلاثُ لَعقاتٍ ؛ فَإِنَّها تَنقَلِعُ ، وهُمَا المُبارَکانِ ، قالَ اللّه‌ُ تَعالی فِی العَسَلِ : خْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَ نُهُ فِیهِ شِفَآءٌ لِّلنَّاسِ ؛

هنگامی که درباره تبِ پیوسته یک روز در میان از ایشان پرسیدند: قدری عسل و شونیز (سیاه‌دانه) ، برداشته و سه لیسه انگشت از آن خورده شود در این صورت ، تب ، ریشه‌کن خواهد شد ، و این هر دو ، مبارک هستند خداوند متعال ، درباره عسل فرموده است : (از درونِ [شکم] آن (زنبور) ، شهدی که به رنگ‌های گوناگون است ، بیرون می‌آید در آن ، برای مردم ، درمانی است)

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۱ عن أبی جعفر ، بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۰۰ ، حدیث - ۲۳

حدیث - ۲۵۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَن باتَ وفی جَوفِهِ سَمَکٌ لَم یَتبَعهُ بِتَمَراتٍ أو عَسَلٍ ، لَم یَزَل عِرقُ الفالِجِ یَضرِبُ عَلَیهِ حَتّی یُصبِحَ ؛

هر کس در حالی بخوابد که ماهی خورده و در پی آن ، چند خرما یا مقداری عسل نخورده است ، تا صبح ، رگِ سستْ‌اندامی بر او غلبه خواهد داشت.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۵۱

امام رضاعليه‌السلام :

فِی العَسَلِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مَن لَعِقَ لَعقَةَ عَسَلٍ عَلَی الرِّیقِ یَقطَعُ البَلغَمَ ، ویَحسِمُ الصُّفرَةَ ، ویَمنَعُ المِرَّةَ السَّوداءَ ، ویُصَفِّی الذِّهنَ ، ویُجَوِّدُ الحِفظَ إذا کانَ مَعَ اللُّبانِ الذَّکَرِ ؛

در عسل ، درمان هر دردی است هر کس ناشتا یک انگشت از آن را بلیسد ، این عسل ، بلغم [وی ]را پایان می‌دهد ، صفرا را فرو می‌نشانَد ، تلخه سیاه (زرداب) را مانع می‌شود ، ذهن را صفا می‌بخشد و اگر که همراه با کُنْدُر خورده شود ، حافظه را نکو می‌سازد.

الفقه المنسوب للإمام الرضاعليه‌السلام ، ص۳۴۶ و بحار الأنوار ، ج۶۶ ، ص۲۹۳

حدیث - ۲۵۲

امام رضاعليه‌السلام :

مُداوَمَةُ أکلِ البَیضِ یَعرِضُ مِنهُ الکَلَفُ فِی الوَجهِ ؛

خوردن همیشگی تخم‌مرغ ، سبب پیدایش کَک‌مَک در صورت می‌شود

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۵۳

امام رضاعليه‌السلام :

الاِمتِلاءُ مِنَ البَیضِ المَسلوقِ یورِثُ الرَّبوَ وَالاِبتِهارَ ؛

پُرخوری از تخم‌مرغ آب‌پَز ، نفسْ‌تنگی و نفس‌بُریدگی می‌آورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۵۴

امام کاظمعليه‌السلام :

کَثرَةُ أکلِ البَیضِ تَزیدُ فِی الوَلَدِ؛

فراوان خوردن تخم‌مرغ ، فرزند را افزون می‌سازد

الکافی، جلد ۶، صفحه ۳۲۵، حدیث - ۴

حدیث - ۲۵۵

امام باقرعليه‌السلام :

مَن عَدِمَ الوَلَدَ فَلیَأکُلِ البَیضَ وَلیُکثِر مِنهُ ؛ فَإِنَّهُ یُکثِرُ النَّسلَ ؛

هر کس فرزند ندارد ، تخم‌مرغ بخورد و فراوانْ از آن بهره ببرد ؛ چرا که نسل را می‌افزاید

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، ص۱۳۰ و دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۳۲

حدیث - ۲۵۶

امام علیعليه‌السلام :

إنَّ نَبِیّا مِنَ الأَنبِیاءِ شَکا إلَی اللّه‌ِ قِلَّةَ النَّسلِ فی اُمَّتِهِ ، فَأَمَرَهُ أن یَأمُرَهُم بِأَکلِ البَیضِ ، فَفَعَلوا فَکَثُرَ النَّسلُ فیهِم ؛

یکی از پیامبران، از کمیِ زاد و ولد در میان امّت خویش، به درگاه خداوند عز و جل نالید. خداوند، او را فرمود که مردم را به خوردن تخم‌مرغ، سفارش کند. مردم ، این کار را کردند و از آن پس، زاد و ولد در میانشان فراوان شد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۶ ، حدیث - ۸

حدیث - ۲۵۷

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن أخَذَ سُکَّرَتَینِ عِندَ النَّومِ ، کانَت لَهُ شِفاءً مِن کُلِّ داءٍ إلاّ السَّامَ ؛

هر کس در هنگام خفتن ، دو شکر پاره بردارد ، برای او در برابر هر دردی ، مگر درد مرگ ، درمان است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۱۱۸۷

حدیث - ۲۵۸

امام کاظمعليه‌السلام :

تَأخُذُ لِلحُمّی وَزنَ‌عَشَرَةِ دَراهِمَ سُکَّرا بِماءٍ بارِدٍ عَلَی الرِّیقِ؛

برای تب ، به اندازه وزن دَه درهم ، شکر به آب سرد درمی‌آمیزی و ناشتا می‌خوری

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۱۱۸۹

حدیث - ۲۵۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ اللّه‌َ عز و جل أوحی إلی موسَی بنِ عِمرانَ أن : اِبدَأ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ فِی المِلحِ دَواءً مِن سَبعینَ داءً ، أهوَنُهَا الجُنونُ ، وَالجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، ووَجَعُ الحَلقِ وَالأَضراسِ ، ووَجَعُ البَطنِ ؛

خداوند عز و جل به موسی بن عمران وحی کرد که :(غذا را) با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده ؛ چرا که درمان هفتاد درد ، در نمک است و کمترینِ این دردها دیوانگی ، جذام ، پیسی ، گلودرد ، دندان‌درد و شکم‌درد است.

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۴۲۵ ، حدیث - ۲۴۹۰

حدیث - ۲۶۰

امام علیعليه‌السلام :

مَنِ ابتَدَأَ طَعامَهُ بِالمِلحِ ؛ ذَهَبَ عَنهُ سَبعونَ داءً وما لا یَعلَمُهُ إلاّ اللّه‌ُ عز و جل؛

هر کس غذای خود را با نمک آغاز کند ، هفتاد درد و دردهای بسیار دیگری که کسی جز خداوند عز و جل آنها را نمی‌داند از وی دور می‌شوند

الخصال ، صفحه ۶۲۳ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۶۱

امام صادقعليه‌السلام :

مَن ذَرَّ عَلی أوَّلِ لُقمَةٍ مِن طَعامَهِ المِلحَ ؛ ذَهَبَ عَنهُ بِنَمَشِ الوَجهِ ؛

هر کس بر نخستین لقمه از غذای خود نمک بپاشد ، کَـک‌مکِ صورت او از میان می‌رود

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۸

حدیث - ۲۶۲

امام کاظمعليه‌السلام :

قَصَبُ السُّکَّرِ یَفتَحُ السُّدودَ ، ولا داءَ فیهِ ولا غائِلَةَ ؛

نیشکر ، انسدادها را می‌گشاید و هیچ بیماری و عارضه‌ای در آن نیست

مکارم الأخلاق ، ج۱ ، ص۳۶۳ ، ح۱۱۹۱ و بحار الأنوار ، ج۶۶ ، ص۱۸۹ ، ح۲

حدیث - ۲۶۳

امام رضاعليه‌السلام :

السُّکَّرُ الطَّبَرزَدُ یَأکَلُ البَلغَمَ أکلاً ؛

شکرِ طبرزد ، بلغم را به‌کلّی از میان می‌برد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۷ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۶۴

الإمام الباقرعليه‌السلام :

لِزُرارَهَ‌: وَیحَکَ یا زُرارَةُ ، ما أغفَلَ النّاسَ عَن فَضلِ السُّکَّرِ الطَّبَرزَدِ ! وهُوَ یَنفَعُ مِن سَبعینَ داءً ، وهُوَ یَأکُلُ البَلغَمَ أکلاً ویَقلَعُهُ بِأَصلِهِ ؛

امام باقرعليه‌السلام خطاب به زُراره(فرمودند): ای زراره ! دریغ از تو! چه قدر مردم از ارزش شکر طبرزد ، بی‌خبرند، در حالی که برای هفتاد بیماری، سودمند است و بلغم را کاملاً فرو می‌خورد و ریشه‌کن می‌سازد!

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، ص۶۷ و بحار الأنوار ، ج۶۶ ، ص۳۰۰ ، ح۱۱

حدیث - ۲۶۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

سَیِّدُ طَعامِ أهلِ الدُّنیا وَالآخِرَةِ اللَّحمُ ، ثُمَّ الأَرُزُّ ؛

مهتر همه خوراکی‌های ساکنان این سرای و آن سرای ، گوشت و سپس برنج است.

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، ج۲ ، ص۳۵ ، ح۷۹

حدیث - ۲۶۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الأَرُزُّ فِی الأَطعِمَةِ کَالسَّیِّدِ فِی القَومِ؛

برنج در میان خوراکی‌ها ، به سان مهتر (رئیس) در میان قوم است

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص۶ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۲۹۴

حدیث - ۲۶۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نِعمَ الدَّواءُ الأَرُزُّ ، بارِدٌ صَحیحٌ سَلیمٌ مِن کُلِّ داءٍ ؛

برنج ، نیکو دارویی است : سرد است و سالم و برکنار از هر بیماری

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۶۲ ، حدیث - ۷

حدیث - ۲۶۸

امام صادقعليه‌السلام :

نِعمَ الطَّعامُ الأَرُزُّ ، وإنّا لَنَدَّخِرُهُ لِمَرضانا؛

برنج ، نیکو غذایی است ما آن را برای بیماران خویش نگه می‌داریم

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۲ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۶۹

امام صادقعليه‌السلام :

شَکا رَجُلٌ إلی نَبِیِّ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قَساوَةَ القَلبِ ، فَقالَ لَهُ :

عَلَیکَ بِالعَدَسِ ؛ فَإِنَّهُ یُرِقُّ القَلبَ ، ویُسرِعُ الدَّمعَةَ؛

مردی نزد پیامبر خدا از سنگ‌دلی ، اظهار ناراحتی کرد به او فرمودند: بر تو باد عدس ؛ چرا که دل را نازک می‌کند و اشک را شتاب می‌دهد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۳ ، حدیث - ۳

حدیث - ۲۷۰

امام باقرعليه‌السلام :

کانَ فیما أوصی بِهِ رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَلِیّاًعليه‌السلام أن قالَ : یا عَلِیُّ ، کُلِ العَدَسَ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَکٌ مُقَدَّسٌ وهُوَ یُرِقُّ القَلبَ ، ویُکثِرُ الدَّمعَةَ ، وإنَّهُ بارَکَ عَلَیهِ سَبعون َ نَبِیّاً ؛

از جمله سفارش‌های پیامبر خدا به علیعليه‌السلام آن بود که فرمودند : ای علی! عدس بخور ؛ چرا که مبارک و مقدّس است ، دل را نازک می‌کند و اشک را افزون می‌سازد ، و هفتاد پیامبر ، دوام سودمندیِ آن را از خداوند متعال خواسته‌اند.

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۵۸ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۷۱

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ العَدَسِ ، یُرِقُّ القَلبَ ، ویُکثِرُ الدَّمعَةَ؛

عدس، دل را نازک می‌کند و اشک را می‌افزاید.

الکافی، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۷۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالعَدَسِ ؛ فَإِنَّهُ یُرِقُّ القَلبَ ، ویُکثِرُ الدَّمعَةَ ، ولَقَد قَدَّسَهُ سَبعونَ نَبِیّاً؛

بر شما باد عدس ؛ چرا که دل را نازک می‌کند و اشک را افزون می‌سازد و هفتاد پیامبر ، آن را پاک دانسته‌اند

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۵۹ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۷۳

امام صادقعليه‌السلام :

اللّوبِیا یَطرُدُ الرِّیاحَ المُستَبطِنَةَ ؛

لوبیا ، بادهای نهفته درون را دور می‌کند

الکافی ، ج ۶ ، ص ۳۴۴ ، ح ۴

حدیث - ۲۷۴

عن أحمد بن محمّد بن أبی نصر عن الإمام الرضاعليه‌السلام :

الحِمَّصُ جَیِّدٌ لِوَجَعِ الظَّهرِ وکانَ یَدعو بِهِ قَبلَ الطَّعامِ وبَعدَهُ ؛

به نقل از احمد بن محمّد بن ابی نصر، از امام رضاعليه‌السلام : نخود برای کمردرد، خوب است. نیز درباره ایشان آمده است که پیش و پس از غذا ، نخود می‌طلبیدند.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۶۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۷۵

امام علیعليه‌السلام :

نِعمَ الإِدامُ الخَلُّ یَکسِرُ المِرَّةَ ، ویُطفِئُ الصَّفراءَ ، ویُحیِی القَلبَ ؛

سرکه ، نیکو خورشتی است؛ زرداب را می‌شکند ، صفرا را فرو می‌نشاند و قلب را زنده می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۹ ، حدیث - ۷

حدیث - ۲۷۶

امام صادقعليه‌السلام :

الخَلُّ یُنیرُ القَلبَ ؛

سرکه ، قلب را روشن می‌کند.

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۸۴ ، حدیث - ۱۹۲۵

حدیث - ۲۷۷

امام صادقعليه‌السلام :

الخَلُّ یُسَکِّنُ المِرارَ ، ویُحیِی القَلبَ ، ویَقتُلُ دودَ البَطنِ ، ویَشُدُّ الفَمَ؛

سرکه ، تلخه را فرو می‌نشاند ، قلب را زنده می‌سازد ، کِرم‌های شکم را می‌کُشد و دهان را استحکام می‌بخشد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۵

حدیث - ۲۷۸

امام صادقعليه‌السلام :

الخَلُّ یَشُدُّ العَقلَ؛

سرکه ، عقل را استحکام می‌بخشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۹ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۷۹

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَسقُطَ اُذناهُ ولا لَهاتُهُ ، فَلا یَأکُل حُلوا إلاّ تَغَرغَرَ بِخَلٍّ؛

هر کس می‌خواهد گوش‌هایش و نیز زبان کوچکش فرو نیفتد ، هیچ‌گاه شیرینی نخورد ، مگر این که پس از آن ، سرکه غِرغِره کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۴۰ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۵

حدیث - ۲۸۰

امام رضاعليه‌السلام :

مَن خَشِیَ الشَّقیقَةَ وَالشَّوصَةَ ، فَلا یُؤَخِّر أکلَ السَّمَکِ الطَّرِیِّ صَیفاً وشِتاءً؛

هر کس از درد شقیقه و شکم درد می‌ترسد ، نباید در تابستان و زمستان ، خوردن ماهی تازه را به تأخیر افکند.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

حدیث - ۲۸۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إدمانُ أکلِ السَّمَکِ الطَّرِیِّ ، یُذیبُ اللَّحمَ؛

پیوسته خوردن ماهی تازه، گوشت را ذوب می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۵ ، صفحه ۱۹۰ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۸۲

امام علیعليه‌السلام :

لا تُدمِنوا أکلَ السَّمَکِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ الجَسَدَ؛

به خوردن ماهی، مداومت مکنید؛ زیرا تن را ذوب می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۸۳

امام علیعليه‌السلام :

أقِلّوا مِن أکلِ الحیتانِ ؛ فَإِنَّها تُذیبُ البَدَنَ ، وتُکثِرُ البَلغَمَ ، وتُغَلِّظُ النَّفسَ؛

کمتر ماهی بخورید؛ چرا که بدن را ذوب می‌کند، بلغم را افزون می‌سازد و نَفَس را سنگین می‌نماید.

الخصال ، صفحه ۶۳۶ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۸۴

امام صادقعليه‌السلام :

ثَلاثةٌ یُسْمِنَّ وثَلاثةٌ یُهْزِلْنَ ، فأمّا الّتی یُسْمِنَّ : فإدْمانُ الحَمّامِ ، وشَمُّ الرائحَةِ الطَّیّبهِ ، ولُبْسُ الثِّیابِ اللَّیّنَةِ ، وأمّا الّتی یُهْزِلْنَ : فإدْمانُ أکْلِ البَیضِ ، والسَّمَکِ ، والطَّلْعِ ؛

سـه چیز انسان را فربه می‌کند و سه چیز لاغر می‌سازد. آن سه که فربه می‌کند : حمّام رفتن زیاد، بوییدن بوی خوش و پوشیدن لباس نرم است و آن سه که لاغر می‌کند: خوردن زیاد تخم مرغ، ماهی و خرمای نارس است

الخصال : ۱۵۵ / ۱۹۴

حدیث - ۲۸۵

امام رضاعليه‌السلام :

الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أکلِ السَّمَکِ یورِثُ الفالِجَ ؛

غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهی ، سستْ اندامی در پی می‌آورد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۸۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التَّمرَ عَلَی الرِّیقِ ؛ فَإِنَّهُ یَقتُلُ الدّیدانَ فِی البَطنِ؛

ناشنا خرما بخورید ؛ چرا که کِرم‌های شکم را می‌کُشد

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۴۸ ، حدیث - ۱۸۵

حدیث - ۲۸۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أطعِموا نِساءَکُم فی نِفاسِهِنَّ التَّمرَ ؛ فَإِنَّهُ مَن کانَ طَعامُها فی نِفاسِهَا التَّمرَ خَرَجَ وَلَدُها ذلِکَ حَلیما ، فَإِنَّهُ کانَ طَعامَ مَریَمَ حینَ وَلَدَت عیسی ، ولَو عَلِمَ اللّه‌ُ طَعاما هُوَ خَیرٌ لَها مِنَ التَّمرِ أطعَمَها إیّاهُ؛

به زنان خود در دوره نزدیک زایمان ، خرما بدهید؛ زیرا هر کس که در دوره نزدیک زایمان غذایش خرما باشد، فرزندش بردبار زاده خواهد شد. خوراک مریم، هنگامی که عیسی را زایید، همین بود، در حالی که اگر خدا غذایی بهتر از خرما برای او سراغ داشت ، همان را به وی می‌خوراند

کنز العمّال ، جلد ۱۲ ، صفحه ۳۴۰ ، حدیث - ۳۵۳۱۳

حدیث - ۲۸۸

امام صادقعليه‌السلام :

اللَّحمُ یُنبِتُ اللَّحمَ ویَزیدُ فِی العَقلِ ، ومَن تَرَکَ أکلَهُ أیّاماً فَسَدَ عَقلُهُ؛

گوشت، گوشت می‌رویاند و بر عقل می‌افزاید؛ و هر کس آن را چند روز وا گذارد، عقلش تباه شود.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۷۲ ، حدیث - ۶۸

حدیث - ۲۸۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اللَّحمُ وَاللَّبَنُ ؛ یُنبِتانِ اللَّحمَ ، ویَشُدّانِ العِظامَ ، وَاللَّحمُ یَزیدُ فِی السَّمعِ وَالبَصَرِ ، وَاللَّحمُ بِالبَیضِ یَزیدُ فِی الباءَةِ ؛

گوشت و شیر، گوشت می‌رویانند و استخوان‌ها را استحکام می‌بخشند و گوشت، شنوایی و بینایی را افزون می‌کند و گوشت همراه با تخم‌مرغ، بر نیروی جنسی می‌افزاید.

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۷۶ ، حدیث - ۷۳

حدیث - ۲۹۰

امام رضاعليه‌السلام :

أکلُ اللَّحمِ النِّیءِ یورِثُ الدّودَ فِی البَطنِ؛

خوردن گوشت خام ، در شکم ، کِرم پدید می‌آورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۹۱

عن هشام بن سالم :

سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّه‌ِعليه‌السلام عَن أکلِ لَحمِ النِّیءِ ، فَقالَ : هذا طَعامُ السِّباعِ؛

به نقل از هشام بن سالم: از امام صادقعليه‌السلام درباره خوردن گوشت خام پرسیدم. فرمودند: این ، خوراک درندگان است

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۷۱

حدیث - ۲۹۲

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ رَسولَ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نَهی أن یُؤکَلَ اللَّحمُ غَریضاً ، وقالَ : إنَّما تَأکُلُهُ السِّباعُ ، ولکِن حَتّی تُغَیِّرَهُ الشَّمسُ أوِ النّارُ ؛

پیامبر خدا ، از این که گوشت ، خام خورده شود ، نهی کرد و فرمودند : تنها درندگان ، چنین گوشتی می‌خورند [گوشت را] هنگامی بخورید که آفتاب یا آتش ، آن را دیگرگون ساخته باشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۹۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن لَم یَأکُلِ اللَّحمَ أربَعینَ یَوماً ساءَ خُلُقُهُ ، فَکُلُوا اللَّحمَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی السَّمعِ؛

هر کس چهل روز گوشت نخورد، بدخوی می‌شود گوشت بخورید؛ چرا که بر شنوایی می‌افزاید

الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۶۲۷ ، حدیث - ۵۹۶۰ و دانش نامه احادیث پزشکی: ۲ / ۱۲۸

حدیث - ۲۹۴

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أصابَهُ ضَعفٌ فی قَلبِهِ أو بَدَنِهِ فَلیَأکُل لَحمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ ؛ فَإِنَّهُ یُخرِجُ مِن أوصالِهِ کُلَّ داءٍ وغائِلَةٍ ، ویُقَوّی جِسمَهُ ویَشُدُّ لِثَتَهُ؛

هر کس به ضعفی در قلب یا بدن خویش گرفتار آمد ، گوشت گوسفند همراه با شیر بخورد؛ چرا که این خوراک ، هر درد و عارضه‌ای را از اندام وی بیرون می‌بَرَد ، تن او را تقویت می‌کند و لثه‌های او را نیز استحکام می‌دهد.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۹۴ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۹۵

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن أکَلَ مَرَقا بِلَحمِ بَقَرٍ أذهَبَ اللّه‌ُ تَعالی عَنهُ البَرَصَ وَالجُذامَ؛

هر کس آب‌گوشت گاو بخورد، خداوند ، پیسی و جُذام را از او دور می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۱۲

حدیث - ۲۹۶

امام صادقعليه‌السلام :

مَرَقُ لَحمِ البَقَرِ یَذهَبُ بِالبَیاضِ؛

آب‌گوشتِ گاو ، پیسی را از میان می‌بَرَد

الکافی ، جلد ۶، صفحه ۳۱۱، حدیث - ۲

حدیث - ۲۹۷

امام صادقعليه‌السلام :

مَرَقُ السِّلقِ بِلَحمِ البَقَرِ یَذهَبُ بِالبَیاضِ؛

آب‌گوشت چغندر با گوشت گاو ، سفیدی را از میان می‌برد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۱۶ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۹۸

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ بَنی إسرائیلَ شَکَوا إلی موسیعليه‌السلام ما یَلقَونَ مِنَ البَیاضِ ، فَشَکا ذلِکَ إلَی اللّه‌ِ عز و جل فَأَوحَی اللّه‌ُ عز و جل إلَیهِ : مُرهُم یَأکُلوا لَحمَ البَقَرِ بِالسِّلقِ؛

بنی اسرائیل ، از لکّه‌های سفیدی که [بر پوست] می‌دیدند ، نزد موسیعليه‌السلام اظهار ناراحتی کردند پس خداوند به موسیعليه‌السلام چنین وحی فرستاد : به آنان بگو که گوشت گاو ، همراه با چغندر بخورند

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۲۱۰۷

حدیث - ۲۹۹

عن سعد بن سعد :

قُلتُ لِأَبِی الحَسَنِعليه‌السلام : إنَّ أهلَ بَیتی لا یَأکُلونَ لَحمَ الضَّأنِ

قالَ : فَقالَ : ولِمَ؟

قالَ : قُلتُ : إنَّهُم یَقولونَ : إنَّهُ یُهَیِّجُ بِهِمُ المِرَّةَ السَّوداءَ وَالصُّداعَ وَالأَوجاعَ

فَقالَ لی : یا سَعدُ

فَقُلتُ : لَبَّیکَ !

قالَ: لَو عَلِمَ اللّه‌ُ عز و جل شَیئاً أکرَمَ مِنَ الضَّأنِ لَفَدی بِهِ إسماعیلَعليه‌السلام ؛

به نقل از سعد بن سعد: به امام کاظمعليه‌السلام گفتم : خانواده من ، گوشت میش نمی‌خورند

پرسیدند: چرا؟

گفتم : آنان می‌گویند این گوشت ، تلخه سیاه و سردرد و دیگر دردها را در آنان تحریک می‌کند

به من فرمودند: ای سعد!

گفتم : لبیک!

فرمود ند: اگر خداوند عز و جل چیزی را ارزشمندتر از میش می‌دانست ، آن را فِدیه اسماعیلعليه‌السلام می‌ساخت.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۰ ، حدیث - ۲

حدیث - ۳۰۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أصابَهُ ضَعفٌ فی قَلبِهِ أو بَدَنِهِ فَلیَأکُل لَحمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ ؛ فَإِنَّهُ یُخرِجُ مِن أوصالِهِ کُلَّ داءٍ وغائِلَةٍ ، ویُقَوّی جِسمَهُ ، ویَشُدُّ لِثَتَهُ؛

هر کس در قلب یا بدن خود به ضعفی گرفتار آمد ، گوشت میش با شیر بخورد ؛ چرا که در این صورت ، هر بیماری و عارضه‌ای ، از بند بند تن او برون می‌رود ، بدنش نیرو می‌گیرد و لثه‌اش استحکام می‌یابد

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۵۹ ، حدیث - ۱۸۱۹

حدیث - ۳۰۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ اللّه‌َ عز و جل اختارَ مِن کُلِّ شَیءٍ شَیئاً . ومِنَ الغَنَمِ الضَّأنَ؛

خداوند عز و جل از هر چیز ، چیزی را برگزید. . و از [ میان انواع ]گوسفند، میش را.

الغیبة للنعمانی ، صفحه ۶۷ ، حدیث - ۷

حدیث - ۳۰۲

امام کاظمعليه‌السلام :

لا أریَ بِأَکلِ الحُباری بَأساً ، وإنَّهُ جَیِّدٌ لِلبَواسیرِ ، ووَجَعِ الظَّهرِ ، وهُوَ مِمّا یُعینُ عَلی کَثرَةِ الجِماعِ ؛

در خوردن هوبْرِه ، اشکالی نمی‌بینم برای بواسیر و درد کمر ، خوب است و از چیزهایی است که انسان را بر فراوانی آمیزش ، یاری می‌رساند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۳ ، حدیث - ۶

حدیث - ۳۰۳

عن علیّ بن مَهزِیار :

تَغَدَّیتُ مَعَ أبی جَعفَرٍعليه‌السلام فَأَتی بِقَطاةٍ فَقالَ :

إنَّهُ مُبارَکٌ ، وکانَ أبیعليه‌السلام یُعجِبُهُ ، وکانَ یَأمُرُ أن یُطعَمَ صاحِبَ الیَرَقانِ یُشوی لَهُ فَإِنَّهُ یَنفَعُهُ؛

به نقل از علی بن مَهزِیار: همراه با امام باقرعليه‌السلام ناهار خوردم ایشان مرغ سنگخواری آورد و فرمودند: این ، مبارک است پدرم به آن علاقه داشت و می‌فرمودند: هر کس یرقان دارد ، برایش از گوشت این مرغ ، کباب کنند او را سودمند خواهد افتاد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۲ ، حدیث - ۵

حدیث - ۳۰۴

امام صادقعليه‌السلام :

إذا وَجَدَ أحَدُکُم غَمّاً أو کَرباً لایَدری ما سَبَبُهُ ، فَلیَأکُل لَحمَ الدُّرّاجِ ؛ فَإِنَّهُ یَسکُنُ عَنهُ إن شاءَ اللّه‌ُ تَعالی؛

هر گاه کسی از شما ، اندوه یا گرفتاری‌ای دارد و نمی‌داند علّتش چیست ، گوشت کبکنجیر (کبک‌انجیر) بخورد در این صورت ، به خواست خداوند متعال ، این اندوه و گرفتاری ، فرو خواهد نشست

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۷۵ ، حدیث - ۶۹

حدیث - ۳۰۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن سَرَّهُ أن یَقِلَّ غَیظُهُ ، فَلیَأکُل لَحمَ الدُّرّاجِ؛

هر کس دوست دارد خشمش کاستی بگیرد ، گوشت کَبکَنجیر(کبک‌انجیر) بخورد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۲ ، حدیث - ۳

حدیث - ۳۰۶

امام کاظمعليه‌السلام :

أطعِمُوا المَحمومَ لَحمَ القِباجِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَطرُدُ الحُمّی طَرداً ؛

به تبدار، گوشت کبک بخورانید؛ چرا که پاها را نیرو می‌دهد و تب را کاملاً دور می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۲ ، حدیث - ۴

حدیث - ۳۰۷

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ لُقمَةَ شَحمٍ أخرَجَت مِثلَها مِنَ الدّاءِ؛

هر کس یک لقمه پیه بخورد ، آن لقمه هم‌اندازه خویش ، بیماری را از بدن بیرون می‌برد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۵

حدیث - ۳۰۸

امام علیعليه‌السلام :

ذُکِرَ عِندَ النَّبِیِّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اللَّحمُ وَالشَّحمُ ، فَقالَ : لَیسَ مِنهُما بَضعَةٌ تَقَعُ فِی المَعِدَةِ إلاّ أنبَتَت مَکانَها شِفاءً ، وأخرَجَت مِن مَکانِها داءً ؛

نزد پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از گوشت و پیهْ یاد شد. فرمودند : هیچ پاره‌ای از این دو در معده جای نمی‌گیرد ، مگر این که در جای آن ، شفا می‌روید و بیماری‌ای از آن جا می‌رود

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۴۱ ، حدیث - ۱۳۰

حدیث - ۳۰۹

امام علیعليه‌السلام :

الشَّحمُ یُخرِجُ مِثلَهُ مِنَ الدّاءِ ، ولَم یَستَشفِ النّاسُ بِشِفاءٍ أفضَلَ مِنَ السَّمنِ ، وقِراءَةِ القُرآنِ؛

پیهْ ، هم‌اندازه خود ، بیماری را از بدن بیرون می‌برد مردم ، به هیچ چیز بهتر از روغن حیوانی و قرائت قرآن ، درمان نجسته‌اند

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۸۶ ، حدیث - ۲۸۴۷۲

حدیث - ۳۱۰

امام علیعليه‌السلام :

إذَا اشتَری أحَدُکُم لَحماً فَلیُخرِج مِنهُ الغُدَدَ ؛ فَإِنَّهُ یُحَرِّکُ عِرقَ الجُذامِ ؛

هر گاه کسی از شما گوشت خرید ، غدّه‌ها را از آن بیرون آورَد ؛ زیرا آنها رگ جذام را تحریک می‌کنند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۵۴ ، حدیث - ۵

حدیث - ۳۱۱

امام رضاعليه‌السلام :

إدمانُ أکلِ کُلَی الغَنَمِ وأجوافِها ، یَعکِسُ المَثانَةَ ؛

عادت داشتن به خوردن قلوه و شکمبه (سیرابی) گوسفند ، مثانه را دیگرگون می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۳۱۲

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ

هر کس طالب ماندن است ، که البته ماندنی در کار نیست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، کفشِ خوب بپوشد، قرض خود را کم کند

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام : ۲ / ۳۸ / ۱۱۲

حدیث - ۳۱۳

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ الجِرجیرَ بِاللَّیلِ ضَرَبَ عَلَیهِ عِرقُ الجُذامِ مِن أنفِهِ وباتَ یُنزَفُ الدَّمُ؛

هر کس شبانگاه جرجیر بخورد ، رگ جذام ، از بینی وی بر آن یورش می‌آورد و آن شب را شبِ خونریزی می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۸ ، حدیث - ۲

حدیث - ۳۱۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أکرَهُ الجِرجیرَ ، وکَأَنّی أنظُرُ إلی شَجَرَتِها نابِتَةً فی جَهَنَّمَ ، وما تَضَلَّعَ مِنها رَجُلٌ بَعدَ أن یُصَلِّیَ العِشاءَ إلاّ باتَ فی تِلکَ اللَّیلَةِ ونَفسُهُ تُنازِعُهُ إلَی الجُذامِ؛

من، جِرجیر را خوش نمی‌دارم و گویا درخت آن را می‌نگرم که در دوزخ ، روییده است هیچ کس پس از گزاردن نماز عشا ، درون را از آن پُر نمی‌سازد ، مگر این که آن شب را در حالی به خواب می‌رود که جانِ او تا صبح با جذام ، دست و پنجه نرم می‌کند

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۲۴ ، حدیث - ۲۰۹۷

حدیث - ۳۱۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالکَمأَةِ الرَّطبَةِ ؛ فَإِنَّها مِنَ المَنِّ ، وماؤُها شِفاءٌ لِلعَینِ ؛

بر شما باد قارچ تازه ؛ چرا که از همان مَنّ است و آبش ، شفایی برای چشم است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵۰ ، حدیث - ۲۸۳۱۱

حدیث - ۳۱۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الکَمأَةُ مِنَ المَنِّ الَّذی أنزَلَهُ اللّه‌ُ عَلی بَنی إسرائیلَ ، وهِیَ شِفاءٌ لِلعَینِ ؛

قارچ ، از همان مَنّ است که خداوند بر بنی اسرائیل نازل کرد ، و آن ، شفایی برای چشم است

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۷۵ ، حدیث - ۳۴۹

حدیث - ۳۱۷

امام صادقعليه‌السلام :

لَیسَ عَلی وَجهِ الأَرضِ بَقلَةٌ أشرَفُ ولا أنفَعُ مِنَ الفَرفَخِ ؛ وهُوَ بَقلَةُ فاطِمَةَعليها‌السلام ؛

در روی زمین، گیاهی والاتر و سودمندتر از خُرفه نیست ، و آن ، سبزی فاطمهعليها‌السلام است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۷ ، حدیث - ۱

حدیث - ۳۱۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالفَرفَخِ ؛ فَهِیَ المِکیَسَةُ ، فَإِنَّهُ إن کانَ شَیءٌ یَزیدُ فِی العَقلِ فَهِیَ ؛

بر شما باد خُرفه ؛ چرا که زیرکی می‌دهد و اگر تنها یک چیز باشد که عقل را افزون می‌کند ، همان است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۲۰۹۴

حدیث - ۳۱۹

امام کاظمعليه‌السلام :

إنَّ السِّلقَ یَقمَعُ عِرقَ الجُذامِ ، وما دَخَلَ جَوفَ المُبَرسَمِ مِثلُ وَرَقِ السِّلقِ؛

چغندر ، رگ جذام را به کلّی از میان می‌بَرد هیچ چیز به درونِ گرفتار به بِرسا درنیامده است که همانند برگ چغندر باشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۹ ، حدیث - ۵

حدیث - ۳۲۰

امام رضاعليه‌السلام :

أطعِموا مَرضاکُمُ السِّلقَ - یَعنی وَرَقَهُ - فَإِنَّ فیهِ شِفاءً ولا داءَ مَعَهُ ولا غائِلَةَ لَهُ ، ویُهَدِّئُ نَومَ المَریضِ ، وَاجتَنِبوا أصلَهُ ؛ فَإِنَّهُ یُهَیِّجُ السَّوداءَ؛

به بیمارانتان ، چغندر (یعنی برگ آن را) بدهید ؛ چرا که در آن ، درمان است و هیچ بیماری‌ای به همراه ندارد و هیچ عارضه‌ای در آن نیست و خواب بیمار را آرام می‌سازد امّا از خودِ چغندر بپرهیزید ؛ چرا که سودا را تحریک می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۹ ، حدیث - ۴

حدیث - ۳۲۱

امام صادقعليه‌السلام :

لَو عَلِمَ اللّه‌ُ فی شَیءٍ شِفاءً أکثَرَ مِنَ الشَّعیرِ ، ما جَعَلَهُ غِذاءَ الأَنبِیاءِعليهم‌السلام ؛

اگر خداوند در چیزی بیش از جو بهبود دهندگی می‌دید ، آن را خوراک پیامبران قرار نمی‌داد

مکارم الأخلاق، ج۱، ص۳۳۴ ، ح۱۰۷۶

حدیث - ۳۲۲

امام رضاعليه‌السلام :

فَضلُ خُبزِ الشَّعیرِ عَلَی البُرِّ کَفَضلِنا عَلَی النّاسِ ، وما مِن نَبِیٍّ إلاّ وقَد دَعا لاِکِلِ الشَّعیرِ وبارَکَ عَلَیهِ ، وما دَخَلَ جَوفا إلاّ وأخرَجَ کُلَّ داءٍ فیهِ ، وهُوَ قوتُ الأَنبِیاءِ وطَعامُ الأَبرارِ ، أبَی اللّه‌ُ تَعالی أن یَجعَلَ قوتَ أنبِیائِهِ إلاّ شَعیرا ؛

برتریِ نان جو بر گندم ، همانند برتریِ ما بر دیگر مردمان است هیچ پیامبری نیست که برای خورنده جو دعا نکرده و برای او برکت نخواسته باشد و هیچ درونی نیست که جو بِدان درآمده و همه دردها از آن بیرون نرفته باشد آن ، خوراک پیامبران و غذای نیکان است خداوند متعال ، جز این را نخواسته است که خوراک پیامبران خویش را جو قرار دهد

الکافی ، ج۶ ، ص۳۰۴ ، ح۱

حدیث - ۳۲۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلِ الخَسَّ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ النُّعاسَ ، ویَهضِمُ الطَّعامَ ؛

کاهو بخور که خواب‌آور است و غذا را هضم می‌کند

مکارم الأخلاق ، ج۱ ، ص۳۹۶ ، ح۱۳۴۴

حدیث - ۳۲۴

امام صادقعليه‌السلام :

عَلَیکُم بِالخَسِّ ؛ فَإِنَّهُ یُصَفِّی الدَّمَ؛

بر شما باد کاهو ؛ چرا که خون را تصفیه می‌کند.

الکافی ، ج۶ ، ص۳۶۷ ، ح۱

حدیث - ۳۲۵

امام صادقعليه‌السلام :

نِعمَ البَقلُ الهِندَباءُ ، ولَیسَ مِن وَرَقَةٍ إلاّ وعَلَیها قَطرَةٌ مِنَ الجَنَّةِ ، فَکُلوها ولا تَنفُضوها عِندَ أکلِها وکانَ أبیعليه‌السلام یَنهانا أن نَنفُضَهُ إذا أکَلناهُ ؛

کاسنی ، نکو سبزی‌ای است هیچ برگی از آن نیست که قطره‌ای از بهشت بر آن نباشد آن را بخورید و به گاه خوردن ، متکانید پدرمعليه‌السلام ما را نهی می‌فرمود که به هنگام خوردن کاسنی ، آن را بتکانیم

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۴

حدیث - ۳۲۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الثُّومَ وتَداوَوا بِهِ ؛ فَإِنَّ فیهِ شِفاءً مِن سَبعینَ داءً ؛

سیر بخورید و بدان درمان کنید؛ چرا که درمان هفتاد درد در آن هست.

مکارم الأخلاق، ج۱، ص۳۹۴، ح۱۳۳۵ و دانش نامه احادیث پزشکی: ج۲ / ح۲۶۲

حدیث - ۳۲۷

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یُصیبَهُ ریحٌ ، فَلیَأکُلِ الثُّومَ فی کُلِّ سَبعَةِ أیّامٍ؛

هر کس می‌خواهد بادی دامنگیر او نشود، در هر هفت روز، [یک بار] سیربخورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، ص۴۱ و بحار الأنوار ، ج۶۲، ص۳۲۵

حدیث - ۳۲۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالکَرَفسِ ؛ فَإِنَّهُ إن کانَ شَیءٌ یَزیدُ فِی العَقلِ فَهُوَ هُوَ ؛

بر شما باد کرفس؛ چرا که اگر بنا بود تنها یک چیز عقل را افزون کند ، آن ، همین بود.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص۱۱ ، بحار الأنوار، ج۶۲ ، ص۳۰۰

حدیث - ۳۲۹

سُئِلَ أبو عَبدِاللّه‌ِعليه‌السلام عَنِ الکُرّاثِ ، فَقالَ : کُلهُ ؛ فَإِنَّ فیهِ أربَعَ خِصالٍ : یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَطرُدُ الرِّیاحَ ، ویَقطَعُ البَواسیرَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ الجُذامِ لِمَن أدمَنَ عَلَیهِ ؛

به نقل از فرات بن اَحنَف: از امام صادقعليه‌السلام درباره تره پرسیدند. فرمود ند: آن را بخور ؛ چرا که در آن ، چهار ویژگی است : بوی دهان را خوش می‌سازد ؛ بادها را [از بدن] می‌راند ؛ بواسیر را ریشه کن می‌کند؛ و برای کسی که بر [خوردن] آن مداومت ورزد ، مایه ایمنی از جذام است.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۵ ، حدیث - ۴

حدیث - ۳۳۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ الجِرجیرَ بِاللَّیلِ ضَرَبَ عَلَیهِ عِرقُ الجُذامِ مِن أنفِهِ ، وباتَ یُنزَفُ الدَّمُ؛

هر کس شبْ هنگام ، تَرِه تیزک بخورد ، رگ جذام به بینی او حمله کند و چون شب بخوابد ، خونْ دماغ شود

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۸ ، حدیث - ۲

حدیث - ۳۳۱

امام صادقعليه‌السلام :

عَلَیکَ بِالهِندَباءِ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الماءِ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ، وهُوَ حارٌّ لَیِّنٌ یَزیدُ فِی الوَلَدِ الذُّکورَةَ؛

بر تو باد کاسنی ؛ چرا که آب (منی) را افزون می‌سازد و فرزند را نکو می‌کند گرم و مُلیّن است و پسرزایی را بیشتر می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۶

حدیث - ۳۳۲

امام رضاعليه‌السلام :

الهِندَباءُ شِفاءٌ مِن ألفِ داءٍ ، ما مِن داءٍ فی جَوفِ ابنِ آدَمَ إلاّ قَمَعَهُ الهِندَباءُ ؛

کاسنی ، درمان هزار درد است هیچ دردی در درون آدمی‌زاده نیست ، مگر این که کاسنی ، آن را در هم می‌کوبد

لکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۹

حدیث - ۳۳۳

امام صادقعليه‌السلام :

کانَ أحَبَّ الصِّباغِ إلی رَسولِ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم الخَلُّ ، وأحَبَّ البُقولِ إلَیهِ الحَوکُ ، یَعنِی : الباذَروجَ؛

نزد پیامبر خدا، سرکه، دوست‌داشتنی‌ترین نانخورِش ، و حَوک (یعنی بادروج)، دوست‌داشتنی‌ترین سبزی بود.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۰۴ ، حدیث - ۱۸

حدیث - ۳۳۴

امام علیعليه‌السلام :

کانَ یُعجِبُ رَسولَ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مِنَ البُقولِ الحَوکُ؛

پیامبر خدا از میان سبزی‌ها، به حَوک ، علاقه داشت

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۴ ، حدیث - ۱

حدیث - ۳۳۵

امام علیعليه‌السلام :

ذُکِرَ لِرَسولِ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم الحَوکُ وهُوَ الباذَروجُ ، فَقالَ : بَقلَتی وبَقلَةُ الأَنبِیاءِ قَبلی ، وإنّی لاَُحِبُّها وآکُلُها؛

نزد پیامبر خدا از حَوک که همان بادروج است سخن به میان آوردند فرمودند: سبزی من و سبزی پیامبران پیش از من است و من ، آن را دوست دارم و می‌خورم.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۷ ، حدیث - ۱۳۰۶

حدیث - ۳۳۶

امام صادقعليه‌السلام :

الحَوکُ بَقلَةُ الأَنبِیاءِ ، أما إنَّ فیهِ ثَمانَ خِصالٍ : یُمرِئُ ، ویَفتَحُ السُّدَدَ ، ویُطَیِّبُ الجُشاءَ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویُشَهِّی الطَّعامَ ، ویَسُلُّ الدّاءَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ الجُذامِ ، إذَا استَقَرَّ فِی جَوفِ الإِنسانِ قَمَعَ الدّاءَ کُلَّهُ ؛

حَوک(بادروج)، سبزی پیامبران است بدانید که در آن ، هشت ویژگی است : اشتهاآور است، گرفتگی‌های عروق و مجاری را می‌گشاید ، آروغ را خوش‌بو می‌سازد ، دهان را بوی خوش می‌بخشد ، غذا را دوست‌داشتنی می‌سازد ، درد و بیماری را از بدن بیرون می‌کشد و امان انسان از جُذام است چون در درون انسان جای گیرد ، همه بیماری‌ها را فرو می‌نشاند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۴ ، حدیث - ۴

حدیث - ۳۳۷

امام علیعليه‌السلام :

نَظَرَ رَسولُ اللّه‌ِ إلَی الباذَروجِ ، فَقالَ : هذَا الحَوکُ ، کَأَنّی أنظُرُ إلی مَنبِتِهِ فِی الجَنَّةِ ؛

پیامبر خدا به بادروج نگریستند و فرمودند: این ، حوک است گویا که رستنگاه آن را در بهشت می‌نگرم

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۱۹ ، حدیث - ۲۰۷۵

حدیث - ۳۳۸

امام رضاعليه‌السلام :

فِی البُقولِ: أفضَلُهَا . الهِندَباءُ ، وَالخَسُّ ؛

درباره سبزی‌ها: بهترینِ آنها ، کاسنی و کاهو است

الدعوات ، صفحه ۱۵۹ ، حدیث - ۴۳۶

حدیث - ۳۳۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الهِندَباءُ سَیِّدُ البُقولِ ؛

کاسنی، مهتر همه سبزی‌هاست

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۱۳ ، حدیث - ۲۰۴۹

حدیث - ۳۴۰

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

الخِلالُ بَعدَ الطَّعامِ ؛ یَشُدُّ اللِّثاتِ ، ویَجلِبُ الرِّزقَ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ؛

خلال کردن پس از [خوردن] غذا ، لثه‌ها را محکم می‌کند، روزی می‌آورد و بوی دهان را خوش می‌سازد.

إحقاق الحقّ ، جلد ۱۲ ، صفحه ۲۸۳

حدیث - ۳۴۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

تَخَلَّلوا عَلی أثَرِ الطَّعامِ ؛ فَإِنَّهُ صِحَّةٌ لِلنّابِ وَالنَّواجِذِ ، ویَجلِبُ عَلَی العَبدِ الرِّزقَ؛

در پی غذا خوردن ، خلال کنید؛ چرا که مایه سلامت دندان‌های نیش و نواجد (آسیا) است و برای انسان ، جلب روزی می‌کند.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث - ۱۰۶۱

حدیث - ۳۴۲

قال الصادقعليه‌السلام :

من لم یاکل اللحم اربعین یوما ساء خلقه و من ساء خلقه فاذنوا فی اذنه ؛

کسی تا چهل روز گوشت نخورد بداخلاق می شود، وقتی که بداخلاق شد در گوش او اذان بگویید.

(من لایحضره الفقیه ، ج ۱، ص ۲۹۶)

حدیث - ۳۴۳

قال رسول الله:

یا علی !ان الوضوء قبل الطعام و بعده شفاء فی الجسد و یمن فی الرزق ؛

یا علی! قبل از غذا و بعد از غذا، وضو گرفتن ، شفای بدن و برکت در روزی است

(بحارالانوار، ج ۶۶، ص ۳۵۶)

حدیث - ۳۴۴

قال الصادقعليه‌السلام :

الوضوء قبل الطعام و بعده یذهبان الفقر؛

وضو پیش از غذا و بعد از غذا، فقر را از بین می برد.

(وسائل الشیعه ، ج ۱، ص ۲۵۶)

حدیث - ۳۴۵

من شرب الخمر لم تقبل له صلاة اربعین لیلة فان عاد فاربعین لیلة من یوم شربها فان مات فی تلک الاربعین لیلة من غیر توبة سقاه الله یوم القیامة من طینة خبال ؛

کسی که شراب می نوشد نماز وی تا چهل شبانه روز مقبول نیست و اگر بار دیگر لب به شراب زد باز هم تا چهل شب و اگر بدون ((توبه )) در این اوقات بمیرد، خداوند متعال وی را از خاک فاسد سیراب خواهد ساخت

(تفسیر القمی ، ج ۱، ص ۱۸۱)

حدیث - ۳۴۶

قال علیعليه‌السلام :

و ایاکم و البطنة فانها مقساة للقلب و مکسلة عن الصلوة و مفسدة للحسد ؛

از پرخوری دوری کنید که موجب قساوت قلب و باعث کسالت از اقامه نماز و سبب تباهی بدن است

(غررالحکم ، ص ۸۰)

حدیث - ۳۴۷

قال الباقرعليه‌السلام :

من شرب الخمر فسکر منها لم یقبل الله صلاته اربعین یوما فان ترک الصلاة فی هذه الایام ضوعف علیه العذاب لترک الصلاة ؛

کسی که شراب بنوشد و مست شود، تا چهل روز، نماز او قبول نیست ؛ پس اگر نمازی را در این روزها ترک کند، عقاب و کیفر وی نیز چند برابر است

(ثواب الاعمال ، ص ۵۵۱)

حدیث - ۳۴۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من عرف الله و عظمه منع فانه من الکلام و بطنه من الطعام و عنا نفسه بالصیام و القیام ؛

کسی که خدا را شناخت و به عظمتش پی برد، دهان خود را از سخن (بی مورد)، و شکم را از غذای حرام باز می دارد، و به استقبال سختی روزه و نماز جهت دریافت پاداش و جلب رضایت حق می شتابد.

(سفینة البحار، ج ۲، ص ۱۷۸)

حدیث - ۳۴۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الحِمیَةُ رَأسُ الدَّواءِ ، وَالمَعِدَةُ بَیتُ الدّاءِ ، وعَوِّدوا کُلَّ جِسمٍ مَا اعتادَ؛

پرهیز، سرآمد درمان، و معده، خانه درد است هر بدنی را به همان که بدان خو می‌گیرد، عادت دهید

الأحکام النبویّة ، جلد ۲ ، صفحه ۷

حدیث - ۳۵۰

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

شُربُ السَّویقِ بِالزَّیتِ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الباهِ؛

خوردن سویق با روغن زیتون، گوشت می‌رویانَد، استخوان را استحکام می‌بخشد، پوست را نازک می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید

الکافی، جلد ۶، صفحه ۳۰۶، حدیث - ۷

حدیث - ۳۵۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اللَّحمُ بِالبَیضِ یَزیدُ فِی الباءَةِ؛

گوشت با تخم‌مرغ ، بر توان جنسی می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۳

حدیث - ۳۵۲

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

مَن أکَلَ البَیضَ وَالبَصَلَ وَالزَّیتَ، زادَ فی جِماعِهِ، ومَن أکَلَ اللَّحمَ بِالبَیضِ، کَبُرَ عَظمُ وَلَدِهِ؛

هر کس تخم‌مرغ و پیاز و روغن زیتون بخورد، بر توان جنسی او افزوده شود و هر کس گوشت و تخم‌مرغ بخورد ، استخوان فرزندش درشت باشد

بحار الأنوار ، جلد ۱۰ ، صفحه ۸۴ ، حدیث - ۴۱

حدیث - ۳۵۳

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

إنّ نَبِیّاً مِنَ الأَنبِیاءِ شَکا إلَی اللّه‌ِ عز و جل الضَّعفَ ، وقِلَّةَ الجِماعِ ، فَأَمَرَهُ بِأَکلِ الهَریسَةِ؛

یکی از پیامبران، از ضعف و کمیِ توان آمیزش به درگاه خداوند عز و جل اظهار ناراحتی کرد. خداوند، او را به خوردن حلیم، فرمان داد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۹ ، حدیث - ۲

حدیث - ۳۵۴

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

إنَّ رَسولَ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شَکا إلی رَبِّهِ عز و جل وَجَعَ الظَّهرِ ، فَأَمَرَهُ بِأَکلِ الحَبِّ بِاللَّحمِ - یَعنِی الهَریسَةَ - ؛

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به درگاه پروردگار خویش عز و جل از کمرْ درد نالید. خداوند به او فرمود که دانه با گوشت بخورد، یعنی هریسه

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۳۵۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أتانی جَبرَئیلُعليه‌السلام فَأَمَرَنی بِأَکلِ الهَریسَةِ ، لِیَشتَدَّ ظَهری ، وأقوی بِها عَلی عِبادَةِ رَبّی؛

جبرئیل ، نزد من آمد و مرا به خوردن هریسه(هَلیم) ، فرمان داد تا پُشتم قوی شود و با آن ، توان بندگی پروردگار خویش بیابم

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۹ ، حدیث - ۱۴۷۰

حدیث - ۳۵۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خَمسُ خِصالٍ تورِثُ البَرَصَ : النّورَةُ یَومَ الجُمُعَةِ ویَومَ الأَربَعاءِ، وَالتَوَضُّؤُ وَالاِغتِسالُ بِالماءِ الَّذی تُسَخِّنُهُ الشَّمسُ، وَالأَکلُ عَلَی الجَنابَةِ، وغِشیانُ المَرأَةِ فی أیّامِ حَیضِها، وَالأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ؛

پنج چیز است که پیسی می‌آورَد: نوره کشیدن در روز جمعه و چهارشنبه؛ وضوگرفتن و غسل کردن با آبی که به آفتاب گرم شده است؛ خوردن درحال جنابت؛ آمیزش با زن در هنگام حائض بودنش؛ و خوردن در حال سیری

الخصال، صفحه ۲۷۰، حدیث - ۹

حدیث - ۳۵۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ یورِثُ البَرَصَ؛

خوردن از روی سیری، پیسی می‌آورد

الأمالی للصدوق، صفحه ۶۳۶، حدیث - ۸۵۴

حدیث - ۳۵۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

إذَا اشتَری أحَدُکُم لَحماً فَلیُخرِج مِنهُ الغُدَدَ؛ فَإِنَّهُ یُحَرِّکُ عِرقَ الجُذامِ؛

هر گاه کسی از شما گوشت خرید، غدّه‌ها را از آن بیرون آورَد؛ زیرا آنها رگ جذام را تحریک می‌کنند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۵۴ ، حدیث - ۵

حدیث - ۳۵۹

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

اِستَکثِروا مِنَ اللُّبانِ وَاستَبقوهُ وَامضَغوهُ، وأحَبُّهُ إلَیَّ المَضغُ؛ فَإِنَّهُ یَنزِفُ بَلغَمَ المَعِدَةِ ویُنَظِّفُها،ویَشُدُّ العَقلَ،ویُمرِئُ الطَّعامَ؛

فراوان کُندُر بخورید، آن را در دهان نگه دارید و بِجَوید. برای من، جویدن آن، دوست‌داشتنی‌تر است؛ بلغمِ معده را می‌زداید و آن را تمیز می‌کند، عقل را استحکام می‌بخشد و غذا را می‌گوارَد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۳ ، حدیث - ۱۴۴۲

حدیث - ۳۶۰

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

نِعمَ الطَّعامُ الأَرُزُّ ؛ یُوَسِّعُ الأَمعاءَ، ویَقطَعُ البَواسیرَ، وإنّا لَنَغبِطُ أهلَ‌العِراقِ بَأَکلِهِمُ‌الأَرُزَّ وَالبُسرَ؛ فَإِنَّهُما یُوَسِّعانِ الأَمعاءَ، ویَقطَعانِ البَواسیرَ؛

برنج، خوب خوراکی است! روده‌ها را فراخ می‌کند و بواسیر را ریشه کن می‌سازد. ما بر مردم عراق ، غبطه می‌خوریم که برنج و خرما خرک می‌خورند. این دو، روده‌ها را فراخ می‌کنند و بواسیر را ریشه کن می‌سازند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۱ ، حدیث - ۲

حدیث - ۳۶۱

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

یَنبَغی أن تَحذَرَ . أن تَجمَعَ فی جَوفِکَ البَیضَ وَالسَّمَکَ فی حالٍ واحِدَةٍ ؛ فَإِنَّهُما إذَا اجتَمَعا وَلَّدا القولَنجَ ، ورِیاحَ البَواسیرِ، ووَجَعَ الأَضراسِ؛

باید از این بپرهیزی که . تخم‌مرغ و ماهی را هم‌زمان در معده گِرد آوری؛ چون هر گاه این دو با یکدیگر گِرد آیند، قولنج، باد بواسیر و دندان‌درد به وجود می‌آورند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۳۶۲

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

أکلُ اللَّحمِ النِّیِّ یورِثُ الدُّودَ فِی البَطنِ؛

خوردن گوشت ناپخته ، در شکم ، کِرم ایجاد می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۳۶۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

یا کُمَیلُ، لا توقِرَنَّ مَعِدَتَکَ طَعاما، ودَع فیها لِلماءِ مَوضِعا، ولِلرّیحِ مَجالاً، ولا تَرفَع یَدَکَ مِنَ الطَّعامِ إلاّ وأنتَ تَشتَهیهِ؛ فَإِن فَعَلتَ ذلِکَ فَأَنتَ تَستَمرِئُهُ ؛ فَإِنَّ صِحَّةَ الجِسمِ مِن قِلَّةِ الطَّعامِ وقِلَّةِ الماءِ؛

ای کمیل! مبادا معده‌ات را از خوراک، سنگین کنی. در آن، جایی برای آب و جایی برای باد وا گذار و هنگامی که هنوز به خوردن اشتها داری ، از غذا خوردن دست بکش،که اگر چنین کنی، غذا را گوارا خواهی یافت؛ چه، تندرستی، از کم خوردن و کم آشامیدن است

تحف العقول ، صفحه ۱۷۲

حدیث - ۳۶۴

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

الاِستِلقاءُ بَعدَ الشِّبَعِ : یُسمِنُ البَدَنَ ، ویُمرِئُ الطَّعامَ ، ویَسُلُّ الدّاءَ؛

به پشت دراز کشیدن پس از غذا خوردن، بدن را چاق می‌کند، غذا را گوارا می‌سازد و درد را [از درون انسان] بیرون می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۱۲ ، حدیث - ۹

حدیث - ۳۶۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنَّ اللّه‌َ عز و جل أوحی إلی موسَی بنَ عِمرانَ أنِ ابدَأ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ فِی المِلحِ دَواءً مِن سَبعین داءً ، أهوَنُهَا الجُنونُ ، وَالجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، ووَجَعُ الحَلقِ وَالأَضراسِ ، ووَجَعُ البَطنِ؛

خداوند عز و جل به موسی بن عمران ، وحی فرستاد که :غذا را با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده ؛ چرا که در نمک ، درمان هفتاد درد است که کمترین آنها ، دیوانگی ، جذام ، پیسی ، گلودرد ، دندان‌درد و شکم درد باشد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۹۸ ، حدیث - ۲۱

حدیث - ۳۶۶

امام حسینعليه‌السلام می فرمایند:

قالَ لی رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلی قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ؛

پیامبر خدا به من فرمودند: فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید.

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث - ۵۹

حدیث - ۳۶۷

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

مَنْ غَسَلَ یَدَهُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَبَعْدَهُ بُورِکَ لَهُ فِی أوَّلِهِ وَآخِرِهِ، وَعَاشَ مَاعَاشَ فِی سَعَةٍ، وَعُوفِیَ مِنْ بَلْوًی فِی جَسَدِهِ ؛

هر که قبل و بعد از غذا دستهایش را بشوید، در اول و آخر آن غذا به او برکت داده شود و تا زنده است در رفاه به سر برد و از بیماری جسمی در امان ماند

المحجّه البیضاء : ۳ / ۶

حدیث - ۳۶۸

امام حسنعليه‌السلام می فرمایند:

آداب سفره دوازده تاست که هر مسلمانی باید آنها رابداند : چهارتای آنها واجب است ، چهار تا سنّت (مستحب) و چهار تا از باب رعایت ادب می‌باشد امّا آن چهارتا که واجبند : معرفت ، خشنودی ، نام خدا بر زبان آوردن و شکرگزاری و آن چهار که سنّت است : دست شستن پیش از غذا خوردن ، نشستن بر طرف چپ (بدن) ، خوردن با سه انگشت و لیسیدن انگشتها و امّا آن چهار که از باب رعایت ادب می‌باشد : خوردن از آنچه در جلوی توست ، کوچک گرفتن لقمه ، خوب جویدن غذا و کمتر نگاه کردن به صورت مردم

وسائل الشیعه : ۱۶ / ۵۳۹ / ۱

حدیث - ۳۶۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

أقِرُّوا الحَارَّ حَتّی یَبْرَدَ ، فإنَّ رَسُولَ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قُرِّبَ إلَیْهِ طَعَامٌ حَارٌّ فَقَالَ : أقِرُّوهُ حَتَّی یَبْرَدَ ، مَا کَانَ اللّه‌ُ عَزَّ وَجَلَّ لِیُطْعِمَنَـا النَّـارَ، وَالبَرَکَةُ فِی البَارِدِ

غذای داغ را سرد کنید؛ زیرا غذای داغی در برابر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نهاده شد ، آن حضرت فرمودند : بگذارید تا سرد شود خداوند به ما آتش نمی‌خوراند و برکت در غذای سرد است

الکافی : ۶ / ۳۲۱ / ۱

حدیث - ۳۷۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

ابْدَؤوا بِالمِلْحِ فِی أوَّلِ طَعَامِکُمْ ، فَلَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی المِلْحِ لاخْتَارُوُهُ عَلَی الدِّرْیَاقِ الُمجَرَّبِ

غذایتان را با خوردن نمک آغاز کنید ؛ چه، اگر مردم می‌دانستند که نمک چه فوایدی دارد آن را بر پادزهر مجرَّب ترجیح می‌دادند

وسائل الشیعة : ۱۶ / ۵۲۰ / ۳

حدیث - ۳۷۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

مَنْ أکَلَ وَذُو عَیْنَیْنِ یَنْظُرُ إلَیْهِ وَلَمْ یُواسِهِ ابْتُلِی بِدَاءٍ لاَ دَوَاءَ لَهُ

هر که در حال خوردن غذا باشد و بیننده‌ای به او بنگرد و وی او را شریک غذای خود نکند به دردی بی‌درمان گرفتار آید.

تنبیه الخواطر : ۱ / ۴۷

حدیث - ۳۷۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

کُلْ وَأنتَ تَشْتَهِی ، وَأمْسِکْ وَأنتَ تَشْتَهِی؛

وقتی اشتها داری غذا بخور و هنوز اشتها داری دست از خوردن بشوی

بحار الأنوار : ج ۶۲ / ۲۹۰

حدیث - ۳۷۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

کُلْ وَأنتَ تَشْتَهِی ، وَأمْسِکْ وَأنتَ تَشْتَهِی

وقتی اشتها داری غذا بخور و هنوز اشتها داری دست از خوردن بشوی

بحار الأنوار : ج ۶۲ / ۲۹۰

حدیث - ۳۷۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفضَلُکُم مَنزِلَةً عندَاللّه تعالی أطوَلُکُم جُوعا وتَفَکُّرا، وأبغَضُکُم إلَی اللّه تعالی کُلُّ نَؤومٍ وأکُولٍ وشَروبٍ

بلند پایه‌ترین شما نزد خداوند متعال کسی است که مدتهای طولانی‌تری گرسنگی بکشد و به تفکّر بپردازد و منفورترین شما نزد خداوند متعال هر آن کسی است، که پرخواب و پرخور و پرنوش باشد

تنبیه الخواطر : ۱/۱۰۰

حدیث - ۳۷۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

القَلبُ یَتَحمّلُ الحِکمَةَ عند خُلُوِّ البَطْنِ ، القَلبُ یَمُجُّ الحِکمَةَ عند امْتِلاءِ البَطْنِ

آن گاه که معده خالی باشد ، دل حکمت را می‌پذیرد؛ زمانی که معده پر باشد دل حکمت را بیرون می‌افکند

تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۱۹

حدیث - ۳۷۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

و اکلی ضیفک فإنّ الضّیف یستحیی أن یأکل وحده؛

همراه مهمان خویش غذا خور زیرا مهمان شرم دارد که تنها غذا خورد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۷۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نصف ما یحفر لامّتی من القبور من العین و المعده؛

یک نیمه قبرها که برای امت من حفر می شود از چشم بد و پرخوری است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۷۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

المعده بیت الدّاء و الحمیه رأس کلّ دواء؛

معده خانه مرض است و پرهیز سر آمد دواهاست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۷۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من شرب خمرا خرج نور الإیمان من جوفه؛

هر که شراب نوشد نور ایمان از ضمیرش برود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من شرب الخمر أتی عطشان یوم القیمه؛

هر که شراب نوشد روز قیامت تشنه بیارندش.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من أطعم مریضا شهوته أطعمه اللَّه من ثمار الجنّه؛

هر که غذای دلخواه مریضی را به او بخوراند خدا از میوه های بهشت به او بخوراند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من قلّ طعمه صحّ بدنه و من کثر طعمه سقم بدنه و قسا قلبه؛

هر کس کم خورد سالم ماند و هر که بسیار خورد تنش بیمار و دلش سخت گردد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من تعوّد کثره الطّعام و الشّراب قسا قلبه؛

هر که به پرخوری عادت کند، دلش سخت شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لا تمیتوا القلوب بکثره الطّعام و الشّراب فإنّ القلب یموت کالزّرع إذا کثر علیه الماء؛

دلهای خویش را به کثرت خوردن و نوشیدن نمیرانید که دل چون زراعت است وقتی آب آن زیاد شد خواهد مرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لا تشربوا الخمر فإنّها مفتاح کلّ شرّ؛

شراب منوشید که کلید همه بدی هاست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لن یزال العبد فی فسحه من دینه ما لم یشرب الخمر و إذا شربها خرق اللَّه عنه ستره و کان الشّیطان ولیّه و سمعه و بصره یسوقه إلی کلّ شرّ و یصرفه عن کلّ خیر؛

بنده تا شراب ننوشد عرصه دین بر او گشاده باشد و چون بنوشد پرده خدا از او بدرد و شیطان یار و گوش و چشم او شود و او را بسوی بدی ها براند و از نیکیها منصرف کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

کلوا جمیعا و لا تفرّقوا فإنّ طعام الواحد یکفی الأثنین و طعام الأثنین یکفی الثّلاثه و الأربعه کلوا جمیعا و لا تفرّقوا فإنّ البرکه مع الجماعه؛

با هم غذا خورید و پراکنده مشوید که غذای یکی برای دو تن کافی است و غذای دو تن برای سه تن و چهار تن کافی است، با هم غذا خورید و پراکنده مشوید که برکت قرین جماعت است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

کلوا الزّیت و أدهنوا به فإنّه من شجره مبارکه؛

زیتون خورید و با آن روغن کاری کنید که از درخت مبارک است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۸۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

کبر مقتا عند اللَّه الأکل من غیر جوع و النّوم من غیر سهر و الضّحک من غیر عجب؛

خوردن بی گرسنگی و خواب بدون خستگی و خنده بی شگفت نزد خدا به سختی منفور است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

علیکم بالزّبیب فإنّه یکثف المرّه و یذهب بالبلغم و یشدّ العصب و یذهب بالعیاء و یحسن الخلق و یطیب النّفس و یذهب بالهمّ؛

مویز خورید که صفرا را غلیظ کند و بلغم را ببرد و عصب را قوی کند و کند ذهنی را ببرد و خلق را نیکو کند و جان را پاک دارد و غم را ببرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الطّاعم الشّاکر بمنزله الصّائم الصّابر؛

غذا خور شکرگزار چون روزه دار صبور است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

شرّ الناس من أکل وحده و منع رفده و جلد عبده و شرّ منه من لا یقیل عثره و لا یقبل معذره و شرّ منه من لا یرجی خیره و لا یؤمن شرّه؛

بدترین مردم آن کس است که تنها غذا خورد و رسیده خویش را بی نصیب کند و بنده خویش را بزند و بدتر از او کسی است که خطائی را نبخشد و عذری نپذیرد و بدتر از او کسی است که به خیرش امید نیست و از شرش امان نیست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

شارب الخمر کعابد وثن؛

شراب خوار مانند بت پرست است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تعشّوا و لو بکفّ من حشف فإنّ ترک العشاء مهرمه؛

شام بخورید اگر چه مشتی خرمای پست باشد زیرا شام نخوردن مایه ضعف و پیری است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تداووا بألبان البقر فإنّی أرجوا أن یجعل اللَّه فیها شفاء فإنّها تأکل من کلّ الشّجر؛

با شیر گاو مداوا کنید زیرا من امیدوارم که خدا در آن شفا قرار داده باشد زیرا از همه درختان می چرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

البطانه تقسی القلب؛

پرخوری دل را سخت می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

برّدوا طعامکم یبارک لکم فیه؛

غذای خود را سرد کنید تا برکت یابد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

بئس الطّعام طعام العرس یطعمه الأغنیاء و یمنعه المساکین؛

چه بد است غذای عروسی که ثروتمندان از آن بخورند و فقیران محروم مانند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۹۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ للطّاعم الشّاکر من الأجر مثل ما للصّائم الصّابر؛

پاداش آن که غذا می خورد و شکر می گزارد مانند روزه دار صبور است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۰۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه لیرضی عن العبد أن یأکل الأکله فیحمده علیها أو یشرب الشّربه فیحمده علیها؛

خداوند از بنده خشنود می شود به اینکه غذا بخورد و خدا را سپاس گزارد، یا آب بیاشامد و خدا را سپاس گزارد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۰۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ أطیب طعامکم ما مسّته النّار؛

بهترین غذاهای شما آن است که به آتش پخته شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۰۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أکرموا الخبز فإنّ اللَّه أنزله من برکات السّماء و أخرجه من برکات الأرض؛

نان را گرامی شمارید زیرا خداوند آن را از برکات آسمان فرو فرستاده و از برکات زمین بیرون آورده است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۰۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اجتنبوا الخمر فإنّها مفتاح کلّ شرّ؛

از شراب بگریزید که کلید همه بدیهاست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۴۰۴

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

مَنْ شَرِبَ مِنْ سُؤْرِ أخیهِ تَبَرُّکاً بِهِ، خَلَقَ اللّهُ بَیْنَهُما مَلِکاً یَسْتَغْفِرُ لَهُما حَتّی تَقُومَ السّاعَةُ ؛

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کسی که دهن خورده برادر مؤمنش را به عنوان تبرّک میل نماید، خداوند متعال ملکی را مأمور می گرداند تا برای آن دو نفر تا روز قیامت طلب آمرزش و مغفرت نماید.

اختصاص شیخ مفید، ص ۱۸۹

حدیث - ۴۰۵

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

کُلُوا ما یَسْقُطُ مِنَ الْخوانِ فَإنَّهُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داء بِإذْنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، لِمَنْ اَرادَ أنْ یَسْتَشْفِیَ بِهِ ؛

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

آنچه اطراف ظرف غذا و سفره می ریزد جمع کنید و بخورید، که همانا هرکس آن ها را به قصد شفا میل نماید، به اذن حق تعالی شفای تمام دردهای او خواهد شد.

مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۹۱، ح ۱۹۹۲۰

حدیث - ۴۰۶

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

أطْعِمُوا صِبْیانَکُمُ الرُّمانَ، فَإنَّهُ اَسْرَعُ لاِلْسِنَتِهِمْ ؛

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

به کودکان خود انار بخورانید تا زبانشان بهتر و زودتر باز شود.

امالی طوسی، ج ۱، ص ۳۷۲

حدیث - ۴۰۷

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تُشْبِعُوا، فَیُطْفأ نُورُ الْمَعْرِفَةِ مِنْ قُلُوبِکُمْ؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

شکم خود را از خوراک سیر و پر مگردانید، چون که سبب خاموشی نور عرفان و معرفت در افکار و قلب هایتان می گردد.

مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۱۸، ح ۱۹۶۴۶

حدیث - ۴۰۸

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ قَلَّ طَعامُهُ، صَحَّ بَدَنُهُ، وَ صَفا قَلْبُهُ، وَ مَنْ کَثُرَ طَعامُهُ سَقُمَ بَدَنُهَ وَ قَسا قَلْبُهُ؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هر که خوراکش کمتر باشد بدنش سالم و قلبش با صفا خواهد بود، و هر کس خوراکش زیاد باشد امراض جسمی بدنش و کدورت، قلبش را فرا خواهد گرفت.

بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۲۶۸، ح ۵۳

حدیث - ۴۰۹

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ وَجَدَ کَسْرَةً اَوْ تَمْرَةً فَأکَلَهَا لَمْ یُفارِقْ جَوْفَهُ حَتّی یَغْفِرَاللّهُ لَهُ؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هر کس تکّه ای نان یا دانه ای خرما در جائی ببیند، و آن را بردارد و میل کند، مورد رحمت و مغفرت خداوند قرار می گیرد.

بحارالأنوار، ج ۶۳، ص ۴۳۰، ح ۱۲

حدیث - ۴۱۰

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

شُربُ السَّویقِ بِالزَّیتِ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الباهِ؛

خوردن سویق با روغن زیتون، گوشت می‌رویانَد، استخوان را استحکام می‌بخشد، پوست را نازک می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۰۶ ، حدیث - ۷

حدیث - ۴۱۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ یورِثُ البَرَصَ؛

خوردن از روی سیری، پیسی می‌آورد.

الأمالی للصدوق، صفحه ۶۳۶، حدیث - ۸۵۴

حدیث - ۴۱۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

إذَا اشتَری أحَدُکُم لَحماً فَلیُخرِج مِنهُ الغُدَدَ؛ فَإِنَّهُ یُحَرِّکُ عِرقَ الجُذامِ؛

هر گاه کسی از شما گوشت خرید، غدّه‌ها را از آن بیرون آورَد؛ زیرا آنها رگ جذام را تحریک می‌کنند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۵۴ ، حدیث - ۵

حدیث - ۴۱۳

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

اِستَکثِروا مِنَ اللُّبانِ وَاستَبقوهُ وَامضَغوهُ، وأحَبُّهُ إلَیَّ المَضغُ؛ فَإِنَّهُ یَنزِفُ بَلغَمَ المَعِدَةِ ویُنَظِّفُها، ویَشُدُّ العَقلَ، ویُمرِئُ الطَّعامَ

فراوان کُندُر بخورید، آن را در دهان نگه دارید و بِجَوید. برای من ، جویدن آن ، دوست‌داشتنی‌تر است؛ بلغمِ معده را می‌زداید و آن را تمیز می‌کند، عقل را استحکام می‌بخشد و غذا را می‌گوارَد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۳ ، حدیث - ۱۴۴۲

حدیث - ۴۱۴

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

یَنبَغی أن تَحذَرَ . أن تَجمَعَ فی جَوفِکَ البَیضَ وَالسَّمَکَ فی حالٍ واحِدَةٍ ؛ فَإِنَّهُما إذَا اجتَمَعا وَلَّدا القولَنجَ ، ورِیاحَ البَواسیرِ، ووَجَعَ الأَضراسِ

باید از این بپرهیزی که . تخم‌مرغ و ماهی را هم‌زمان در معده گِرد آوری؛ چون هر گاه این دو با یکدیگر گِرد آیند، قولنج، باد بواسیر و دندان‌درد به وجود می‌آورند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۴۱۵

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

السَّویقُ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ؛

سویق ، گوشت می‌رویاند و استخوان را استحکام می‌بخشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۰۵ ، حدیث - ۳ ۶۶

حدیث - ۴۱۶

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند:

ما أعظَمَ بَرَکَةَ السَّویقِ ! إذا شَرِبَهُ الإِنسانُ عَلَی الشِّبَعِ أمرَأَهُ وهَضَمَ الطَّعامَ ، وإذا شَرِبَهُ الإِنسانُ عَلَی الجوعِ أشبَعَهُ ، ونِعمَ الزَّادُ فِی السَّفَرِ وَالحَضَرِ السَّویقُ؛

سویق، چه قدر پُربرکت است! اگر انسان در حالی که سیر است ، آن را بخورد ، غذا را گوارش می‌دهد و اگر در حالی که گرسنه است ، بخورد ، او را سیر می‌سازد سویق ، چه نیکو توشه‌ای در سفر و در حضر است !

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۷۸ ، حدیث - ۱۳

حدیث - ۴۱۷

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

السَّویقُ یَهضِمُ الرُّؤوسَ؛

سویق،کلّه‌پاچه را هضم می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۰۶ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۴۱۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

من‌کانَت هِمَّتُهُ ما یَدخُلُ بَطنَهُ ، کانَت قِیمَتُهُ ما یَخرُجُ مِنهُ؛

هر که هــمّ و غـمّش چیزی بـاشد که وارد شکمش می‌شود ، ارزشش به اندازه همان چیزی است که از شکمش خارج می‌شود

غرر الحکم : ۸۸۳۰

حدیث - ۴۱۹

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

لاَ تَدَعُوا آنِیَتَکُمْ بِغَیْرِ غِطَاءٍ ؛ فإنَّ الشَّیْطَانَ إذَا لَمْ تُغَطَّ الآنِیَةُ بَزَقَ فِیها ، وَأخَذَ مِمَّا فِیهَا مَا شَاءَ؛

ظرفهای خود را بدون در پوش نگذارید ؛ زیرا هر گاه روی ظرفها پوشیده نباشد ، شیطان در آنها آب دهان می‌اندازد و هر چه بخواهد از آنها بر می‌دارد

مستدرک الوسائل : ۸ / ۲۹۵ / ۹۴۸۵

حدیث - ۴۲۰

قِلَّةُ الغِذاءِ أکرَمُ لِلنَّفسِ ، وأدوَمُ لِلصِّحَّةِ

کم‌خوری، مایه گرامی داشتن بیشترِ خویش است و سلامت را بیشتر استمرار می‌بخشد

غرر الحکم ، حدیث - ۶۸۱۹

حدیث - ۴۲۱

امام علیعليه‌السلام :

قِلَّةُ الأَکلِ یَمنَعُ کَثیراً مِن أعلالِ الجِسمِ

کم‌خوری ، مانع بسیاری از بیماری‌های جسم می‌شود

غرر الحکم ، حدیث - ۶۷۶۸

حدیث - ۴۲۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ أهلَ البَیتِ لَیَقِلُّ طُعمُهُم ؛ فَتَستَنیرُ بُیوتُهُم

ساکنان یک خانه ، در اثر کم خوردن غذا ، خانه‌شان نورانی می‌گردد

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۳۹۱

حدیث - ۴۲۳

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

الاَکْلُ عِندَ اَهلِ المُصیبَةِ مِن عَمَلِ الجاهِلیَّةِ وَ السُّنَّةُ البَعْثُ اِلَیْهِم بِالطَّعامِ؛

غذا خوردن نزد مصیبت‌زدگان و با خرج آنان، از رفتارهای جاهلیت است و سنّت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرستادن غذا برای مصیبت‌زدگان است.

من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۸۲.

حدیث - ۴۲۴

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

اِنَّ رَسولَ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم کانَ اِذا اَتاهُ الضَّیْفُ اَکَلَ مَعَهُ وَ لَمْ یَرْفَعْ یَدَهُ مِنَ الْخِوانِ حَتّی یَرْفَعَ الضَّیْفُ یَدَهُ؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم هرگاه میهمان داشتند، با او غذا می‌خوردند و دست از سفره و غذا نمی‌کشیدند، تا آن‌که میهمان دست از غذا خوردن بکشد.

کافی، ج ۶، ص ۲۸۶

حدیث - ۴۲۵

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ قَلَّ طَعْمُهُ صَحَّ بَدَنُهُ وَ مَنْ کَثُرَ طَعْمُهُ سَقُمَ بَدَنُهُ وَ قَسا قَلْبُهُ؛

هر کس کم بخورد، سالم می‌ماند و هر کس زیاد بخورد تنش بیمار می‌شود و قساوت قلب پیدا می‌کند.

نهج الفصاحه، ح ۲۷۷۹.

حدیث - ۴۲۶

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند :

کَثْرَةُ اَکْلِ الْبَیْضِ وَ اِدْمانُهُ یورِثُ الطُّحالَ وَ ریاحا فی رَأسِ الْمَعِدَةِ وَ الاِْمْتِلاءُ مِنَ الْبَیْضِ الْمَسْلوقِ یورِثُ الرَّبوَ وَ الاِْبْتِهارَ؛

زیاد خوردن تخم مرغ و معتاد شدن به آن، بیماری ورم طحال می‌آورد و ایجاد کننده بادهایی در سرِ معده است و زیاد خوردن تخم‌مرغ آب پز، نفَس تنگی و نفَس بریدگی می‌آورد.

بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۳۲۱

حدیث - ۴۲۷

از امام صادقعليه‌السلام درباره تره پرسیدند، فرمودند:

آن را بخورید، چرا که در آن، چهار ویژگی است: دهان را خوشبو می‌کند، بادها را از بدن می‌برد، بواسیر را ریشه کن می‌کند، و برای کسی که پیوسته بخورد، مایه ایمنی از جذام است.

کافی، ج ۶، ص ۳۶۵، ح ۴

حدیث - ۴۲۸

امام صادقعليه‌السلام :

اَلْجَزَرُ اَمانٌ مِنَ القُولَنْجِ وَ الْبَواسیرِ وَ یُعینُ عَلَی الجِماعِ؛

هویج، مایه ایمنی از قولنج و بواسیر است و آمیزش جنسی را تقویت می‌کند.

کافی، ج ۶ ، ص ۳۷۲، ح ۲

حدیث - ۴۲۹

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

نِعْمَ اللُّقْمَةُ الْجُبْنُ، تُعْذِبُ الْـفَمَ وَ تُطَیِّبُ النَّـکْهَةَ وَ تَهْضِمُ ما قَبْلَهُ وَ تُشَهِّی الطَّعامَ؛

چه خوب لقمه‌ای است پنیر، دهان را تر و تازه و خوشبو می‌کند، غذای قبلی را هضم و غذا را مطبوع می‌سازد.

بحارالأنوار، ج ۶۳، ص ۱۰۵، ح ۱۱

حدیث - ۴۳۰

مردی به امام صادقعليه‌السلام گفت: فدایت شوم! در بدنم احساس ضعف می‌کنم. امامعليه‌السلام به او فرموند: شیربخور، چرا که گوشت می‌رویاند و استخوان را محکم می‌کند.

کافی، ج ۶، ص ۳۳۶، ح ۷.

حدیث - ۴۳۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

کندر بخورید؛ زیرا همان‌طور که انگشت، عرق را از پیشانی پاک می‌کند، کندر هم سوزش قلب را می‌برد و کمر را محکم و عقل را زیاد می‌کند و ذهن را ذکاوت و چشم را جلا می‌بخشد و فراموشی را از میان می‌برد.

طب النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص ۶.

حدیث - ۴۳۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَلْبَصَلُ یَذْهَبُ بِالنَّصَبِ وَ یَشُدُّ الْعَصَبَ وَ یَزیدُ فِی الْخُطی وَ یَزیدُ فِی الْماءِ وَ یَذْهَبُ بِالحُمَّی؛

پیاز، خستگی را می‌برد، اعصاب را قوی می‌کند، قدم‌ها را چاپک و نیروی جنسی را زیاد می‌کند و تب را می‌برد.

کافی، ج ۶، ص ۳۷۴، ح ۲

حدیث - ۴۳۳

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَطْعِمُوا الْمَبطونَ خُبزَ الاَْرُزِّ، فَما دَخَلَ جَوْفَ الْمَبطونِ شَیْ‌ءٌ اَنْفَعُ عَنْهُ، اَما اِنَّهُ یَدْبَغُ الْمَعِدَةَ وَ یَسُلُّ الدّاءَ سَلاًّ ؛

به کسی که دل درد (اسهال)، دارد نان برنجی بدهید، چرا که برای دل درد چیزی مفیدتر از آن نیست. بدانید که آن، معده را پاک و درد را کاملاً آرام می‌کند.

کافی، ج ۶، ص ۳۰۵، ح ۲

حدیث - ۴۳۴

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

جماع پی‌درپی بدون غسل باعث جنون فرزند می‌شود. زیاد خوردن تخم مرغ و استمرار بر آن، باعث بیماری طحال و گاز معده می‌شود.

طب الرضا، ص ۷۵.

حدیث - ۴۳۵

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

انباشته کردن شکم از تخم مرغ آب‌پز باعث گرفتگی قلب و تنگی نفس می‌شود.

طب الرضا، ص ۷۵.

حدیث - ۴۳۶

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

زیاد خوردن گوشت حیوانات وحشی (حلال گوشت) و گاو باعث تغییر (به‌هم‌ریختگی) عقل و سرگردانی فهم و کندذهنی و فراموشی می‌شود.

طب الرضا، ص ۷۵.

حدیث - ۴۳۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

عَلَیْکُمْ بِالاْءِهلیلَجَ الاَْسْوَدَ فَاِنَّهُ مِنْ شَجَرَةِ الْجَنَّةَ وَ طَعْمُهُ مُرٌّ و فیهِ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داءٍ؛

هلیله سیاه بخورید، که از درختان بهشت است. مزه آن تلخ است ولی شفای هر دردی است.

طب النبی، ص ۳۱

حدیث - ۴۳۸

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

لَوْ یَعْلَمُ النّاسُ ما فِی التُّفّاحِ، ماداوَوْا مَرضاهُمْ اِلاّ بِهِ، اَلا وَ اِنَّهُ اَسْرَعُ شَیْ‌ءٍ مَنْفَعَةً لِلْفُؤادِ خاصَّةً وَ اِنَّهُ نَضوحَةٌ؛

اگر مردم می‌دانستند چه خواصی در سیب وجود دارد، بیماران خود را تنها با آن درمان می‌کردند. سیب سریع‌تر از هر چیزی به قلب فایده می‌رساند؛ به‌ویژه آن‌که خوشبو کننده است.

طب الائمّة، ص ۱۳۵

حدیث - ۴۳۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

مَنْ غَرَسَ فی نَفْسِهِ مَحَبَّةَ اَنواعِ الطَّعامِ، اِجْتَنی ثِمارَ فُنونِ الاَْسْقامِ ؛

هر کس در دل خود، نهال علاقه به غذاهای گوناگون را بکارد، محصول بیماری‌های گوناگون از آن می‌چیند.

غررالحکم، ح ۹۲۱۹

حدیث - ۴۴۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود، درد است و هیچ برکتی در آن نیست و کفاره نبردن نام خدا این است که چنانچه سفره پهن است، نام خدا را ببری و به خوردن غذا ادامه دهی.

تاریخ دمشق، ج ۶۰، ص ۳۲۵

حدیث - ۴۴۱

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

خداوند تبارک و تعالی هیچ خوردنی و نوشیدنی را حلال نکرده است مگر آن‌که در آن سود و صلاحی بوده و هیچ خوردنی و نوشیدنی را حرام ننموده، مگر آن‌که در آن زیان و نابودی و فسادی بوده است، پس هر چیز سودمندی نیرو بخش جسم، که باعث تقویت بدن است حلال شده است و هر چیزی که قوای جسمانی را از بین ببرد و یا موجب مرگ شود حرام است.

مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۳۳۳، ح ۲

حدیث - ۴۴۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

أَکْلُ السَّفَرْجَلِ قُوَّةٌ لِلْقَلْبِ الضَّعیفِ وَهُوَ یُطَیِّبُ الْمِعْدَةَ وَ یُذَکِّی الْفُؤادَ وَ یُشَجِّعُ الْجَبانَ وَ یُحَسِّنُ الْوَلَدَ؛

خوردن بِه، قلب ضعیف را قوی، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا می‌کند.

تحف العقول، ص ۱۰۱.

حدیث - ۴۴۳

امام علیعليه‌السلام :

کُلُوا التُّفّاحَ فَاِنَّهُ یَدْبَغُ المَعِدَةَ؛

سیب بخورید، چرا که معده را پاک می‌کند.

کافی، ج ۶، ص ۳۵۷، ح ۱۱.

حدیث - ۴۴۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

مَنْ اَحَبَّ اَنْ یُحِبّهُ اللَّهُ وَ رَسولُهُ فَلْیَاْکُلْ مَع ضَیفِهِ؛

هر کس دوست دارد که خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با میهمان خود غذا بخورد.

تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۱۶

حدیث - ۴۴۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

طَعامُ السَّخیِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحیحِ داءٌ؛

غذای سخاوتمند، داروست و غذای بخیل، درد.

بحارالأنوار، ج ۷۱ ، ص ۳۵۷، ح ۲۲.

حدیث - ۴۴۶

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند :

اَلسَّخیُّ یَأکُلُ مِن طَعامِ النَّاسِ لِیَاْکُلوا مِنْ طَعامِهِ ، وَ البَخیلُ لا یَاْکُلُ مِنْ طَعامِ النَّاسِ لِئَلّا یَأکُلوا مِنْ طَعامِهِ؛

سخاوتمند، از غذای مردم می‌خورد، تا مردم از غذای او بخورند، اما بخیل از غذای مردم نمی‌خورد تا آنها نیز از غذای او نخورند.

عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۵، ح ۲۶.

حدیث - ۴۴۷

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند :

شُرْبُ الْماءِ الْبارِدِ عَقیبَ الشَّیْ‌ءِ الحارِّ وَ عَقیبَ الحَلاوَةِ یَذْهَبُ بِالاَْسْنانِ... وَ مَنْ اَرادَ اَلاّ یَفْسُدَ اَسْنانُهُ فَلا یَأکُلْ حُلْوا اِلاّ بَعْدَ کَسْرَةِ خُبزٍ؛

خوردن آب سرد بعد از چیزهای گرم و شیرینی، دندان‌ها را از بین می‌برد هر کس می‌خواهد دندان‌هایش فاسد نشود، شیرینی نَخورد، مگر پس از خوردن لقمه‌ای نان.

بحارالأنوار، ج ۶۲، ص ۳۲۱، ح ۳۲۵.

حدیث - ۴۴۸

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

نِعْمَ الطَّعامُ الزَّیْتُ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَیَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَیُصْفِی اللَّوْنَ وَیَشُدُّ الْعَصَبَ وَیَذْهَبُ بِالْوَصَبِ وَیُطْفِئُ الْغَضَبَ؛

زیتون غذای خوبی است، دهان را خوشبو می‌کند، بلغم را از بین می‌برد، رنگ پوست را صفا می‌بخشد، اعصاب را محکم می‌کند، مرض را می‌برد و خشم را خاموش می‌کند.

مکارم الاخلاق، ص ۱۹۰.

حدیث - ۴۴۹

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَلْخِلالُ بَعْدَ الطَّعامِ، یَشُدُّ اللِّثاتِ وَ یَجْلِبُ الرِّزْقَ وَ یُطَیِّبُ النَّـکْهَةَ؛

خلال کردن بعد از غذا، لثه‌ها را محکم، روزی را زیاد و دهان را خوشبو می‌کند.

احقاق الحق، ج ۱۲، ص ۲۸۳

حدیث - ۴۵۰

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

... وَ السَّعْتَرُ وَ الْمِلحُ... یُطَیِّبانِ النَّـکْهَةَ؛

آویش و نمک، دهان را خوشبو می‌کنند.

مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۴۱۶، ح ۱۴۱۰.

حدیث - ۴۵۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

کانَ رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اِذا اَفْطَرَ بَدَاَ بِحَلْواءَ یُفْطِرُ عَلَیْها، فَاِنْ لَمْ یَجِدْ فَسُکَّرَةٍ اَو تَمَراتٍ، فَاِذا اَعوَزَ ذلِکَ کُلَّهُ فَماءٍ فاتِرٍ وَ کانَ یَقولُ: یُنَقِّی الْمَعِدَةَ وَ الْکَبِدَ وَ یُطَیِّبُ النَّـکْهَةَ وَ الْفَمَ وَ یُقَوِّی الاَْضْراسَ... ؛

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با حلوا افطار می‌کردند و اگر حلوا نبود، با چیز شیرین دیگر و یا چند دانه خرما و اگر نبود، با آب گرم و می‌فرمودند: آب گرم معده و جگر را پاک، دهان را خوشبو و دندان‌ها را تقویت میکند.

کافی، ج ۴، ص ۱۵۲، ح ۴.

حدیث - ۴۵۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

مَنْ اَصابَهُ ضَعْفٌ فی قَلْبِهِ اَو بَدَنِهِ فَلْیَأکُلْ لَحْمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ فَاِنَّهُ یُخْرِجُ مِنْ اَوصالِهِ کُلَّ داءٍ وَ غائِلَةٍ وَ یُقَّوی جِسْمَهُ وَ یَشُدُّ لِثَـتَهُ؛

هر کس به ضعفی در قلب یا بدن خویش گرفتار شد، باید گوشت گوسفند با شیر بخورد، چرا که این خوراک، هر درد و بلایی را از اندام وی بیرون می‌بَرَد و تن او را تقویت و لثه‌اش را محکم می‌کند.

محاسن، ج ۲، ص ۲۵۹، ح ۱۸۱۹

حدیث - ۴۵۳

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

ما أَدَرْتَ عَلَیْهِ لِسانَکَ فَأَخْرَجْتَهُ فَابْلَعْهُ وَما أَخْرَجْتَهُ بِالْخَلالِ فَارْمِ بِهِ؛

بعد از غذا زبان را دور دهان بگردان، هرچه با زبان درآمد فرو ببر، و آنچه را با خلال بیرون آوردی از دهان بیرون افکن.

مکارم الأخلاق، ص۱۵۲

حدیث - ۴۵۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نِعمَ الطَّعامُ الزَّبیبُ... وَ یُطَیِّبُ النَّـکْهَةَ؛

چه خوب خوراکی است مویز؛ و دهان را خوشبو می‌کند.

اختصاص، ص ۱۲۴.

حدیث - ۴۵۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

زَیـِّنوا مَوائِدَکُم بِالْبَقْلِ؛ فإِنَّها مَطرَدَةٌ لِلشَّیاطینِ مَعَ التَّسمیَةِ؛

سفره‌هایتان را با سبزی، زینت دهید ؛ زیرا سبزی با بسم اللّه الرحمن الرحیم، شیطان را طرد می‌کند.

مکارم الأخلاق، ص ۱۷۶.

حدیث - ۴۵۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَلْجَماعَةُ بَرَکَةٌ وَ السَّحوُر بَرَکَةٌ وَ اِطْعامٌ مِنَ اللَّیْلِ بَرَکَةٌ. تَسَحَّروا تَزْدادوا قُوَّةً، تَسَحَّروا تُصیبُوا السُّنَّةَ، تَسَحَّروا وَ لَوْ بِجُرْعَةٍ مِنْ ماءٍ ؛

جماعت، غذای سحر و غذا دادن در شب، برکت است. سحری بخورید تا نیرویتان زیاد شود. سحری بخورید تا به سنّت عمل کرده باشید؛ سحری بخورید هر چند یک جرعه آب باشد.

(تیسیر المطالب، ص ۲۸۲. )

حدیث - ۴۵۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِذا وُضِعَتِ الْمائِدَةُ حَفَّتها اَرْبَعَةُ آلاْفِ مَلَکٍ، فَاِذا قالَ الْعَبْدُ: بِسمِ اللّه‌ِ قالَتِ الْمَلائِکَةُ: بارَکَ اللّه‌ُ عَلَیْکُم فی طَعامِکُم ثُمَّ یَقولونَ لِلشَّیْطانِ اُخْرُجْ یا فاسِقُ، لا سُلطانَ لَکَ عَلَیْهِمْ؛

هرگاه سفره پهن می‌شود، چهار هزار فرشته در اطراف آن گرد می‌آیند. چون بنده بگوید: بسم اللّه فرشتگان می‌گویند: خداوند، به غذایتان برکت دهد! سپس به شیطان می‌گویند: ای فاسق! بیرون شو. تو بر آنان، راه تسلّط نداری.

کافی، ج ۶، ص ۲۹۲

حدیث - ۴۵۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلوا جَمیعا وَ لا تَفَرَّقوا فَاِنَّ الْبَرَکَةَ مَعَ الْجَماعَةِ؛

با هم غذا بخورید و پراکنده نباشید، که برکت با جماعت است.

بحارالأنوار، ج ۶۶، ص ۳۴۹

حدیث - ۴۵۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پر خوری که انسان را به رنج اندازد از زیرکی و دریافت نیز او را باز دارد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که زیاد کند سیری خود ر ا پر خوری و امتلاء او را به رنج اندازد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

چگونه پاک و صاف گردد فکر و اندیشه کسی که سیری و پرخوری را ادامه می دهد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کم است کسی که غذای بسیار خورد و بیمار نگردد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

هنگامی که شکم از مال مباح پر شد، دل از رسیدن به صلاح کور گردد. (وای به حال مال حرام)

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

برای پارسایی ، سیری بد قرین و همراهی است.

(غررالحکم، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بپرهیز از ادامه پر خوری که به راستی این کار دردها را بر انگیزد و بیماریها را تحریک کند.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بپرهیز از پرخوری که هر کس بدان دچار شد در دهایش بسیار و خواب هایش آشفته و پریشان گردد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سیر غذا خوردن، گردن فرازی و تبختر به بار آرد و پارسایی را تباه سازد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

ادامه پر خوری انواع دردها را به جای بگذارد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۶۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سیر غذا خوردن ، بیماریها را زیاد کند.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۷۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پر خوری ، پرده و حجاب زیرکی گردد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۷۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پر خوری حکمت و فرزانگی را تباه سازد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۴۷۲

حضرت محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

یکی از اقسام اسراف این است که هر چه می خواهی بخوری.

(نهج الفصاحه ، ح ۹۱۸)

حدیث - ۴۷۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

ترنج را پیش از غذا و پس از آن بخورید که خاندان محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم این کار را انجام می دادند.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۷۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که خوراکش زیاد باشد تندرستی او اندک، و هزینه زندگی بر او سنگین خواهد بود.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۷۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پر خوری و خواب زیاد، بدن را تباه کند و زیان به بار آورد.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۷۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پرخوری از حرص پیدا شود و حرص بدترین عیبهاست.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۷۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بر شما باد به میانه روی در خوراکی ها که این کار از اسراف دورتر، و برای تندرستی بهتر و برای انجام عبادت کمک کار بهتری است.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۷۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که در خوردن به اندک اکتفا کند تندرستی او بسیار و اندیشه اش شایسته باشد.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۷۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که غذایش کم شد، هزینه زندگی برایش سبک خواهد شد.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۸۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که خوراکش کم باشد دردهایش کم است.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۸۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کم خوری از بسیاری از بیماری های تن جلوگیری کند.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۸۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

خوراکت را کم کن تا بیماری را کم کنی.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۴۸۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

برای ورع و پارسایی گرسنه ماندن کمک کار خوبی است.

غررالحکم ، باب گرسنگی

حدیث - ۴۸۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

گرسنه ماندن کمک کار خوبی برای مبارزه با سرمست شدن و شکستن عادتهای ناپسند است.

غررالحکم ، باب گرسنگی

حدیث - ۴۸۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

گرسنگی را نان خورش خود قرار ده ، و خود را به قناعت مؤدّب.

غررالحکم ، باب گرسنگی

حدیث - ۴۸۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

گرسنگی بهتر از فروتنی (در برابر ثروتمندان و مال اندوزان برای لقمه نانی) است.

غررالحکم ، باب گرسنگی

حدیث - ۴۸۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

گرسنه ماندن (و خود را گرسنه نگاه داشتن) بهترین دارو (برای بسیاری از بیماری ها) است.

غررالحکم ، باب گرسنگی

حدیث - ۴۸۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

مؤمن غذای سیر نمی خورد در صورتی که برادرش گرسنه باشد.

غررالحکم و دررالکلم ، باب مؤمن

حدیث - ۴۸۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

لَیْسَ لِلصَّبیِّ لَبَنٌ خَیْرٌ مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ ؛

برای کودک ، هیچ شیری بهتر از شیر مادرش نیست

عیون اخبار الرضا ، ج ۱، ص ۳۸، ح ۶۹

حدیث - ۴۹۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

اَدِّبُوا اَوْلادَکُمْ فی بُطونِ اُمَّهاتِهِمْ. قیلَ: وَکَیْفَ ذلِکَ یا رَسُولَ اللّه‌ِ؟ فَقالَ: بِاِطْعامِهِمُ الْحَلالَ؛

فرزندانتان را در رحم مادرانشان تربیت کنید. سئوال شد: این چطور ممکن است، ای رسول خدا؟ فرمودند: با خوراندن غذای حلال (به مادرانشان)

جُنگ مهدوی، ص .۱۳۲

حدیث - ۴۹۱

حضرت علیعليه‌السلام می فرمایند:

قوتُ الاَجسادِ الطَّعامُ وَ قوتُ الاَرواحِ الاِطعامُ؛

غذای جسم، خوردن و غذای روح، خوراندن است.

مشکاة الأنوار، ص ۵۶۱

حدیث - ۴۹۲

حضرت علیعليه‌السلام فرمودند:

نِعمَ العَونُ عَلی أسرِ النَّفسِ وَ کَسرِ عادَتِهَا التَّجَوُّعُ؛

گرسنگی، چه خوب یاوری برای اسیر کردن نفس(تربیت نفس) و شکستن عادت آن است!

غرر الحکم: ح ۹۹۴۴

حدیث - ۴۹۳

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

نَحنُ قَومٌ لا نَأکلُ حَتّی نَجوعَ وَ اِذا اَکلنا لا نَشبَعُ؛

ما قومی هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمی خوریم و تا سیر نشده ایم دست از غذا می کشیم.

(سنن النبی، ص ۲۲۶ )

حدیث - ۴۹۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن غَرَسَ فی نَفسِهِ مَحَبَّةَ اَنواعِ الطَّعامِ، اِجتَنی ثِمارَ فُنونِ الاَسقامِ؛

هر کس در دل خود، نهال علاقه به غذاهای گوناگون را بکارد، محصول بیماری های گوناگون از آن می چیند.

(غررالحکم، ح ۹۲۱۹ )

حدیث - ۴۹۵

اَلمُؤمِنُ یأکلُ فی مِعاءٍ واحِدَةٍ وَ المُنافِقُ یأکلُ فی سَبعَةِ أمعاءٍ؛

مؤمن کم خوراک است و منافق پرخور.

(وسائل الشیعه، ج ۲۴ ، ص ۲۴۰)

حدیث - ۴۹۶

پیامبر اعظمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

کلوا جَمیعا وَ لا تَفَرَّقوا فَاِنَّ البَرَکةَ مَعَ الجَماعَةِ

با هم غذا بخورید و پراکنده نباشید، که برکت با جماعت است.

(بحارالأنوار، ج ۶۶، ص ۳۴۹)

حدیث - ۴۹۷

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نرمه سر استخوان های پرندگان را نخورید؛چرا که سِل می آورد.

(کنز العمّال،ج۱۵،ص۲۶۴)

حدیث - ۴۹۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

بر شما باد گوشت؛ چرا که گوشت می رویاند.هر کس بر او چهل صبح بگذرد وگوشت نخورد،بدخوی می شود.هر کس بدخوی شد،به او گوشت بخورانید.هر کس چربی آن را بخورد،آن چربی برای او بیماری فرود می آورد.

(بحار الانوار،ج۶۶،ص۶۷،ح۴۳)

حدیث - ۴۹۹

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

هر کس چهل روز گوشت نخورد، بدخوی می شود.گوشت بخورید؛چرا که بر شنوایی تان می افزاید.

الفردوس،ج۳،ص۶۲۷،ح۵۹۶۰

حدیث - ۵۰۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

هر کس چهل روز پیوسته گوشت بخورد، سنگ دل می شود.

(بحار الانوار،۶۲،ص۲۹۴)

حدیث - ۵۰۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

دوست داشتنی ترین عضو گوسفند برای پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، سر دست بود.

التاریخ الکبیر،ج۶،ص۳۹۱

حدیث - ۵۰۲

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از پرخوری دوری کنید که مایه ی سنگدلی، تنبلی نسبت به نماز و تباهی و بیماری بدن است.

غررالحکم، ح ۲۷۴۲.

حدیث - ۵۰۳

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس خوراکش اندک باشد، اندیشه اش زلال است.

غررالحکم، ح ۸۴۶۲.

حدیث - ۵۰۴

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

با خوردن و آشامیدن زیاد دلها را نمیرانید؛ زیرا همان گونه که زراعت بر اثر آب زیاد از بین می رود، دلها نیز بر اثر پرخوری می میرد.

تنبیه الخواطر، ج۱، ص ۴۶.

حدیث - ۵۰۵

حضرت امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

برای قلب مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست، پرخوری موجب دو چیز می شود:

۱-سنگدلی

۲-تحریک شهوت

مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص ۹۴.

حدیث - ۵۰۶

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کم خوری نشانه ی پاکدامنی است و پرخوری نشانه ی اسراف و زیاده روی.

مستدرک الوسایل، ج۱۶، ص ۲۱۳.

حدیث - ۵۰۷

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

آن که غذا کم خورد، معده اش سالم ماند و صفای دل یابد و هر که پرخور باشد، معده اش بیمار و قلبش سخت شود.

تنبیه الخواطر، ج۱، ص ۴۶.

حدیث - ۵۰۸

حضرت امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

خداوند از پرخوری و بیکاری زیاد نفرت دارد.

بحارالانوار، ج۷۶، ص ۱۸۰.

حدیث - ۵۰۹

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

سه کس نزد خدا از همه منفورترند: کسی که روز زیاد می خوابد در حالی که شب اصلا نمازی نخوانده است و کسی که زیاد می خورد و هنگام غذا خوردن نام و حمد خدا نمی گوید و کسی که بی دلیل می خندد.

کنزالعمال، ص ۲۱۴۳.

حدیث - ۵۱۰

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از پرخوری دوری کنید که مایه ی سنگدلی، تنبلی نسبت به نماز و تباهی و بیماری بدن است.

غررالحکم، ح ۲۷۴۲.

حدیث - ۵۱۱

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

آن که غذا کم خورد، معده اش سالم ماند و صفای دل یابد و هر که پرخور باشد، معده اش بیمار و قلبش سخت شود.

تنبیه الخواطر، ج۱، ص ۴۶.

حدیث - ۵۱۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کم خوری نشانه ی پاکدامنی است و پرخوری نشانه ی اسراف و زیاده روی.

مستدرک الوسایل، ج۱۶، ص ۲۱۳.

حدیث - ۵۱۳

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند:

هر کسی، هنگامی که شکمش انباشته است، دورترین فرد از خداست.

مستدرک الوسایل، ج۱۶، ص ۲۰۹.

حدیث - ۵۱۴

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

برای قلب مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست، پرخوری موجب دو چیز می شود:

۱-سنگدلی

۲-تحریک شهوت

مستدرک الوسایل، ج۱۲، ص ۹۴.

حدیث - ۵۱۵

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

اگر مردم در خوردن اعتدال می روزیدند، بدنهای شان سالم می ماند.

وسایل الشیعه، ج ۱۶، ص ۴۰۶.

حدیث - ۵۱۶

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

با خوردن و آشامیدن زیاد دلها را نمیرانید؛ زیرا همان گونه که زراعت بر اثر آب زیاد از بین می رود، دلها نیز بر اثر پرخوری می میرد.

تنبیه الخواطر، ج۱، ص ۴۶.

حدیث - ۵۱۷

حضرت امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

هر گاه خداوند بخواهد بنده ی خود را اصلاح گرداند، سه چیز نصیب او کند، کم گویی، کم خوری و کم خوابی.

مستدرک الوسایل، ج۱۶، ص ۲۱۳.

حدیث - ۵۱۸

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لتکن لک فی کل شیء نیه صالحة حتی النوم و الأکل؛

در هر چیز باید نیتی نیک داشته باشی، حتی در خوردن و خواب.

مکارم الاخلاق، ج۲، ص ۳۷۰.

حدیث - ۵۱۹

امام صادقعليه‌السلام :

اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَی الصَّبیِّ ؛

شیرخواری ، ۲۱ ماه است پس هر چه کم شود ، ظلم بر کودک است

کافی ، ج ۶، ص ۴۰، ح ۳

حدیث - ۵۲۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لَیْسَ لِلصَّبیِّ لَبَنٌ خَیْرٌ مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ ؛

برای کودک ، هیچ شیری بهتر از شیر مادرش نیست

عیون اخبار الرضا ، ج ۱، ص ۳۸، ح ۶۹

حدیث - ۵۲۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَطْعِمُوا الْمَرأَةَ فی شَهْرِها الَّذی تَلِدُ فیهِ التَّمْرَ فَاِنَّ وَلَدَها یَکونُ حَلیما نَقیّا ؛

به زن، در ماهی که زایمان کرده ، خرما بدهید، چرا که فرزند او بردبار و پاک می‌شود

مکارم الأخلاق ، ص ۱۶۹

حدیث - ۵۲۲

حضرت امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

خداوند از پرخوری و بیکاری زیاد نفرت دارد.

بحارالانوار، ج۷۶، ص ۱۸۰.

حدیث - ۵۲۳

حضرت رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

سه کس نزد خدا از همه منفورترند: کسی که روز زیاد می خوابد در حالی که شب اصلا نمازی نخوانده است و کسی که زیاد می خورد و هنگام غذا خوردن نام و حمد خدا نمی گوید و کسی که بی دلیل می خندد.

کنزالعمال، ح ۲۱۴۳.

حدیث - ۵۲۴

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَدَعُوا الْعَشاءَ وَ لَوْ عَلی حَشَفَةٍ اِنّی اَخْشی عَلی اُمَّتی مِنْ تَرْکِ العَشاءِ الْهَرَمَ فَاِنَّ العَشاءَ قُوَّةُ الشَیْخِ وَ الشّابِّ ؛

شام را ترک نکنید، هر چند به خوردن دانه خرمای خشکیده‌ای باشد. من بر امّتم از این بیم دارم که با ترکِ خوردن شام، پیری و شکستگی به سراغشان آید؛ چرا که خوردنِ شام، مایه نیرومندی پیر و جوان است.

محاسن ، ج ۲، ص ۴۲۱، ح ۲۰۲

حدیث - ۵۲۵

مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْیُباکِرِ الْغَداءَ وَلْیُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْیُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْیُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قیلَ یا رَسولَ اللّه‌ِ وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّیْنَ ؛

هر کس ماندگاری می‌خواهد و البته ماندگاری [ابدی] وجود ندارد باید صبحانه را زودتر بخورد، کفش مناسب بپوشد، ردای (بالاپوش) خود را سبک کند و کمتر با زنان بیامیزد. پرسیدند: ای پیامبر خدا! سبک بودن رَدا به چیست؟ فرمودند: به کم بودنِ بدهی.

من لایحضره الفقیه ، ج ۳، ص ۵۵۵، ح ۴۹۰۲

حدیث - ۵۲۶

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

إن الله لیرضی عن العبد أن یأکل الأکله فیحمده علیها أو یشرب الشربه فیحمده علیها؛

خداوند از بنده ای که پس از خوردن لقمه غذا و یا آشامیدن جرعه ای او را سپاس می گوید، خشنود می گردد.

نهج الفصاحه ح ۷۹۱

بهداشت و سلامت

حدیث - ۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

إنَّ الجَنَّةَ وَالحورَ لَتَشتاقُ إلی مَن یَکسَحُ المَساجِدَ ویَأخُذُ مِنهَا القَذی

امام صادقعليه‌السلام :

بهشت و حوریان ، مشتاق کسی هستند که مسجدها را جارو و غبارروبی کند

بحار الأنوار : ج ۸۳ ص ۳۸۲ ح ۵۲

حدیث - ۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن قَمَّ مَسجِدا کَتَبَ اللّه‌ُ لَهُ عِتقَ رَقَبَةٍ ، ومَن أخرَجَ مِنهُ ما یُقذی عَینا کَتَبَ اللّه‌ُ عَزَّوجَلَّ لَهُ کِفلَینِ مِن رَحمَتِهِ

هر کس مسجدی را جارو کند ، خداوند برای او ، ثواب آزاد کردن بنده‌ای را می‌نویسد ، و هر کس از مسجد به اندازه خاشاکی که به چشم می‌رود ، بیرون ببرد ، خدای عز و جل ، وی را از رحمتش دوچندان برخوردار می‌گردانَد

بحار الأنوار : ج۸۳ ص ۳۸۳ ح ۵۶

حدیث - ۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن کَنَسَ المَسجِدَ یَومَ الخَمیسِ ولَیلَةَ الجُمُعَةِ ، فَأَخرَجَ مِنهُ مِنَ التُّرابِ ما یُذَرُّ فِی العَینِ ، غَفَرَ اللّه‌ُ لَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در روز پنج‌شنبه و شب جمعه ، مسجد را نظافت کند و گَرد و خاکی را که در چشم می‌رود ، بِروبَد ، خداوندْ او را می‌آمرزد

بحار الأنوار : ج ۸۳ ص ۳۸۵ ح ۶۱

حدیث - ۴

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لِأَنـَسٍ: ألا اُعَلِّمُکَ دُعاءً تَدعو بِهِ کُلَّما صَلَّیتَ الغَداةَ ثَلاثَ مَرّاتٍ دَفَعَ اللّه‌ُ عَنکَ الجُذامَ وَالبَرَصَ وَالفالِجَ وَالعَمی فِی الدُّنیا؟ قُل :

«اللّهُمَّ اهدِنی مِن عِندِکَ ، وَأَفِض عَلَیَّ مِن فَضلِکَ ، وأسبِـغ عَلَیَّ مِن رَحمَتِکَ ، وأنزِل عَلَیَّ مِن بَرَکاتِکَ»

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خطاب به اَنَس : آیا نمی‌خواهی دعایی به تو بیاموزم که هر گاه نماز صبح گزاردی ، آن را سه بار بگویی تا خداوند ، جذام ، پیسی ، سستْ‌اندامی و کوری را از تو دور کند؟ بگو: «خداوندا ! از پیشگاه خویش، مرا راه نمای ، از فضل خود ، بر من فرو بار ، از رحمت خویش ، نعمتی سرشارم ده ، و از برکات خود ، بر من نازل فرمای».

کنز العمّال ، جلد ۲ ، صفحه ۱۴۵ ، حدیث - ۳۵۲۰ نقلاً عن أبی الشیخ فی الثواب عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۷۴

حدیث - ۵

الإمام الرضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ اُذُنَهُ ، فَلیَجعَل فیها عِندَ النَّومِ قُطنَةً

امام رضاعليه‌السلام :

هر کس می‌خواهد گوش‌هایش درد نگیرد ، به هنگام خواب در آنها پنبه بگذارد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۸

حدیث - ۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ اللّه‌َ تَبارَکَ وتَعالی جَعَلَ المَرارَةَ فِی الاُذُنَینِ حِجابا مِنَ الدِّماغِ ، فَلَیسَ مِن دابَّةٍ تَقَعُ فیهِ إلاَّ التَمَسَتِ الخُروجَ ؛ ولَولا ذلِکَ لَوَصَلَت إلَی الدِّماغِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خداوند تبارک و تعالی . تلخی را در دو گوش ، مانعی برای حفاظت مغز ، قرار داد هیچ جنبده‌ای نیست که در آن بیفتد ، مگر این که راه خروج را می‌جوید ؛ امّا اگر این نبود ، آن جنبنده به مغز می‌رسید

بحار الأنوار ، جلد ۲ ، صفحه ۲۸۶ ، حدیث - ۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۶

حدیث - ۷

الإمام علیّعليه‌السلام :

اِختِنوا أولادَکُم یَومَ السّابِعِ لا یَمنَعکُم حَرٌّ ولا بَردٌ ؛ فَإِنَّهُ طَهورٌ لِلجَسَدِ ، وإنَّ الأَرضَ لَتَضِجُّ إلَی اللّه‌ِ مِن بَولِ الأَغلَفِ

امام علیعليه‌السلام :

فرزندانتان را در روز هفتم [تولّد ] ختنه کنید نه گرما ، شما را از آن ، باز دارد ، نه سرما ؛ چرا که این کار ، مایه پاکیِ تن است و زمین از پیشاب ختنه‌ناشدگان به درگاه خداوند می‌نالد

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث - ۱۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۹۰

حدیث - ۸

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

الحَمّامُ یَومٌ ویَومٌ لا ، یُکثِرُ اللَّحمَ ، وإدمانُهُ فی کُلِّ یَومٍ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ

امام کاظمعليه‌السلام :

حمّام رفتن یک روز در میان ، گوشت بدن را می‌افزاید ؛ امّا عادت به آن در هر روز ، پیهِ کلیه‌ها را آب می‌کند

بحار الأنوار ، ج ۷۶ ، ص ۷۸ ، ح ۲۱. دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۸

حدیث - ۹

الإمام الصادقعليه‌السلام :

لا تَتَّکِ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ

امام صادقعليه‌السلام :

در حمّام [به دیوار] تکیه مزن ؛ چرا که پیهِ کلیه‌ها را آب می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۱ ، حدیث - ۲۴، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۸ ممکن است این اثر ، مربوط به حمّام‌های آن دوران باشد

حدیث - ۱۰

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ مَثانَتَهُ ، فَلا یَحبِسِ البَولَ ولَو عَلی ظَهرِ دابَّتِهِ.

هر کس می‌خواهد مثانه‌اش به عارضه‌ای گرفتار نشود ، پیشاب خود را نگه ندارد ، حتّی اگر که بر پشت مَرکب خویش نشسته باشد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۶

حدیث - ۱۱

الإمام الصادقعليه‌السلام

وسُئِلَ عَن عِلَّةِ حَلقِ رَأسِ المَولودِ: تَطهیرُهُ مِن شَعرِالرَّحِمِ

امام صادقعليه‌السلام در پاسخ به پرسشی درباره دلیل تراشیدن سرِ نوزاد برای پاک کردن او از موهایی که در زهدان بر وی روییده است

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۱۱۲ ، حدیث - ۲۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۷۸

حدیث - ۱۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، ثَلاثَةٌ یَزِدنَ فِی الحِفظِ ویُذهِبنَ البَلغَمَ : اللُّبانُ ، وَالسِّواکُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خطاب به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی ! سه چیز بر حافظه می‌افزاید و بلغم را می‌برد : کُندُر ، مسواک و قرائت قرآن

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۵۲

حدیث - ۱۳

الإمام علیّعليه‌السلام :

مَضغُ اللُّبانِ یَشُدُّ الأَضراسَ ، ویَنفِی البَلغَمَ ، ویَذهَبُ بِریحِ الفَمِ

امام علیعليه‌السلام :

جویدن کُنْدُر ، دندان‌ها را استحکام می‌دهد ، بلغم را می‌راند و بوی [بد] دهان را می‌بَرَد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۶

حدیث - ۱۴

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الزَّیتَ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَکٌ ، وَائتَدِموا بِهِ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَخرُجُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

روغن زیتون بخورید ؛ چرا که خجسته است از آن ، خورش بسازید و از روغن آن بر خویش بمالید ؛ چرا که از درختی خجسته بیرون می‌آید

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۷۹ ، حدیث - ۴۰۹۸۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۲۸

حدیث - ۱۵

کُلُوا الزَّیتَ وَادَّهِنوا بِالزَّیتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

روغن زیتون بخورید و خود را با روغن زیتون ، چرب کنید ؛ چرا که آن ، از درختی خجسته است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث - ۱ عن ابن القدّاح ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۱۵ ، حدیث - ۱۴۰۸ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۲۸

حدیث - ۱۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِدَّهِنوا بِالبَنَفسَجِ ؛ فَإِنَّهُ بارِدٌ فِی الصَّیفِ وحارٌّ فِی الشِّتاءِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

با روغن بنفشه ، بدن خود را چرب کنید ؛ چرا که آن در تابستان ، سرد و در زمستان ، گرم است

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۲

حدیث - ۱۷

الإمام الصادقعليه‌السلام :

دُهنُ البَنَفسَجِ یَرزُنُ الدِّماغَ

امام صادقعليه‌السلام :

روغن بنفشه ، مغز را نیرو می‌بخشد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۲۳ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۴

حدیث - ۱۸

الإمام الصادقعليه‌السلام :

نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ! لَیَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَینَینِ ، فَادَّهِنوا بِهِ

امام صادقعليه‌السلام :

چه خوب روغنی است روغن بنفشه! درد را از سر و چشمان می‌بَرَد. آن را به خود بمالید.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۲۲ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۴

حدیث - ۱۹

الإمام الصادقعليه‌السلام :

فَضلُ البَنَفسَجِ عَلَی الأَدهانِ کَفَضلِ الإِسلامِ عَلَی الأَدیانِ نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ، لَیَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَینَینِ ، فَادَّهِنوا بِهِ

امام صادقعليه‌السلام :

برتری بنفشه بر دیگر روغن‌ها به سان برتری اسلام بر دیگر ادیان است بنفشه ، خوب روغنی است! درد را از سر و چشمان می‌برد خود را بدان ، چرب کنید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۲۱ ، حدیث - ۵ ، کنز العمّال ، جلد ۱۲ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۳۵۳۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۲

حدیث - ۲۰

الإمام الرضاعليه‌السلام :

إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ

امام رضاعليه‌السلام :

اگر می‌خواهی که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۲ وفیه « فدهِّن» بدل «بدهن» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۴

حدیث - ۲۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِیِّ نُشرَةٌ

امام صادقعليه‌السلام :

شستن سر با خطمی ، مایه شادابی است

ثواب الأعمال ،ص ۳۶ ، حدیث - ۲ عن سفیان بن السمط دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸

حدیث - ۲۲

الإمام علیّعليه‌السلام :

غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِیِّ یَذهَبُ بَالدَّرَنِ ، ویَنفِی الأَقذاءَ

امام علیعليه‌السلام :

شستن سر با خطمی ، چرک را می‌بَرَد و آلودگی‌ها را از میان برمی‌دارد

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۷ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸

حدیث - ۲۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

اِتَّخِذوا فی أسنانِکُمُ السُّعدَ ؛ فَإِنَّهُ یُطَیِّبُ الفَمَ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ

امام صادقعليه‌السلام :

مُشکَک به لابه‌لای دندان‌های خویش در آورید ؛ چرا که دهان را خوش‌بو می‌کند و بر توان همبستری می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۳۷ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۳۸

حدیث - ۲۴

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ یَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً

امام کاظمعليه‌السلام :

شستن سر با سدر ، روزی‌آور است

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۷ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۲۸

حدیث - ۲۵

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الکُحلُ یُعذِبُ الفَمَ

امام صادقعليه‌السلام :

سرمه کشیدن ، دهان را تَر و تازه می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۵ ، حدیث - ۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۸

حدیث - ۲۶

الإمام الحسینعليه‌السلام :

قالَ لی رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلی قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ

امام حسینعليه‌السلام :

پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشی».

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث - ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰

حدیث - ۲۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ثَلاثٌ یَزِدنَ فی قُوَّةِ البَصَرِ : الکُحلُ بِالإِثمِدِ ، وَالنَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ ، وَالنَّظَرُ إلَی الوَجهِ الحَسَنِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سه چیز ، قدرت بینایی را افزون می‌کند: سرمه کشیدن به اِثْمِد ، نگریستن به سبزی ، و نگاه کردن به چهره زیبا.

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵۱ ، حدیث - ۲۸۳۱۴ نقلاً عن أبی الحسن العراقی فی فوائده عن بریدة دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰

حدیث - ۲۸

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن نامَ عَلی إثمِدٍ غَیرِ مُمَسَّکٍ أمِنَ مِنَ الماءِ الأَسوَدِ أبَدا ما دامَ یَنامُ عَلَیهِ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس با سرمه اِثمِد آمیخته ناشده با مُشک بخوابد ، برای همیشه ، تا زمانی که بر این حالت می‌خوابد ، از آبِ سیاه در امان می‌مانَد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۴ ، حدیث - ۹ عن الحسن بن عاصم دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۸

حدیث - ۲۹

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الإِثمِدُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویَذهَبُ بِالدَّمعَةِ

امام صادقعليه‌السلام :

سرمه اِثْمِد ، چشم را جلا می‌دهد ، موی بر می‌رویاند و اشکْ‌ریزش را می‌برد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۴ ، حدیث - ۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲

حدیث - ۳۰

أتَی النَّبِیَّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم أعرابِیٌّ یُقالُ لَهُ : قُلَیبٌ ، رَطبُ العَینَینِ

فَقالَ لَهُ النَّبِیُّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إنّی أری عَینَیکَ رَطبَتَینِ یا قُلیبُ ، عَلَیکَ بِالإِثمِدِ ؛ فَإِنَّهُ سِراجُ العَینِ

امام صادقعليه‌السلام :

عربی بادیه‌نشین که او را «قلیب» می‌گفتند و آبریزشِ چشم داشت ، نزد پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد. به او فرمود: «ای قلیب! می‌بینم چشمانت آبریزش دارد. بر تو باد سرمه اِثْمِد ، که روشنایی چشم است».

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۶ ، حدیث - ۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲

حدیث - ۳۱

الإمام الباقرعليه‌السلام :

الاِکتِحالُ بِالإِثمِدِ یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَشُدُّ أشفارَ العَینِ

امام باقرعليه‌السلام :

سرمه کشیدن به اِثْمِد ، بوی را خوش می‌سازد و مژه‌گاه‌ها را استحکام می‌بخشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۴ ، حدیث - ۴ عن عبداللّه بن الفضل الهاشمی عن أبیه دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲

حدیث - ۳۲

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِکتَحِلوا بِالإِثمِدِ المُرَوَّحِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

به سرمه اِثْمِد خوش‌بو شده با مُشک ، سرمه بکشید ، که دیده را جلا می‌دهد و مو برمی‌رویاند

کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۴۵ ، حدیث - ۱۷۱۹۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۲

حدیث - ۳۳

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالإِثمِدِ ؛ فَإِنَّهُ مَنبَتَةٌ لِلشَّعرِ ، مَذَهَبةٌ لِلقَذی ، مَصفاةٌ لِلبَصَرِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بر شما باد سرمه با اِثْمِد ؛ چرا که مایه روییدن مو ، از میان رفتن آلودگی و صفا یافتن دیده است.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۵۱ ، حدیث - ۲۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰

حدیث - ۳۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الحِنّاءُ یَذهَبُ بِالسَّهَکِ ، ویَزیدُ فی ماءِ الوَجهِ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ

امام صادقعليه‌السلام :

حنا ، بوی بد عَرَق را از میان می‌بَرَد ، بر طراوت صورت می‌افزاید ، دهان را خوش‌بو می‌کند و فرزند را نیکو می‌سازد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۴ ، حدیث - ۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۱۸

حدیث - ۳۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویُطَیِّبُ الرّیحَ ، ویُسَکِّنُ الزَّوجَةَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

به حنا خضاب بندید ؛ چرا که دیده را جلا می‌دهد ، مو بر می‌رویاند ، بو را خوش می‌سازد و همسر مرد را آرامش می‌بخشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۳ ، حدیث - ۴ ، ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۴۸

حدیث - ۳۶

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ اطَّلی وَاختَضَبَ بِالحِنّاءِ آمَنَهُ اللّه‌ُ تَعالی مِن ثَلاثِ خِصالٍ : الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالآکِلَةِ إلی طَلیَةٍ مِثلِها

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس حنا بر بدن خود بمالد و با آن خضاب کند ، خداوند ، او را تا هنگامی که بخواهد دیگر بار خضاب کند ، از سه چیز در امان می‌دارد : جذام ، پیسی و خوره

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۰ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸

حدیث - ۳۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِسَیِّدِ الخِضابِ الحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یُطَیِّبُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بر شما باد مهتر همه خضاب‌ها ، حنا ، که پوست را پاکیزه می‌کند و بر توان همبستری می‌افزاید

کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۶۸ ، حدیث - ۱۷۳۱۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸

حدیث - ۳۸

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نَفَقَةُ دِرهَمٍ فِی الخِضابِ أفضَلُ مِن نَفَقَةِ دِرهَمٍ فی سَبیلِ اللّه‌ِ ، إنَّ فیهِ أربَعَ عَشرَةَ خَصلَةً : یَطرُدُ الرّیحَ مِنَ الاُذُنَینِ ، ویَجلُو الغِشاءَ عَنِ البَصَرِ .

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خرج کردن یک درهم برای خضاب ، برتر از انفاق یک درهم در راه خداست. این کار ، چهارده فایده دارد: بو را از گوش‌ها دور می‌کند ، پرده [ تاریکی] را از برابر دیده کنار می‌زند و آن را جلا می‌دهد...

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۲ ، حدیث - ۱۲ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۶

حدیث - ۳۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویُطَیِّبُ الرّیحَ ، ویُسَکِّنُ الزَّوجَةَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

به حنا خضاب بندید؛ چرا که دیده را جلا می‌دهد ، مو بر می‌رویاند ، بو را خوش می‌سازد و همسر مرد را آرامش می‌بخشد.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۹ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۶

حدیث - ۴۰

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِسَیِّدِ الخِضابِ الحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یُطَیِّبُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بر شما باد مهتر همه خضاب‌ها ، حنا ، که پوست را پاکیزه می‌کند و بر توان همبستری می‌افزاید

کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۶۸ ، حدیث - ۱۷۳۱۶ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۸۹ ، حدیث - ۵۵۹ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸

حدیث - ۴۱

امام صادقعليه‌السلام :

الحِنّاءُ عَلی أثَرِ النّورَةِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ والبَرَصِ

حنا کردن ، در پی نوره کشیدن ، مایه ایمنی از جذام و پیسی است

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث - ۲۷۰ ؛ بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۹ ، حدیث - ۶؛ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۸

حدیث - ۴۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

ثَلاثَةٌ تُعَقِّبُ مَکروهاً : . وشُربُ الدَّواءِ مِن غَیرِ عِلَّةٍ وإن سَلِمَ مِنهُ

امام صادقعليه‌السلام :

سه چیز ، ناخوشایندی در پی می‌آورد : و نوشیدن دارو بدون بیماری ، هر چند شخص از آن دارو ، جان به در بَرَد

تحف العقول ، صفحه ۳۲۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۸ ، صفحه ۲۳۴ ، حدیث - ۵۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۰

حدیث - ۴۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُنالُ الصِّحَّةُ إلاّ بِالحِمیَةِ

تن‌درستی ، جز با پرهیز ، به دست نمی‌آید

غرر الحکم ، حدیث - ۱۰۶۰۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۶

حدیث - ۴۴

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الطِّیبُ یَشُدُّ القَلبَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بوی خوش ، قلب را تقویت می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث - ۶ عن أبی بصیر عن الإمام الصادقعليه‌السلام دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸

حدیث - ۴۵

ما طابَت رائِحَةُ عَبدٍ إلاّ زادَ عَقلُهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هیچ بنده‌ای خوش‌بو نباشد ، مگر آن که عقلش افزون گردد

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۵ ، حدیث - ۵۹۳ عن الإمام الصادق عن آبائهعليهم‌السلام دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸

حدیث - ۴۶

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ قَبلَ أن یَشرَبَ و تَسَحَّرَ ، و مَسَّ شَیئا مِنَ الطِّیبِ ؛ قَوِیَ عَلَی الصِّیامِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس پیش از نوشیدن چیزی ، غذا بخورد و سَحَری میل کند و قدری بوی خوش [بر خود] بمالد ، بر روزه گرفتن ، توان بیشتری یابد

کنز العمّال ، جلد ۸ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث - ۲۳۸۸۲ نقلاً عن شُعب الإیمان عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸

حدیث - ۴۷

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

الطِّیبُ نُشْرَةٌ

امام علیعليه‌السلام :

بوی خوش ، درمانگر است

نهج البلاغه: حکمت ۴۰۰

حدیث - ۴۸

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الرّیحُ الطَّیِّبَةُ ؛ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزیدُ فی الباهِ

امام صادقعليه‌السلام :

بوی خوش ، عقل را استوار می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸

حدیث - ۴۹

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن تَطَیَّبَ أوَّلَ النَّهارِ ؛ لَم یَزَل عَقلُهُ مَعَهُ إلَی اللَّیلِ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس در آغاز روز ، بوی خوش استعمال کند ، تا شب ، عقلش او را همراهی می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث - ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۰

حدیث - ۵۰

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن تَطَیَّبَ بِطیبٍ أوَّلَ النَّهارِ و هُوَ صائِمٌ ؛ لَم یَفقِد عَقلَهُ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس در حالی که روزه است ، در آغاز روزه ، خوش‌بو کننده‌ای به کار ببرد ، عقل خویش را از کف ندهد

بحار الأنوار ، جلد ۹۶ ، صفحه ۲۹۰ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۰

حدیث - ۵۱

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

مِن وَصِیَّتِهِ لِعَلِیٍعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، تِسعَةُ أشیاءَ تورِثُ النِّسیانَ : أکلُ التُّفّاحِ الحامِضِ ، وأکلُ الکُزبُرَةِ ، وَالجُبنِ ، وسُؤرِ الفَأرَةِ ، وقِراءَةُ کِتابَةِ القُبورِ ، وَالمَشیُ بَینَ امرَأَتَینِ ، وطَرحُ القَملَةِ ، وَالحِجامَةُ فی النُّقرَةِ ، وَالبَولُ فِی الماءِ الرّاکِدِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به علیعليه‌السلام : ای علی! نه چیز است که فراموشی می‌آورَد: خوردن سیب تُرش ، خوردن گشنیز ، پنیر و پس‌مانده موش ، خواندن نوشته‌های روی قبر ، راه رفتن میان دو زن ، افکندن شپش ، حجامت در گودیِ پسِ سر ، و ادرار کردن در آب راکد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۴۵ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴

حدیث - ۵۲

الإمام علیّعليه‌السلام :

إنَّ الحِجامَةَ تُصَحِّحُ البَدَنَ ، وتَشُدُّ العَقلَ

امام علیعليه‌السلام :

حِجامت ، بدن را صحّت می‌دهد و عقل را استحکام می‌بخشد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۱۴ ، حدیث - ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۴

حدیث - ۵۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِحتَجِموا إذا هاجَ بِکُمُ الدَّمُ ؛ فَإِنَّ الدَّمَ رُبَّما تَبَیَّغَ بِصاحِبِهِ فَیَقتُلُهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اگر خون در درونتان به جوش می‌آید ، حجامت کنید ؛ چرا که خون ، گاه ممکن است در درون شخص ، طغیان کند و وی را بکُشد

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۰ ، حدیث - ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۲

حدیث - ۵۴

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ الحِجامَةَ فِی الرَّأسِ دَواءٌ مِن داءِ الجُنونِ وَالجُذامِ وَالعَشا وَالبَرَصِ وَالصُّداعِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حجامتِ در سر ، درمانی برای دیوانگی ، جذام ، شب‌کوری ، پیسی و سردرد است.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۶ ، حدیث - ۸۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۶

حدیث - ۵۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الحِجامَةُ تَزیدُ العَقلَ ، وتَزیدُ الحافِظَ حِفظاً

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حِجامت ، عقل را افزون می‌کند و بر قدرت حافظه می‌افزاید.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۶ ، حدیث - ۸۲، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۴

حدیث - ۵۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

یُکرَهُ لِلرَّجُلِ أن یَغشَی المَرأَةَ وقَدِ احتَلَمَ ، حَتّی یَغتَسِلَ مِنِ احتِلامِهِ الَّذی رَأی ؛ فَإِن فَعَلَ وخَرَجَ الوَلَدُ مَجنوناً فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

برای مرد ، مکروه است که پس از احتلام ، با زن همبستری کند ، مگر آن که از احتلام پیشین ، غسل کرده باشد ؛ چه ، اگر چنین کند و فرزندش دیوانه زاده شود ، جز خویش را نکوهش نکند

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۲۸۳ ، حدیث - ۳

حدیث - ۵۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ احتَجَمَ یَومَ الثُّلاثاءِ لِسَبعَ عَشرَةَ أو تِسعَ عَشرَةَ أو لاِءِحدی وعِشرینَ مِنَ الشَّهرِ ، کانَت لَهُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مِن أدواءِ السَّنَةِ کُلِّها ، وکانَت لِما سِوی ذلِکَ شِفاءٌ مِن وَجَعِ الرَّأسِ وَالأَضراسِ وَالجُنونِ وَالجُذامِ وَالبَرَصِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در روز سه‌شنبه هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یکم ماه ، حجامت کند ، این حجامت برای وی شفای همه دردهای سال خواهد بود و افزون بر آن ، شفای سردرد ، دندان‌درد ، دیوانگی ، جذام و پیسی نیز خواهد بود

بحار الأنوار ، جلد ۵۹ ، صفحه ۳۸ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۰۲

حدیث - ۵۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

شُمُّوا النَّرجِسَ و لَو فِی الیَومِ مَرَّةً ، و لَو فِی الاُسبوعِ مَرَّةً ، و لَو فِی الشَّهرِ مَرَّةً ، و لَو فِی السَّنَةِ مَرَّةً ، ولَو فِی الدَّهرِ مَرَّةً ؛ فَإِنَّ فِی القَلبِ حَبَّةً مِنَ الجُنونِ وَ الجُذامِ وَ البَرَصِ و شَمُّهُ یَدفَعُها

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

[گُل] نرگس را ببویید ، هرچند در روز یک بار ، هر چند در هفته یک بار ، هر چند در ماه یک بار ، هر چند در سال یک بار ، و هر چند در همه عمر ، یک بار؛ چراکه در قلب ، هسته‌ای از دیوانگی ، جذام و پیسی وجود دارد و بوییدن نرگس ، آن را دور می‌کند.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۹

حدیث - ۵۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

فِی السِّواکِ اثنَتا عَشَرَةَ خَصلَةً : مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، ومَرضاةٌ لِلرَّبِّ ، ویُبَیِّضُ الأَسنانَ ، ویَذهَبُ بِالحَفَرِ ، ویُقِلُّ البَلغَمَ ، ویُشَهِّی الطَّعامَ ، ویُضاعِفُ الحَسَناتِ ، وتُصابُ بِهِ السُّنَّةُ ، وتَحضُرُهُ المَلائِکَةُ ، ویَشُدُّ اللِّثَةَ ، وهُوَ یَمُرُّ بِطَریقَةِ القُرآنِ ، ورَکعَتَینِ بِسِواکٍ أحَبُّ إلَی اللّه‌ِ عز و جل مِن سَبعینَ رَکعَةً بِغَیرِ سِواکٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

در مسواک زدن ، دوازده ویژگی است : مایه پاکی دهان است ؛ سبب خشنودی پروردگار است ؛ دندان‌ها را سفید می‌کند ؛ جِرم دندان را از میان می‌بَرَد ؛ بَلغَم را می‌کاهد ؛ غذا را مطبوع می‌سازد ؛ حسنات را دو چندان می‌کند ؛ به واسطه آن ، سنّت انجام می‌گیرد ؛ فرشتگان بدین‌وسیله حضور می‌یابند ؛ لثه را تقویت می‌کند ؛ برگذرگاه قرآن می‌گذرد و نزد خداوند ، هر دو رکعت نماز با مسواک ، دوست داشتنی‌تر از هفتاد رکعت بی‌مسواک است

الخصال ، صفحه ۴۸۰ ، حدیث - ۵۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۹ ، حدیث - ۱۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۴

حدیث - ۶۰

هر کس در هر روز ، دو بار مسواک بزند ، سنّت پیامبران را استمرار بخشیده است ، در برابر هر نمازی که بخواند ، خداوند ، برایش پاداش صد رکعت می‌نویسد ، از فقر به غنا (و بی‌نیازی) درمی‌آید ، دهانش خوش‌بو می‌شود ، حافظه‌اش فزونی می‌یابد ، فهمش استوار می‌گردد ، غذایش گوارش می‌یابد ، درد دندان‌هایش از میان می‌رود ، بیماری از او دور می‌گردد ، و فرشتگان ، به واسطه نوری که بر او می‌بینند ، با او دست می‌دهند و دندان‌هایش تمیز می‌شود

جامع الأخبار ، صفحه ۱۵۱ ، حدیث - ۳۴۰ عن ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۸ ، حدیث - ۴۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۶۱

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

السِّواکُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ إلاَّ السَّامَ ، وَالسَّامُ : المَوتُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مسواک ، شفای هر دردی است ، مگر سام ، و سام ، مرگ است

إتحاف السادة المتّقین ، جلد ۲ ، صفحه ۳۵۰ عن عائشة ، کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۲۶۲۶۴ نقلاً عن الفردوس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۶۲

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

السِّواکُ فِی الفَمِ یُثَبِّتُ الأَضراسَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مسواک ، دندان‌ها را در دهان تثبیت می‌کند

الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۴۹۳۷ عن حذیفة بن الیمان ، کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۴۶ ، حدیث - ۱۷۲۰۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۰

حدیث - ۶۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَسَوَّکوا ؛ فَإِنَّ السِّواکَ مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، مَرضاةٌ لِلرَّبِّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مسواک بزنید ؛ چرا که مسواک ، مایه پاکیزگی دهان و خشنودی پروردگار است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۵ ، حدیث - ۴ عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق عن الإمام علیّ علیهماالسلام ولیس فیه «تسوّکوا فإنّ» ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۰ در المعجم الکبیر ، به جای «مایه پاکیزگی» ، عبارت «خوش‌بو کننده» آمده است

حدیث - ۶۴

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

السِّواکُ یَزِیدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مسواک زدن ، بر زبان آوری مرد می‌افزاید

بحار الأنوار : ۷۶ / ۱۳۵ / ۴۸ منتخب میزان الحکمة : ۲۸۸

حدیث - ۶۵

الإمام علیعليه‌السلام :

ثَلاثٌ یُذهِبنَ البَلغَمَ ویَزِدن فِی الحِفظِ : السِّواکُ ، وَالصَّومُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ

امام علیعليه‌السلام :

سه چیز ، بلغم را از میان می‌بَرَد و حافظه را افزون می‌کند: مسواک زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۹ ، حدیث - ۲۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴

حدیث - ۶۶

الإمام الباقرعليه‌السلام :

السِّواکُ یَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، ویَزیدُ فِی العَقلِ

امام باقرعليه‌السلام :

مسواک زدن ، بَلغَم را می‌بَرَد و عقل را افزون می‌کند.

ثواب الأعمال ، صفحه ۳۴ ، حدیث - ۳عن یحیی أبی البلاد دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۶

حدیث - ۶۷

الإمام الباقرعليه‌السلام :

السِّواکُ یَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، ویَزیدُ فِی العَقلِ

امام باقرعليه‌السلام :

مسواک زدن ، بلغم را از میان می‌بَرَد و عقل را افزون می‌سازد

ثواب الأعمال ، صفحه ۳۴ ، حدیث - ۳ عن یحیی أبی البلاد دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۶۸

الإمام علیّعليه‌السلام :

ثَلاثٌ یُذهِبنَ البَلغَمَ ویَزِدنَ فِی الحِفظِ : السِّواکُ ، وَالصَّومُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ

امام علیعليه‌السلام :

سه چیز ، بلغم را از میان می‌بَرَد و حافظه را افزون می‌کند : مسواک زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۹ ، حدیث - ۲۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۶

حدیث - ۶۹

الإمام الرضاعليه‌السلام :

السِّواکُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویَذهَبُ بِالدَّمعَةِ

امام رضاعليه‌السلام :

مسواک زدن ، دیده را جلا می‌بخشد ، مو بر می‌رویاند و اشکْ‌ریزش را از میان می‌بَرَد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۸ ، حدیث - ۲۷۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۷ نقلاً عن طبّ الأئمّة لابنی بسطام دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۷۰

الإمامُ الرِّضاعليه‌السلام :

السِّواکُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویَذهَبُ بِالدَّمعَةِ

امام رضاعليه‌السلام :

مسواک زدن ، نور چشم را زیاد می‌کند و مو را پرپشت می‌کند و آبریزش چشم را برطرف می‌سازد

بحار الأنوار : ۷۶ / ۱۳۷ / ۴۸ منتخب میزان الحکمة : ۲۸۸

حدیث - ۷۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

السِّواکُ یَذهَبُ بِالدَّمعَةِ ، ویَجلُو البَصَرَ

امام صادقعليه‌السلام :

مسواک زدن ، اشکْ‌ریزش را می‌بَرَد و دیده را جلا می‌دهد

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۳ ، حدیث - ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۴

حدیث - ۷۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

لِکُلِّ شَیءٍ طَهورٌ ، وطَهورٌ الفَمِ السِّواکُ

امام صادقعليه‌السلام :

هر چیز را پاک‌کننده‌ای است و پاک‌کننده دهان ، مسواک است

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۷۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

عَلَیکُم بِالسِّواکِ ؛ فَإِنَّهُ یُذهِبُ وَسوَسَةَ الصَّدرِ

امام صادقعليه‌السلام :

بر شما باد مسواک زدن ؛ چرا که وسوسه دل را از میان می‌بَرَد

الأمالی للطوسی ، صفحه ۶۶۷ ، حدیث - ۱۳۹۶ عن أبی غندر ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۳۹ ، حدیث - ۵۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۷۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

ثَلاثٌ یُذهِبنَ النِّسیانَ ویُحدِثنَ الذُّکرَ : قِراءَةُ القُرآنِ ، وَالسِّواکُ ، وَالصِّیامُ

امام صادقعليه‌السلام :

سه چیز ، فراموشی را از میان می‌بَرَد و حافظه به بار می‌آورد : قرائت قرآن ، مسواک زدن و روزه گرفتن

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۶ ، حدیث - ۳۹ وص ۲۷۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۶ در السرائر به جای «حافظه به بار می‌آورد» ، عبارت «فکر را تیز می‌کند» آمده است

حدیث - ۷۵

مَنِ استَنجی بِالسُّعدِ بَعدَ الغائِطِ وغَسَلَ بِهِ فَمَهُ بَعدَ الطَّعامِ لَم تُصِبهُ عِلَّةٌ فی فَمِهِ ، ولا یَخافُ شَیئا مِن أریاحِ البَواسیرِ

هر کس پس از قضای حاجت ، با مُشکک ، آلودگی مخرج را بزداید و پس از غذا خوردن نیز دهان خویش را با مُشکک بشوید ، نه بیماری‌ای از بیماری‌های دهان به او می‌رسد و نه از باد بواسیر می‌ترسد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۸ ، حدیث - ۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۳۵ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۴۶

حدیث - ۷۶

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

السِّواکُ فِی الخَلاءِ یورِثُ البَخَرَ

امام کاظمعليه‌السلام :

مسواک زدن در آبریزگاه ، بد بویی دهان را در پی می‌آورد

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۵۲ ، حدیث - ۱۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶

حدیث - ۷۷

الإمام الصادقعليه‌السلام :

إیّاکَ وَالسِّواکَ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ وَباءَ الأَسنانِ

امام صادقعليه‌السلام :

از مسواک زدن در حمّام ، حذر کن ؛ چرا که وبای دندان‌ها را در پی می‌آورد

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۷۱ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶

حدیث - ۷۸

الإمام علیّعليه‌السلام :

نَهی رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم . . عَنِ السِّواکِ فِی الحَمّامِ

امام علیعليه‌السلام :

پیامبر خدا از مسواک زدن در حمّام ، نهی فرمودند

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۳۲۸ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶

حدیث - ۷۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الأَصابِـعُ تَجری مَجرَی السِّواکِ ، إذ لَم یَکُن سِواکٌ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اگر مسواکی نباشد ، انگشتان نیز در حکم مسواک‌اند

کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۲۶۱۶۸ ۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۲

حدیث - ۸۰

الإمام الباقرعليه‌السلام :

أدنَی السِّواکِ أن تَدلُکَ بِإِصبَعِکَ

امام باقرعليه‌السلام :

کمترین مسواک ، آن است که با انگشت خویش ، مالِش دهی

الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۲۳ ، حدیث - ۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۸۲

حدیث - ۸۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مِن سُنَنِ المُرسَلینَ السِّواکُ

امام صادقعليه‌السلام :

مسواک زدن ، از سنّتهای فرستادگان [الهی] است

الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۲۳ ، حدیث - ۲

حدیث - ۸۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مِن أخلاقِ الأَنبِیاءِعليهم‌السلام السِّواکُ

امام صادقعليه‌السلام :

مسواک زدن ، از سنّت‌های پیامبران است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۵ ، حدیث - ۱

حدیث - ۸۳

الإمامُ الباقرُعليه‌السلام :

إنّ السِّواکَ فی السَّحَرِ قَبلَ الوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ

امام باقرعليه‌السلام :

مسواک زدن در سحرگاه ، پیش از وضو گرفتن، جزء سنّت است

الفقیه : ۱ / ۴۸۰ / ۱۳۹۰ ، منتخب میزان الحکمه: ۲۸۸

حدیث - ۸۴

الإمامُ الصّادقُعليه‌السلام

لَمّا سُئلَ : أتَری هذا الخَلقَ کُلَّهُ مِنَ الناسِ ؟: فقالَ : ألْقِ مِنهُمُ التارِکَ للسِّواکِ

امام صادقعليه‌السلام

در پاسخ به این سؤال که : آیا این خلایق همه در شمار آدمیانند ؟- فرمودند: افرادی را که مسواک نمی‌زنند از شمار آنها بینداز

بحار الأنوار : ۷۶ / ۱۲۸ / ۱۱

حدیث - ۸۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الوُضوءُ شَطرُ الإیمانِ ، والسِّواکُ شَطرُ الوُضوءِ

وضو ، بخشی از ایمان است و مسواک زدن بخشی از وضو

کنزالعمّال : ۲۶۲۰۰

حدیث - ۸۶

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فی وصیَّتِهِ لعلیٍّعليه‌السلام :

یا علیُّ ، علَیکَ بالسِّواکِ ، وإن استَطَعتَ أن لا تُقِلَّ مِنهُ فافعَلْ ، فإنَّ کُلَّ صلاةٍ تُصَلِّیها بالسِّواکِ تَفضُلُ علی التی تُصَلِّیها بغَیرِ سِواکٍ أربَعینَ یَوما

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در سفارش به علیعليه‌السلام ، می‌فرمایند :

ای علی ! بر تو باد به مسواک زدن ؛ اگر توانستی که از این کار کم نکنی چنین کن ؛ زیرا هر نمازی که با مسواک زدن بخوانی از چهل روز نمازی که بی‌مسواک زدن بگزاری برتر است

البحار : ۷۶ / ۱۳۷ / ۴۸

حدیث - ۸۷

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

فی وصیَّتِهِ لعلیٍّعليه‌السلام : علَیکَ بالسِّواکِ عِندَ کُلِّ وُضوءٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در سفارش به علیعليه‌السلام ، می‌فرمایند :

بر تو باد به مسواک زدن با هر وضویی

البحار : ۷۷ / ۶۹ / ۸

حدیث - ۸۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خَلِّلوا لِحاکُم ، وقُصّوا أظافیرَکُم ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَجری ما بَینَ اللَّحمِ وَالظُّفرِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

میان ریش خود را تمیز کنید و ناخن‌هایتان را بگیرید ؛ زیرا شیطان ، میان گوشت و ناخن ، روان می‌شود

کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۰۱ ، حدیث - ۲۶۱۰۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۰

حدیث - ۸۹

الإمام الباقرعليه‌السلام :

إنَّما قُصَّ الأَظفارُ ؛ لِأَنَّها مَقیلُ الشَّیطانِ ، ومِنهُ یَکونُ النِّسیانُ

امام باقرعليه‌السلام :

ناخن‌ها را از آن رو باید کوتاه کرد که جایگاه شیطان است و فراموشی ، از آن سرچشمه می‌گیرد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث - ۶ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث - ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۲

حدیث - ۹۰

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن قَلَّمَ أظفارَهُ یَومَ السَّبتِ ویَومَ الخَمیسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِیَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَینِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در روز پنج‌شنبه و شنبه ، ناخن‌های خود را کوتاه کند و قدری از سبیل خود بگیرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۰ ، حدیث - ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۶

حدیث - ۹۱

الإمام الباقرعليه‌السلام :

مَن أدمَنَ أخذَ أظفارِهِ کُلَّ خَمیسٍ لَم تَرمَد عَینُهُ

امام باقرعليه‌السلام :

هر کس به گرفتن ناخن در هر پنج‌شنبه مداومت ورزد ، چشمْ‌درد نمی‌گیرد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۱ ، حدیث - ۱۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۶

حدیث - ۹۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

تَقلیمُ الأَظفارِ یَومَ الجُمُعَةِ یُؤمِنَ مِنَ الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالعَمی ، وإن لَم تَحتَج فَحُکَّها

امام صادقعليه‌السلام :

کوتاه کردن ناخن‌ها در روز جمعه از جذام و پیسی و کوری ایمنی می‌دهد ؛ اگر هم نیازی به کوتاه کردن نبود ، آنها را [کمی] بسای

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث - ۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴

حدیث - ۹۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

أخذُ الشّارِبِ وَالأَظفارِ مِنَ الجُمُعَةِ إلَی الجُمُعَةِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ.

امام صادقعليه‌السلام :

گرفتن سبیل و ناخن‌ها از جمعه تا جمعه ، مایه ایمنی از جذام است

الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۴۱۸ ، حدیث - ۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴

حدیث - ۹۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

خُذ مِن شارِبِکَ وأظفارِکَ فی کُلِّ جُمُعَةٍ ؛ فَإِن لَم یَکُن فیها شَیءٌ فَحُکَّها لا یُصیبُکَ جُنونٌ ولا جُذامٌ ولا بَرَصٌ

امام صادقعليه‌السلام :

در هر جمعه ، اندکی از سبیل و ناخن‌های خود را بگیر؛ و اگر هم چیزی وجود نداشته باشد ، آن را [کمی] بسای ، دیوانگی ، جذام و پیسی به تو نمی‌رسد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۹۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن قَلَّمَ أظافیرَهُ یَومَ الجُمُعَةِ لَم تَشعَث أنامِلُهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس روز جمعه ناخن‌های خود را کوتاه کند ، سرانگشت‌هایش آشفته نشود

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۲ ، حدیث - ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴

حدیث - ۹۶

الإمامُ الصّادقُعليه‌السلام :

إنّ أستَرَ وأخفی ما یُسَلَّطُ الشَّیطانُ مِنِ ابنِ آدَمَ أن صارَ أن یَسکُنَ تَحتَ الأظافِیرِ

امام صادقعليه‌السلام :

پنهان‌ترین و ناپیداترین راهی که از آن شیطان بر آدمی مسلط می‌شود ، لانه کردن او در زیر ناخنهاست

الکافی : ۶ / ۴۹۰ / ۷

حدیث - ۹۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَقلیمُ الأَظفارِ ؛ یَمنَعُ الدّاءَ الأَعظَمَ ، ویُدِرُّ الرِّزقَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کوتاه کردن ناخن‌ها ، مانع [بروز] درد بزرگ می‌شود و روزی را سرشار می‌سازد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث - ۱ ، بحارالأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۱۹ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۶

حدیث - ۹۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أخَذَ مِن شارِبِهِ و أظفارِهِ فی کُلِّ جُمُعَةٍ ، أدخَلَ اللّه‌ُ فیهِ شِفاءً ، وأخرَجَ مِنهُ داءً

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در هر جمعه ، قدری از سبیل و ناخن‌های خود را بگیرد ، خداوند به [بدن] او شفایی نهد و دردی از او برون بَرَد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۵۲ ، حدیث - ۳۹۶ وح ۳۹۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۶

حدیث - ۹۹

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَقلیمُ الأظفارِ یَمنَعُ الداءَ الأعظَمَ ، و یُدِرُّ الرِّزقَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کوتاه کردن ناخنهـا از درد بزرگ جلوگیری می‌کند و روزی را زیــاد می‌گرداند

الکافی : ۶ / ۴۹۰ / ۱

حدیث - ۱۰۰

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

خَمسٌ مِنَ السُّنَنِ فِی الرَّأسِ ، وخَمسٌ فِی الجَسَدِ ؛ فَأَمَّا الَّتی فِی الرَّأسِ: فَالسِّواکُ ، وأخذُ الشّارِبِ، وفَرقُ الشَّعرِ، وَالمَضمَضَةُ، وَالاِستِنشاقُ

وأمَّا الَّتی فِی الجَسَدِ : فَالخِتانُ ، وحَلقُ العانَةِ ، ونَتفُ الإِبطَینِ ، وتَقلیمُ الأَظفارِ ، وَالاِستِنجاءُ

امام کاظمعليه‌السلام :

پنج چیز درباره سر و پنج چیز هم درباره تن از سنّت‌هاست : امّا آنچه درباره سر است ، مسواک زدن ، گرفتن سبیل ، از هم گشودن موها از میانه سر ، آب در دهان چرخاندن ، و آب در بینی چرخاندن است

آنچه نیز درباره تن است ، ختنه کردن ، تراشیدن موی زهار ، زدودن موهای زیر بغل ، کوتاه کردن ناخن‌ها و زدودن پلیدی مخرج است

الخصال ، صفحه ۲۷۱ ، حدیث - ۱۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۶۷ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۳۶

حدیث - ۱۰۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

الطَّهاراتُ أربَعٌ : قَصُّ الشّارِبِ ، وحَلقُ العانَةِ ، وتقَلیمُ الأَظافِرِ ، وَالسِّواکُ

پاکیزگی‌ها ، چهار چیز است : کوتاه کردن سبیل ، تراشیدن موی زَهار ، گرفتن ناخن‌ها ، و مسواک زدن

کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۶۵۴ ، حدیث - ۱۷۲۳۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۴

حدیث - ۱۰۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

طَهِّروا هذهِ الأجسادَ طَهَّرَکُمُ اللّه؛ فإنّهُ لَیسَ عَبدٌ یَبیتُ طاهِرا إلاّ باتَ مَعَهُ مَلَکٌ فی شِعارِهِ ، ولا یَتَقَلَّبُ ساعَةً مِن اللّیلِ إلاّ قالَ : اللّهُمّ اغفِرْ لعَبدِکَ فإنّهُ باتَ طاهِرا

این بدن‌هارا پاکیزه سازید، خداوند شما را پاکیزه گرداند ؛ زیرا هیچ بنده‌ای نیست که شب با بدنی پاکیزه بخوابد مگر این که فرشته‌ای در میان جامه او با وی می‌خوابد و هیچ ساعتی از شب از این پهلو به آن پهلو نمی‌چرخد مگر این که آن فرشته گوید : خدایا ، بنده‌ات را بیامرز ؛ زیرا که با بدنی پاکیزه خوابیده‌است

کنز العمّال : ۲۶۰۰۳

حدیث - ۱۰۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لا تُبَیِّتوا القُمامَةَ فی بُیوتِکُم وأخرِجوها نَهارا؛ فإنّها مَقعَدُ الشَّیطانِ

زباله را شب در خانه‌های خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید ؛ زیرا زباله نشیمنگاه شیطان است

الفقیه : ۴ / ۵ / ۴۹۶۸ منتخب میزان الحکمه : ۵۶۰

حدیث - ۱۰۴

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لَمّا أبصَرَ رجُلاً شَعثا شَعرُ رأسِهِ ، وَسخَةً ثِیابُهُ ، سَیّئةً حالُهُ: مِن الدِّینِ المُتعَةُ وإظهارُ النِّعمَةِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آنگاه که مردی را با موهایی ژولیده و جامه‌ای چرکین و سر و وضعی نامرتّب دیندد فرمودند: استفاده از نعمت‌های خدا و آشکار ساختن نعمت جزو دین است

الکافی : ۶ / ۴۳۹ / ۵

حدیث - ۱۰۵

ثَلاثَةٌ یَفرَحُ بِهِنَّ الجِسمُ ویَربو : الطِّیبُ ، ولِباسُ اللَّیِّنِ ، وشُربُ العَسَلِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سه چیز است که تن ، به واسطه آنها شاداب می‌شود و رشد می‌کند : بوی خوش ، جامه نرم و نوشیدن عسل

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۴

حدیث - ۱۰۶

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الطِّیبُ یَسُرُّ ، والعَسَلُ یَسُرُّ ، وَالنَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ یَسُرُّ ، وَالرُّکُوبُ یَسُرُّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بوی خوش ، شادی می‌آورد عسل ، شادی می‌آورد نگریستن به سبزه ، شادی می‌آورد و سواری ، شادی می‌آورد

صحیفة الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۳۹ ، حدیث - ۱۴۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۶

حدیث - ۱۰۷

الإمام الصادقعليه‌السلام :

ثَلاثَةٌ یُسمِنَّ وثَلاثَةٌ یَهزِلنَ : فَأَمَّا الَّتی یُسمِنَّ : فَإِدمانُ الحَمّامِ ، وشَمُّ الرّائِحَةِ الطَّیِّبَةِ ، ولُبسُ الثِّیابِ اللَّیِّنَةِ . .

امام صادقعليه‌السلام :

سه چیز چاق می‌کند و سه چیز دیگر ، لاغر می‌کند : آنچه چاق می‌کند ، عبارت است از : پیوسته حمّام کردن ، استشمام بوی خوش ، پوشیدن جامه نرم .

الخصال ، صفحه ۱۵۵ ، حدیث - ۱۹۴ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث - ۳۰۹

حدیث - ۱۰۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لِکُلِّ شَیءٍ حیلَةٌ ، وحیلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنیا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الکَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشیِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کاری را چاره‌ای است و چاره تن‌درستی در دنیا ، چهار چیز است : کم سخن گفتن ، کم خفتن ، کم راه رفتن و کم خوردن

بحار الأنوار ، جلد ۸ ، صفحه ۱۴۴ ، حدیث - ۶۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲

حدیث - ۱۰۹

الإمامُ الصّادقُعليه‌السلام :

النَّعیمُ فی الدُّنیا الأمنُ وصِحَّةُ الجِسمِ ، وتَمامُ النِّعمَةِ فی الآخِرَةِ دُخولُ الجَنّةِ ، وما تَمَّتِ النِّعمَةُ علی عَبدٍ قَطُّ لَم یَدخُلِ الجَنَّةَ

امام صادقعليه‌السلام :

نعمت دنیا ، امنیّت و تندرستی است و نعمت کامل در آخرت ، وارد شدن به بهشت است و بنده‌ای‌که به بهشت نرود هرگز نعمت بر او کامل نشده‌است.

معانی الأخبار : ۴۰۸ / ۸۷

حدیث - ۱۱۰

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أمسی وأصبحَ وعِندَهُ ثَلاثٌ فقد تَمَّت علَیهِ‌النِّعمَةُ فی الدُّنیا : مَن‌أصبَحَ وأمسی مُعافیً فی بَدَنِهِ ، آمِنا فی سَرْبهِ ، عِندَهُ قُوتُ یَومِهِ ، فإن کانَت عِندَهُ الرّابِعَةُ فَقد تَمَّت علَیهِ النِّعمَةُ فی الدُّنیا والآخِرَةِ ؛ وهُو الإیمانُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر که شب و روز خود را سپری کند و از سه چیز برخوردار باشد نعمت دنیا بر او تمام شده است : کسی که صبح و شامش را در تندرستی و آسایش خاطر گذراند و خوراک روز خود را داشته باشد و اگر چهارمین نعمت را هم داشته باشد ، نعمت دنیا و آخرت را کامل دارد و آن(چهارمین) نعمت ایمان است

تحف العقول : ۳۶

حدیث - ۱۱۱

امام علیعليه‌السلام :

الدُّهنُ یُلَیِّنُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الدِّماغِ ، ویُسَهِّلُ مَجارِیَ الماءِ ، ویُذهِبُ القَشَفَ ، ویُسفِرُ اللَّونَ

روغن ، پوست را نرم می‌کند ، بر توان مغز می‌افزاید ، مجاری آب را در بدن می‌گشاید ، کثافت پوست را از میان می‌برد و رنگ را روشن می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۹ ، حدیث - ۱ وح ۴ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۱ ، حدیث - ۲۴۸

حدیث - ۱۱۲

امام حسینعليه‌السلام :

قالَ لی رَسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلی قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ

پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشی».

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث - ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰

حدیث - ۱۱۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن کَثُرَ هَمُّهُ ، سَقِمَ بَدَنُهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس اندوه (و دغدغه‌اش) فراوان شود ، بدنش بیمار گردد

الأمالی للطوسی ، صفحه ۵۱۲ ، حدیث - ۱۱۱۹

حدیث - ۱۱۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن أکَلَ الطَّعامَ عَلَی النَّقاءِ ، وأجادَ الطَّعامَ تَمَضُّغاً ، وتَرَکَ الطَّعامَ وهُوَ یَشتَهیهِ ، ولَم یَحبِسِ الغائِطَ إذا أتی ؛ لَم یَمرَض إلاّ مَرَضَ المَوتِ

هر کس در گرسنگی کامل ، غذا بخورد ، غذا را خوب بجَوَد ، در حالی که هنوز میل خوردن دارد ، غذا را وا گذارد و چون احساس قضای حاجت کرد ، آن را محبوس ندارد ، به هیچ بیماری‌ای جز بیماری مرگ ، مبتلا نمی‌شود

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۱۴ ، حدیث - ۱۰۰۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۲۲ ، حدیث - ۳۷

حدیث - ۱۱۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

تَوَقَّوُا البَردَ فی أوَّلِهِ ، و تَلَقَّوهُ فی آخِرِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَفعَلُ فی الأَبدانِ کَفِعلِهِ فِی الأَشجارِ ؛ أوَّلُهُ یُحرِقُ ، و آخِرُهُ یُورِقُ

از سرما در آغازش بپرهیزید و در پایانش استقبال کنید ؛ چه ، سرما با بدن ، همان کاری را می‌کند که با درختان می‌کند : در آغازش می‌سوزانَد و در پایانش شاخ و برگ می‌رویانَد

نهج‌البلاغه ، حکمت ۱۲۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۱ ، حدیث - ۶۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۶

حدیث - ۱۱۶

امام علیعليه‌السلام :

الهَمُّ یُذیبُ الجَسَدَ

اندوه ، تن را ذوب می‌کند

غرر الحکم ، حدیث - ۱۰۳۹ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۳ ، حدیث - ۵۹۵

حدیث - ۱۱۷

امام علیعليه‌السلام :

الهَمُّ یُنحِلُ البَدَنُ

اندوه ، تن را نحیف می‌کند

غرر الحکم ، حدیث - ۳۶۷ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۳ ، حدیث - ۵۹۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۶

حدیث - ۱۱۸

امام علیعليه‌السلام :

الحُزنُ یَهدِمُ الجَسَدَ

امام علیعليه‌السلام :

اندوه ، بدن را فرسوده می‌کند

غرر الحکم ، حدیث - ۶۰۹ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۳۲ ، حدیث - ۵۶۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۶

حدیث - ۱۱۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بَشِّرِ المَحرورینَ بِطولِ العُمُرِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

گرمْ مزاجان را به درازی عمر ، مژده ده

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۰

حدیث - ۱۲۰

مَن نَظَّفَ ثَوبَهُ ، قَلَّ هَمُّهُ ؛

هر کس جامه خویش را تمیز کند، اندیشه و اندوهش کم شود

بحار الأنوار ، جلد ۷۸ ، صفحه ۹۳ ، حدیث - ۱۰۴

حدیث - ۱۲۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

غَسلُ الثِّیابِ ؛ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ ، و هُوَ طَهورٌ لِلصَّلاةِ ؛

شستن جامه ، اندوه و غم را می‌بَرَد و مایه طهارت برای نماز است

الخصال ، صفحه ۶۱۲ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۲۲

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اَرْبَعَةٌ تُهْرِمُ قَبْلَ اَوانِ الْهَرَمِ: اَکْلُ الْقَدیدِ وَ الْقُعُودُ عَلَی النَّداوَةِ وَ الصُّعودُ فِی الدَّرَجِ وَ مُجامَعَةُ الْعَجوزِ.

امام صادقعليه‌السلام : چهار چیز، انسان را پیش از فرا رسیدن هنگام پیری، پیر می کند: خوردن گوشت خشکیده، نشستن بر جای مرطوب، بالا رفتن از پلّه و آمیزش با پیر زنان.

«تحف العقول، ص ۳۱۷»

حدیث - ۱۲۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَنْ قَلَّمَ اَظفارَهُ یَوْمَ الجُمُعَةِ یَزیدُ فی عُمُرِهِ و مالِهِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : هر کس در روز جمعه ناخن هایش را کوتاه کند، عمر و مالش زیاد می شود.

«جامع الأخبار، ص ۳۳۳»

حدیث - ۱۲۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْیُباکِرِ الْغَداءَ وَلْیُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْیُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْیُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قیلَ یا رَسولَ اللّه وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّیْنَ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : هر کس ماندگاری می خواهد و البته ماندگاری [ابدی] وجود ندارد باید صبحانه را زودتر بخورد، کفش مناسب بپوشد، ردای (بالاپوش) خود را سبک کند و کمتر با زنان بیامیزد. پرسیدند: ای پیامبر خدا! سبک بودن رَدا به چیست؟ فرمودند: به کم بودنِ بدهی.

«من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۵، ح ۴۹۰۲»

حدیث - ۱۲۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اَرْبَعةٌ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ: اَلتَّزویجُ بِالاَْبْکارِ، وَ الاِْغْتِسالُ بِالْماءِ الحارِّ وَ النَّوْمُ عَلَی الْیَسارِ وَاَکْلُ التُّفاحِ بِالاَْسْحارِ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : چهار چیز، بر عمر می افزایند: ازدواج با دختران، شستشو با آب گرم، خوابیدن بر شانه چپ و خوردن سیب در سحرگاهان.

«مواعظ العددیه، ص ۲۱۱»

حدیث - ۱۲۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : بئس العبد القاذورة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: بد بنده ای است, بنده کثیف و لا قید.

«الکافی، ج ۶، ص ۴۳۹»

حدیث - ۱۲۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (لرجل شعث شعر رأسه، وسخة ثیابه، سیئة حاله): من الدین المتعة وإظهار النعمة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (به مردی که موهایی ژولیده و جامه ای چرکین و سر و وضع نامرتبی داشت)، فرمودند: استفاده و آشکار ساختن نعمت, جزو دین است.

«الکافی، ج ۶، ص ۴۳۹»

حدیث - ۱۲۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا تبیتوا القمامة فی بیوتکم وأخرجوها نهارا، فإنها مقعد الشیطان.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: زباله را شب در خانه های خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید، زیرا زباله جایگاه شیطان است.

«من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۵»

حدیث - ۱۲۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : بیت الشیاطین من بیوتکم بیت العنکبوت.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خانه های عنکبوتی که در خانه های شماست, لانه شیاطین است.

«الکافی، ج ۶، ص ۵۳۲»

حدیث - ۱۳۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من اتخذ ثوبا فلینظفه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که جامه ای می پوشد، باید آن را پاکیزه نگه دارد.

«الکافی، ج ۶، ص ۴۴۴»

حدیث - ۱۳۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : طهروا هذه الأجساد طهرکم الله، فإنه لیس عبد یبیت طاهرا إلا بات معه ملک فی شعاره، ولا یتقلب ساعة من اللیل إلا قال: اللهم اغفر لعبدک فإنه بات طاهرا.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: این بدن ها را پاکیزه سازید تا خداوند شما را پاکیزه گرداند، زیرا هیچ بنده ای نیست که شب با بدنی پاکیزه بخوابد مگر این که فرشته ای در میان جامه او با وی می خوابد و هیچ ساعتی از شب از این پهلو به آن پهلو نمی چرخد مگر این که آن فرشته گوید: خدایا! بنده ات را بیامرز، زیرا که با بدنی پاکیزه خوابیده است.

«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۳»

حدیث - ۱۳۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : هلک المتقذرون.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: مردمان کثیف و پلشت به هلاکت در افتند.

«کنز العمال، ح ۷۴۲۲»

حدیث - ۱۳۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : تنظفوا بکل ما استطعتم، فإن الله تعالی بنی الإسلام علی النظافة، ولن یدخل الجنة إلا کل نظیف.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خودتان را با هر وسیله ای که می توانید پاکیزه کنید، زیرا خدای متعال اسلام را بر پایه پاکیزگی بنا کرده است و هرگز به بهشت نرود مگر کسی که پاکیزه باشد.

«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۲»

حدیث - ۱۳۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إن الإسلام نظیف فتنظفوا، فإنه لا یدخل الجنة إلا نظیف.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: همانا اسلام پاکیزه است پس شما هم پاکیزه باشید، زیرا جز شخص پاکیزه کسی به بهشت نمی رود.

«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۷»

حدیث - ۱۳۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إن الله یحب الناسک النظیف.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: همانا خداوند، عابد پاکیزه را دوست دارد.

«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۰»

حدیث - ۱۳۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : أن الثوب یسبح، فإذا اتسخ انقطع تسبیحه.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: همانا لباس تسبیح (خدا) می گوید و هر گاه کثیف شود از تسبیح باز می ایستد.

«کنز العمال، ح ۲۶۰۰۹»

حدیث - ۱۳۷

جابر بن عبد الله: أتانا رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرأی رجلا شعثا قد تفرق شعره، فقال: أما کان یجد هذا ما یسکن به شعره؟! و رأی رجلا آخر (و) علیه ثیاب وسخة فقال: أما کان هذا یجد ماء یغسل به ثوبه؟

جابر بن عبدالله می گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به نزد ما آمد و چشمش به مردی افتاد که موهایش ژولیده و دَرهم بود, پس حضرت فرمودند: آیا این مرد چیزی پیدا نکرد که با آن موهای خود را مرتب کند؟ و مرد دیگری را دید که لباس های چرکین به تن داشت، فرمودند: آیا این مرد آبی پیدا نکرده که با آن لباسش را بشوید؟

«سنن أبی داود، ح ۴۰۶۲»

حدیث - ۱۳۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إن الله طیب یحب الطیب، نظیف یحب النظافة.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوند پاک است و شخص پاک را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.

«صحیح الترمذی، ح ۲۷۹۹»

حدیث - ۱۳۹

قال الإمام علیعليه‌السلام : نظفوا بیوتکم من حوک العنکبوت، فإن ترکه فی البیت یورث الفقر.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: اتاق های خود را از تار عنکبوت تمیز کنید، زیرا باقی گذاشتن آن در خانه فقر می آورد.

«وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۷۵»

حدیث - ۱۴۰

قال الإمام علیعليه‌السلام : لا تؤوا التراب خلف الباب، فإنه مأوی الشیطان.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خاکروبه را پشت در (خانه) جمع نکنید، زیرا که جایگاه شیطان می شود.

«وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۷۲»

حدیث - ۱۴۱

قال الإمام علیعليه‌السلام : تنظفوا بالماء من النتن الریح الذی یتأذی به، تعهدوا أنفسکم، فإن الله عزوجل یبغض من عباده القاذورة الذی یتأنف به من جلس إلیه.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خودتان را به وسیله آب از بوی نامطبوعی که مایه آزار دیگران است پاکیزه سازید، به (سر و وضع) خودتان برسید، زیرا خداوند عزوجل از بندگان کثیف و لاقید خود که هر که با او می نشیند از وی بیزار می شود, نفرت دارد.

«الخصال، ص ۶۲۰، ح ۱۰»

حدیث - ۱۴۲

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اَلْبِسُوا الْبَیاضَ فَاِنَّهُ اَطیَبُ وَ اَطْهَرُ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: لباس سفید رنگ بپوشید که پاک و پاکیزه‌تر است.

«وسائل الشیعة، ج۳، ص۳۵۵»

حدیث - ۱۴۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اَلْکَتّانُ مِنْ لِباسِ الْأنبِیاءِ وَ هُوَ یُنْبِتُ اللّحْمَ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: لباس کتانی لباس انبیاء است و آن گوشت را می‌رویاند.

«وسائل الشیعة، ج۳، ص۱۵۷»

حدیث - ۱۴۴

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اَلثَّوْبُ النَّقِیُّ یَکْبِتُ الْعَدُوَّ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: لباس پاکیزه دشمن را ذلیل می‌نماید.

«وسائل الشیعة، ج ۳، ص۳۴۶»

حدیث - ۱۴۵

قال الامام علیعليه‌السلام : لا تجتمع الصّحةُ و النَّهَمُ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: سلامتی و شکم بارگی با هم جمع نمی شوند.

«مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۸۲»

حدیث - ۱۴۶

قال الامام علیعليه‌السلام للحسن ابنهعليه‌السلام : یا بُنیَّ اَلا اُعلِّمک اَربعَ خِصالٍ تَستغنِی بها عن الطِّب فقال: بَلی یا أمیرالمؤمنین. قال: لا تَجْلِسْ علی الطعام إلاّ و أنت جائع و لا تَقُمْ عن الطعام ألاّ و أنت تَشْتَهیهِ و .

امام علیعليه‌السلام به فرزندش امام حسنعليه‌السلام فرمودند: فرزندم! آیا می خواهی چهار چیز به تو یاد دهم که به وسیله آنها از مراجعه به پزشک بی نیاز شوی؟ عرض کرد: بله یا امیرالمومنین!، حضرت فرمودند: بر سر سفره منشین مگر آنکه گرسنه باشی، در حالی که هنوز میل به غذا داری دست از غذا خوردن بکش، عمل جویدن غذا را به خوبی انجام ده و قبل از خواب، خود را از ادرار و مدفوع تخلیه نما.

«بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۱۸۷»

حدیث - ۱۴۷

امام صادقعليه‌السلام :

لَیسَ فیما أصلَحَ البَدَنَ إسرافٌ إنّما الإسرافُ فیما أتلَفَ المالَ وأضَرَّ بالبَدَنِ

در آنچه بـدن را سـالم نـگه می‌دارد اسراف نیست بلکه اسراف در چیزهایی است که مال را تلف کند و به بدن زیان رساند

بحار الأنوار : ۷۵ / ۳۰۳ / ۶ منتخب میزان الحکمة : ۲۷۰

حدیث - ۱۴۸

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن تَرَکَ الخَمرَ لغَیرِ اللّه سَقاهُ اللّه‌ُ مِن الرَّحیقِ الَمخْتومِ ، فقالَ علیٌّعليه‌السلام : لغَیرِ اللّه ؟! قالَ : نَعَم واللّه ، صِیانَةً لنفسهِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر که برای غیر خدا (هم که شده) شرابخواری را رها کند ، خداوند او را از شراب خالص و مُهر شده بنوشاند علیعليه‌السلام عرض کرد : برای غیر خدا ؟ فرمودند: آری ، به خدا قسم ؛ برای حفظ (سلامتی) خویش

بحار الأنوار : ۷۹ / ۱۵۰ / ۶۴ منتخب میزان الحکمة : ۱۸۶

حدیث - ۱۴۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إیّاکُم وَالجُلوسَ فِی الشَّمسِ ؛ فَإِنَّها تُبلِی الثَّوبَ ، وتُنتِنُ الرّیحَ ، وتُظهِرُ الدّاءَ الدَّفینَ

از نشستن در آفتاب ، حذر کنید ؛ چرا که جامه را کهنه می‌کند ، بوی [بدن] را بد می‌سازد و درد نهفته را آشکار می‌نماید

المستدرک علی الصحیحین ، جلد ۴ ، صفحه ۴۵۶ ، حدیث - ۸۲۶۴ عن ابن عبّاس ، کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۱۳۹ ، حدیث - ۲۵۴۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۰

حدیث - ۱۵۰

لا تَتَّکِ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ ، ولا تُسَرِّح فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُرِقُّ الشَّعرَ . ولاتَتَدَلَّک بِالخَزَفِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ البَرَصَ ، ولا تَمسَح وَجهَکَ بِالإِزارِ ؛ فَإِنَّهُ یَذهَبُ بِماءِ الوَجهِ ؛

در حمّام ، تکیه نزن ؛ چرا که چربی کلیه‌ها را ذوب می‌کند در حمّام ، شانه مزن ؛ چرا که مو را باریک می‌کند سفال(سنگ‌پا) را به تن ممال ؛ چرا که پیسی می‌آورد لُنگ را نیز بر صورت خود مکش ؛ چرا که آبِ روی را می‌بَرَد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۱ ، حدیث - ۲۴

حدیث - ۱۵۱

امام صادقعليه‌السلام :

إیّاکَ والتَّمَشُّطَ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ وَباءَ الشَّعرِ ؛

از شانه کردن در حمّام بپرهیز ؛ چرا که وبای مو می‌آورد

علل الشرائع ، صفحه ۲۹۲ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۵۲

الإمام علیّعليه‌السلام

- کانَ یَقولُ: ألا لا یَستَلقِیَنَّ أحَدُکُم فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُذیبُ شَحمَ الکُلیَتَینِ ، ولا یَدلُکَنَّ رِجلَیهِ بِالخَزَفِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ الجُذامَ

امام علیعليه‌السلام :

زنهار! مبادا که کسی در حمّام ، به پشت بخوابد ؛ زیرا این کار ، چربی کلیه‌ها را ذوب می‌کند ؛ و مبادا کسی پاهای خود را سفال (سنگ پا) بکشد ؛ زیرا این کار ، جذام می‌آورد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۰ ، حدیث - ۱۹ عن عمر بن یزید عن الإمام الصادقعليه‌السلام ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۴ ، حدیث - ۳۳۲ وفیه «رجله» بدل «رجلیه» ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۱ ، حدیث - ۲۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۶

حدیث - ۱۵۳

امام رضاعليه‌السلام :

مَنِ اغتَسَلَ مِنَ الماءِ الّذی قَدِ اغتُسِلَ فیهِ فَأَصابَهُ الجُذامُ فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ ؛

هر کس با آبی غسل کند که پیش‌تر در آن غسل شده است و بدین سبب به جذام مبتلا شود ، کسی جز خود را نکوهش نکند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۳ ، حدیث - ۳۸ عن محمّد بن علیّ بن جعفر دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۶

حدیث - ۱۵۴

امام رضاعليه‌السلام :

إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ ؛

اگر می‌خواهی که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۲ وفیه « فدهِّن» بدل «بدهن» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۷۴

حدیث - ۱۵۵

امام کاظمعليه‌السلام :

شَعرُ الجَسَدِ إذا طالَ قَطَعَ ماءَ الصُّلبِ ، وأرخَی المَفاصِلَ ، ووَرَّثَ الضَّعفَ ، وَالسِّلَّ ، وإنَّ النّورَةَ تَزیدُ فی ماءِ الصُّلبِ ، وتُقَوِّی البَدَنَ ، وتَزیدُ فی شَحمِ الکُلیَتَینِ ، وتُسمِنُ البَدَنَ ؛

موی سر ، چون بلند شود ، آب کمر از جریان می‌افتد ، مفاصل ، سست می‌شوند و ضعف و سِل به دنبال می‌آورد امّا نوره ، آب کمر را افزون می‌سازد ، بدن را تقویت می‌کند ، بر پیهِ کلیه‌ها می‌افزاید و بدن را چاق می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۹۱ ، حدیث - ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۴۲

حدیث - ۱۵۶

امام علیعليه‌السلام :

النّورَةُ نُشرَةٌ وطَهورٌ لِلجَسَدِ ؛

نوره، یک تعویذ (نگه دارنده) و مایه پاکی بدن است

الکافی، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۶ ، حدیث - ۷

حدیث - ۱۵۷

امام صادقعليه‌السلام :

إیّاکَ وشُربَ الماءِ البارِدِ وَالفُقّاعِ فِی الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ یُفسِدُ المَعِدَةَ ؛

از نوشیدن آب سرد و فقّاع در حمّام حذر کن ؛ چرا که معده را تباه می‌کند

من لایحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۱۳ ، حدیث - ۲۳۲ ، الأمالی للصدوق ، صفحه ۴۴۵ ، حدیث - ۵۹۵

حدیث - ۱۵۸

امام رضاعليه‌السلام :

الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أکلِ السَّمَکِ یورِثُ الفالِجَ ؛

غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهی ، سستْ اندامی در پی می‌آورد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ نقلاً عن طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۶ وفیه « فإنّ الماء» بدل «الاغتسال بالماء» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۷۴

حدیث - ۱۵۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

غَسلُ القَدَمَینِ بِالماءِ البارِدِ عَقیبَ الخُروجِ مِنَ الحَمّامِ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ ؛

شستن پاها با آب سرد پس از بیرون آمدن از حمّام ، مایه ایمنی از سردرد است.

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۸ ، حدیث - ۲۸۳۰۰ نقلاً عن أبی نعیم فی الطبّ عن أبی هریرة دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۲

حدیث - ۱۶۰

امام رضاعليه‌السلام :

. . ومَنفَعَةُ الحَمّامِ تُؤَدّی إلَی الاِعتِدالِ ، ویُنَقِّی الدَّرَنَ ، ویُلَیِّنُ العَصَبَ وَالعُروقَ ، ویُقَوِّی الأَعضاءَ الکِبارَ ، ویُذیبُ الفُضولَ وَالعُفوناتِ

فایده حمّام کردن آن است که به اعتدال می‌انجامد ، چرک را می‌زداید ، پِی و رگ‌ها را نرم می‌سازد ، اندام‌های بزرگ را تقویت می‌کند ، و مواد زاید و عفونت‌ها را نیز ذوب می‌کند.

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۰

حدیث - ۱۶۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الدّاءُ ثَلاثَةٌ وَالدَّواءُ ثَلاثَةٌ ؛ فَأَمَّا الدّاءُ : فَالدَّمُ وَالمِرَّةُ وَالبَلغَمُ ؛ فَدَواءُ الدَّمِ الحِجامَةُ ، ودَواءُ البَلغَمِ الحَمّامُ ، ودَواءُ المِرَّةِ المَشِیُّ ؛

درد ، سه چیز است و درمان نیز سه چیز امّا درد ، عبارت است از : خون ، تلخه و بلغم درمان خون ، حجامت است ، درمان بلغم ، حمّام است ، و داروی تلخه نیز راه رفتن

بحار الأنوار ،ج ۶۲ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث - ۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۲ مقصود از «مشیّ» در پایان روایت ، هر چیزی است که مسهل باشد. از آن رو ، مسهل را «مشی» نامیده‌اند که شخص را به راه رفتن و رفتن به سمت آبریزگاه ، وادار می‌سازد

حدیث - ۱۶۲

امام کاظمعليه‌السلام :

الحَمّامُ یَومٌ ویَومٌ لا یُکْثِرُ اللّحْمَ ، وإدْمانُهُ کلَّ یَومٍ یُذیبُ شَحْمَ الکُلْیتَینِ ؛

یک روز در میان حمّام رفتن انسان را چاق می‌کند وهر روز حمّام رفتن چربی کلیه‌ها را آب می‌کند

مکارم الأخلاق : ۱ / ۱۲۶ / ۳۰۳

حدیث - ۱۶۳

امام صادقعليه‌السلام :

ثَلاثٌ یَهْدِمْنَ البدَنَ ورُبّما قَتَلْنَ : أکْلُ القَدیدِ الغابِّ ، ودُخولُ الحَمّامِ علی البِطْنَةِ ، ونِکاحُ العَجائزِ ؛

سه چیز بدن را تباه می‌کند و چه بسا کُشنده است : خوردن آبگوشت شب مانده ، حمّام رفتن با شکم پر و نزدیکی کردن با زنان سالخورده

بحار الأنوار : ۷۶ / ۷۵ / ۱۹

حدیث - ۱۶۴

امام صادقعليه‌السلام :

لا تَدخُلِ الحَمّامَ إلاّ وفی جَوفِکَ شَیءٌ یُطفِئُ عنکَ وهَجَ المَعِدَةِ ، وهُو أقْوی للبَدَنِ ولا تَدخُلْهُ وأنتَ مُمْتَلئٌ مِن الطَّعام ؛

زمانی حمّام برو که در معده‌ات اندک چیزی که حرارت آن را فرو نشاند باشد این برای تقویت بدن تو بهتر است باشکم پر نیز حمّام نرو

مکارم الأخلاق : ۱ / ۱۲۵ / ۲۹۸ منتخب میزان الحکمة : ۱۶۶

حدیث - ۱۶۵

نِعْمَ البَیتُ الحَمّامُ ؛ تُذکَرُ فیهِ النّارُ ، ویَذهَبُ بالدَّرَنِ

چه نیکو سرایی است حمّام ؛ آتش (دوزخ) را به یاد می‌آورد و چرک را (از تن) می‌برد

الفقیه : ۱ / ۱۱۵ / ۲۳۷ منتخب میزان الحکمة : ۱۶۶

حدیث - ۱۶۶

امام رضاعليه‌السلام :

الجِماعُ بَعدَ الجِماعِ مِن غَیرِ أن یَکونَ بَینَهُما غُسلٌ ؛ یورِثُ لِلوَلَدِ الجُنونَ؛

آمیزش پس از آمیزش، بی آن که میان آنها غسلی صورت پذیرفته باشد، دیوانگی فرزند را در پی می‌آورَد.

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۸

حدیث - ۱۶۷

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ ،وَلْیُقِلَّ غُشْیانَ النِّساءِ ؛

هر کس طالب ماندن است ، که البته ماندنی در کار نیست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، کفشِ خوب بپوشد ، قرض خود را کم کند و با زنان کمتر آمیزش کند

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام : ۲ / ۳۸ / ۱۱۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۸

حدیث - ۱۶۸

امام علیعليه‌السلام :

لا رَزِیَّةَ أعظَمُ مِن دَوامِ سُقمِ الجَسَدِ ؛

مصیبتی سخت‌تر از استمرار ناتندرستی نیست

غرر الحکم ، حدیث - ۱۰۷۲۶ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۵۴۰ ، حدیث - ۹۹۹۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۳۴

حدیث - ۱۶۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سافِرُوا تَصِحُّوا وتَسلِمُوا؛

سفر کنید تا تن درست و سالم بمانید.

دانش‌نامه احادیث پزشکی: ج ۱ ص ۹۵ ح ۸۲

حدیث - ۱۷۰

قال رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لَولا أن أشُقَّ علی اُمَّتی لأَمَرتُهُم بِالسِّواکِ مَع کُلِّ صلاةٍ ؛

اگر ترس از سختگیری بر امّتم نبود ، دستور می دادم که با هر نمازی مسواک زنند

الکافی : ۳/۲۲/۱

حدیث - ۱۷۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا عَیشَ أهنَأٌ مِنَ العافِیَةِ ؛

آسایشی گواراتر از عافیت نیست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۷۲۸

حدیث - ۱۷۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ ؛

هیچ لباسی زیباتر از سلامت نیست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث ۱۰۶۳۵

حدیث - ۱۷۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

صِحَّةُ الاَجسامِ مِن أهنَإ الأقسامِ ؛

سلامت جسم از گواراترین بهره‌هاست

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۸۱۲

حدیث - ۱۷۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

شَیئانِ لاَ یعرِفُ فَضلَهُما اِلاَّمَن فَقَدَهُما ؛ الشَّبابُ وَ العافِیَةُ ؛

دو نعمت است که قدر آنها را نمی‌داند مگر کسی که از دستشان می‌دهد : جوانی و تن‌درستی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۷۶۴

حدیث - ۱۷۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ثَمَرَةُ الحَزمِ السَّلامَةُ ؛

سلامتی ، میوه دوراندیشی است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۵۹۰

حدیث - ۱۷۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

تَوقَّوا البَردَ فی أوَّلِهِ وَ تَلَقَّوهُ فِی آخِرِهِ، فَإنَّهُ یَفعَلُ فِی الأبدانِ کَما یَفعَلُ فِی الأغصانِ أوَّلُهُ یُحرِقُ وَ آخِرُهُ یُورِقُ ؛

در آغاز سرما (فصل پاییز) خود را از سرما نگه دارید و در آخرش (فصل بهار) خود را به آن بسپارید ؛ زیرا سرما با تن‌ها همان می‌کند که با شاخه‌های درخت : در آغاز می‌سوزاند و در پایان، به برگ و بار می‌نشاند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۵۵۱

حدیث - ۱۷۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

بادِر شَبابَکَ قَبلَ هَرَمِکَ وَ صِحَّتَکَ قَبلَ سُقمِکَ ؛

جوانی‌ات را پیش از پیری، و سلامتی‌ات را پیش از بیماری دریاب

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۳۸۱

حدیث - ۱۷۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

بِصِحَّةِ المِزاجِ تُوجَدُ لَذَّةُ الطَّعمِ ؛

با سلامت مزاج، گوارایی غذا احساس می‌شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث ۴۲۸۹

حدیث - ۱۷۹

حضرت امام موسی کاظمعليه‌السلام فرمودند:

لا تستغنی شیعتنا عن أربع: خمرة یصلی علیها و خاتم یتختم به و سواک یستاک به و سبحة من طین قبر أبی عبداللهعليه‌السلام ؛

پیروان ما از چهار چیز بی‌نیاز نیستند:

? ـ سجاده‌ای که بر روی آن نماز خوانده شود.

? ـ انگشتری که در انگشت باشد.

? ـ مسواکی که با آن دندانها را مسواک کنند.

? ـ تسبیحی از خاک مرقد امام حسینعليه‌السلام

تهذیب الاحکام، ج ?، ص ??

حدیث - ۱۸۰

امام صادقعليه‌السلام :

الحِنّاءُ یَذهَبُ بِالسَّهَکِ ، ویَزیدُ فی ماءِ الوَجهِ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ؛

حنا کردن ، بدبویی عَرَق را از میان می‌بَرَد ، بر طراوت و تازگی چهره می‌افزاید ، بوی دهان را خوش می‌سازد و فرزند را نکو می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۴ ، حدیث - ۵

حدیث - ۱۸۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو البَصَرَ ، ویُنبِتُ الشَّعرَ ، ویُطَیِّبُ الرّیحَ ، ویُسَکِّنُ الزَّوجَةَ ؛

به حنا خضاب بندید؛ چرا که دیده را جلا می‌دهد ، مو بر می‌رویاند ، بو را خوش می‌سازد و همسر مرد را آرامش می‌بخشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۳ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۸۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الحِنّاءُ خِضابُ الإِسلامِ ؛ یَزیدُ فِی المُؤمِنِ عَمَلَهُ، ویَذهَبُ بِالصُّداعِ، ویُحِدُّ البَصَرَ ، ویَزیدُ فِی الوِقاعِ ، وهُوَ سَیِّدُ الرَّیاحینِ فِی الدُّنیا وَالآخِرَةِ؛

حنا، خضاب اسلام است؛ بر [ثواب] عمل مؤمن می‌افزاید ، سردرد را از میان می‌بَرَد ، چشم را تیزبین می‌کند ، قدرت آمیزش را افزون می‌سازد و مهترِ گیاهان خوش‌بو در دنیا و آخرت است.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص۱۰ و مکارم الأخلاق، ج۱، ص۱۸۹، ح۵۵۸

حدیث - ۱۸۳

امام علیعليه‌السلام :

الدُّهنُ یُلَیِّنُ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الدِّماغِ ، ویُسَهِّلُ مَجارِیَ الماءِ ، ویُذهِبُ القَشَفَ ، ویُسفِرُ اللَّونَ ؛

روغن ، پوست را نرم می‌کند ، بر توان مغز می‌افزاید ، مجاری آب را در بدن می‌گشاید ، کثافت پوست را از میان می‌بَرَد و رنگ را روشن‌تر می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۹ ، حدیث - ۱ وح ۴

حدیث - ۱۸۴

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ تُشقَقَ شَفَتاهُ ، ولا یَخرُجَ فیها ناسورٌ ، فَلیُدَهِّن حاجِبَیهِ ؛

هر کس می‌خواهد که لب‌هایش نترکد و از آن ناسور بیرون نزند ، به ابروهای خود ، روغن بمالد.

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، ص۴۰ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۳۲۵

حدیث - ۱۸۵

امام باقرعليه‌السلام :

دُهنُ الَّلیلِ یَجری فِی العُروقِ ، ویُرَوِّی البَشَرَةَ ، ویُبَیِّضُ الوَجهَ ؛

روغن [مالیدن] شبانه ، در رگ‌ها جریان می‌یابد و پوست را آبیاری و چهره را سفید می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۹ ، حدیث - ۵

حدیث - ۱۸۶

امام رضاعليه‌السلام :

إذا أرَدتَ ألاّ یَظهَرَ فی بَدَنِکَ بَثرَةٌ ولا غَیرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِکَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ؛

اگر می‌خواهی که در بدنت جوش و جز آن رُخ ننماید ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب کردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز کن

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، ص۳۱ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۳۲۲

حدیث - ۱۸۷

امام علیعليه‌السلام :

اِدَّهِنوا بِالزَّیتِ وَائتَدِموا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ دُهنَةُ الأَخیارِ ، وإدامُ المُصطَفَینَ ؛

به روغن زیتون ، خود را چرب کنید و از آن، خورش سازید ؛ چرا که آن ، روغنِ نیکان و خورش برگزیدگان است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۸۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الزَّیتَ ، وَادَّهِنوا بِالزَّیتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ ؛

زیتون بخورید و خود را با روغن زیتون چرب کنید ؛ چرا که آن ، از درختی خجسته است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۸۹

امام صادقعليه‌السلام :

البَنَفسَجُ سَیِّدُ أدهانِکُم ؛

بنفشه ، مِهتر همه روغن‌های شماست

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۲۱ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۹۰

امام صادقعليه‌السلام :

فَضلُ البَنَفسَجِ عَلَی الأَدهانِ کَفَضلِ الإِسلامِ عَلَی الأَدیانِ نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ، لَیَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَینَینِ ، فَادَّهِنوا بِهِ ؛

برتری بنفشه بر دیگر روغن‌ها به سان برتری اسلام بر دیگر ادیان است بنفشه ، خوب روغنی است! درد را از سر و چشمان می‌برد خود را بدان ، چرب کنید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۲۱ ، حدیث - ۵

حدیث - ۱۹۱

امام صادقعليه‌السلام :

غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِیِّ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ وبَراءَةٌ مِنَ الفَقرِ، وطَهورٌ لِلرَّأسِ مِنَ الحَزازَةِ ؛

شستن سر با خَطْمی ، مایه ایمنی از سردرد ، برکنار ماندن از فقر ، و پاکیزگی سر از سبوسه است

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۶ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۹۲

امام کاظمعليه‌السلام :

إنَّ شَعرَ الرَّأسِ إذا طالَ ضَعُفَ البَصَرُ ، وذَهَبَ بِضَوءِ نورِهِ وطَمُّ الشَّعرِ ؛ یُجلِی البَصَرَ ، ویَزیدُ فی ضَوءِ نورِهِ ؛

موی سر ، اگر بلند شود ، دیده به ضعف می‌گراید و فروغِ نورش می‌رود؛ امّا کوتاه کردن مو ، دیده را جلا می‌دهد و بر فروغ نور آن می‌افزاید.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۵ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۹۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ اتَّخذَ شَعرا فلیُحْسِنْ وَلایَتَهُ ، أو لِیَجُزَّهُ ؛

هـر کـس مو بگذارد باید خوب به آن برسد و گرنه کوتاهش کند

وسائل الشیعه : ۱ / ۴۳۲ / ۱

حدیث - ۱۹۴

عن ابن سنان :

سألتُ الصادقعليه‌السلام عن إطالة الشعر ، فَقالَ : کانَ أصحابُ رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مُقَصِّرین؛ یَعنِی الطَّمَّ؛

به نقل از ابن سنان: به امام صادقعليه‌السلام گفتم : درباره بلند کردن موها چه می‌فرمایی؟

فرمود ند: یاران حضرت محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، موهای خود را می‌زدند ؛ یعنی کوتاه می‌کردند

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۹ ، حدیث - ۳۵۰

حدیث - ۱۹۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کَثرَةُ تَسریحِ الرَّأسِ تَذهَبُ بِالوَباءِ ، وتَجلِبُ الرِّزقَ ، وتَزیدُ فِی الجِماعِ ؛

فراوان شانه زدن موها ، وَبا را از میان می‌بَرَد ، روزی می‌آورد و بر قدرت انسان برای نزدیکی می‌افزاید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۹ ، حدیث - ۶

حدیث - ۱۹۶

عن ابن فَضّال عمّن ذکره عن الإمام الصادقعليه‌السلام ، قال :

ذَکَرنَا الأَخذَ مِنَ الشّارِبِ ، فَقالَ : نُشرَةٌ ، وهُوَ مِنَ السُّنَّةِ؛

به نقل از ابن فضّال ، از راوی‌ای که خود از وی نام برده است: [نزد امام صادقعليه‌السلام ] از کوتاه کردن سبیل سخن به میان آوردیم فرمودند: این عمل ، نوعی پیشگیری از بیماری و عمل به سنّت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۷ ، حدیث - ۸

حدیث - ۱۹۷

امام صادقعليه‌السلام :

خُذ مِن شارِبِکَ وأظفارِکَ فی کُلِّ جُمُعَةٍ ؛ فَإِن لَم یَکُن فیها شَیءٌ فَحُکَّها لا یُصیبُکَ جُنونٌ ولا جُذامٌ ولا بَرَصٌ ؛

در هر جمعه ، اندکی از سبیل و ناخن‌های خود را بگیر؛ و اگر هم چیزی وجود نداشته باشد ، آن را [کمی] بسای ، دیوانگی ، جذام و پیسی به تو نمی‌رسد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۹۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن قَلَّمَ أظفارَهُ یَومَ السَّبتِ ویَومَ الخَمیسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِیَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَینِ ؛

هر کس در روز پنج‌شنبه و شنبه ، ناخن‌های خود را کوتاه کند و قدری از سبیل خود بگیرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.

من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۸ ، حدیث - ۳۱۲

حدیث - ۱۹۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا یُطَوِّلَنَّ أحَدُکُم شارِبَهُ ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَتَّخِذُهُ مَخبَأً یَستَتِرُ بِهِ ؛

مبادا که کسی از شما سبیل خود را بلند کند ؛ زیرا شیطان، آن را مخفیگاه می‌گیرد و در آن، پنهان می‌شود.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۸ ، حدیث - ۱۱

حدیث - ۲۰۰

امام صادقعليه‌السلام :

تَسریحُ الرَّأسِ یَقطَعُ البَلغَمَ ، وتسَریحُ الحاجِبَینِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ ، وتَسریحُ العارِضَینِ یَشُدُّ الأَضراسَ ؛

شانه کردن موی سر ، بلغم را از میان می‌بَرَد ، شانه‌زدن ابروها ، ایمنی از جذام است و شانه‌زدن موی گونه‌ها ، دندان‌ها را استحکام می‌دهد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۶۷ ، حدیث - ۴۸۰

حدیث - ۲۰۱

امام صادقعليه‌السلام :

المَشطُ لِلِّحیَةِ یَشُدُّ الأَضراسَ؛

شانه زدن ریش ، دندان‌ها را استحکام می‌بخشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۸ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۰۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنّ اللّه‌َ تعالی جمیلٌ یُحِبُّ الجَمالَ ، ویُحِبُّ أنْ یَری أثَرَ نِعمَتِهِ علی عَبدِهِ ، ویُبغِضُ البُؤْسَ والتَّباؤسَ؛

خداوند متعال زیباست، زیبایی را دوست دارد و دوست دارد اثر نعمت خود را در بنده‌اش ببیند. او فقر و فقرنمایی را دشمن دارد

کنز العمّال : ۱۷۱۶۶

حدیث - ۲۰۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لِیَأخُذْ أحدُکُم مِن شارِبهِ والشَّعْرِ الّذی فی أنْفِهِ ، ولْیَتَعاهَدْ نَفْسَهُ ، فإنَّ ذلک یَزیدُ فی جمَالِهِ؛

هر کس از شما باید مقداری از سبیل و موهای بینی خود را بگیرد و به خود برسد ؛ زیرا این کارها بر زیبایی می‌افزاید

قرب الإسناد : ۶۷ / ۲۱۵

حدیث - ۲۰۴

امام علیعليه‌السلام :

لِیَتَزَیَّنْ أحدُکُم لأخیهِ‌المُسلمِ إذا أتاهُ کما یَتَزَیَّنُ للغَریبِ الذی یُحِبُّ أن یَراهُ فی أحسَنِ الهَیئَةِ؛

هر یک از شما ، همان گونه که خود را برای غریبه‌ای که دوست دارد وی را در بهترین حالت ببیند ، آراسته و مرتب می‌کند ، برای رفتن نزد برادر مسلمانش نیز خود را بیاراید

بحار الأنوار : ۷۹ / ۲۹۸ / ۳

حدیث - ۲۰۵

امام علیعليه‌السلام :

سُمونُ البَقَرِ شِفاءٌ؛

روغن گاو ، شفاست

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۵ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۰۶

امام صادقعليه‌السلام :

اللّوبِیا یَطرُدُ الرِّیاحَ المُستَبطِنَةَ ؛

لوبیا ، بادهای نهفته درون را دور می‌کند

الکافی ، ج ۶ ، ص ۳۴۴ ، ح ۴

حدیث - ۲۰۷

امام رضاعليه‌السلام :

الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أکلِ السَّمَکِ یورِثُ الفالِجَ ؛

غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهی ، سستْ اندامی در پی می‌آورد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۰۸

امام صادقعليه‌السلام :

الرّیحُ الطَّیِّبَةُ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزیدُ فِی الباهِ؛

بوی خوش ، قلب را استواری می‌بخشد و بر توان جنسی می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۵

حدیث - ۲۰۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

الطِّیبُ نُشْرَةٌ؛

بوی خوش، درمانگر است.

نهج البلاغه، حکمت ۴۰۰

حدیث - ۲۱۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ الرّیحَ الطَّیِّبَةَ تَشُدُّ القَلبَ ، وتَزیدُ فِی الجِماعِ؛

بوی خوش، قلب را استواری می‌بخشد و بر توان همبستری می افزاید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۲۱۱

امام کاظمعليه‌السلام :

لا یَنبَغِی للرَّجُلِ أن یَدَعَ الطِّیبَ فی کُلِّ یَومٍ ، فإن لَم یَقدِرْ علَیهِ فَیَومٌ ویَومٌ لا ، فإن لَم یَقدِرْ ففی کُلِّ جُمُعَةٍ و لا یَدَعْ ؛

شایسته است که مرد هر روز از بوی خوش استفاده کند ؛ اگر هر روز نتوانست ، یک روز در میان عطر زند و چنانچه این هم مقدورش نبود جمعه‌ها را ترک نکند

الکافی : ۶ / ۵۱۰ / ۴

حدیث - ۲۱۲

امام رضاعليه‌السلام :

الطِّیبُ مِن أخلاقِ الأنبیاءِ؛

عطر زدن از اخلاق پیامبران است

الکافی : ۶ / ۵۱۰ / ۱

حدیث - ۲۱۳

امام رضاعليه‌السلام :

ثَلاثٌ مِن سُنَنِ المُرسَلینَ : العَطَرُ ، وأخذُ الشَّعرِ ، وکَثرَةُ الطَّروقَةِ؛

از سنّت‌های پیامبران است : عطر زدن ، کوتاه کردن مو و فراوانیِ آمیزش

الکافی ، جلد ۵ ، صفحه ۳۲۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۲۱۴

امام علیعليه‌السلام :

اِستِجادَةُ الحِذاءِ ؛ وِقایَةٌ لِلبَدَنِ ، و عَونٌ عَلَی الصَّلاةِ وَالطَّهورِ؛

کفش خوب به پا کردن ، مایه نگهداری بدن است و یاری‌دهنده‌ای است بر نماز و طهارت

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۶۲ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۱۵

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ

هر کس طالب ماندن است ، که البته ماندنی در کار نیست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، کفشِ خوب بپوشد، قرض خود را کم کند

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام : ۲ / ۳۸ / ۱۱۲

حدیث - ۲۱۶

امام صادقعليه‌السلام :

وَطِئَ رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم الرَّمضاءَ فَأَحرَقَتهُ ، فَوَطِئَ عَلَی الرِّجلَةِ ؛ وهِیَ البَقلَةُ الحَمقاءُ ، فَسَکَنَ عَنهُ حَرُّ الرَّمضاءِ ، فَدَعا لَها وکانَ یُحِبُّهاصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ویَقولُ : مِن بَقلَةٍ ما أبرَکَها؛

پیامبر خدا بر زمین سوخته‌ای پا نهاد و آن زمین ، پایش را سوزاند پس ، پای خویش را بر خُرفه نهاد و در نتیجه ، سوزش حاصل از زمین سوخته ، فرو نشست از آن پس ، پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خُرفه را دوست داشت ، برای آن دعا می‌کرد و می‌گفت : چه گیاه پُر برکتی است!

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۷

حدیث - ۲۱۷

امام حسینعليه‌السلام :

قالَ لی رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یا بُنَیَّ . وَاستَجِدِ النِّعالَ ؛ فَإِنَّها خَلاخیلُ الرِّجالِ ؛

پیامبر خدا به من فرمودند: فرزندم! . کفش خوب به پا کن که کفش ، خلخالِ (زینت پای) مردان است

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث - ۵۹۱

حدیث - ۲۱۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

دُمْ علی الطَّهـارَةِ یُوَسَّعْ علَیکَ فی الرِّزقِ؛

پیوسته در حال طهارت و پاکیزگی باش، روزیت افزایش می‌یابد.

کنز العمّال : ۴۴۱۵۴

حدیث - ۲۱۹

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

الخِلالُ بَعدَ الطَّعامِ ؛ یَشُدُّ اللِّثاتِ ، ویَجلِبُ الرِّزقَ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ؛

خلال کردن پس از [خوردن] غذا ، لثه‌ها را محکم می‌کند، روزی می‌آورد و بوی دهان را خوش می‌سازد.

إحقاق الحقّ ، جلد ۱۲ ، صفحه ۲۸۳

حدیث - ۲۲۰

عن أحمد بن عبد اللّه الأسدی عن رجل عن الإمام الصادقعليه‌السلام :

ناوَلَ النَّبِیُّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم جَعفَرَ بنَ أبی طالِبٍعليه‌السلام خِلالاً ، فَقالَ لَهُ :

یا جَعفَرُ ، تَخَلَّل ؛ فَإِنَّهُ مَصلَحَةٌ لِلفَمِ - أو قالَ : لِلِّثَةِ - ، ومَجلَبَةٌ لِلرِّزقِ؛

به نقل از احمد بن عبد اللّه اسدی، از مردی، از امام صادقعليه‌السلام : پیامبر خدا، خلالی به جعفر بن ابی‌طالب دادند و فرمودند: ای جعفر! خلال کن ، که این کار، موجب بهداشت دهان (یا فرمودند: لثه) و سبب جلب روزی است.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۶ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۲۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

تَخَلَّلوا عَلی أثَرِ الطَّعامِ ؛ فَإِنَّهُ صِحَّةٌ لِلنّابِ وَالنَّواجِذِ ، ویَجلِبُ عَلَی العَبدِ الرِّزقَ؛

در پی غذا خوردن ، خلال کنید؛ چرا که مایه سلامت دندان‌های نیش و نواجد (آسیا) است و برای انسان ، جلب روزی می‌کند.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۳۱ ، حدیث - ۱۰۶۱

حدیث - ۲۲۲

قالَ عَبدُاللّه‌ِ بنُ أبی یَعفورٍ لِلصّادِقِعليه‌السلام : جُعِلتُ فِداکَ ! یُقالُ : مَا استُنزِلَ الرِّزقُ بِشَیءٍ مِثلِ التَّعقیبِ فیما بَینَ طُلوعِ الفَجرِ إلی طُلوعِ الشَّمسِ

فَقالَ : أجَل ، ولکِن اُخبِرُکَ بِخَیرٍ مِن ذلِکَ ، أخذِ الشّارِبِ وتَقلیمِ الأَظفارِ یَومَ الجُمُعَةِ ، وتَقلیمُ الأَظفارِ یَومَ الخَمیسِ یَدفَعُ الرَّمَدَ ؛

عبد اللّه بن ابی یعفور به امام صادق(عليه‌السلام ) گفت: فدایت شوم! گفته می‌شود هیچ چیز به اندازه تعقیبات میان طلوع سپیده و طلوع خورشید ، سبب نزول روزی نشده است.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: آری؛ امّا تو را از بهتر از این آگاه سازم: گرفتن سبیل و کوتاه کردن ناخن در روز جمعه. کوتاه کردن ناخن‌ها در روز پنج‌شنبه نیز چشمْ‌درد را دور می‌کند.

من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث - ۳۱۰

حدیث - ۲۲۳

امام کاظمعليه‌السلام نیز می فرمایند:

غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ یَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً ؛

شستن سر با سدر ، روزی‌آور است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۴ ، حدیث - ۶

حدیث - ۲۲۴

قال الصادقعليه‌السلام :

لیتزین احدکم یوم الجمعة یغتسل و یتطیب و یسرح لحیته و یلبس انظف ثیابه ولیتهیاء للجمعة ولیکن علیه فی ذلک الیوم السکینة و الوقار ؛

باید هر یک از شما در روز جمعه خود را بیاراید (رعایت چهار نوع نظافت :)

۱ - غسل کند.

۲ - عطر بزند

۳ - ریش و موهای خود را شانه کند.

۴ - پاکیزه ترین جامه هایش را بپوشد و برای نماز جمعه آماده شود، البته باید آرامش و وقار در رفتار او نمایان باشد.

(فروع کافی ، ج ۳، ص ۴۱۷).

حدیث - ۲۲۵

فِی الشَّمسِ أربَعُ خِصالٍ : تُغَیِّرُ اللَّونَ ، وتُنتِنُ الرّیحَ ، وتُخلِقُ الثِّیابَ ، وتورِثُ الدّاءَ

در آفتاب ، چهار چیز است : رنگ را دیگرگون می‌سازد ، بوی [بدن] را بد می‌کند ، جامه را کهنه می‌نماید ، و بیماری بر جای می‌نهد

الخصال ، صفحه ۲۴۹ ، حدیث - ۱۱۱ عن موسی بن إبراهیم المروزی عن الإمام الکاظمعليه‌السلام ، روضة الواعظین ، صفحه ۳۴۰ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۸۳ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۲

حدیث - ۲۲۶

امام علیعليه‌السلام :

إذا جَلَسَ أحَدُکُم فِی الشَّمسِ فَلیَستَدبِرها بِظَهرِهِ ؛ فَإِنَّها تُظهِرُ الدّاءَ الدَّفینَ

هر گاه کسی از شما در زیر آفتاب می‌نشیند ، پشت به خورشید قرار گیرد؛ چرا که آفتاب ، بیماری‌های نهفته را آشکار می‌سازد.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۸۳ ، حدیث - ۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۲

حدیث - ۲۲۷

امام علیعليه‌السلام :

مَن کَثُرَ أکلُهُ قَلَّت صِحَّتُهُ ، وثَقُلَت عَلی نَفسِهِ مُؤنَتُهُ

هر کس خوردنش بسیار شود ، تن‌درستی‌اش کاهش می‌یابد و هزینه‌اش بر وی سنگین می‌گردد

غرر الحکم ، حدیث - ۸۹۰۳ ، عیون الحکم والمواعظ ، صفحه ۴۳۴ ، حدیث - ۷۵۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۲۲۸

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ مَثانَتَهُ ، فَلا یَحبِسِ البَولَ ولَو عَلی ظَهرِ دابَّتِهِ.

هر کس می‌خواهد مثانه‌اش به عارضه‌ای گرفتار نشود ، پیشاب خود را نگه ندارد ، حتّی اگر که بر پشت مَرکب خویش نشسته باشد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۶

حدیث - ۲۲۹

امام رضاعليه‌السلام :

اُدخُلِ الخَلاءَ لِحاجَةِ الإِنسانِ ، وَالبَث فیهِ بِقَدرِ ما تَقضی حاجَتَکَ ، ولا تُطِل فیهِ ؛ فَإِنَّ ذلِکَ یورِثُ الدّاءَ الدَّفینَ

برای قضای حاجت ، به آبریزگاه برو و در آن‌جا به همان اندازه که قضای حاجت کنی ، بمان و آن را به درازا مکشان ؛ چرا که این کار ، درد نهفته را در پی می‌آورد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۱۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۳۸ در بحار الأنوار به جای «الداء الدفین ( درد نهفته در داخل انسان )» عبارت «داء الفیل (پاخره و پافیلی )» آمده است علاّمه مجلسی ، در توضیح روایت می‌گوید : به وجود آمدن پاخره در اثر زیاد نشستن در آبریزگاه ، شاید به‌خاطر موادّی باشد که از قسمت‌های بالای بدن به طرف پاها سرازیر شده و موجب ضعف و سستی آنها می‌شود.

حدیث - ۲۳۰

امام کاظمعليه‌السلام :

السِّواکُ فِی الخَلاءِ یورِثُ البَخَرَ

مسواک زدن در آبریزگاه ، بد بویی دهان را در پی می‌آورد

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۵۲ ، حدیث - ۱۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۹۶

حدیث - ۲۳۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کَبُرَ مَقتاً عِندَ اللّه الأَکلُ مِن غَیرِ جوعٍ ، وَالنّومُ مِن غَیرِ سَهَرٍ

خوردن بدون گرسنگی و خوابیدن بدون بیداری کشیدن [و احساس نیاز به خواب] ، نزد خداوند ، گناهی سهمگین است

الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۳۰۶ ، حدیث - ۴۹۲۰ عن عبد اللّه بن عمرو ، کنز العمّال ، جلد ۱۶ ، صفحه ۸۰ ، حدیث - ۴۴۰۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۸۴

حدیث - ۲۳۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا نامَ أحَدُکُم وفی یَدِهِ ریحُ غَمَرٍ ، فَلَم یَغسِل یَدَهُ فَأَصابَهُ شَیءٌ ، فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ

اگر کسی از شما در حالی خوابید که در دستانش بوی گوشت بود و آن را نشست و آن‌گاه عارضه‌ای به وی رسید ، مباد جز خویش را نکوهش کند

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۴۳ ، حدیث - ۴۰۷۶۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۶۶

حدیث - ۲۳۳

امام کاظمعليه‌السلام :

عَلاماتُ الدَّمِ أربَعٌ : الحِکَّةُ ، وَالبَثرَةُ وَالنُّعاسُ ، وَالدَّوَرانُ

خون (غلبه خون) را چهار نشانی است : خارش ، جوش ، چرت‌زدگی و سرگیجه

الخصال ، صفحه ۲۵۰ ، حدیث - ۱۱۵ عن یونس بن عبدالرحمن ، روضة الواعظین ، صفحه ۳۴۰ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۹۷ ، حدیث - ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۵۸

حدیث - ۲۳۴

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَشتَکِیَ اُذُنَهُ ، فَلیَجعَل فیها عِندَ النَّومِ قُطنَةً

هر کس می‌خواهد گوش‌هایش درد نگیرد ، به هنگام خواب در آنها پنبه بگذارد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ وفیه «یؤلمه» بدل «یشتکی» دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۸

حدیث - ۲۳۵

امام حسینعليه‌السلام :

قالَ لی رَسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : یا بُنَیَّ ، نَم عَلی قَفاکَ یَخمَص بَطنُکَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا یَمرَأکَ أکلُکَ ، وَاکتَحِل وَترا یُضِئ لَکَ بَصَرُکَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِیِّکَ

پیامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شکمت کوچک شود ، آب را به مکیدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آید ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بکش تا چشمانت روشن شود و یک روز در میان ، روغن بزن تا به سنّت پیامبر خویش ، عمل کرده باشی».

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۶۴ ، حدیث - ۵۹۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۰

حدیث - ۲۳۶

امام صادقعليه‌السلام :

السُّنَّةُ فِی النّورَةِ فی کُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ یَوماً ، فَإِن أتَت عَلَیکَ عِشرونَ یَوماً ولَیسَ عِندَکَ فَاستَقرِض عَلَی اللّه‌ِ

سنّت در مورد نوره ، آن است که هر پانزده روز یک بار انجام شود اگر بیست روز بر تو گذشت و این کار را انجام ندادی و هیچ چیز هم برای خرید آن نداشتی ، به حساب خداوند ، قرض کن

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۶ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۳۷

امام صادقعليه‌السلام :

التَّنَظُّفُ بِالموسی فی کُلِّ سَبعٍ، وبِالنّورَةِ فیکُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ یَوماً؛

زدودن موها با تیغ در هر هفت روز ، و با نوره در هر پانزده روز ، پسندیده است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۸ ، حدیث - ۳۴۶ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۸۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۲۳۸

امام علیعليه‌السلام :

اُحِبُّ لِلمُؤمِنِ أن یَطلِیَ فی کُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ یَوماً ؛

برای مؤمن ، این را دوست دارم که در هر پانزده روز یک بار ، موزدایی کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۶ ، حدیث - ۸

حدیث - ۲۳۹

امام کاظمعليه‌السلام :

غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ یَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً ؛

شستن سر با سدر ، روزی‌آور است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۵۰۴ ، حدیث - ۶

حدیث - ۲۴۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

السواک شطر الوضوء ؛

مسواک کردن جزئی از وضو است

(محجة البیضاء، ج ۱، ص ۲۹۷)

حدیث - ۲۴۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الماءُ الَّذی تُسَخِّنُهُ الشَّمسُ لا تَوَضَّؤوا بِهِ ، ولا تَغتَسِلوا بِهِ ، ولا تَعجِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یورِثُ البَرَصَ ؛

با آبی که به آفتاب گرم شده است ، نه وضو سازید ، نه غسل کنید و نه خمیر بسازید ؛ چرا که پیسی می‌آورد

الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۱۵ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۴۲

امام علیعليه‌السلام :

قِیامُ اللَّیلِ مَصَحَّةُ البَدَنِ ؛

شب زنده‌داری ، مایه تن‌درستی است

تهذیب الأحکام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث - ۴۵۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۷ ، حدیث - ۴۸

حدیث - ۲۴۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نَظِّفُوا طَریقَ القرآنِ ، قیلَ : یا رسولَ اللّه ، وما طَریقُ القرآنِ ؟ قالَ : أفواهُکُم ، قیلَ : بماذا ؟ قالَ : بالسِّواکِ ؛

گذرگاه قرآن‌را نظافت کنید. عرض شد: ای رسول خدا، گذرگاه قرآن چیست؟ فرمودند: دهانهایتان. عرض شد: با چه تمیزش کنیم؟ فرمودند: با مسواک زدن

بحار الأنوار : ۹۲ / ۲۱۳ / ۱۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۶۰

حدیث - ۲۴۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

خَمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَْلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَةُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ؛

پنج چیز از سنت پیغمبران است: حیا، بردباری، حجامت کردن، و مسواک و عطر زدن.

نهج الفصاحه، ح ۱۴۶۳

حدیث - ۲۴۵

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

مِن اَخلاقِ النبیاءِ التَّنَظُّفُ؛

پاکیزگی از اخلاق پیامبران است.

کافی، ج ۵، ص ۵۶۷، ح ۵۰

حدیث - ۲۴۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

النّظافه من الإیمان؛

پاکیزگی از ایمان است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۴۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

النّظر إلی الخضره یزید فی البصر؛

به سبزه نگریستن بینائی را فزون می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۴۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما جاءنی جبرئیل قطّ إلّا أمرنی بالسّواک حتّی لقد خشیت أن أحفی مقدّم فمی؛

هر وقت جبریل پیش من آمد مرا به مسواک کردن فرمان داد تا آنجا که ترسیدم جلو دهان خود را ببرم.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۴۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

فی السّواک ثمانیه خصال: یطیب الفم، و یشدّ اللّثه، و یجلو البصر، و یذهب البلغم، و یفرّح الملائکه، و یرضی الرّبّ، و یزید فی الحسنات، و یصحّ المعده؛

در مسواک کردن هشت فائده هست: دهان را پاکیزه کند، و لثه را محکم کند، و چشم را روشن کند، و بلغم ببرد، و فرشتگان را خوشحال کند، و پروردگار را خشنود کند، و اعمال خوب را بیفزاید، و معده را به صلاح آرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

غسل الإناء و طهاره الفناء یورثان الغنی؛

شستن ظرفها و پاکیزگی حیاط، مایه غناست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

علیکم بالسّواک فنعم الشی ء السّواک یشدّ اللّثه و یذهب بالبخر و یصلح المعده و یزید فی درجات الجنّه و یرضی الرّبّ و یسخط الشّیطان؛

مسواک کنید که مسواک خوب چیزی است، لثه را محکم کند و بوی دهان ببرد و معده را به صلاح آورد و درجات بهشت بیفزاید و پروردگار را خشنود کند و شیطان را به خشم آرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

علیکم بالسّواک فإنّه مطیبه للفم مرضاه للرّبّ؛

مسواک کنید که مایه پاکیزگی دهان و رضای خداست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

طیّبوا أفواهکم بالسّواک؛

دهانهای خویش را به مسواک پاکیزه کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

السّواک من الفطره؛

مسواک کردن اقتضای فطرت است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۵

السّواک مطهره للفم مرضاه للرّبّ و مجلاه للبصر؛

مسواک کردن موجب پاکی دهان و رضایت پروردگار و روشنی چشم است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

السّواک یزید الرّجل فصاحه؛

مسواک کردن فصاحت مرد را افزون می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

السّواک نصف الإیمان و الوضوء نصف الإیمان؛

مسواک کردن یک نیمه ایمان است. و وضو گرفتن یک نیمه ایمان است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

رکعتان بسواک أفضل من سبعین رکعه بغیر سواک و دعوه فی السّرّ أفضل من سبعین دعوه فی العلانیه و صدقه فی السّرّ أفضل من سبعین صدقه فی العلانیه؛

دو رکعت نماز با مسواک بهتر از هفتاد رکعت بدون مسواک است و یک دعای نهان بهتر از هفتاد دعای آشکار است و یک صدقه نهان بهتر از هفتاد صدقه آشکار است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خمس من سنن المرسلین: الحیاء و الحلم و الحجامه و السّواک و التّعطّر؛

پنج چیز از سنت پیغمبران است حیا و حلم و حجامت و مسواک و عطر زدن.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حبّذا المتخلّلون من أمّتی فی الوضوء و الطّعام؛

چه نیکند از امت من آنها که در وضو و غذا مسواک می کنند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ثلاث یجلین البصر: النّظر إلی الخضره و إلی الماء الجاری و إلی الوجه الحسن؛

سه چیز چشم را قوت می دهد: دیدن سبزه و آب جاری و روی خوب.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ثلاث حقّ علی کلّ مسلم: الغسل یوم الجمعه و السّواک و الطّیب؛

سه چیز است که بر هر مسلمانی لازم است: غسل جمعه و مسواک زدن و استعمال بوی خوش.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تنظّفوا بکلّ ما استطعتم فإنّ اللَّه تعالی بنی الإسلام علی النّظافه و لن یدخل الجنّه إلّا کلّ نظیف؛

هر چه می توانید پاکیزه باشید زیرا خداوند اسلام را بر پاکیزگی نهاده و جز مردم پاکیزه کسی به بهشت نمی رود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تخلّلوا فإنّه نظافه و النّظافه تدعوا إلی الإیمان و الإیمان مع صاحبه فی الجنّه؛

دندانها را تمیز کنید زیرا مایه نظافت است و نظافت باعث ایمان است و ایمان با صاحب خود در بهشت است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛

اسلام پاکیزه است شما نیز پاکیزه باشید زیرا به جز پاکیزگان کسی به بهشت نمی رود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی طیّب یحبّ الطّیب نظیف یحبّ النّظافه، کریم یحبّ الکرم، جواد یحبّ الجود فنظّفوا أفنیتکم و لا تشبّهوا بالیهود.

خداوند خوشبو است و بوی خوش را دوست دارد،پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد، بزرگوار است و بزرگواری را دوست دارد،بخشنده است و بخشش را دوست دارد پس جلو خانه های خویش را پاکیزه سازید و مانند یهودان مباشید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی جمیل یحبّ الجمال سخیّ یحبّ السّخاء، نظیف یحبّ النّظافه؛

خداوند زیباست و زیبائی را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛

اسلام پاکیزه است، شما نیز پاکیزه باشید که هر کس پاکیزه نیست به بهشت نمی رود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إن أفواهکم طرق للقرآن فطیّبوها بالسّواک؛

دهانهای شما معبر قرآن است آن را با مسواک پاکیزه کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أمرت بالسّواک حتّی خفت علی أسنانی؛

مرا آن قدر به مسواک زدن فرمان دادند که بر دندانهای خود بیمناک شدم.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أمرت بالسّواک حتّی خشیت أن یکتب علیّ؛

مرا آن قدر به مسواک زدن فرمان دادند که ترسیدم مسواک زدن بر من واجب شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اللّهمّ عافنی فی بدنی. اللّهمّ عافنی فی سمعی. اللّهمّ عافنی فی بصری. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من الکفر و الفقر. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من عذاب القبر، لا إله إّلا أنت؛

خدایا تن مرا سالم دار خدایا گوش مرا سالم دار خدایا چشم مرا سالم دار خدایا از کفر و فقر به تو پناه می برم، خدایا از عذاب قبر به تو پناه می برم، خدائی جز تو نیست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اللّهمّ إنّی أسألک صحّه فی إیمان و إیمانا فی حسن خلق و نجاحا یتبعه فلاح؛

خدایا من از تو صحتی می خواهم که قرین ایمان باشد و ایمانی که با نیک خوئی همراه باشد و موفقیتی که رستگاری دنبال آن باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أفشوا السّلام تسلموا؛

سلام را آشکار سازید تا سلامت مانید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اغسلوا ثیابکم و خذوا من شعورکم و استاکوا و تزیّنوا و تنظّفوا فإنّ بنی إسرائیل لم یکونوا یفعلون ذلک فزنت نساؤهم؛

لباسهای خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید زیرا یهودان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أطلب العافیه لغیرک ترزقها فی نفسک؛

عافیت را برای دیگران بخواه تا نصیب تو شود.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا استکتم فاستاکوا عرضا؛

وقتی مسواک می کنید، مسواک را به عرض دهان بکشید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۸

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

غَسْلُ الْیَدَیْنِ قَبْلَ الطَّعامِ یُنْفِی الْفَقْرَ، وَبَعْدَهُ یُنْفِی الْهَمَّ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

شستن دست ها قبل از طعام فقر و تنگدستی را می زداید و بعد از آن ناراحتی ها و آفات را از بین می برد.

کلمة الإمام الحسنعليه‌السلام ، ص ۴۶

حدیث - ۲۷۹

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

تَرْکُ الزِّنا، وَکَنْسُ الْفِناء، وَغَسْلُ الاْناء مَجْلَبَةٌ لِلْغِناء؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

انجام ندادن زنا، جاروب و نظافت کردن راهرو و درب منزل، و شستن ظروف سبب رفاه و بی نیازی می گردد.

کلمة الإمام حسنعليه‌السلام ، ص ۲۱۲

حدیث - ۲۸۰

قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراءعليها‌السلام : لا یَلُومَنَّ امْرُءٌ إلاّ نَفْسَهُ، یَبیتُ وَ فی یَدِهِ ریحُ غَمَر ؛

حضرت فاطمه زهراعليها‌السلام فرمودند: کسی که بعد از خوردن غذا، دست های خود را نشوید دست هایش آلوده باشد، چنانچه ناراحتی برایش بوجود آید کسی جز خودش را سرزنش نکند.

کنزل العمّال، ج ۱۵، ص ۲۴۲، ح ۴۰۷۵۹

حدیث - ۲۸۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

طهر قلبک بالتقوی و الیقین عندطهارة جوارحک بالماء؛

در وقت پاکیزه نمودن اعضای خود با آب ، دل خویش را به پرهیزگاری و یقین پاک گردان

( بحار الانوار، ج ,۸۰ ص ۲۳۹ )

حدیث - ۲۸۲

حضرت علیعليه‌السلام فرمودند :

در بامداد و عصر که هوا خنک است راه پیمایی کن و در وسط روز که هوا گرم است مردم را (برای استراحت وآسایش) باز دار وآهسته بران (تا ناتوانان نیز بتوانند همراه توانایان بیایند).

نهج البلاغه فیض الاسلام : نامه ۱۲ / ۸۵۶

حدیث - ۲۸۳

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

طوبی لمن اسلم وکان عیشه کفافاً وقواه شداداً؛

خوشبخت کسی است که اسلام را پذیرفته و به قدر معاش خود در آمد دارد وقوای بدنش نیرومند است.

بحار الانوار : ۷۲ / ۶۷

حدیث - ۲۸۴

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

ان الله یحب الرجل القوی؛

خداوند متعال انسان قوی ونیرومند را دوست دارد.

بحار الانوار : ۶۴ / ۱۸۴

حدیث - ۲۸۵

امام صادقعليه‌السلام توصیه فرمودند :

ولاتسمنوا تسمُّن الخنازیر للذبح؛

از چاق شدن همانند خوکهایی که برای ذبح نگهداری می شوند، بپرهیزید.

الکافی : ۶ / ۲۷۰

حدیث - ۲۸۶

حضرت علیعليه‌السلام فرمودند :

من یعمل یزدد قوةً ، من یقصر فی العمل یزدد فترة؛

هر کس کار (بدنی ) کند قوی تر شده، وهر کس در کار کردن کوتاهی نماید، ضعیف تر خواهد شد

غرر الحکم : ۵ / ۲۰۴

حدیث - ۲۸۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الحِمیَةُ رَأسُ الدَّواءِ ، وَالمَعِدَةُ بَیتُ الدّاءِ ، وعَوِّدوا کُلَّ جِسمٍ مَا اعتادَ؛

پرهیز، سرآمد درمان، و معده، خانه درد است هر بدنی را به همان که بدان خو می‌گیرد، عادت دهید

الأحکام النبویّة ، جلد ۲ ، صفحه ۷

حدیث - ۲۸۸

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

لاَ تَدَعُوا آنِیَتَکُمْ بِغَیْرِ غِطَاءٍ ؛ فإنَّ الشَّیْطَانَ إذَا لَمْ تُغَطَّ الآنِیَةُ بَزَقَ فِیها ، وَأخَذَ مِمَّا فِیهَا مَا شَاءَ؛

ظرفهای خود را بدون در پوش نگذارید ؛ زیرا هر گاه روی ظرفها پوشیده نباشد ، شیطان در آنها آب دهان می‌اندازد و هر چه بخواهد از آنها بر می‌دارد

مستدرک الوسائل : ۸ / ۲۹۵ / ۹۴۸۵

حدیث - ۲۸۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

إنَّ صِحَّةَ الجِسمِ مِن قِلَّةِ الطَّعامِ ، وقِلَّةِ الماءِ

سلامت تن ، از کمیِ غذا و کمیِ آب است

تحف العقول ، صفحه ۱۷۲

حدیث - ۲۹۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

قِلَّةُ الغِذاءِ أکرَمُ لِلنَّفسِ ، وأدوَمُ لِلصِّحَّةِ

کم‌خوری، مایه گرامی داشتن بیشترِ خویش است و سلامت را بیشتر استمرار می‌بخشد

غرر الحکم ، حدیث - ۶۸۱۹

حدیث - ۲۹۱

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ قَلَّ طَعْمُهُ صَحَّ بَدَنُهُ وَ مَنْ کَثُرَ طَعْمُهُ سَقُمَ بَدَنُهُ وَ قَسا قَلْبُهُ؛

هر کس کم بخورد، سالم می‌ماند و هر کس زیاد بخورد تنش بیمار می‌شود و قساوت قلب پیدا می‌کند.

نهج الفصاحه، ح ۲۷۷۹.

حدیث - ۲۹۲

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.

( کنز العمال : ج ۷ ص ۸۲۵ ح ۲۱۵۶۰ )

حدیث - ۲۹۳

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

اِغْتَنِموا بَردَ الرَّبیعِ فَاِنَّهُ یَفعَلُ بِاَبدانِکُمْ ما یَفعَلُ بِاَشجارِکُم وَ اجْتَنِبوا بَردَ الخَریفِ فَاِنَّهُ یَفعَلُ بِاَبدانِکُم ما یَفعَلُ بِاَشجارِکُم ؛

غنیمت بدانید هوای بهار را، زیرا که با بدن‌های شما همان می‌کند که با درختان می‌کند و خودتان را از هوای پائیز بپوشانید که با شما همان می‌کند که با درختان می‌کند.

بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۲۷۱، ح ۶۹.

حدیث - ۲۹۴

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس می‌خواهد مثانه‌اش به بیماری‌ای مبتلا نشود، ادرار خود را نگه ندارد.

طب الرضاعليه‌السلام ، ص ۳۵

حدیث - ۲۹۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

شُرْبُ الدَّواءِ لِلْجَسَدِ کَالصّابونِ لِلثَّوبِ، یُنَقّیهِ وَ لکِنْ یُخْلِقُهُ؛

نوشیدن دارو برای بدن، همانند صابون (پودر شوینده) برای لباس است که آن را تمیز می‌کند، امّا فرسوده‌اش هم می‌کند.

شرح‌نهج‌البلاغه، ابن ابی‌الحدید، ج۲۰، ص ۳۰۰، ح ۴۲۲

حدیث - ۲۹۶

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند: اِذا جُعْتَ فَکُل وَاِذا عَطِشْتَ فَاشْرَبْ وَ اِذا هاجَ بِکَ البَولُ فَبُلْ، وَ لا تُجامِعْ اِلاّ مِنْ حاجَةٍ، وَ اِذا نَعَسْتَ فَنَم، فَاِنَّ ذلِکَ مَصَحَّةٌ لِلْبَدَنِ؛

چون گرسنه شدی بخور، چون تشنه شدی بنوش، چون ادرار بر تو فشار آورد، ادرار کن، جز از سر نیاز، با همسرت نزدیکی مکن و چون احساس خواب‌آلودگی کردی، بخواب، که اینها مایه تن درستی است.

فقه الرضا، ص ۳۴۰

حدیث - ۲۹۷

امام حسینعليه‌السلام می فرمایند:

فَبادِروا بِصِحَّةِ الاَْجْسامِ فی مُدَّةِ الاَْعْمارِ؛

در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بکوشید.

تحف العقول، ص ۲۳۹.

حدیث - ۲۹۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

اَلصِّحَّةُ اَفْضَلُ النِّعَمِ؛

سلامتی بهترین نعمت است.

غررالحکم، ح ۱۰۵۰.

حدیث - ۲۹۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

عَلَیْکُمْ بِالسِّواک فَنِعْمَ الشَّیْ‌ءُ السِّواکُ یَشُدُّ اللِّثَةَ وَ یَذْهَبُ بِالْبَخَرِ وَ یُصْلِحُ الْمِعْدَةَ وَ یَزیدُ فی دَرَجاتِ الْجَنَّةِ وَ یُسْخِطُ الشَّیْطانَ؛

مسواک بزنید؛ چرا که مسواک چیز خوبی است؛ لثه را محکم می‌کند، بوی دهان را می‌برد، معده را اصلاح می‌کند، بر درجات انسان در بهشت می‌افزاید و شیطان را ناخرسند می‌نماید.

نهج الفصاحه، ح ۱۹۷۵.

حدیث - ۳۰۰

شُرْبُ الْماءِ الْبارِدِ عَقیبَ الشَّیْ‌ءِ الحارِّ وَ عَقیبَ الحَلاوَةِ یَذْهَبُ بِالاَْسْنانِ... وَ مَنْ اَرادَ اَلاّ یَفْسُدَ اَسْنانُهُ فَلا یَأکُلْ حُلْوا اِلاّ بَعْدَ کَسْرَةِ خُبزٍ؛

خوردن آب سرد بعد از چیزهای گرم و شیرینی، دندان‌ها را از بین می‌برد هر کس می‌خواهد دندان‌هایش فاسد نشود، شیرینی نَخورد، مگر پس از خوردن لقمه‌ای نان.

بحارالأنوار، ج ۶۲، ص ۳۲۱، ح ۳۲۵.

حدیث - ۳۰۱

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند :

اَلسِّواکُ فِی الخَلاءِ یورِثُ البَخَرَ؛

مسواک زدن در توالت، دهان را بدبو می‌کند.

من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۵۲، ح ۱۱۰.

حدیث - ۳۰۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اِذا قُمْتَ بِاللَّیْلِ فَاسْتکِ فَاِنَّ الْمَلَکَ یَاْتیکَ فَیَضَعُ فاهُ عَلی فیکَ فَلَیْسَ مِنْ حَرْفٍ تَتْلوهُ وَ تَنْطِقُ بِهِ اِلاّ صَعِدَ بِهِ اِلَی السَّماءِ فَلْیَکُنْ فوکَ طَیِّبَ الرِّیحِ؛

شبانگاه که (برای نماز) برخاستی، مسواک بزن چرا که فرشته‌ای نزد تو می‌آید و دهانش را بر دهانت می‌گذارد و آنگاه هیچ حرفی از قرآن و نماز و دعا نمی‌خوانی مگر آن‌که آن را به آسمان بالا می‌برد، پس باید که دهانت خوشبو باشد.

وسائل الشیعة، ج ۱، ص ۳۵۷.

حدیث - ۳۰۳

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَلحِنّاءُ یَذْهَبُ بِالسَّهَکِ وَ یَزیدُ فی ماءِ الْوَجْهِ وَ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَ یُحَسِّنُ الْوَلَدَ؛

حنا، بوی بد عرق را از بین می‌برد و چهره را شاداب، دهان را خوشبو و فرزند را زیبا می‌کند.

کافی، ج ۶، ص ۴۸۴، ح ۵

حدیث - ۳۰۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

طَهِّروا اَفْواهَکُمْ فَاِنَّها مَسالِکُ التَّسْبیحِ؛

دهان‌های خود را پاکیزه کنید که راه‌های تسبیح خداوند است.

مکارم الاخلاق، ص ۵۱.

حدیث - ۳۰۵

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَلْخِلالُ بَعْدَ الطَّعامِ، یَشُدُّ اللِّثاتِ وَ یَجْلِبُ الرِّزْقَ وَ یُطَیِّبُ النَّـکْهَةَ؛

خلال کردن بعد از غذا، لثه‌ها را محکم، روزی را زیاد و دهان را خوشبو می‌کند.

احقاق الحق، ج ۱۲، ص ۲۸۳

حدیث - ۳۰۶

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَخَلَّلوا فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْ‌ءٌ أَبْغَضَ إِلَی الْمَلائِکَةِ مِنْ أَنْ یَرَوْا فی أَسْنانِ الْعَبْدِ طَعاما؛

خلال کنید که بدترین چیز نزد فرشتگان این است که لای دندان‌های بنده، مانده غذا ببینند.

مکارم الاخلاق، ص ۱۵۳

حدیث - ۳۰۷

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

... وَ السَّعْتَرُ وَ الْمِلحُ... یُطَیِّبانِ النَّـکْهَةَ؛

آویش و نمک، دهان را خوشبو می‌کنند.

مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۴۱۶، ح ۱۴۱۰.

حدیث - ۳۰۸

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَ لْکُحْلُ بِاللَّیلِ یُطَیِّبُ الْفَمَ وَ مَنْفَعَتُهُ اِلی اَرْبَعینَ صَباحا؛

سرمه کشیدن در شب، دهان را خوشبو می‌کند و آثار آن تا چهل روز ادامه دارد.

مکارم الاخلاق، ص ۴۶.

حدیث - ۳۰۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

رَحِمَ اللّه‌ُ الْمَتَخَلِّلینَ مِنْ اُمَّتی فِی الْوُضوءِ وَ الطَّعامِ؛

خداوند رحمت کند خلال کنندگان امتم را در هنگام وضو گرفتن و بعد از غذا خوردن.

مکارم الاخلاق، ص ۱۵۳.

حدیث - ۳۱۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

هر کس هر روز دو بار مسواک بزند: سنت پیامبران را ادامه داده است و برای هر نمازی که بخواند خداوند پاداش صد رکعت برایش می‌نویسد و از فقر نجات می‌یابد و دهانش خوشبو، حافظه‌اش تقویت، فهمش زیاد، غذایش گوارا و درد دندان و بیماری‌اش برطرف می‌شود و فرشتگان به خاطر نوری که در او مشاهده می‌کنند، با او دست می‌دهند و دندان‌هایش تمیز می‌شود.

جامع الأخبار، ص ۱۵۱، ح ۳۴۰

حدیث - ۳۱۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

ثَلاثٌ یُذْهِبْنَ النِّسْیانَ وَ یُحْدِثْنَ الذُّکْرَ: قِراءَةُ الْقُرآنِ، وَ السِّواکُ وَ الصِّیامُ؛

سه چیز، فراموشی را از بین می‌برد و حافظه را زیاد می‌کند: خواندن قرآن، مسواک زدن و روزه گرفتن.

دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۳۷، ح ۴۸۱.

حدیث - ۳۱۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

ما أَدَرْتَ عَلَیْهِ لِسانَکَ فَأَخْرَجْتَهُ فَابْلَعْهُ وَما أَخْرَجْتَهُ بِالْخَلالِ فَارْمِ بِهِ؛

بعد از غذا زبان را دور دهان بگردان، هرچه با زبان درآمد فرو ببر، و آنچه را با خلال بیرون آوردی از دهان بیرون افکن.

مکارم الأخلاق، ص۱۵۲

حدیث - ۳۱۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اَلسِّواکُ یَزیدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً؛

مسواک بر شیوایی سخن انسان می‌افزاید.

مکارم الاخلاق، ص ۴۸.

حدیث - ۳۱۴

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند :

اَلسِّواکُ یَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ یَزیدُ فِی الْعَقْلِ؛

مسواک بلغم و رطوبات معده را از بین می‌برد و عقل را زیاد می‌کند.

ثواب الاعمال، ص ۱۸.

حدیث - ۳۱۵

اَلسِّواکُ یَجْلُو الْبَصَرَ وَ یُنْبِتُ الشَّعْرَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّمْعَةِ؛

مسواک زدن، نور چشم و رشد مو را زیاد و آبریزش چشم را برطرف می‌کند.

بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۳۷.

حدیث - ۳۱۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ثَلاثٌ حَقٌّ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ: اَلْغُسْلُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ وَ السِّواکُ وَ الطِّیبُ؛

سه چیز بر هر مسلمانی لازم است: غسل جمعه، مسواک زدن و عطر.

نهج الفصاحه، ح ۱۲۵۶

حدیث - ۳۱۷

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند :

لَوْ یَعْلَمُ النّاسُ ما فِی السِّواکِ لاََباتوهُ مَعَهُمْ فی لِحافٍ؛

اگر مردم خاصیت مسواک را می‌دانستند (هرگز آن را از خود جدا نمی‌کردند و حتی) آن را شب به بستر خود می‌بردند.

بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۳۰، ح ۱۷

حدیث - ۳۱۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

تَنَظَّفوا بِالْماءِ مِنَ النَّتْنِ الرِّیحِ الَّذی یُتَأَذّی بِهِ وَ تَعَهَّدوا اَنْفُسَکُمْ، فَاِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ یُبْغِضُ مِنْ عِبادِهِ القاذورَةَ الَّذی یَتَاَنَّفُ بِهِ مَنْ جَلَسَ اِلَیْهِ؛

خودتان را با آب، از بوی بدی که دیگران را آزار می‌دهد، پاک کنید و این کار را پیوسته انجام دهید؛چرا که خداوند، از بنده آلوده‌ای که هر کس با او بنشیند، بینی‌اش را از [بوی بد] وی می‌گیرد، نفرت دارد.

خصال، ص ۶۲۰، ح ۱۰.

حدیث - ۳۱۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

مالی اَراکُمْ تَدْخُلونَ عَلَیَّ قُلْحَا مُرغا؟ مالَکُمْ لاتَسْتاکونَ؟

شما را چه شده است وقتی بر من وارد می‌شوید، می‌بینمتان که دندان‌هایتان جرم گرفته و زرد و موهایتان ژولیده است. چرا مسواک نمی‌زنید.

محاسن، ج ۲، ص ۵۶۱، ح ۹۴۳

حدیث - ۳۲۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

یَسْاَلُ اَحَدُکُمْ عَنْ خَبَرِ السَّماءِ وَ هُوَ یَدَعُ اَظْفارَهُ کَأَظْفارِ الطَّیْرِ، یَجْتَمِعُ فیهَا الْجَنابَةُ وَ الخَبَثُ وَ التَّفَثُ ؛

بعضی از شما از خبرِ آسمان می‌پرسند، در حالی که ناخن‌های خود را به مانند چنگال پرندگان، وا می‌گذارند که در آنها جنابت، آلودگی و چرک، جای می‌گیرد.

کنز العمال، ح ۱۷۲۶۰.

حدیث - ۳۲۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اِنَّ لِکُلِّ ثَمَرَةٍ سَمّا فَاِذا اَتَیْتُمْ بِها فَمَسّوها بِالْماءِ أوْ اَغْمِسوها فِی الماءِ؛

هر میوه‌ای سمّی دارد، هرگاه میوه به‌دستتان رسید، آن را با آب بشویید و یا در آب فرو برید.

کافی، ج ۶، ص ۳۵۰، ح ۴.

حدیث - ۳۲۲

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند :

عَلَیْکَ بِالاِثْمِدِ فَاِنَّهُ یَجْلُو الْبَصَرَ وَ یُنْبِتُ الاَْشْفارَ وَ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَ یَزیدُ فِی الباه؛

سرمه سیاه بِکشید، چرا که دیده را جلا می‌دهد، مژه‌ها را می‌رویاند، دهان را خوشبو می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید.

مکارم الاخلاق، ص ۴۶

حدیث - ۳۲۳

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

مَنِ اتَّخَذَ شَعْرا فَلْیُحْسِنْ وَلایَتَهُ، اَو لِیَجُزَّهُ؛

هر کس مو می‌گذارد، آن را خوب نگه دارد وگرنه کوتاهش کند.

کافی، ج ۶، ص ۴۸۵، ح ۲.

حدیث - ۳۲۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

نِعْمَ الْبَیْتُ الْحَمّامُ تَذْکُرُ فیهِ النّارَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّرَنِ؛

چه خوب جایگاهی است حمّام، یادآور دوزخ است و چرک را از میان می‌برد.

من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۱۵، ح ۲۳۷.

حدیث - ۳۲۵

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند :

اِنَّما قُصَّ الاَْظْفارُ، لاَِنَّها مَقیلُ الشَّیْطانِ وَ مِنْهُ یَکونُ النِّسْیانُ؛

کوتاه کردن ناخن، از آن رو لازم است که پناهگاه شیطان است و فراموشی می‌آورد.

کافی، ج ۶، ص ۴۹۰، ح ۶

حدیث - ۳۲۶

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

غَسْلُ اِلاْناءِ وَ طَهارَةُ الْفِناءِ یورِثانِ الْغِنی؛

شستن ظرف‌ها و پاکیزگی حیاط خانه مایه غناست.

نهج الفصاحه، ح ۲۰۳۱.

حدیث - ۳۲۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

لا یُطَوِّلَنَّ أَحَدُکُمْ شارِبَهُ وَلا شَعْرَ إِبْطَیْهِ وَلا عانَـتَهُ فَإِنَّ الشَّیْطانَ یَتَّخِذُها مَخْبَئا یَسْتَتِرُ بِها؛(

کسی از شما موهای سبیل و موهای زیر بغل و موی زیر شکم خود را بلند نکند؛ چرا که شیطان (میکروب) این نقاط را پناهگاه خود قرار داده، و زیر موها پنهان می‌شود.

وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۴۲۲، ح ۶

حدیث - ۳۲۸

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَنَظَّفوا بِکُلِّ مَا اسْتَطَعْتُمْ فَإِنَّ اللّه‌َ تَعالی بَنَی الاِْسْلامَ عَلَی النَّظافَةِ وَلَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاّکُلُّ نَظیفٍ؛

خودتان را با هر وسیله‌ای که می‌توانید پاکیزه کنید، زیرا که خدای متعال اسلام را برپایه پاکیزگی بنا کرده است و هرگز به بهشت نمی‌رود، مگر کسی که پاکیزه باشد.

نهج الفصاحه، ح ۱۱۸۲.

حدیث - ۳۲۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَحِبُّو الْمَعْروفَ وَ اَهْلَهُ فَوَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ اِنَّ الْبَرَکَةَ وَ الْعافیَةَ مَعَهُما؛

نیکی و نیکوکاران را دوست بدارید. سوگند به آن که جانم به دست اوست، برکت و تندرستی، با نیکی و نیکوکاران است.

کنز العمّال، ح ۱۵۹۷۴

حدیث - ۳۳۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

سلامت در تأنّی و پر حوصله بودن است.

(غررالحکم ، باب تأنّی)

حدیث - ۳۳۱

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لباس های خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید , مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید ؛ زیرا یهودیان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.

(نهج الفصاحه ، حدیث - ۳۷۷)

حدیث - ۳۳۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

پر خوری و خواب زیاد، بدن را تباه کند و زیان به بار آورد.

غررالحکم ، باب خوردن

حدیث - ۳۳۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

میوه دور اندیشی سلامت (و تندرستی) است.

غررالحکم ، باب دور اندیشی

حدیث - ۳۳۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

خود را حفظ کنید از سرما در آغاز فصل سرما و برخوردار شوید از آن در پایان آن ، که در بدن های شما آن کاری را کند که در شاخه های درختان کند ، آغازش بسوزاند ، و پایانش برگ برویاند.

غرر الحکم ، باب سرما

حدیث - ۳۳۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّینِ؛

خوش‌گمانی، مایه آسایش قلب و سلامت دین است.

غررالحکم، ح ۴۸۱۶

حدیث - ۳۳۶

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

اَلنَّومُ راحَةٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ راحَةٌ لِلرُّوحِ وَ السُّکوتُ راحَةٌ لِلْعَقْلِ؛

خواب مایه آسایش جسم، سخن مایه آسایش جان و سکوت مایه آسایش عقل است.

من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۴۰۲.

حدیث - ۳۳۷

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

خَمْسُ خِصالٍ مَنْ فَـقَـدَ واحِدَةً مِنْهُنَّ لَمْ یَزَلْ ناقِصَ العَیْشِ زائِلَ الْعَقْلِ مَشْغولَ الْقَلْبِ، فَاَوَّلُّها: صِحَّةُ البَدَنِ وَ الثّانیَةُ: اَلاَْمْنُ وَ الثّالِثَةُ: اَلسَّعَةُ فِی الرِّزْقِ، وَ الرّابِعَةُ: اَلاَْنیسُ الْمُوافِقُ (قال الراوی:) قُلْتُ: و مَا الاَْنیسُ الْمُوافِقُ؟ قال: اَلزَّوجَةُ الصّالِحَةُ، وَ الوَلَدُ الصّالِحُ، وَ الْخَلیطُ الصّالِحُ وَ الخامِسَةُ: وَ هِیَ تَجْمَعُ هذِه الْخِصالَ: الدَّعَةُ؛

پنج چیز است که هر کس یکی از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگی‌اش کمبود دارد و کم خرد و دل نگران است: اول، تندرستی، دوم امنیت، سوم روزی فراوان، چهارم همراهِ همرأی. راوی پرسید: همراهِ همرأی کیست؟ امام فرمودند: همسر و فرزند و همنشین خوب و پنجم که در برگیرنده همه اینهاست، رفاه و آسایش است.

خصال، ص ۲۸۴.

حدیث - ۳۳۸

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وسلم می فرمایند :

مَنْ سَرَّهُ اَنْ یُنْسَاَلـَهُ فی عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فی رِزْقِهِ فَلْیَتَّقِ اللّه‌َ وَ لْیَصِلْ رَحِمَهُ؛

هر کس دوست دارد که عمرش طولانی و روزی‌اش زیاد شود، تقوای الهی پیشه کند و صله رحم نماید.

بحارالأنوار ، ج ۷۴، ص ۱۰۲، ح ۵۶

حدیث - ۳۳۹

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

خود را با کار مداوم خسته نکنید و برای خود تفریح و تنوع قرار دهید ولی‌از کاری که در آن اسراف باشد یا شما را در اجتماع سبک کند پرهیز کنید

(بحار الانوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۴۶)

حدیث - ۳۴۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ وَ مَن کَبُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ؛

هر کس بد اخلاق باشد، خودش را عذاب می‌دهد و هر کس غم و غصه‌اش زیاد شود، تنش رنجور می‌گردد.

نهج الفصاحه، ح ۳۰۰۲

حدیث - ۳۴۱

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نِعمَتانِ مَکفُورَتانِ الأَمنُ وَالعافِیَةُ؛

دو نعمت است که شکر آنها گزارده نمی شود : امنیت و سلامتی.

الخصال، ص ۳۴

حدیث - ۳۴۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلحَسَدُ یضنِی الجَسَدَ؛

حسد، بدن را فرسوده و علیل می کند.

غررالحکم، ح ۹۴۳

حدیث - ۳۴۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ؛

هیچ لباسی زیباتر از سلامتی نیست.

(عیون الحکم والمواعظ، ح ۹۸۹۱)

حدیث - ۳۴۴

امیر المؤمنینعليه‌السلام فرمودند:

صِحَّه الجَسَدِ مِن قِلّه الحَسَدی

سلامت بدن نشانه کمی حسد است.

(جهاد با نفس، ح ۵۵۳)

حدیث - ۳۴۵

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

الـرغبه فـی الـدنیـا تـورث الغم و الحزن والزهـد فـی الدنیا راحه القلب و البـدن.

رغبت و تمایل به دنیا مایه غم و اندوه و زهد و بـی میلی به دنیا سبب راحتی قلب و بدن است.

(تحف العقول، ص ۳۵۸)

حدیث - ۳۴۶

امام صادقعليه‌السلام :

اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَی الصَّبیِّ ؛

شیرخواری ، ۲۱ ماه است پس هر چه کم شود ، ظلم بر کودک است

کافی ، ج ۶، ص ۴۰، ح ۳

حدیث - ۳۴۷

امام رضاعليه‌السلام :

لا تَقْرَبِ النِّساءَ فی اَوَّلِ اللَّیْلِ لا شِتاءً وَ لا صَیْفا وَ ذلِکَ اَنَّ الْمَعِدَةَ وَ الْعُروقَ تَـکونُ مُمْتَلِئَةً وَ هُوَ غَیْرُ مَحْمودٍ ، یُتَخَوَّفُ مِنْهُ الْقولَنْجُ وَ الفالِجُ ، وَ الْلَّقْوَةُ وَ النِّقرِسُ ، وَ الْحَصاةُ وَ التَّقْطیرُ ، وَ الْفَتْقُ وَ ضَعْفُ الْبَصَرِ وَ الدِّماغِ. فَاِذا اُریدَ ذلِکَ فَلْیَکُنْ فی آخِرِ اللَّیْلِ؛ فَاِنَّهُ اَصَحُّ لِلْبَدَنِ ، وَ اَرْجی لِلْوَلَدِ ، وَ اَذْکی لِلْعَقْلِ فِی الْوَلَدِ الَّذی یُقْضی بَیْنَهُما؛

آغاز شب ، چه در زمستان و چه در تابستان ، با زنان آمیزش مکن ، این بدان جهت است که معده و رگ‌ها پُرند و این وضعیت مناسبی [برای آمیزش] نیست و بیم قولنج و فلج و لقوه چانه و نِقرس و سنگ [کلیه [و تقطیر (چکایش) بول وفتق و ضعف در بینایی و ذهن می‌رود پس اگر قصد آمیزش دارد ، باید در پایان شب انجام دهد، که برای بدن ، صحت‌افزاتر و برای فرزنددار شدن امیدبخش‌تر و برای باهوش شدن فرزندی که در این میان پدید می‌آید ، بهتر است

طب الامام الرضاعليه‌السلام ، ص ۶۴.

حدیث - ۳۴۸

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وسلم :

مَنْ قَلَّمَ اَظفارَهُ یَوْمَ الجُمُعَةِ یَزیدُ فی عُمُرِهِ و مالِهِ؛

هر کس در روز جمعه ناخن‌هایش را کوتاه کند، عمر و مالش زیاد می‌شود.

جامع الأخبار ، ص ۳۳۳

حدیث - ۳۴۹

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْیُباکِرِ الْغَداءَ وَلْیُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْیُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْیُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قیلَ یا رَسولَ اللّه‌ِ وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّیْنَ ؛

هر کس ماندگاری می‌خواهد و البته ماندگاری [ابدی] وجود ندارد باید صبحانه را زودتر بخورد، کفش مناسب بپوشد، ردای (بالاپوش) خود را سبک کند و کمتر با زنان بیامیزد. پرسیدند: ای پیامبر خدا! سبک بودن رَدا به چیست؟ فرمودند: به کم بودنِ بدهی.

من لایحضره الفقیه ، ج ۳، ص ۵۵۵، ح ۴۹۰۲

حدیث - ۳۵۰

امام صادقعليه‌السلام :

اِغْسِلُوا اَیْدیَکُمْ قَبْلَ الطَّعامِ وَ بَعْدَهُ فَاِنَّهُ یَنْفِی الْفَقْرَ وَ یَزیدُ فِی الْعُمُرِ؛

دست‌هایتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشویید، که فقر را می‌بَرَد و بر عمر می‌افزاید.

محاسن ، ج ۲، ص ۲۰۲، ح ۱۵۹۴

حدیث - ۳۵۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أجمِروهَا [المَساجِدَ] فی کُلِّ سَبعَةِ أیّامٍ

هر هفته ، مسجدها را با بوی خوش ، بخور دهید

بحار الأنوار : ج۸۳ ص ۳۴۹ ح ۲

بیماریها، دارو و روش درمان

حدیث - ۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

المَحمومُ یُغسَلُ لَهُ السَّویقُ ثَلاثَ مَرّاتٍ ویُعطاهُ ؛ فَإِنَّهُ یَذهَبُ بِالحُمّی ، ویُنَشِّفُ المِرارَ وَالبَلغَمَ ، ویُقَوِّی السّاقَینِ

امام صادقعليه‌السلام :

به تبدار ، سه بار سویق شسته شده ، داده می‌شود این ، تب را می‌بَرَد ، تلخه و بلغم را می‌خشکانَد و ساق پاها را تقویت می‌کند

مستدرک الوسائل ، جلد ۱۶ ، صفحه ۳۳۷ ، حدیث - ۲۰۰۷۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۲

امام کاظمعليه‌السلام :

أطعِمُوا المَحمومَ لَحمَ القِباجِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَطرُدُ الحُمّی طَرداً

به تبدار ، گوشت کبک بخورانید ؛ چرا که پاها را نیرو می‌دهد و تب را کاملاً دور می‌کند

بحارالأنوار ، جلد ۶۵ ، صفحه ۴۳ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۳

الإ مام الرضاعليه‌السلام :

الماءُ المُسَخَّنُ إذا غَلَّیتَهُ سَبعَ غَلَیاتٍ وقَلَبتَهُ مِن إناءٍ إلی إناءٍ ، فَهُوَ یَذهَبُ بِالحُمّی ، ویُنزِلُ القُوَّةَ فِی السّاقَینِ وَالقَدَمَینِ

امام رضاعليه‌السلام :

آب گرم ، چنانچه آن را هفت جوش بجوشانی و از ظرفی به ظرف دیگر درآوری ، تب را می‌بَرَد و نیرو را به ساق پاها و قسمت پایین‌تر از مچ ، سرازیر می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۵۱ ، حدیث - ۱۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۴

امام علیعليه‌السلام :

مَن کَتَمَ الأطِبّاءَ مَرَضَهُ خانَ بَدَنَهُ

کسی که بیماری خود را از پزشکان پوشیده بدارد ، به بدن خود خیانت کرده‌است

غرر الحکم : ۸۵۴۵

حدیث - ۵

امام علیعليه‌السلام :

مَن کَتَمَ مَکنونَ دائهِ عَجَزَ طَبیبُهُ عَن شِفائهِ

کسی که درد نهفته خود را کتمان کند ، طبیبش را از درمان خویش ناتوان سازد

غرر الحکم : ۸۶۱۲

حدیث - ۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مِن کُنوزِ البِرِّ کِتمانُ المَصائِبِ ، وَالأَمراضِ ، وَالصدَّقَةِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

یکی از گنج‌های نیکی ، پوشیده داشتن مصیبت‌ها ، بیماری‌ها و صدقه است

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۲۹۹ ، حدیث - ۶۶۴۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۶۲

حدیث - ۷

الإمام علیّعليه‌السلام :

إخفاءُ الفاقَةِ وَالأَمراضِ مِنَ المُرُوَّةِ

امام علیعليه‌السلام :

پوشیده داشتن تهی‌دستی و بیماری‌ها از مردانگی است

غرر الحکم ، حدیث - ۱۱۴۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۶۶

حدیث - ۸

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لِلمَریضِ أربَعُ خِصالٍ : یُرفَعُ عَنهُ القَلَمُ ، ویَأمُرُ اللّه‌ُ المَلَکَ یَکتُبُ لَهُ‌کُلَّ فَضلٍ کانَ یَعمَلُهُ فی صِحَّتِهِ ، ویَتَتَبَّعُ مَرَضُهُ کُلَّ عُضوٍ فی جَسَدِهِ فَیَستَخرِجُ ذُنوبَهُ مِنهُ ، فَإِن ماتَ ماتَ مَغفوراً لَهُ ، وإن عاشَ عاشَ مَغفوراً لَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

برای بیمار ، چهار ویژگی است : قلمِ تکلیف از او برداشته می‌شود ؛ خداوند به فرشته فرمان می‌دهد همه پاداش آنچه را در دوران تن‌درستی خویش انجام می‌داده است ، بنویسید ؛ بیماری وی بر همه اندام‌هایش گذر می‌کند و گناهانش را از آن بیرون می‌برد پس اگر بمیرد ، آمرزیده‌شده می‌میرد و اگر زنده بماند ، آمرزیده‌شده زندگی می‌کند

بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۱۸۴ ، حدیث - ۳۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۵۶

حدیث - ۹

الإمام الباقرعليه‌السلام :

إنَّ اللّه‌َ عز و جل إذا کانَ مِن أمرِهِ أن یُکرِمَ عَبداً ولَهُ ذَنبٌ ؛ اِبتَلاهُ بِالسُّقمِ

امام باقرعليه‌السلام :

آن‌گاه که خداوند عز و جل اراده کرده باشد بنده‌ای را که گناهی دارد ، گرامی بدارد ، وی را به بیماری گرفتار می‌سازد

بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۱۹۸ ، حدیث - ۵۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۵۰

حدیث - ۱۰

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَجِبتُ مِنَ المُؤمِنِ وجَزَعِهِ مِنَ السُّقمِ ، ولَو یَعلَمُ ما لَهُ فِی السُّقمِ مِنَ الثَّوابِ ؛ لَأَحَبَّ ألاّ یَزالَ سَقیماً حَتّی یَلقی رَبَّهُ عز و جل

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

از مؤمن و این که از بیماری بی‌تابی کند ، در شگفتم اگر او می‌دانست که در بیماری چه پاداشی دارد ، دوست داشت پیوسته بیمار باشد تا آن هنگام که به لقای پروردگار خویش پیوندد

بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۲۰۶ ، حدیث - ۱۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۵۰

حدیث - ۱۱

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لَو یَعلَمُ المُؤمِنُ حالَهُ فِی السُّقمِ ، ماأحَبَّ أن یُفارِقَ السُّقمَ أبَداً

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اگر مؤمن از حال خویش در ناتن‌درستی آگاه بود ، هرگز دوست نداشت که از این ناتن‌درستی جدا شود

إرشاد القلوب ، صفحه ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۵۰

حدیث - ۱۲

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

المَرضی أحِبّاءُ اللّه‌ِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بیماران ، دوستان خدایند

الفردوس ، جلد ۳ ، صفحه ۱۵۷ ، حدیث - ۴۴۲۴ عن دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۸

حدیث - ۱۳

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الأَمراضُ هَدایا مِنَ اللّه‌ِ عز و جل لِلعَبدِ ، فَأَحَبُّ العِبادِ إلَی اللّه‌ِ أکثَرُهُم هَدِیَّةً

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بیماری ، هدیه‌هایی از جانب خداوند عز و جل به بنده است. پس محبوب‌ترینِ بندگان نزد خداوند ، کسی است که بیشترین هدیه به وی رسیده باشد

الفردوس ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث - ۴۲۲ عن أبی اُمامة دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۸

حدیث - ۱۴

الامام الصادقعليه‌السلام

فی دُعائِهِ لَمَّا اشتَکی : اللّهُمَّ اجعَلهُ أدَباً لا غَضَباً

امام صادقعليه‌السلام

در دعای خویش آن هنگام که بیمار شده بودند: خداوندا! این را نه [نشان] غضب ، بلکه [مایه] ادب قرار ده

بحارالأنوار ، جلد ۹۵ ، صفحه ۱۸ ، حدیث - ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۰

حدیث - ۱۵

إنَّ الرَّجُلَ لَیَکونُ لَهُ الدَّرَجَةُ عِندَاللّه‌ِ لایَبلُغُها بِعَمَلِهِ ؛ حَتّی یُبتَلی بِبَلاءٍ فی جِسمِهِ ، فَیَبلُغُها بِذلِکَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

انسان ، گاه دارای مرتبه‌ای در پیشگاه خداوند است که با عمل خویش ، بدان نمی‌رسد تا آن هنگام که به ابتلای در جسم خود ، آزموده شود و بدین واسطه ، بدان مرتبت برسد

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۳۳۵ ، حدیث - ۶۸۲۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۸

حدیث - ۱۶

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

المَریضُ تَحاتُّ خَطایاهُ کَما یَتَحاتُّ وَرَقُ الشَّجَرِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

گناهان شخص بیمار ، همچون برگ درخت ، می‌ریزد

الترغیب والترهیب : ۴ / ۲۹۳ / ۵۶ منتخب میزان الحکمة : ۵۱۰

حدیث - ۱۷

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ساعاتُ الوَجَعِ ، یُذهِبنَ ساعاتِ الخَطایا

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لحظه‌های درد ، [آثار ] لحظه‌های گناه را از میان می‌برد

بحار الأنوار ، جلد ۶۷ ، صفحه ۲۴۴ ، حدیث - ۸۳، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۰

حدیث - ۱۸

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ المُؤمِنَ لا یُؤجَرُ فی مَرَضِهِ ، ولکِن یُکَفَّرُ عَنهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مؤمن در بیماری‌اش پاداش داده نمی‌شود ؛ امّا گناه او فرو پوشانده می‌شود

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۳۱۲ ، حدیث - ۶۷۱۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۰

حدیث - ۱۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ المُؤمِنَ إذا أصابَهُ السُّقمُ ، ثُمَّ أعفاهُ اللّه‌ُ مِنهُ ، کانَ کَفّارَةً لِما مَضی مِن ذُنوبِهِ ومَوعِظَةً لَهُ فیما یَستَقبِلُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

انسان مؤمن ، چون بیماری به وی برسد و خداوند ، او را عافیت دهد ، این بیماری ، کفّاره گناهان گذشته او و مایه اندرز برای آینده اوست

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۳۰۷ ، حدیث - ۶۶۸۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۰

حدیث - ۲۰

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ اللّه‌َ لَیَبتَلی عَبدَهُ بِالسُّقمِ ، حَتّی یُکَفِّرَ ذلِکَ عَنهُ کُلَّ ذَنبٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خداوند ، گاه بنده خویش را به ناتن‌درستی گرفتار می‌کند تا این ناتن‌درستی ، کفّاره هر گناه وی شود

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۳۳۵ ، حدیث - ۶۸۲۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۲

حدیث - ۲۱

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا رَأَیتُمُ الرَّجُلَ ألَمَّ اللّه‌ُ بِهِ الفَقرَ وَالمَرَضَ ؛ فَإِنَّ اللّه‌َ تَعالی یُریدُ أن یُصافِیَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

چون کسی را دیدید که خداوند ، او را به ناداری و بیماری در میان گرفته ، [بدانید که] خداوند متعال ، اراده کرده است که او را پاک کند

کنز العمّال ، جلد ۶ ، صفحه ۴۷۲ ، حدیث - ۱۶۶۰۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۴

حدیث - ۲۲

الإمام علیّعليه‌السلام :

إذَا ابتَلَی اللّه‌ُ عَبداً أسقَطَ عَنهُ مِنَ الذُّنوبِ بِقَدرِ عِلَّتِهِ

امام علیعليه‌السلام :

اگر خداوند ، بنده‌ای را گرفتار [بیماری] سازد ، به اندازه بیماری‌اش از گناهان او فرو می‌کاهد

دعائم الإسلام ، جلد ۱ ، صفحه ۲۱۸ ، بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۱۷۶ ، حدیث - ۱۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۶

حدیث - ۲۳

الإمام زین العابدینعليه‌السلام

لِمَریضٍ قَد بَرَأَ: یَهنِئُکَ الطَّهورُ مِنَ الذُّنوبِ ، إنَّ اللّه‌َ قَد ذَکَرَکَ فَاذکُرهُ ، وأقالَکَ فَاشکُرهُ

امام سجّادعليه‌السلام

خطاب به بیماری که بهبود یافته بود: پاک شدن از گناهان ، بر تو مبارک باد! خداوند ، تو را یاد کرده است او را یاد کن ، و از تو درگذشته است او را سپاس گوی

تحف العقول ، صفحه ۲۸۰ ، بحارالأنوار ، جلد ۷۸ ، صفحه ۱۳۸ ، حدیث - ۱۰، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۴۶

حدیث - ۲۴

الإمام علیّعليه‌السلام

- فی المَرأَةِ یَموتُ وَلَدُها فی بَطنِها فَیُتَخَوَّفُ عَلَیها -: لا بَأسَ أن یَدخُلَ الرَّجُلُ یَدَهُ فَیُقَطِّعَهُ ، إذا لَم تَرفَق بِهِ النِّساءُ

امام علیعليه‌السلام

درباره زنی که فرزندش در شکمش می‌میرد و آن‌گاه ، بیم جان خود او می‌رود -: اشکال ندارد که مردی دست خویش را به درون [رَحِم] ببرد و بچّه را قطعه قطعه کند ، البته اگر زنان را یارای این کار نباشد

الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۲۰۶ ، حدیث - ۲ ، تهذیب الأحکام ، جلد ۱ ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۱۷۶

حدیث - ۲۵

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن تَطَبَّبَ ولَم یَکُن بِالطِّبِّ مَعروفاً ، فَأَصابَ نَفساً فَما دونَها ، فَهُوَ ضامِنٌ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در حالی که به طبابت شناخته شده نیست ، عهده‌دار آن گردد و موجب فوت کسی یا صدمه‌ای کمتر از آن شود ، ضامن است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۳۲ ، حدیث - ۲۸۲۲۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸

حدیث - ۲۶

الإمام زین العابدینعليه‌السلام :

مَن لَم یُعرَف داؤُهُ ، أفسَدَهُ دَواؤُهُ

امام سجّادعليه‌السلام :

کسی که بیماری‌اش تشخیص داده نشود ، دارویش او را تباه می‌سازد

بحار الأنوار ، جلد ۷۸ ، صفحه ۱۶۰ ، حدیث - ۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸

حدیث - ۲۷

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

مَن تَطَبَّبَ أو تَبَیطَرَ فَلْیَأخُذِ البَراءةَ مِن وَلِیِّهِ، وإلاّ فهُو لَهُ ضامِنٌ

امام علیعليه‌السلام :

طبیب و دامپزشک هنگام مداوای مریض یا حیوان ، باید از سرپرست (مریض) و صاحب آن (حیوان) برائت نامه (و اجازه) بگیرد و گرنه در قبال (صدمه دیدن یا تلف شدن مال و جان) او ضامن است

مستدرک الوسائل: ۱۴ / ۳۷ / ۱۶۰۳۸ منتخب میزان الحکمه : ۳۴۰

حدیث - ۲۸

الإمام الرضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ دَفَعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ .

وَلیَشُمَّ النَّرجِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَأمَنُ الزُّکامَ ، وکَذلِکَ الحَبَّةُ السَّوداءُ

وإذا جاءَ الزُّکامُ فِی الصَّیفِ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ خِیارَةً واحِدَةً ، وَلیَحذَرِ الجُلوسَ فِی الشَّمسِ

امام رضاعليه‌السلام :

هر کس می‌خواهد در همه زمستان از زکام ایمن بماند ، هر روز ، سه لقمه عسل با موم آن بخورد . و نرگس ببوید ؛ چرا که از زکام ، ایمنی می‌دهد سیاه‌دانه نیز چنین است

امّا اگر زکام در تابستان پیش آید ، در هر روز ، یک خیار بخورد و از نشستن در آفتاب ، خودداری ورزد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۷ وص ۳۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۳۴

حدیث - ۲۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما مِن إنسانٍ إلاّ وفی رَأسِهِ عِرقٌ مِنَ الجُذامِ ، فَیَبعَثُ اللّه‌ُ عَلَیهِ الزُّکامَ فَیُذیبُهُ، وإذا وَجَدَ أحَدُکُم فَلیَدَعهُ ولا یُداویهِ ، حَتّی یَکونَ اللّه‌ُ یُداویهِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هیچ انسانی نیست ، مگر این که در سرِ او رگی از جذام هست پس خداوند ، زکام را به نابودی آن بر می‌انگیزد و زکام آن را می‌سوزانَد هر گاه کسی از شما زکام یافت ، آن را واگذارد و درمان نکند ، تا آن که خداوند خود ، آن را درمان سازد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵۴ ، حدیث - ۲۸۳۳۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۰۴

حدیث - ۳۰

لَولا ثَلاثٌ فِی ابنِ آدَمَ ما طَأطَأَ رَأسَهُ شَیءٌ : المَرَضُ ، وَالفَقرُ ، وَالمَوتُ ، کُلُّهُم فیهِ ، وإنَّهُ مَعَهُنَّ لَوَثّابٌ !

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اگر سه چیز در آدمیزاد نبود ، هیچ چیز سرِ او را فرو نمی‌آورد : بیماری ، تهی‌دستی و مرگ اینها همه در انسان هست و با این حال ، انسان ، همچنان گستاخ است

بحارالأنوار ، جلد ۷۲ ، صفحه ۵۳ ، حدیث - ۸۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۳۸

حدیث - ۳۱

امام علیعليه‌السلام :

لا رَزِیَّةَ أعظَمُ مِن دَوامِ سُقمِ الجَسَدِ

مصیبتی سخت‌تر از استمرار ناتن‌درستی نیست

غرر الحکم ، حدیث - ۱۰۷۲۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۳۴

حدیث - ۳۲

الإمام الرضاعليه‌السلام :

إنَّ اللّه‌َ عز و جل لَم یَبتَلِ البَدَنَ بِداءٍ ؛ حَتّی جَعَلَ لَهُ دَواءً یُعالَجُ بِهِ ، ولِکُلِّ صِنفٍ مِنَ الدّاءِ صِنفٌ مِنَ الدَّواءِ ، وتَدبیرٌ ونَعتٌ

امام رضاعليه‌السلام :

خداوند عز و جل بدن را به هیچ بیماری‌ای گرفتار نساخت ، مگر آن هنگام که برایش دارویی قرارداد که بدان ، درمان شود ؛ و برای هر نوع دردی ، نوعی درمان است و چاره‌ای و نسخه‌ای

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۰۹ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۸

حدیث - ۳۳

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

لِکُلِّ حَیٍّ داءٌ ، لِکُلِّ عِلَّةٍ دَواءٌ

امام علیعليه‌السلام :

هر زنده‌ای را دردی هست و هر بیماری‌ای را درمانی است

غرر الحکم ، حدیث - ۷۲۷۴ و ۷۲۷۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۸

حدیث - ۳۴

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لِکُلِّ داءٍ دَواءٌ ، فَإِذا اُصیبَ دَواءُ الدّاءِ بَرَأَ بِإِذنِ اللّه‌ِ عز و جل

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر دردی را درمانی است پس چون دارو به درد برسد ، به اذن خداوند عز و جل بهبود یابد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۶ ، حدیث - ۲۸۰۸۶ ؛ بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۷۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶

حدیث - ۳۵

الإمامُ الباقرُعليه‌السلام :

الجَسَدُ إذا لم یَمرَضْ‌أشِرَ ، ولا خَیرَ فی جَسَدٍ یَأشَرُ

امام باقرعليه‌السلام :

جسم اگر بیمار نشود، سرمست می‌شود و در بدنی که به بیماری دچار نشود و سرمست شود ، خیری نیست

مشکاة الأنوار : ۲۸۰ منتخب میزان الحکمه: ۵۱۲

حدیث - ۳۶

الإمام علیّعليه‌السلام :

المَریضُ فی سِجنِ اللّه‌ِ - مالَم یَشکُ إلی عُوّادِهِ - تُمحی سَیِّئاتُهُ

امام علیعليه‌السلام :

بیمار ، تا آن هنگام که نزد عیادت‌کنندگان خویش شِکوه نکرده ، در زندان خداوند است و گناهانش محو می‌شوند

بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۲۱۱ ، حدیث - ۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۷۰

حدیث - ۳۷

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

مَن کَتَمَ وَجَعا أصابَهُ ثلاثةَ أیّامٍ مِن النّاسِ وشَکا إلَی اللّه ، کانَ حَقّا علَی اللّه أن یُعافِیَهُ مِنهُ

امام علیعليه‌السلام :

هر کس دردی را که به او رسیده‌است ، سه روز از مردم پنهان بدارد و به خدا شکایت بَرَد ، بر خداست که او را از آن درد بهبود بخشد

الخصال : ۶۳۰ / ۱۰

حدیث - ۳۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

یُکتَبُ أنینُ المَریضِ ، فَإِن کانَ صابِراً کُتِبَ حَسَناتٍ ، وإن کانَ جَزِعاً کُتِبَ هَلوعاً لا أَجرَ لَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ناله بیمار ، نوشته می‌شود پس اگر شکیبا باشد ، [این ناله ] حسنه نوشته می‌شود و اگر بی‌تاب باشد ، ناشکیبا و بی‌پاداش نوشته می‌شود

کنز العمّال ، جلد ۳ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۶۷۰۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۶۸

حدیث - ۳۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن مَرِضَ یَوماً ولَیلَةً فَلَم یَشکُ إلی عُوّادِهِ ، بَعَثَهُ اللّه‌ُ عز و جل یَومَ القِیامَةِ مَعَ خَلیلِهِ إبراهیمَ خَلیلِ الرَّحمنِعليه‌السلام ، حَتّی یَجوزَ الصِّراطَ کَالبَرقِ اللاّمِعِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس یک شبانه روز بیمار شود و نزد عیادت‌کنندگانش شکوه نکند ، خداوند ، او را در روز قیامت ، با خلیل خویش ، ابراهیم خلیل الرحمان ، برمی‌انگیزد ، تا به‌سان برقی پُردرخشش ، از صراط بگذرد

بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۱۷۷ ، حدیث - ۱۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۷۰

حدیث - ۴۰

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

قالَ اللّه‌ُ عز و جل : مَن مَرِضَ ثلاثا فلَم یَشکُ إلی أحَدٍ مِن عُوّادِهِ أبدَلتُهُ لَحما خَیرا مِن لَحمِهِ ودَما خَیرا مِن دَمهِ ، فإن عافَیتُهُ عافَیتُهُ ولا ذَنبَ لَهُ ، وإن قَبَضتُهُ قَبَضتُهُ إلی رَحمَتی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خداوند عز و جل فرمود : هر که سه روز بیمار شود و از آن به هیچ یک از عیادت کنندگانش شکوه نکند ، گوشت و خونی بهتر از آن گوشت و خونی که دارد جایگزینش کنم پس ، اگراو را عافیت بخشم ، عافیتی بدون گناهش دهم و اگر جانش را بستانم ، او را به جوار رحمت خود برم

الکافی : ۳ / ۱۱۵ / ۱

حدیث - ۴۱

الإمامُ الکاظمُعليه‌السلام :

إذا مَرِضَ المؤمنُ أوحَی اللّه‌ُ عز و جل إلی صاحِبِ الشِّمالِ : لا تَکتُبْ علی عَبدی مادامَ فی حَبسی ووَثاقی ذَنبا ویُوحی إلی صاحِبِ الَیمینِ أنِ اکتُبْ لِعَبدی ما کُنتَ تَکتُبُهُ فی صِحَّتِهِ مِن الحَسَناتِ

امام کاظمعليه‌السلام :

هرگاه مؤمن بیمار شود ، خداوند عز و جل به فرشته دست چپ او وحی فرماید که برای بنده‌ام ، تا زمانی که در زندان و بند من است ، گناهی منویس و به فرشته دست راست او وحی می‌فرماید که همان حسناتی را که در زمان سلامتی بنده‌ام می‌نوشتی ، برایش بنویس

الکافی : ۳ / ۱۱۴ / ۷

حدیث - ۴۲

امام صادقعليه‌السلام :

المَعروفُ زکاةُ النِّعَمِ ، والشَّفاعةُ زکاةُ الجاهِ ، والعِلَلُ زکاةُ الأبدانِ ،والعَفوُ زَکاةُ الظَّفَرِ ، وما أدّیتَ زکاتَهُ فهُو مَأمونُ السَّلْبِ

نیکی ، زکات نعمتهاست و وساطت کردن ، زکات مقام و موقعیت ، و بیماریها زکات بدنها ، و گذشت زکات پیروزی ، و هر چیزی که زکاتش را بدهی ، از خطر نابودی در امان است

بحار الأنوار : ۷۸ / ۲۶۸ / ۱۸۲

حدیث - ۴۳

الامام علیعليه‌السلام

فی المَرَضِ یُصیبُ‌الصَّبِیَّ: کفّارةٌ لوالِدَیهِ

امام علیعليه‌السلام

دربـاره بـیـماری کودکان فرمودند : کفاره گناهان پدر و مادر آنهاست

بحار الأنوار : ۸۱ / ۱۸۶ / ۴۰

حدیث - ۴۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حُمّی لیلةٍ کَفّارةُ سَنَةٍ

یک شب تب داشتن ، کفاره یک سال (گناه) است

بحار الأنوار : ۸۱ / ۱۸۶ / ۳۹

حدیث - ۴۵

کانَ رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لا یَتَداوی مِنَ الزُّکامِ ، ویَقولُ : «ما مِن أحَدٍ إلاّ وبِهِ عِرقٌ مِنَ الجُذامِ ، فَإِذا أصابَهُ الزٌکامُ قَمَعَهُ»

امام صادقعليه‌السلام :

پیامبر خدا ، زکام را درمان نمی‌کردند و می‌فرمودند: «هیچ کس نیست که رگی از جذام در او نباشد ؛ و چون زکام به شخص برسد ، این رگ را درهم می‌کوبد»

الکافی ، جلد ۸ ، صفحه ۳۸۲ ، حدیث - ۵۷۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۸۵ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۳۲

حدیث - ۴۶

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الزُّکامُ جُندٌ مِن جُنودِ اللّه‌ِ عز و جل ، یَبعَثُهُ اللّه‌ُ عز و جل عَلَی الدّاءِ فَیُزیلُهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

زُکام ، سربازی از سربازان خداوند عز و جل است که خدای عز و جل ، آن را به سرکوب درد بر می‌انگیزد و درد را از میان می‌بَرَد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۸۴ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۳۲

حدیث - ۴۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العُنّابُ یَذهَبُ بِالحُمّی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عُنّاب ، تب را می‌برد

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۳۲ ، حدیث - ۱

حدیث - ۴۸

الإمام الرضاعليه‌السلام :

الهِندَباءُ شِفاءٌ مِن ألفِ داءٍ ، ما مِن داءٍ فی جَوفِ ابنِ آدَمَ إلاّ قَمَعَهُ الهِندَباءُ

امام رضاعليه‌السلام :

کاسنی ، درمان هزار درد است هیچ دردی در درون آدمی‌زاده نیست ، مگر این که کاسنی ، آن را در هم می‌کوبد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۹ ، حدیث - ۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۴

حدیث - ۴۹

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن باتَ وفی جَوفِهِ سَبعُ طاقاتٍ مِنَ الهِندَباءِ ، أمِنَ مِنَ القولَنجِ لَیلَتَهُ تِلکَ إن شاءَ اللّه‌ُ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس در حالی بخوابد که در درون او ، هفت تاکه کاسنی باشد ، به خواست خداوند ، آن شب از قولنج ، در امان است

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۸ ، حدیث - ۱۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۲

حدیث - ۵۰

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن أحَبَّ أن یَکثُرَ ماؤُهُ ووَلَدُهُ ؛ فَلیُدمِن أکلَ الهِندَباءِ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس دوست دارد آب (منی) او و فرزندانش فراوان شود ، بر خوردن کاسنی ، مداومت ورزد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۴

حدیث - ۵۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الغُبَیراءُ لَحمُهُ یُنبِتُ اللَّحمَ ، وعَظمُهُ یُنبِتُ العَظمَ ، وجِلدُهُ یُنبِتُ الجِلدَ ، ومَعَ ذلِکَ ؛ فَإِنَّهُ یُسَخِّنُ الکُلیَتَینِ ، ویَدبَغُ المَعِدَةَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ البَواسیرِ وَالتَّقتیرِ ، ویُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَق مَعُ عِرقَ الجُذامِ

امام صادقعليه‌السلام :

سنجد ، گوشتش گوشت می‌رویانَد ، استخوانش استخوان را رشد می‌دهد و پوستش پوست را می‌پرورد علاوه بر این ، سنجد ، کلیه‌ها را گرم می‌کند ، معده را پاک می‌سازد ، مایه ایمنی از بواسیر و تقطیر البول است ، ساق پا را قوی می‌کند و رگ جذام را به‌کلّی قطع می‌نماید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۱ ، حدیث - ۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۱۴

حدیث - ۵۲

الإمام الحسینعليه‌السلام :

دَخَلَ رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَلی عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍعليه‌السلام وهُوَ مَحمومٌ ، فَأَمَرَهُ بِأَکلِ الغُبَیراءِ

امام حسینعليه‌السلام :

پیامبر خدا بر علی بن ابی طالبعليه‌السلام وارد شد ، در حالی که وی تب داشت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم او را به خوردن سنجد ، سفارش کرد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۸ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۱۴

حدیث - ۵۳

الإمام الباقرعليه‌السلام

فی حِزقیلَ النَّبِیِّعليه‌السلام : خَرَجَت قَرحَةٌ عَلی کَبِدِهِ فَآذَتهُ فَخَشَعَ للّه وتَذَلَّلَ وقَعَدَ عَلَی الرَّمادِ ، فَأَوحَی اللّه إلَیهِ : أن خُذ لَبَنَ التّینِ فَحُکَّهُ عَلی صَدرِکَ مِن خارِجٍ ، فَفَعَلَ فَسَکَنَ عَنهُ ذلِکَ

امام باقرعليه‌السلام

درباره حزقیلعليه‌السلام : زخمی بر کبد او رسید و او را آزار می‌داد وی بر درگاه خداوند ، زاری و خشوع کرد و بر خاکستر نشست پس خداوند به وی وحی فرستاد که: «شیرِ انجیر بردار و از بیرون ، بر سینه خویش بمال»

او نیز چنین کرد و آن عارضه از وی برطرف شد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۵ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۴۶

حدیث - ۵۴

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إیّاکُم وَالشُّبرُمَ ؛ فَإِنَّهُ حارٌّ یارٌّ ، وعَلَیکُم بِالسَّنا فَتَداوَوا بِهِ ، فَلَو دَفَعَ شَیءٌ المَوتَ لَدَفَعَهُ السَّنا

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

از شُبْرُمْ (گاو کُشَک) حذر کنید ؛ چرا که سرد و بار است ، و بر شما باد سَیا با آن ، درمان کنید ؛ چرا که اگر بنا بود چیزی مرگ را دور کند ، سَیا آن را دور می‌کرد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۱۹ ، حدیث - ۴ و ص۲۷۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۷۲

حدیث - ۵۵

الإمام الصادقعليه‌السلام :

لَو عَلِمَ النّاسُ ما فِی السَّنا لَبَلَغوا کُلَّ مِثقالٍ مِنهُ بِمِثقالَینِ مِن ذَهَبٍ ! أما إنَّهُ أمانٌ مِنَ البَهَقِ وَالبَرَصِ وَالجُذامِ وَالجُنونِ وَالفالِجِ وَاللَّقوَةِ

امام صادقعليه‌السلام :

اگر مردم از آنچه در گیاه سَیا هست ، آگاهی داشتند ، هر مثقالِ آن را با دو مثقال طلا به چنگ می‌آوردند زنهار که این گیاه ، مایه ایمنی از : بهک ، پیسی ، جذام ، دیوانگی ، سست‌اندامی و کژْدهانی است

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۱۸ ، حدیث - ۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۷۰

حدیث - ۵۶

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

کانَ دَواءُ أمیرِالمُؤمِنینَعليه‌السلام السَّعتَرَ ، وکانَ یَقولُ : إنَّهُ یَصیرُ لِلمَعِدَةِ خَملاً ، کَخَملِ القَطیفَةِ

امام کاظمعليه‌السلام :

داروی امیرمؤمنانعليه‌السلام ، آویشن بود ایشان می‌فرمودند: «آویشن برای معده ، پُرزی همانند پُرز پارچه‌های مخمل می‌شود»

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۴۴ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۳۰

حدیث - ۵۷

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

قَصَبُ السُّکَّرِ یَفتَحُ السُّدودَ ، ولا داءَ فیهِ ولا غائِلَةَ

امام کاظمعليه‌السلام :

نیشکر ، گرفتگی‌های مجاری و رگ‌ها را باز می‌کند و هیچ بیماری و بدی‌ای در آن نیست.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۹ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۳۸

حدیث - ۵۸

الإمام الرضاعليه‌السلام :

اِستَکثِروا مِنَ اللُّبانِ وَاستَبقوهُ وَامضَغوهُ ، وأحَبُّهُ إلَیَّ المَضغُ ؛ فَإِنَّهُ یَنزِفُ بَلغَمَ المَعِدَةِ ویُنَظِّفُها ، ویَشُدُّ العَقلَ ، ویُمرِئُ الطَّعامَ

امام رضاعليه‌السلام :

فراوان کُندُر بخورید ، آن را در دهان نگه دارید و بِجَوید. برای من ، جویدن آن ، دوست‌داشتنی‌تر است؛ بلغمِ معده را می‌زداید و آن را تمیز می‌کند ، عقل را استحکام می‌بخشد و غذا را می‌گوارَد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۴ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۸

حدیث - ۵۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ السَّدابَ ونامَ عَلَیهِ ؛ أمِنَ مِنَ الدُّوارِ وذاتِ الجَنبِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس سُداب بخورد و بر آن بخوابد ، از سرگیجه و ذات الجنب ، ایمن باشد

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۱۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۰۰ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۴۸ معنای سداب در ج۱ ، ص۲۴۷ آمد

حدیث - ۶۰

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

السَّدابُ جَیِّدٌ لِوَجَعِ الأُذُنِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سُداب برای درد گوش ، مفید است

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۴۴ ، حدیث - ۲ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۸ در الکافی آمده است : روایت شده که آن ، برای درد گوش ، مفید است

حدیث - ۶۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

إن خَرَجَ بِالرَّجُلِ‌مِنکُمُ الخُراجُ أوِ الدُّمَّلُ فَلیَربِطهُ، وَلیَتَداوَ بِزَیتٍ أو سَمنٍ.

امام صادقعليه‌السلام :

اگر از بدن کسی از شما ، جوش یا آماسه‌ای بیرون زد ، آن را ببندد و با روغن زیتون یا روغن حیوانی ، درمان کند

الکافی ، جلد ۴ ، صفحه ۳۵۹ ، حدیث - ۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۳۰

حدیث - ۶۲

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الزَّیتَ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّ فیهِ شِفاءً مِن سَبعینَ داءً مِنهَا الجُذامُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

روغن زیتون بخورید و خود را با آن ، چرب کنید ؛ زیرا در آن ، درمان هفتاد درد است که جذام ، از جمله آنهاست

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۸ ، حدیث - ۲۸۲۹۹ نقلاً عن أبی نعیم فی الطبّ عن أبی هریرة دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۳۰

حدیث - ۶۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

تَأخُذُ دُهنَ بَنَفسَجٍ فی قُطنَةٍ فَاحتَمِلهُ فی سِفلَتِکَ عِندَ مَنامِکَ ؛ فَإِنَّهُ نافِعٌ لِلزُّکامِ إن شاءَ اللّه‌ُ تَعالی

امام صادقعليه‌السلام :

پنبه‌ای را به روغن بنفشه آغشته می‌کنی و به هنگام خفتن در نشیمنگاهت می‌گذاری به خواست خداوند ، برای زکام ، سودمند است

مکارم الأخلاق ، جلد ۲ ، صفحه ۲۱۰ ، حدیث - ۲۵۳۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۸۴ ، حدیث - ۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۳۴

حدیث - ۶۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

شُربُ السَّویقِ بِالزَّیتِ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الباهِ

امام صادقعليه‌السلام :

نوشیدن سویقی که با روغن زیتون فراهم آمده باشد ، گوشت را می‌رویاند ، استخوان را استحکام می‌بخشد ، پوست را نازک می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۸۰ ، حدیث - ۱۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۸۰

حدیث - ۶۵

الإمام الصادقعليه‌السلام - إذا هاجَ الدَّمُ بِأَحَدٍ مِن حَشَمِهِ قالَ لَهُ: اِشرَب مِن سَویقِ العَدَسِ ؛ فَإِنَّهُ یُسَکِّنُ هَیَجانَ الدَّمِ ویُطفِئُ الحَرارَةَ

امام صادقعليه‌السلام هنگامی که خون کسی از خدمتگزارانش جوش می‌آمد ، به وی می‌فرمودند: قدری سویق عدس بخور ؛ چرا که جوشش خون را آرام می‌کند و حرارت را فرو می‌نشانَد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۰۷ ، حدیث - ۱ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۱ ، حدیث - ۱۴۲۷ ،بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۸۲ ، حدیث - ۲۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۰

حدیث - ۶۶

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

السَّویقُ ومَرَقُ لَحمِ البَقَرِ یَذهَبانِ بِالوَضَحِ

امام کاظمعليه‌السلام :

سویق و آبْ‌گوشتی که با گوشتِ گاو فراهم آمده باشد ، پیسی را از میان می‌بَرَد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۷ عن یحیی بن مساور دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۱۴

حدیث - ۶۷

الإمام الصادقعليه‌السلام :

السَّویقُ الجافُّ یَذهَبُ بِالبَیاضِ

امام صادقعليه‌السلام :

سویق خشک ، سفیدی را از میان می‌بَرَد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۷۹ ، حدیث - ۱۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۱۲

حدیث - ۶۸

الإمام الصادقعليه‌السلام :

ثَلاثُ راحاتِ سَویقٍ جافٍّ عَلَی الرِّیقِ یُنَشِّفُ البَلغَمَ وَالمِرَّةَ ، حَتّی لا یَکادَ یَدَعُ شَیئا

امام صادقعليه‌السلام :

[خوردنِ] سه کف دست ، سویق خشک در حالت ناشتا ، بلغم و تلخه را خشک می‌کند ، تا جایی که تقریباً چیزی را از آن بر جای نمی‌گذارد

بحار الأنوار ،ج ۶۶ ، صفحه ۲۷۸ ، حدیث - ۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۸۶

حدیث - ۶۹

الإمام الصادقعليه‌السلام :

ما أعرِفُ لِلسُّمومِ دَواءً أنفَعَ مِن سَویقِ التُّفّاحِ

امام صادقعليه‌السلام :

برای مسمومیّت ، دارویی سودمندتر از سویق سیب ، سراغ ندارم

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۶ ، حدیث - ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۸۴

حدیث - ۷۰

امام علیعليه‌السلام :

المَضمَضَةُ وَالاِستِنشاقُ سُنَّةٌ وطَهورٌ لِلفَمِ وَالأنَفِ ، وَالسُّعوطُ مَصَحَّةٌ لِلرَّأسِ ، وتَنقِیَةٌ لِلبَدَنِ وسائِرِ أوجاعِ الرَّأسِ

شستشوی دهان و بینی ، سنّت و مایه پاکی دهان و بینی است و انفیه کردن ، مایه سلامت سر و پاکسازی بدن و همه انواع سردرد است.

بحار الأنوار ، جلد ۱۰ ، صفحه ۹۰ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۴

حدیث - ۷۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

إنَّ رَسولَ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم کانَ إذَا اشتَکی رَأسَهُ استَعَطَ بِدُهنِ الجُلجُلانِ - وهُوَ السِّمسِمُ

امام صادقعليه‌السلام :

پیامبر خدا ، چون سردرد می‌کرد ، به روغن کُنجد ، انفیه می‌کرد.

بحار الأنوار ، جلد ۱۶ ، صفحه ۲۹۰ ، حدیث - ۱۵۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۴

حدیث - ۷۲

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الحِنّاءُ خِضابُ الإِسلامِ ؛ یَزیدُ فِی المُؤمِنِ عَمَلَهُ ، ویَذهَبُ بِالصُّداعِ ، ویُحِدُّ البَصَرَ ، ویَزیدُ فِی الوِقاعِ ، وهُوَ سَیِّدُ الرَّیاحینِ فِی الدُّنیا وَالآخِرَةِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حنا ، خضاب اسلام است؛ بر [ثواب] عمل مؤمن می‌افزاید ، سردرد را از میان می‌بَرَد ، چشم را تیزبین می‌کند ، قدرت آمیزش را افزون می‌سازد و مهترِ گیاهان خوش‌بو در دنیا و آخرت است.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۹؛ ا دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۸

حدیث - ۷۳

امام صادقعليه‌السلام :

مَن ظَهَرَت صِحَّتُهُ عَلی سُقمِهِ فَیُعالِجُ بِشَیءٍ فَماتَ ، فَأَنَا إلَی اللّه‌ِ مِنهُ بَریءٌ

هر کس تن‌درستی‌اش بر بیماری‌اش غلبه داشته باشد و خود را به چیزی درمانی کند و پس از آن بمیرد ، من در پیشگاه خداوند ، از او بیزاری می‌جویم

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۶۴ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲

حدیث - ۷۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن ظَهَرَت صِحَّتُهُ عَلی سُقمِهِ فَشَرِبَ الدَّواءَ ؛ فَقَد أعانَ عَلی نَفسِهِ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس تن‌درستی‌اش بر بیماری‌اش چیرگی داشته باشد و دارو بنوشد ، به زیان خویش ، اقدام کرده است

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۶۱ عن سالم بن أبی خیثمة ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۶۵ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲

حدیث - ۷۵

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

لا یَتَداوَی المُسلِمُ ؛ حَتّی یَغلِبَ مَرَضُهُ صِحَّتَهُ

امام علیعليه‌السلام :

مسلمان به دارو توسّل نمی‌جوید ، مگر آن هنگام که بیماری‌اش بر تن‌درستی‌اش چیرگی یابد

الخصال ، صفحه ۶۲۰ ، حدیث - ۱۰ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۷۰ ، حدیث - ۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۰

حدیث - ۷۶

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

اِمشِ بِدائِکَ ما مَشی بِکَ

امام علیعليه‌السلام :

با درد خویش ، تا آن هنگام که با تو مدارا می‌کند ، مدارا کن

نهج البلاغة ، الحکمة ۲۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۲۰۴ ، حدیث - ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۰

حدیث - ۷۷

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

لا یَتَداوَی المُسلمُ حتّی یَغلِبَ مَرَضُهُ صِحَّتَهُ

امام علیعليه‌السلام :

مسلمان خود را مـداوا نـکند مـگر آن‌گاه کـه بیماری او بر سلامتیش چیره گردد

الخصال : ۶۲۰ / ۱۰

حدیث - ۷۸

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ استَقَلَّ بِدائِهِ فَلا یَتَداوَیَنَّ ؛ فَإِنَّهُ رُبَّ دَواءٍ یورِثُ الدّاءَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس می‌تواند با بیماری خود ، سر کند ، از درمان بپرهیزد ؛ زیرا بسا دارویی که خود ، بیماری بر جای می‌نهد

نثر الدرّ ، جلد ۱ ، صفحه ۱۸۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۰

حدیث - ۷۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن غَلَبَت صِحَّتُهُ مَرَضَهُ فَلا یَتَداوی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس سلامت تنش بر بیماری‌اش چیرگی دارد ، مداوا نکند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۶۶ ، حدیث - ۱۴، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۰

حدیث - ۸۰

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَـجَنَّبِ الدَّواءَ مـا احتَمَلَ بَدنُکَ الداءَ ، فإذا لم یَحتَمِلِ الداءَ فالدواءُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تا زمانی که بدنت بیماری را تحمّل می‌کند ، از مصرف دارو بپرهیز و هرگاه آن را تحمّل نکرد ، آن‌گاه به دارو روی آر

بحار الأنوار : ۸۱ / ۲۱۱ / ۳۰

حدیث - ۸۱

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الدَّواءُ مِنَ القَدَرِ ، وهُوَ یَنفَعُ مَن یَشاءُ بِما شاءَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

درمان ، از تقدیر [خداوند] است و هر کس را که او بخواهد ، به همان‌گونه که بخواهد ، سود می‌رساند

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵ ، حدیث - ۲۸۰۸۲ نقلاً عن ابن السنی عن ابن عبّاس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۰

حدیث - ۸۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الدَّواءُ مِنَ القَدَرِ ، وقَد یَنفَعُ بِإِذنِ اللّه‌ِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

درمان ، از تقدیر [خداوند] است و ممکن است به اذن خداوند ، نافع باشد.

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵ ، حدیث - ۲۸۰۸۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۰

حدیث - ۸۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

إنَّ اللّه‌َ عز و جل لَم یَجعَل فی شَیءٍ مِمّا حَرَّمَ شِفاءً ولا دَواءً

امام صادقعليه‌السلام :

خداوند ، در هیچ چیز از آنچه حرام کرده ، نه شفایی قرار داده است و نه دوایی

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۸۶ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۸۲

حدیث - ۸۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

لَیسَ فِی حَرامٍ شِفاءٌ

امام صادقعليه‌السلام :

در هیچ حرامی ، شفایی نیست

الکافی ، جلد ۸ ، صفحه ۱۹۳ ، حدیث - ۲۲۹ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۸۲

حدیث - ۸۵

الإمام الصادقعليه‌السلام :

نَهی رَسولُ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَنِ الدَّواءِ الخَبیثَةِ أن یُتَداوی بِهِ

امام صادقعليه‌السلام :

پیامبر خدا از مداوا کردن با داروی ناپاک ، نهی فرمودند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۸۷ ، حدیث - ۱۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۸۰

حدیث - ۸۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن تَداوی بِحرَامٍ ، لَم یَجعَلِ اللّه‌ُ فیهِ شِفاءً

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس به حرام درمان جوید ، خداوند در آن شفایی قرار نمی‌دهد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵۲ ، حدیث - ۲۸۳۱۸

حدیث - ۸۷

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

اِدفَعوا مُعالَجَةَ الأَطِبّاءِ مَا اندَفَعَ الدّاءُ عَنکُم ؛ فَإِنَّهُ بِمَنزِلَةِ البِناءِ قَلیلُهُ یَجُرُّ إلی کَثیرِهِ

امام کاظمعليه‌السلام :

تا زمانی که بیماری ، به جد با شما درگیر نشده است ، درگیر معالجه طبیبان نشوید ، که درمان به مانند ساختمان است که مقدار کمی از آن ، شخص را به مقدار فراوانش می‌کشاند

علل الشرائع ، صفحه ۴۶۵ ، حدیث - ۱۷ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۶۳ ، حدیث - ۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲

حدیث - ۸۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

قَولُ : «لا حَولَ ولا قُوّةَ إلاّ باللّه» فیهِ شِفاءٌ مِن تِسعَةٍ وتِسْعینَ داءً ، أدْناها الهَمُّ

جمله «لا حول ولا قوة الا باللّه» نود و نه درد را شفا می‌دهد که ساده‌ترین آنها اندوه است

قرب الإسناد : ۷۶ / ۲۴۴ ، منتخب میزان الحکمه: ۱۴۸

حدیث - ۸۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إذَا اشتَکی أحَدُکُم عَینَیهِ فَلیَقرَأ آیَةَ الکُرسِیِّ ، وَلیُضمِر فی نَفسِهِ أنَّها تَبرَأُ ؛ فَإِنَّهُ یُعافی إن شاءَ اللّه‌ُ

اگر کسی از شما چشمانش ناراحت بود ، آیه‌الکرسی بخواند و در دل ، نیّت شفا کند به خواست خداوند ، بهبود خواهد یافت

مکارم الأخلاق ، جلد ۲ ، صفحه ۲۰۵ ، حدیث - ۲۵۲۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۹۲ ، صفحه ۲۶۲ ، حدیث - ۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۱۲

حدیث - ۹۰

الإمام الصادقعليه‌السلام :

یُستَحَبُّ لِلمَریضِ أن یُعطِیَ السّائِلَ بِیَدِهِ ، ویَأمُرَ السّائِلَ أن یَدعُوَ لَهُ

امام صادقعليه‌السلام :

مستحب است بیمار به دست خود ، صدقه‌ای به سائل بدهد و از او بخواهد برای وی ، دعا کند

الکافی ، جلد ۴ ، صفحه ۴ ، حدیث - ۹ ، بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۲۰۹ ، حدیث - ۲۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۷۴

حدیث - ۹۱

الإمام الرضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ تُحرِقَهُ السَّوداءُ ، فَعَلَیهِ بِالقَیءِ ، وفَصدِ العُروقِ ، وَالإِطلاءِ بِالنّورَةِ

امام رضاعليه‌السلام :

هر کس می‌خواهد سودا او را نسوزاند ، بر او باد قی کردن ، رگ زدن و نوره کشیدن

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۴۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۵ وفیه ومداومة النورة، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۴

حدیث - ۹۲

الإمام الباقرعليه‌السلام :

مَن تَقَیَّأَ قَبلَ أن یَتَقَیَّأَ کانَ أفضَلَ مِن سَبعینَ دَواءً ، ویُخرِجُ القَیءُ عَن هذَا السَّبیلِ کُلَّ داءٍ وعِلَّةٍ

امام باقرعليه‌السلام :

هر کس پیش از آن که خود به خود ، حالش به هم بخورد ، عمداً قِی کند ، [این کار] از هفتاد دارو بهتر است و این نوع قِی کردن ، هر درد و بیماری‌ای را [که در او هست ، از تنش] بیرون می‌آورد

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۶۷ عن حمزة الثمالی ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث - ۵۳

حدیث - ۹۳

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالحِجامَةِ فی جَوزَةِ القَمَحدُوَةِ ؛ فَإِنَّهُ دَواءٌ مِنِ اثنَینِ وسَبعینَ داءً ، وخَمسَةِ أدواءٍ مِنَ الجُنونِ ، وَالجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، ووَجَعِ الأَضراسِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بر شما باد حجامت در استخوان پسِ سر ؛ چرا که درمان ۷۲ بیماری است و درمان پنج بیماری ، از جمله : دیوانگی ، جذام ، پیسی و دندان‌درد است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۱۴ ، حدیث - ۲۸۱۳۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۸۶

حدیث - ۹۴

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ احتَجَمَ یَومَ الثُّلاثاءِ لِسَبعَ عَشرَةَ أو تِسعَ عَشرَةَ أو لاِءِحدی وعِشرینَ مِنَ الشَّهرِ ، کانَت لَهُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مِن أدواءِ السَّنَةِ کُلِّها ، وکانَت لِما سِوی ذلِکَ شِفاءٌ مِن وَجَعِ الرَّأسِ وَالأَضراسِ وَالجُنونِ وَالجُذامِ وَالبَرَصِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در روز سه‌شنبه هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یکم ماه ، حجامت کند ، این حجامت برای وی شفای همه دردهای سال خواهد بود و افزون بر آن ، شفای سردرد ، دندان‌درد ، دیوانگی ، جذام و پیسی نیز خواهد بود

الخصال ، صفحه ۳۸۵ ، حدیث - ۶۸ عن أبی سعید الخدری ، بحار الأنوار ، جلد ۵۹ ، صفحه ۳۸ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۰۲

حدیث - ۹۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الحِجامَةُ فِی الرَّأسِ شِفاءٌ مِن سَبعٍ إذا ما نَوی صاحِبُها : مِنَ الجُنونِ ، وَالجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالنُّعاسِ ، ووَجَعِ الضِّرسِ ، وَالصُّداعِ ، وظُلمَةٍ یَجِدُها فی عَینَیهِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حِجامت در سر ، شفای از هفت چیز است ، آن‌گاه که بر شخص ، عارض شود : دیوانگی ، جذام ، پیسی ، چرت‌آلودگی ، دندان‌درد ، سردرد و تیرگی‌ای که شخص در چشم احساس می‌کند

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۱۳ ، حدیث - ۲۸۱۲۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۸

حدیث - ۹۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

مِن وَصِیَّتِهِ لِعَلِیٍعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، تِسعَةُ أشیاءَ تورِثُ النِّسیانَ : أکلُ التُّفّاحِ الحامِضِ ، وأکلُ الکُزبُرَةِ ، وَالجُبنِ ، وسُؤرِ الفَأرَةِ ، وقِراءَةُ کِتابَةِ القُبورِ ، وَالمَشیُ بَینَ امرَأَتَینِ ، وطَرحُ القَملَةِ ، وَالحِجامَةُ فی النُّقرَةِ ، وَالبَولُ فِی الماءِ الرّاکِدِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به علیعليه‌السلام : ای علی! نه چیز است که فراموشی می‌آورَد: خوردن سیب تُرش ، خوردن گشنیز ، پنیر و پس‌مانده موش ، خواندن نوشته‌های روی قبر ، راه رفتن میان دو زن ، افکندن شپش ، حجامت در گودیِ پسِ سر ، و ادرار کردن در آب راکد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۴۵ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴

حدیث - ۹۷

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الدّاءُ ثَلاثَةٌ وَالدَّواءُ ثَلاثَةٌ ؛ فَأَمَّا الدّاءُ : فَالدَّمُ وَالمِرَّةُ وَالبَلغَمُ ؛ فَدَواءُ الدَّمِ الحِجامَةُ ، ودَواءُ البَلغَمِ الحَمّامُ ، ودَواءُ المِرَّةِ المَشِیُّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

درد ، سه چیز است و درمان نیز سه چیز امّا درد ، عبارت است از : خون ، تلخه و بلغم درمان خون ، حجامت است ، درمان بلغم ، حمّام است ، و داروی تلخه نیز راه رفتن

بحار الأنوار ،ج ۶۲ ، صفحه ۱۲۷ ، حدیث - ۸۷ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۲ مقصود از «مشیّ» در پایان روایت ، هر چیزی است که مسهل باشد. از آن رو ، مسهل را «مشی» نامیده‌اند که شخص را به راه رفتن و رفتن به سمت آبریزگاه ، وادار می‌سازد

حدیث - ۹۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ الحِجامَةَ فِی الرَّأسِ دَواءٌ مِن داءِ الجُنونِ وَالجُذامِ وَالعَشا وَالبَرَصِ وَالصُّداعِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حجامتِ در سر ، درمانی برای دیوانگی ، جذام ، شب‌کوری ، پیسی و سردرد است.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۶ ، حدیث - ۸۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۶

حدیث - ۹۹

الإمام الرضاعليه‌السلام :

أکلُ المَملوحَةِ وَاللَّحمانِ المَملوحَةِ وأکلُ السَّمَکِ المَملوحِ ، بَعدَ الحِجامَةِ والفَصدِ لِلعُروقِ ، یُوَلِّدَا البَهَقَ وَالجَرَبَ

امام رضاعليه‌السلام :

خوردن غذای نمکْ‌سود ، گوشت نمکْ‌سود و خوردن ماهی نمکْ‌سود ، پس از رگزنی و حجامت ، بَهَک و گَری ایجاد می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۴

حدیث - ۱۰۰

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ أفضَلَ ما تَداوَیتُم بِهِ الحُقنَةُ ، وهِیَ تُعظِمُ البَطنَ ، وتُنَقّی داءَ الجَوفِ ، وتُقَوِّی البَدَنَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بهترین درمانی که به کار می‌گیرید ، تنقیه کردن است شکم را بزرگ می‌کند ، درد درون را می‌شوید و بدن را قوی می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۱۴ ، حدیث - ۱۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۳۴

حدیث - ۱۰۱

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن قالَ بَعدَ صَلاةِ الصُّبحِ قَبلَ أن یَتَکَلَّمَ : «بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیمِ ، لا حَولَ ولاقُوَّةَ إلاّ بِاللّه العَلِیِّ العَظیمِ» یُعیدُها سَبعَ مَرّاتٍ ، دَفَعَ اللّه عَنهُ سَبعینَ نَوعاً مِن أنواعِ البَلاءِ ، ومَن قالَها إذا صَلَّی المَغرِبَ قَبلَ أن یَتَکَلَّمَ ، دَفَعَ اللّه عَنهُ سَبعینَ نَوعاً مِن أنواعِ البَلاءِ ؛ أهوَنُهَا الجُذامُ وَالبَرَصُ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس پس از نماز صبح و پیش از آن که با کسی سخن بگوید ، هفت بار بگوید : «بِسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرَّحیمِ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه الْعَلِیِّ الْعَظیمِ» ، خداوند ، هفتاد گونه بلا را از او دفع کند ؛ و هر کس این [ذکر] را پس از نماز مغرب و پیش از آن که با کسی سخن بگوید ، بر زبان آورد ، خداوند ، هفتاد گونه بلا را که کمترین آنها جذام و پیسی است ، از او دور کند

بحار الأنوار ، جلد ۸۶ ، صفحه ۹۵ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۰

حدیث - ۱۰۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لِأَنـَسٍ: ألا اُعَلِّمُکَ دُعاءً تَدعو بِهِ کُلَّما صَلَّیتَ الغَداةَ ثَلاثَ مَرّاتٍ دَفَعَ اللّه‌ُ عَنکَ الجُذامَ وَالبَرَصَ وَالفالِجَ وَالعَمی فِی الدُّنیا؟ قُل :

«اللّهُمَّ اهدِنی مِن عِندِکَ ، وَأَفِض عَلَیَّ مِن فَضلِکَ ، وأسبِـغ عَلَیَّ مِن رَحمَتِکَ ، وأنزِل عَلَیَّ مِن بَرَکاتِکَ»

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خطاب به اَنَس : آیا نمی‌خواهی دعایی به تو بیاموزم که هر گاه نماز صبح گزاردی ، آن را سه بار بگویی تا خداوند ، جذام ، پیسی ، سستْ‌اندامی و کوری را از تو دور کند؟ بگو: «خداوندا ! از پیشگاه خویش، مرا راه نمای ، از فضل خود ، بر من فرو بار ، از رحمت خویش ، نعمتی سرشارم ده ، و از برکات خود ، بر من نازل فرمای».

کنز العمّال ، جلد ۲ ، صفحه ۱۴۵ ، حدیث - ۳۵۲۰ نقلاً عن أبی الشیخ فی الثواب عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۷۴

حدیث - ۱۰۳

الإمام علیّعليه‌السلام :

مَرِضتُ فَعادَنی رَسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، فَقالَ :

قُل: «اللّهُمَّ إنّیأسأَلُکَ تَعجیلَ‌عافِیَتِکَ، وصَبراًعَلیبَلِیَّتِکَ، وخُروجاً إلی رَحمَتِکَ».

فَقُلتُها ، فَقُمتُ کَأَنَّما نَشَطتُ مِن عِقالٍ

امام علیعليه‌السلام :

بیمار شدم و پیامبر خدا به عیادتم آمد و فرمودند: «بگو : خداوندا! از تو می‌خواهم عافیتی را که می‌دهی ، پیش اندازی ، بر امتحان خویش ، بردباری‌ام بخشی ، و مرا به سوی رحمت خویش ببری»

من ، این دعا را خواندم و پس از آن [دعا] ، از بستر بیماری برخاستم ، گویا که از بندی رَسته باشم

کنز العمّال ، جلد ۲ ، صفحه ۱۹۰ ، حدیث - ۳۶۹۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۷۴

حدیث - ۱۰۴

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

فی وَصایاهُ لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، لا تُجامِعِ امرَأَتَکَ فی أوَّلِ الشَّهرِ ووَسَطِهِ وآخِرِهِ ؛ فَإِنَّ الجُنونَ وَالجُذامَ وَالخَبَلَ لَیُسرِ عُ إلَیها وإلی وَلَدِها

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی! در آغاز ، میان و پایان ماه با همسرت همبستری مکن؛ چه ، [در این صورت] دیوانگی ، جذام و تباه‌مغزی به سوی وی و فرزندش خواهد شتافت.

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۲۸۱ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۸

حدیث - ۱۰۵

الجِماعُ بَعدَ الجِماعِ مِن غَیرِ أن یَکونَ بَینَهُما غُسلٌ ؛ یورِثُ لِلوَلَدِ الجُنونَ

امام رضاعليه‌السلام :

آمیزش پس از آمیزش ، بی آن که میان آنها غسلی صورت پذیرفته باشد ، دیوانگی فرزند را در پی می‌آورَد.

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۸

حدیث - ۱۰۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

یُکرَهُ لِلرَّجُلِ أن یَغشَی المَرأَةَ وقَدِ احتَلَمَ ، حَتّی یَغتَسِلَ مِنِ احتِلامِهِ الَّذی رَأی ؛ فَإِن فَعَلَ وخَرَجَ الوَلَدُ مَجنوناً فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

برای مرد ، مکروه است که پس از احتلام ، با زن همبستری کند ، مگر آن که از احتلام پیشین ، غسل کرده باشد ؛ چه ، اگر چنین کند و فرزندش دیوانه زاده شود ، جز خویش را نکوهش نکند

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۲۸۳ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۰۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ احتَجَمَ یَومَ الثُّلاثاءِ لِسَبعَ عَشرَةَ أو تِسعَ عَشرَةَ أو لاِءِحدی وعِشرینَ مِنَ الشَّهرِ ، کانَت لَهُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مِن أدواءِ السَّنَةِ کُلِّها ، وکانَت لِما سِوی ذلِکَ شِفاءٌ مِن وَجَعِ الرَّأسِ وَالأَضراسِ وَالجُنونِ وَالجُذامِ وَالبَرَصِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در روز سه‌شنبه هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یکم ماه ، حجامت کند ، این حجامت برای وی شفای همه دردهای سال خواهد بود و افزون بر آن ، شفای سردرد ، دندان‌درد ، دیوانگی ، جذام و پیسی نیز خواهد بود

بحار الأنوار ، جلد ۵۹ ، صفحه ۳۸ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۰۲

حدیث - ۱۰۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

شُمُّوا النَّرجِسَ و لَو فِی الیَومِ مَرَّةً ، و لَو فِی الاُسبوعِ مَرَّةً ، و لَو فِی الشَّهرِ مَرَّةً ، و لَو فِی السَّنَةِ مَرَّةً ، ولَو فِی الدَّهرِ مَرَّةً ؛ فَإِنَّ فِی القَلبِ حَبَّةً مِنَ الجُنونِ وَ الجُذامِ وَ البَرَصِ و شَمُّهُ یَدفَعُها

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

[گُل] نرگس را ببویید ، هرچند در روز یک بار ، هر چند در هفته یک بار ، هر چند در ماه یک بار ، هر چند در سال یک بار ، و هر چند در همه عمر ، یک بار؛ چراکه در قلب ، هسته‌ای از دیوانگی ، جذام و پیسی وجود دارد و بوییدن نرگس ، آن را دور می‌کند.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۹

حدیث - ۱۰۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، اِفتَتِح طَعامَکَ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ مَنِ افتَتَحَ طَعامَهُ بِالمِلحِ وخَتَمَ بِالمِلحِ عوفِیَ مِنِ اثنَینِ وسَبعینَ نَوعاً مِن أنواعِ البَلاءِ ، مِنهُ الجُذامُ ، وَالجُنونُ ، وَالبَرَصُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی! غذا را با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده؛ چه ، هر کس غذای خویش را با نمک آغاز کند و با نمک پایان دهد ، از هفتاد و دو نوع از انواع بلا که جذام ، دیوانگی و پیسی از آن جمله است ، به دور باشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۲

حدیث - ۱۱۰

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الحِجامَةُ فِی الرَّأسِ شِفاءٌ مِن سَبعٍ إذا ما نَوی صاحِبُها : مِنَ الجُنونِ ، وَالجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالنُّعاسِ ، ووَجَعِ الضِّرسِ ، وَالصُّداعِ ، وظُلمَةٍ یَجِدُها فی عَینَیهِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حِجامت در سر ، شفای از هفت چیز است ، آن‌گاه که بر شخص ، عارض شود : دیوانگی ، جذام ، پیسی ، چرت‌آلودگی ، دندان‌درد ، سردرد و تیرگی‌ای که شخص در چشم احساس می‌کند

المعجم الکبیر ، جلد ۱۱ ، صفحه ۲۴ ، حدیث - ۱۰۹۳۸ عن ابن عبّاس ، کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۱۳ ، حدیث - ۲۸۱۲۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۸

حدیث - ۱۱۱

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

السِّواکُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ إلاَّ السَّامَ ، وَالسَّامُ : المَوتُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مسواک ، شفای هر دردی است ، مگر سام ، و سام ، مرگ است

إتحاف السادة المتّقین ، جلد ۲ ، صفحه ۳۵۰ عن عائشة ، کنز العمّال ، جلد ۹ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۲۶۲۶۴ نقلاً عن الفردوس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۲

حدیث - ۱۱۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

ثَلاثٌ یُذهِبنَ النِّسیانَ ویُحدِثنَ الذُّکرَ : قِراءَةُ القُرآنِ ، وَالسِّواکُ ، وَالصِّیامُ

امام صادقعليه‌السلام :

سه چیز ، فراموشی را از میان می‌بَرَد و حافظه به بار می‌آورد : قرائت قرآن ، مسواک زدن و روزه گرفتن

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۶ ، حدیث - ۳۹ وص ۲۷۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۷۶ در السرائر به جای «حافظه به بار می‌آورد» ، عبارت «فکر را تیز می‌کند» آمده است

حدیث - ۱۱۳

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن قَلَّمَ أظفارَهُ یَومَ السَّبتِ ویَومَ الخَمیسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِیَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَینِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس در روز پنج‌شنبه و شنبه ، ناخن‌های خود را کوتاه کند و قدری از سبیل خود بگیرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۰ ، حدیث - ۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۶

حدیث - ۱۱۴

الإمام الباقرعليه‌السلام :

مَن أدمَنَ أخذَ أظفارِهِ کُلَّ خَمیسٍ لَم تَرمَد عَینُهُ

امام باقرعليه‌السلام :

هر کس به گرفتن ناخن در هر پنج‌شنبه مداومت ورزد ، چشمْ‌درد نمی‌گیرد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۱ ، حدیث - ۱۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۲۱ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۶

حدیث - ۱۱۵

الإمام الصادقعليه‌السلام :

تَقلیمُ الأَظفارِ یَومَ الجُمُعَةِ یُؤمِنَ مِنَ الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالعَمی ، وإن لَم تَحتَج فَحُکَّها

امام صادقعليه‌السلام :

کوتاه کردن ناخن‌ها در روز جمعه از جذام و پیسی و کوری ایمنی می‌دهد ؛ اگر هم نیازی به کوتاه کردن نبود ، آنها را [کمی] بسای

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۹۰ ، حدیث - ۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۵۴

حدیث - ۱۱۶

الإمام علیّعليه‌السلام :

العَسَلُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ولا داءَ فیهِ ؛ یُقِلُّ البَلغَمَ ، ویَجلُو القَلبَ

امام علیعليه‌السلام :

عسل ، شفای هر بیماری‌ای است و بیماری‌ای هم در آن نیست؛ بلغم را کم می‌کند و دل را جلا می‌دهد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۹ ، حدیث - ۱۱۷۲ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۴ ، حدیث - ۱۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۳۴

حدیث - ۱۱۷

امام علیعليه‌السلام :

کُلُّ داءٍ مِنَ التُّخَمَةِ ما خَلاَ الحُمّی ؛ فَإِنَّها تَرِدُ وُروداً

هر بیماری‌ای از پُرخوری است ، مگر تب ، که ناگاه به بدن درمی‌آید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۶۹ ، حدیث - ۸ ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۳۲ ، حدیث - ۱۷۱۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۳۶ ، حدیث - ۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۶

حدیث - ۱۱۸

عن الامام علیعليه‌السلام قال: اَلْعَنّابُ یَذْهَبُ بِالْحُمّی.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: عناب تب را برطرف می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۲»

حدیث - ۱۱۹

عن امیرالمؤمنینعليه‌السلام قال: اَلْعَسَلُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داءٍ وَ لا داءَ فیهِ یَقِلُّ البَلْغَمَ وَ یَجْلُو الْقَلْبَ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: عسل شفای هر دردی است و هیچ درد و آسیبی در آن نیست. خوردن آن صفرا را تقلیل داده و کار قلب را آسان می سازد.

«وسائل الشیعه، ج ۱۷، ح ۷»

حدیث - ۱۲۰

قال اَمیرالْمُؤمنینعليه‌السلام : اِشْربُوا ماءَ السَّماءِ فَإنَّهُ طَهُورٌ لِلْبَدَنِ وَ یَدْفَعُ الأسْقامَ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: آب باران بیاشامید؛ زیرا که پاک کننده بدن از امراض و ناراحتی ها است.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۶۱»

حدیث - ۱۲۱

سمعت الامام أبا عبداللهعليه‌السلام یقول فی الغبیرا: إنَّ لَحْمَهُ یُنْبِتُ اللّحْمُ و عَظْمُهُ یُنْبِتُ الْعَظْمَ وَ جِلْدُهُ یُنْبِتُ الْجِلْدَ وَ مَعَ ذلِکَ فَإنَّهُ یُسَخِّنُ الکُلْیَتَیْنِ وَ یَدَبِّغُ المِعْدَةَ وَ هُوَ اَمانٌ مِنَ الْبَواسیرِ وَ التَّقْطیرِ وَ یُقَوِّی السّاقَیْنِ وَ یَقْمَعُ عِرْقَ الْجُذامِ.

از امام صادقعليه‌السلام شنیدم که درباره سنجد می فرمودند: پوست سنجد برای پوست بدن و قسمت وسط آن برای گوشت و هسته آن برای استخوان مفید است و در عین حال کلیه ها را گرم و معده را ضدّ عفونی و باز دارنده از بواسیر و تسلسل بول است و نیز ساق پاها را تقویت و جذام را از بدن ریشه کن می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۲»

حدیث - ۱۲۲

عن الامام الصادقعليه‌السلام قال: اَلْهَندباءُ شِفاءٌ مِنْ ألْفِ داءٍ، وَ ما مِنْ داءٍ فی جَوْفِ الانْسانِ إلا قَمَعَهُ الْهَندباءُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: کاسنی شفای هزار درد است و هر مرضی که در درون انسان باشد آن را ریشه کن می کند.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۸۴»

حدیث - ۱۲۳

عن الامام الصادقعليه‌السلام قال: مَنْ اَصابَهُ ضَعْفٌ فی قَلْبِهِ أوْ بَدَنِهِ فَلْیَأکُلْ لَحْمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: کسی که در قلب یا بدنش ضعفی عارض شده، گوشت گوسفند را به همراه شیر بخورد.

«مکارم الاخلاق، ص ۱۶۳»

حدیث - ۱۲۴

قال الامام الرضاعليه‌السلام : فی القرآن شفاءٌ من کل داءٍ و قال داووا مرضاکم بالصدقه و استشفوا بالقرآن فمن لم یشفِهِ القرآن فلا شفاء له.

امام رضاعليه‌السلام فرمود: در قرآن دوای هر دردی است، و (سپس) فرمود: مرض های خود را با صدقه مداوا و آنها را با قرآن شفا دهید، پس کسی را که قرآن شفا ندهد، پس هیچ شفایی برای او نیست.

«مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۹۸»

حدیث - ۱۲۵

قال الامام الصادقعليه‌السلام : شکا رجلٌ الی النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وجعاً فی صدره فقالصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم استشف بالقرآن فان الله عزوجل یقول و شفاء لما فی الصّدور.

امام صادقعليه‌السلام فرمود: مردی به پیامبر از درد سینه شکایت کرد، پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: از قرآن شفا بجوی زیرا که خدای عز و جل می فرماید: قرآن شفا است برای آن چه در سینه ها است.

«الکافی، ج ۶، ص ۳۹۰»

حدیث - ۱۲۶

امام صادقعليه‌السلام :

کانَ أبیعليه‌السلام یَکرَهُ أن یَتَداوی بِالماءِ المُرِّ ، و بِماءِ الکِبریتِ ، و کانَ یَقولُ : إنَّ نوحاعليه‌السلام لَمّا کانَ الطّوفانُ دَعَا المِیاهَ فَأَجابَتهُ کُلُّها إلاَّ الماءَ المُرَّ ، و ماءَ الکِبریتِ ، فَدَعا عَلَیهِما ولَعَنَهُما

پدرم خوش نداشت به آب تلخ و آب گوگرددار ، درمان کند او می‌فرمود : «نوح ، آن هنگام که توفان به پا شده بود ، آب‌ها را فرا خوانْد و همه آنها به او پاسخ دادند ، مگر آب‌های تلخ و آب‌های گوگرددار. پس ، این آب‌ها را نفرین کرد»

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۹۰ ، حدیث - ۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۸۱ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۲۰

حدیث - ۱۲۷

امام صادقعليه‌السلام :

نَهی رَسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَنِ الاِستِشفاءِ بِالحَمّاتِ ؛ و هِیَ العُیونُ الحارَّةُ الَّتی تَکونُ فِی الجِبالِ الَّتی توجَدُ فیها رائِحَةُ الکِبریتِ

پیامبر خدا ، از درمان با چشمه‌های آب گرم ، نهی فرموده است ، و آنها ، چشمه‌هایی از آب گرم در کوهستان‌هاست که بوی گوگرد دارد

فی المصدر : «بالحمیّات» ، والتصویب من نسخة المجلسی فی بحار الأنوار والمصادر الاُخری .الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۸۹ ، حدیث - ۱ ، تهذیب الأحکام ، جلد ۹ ، صفحه ۱۰۱ ، حدیث - ۴۴۱ ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۴۰۷ ، حدیث - ۲۴۲۴ نحوه وکلّها عن مسعدة بن صدقة ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۸۰ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۱۸

حدیث - ۱۲۸

امام صادقعليه‌السلام :

الاِستِنجاءُ بِالماءِ البارِدِ یَقطَعُ البَواسیرَ

طهارت گرفتن با آب سرد ، بواسیر را از میان می‌بَرَد

تحف العقول ، صفحه ۱۰۲ عن وراجع بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۷۴ ، حدیث - ۳۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۴۶

حدیث - ۱۲۹

امام باقرعليه‌السلام :

طولُ الجُلوسِ عَلَی الخَلاءِ یورِثُ الباسورَ

زیاد نشستن در آبریزگاه ، بواسیر می‌آورد

بحار الأنوار ، جلد ۸۰ ، صفحه ۱۸۶ ، حدیث - ۴۱

حدیث - ۱۳۰

الإمام الرضاعليه‌السلام

فی ذِکرِ الجِماعِ وآدابِهِ: فَإِذا فَعَلتَ ذلِکَ فَلا تَقُم قائِما ، ولا تَجلِس جالِسا ، ولکِن تَمیلُ عَلی یَمینِکَ ، ثُمَّ انهَض لِلبَولِ إذا فَرَغتَ مِن ساعَتِکَ شَیئاً ؛ فَإِنَّک تَأمَنُ الحَصاةَ بِإِذنِ اللّه تَعالی

امام رضاعليه‌السلام درباره آمیزش و آداب آن فرمودند: پس چون آن کار را کردی ، راست مَایست و کامل هم منشین؛ بلکه بر پهلوی راست لَم بده و سپس، زمانی پس از آن که کار خویش به پایان برده‌ای، برای پیشاب کردن برخیز. در این صورت، به اذن خداوند عز و جل از سنگ [مثانه] در امان خواهی بود

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۷ نقلاً عن طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، وقد سقطت من الطبعة التی بأیدینا دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۲۶

حدیث - ۱۳۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا یُجامِعَنَّ أحَدُکُم وبِهِ حَقنٌ مِن خَلاءٍ ؛ فَإِنَّهُ یَکونُ مِنهُ البَواسیرُ ، ولا یُجامِعَنَّ أحَدُکُم وبِهِ حَقنٌ مِن بَولٍ ؛ فَإِنَّهُ یَکونُ النَّواصیرُ ؛

مبادا کسی در حالی که از قضای حاجت خودداری می‌ورزد ، نزدیکی کند ؛ چرا که این کار ، بواسیر می‌آورد ؛ و مبادا کسی در حالی که پیشاب خود را نگه می‌دارد ، نزدیکی کند ؛ چرا که این کار ، ناسور می‌آور د

کنز العمّال ، جلد ۱۶ ، صفحه ۳۵۵ ، حدیث - ۴۴۹۰۲ نقلاً عن ابن النجّار عن أنس ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۰۴ ناسور ، بیماریی است که در محاق چشم، اطراف مقعد و بُن دندان ، ظاهر می‌شود و موجب جراحتی چرکین در موضع بیماری می‌گردد (ر .ک : لغت‌نامه دهخدا : ذیل «ناسور» و «ناصور»)

حدیث - ۱۳۲

امام رضاعليه‌السلام :

لا تَقرَبِ النِّساءَ فی أوَّلِ اللَّیلِ لا شِتاءً ولا صَیفاً ؛ وذلِکَ أنَّ المَعِدَةَ وَالعُروقَ تَکونُ مُمتَلِئَةً وهُوَ غَیرُ مَحمودٍ ، یُتَخَوَّفُ مِنهُ . ضَعفُ البَصَرِ وَالدِّماغِ ؛

در اوایل شب ، چه زمستان و چه پاییز ، با زنان نزدیکی مکن؛ چرا که معده و رگ‌ها [در این هنگام] ، پُر است و این کار ، ناستوده است و از آن بیمِ... ضعف بینایی و سستْ‌خِردی می‌رود.

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۷ نحوه دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۴

حدیث - ۱۳۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

فی وَصایاهُ لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، لا تُجامِعِ امرَأَتَکَ بَعدَ الظُّهرِ ، فَإِنَّهُ إن قُضِیَ بَینَکُما وَلَدٌ فی ذلِکَ الوَقتِ یَکونُ أحوَلَ ، وَالشَّیطانُ یَفرَحُ بِالحَوَلِ فِی الإِنسانِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

از سفارش‌های ایشان به امام علیعليه‌السلام : ای علی! بعد از ظهر با همسرت نزدیکی مکن ، که اگر در این هنگام برایتان فرزندی تقدیر شود ، کژْ چشم خواهد بود ، و شیطان نیز به کژ چشمی انسان ، شادمان می‌گردد.

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۲۸۱ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۸۴

حدیث - ۱۳۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خَمسُ خِصالٍ تورِثُ البَرَصَ : النّورَةُ یَومَ الجُمُعَةِ ویَومَ الأَربَعاءِ ، وَالتَوَضُّؤُ وَالاِغتِسالُ بِالماءِ الَّذی تُسَخِّنُهُ الشَّمسُ ، وَالأَکلُ عَلَی الجَنابَةِ ، وغِشیانُ المَرأَةِ فی أیّامِ حَیضِها ، وَالأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ ؛

پنج چیز است که پیسی می‌آورَد : نوره کشیدن در روز جمعه و چهارشنبه ؛ وضو گرفتن و غسل کردن با آبی که به آفتاب گرم شده است ؛ خوردن در حال جنابت ؛ آمیزش با زن در هنگام حائض بودنش ؛ و خوردن در حال سیری

الخصال ، صفحه ۲۷۰ ، حدیث - ۹ عن ابن عبّاس ، روضة الواعظین ، صفحه ۳۳۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۵۹ ، صفحه ۳۴ ، حدیث - ۱۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۰۸

حدیث - ۱۳۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن جامَعَ امرَأَتَهُ وهِیَ حائِضٌ ، فَخَرَجَ الوَلَدُ مَجذوماً أو أبرَصَ ، فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ ؛

هر کس با زن خود در حالی که وی حائض است ، آمیزش کند و فرزند جذامی یا پیس زاده شود ، مبادا جز خود را نکوهش کند

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۱ ، صفحه ۹۶ ، حدیث - ۲۰۱ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۵۹ ، حدیث - ۱۵۵۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۰۲

حدیث - ۱۳۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ اللّه‌َ تَبارَکَ وتَعالی کَرِهَ لَکُم أیَّتُهَا الاُمَّةُ أربَعاً وعِشرینَ خَصلَةً ونَهاکُم عَنها : . کَرِهَ لِلرَّجُلِ أن یَغشَی امرَأَتَهُ وهِیَ حائِضٌ ، فَإِن غَشِیَها فَخَرَجَ الوَلَدُ مَجذوماً أو أبرَصَ ، فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ ؛

ای امّت! خداوند تبارک و تعالی برای شما امّت ، ۲۴ چیز را دوست ندارد و شما را از آنها نهی می‌کند : . برای مرد ، این را خوش نمی‌دارد که با زن خویش در حالی که وی حائض است ، آمیزش کند پس اگر چنین کند و فرزند حاصل از آن جذامی یا گرفتار پیسی زاده شود ، مبادا جز خویش را نکوهش کند

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۳ ، صفحه ۵۵۶ ، حدیث - ۴۹۱۴ ، الخصال ، صفحه ۵۲۰ ، حدیث - ۹ ، الأمالی للصدوق ، صفحه ۳۷۸ ، حدیث - ۴۷۸ کلّها عن الحسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائهعليهم‌السلام ، المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۴۱ ، حدیث - ۱۱۳۱ عن سلیمان بن جعفر البصری عن الإمام الصادق عن آبائهعليهم‌السلام ولیس فیه صدره ، بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۳۳۸ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۰۲

حدیث - ۱۳۷

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

فی وَصایاهُ لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، لا تُجامِعِ امرَأَتَکَ فی أوَّلِ الشَّهرِ ووَسَطِهِ وآخِرِهِ ؛ فَإِنَّ الجُنونَ وَالجُذامَ وَالخَبَلَ لَیُسرِ عُ إلَیها وإلی وَلَدِها

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به امام علیعليه‌السلام : ای علی! در آغاز ، میان و پایان ماه با همسرت همبستری مکن؛ چه ، [در این صورت] دیوانگی ، جذام و تباه‌مغزی به سوی وی و فرزندش خواهد شتافت.

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۳ ، صفحه ۵۵۲ ، حدیث - ۴۸۹۹ ، علل الشرائع ، صفحه ۵۱۵ ، حدیث - ۵ ، الأمالی للصدوق ، صفحه ۶۶۳ ، حدیث - ۸۹۶ کلّها عن أبی سعید الخدری ، بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۲۸۱ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۶۸

حدیث - ۱۳۸

امام علیعليه‌السلام :

مَن تَطَبَّبَ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ وَلْیَنصَحْ وَلْیَجتَهِدْ؛

هر که طبابت می‌کند باید از خدا بترسد و خیرخواه باشد و سعی خود را به کار برد.

دعائم الإسلام، ج ۲، ص ۱۴۴

حدیث - ۱۳۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ألا وَ إنَّ مِنَ البَلاءِ الفاقَةَ وَأشَدُّ مِنَ الفاقَةِ مَرَضُ البَدَنِ وَأشَدُّ مِن مَرَضِ البَدَنِ مَرَضُ القَلبِ ؛

آگاه باشید که تنگ‌دستی از جمله بلاهاست و بدتر از آن، بیماری جسم است و بدتر از آن، بیماری دل

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۷۷۵

حدیث - ۱۴۰

امام صادقعليه‌السلام :

اگر بیماری از اهل ایمان حق و حرمت و ولایت حضرت امام حسینعليه‌السلام را بشناسد و به اندازه سر سوزنی از خاک پاکش استشفا نماید ، دوا و شفایش خواهد شد

بحار الانوار ، ج ۹۸ ، ص ۱۲۵

حدیث - ۱۴۱

امام صادقعليه‌السلام فرمود ند:

تربت امام حسینعليه‌السلام شفای هر بیماری است

کتاب پیام عاشورا صفحه ۶۱

حدیث - ۱۴۲

قال ابوعبداللهعليه‌السلام :

فی طین قبرالحسینعليه‌السلام الشفاء من کل داء و هو الدواء الاکبر؛

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

شفای هر دردی در تربت قبر حسینعليه‌السلام است و همان است که بزرگترین داروست.

کامل الزیارات، ص ??? / وسائل الشیعه، ج ??، ص ???

حدیث - ۱۴۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التّینَ الرَّطبَ وَالیابِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الجِماعِ ، ویَقطَعُ البَواسیرَ ، ویَنفَعُ مِنَ النِّقرِسِ والإبرِدَةِ ؛

انجیر تازه و خشک بخورید؛ چرا که بر قدرت همبستری می‌افزاید، بواسیر را ریشه کن می‌کند و برای درمان نِقرِس و سردیِ مزاج، سودمند است

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۶ ، حدیث - ۶

حدیث - ۱۴۴

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ التّینِ یُلَیِّنُ السُّدَدَ وهُوَ نافِعٌ لِرِیاحِ القولَنجِ ، فَأَکثِروا مِنهُ بِالنَّهارِ ، وکُلوهُ بِاللَّیلِ ، ولا تُکثِروا مِنهُ؛

خوردن انجیر ، انسدادها را نرم می‌کند و برای بادهای قولنج، سودمند است. در روز ، از آن فراوان بخورید و آن را در شب هم بخورید؛ امّا فراوان، نه.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۶ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۴۵

امام رضاعليه‌السلام :

التّینُ یَذهَبُ بِالبَخَرِ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویَذهَبُ بِالدّاءِ حَتّی لا یُحتاجَ مَعَهُ إلی دَواءٍ ؛

انجیر، بوی بد دهان را می‌برد، استخوان‌ها را استحکام می‌بخشد، درد را می‌برد و با وجود آن، دیگر به دارویی نیاز نیست

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۶ ، حدیث - ۱۲۵۲

حدیث - ۱۴۶

امام صادقعليه‌السلام :

البَصَلُ یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَشُدُّ الظَّهرَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ؛

پیاز ، دهان را خوش‌بو می‌کند ، پشت را قوی می‌سازد و پوست را نرمی می‌دهد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۴ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۴۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا دَخَلتُم بَلدَةً وَبیئاً فَخِفتُم وَباءَها ، فَعَلَیکُم بِبَصَلِها ؛ فَإِنَّهُ یُجلِی البَصَرَ ، ویُنَقِّی الشَّعرَ ، ویَزیدُ فی ماءِ الصُّلبِ ، ویَزیدُ فِی الخُطی ، ویَذهَبُ بِالحَمَاَ- وهُوَ السَّوادُ فِی الوَجهِ - وَالإِعیاءِ أیضاً ؛

هر گاه وارد آبادی وبا زده‌ای شدید و از وبای آن ترسیدید، از پیاز آن جا بخورید ؛ زیرا که آن ، چشم را جلا می‌دهد ، مو را پاکیزه می‌گرداند ، آب کمر را زیاد می‌کند ، گام‌ها را سرعت می‌بخشد ، تیرگی چهره را می‌بَرَد و خستگی را نیز می‌زداید

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۵۲ ، حدیث - ۲۱

حدیث - ۱۴۸

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا الکُمَّثری ؛ فَإِنَّهُ یَجلُو القَلبَ ، ویُسَکِّنُ أوجاعَ الجَوفِ بِإِذنِ‌اللّه‌ِ تَعالی؛

گلابی بخورید ، که به اذن خداوند متعال ، دل را جلا می‌دهد و دردهای درون را تسکین می‌بخشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۸ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۴۹

امام علیعليه‌السلام :

الکُمَّثری یَجلُو القَلبَ ، ویُسَکِّنُ أوجاعَ الجَوفِ ؛

گلابی ، قلب را جلا می‌دهد و دردهای درون را تسکین می‌بخشد

الخصال ، صفحه ۶۳۲ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۵۰

کُلِ الفُجلَ ؛ فَإِنَّ فیهِ ثَلاثَ خِصالٍ : وَرَقُهُ یَطرُدُ الرِّیاحَ ، ولُبُّهُ یُسَربِلُ البَولَ ، وأصلُهُ یَقطَعُ البَلغَمَ ؛

تُرُب بخور ؛ چرا که در آن ، سه ویژگی است : برگش بادها را دور می‌کند ، قسمت میانی‌اش پیشاب را جامه می شود و بیخش بلغم را از میان می‌بَرَد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۷۱ ، حدیث - ۱ ،

حدیث - ۱۵۱

امام صادقعليه‌السلام :

الإِجّاصُ عَلَی الرِّیقِ ؛ یُسَکِّنُ المِرارَ ، إلاّ أنَّهُ یُهَیِّجُ الرِّیاحَ ؛

آلو در حالت ناشتا تلخه را فرو می‌نشاند، هر چند که بادها را نیز تحریک می‌کند

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۳۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۹

حدیث - ۱۵۲

امام صادقعليه‌السلام :

ما مِن أحَدٍ إلاّ وفیهِ عِرقٌ مِنَ الجُذامِ ، فَکُلُوا الشَّلجَمَ فی زَمانِهِ یَذهَب بِهِ عَنکُم

هیچ کس نیست، مگر این که در او رگی از جذام وجود دارد. شلغم را در فصل آن بخورید تا این رگ را از شما ببَرد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۲۰

حدیث - ۱۵۳

امام صادقعليه‌السلام

فی ذِکرِ خَواصِّ البِطّیخِ: یُذیبُ الحَصی فِی المَثانَةِ ؛

درباره ویژگی‌های خربزه: سنگ را در مثانه ، ذوب می‌کند

الخصال ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳۶

حدیث - ۱۵۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَفَکَّهوا بِالبِطّیخِ ؛ فَإِنَّها فاکِهَةُ الجَنَّةِ ، وفیها ألفُ بَرَکَةٍ وألفُ رَحمَةٍ ، وأکلُها شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ؛

نیاز خود به میوه را با خربزه برآورید ؛ چرا که میوه بهشت است ، در آن ، هزار برکت و هزار رحمت است و خوردنش شفای هر درد است

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص۸ و بحار الأنوار ، ج۶۲ ، ص۲۹۶

حدیث - ۱۵۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالبِطّیخِ ؛ فَإِنَّ فیهِ عَشرَ خِصالٍ : هُوَ طَعامٌ ، وشَرابٌ ، واُشنانٌ ، ورَیحانٌ ، ویَغسِلُ المَثانَةَ ، ویَغسِلُ البَطنَ ، ویُکثِرُ ماءَ الظَّهرِ ، ویَزیدُ فِی الجِماعِ ، ویَقطَعُ البُرودَةَ ، ویُنَقِّی البَشَرَةَ ؛

بر شما باد خوردن خربزه؛ چرا که در آن، ده ویژگی است: غذاست، آب است، شستشو دهنده است ، خوش‌بو کننده است، مثانه را می‌شوید، شکم را می‌شوید، آب کمر را فراوان می‌سازد، بر نیروی همبستری می‌افزاید، سردی مزاج را از میان می‌بَرَد، و پوست را تمیز می‌کند.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص ۸ و بحار الأنوار ، ج ۶۲ ، ص ۲۹۷

حدیث - ۱۵۶

امام صادقعليه‌السلام :

أکثِروا مِنَ الباذَنجانِ عِندَ جِدادِ النَّخلِ ؛ فَإِنَّهُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ، ویَزیدُ فی بَهاءِ الوَجهِ ، ویُلَیِّنُ العُروقَ ، ویَزیدُ فی ماءِ الصُّلبِ؛

در هنگام خرماچینی ، فراوان بادنجان (بادمجان) بخورید؛ چرا که شفای هر درد است ، بر روشنیِ چهره می‌افزاید ، رگ‌ها را نرم می‌کند و آب کمر (نیروی جنسی) را افزون می‌سازد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۹۸ ، حدیث - ۱۳۵۵

حدیث - ۱۵۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالقِثّاءِ ؛ فَإِنَّ اللّه‌َ تَعالی جَعَلَ فیهِ الشِّفاءَ مِن کُلِّ داءٍ؛

بر شما باد خیار ؛ چرا که خداوند متعال ، درمان هر دردی را در آن نهاده است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۵ ، حدیث - ۲۸۲۸۱

حدیث - ۱۵۸

امام صادقعليه‌السلام :

أکلُ البِطّیخِ عَلَی الرِّیقِ یورِثُ الفالِجَ ؛

خوردن خربزه در ناشتا ، سست‌اندامی می‌آورد

الخصال ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳۶ ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ،

حدیث - ۱۵۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

البِطّیخُ قَبلَ الطَّعامِ یَغسِلُ البَطنَ غَسلاً ، ویَذهَبُ بِالدّاءِ أصلاً ؛

خربزه پیش از غذا ، شکم را کاملاً می‌شوید و بیماری را از ریشه می‌کَند

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۶ ، حدیث - ۲۸۲۸۷

حدیث - ۱۶۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التّینَ الرَّطبَ وَالیابِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الجِماعِ ، ویَقطَعُ البَواسیرَ ، ویَنفَعُ مِنَ النِّقرِسِ والإبرِدَةِ ؛

انجیر ، تازه و خشک ، بخورید ؛ چرا که بر قدرت همبستری می‌افزاید ، بواسیر را ریشه کن می‌کند و برای درمان نِقرِس و سردیِ مزاج ، سودمند است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۷۷ ، حدیث - ۱۲۵۴

حدیث - ۱۶۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ فولَةً بِقِشرِها ، أخرَجَ اللّه‌ُ عز و جل مِنهُ مِنَ الدّاءِ مِثلَها ؛

هر کس یک دانه باقلا را با پوست آن بخورد ، خداوند عز و جل به همان اندازه ، بیماری را از درون او بیرون می‌برد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۹۷ ، حدیث - ۱۳۴۶

حدیث - ۱۶۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أکلُ السَّفَرجَلِ یُذهِبُ ظُلمَةَ البَصَرِ؛

خوردن بِهْ، تیرگی چشم را از میان می‌بَرَد

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۶

حدیث - ۱۶۳

امام صادقعليه‌السلام :

عَلَیکَ بِأَکلِ السَّفَرجَلِ الحُلوِ مَعَ حَبِّهِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی الضَّعفَ ، ویُطَیِّبُ المَعِدَةَ ، ویُزَکِّی المَعِدَةَ ؛

بر تو باد خوردن بِه شیرین با دانه‌هایش ؛ چرا که قلب ضعیف را تقویت می‌کند ، معده را می‌پالاید و معده را پاک می‌سازد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۶ ، حدیث - ۳۶

حدیث - ۱۶۴

امام علیعليه‌السلام :

أکلُ السَفَرجَلِ قُوَّةٌ لِلقَلبِ الضَّعیفِ ، ویُطَیِّبُ المَعِدَةَ ، ویَزیدُ فی قُوَّهِ‌الفُؤادِ ، ویُشَجِّعُ الجَبانَ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ؛

خوردن بِهْ ، نیرویی برای قلبی است که ضعیف شده باشد ، معده را پاک می‌کند ، بر توانِ دل می‌افزاید ، ترسو را دلیر می‌کند و فرزند را نکو می‌سازد

الخصال ، صفحه ۶۱۲ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۶۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ فی . ألبانِها شِفاءً لِلذَّرِبَةِ بُطونُهُم؛

در شیر شتر ، شفای اسهال است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۶ ، حدیث - ۲۸۲۸۶

حدیث - ۱۶۶

امام علیعليه‌السلام :

حَسوُ اللَّبَنِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ إلاَّ المَوتَ؛

نوشیدن شیر، شفایی برای هر درد است، مگر مرگ

الخصال ، صفحه ۶۳۶ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۶۷

عن أبی الحسن الأصبهانی :

کُنتُ عِندَ أبی عَبدِاللّه‌ِعليه‌السلام فَقالَ لَهُ رَجُلٌ وأنَا أسمَعُ : جُعِلتُ فِداکَ ! إنّی أجِدُ الضَّعفَ فی بَدَنی

فَقالَ لَهُ : عَلَیکَ بِاللَّبَنِ ؛ فَإِنَّهُ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ؛

به نقل از ابو الحسن اصفهانی: نزد امام صادقعليه‌السلام بودم در حالی که من نیز می‌شنیدم ، مردی به ایشان گفت : فدایت شوم ! من در بدنم احساس ضعف می‌کنم

امامعليه‌السلام به او فرمودند : بر تو باد شیر؛ چرا که گوشت می‌رویاند و استخوان را استحکام می‌بخشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۶ ، حدیث - ۷

حدیث - ۱۶۸

امام صادقعليه‌السلام :

ما وَجَدنا لِوَجَعِ الحَلقِ مِثلَ حَسوِ اللَّبَنِ؛

برای گلودرد، چیزی چون نوشیدن شیر نیافته‌ایم

بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۸۲ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۶۹

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن تَغَیَّرَ عَلَیهِ ماءُ الظَّهرِ ، فَإِنَّهُ یَنفَعُ لَهُ اللَّبَنُ الحَلیبُ ، وَالعَسَلُ؛

هر کس که آب کمرش دیگرگون می‌شود، شیر تازه همراه با عسل برایش سودمند است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۷ ، حدیث - ۸

حدیث - ۱۷۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالزَّبیبِ ؛ فَإِنَّهُ یَکشِفُ المِرَّةَ ، ویَذهَبُ بِالبَلغَمِ، ویَشُدُّ العَصَبَ ، ویَذهَبُ بِالإِعیاءِ، ویُحَسِّنُ الخُلُقَ، ویُطَیِّبُ النَّفسَ، ویَذهَبُ بِالغَمِّ ؛

بر شما باد مویز ، چرا که تلخه را می‌زداید ، بلغم را می‌بَرَد ، پِی را استحکام می‌دهد ، رنجیدگی و خستگی را از میان بر می‌دارد ، خوی را خوش می‌سازد ، دل را پاک و پیراسته می‌دارد و اندوه را می‌بَرَد.

الخصال ، صفحه ۳۴۴ ، حدیث - ۹

حدیث - ۱۷۱

امام علیعليه‌السلام :

مَنِ اصطَبَحَ بِإِحدی وعِشرینَ زَبیبَةً حَمراءَ لَم یَمرَض إلاّ مَرَضَ المَوتِ إن شاءَ اللّه‌ُ؛

هر کس بیست و یک مویزِ سرخ را خورشِ خود بگیرد ، به خواست خداوند ، به هیچ بیماری‌ای مگر بیماری مرگ ، مبتلا نمی‌شود

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۱ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۷۲

امام علیعليه‌السلام :

العَسَلُ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ ولا داءَ فیهِ ؛ یُقِلُّ البَلغَمَ ، ویَجلُو القَلبَ ؛

عسل ، شفای هر بیماری‌ای است و بیماری‌ای هم در آن نیست؛ بلغم را کم می‌کند و دل را جلا می‌دهد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۹ ، حدیث - ۱۱۷۲

حدیث - ۱۷۳

امام رضاعليه‌السلام :

فِی العَسَلِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مَن لَعِقَ لعقَةَ عَسَلٍ عَلَی الرّیقِ یَقطَعُ البَلغَمَ ، ویَحسِمُ الصَّفرَةَ ، ویَمنَعُ المِرَّةَ السَّوداءَ ، ویُصَفِّی الذِّهنَ ، ویُجَوِّدُ الحِفظَ إذا کانَ مَعَ اللُّبانِ الذَّکَرِ؛

در عسل ، درمان هر دردی است. هر کس ناشتا یک قاشق عسل بخورد ، این عسل ، بلغم را پایان می‌دهد ، صفرا را فرو می‌نشانَد ، مانع از تلخه سیاه (سودا) می‌شود و ذهن را صفا می‌بخشد ، و اگر که همراه با کُندُر خورده شود ، حافظه را نکو می‌سازد.

الفقه المنسوب للإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۴۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۳ ، حدیث - ۱۶

حدیث - ۱۷۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ثَلاثٌ یَزِدنَ فِی الحِفظِ ویَذهَبنَ بِالبَلغَمِ : قِراءَةُ القُرآنِ ، وَالعَسَلُ ، وَاللُّبانُ

سه چیز ، حافظه را افزون می‌کند و بلغم را از میان می‌بَرَد: قرائت قرآن ، عسل و کُندُر.

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۱۷۵

عن عبد الرحمن بن الجهم :

شَکا ذَریحٌ المُحارِبیُّ قَراقِرَ فی بَطنِهِ إلی أبی عَبدِاللّه‌ِعليه‌السلام ، فَقالَ : أتوجِعُکَ؟

قالَ : نَعَم

قالَ : ما یَمنَعُکَ مِنَ الحَبَّةِ السَّوداءِ وَالعَسَلِ لَها؛

به نقل از عبد الرحمان بن جَهْم: ذریح محاربی ، نزد امام صادقعليه‌السلام ، اظهار کرد که شکم وی غُرغُر می‌کند امام پرسیدند: آیا درد هم داری؟

گفت : آری.

فرمودند: چرا برای درمان آن ، از سیاه‌دانه و عسل ، بهره نمی‌جویی؟

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۰۰ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۷۷ ، حدیث - ۱۳

حدیث - ۱۷۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما لِلنَّفساءِ عِندی شِفاءٌ مِثلُ الرُّطَبِ ، وما لِلمَریضِ مِثلُ العَسَلِ ؛

نزد من برای زن تازه‌زا ، درمانی همانند خرما و برای بیمار، درمانی همانند عسل وجود ندارد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۴ ، حدیث - ۲۸۲۷۹

حدیث - ۱۷۷

امام علیعليه‌السلام :

العَسَلُ فیهِ شِفاءٌ ؛

در عسل ، درمان است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۰۰ ، حدیث - ۱۹۹۱

حدیث - ۱۷۸

امام علیعليه‌السلام :

مَا استَشفَی المَریضُ بِمِثلِ شُربِ العَسَلِ ؛

بیمار ، به چیزی همانند خوردن عسل ، درمان نجسته است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۳۲ ، حدیث - ۵

حدیث - ۱۷۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نِعمَ الشَّرابُ العَسَلُ ؛ یَرعَی القَلبَ ، ویُذهِبُ بَردَ الصَّدرِ ؛

عسل ، چه خوب نوشیدنی‌ای است! قلب را مراقبت می‌کند و سردیِ سینه را از میان می‌برد

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۵۸ ، حدیث - ۱۱۶۸

حدیث - ۱۸۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العَسَلُ شِفاءٌ ؛ یَطرُدُ الرّیحَ وَالحُمّی ؛

عسل ، شفایی است که باد و تب را دور می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۴ ، حدیث - ۱۹

حدیث - ۱۸۱

امام رضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ دَفعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ ؛

هر که می‌خواهد در همه زمستان از سرماخوردگی دور بماند ، هر روز ، سه لقمه شهد بخورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۷ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

حدیث - ۱۸۲

امام هادیعليه‌السلام :

لَمّا سُئِلَ عَنِ الحُمَّی الغِبِّ الغالِبَةِ: یُؤخَذُ العَسَلُ وَالشّونیزُ ، ویُلعَقُ مِنهُ ثَلاثُ لَعقاتٍ ؛ فَإِنَّها تَنقَلِعُ ، وهُمَا المُبارَکانِ ، قالَ اللّه‌ُ تَعالی فِی العَسَلِ : خْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَ نُهُ فِیهِ شِفَآءٌ لِّلنَّاسِ ؛

هنگامی که درباره تبِ پیوسته یک روز در میان از ایشان پرسیدند: قدری عسل و شونیز (سیاه‌دانه) ، برداشته و سه لیسه انگشت از آن خورده شود در این صورت ، تب ، ریشه‌کن خواهد شد ، و این هر دو ، مبارک هستند خداوند متعال ، درباره عسل فرموده است : (از درونِ [شکم] آن (زنبور) ، شهدی که به رنگ‌های گوناگون است ، بیرون می‌آید در آن ، برای مردم ، درمانی است)

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۱ عن أبی جعفر ، بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۰۰ ، حدیث - ۲۳

حدیث - ۱۸۳

امام صادقعليه‌السلام :

مَن باتَ وفی جَوفِهِ سَمَکٌ لَم یَتبَعهُ بِتَمَراتٍ أو عَسَلٍ ، لَم یَزَل عِرقُ الفالِجِ یَضرِبُ عَلَیهِ حَتّی یُصبِحَ ؛

هر کس در حالی بخوابد که ماهی خورده و در پی آن ، چند خرما یا مقداری عسل نخورده است ، تا صبح ، رگِ سستْ‌اندامی بر او غلبه خواهد داشت.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۸۴

امام رضاعليه‌السلام :

فِی العَسَلِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ مَن لَعِقَ لَعقَةَ عَسَلٍ عَلَی الرِّیقِ یَقطَعُ البَلغَمَ ، ویَحسِمُ الصُّفرَةَ ، ویَمنَعُ المِرَّةَ السَّوداءَ ، ویُصَفِّی الذِّهنَ ، ویُجَوِّدُ الحِفظَ إذا کانَ مَعَ اللُّبانِ الذَّکَرِ ؛

در عسل ، درمان هر دردی است هر کس ناشتا یک انگشت از آن را بلیسد ، این عسل ، بلغم [وی ]را پایان می‌دهد ، صفرا را فرو می‌نشانَد ، تلخه سیاه (زرداب) را مانع می‌شود ، ذهن را صفا می‌بخشد و اگر که همراه با کُنْدُر خورده شود ، حافظه را نکو می‌سازد.

الفقه المنسوب للإمام الرضاعليه‌السلام ، ص۳۴۶ و بحار الأنوار ، ج۶۶ ، ص۲۹۳

حدیث - ۱۸۵

امام رضاعليه‌السلام :

مُداوَمَةُ أکلِ البَیضِ یَعرِضُ مِنهُ الکَلَفُ فِی الوَجهِ ؛

خوردن همیشگی تخم‌مرغ ، سبب پیدایش کَک‌مَک در صورت می‌شود

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۱۸۶

امام رضاعليه‌السلام :

الاِمتِلاءُ مِنَ البَیضِ المَسلوقِ یورِثُ الرَّبوَ وَالاِبتِهارَ ؛

پُرخوری از تخم‌مرغ آب‌پَز ، نفسْ‌تنگی و نفس‌بُریدگی می‌آورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۱۸۷

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن أخَذَ سُکَّرَتَینِ عِندَ النَّومِ ، کانَت لَهُ شِفاءً مِن کُلِّ داءٍ إلاّ السَّامَ ؛

هر کس در هنگام خفتن ، دو شکر پاره بردارد ، برای او در برابر هر دردی ، مگر درد مرگ ، درمان است

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۱۱۸۷

حدیث - ۱۸۸

امام کاظمعليه‌السلام :

تَأخُذُ لِلحُمّی وَزنَ‌عَشَرَةِ دَراهِمَ سُکَّرا بِماءٍ بارِدٍ عَلَی الرِّیقِ؛

برای تب ، به اندازه وزن دَه درهم ، شکر به آب سرد درمی‌آمیزی و ناشتا می‌خوری

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۱۱۸۹

حدیث - ۱۸۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ اللّه‌َ عز و جل أوحی إلی موسَی بنِ عِمرانَ أن : اِبدَأ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ فِی المِلحِ دَواءً مِن سَبعینَ داءً ، أهوَنُهَا الجُنونُ ، وَالجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، ووَجَعُ الحَلقِ وَالأَضراسِ ، ووَجَعُ البَطنِ ؛

خداوند عز و جل به موسی بن عمران وحی کرد که :(غذا را) با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده ؛ چرا که درمان هفتاد درد ، در نمک است و کمترینِ این دردها دیوانگی ، جذام ، پیسی ، گلودرد ، دندان‌درد و شکم‌درد است.

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۴۲۵ ، حدیث - ۲۴۹۰

حدیث - ۱۹۰

امام علیعليه‌السلام :

مَنِ ابتَدَأَ طَعامَهُ بِالمِلحِ ؛ ذَهَبَ عَنهُ سَبعونَ داءً وما لا یَعلَمُهُ إلاّ اللّه‌ُ عز و جل؛

هر کس غذای خود را با نمک آغاز کند ، هفتاد درد و دردهای بسیار دیگری که کسی جز خداوند عز و جل آنها را نمی‌داند از وی دور می‌شوند

الخصال ، صفحه ۶۲۳ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۱۹۱

امام صادقعليه‌السلام :

مَن ذَرَّ عَلی أوَّلِ لُقمَةٍ مِن طَعامَهِ المِلحَ ؛ ذَهَبَ عَنهُ بِنَمَشِ الوَجهِ ؛

هر کس بر نخستین لقمه از غذای خود نمک بپاشد ، کَـک‌مکِ صورت او از میان می‌رود

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۸

حدیث - ۱۹۲

امام کاظمعليه‌السلام :

قَصَبُ السُّکَّرِ یَفتَحُ السُّدودَ ، ولا داءَ فیهِ ولا غائِلَةَ ؛

نیشکر ، انسدادها را می‌گشاید و هیچ بیماری و عارضه‌ای در آن نیست

مکارم الأخلاق ، ج۱ ، ص۳۶۳ ، ح۱۱۹۱ و بحار الأنوار ، ج۶۶ ، ص۱۸۹ ، ح۲

حدیث - ۱۹۳

امام رضاعليه‌السلام :

السُّکَّرُ الطَّبَرزَدُ یَأکَلُ البَلغَمَ أکلاً ؛

شکرِ طبرزد ، بلغم را به‌کلّی از میان می‌برد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۹۷ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۹۴

الإمام الباقرعليه‌السلام :

- لِزُرارَهَ‌ـ: وَیحَکَ یا زُرارَةُ ، ما أغفَلَ النّاسَ عَن فَضلِ السُّکَّرِ الطَّبَرزَدِ ! وهُوَ یَنفَعُ مِن سَبعینَ داءً ، وهُوَ یَأکُلُ البَلغَمَ أکلاً ویَقلَعُهُ بِأَصلِهِ ؛

امام باقرعليه‌السلام خطاب به زُراره(فرمودند): ای زراره ! دریغ از تو! چه قدر مردم از ارزش شکر طبرزد ، بی‌خبرند، در حالی که برای هفتاد بیماری، سودمند است و بلغم را کاملاً فرو می‌خورد و ریشه‌کن می‌سازد!

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، ص۶۷ و بحار الأنوار ، ج۶۶ ، ص۳۰۰ ، ح۱۱

حدیث - ۱۹۵

امام صادقعليه‌السلام :

نِعمَ الطَّعامُ الأَرُزُّ ، وإنّا لَنَدَّخِرُهُ لِمَرضانا؛

برنج ، نیکو غذایی است ما آن را برای بیماران خویش نگه می‌داریم

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۲ ، حدیث - ۴

حدیث - ۱۹۶

امام صادقعليه‌السلام :

اللّوبِیا یَطرُدُ الرِّیاحَ المُستَبطِنَةَ ؛

لوبیا ، بادهای نهفته درون را دور می‌کند

الکافی ، ج ۶ ، ص ۳۴۴ ، ح ۴

حدیث - ۱۹۷

عن أحمد بن محمّد بن أبی نصر عن الإمام الرضاعليه‌السلام :

الحِمَّصُ جَیِّدٌ لِوَجَعِ الظَّهرِ وکانَ یَدعو بِهِ قَبلَ الطَّعامِ وبَعدَهُ ؛

به نقل از احمد بن محمّد بن ابی نصر، از امام رضاعليه‌السلام : نخود برای کمردرد، خوب است. نیز درباره ایشان آمده است که پیش و پس از غذا ، نخود می‌طلبیدند.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۶۳ ، حدیث - ۱

حدیث - ۱۹۸

امام علیعليه‌السلام :

نِعمَ الإِدامُ الخَلُّ یَکسِرُ المِرَّةَ ، ویُطفِئُ الصَّفراءَ ، ویُحیِی القَلبَ ؛

سرکه ، نیکو خورشتی است؛ زرداب را می‌شکند ، صفرا را فرو می‌نشاند و قلب را زنده می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۹ ، حدیث - ۷

حدیث - ۱۹۹

امام صادقعليه‌السلام :

الخَلُّ یُسَکِّنُ المِرارَ ، ویُحیِی القَلبَ ، ویَقتُلُ دودَ البَطنِ ، ویَشُدُّ الفَمَ؛

سرکه ، تلخه را فرو می‌نشاند ، قلب را زنده می‌سازد ، کِرم‌های شکم را می‌کُشد و دهان را استحکام می‌بخشد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۷۵

حدیث - ۲۰۰

امام رضاعليه‌السلام :

مَن خَشِیَ الشَّقیقَةَ وَالشَّوصَةَ ، فَلا یُؤَخِّر أکلَ السَّمَکِ الطَّرِیِّ صَیفاً وشِتاءً؛

هر کس از درد شقیقه و شکم درد می‌ترسد ، نباید در تابستان و زمستان ، خوردن ماهی تازه را به تأخیر افکند.

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

حدیث - ۲۰۱

امام علیعليه‌السلام :

أقِلّوا مِن أکلِ الحیتانِ ؛ فَإِنَّها تُذیبُ البَدَنَ ، وتُکثِرُ البَلغَمَ ، وتُغَلِّظُ النَّفسَ؛

کمتر ماهی بخورید؛ چرا که بدن را ذوب می‌کند، بلغم را افزون می‌سازد و نَفَس را سنگین می‌نماید.

الخصال ، صفحه ۶۳۶ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۰۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا التَّمرَ عَلَی الرِّیقِ ؛ فَإِنَّهُ یَقتُلُ الدّیدانَ فِی البَطنِ؛

ناشنا خرما بخورید ؛ چرا که کِرم‌های شکم را می‌کُشد

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۴۸ ، حدیث - ۱۸۵

حدیث - ۲۰۳

امام رضاعليه‌السلام :

أکلُ اللَّحمِ النِّیءِ یورِثُ الدّودَ فِی البَطنِ؛

خوردن گوشت خام ، در شکم ، کِرم پدید می‌آورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۰۴

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أصابَهُ ضَعفٌ فی قَلبِهِ أو بَدَنِهِ فَلیَأکُل لَحمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ ؛ فَإِنَّهُ یُخرِجُ مِن أوصالِهِ کُلَّ داءٍ وغائِلَةٍ ، ویُقَوّی جِسمَهُ ویَشُدُّ لِثَتَهُ؛

هر کس به ضعفی در قلب یا بدن خویش گرفتار آمد ، گوشت گوسفند همراه با شیر بخورد؛ چرا که این خوراک ، هر درد و عارضه‌ای را از اندام وی بیرون می‌بَرَد ، تن او را تقویت می‌کند و لثه‌های او را نیز استحکام می‌دهد.

بحار الأنوار ، جلد ۷۶ ، صفحه ۱۹۴ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۰۵

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن أکَلَ مَرَقا بِلَحمِ بَقَرٍ أذهَبَ اللّه‌ُ تَعالی عَنهُ البَرَصَ وَالجُذامَ؛

هر کس آب‌گوشت گاو بخورد، خداوند ، پیسی و جُذام را از او دور می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۱۲

حدیث - ۲۰۶

امام صادقعليه‌السلام :

مَرَقُ لَحمِ البَقَرِ یَذهَبُ بِالبَیاضِ؛

آب‌گوشتِ گاو ، پیسی را از میان می‌بَرَد

الکافی ، جلد ۶، صفحه ۳۱۱، حدیث - ۲

حدیث - ۲۰۷

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ بَنی إسرائیلَ شَکَوا إلی موسیعليه‌السلام ما یَلقَونَ مِنَ البَیاضِ ، فَشَکا ذلِکَ إلَی اللّه‌ِ عز و جل فَأَوحَی اللّه‌ُ عز و جل إلَیهِ : مُرهُم یَأکُلوا لَحمَ البَقَرِ بِالسِّلقِ؛

بنی اسرائیل ، از لکّه‌های سفیدی که [بر پوست] می‌دیدند ، نزد موسیعليه‌السلام اظهار ناراحتی کردند پس خداوند به موسیعليه‌السلام چنین وحی فرستاد : به آنان بگو که گوشت گاو ، همراه با چغندر بخورند

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۲۱۰۷

حدیث - ۲۰۸

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أصابَهُ ضَعفٌ فی قَلبِهِ أو بَدَنِهِ فَلیَأکُل لَحمَ الضَّأنِ بِاللَّبَنِ ؛ فَإِنَّهُ یُخرِجُ مِن أوصالِهِ کُلَّ داءٍ وغائِلَةٍ ، ویُقَوّی جِسمَهُ ، ویَشُدُّ لِثَتَهُ؛

هر کس در قلب یا بدن خود به ضعفی گرفتار آمد ، گوشت میش با شیر بخورد ؛ چرا که در این صورت ، هر بیماری و عارضه‌ای ، از بند بند تن او برون می‌رود ، بدنش نیرو می‌گیرد و لثه‌اش استحکام می‌یابد

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۵۹ ، حدیث - ۱۸۱۹

حدیث - ۲۰۹

امام کاظمعليه‌السلام :

لا أریَ بِأَکلِ الحُباری بَأساً ، وإنَّهُ جَیِّدٌ لِلبَواسیرِ ، ووَجَعِ الظَّهرِ ، وهُوَ مِمّا یُعینُ عَلی کَثرَةِ الجِماعِ ؛

در خوردن هوبْرِه ، اشکالی نمی‌بینم برای بواسیر و درد کمر ، خوب است و از چیزهایی است که انسان را بر فراوانی آمیزش ، یاری می‌رساند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۳ ، حدیث - ۶

حدیث - ۲۱۰

کُلُوا السَّفَرجَلَ عَلَی الرِّیقِ ؛ فَإِنَّهُ یُذهِبُ وَغَرَ الصَّدرِ؛

ناشتا بِهْ بخورید ؛ چرا که حرارت سینه را از میان می‌برد

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۴۰ ، حدیث - ۲۸۲۵۹

حدیث - ۲۱۱

امام رضاعليه‌السلام :

مُصَّ مِنَ الرُّمّانِ الإِملیسِیَّ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی النَّفسَ ، ویُحیِی الدَّمَ؛

آب انار مَلَس بِمَک ؛ زیرا انسان را قوی می‌کند و خون را زنده می‌سازد

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۰

حدیث - ۲۱۲

امام صادقعليه‌السلام :

عَلَیکُم بِالرُّمّانِ الحُلوِ فَکُلوهُ ؛ فَإِنَّهُ لَیسَت مِن حَبَّةٍ تَقَعُ فی مَعِدَةِ مُؤمِنٍ إلاّ أبادَت داءً ، وأطفَأَت شَیطانَ الوَسوَسَهِ عَنهُ؛

بر شما باد انار شیرین آن را بخورید ؛ چرا که هیچ دانه‌ای از آن به معده مؤمنی در نمی‌آید ، مگر این که بیماری‌ای از آن ریشه‌کن می‌کند و شیطانِ وسوسه را از او دور می‌سازد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۴ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۱۳

امام صادقعليه‌السلام :

أربَعَةٌ یَعدِلنَ الطَّبائِعَ : الرُّمّانُ السّورانِیُّ ، والبُسرُ المَطبوخُ ، وَالبَنَفسَجُ ، وَالهِندَباءُ ؛

چهار چیز ، طبع را اعتدال می‌بخشد : انار سورانی ، خرمای نارس پخته‌شده ، بنفشه ، و کاسنی

الخصال ، صفحه ۲۴۹ ، حدیث - ۱۱۳

حدیث - ۲۱۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِاللُّبانِ ؛ فَإِنَّهُ یَمسَحُ الحَرَّ عَنِ القَلبِ . ویَجلُو البَصَرَ ، ویُذهِبُ النِّسیانَ ؛

بر شما باد کُنْدُر؛ چرا که گرمازدگی را از قلب می‌زداید... و دیده را جلا می‌دهد و فراموشی را از میان می‌بَرَد.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۶ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۴

حدیث - ۲۱۵

امام صادقعليه‌السلام :

أطعِموا مَحمومیکُمُ التُّفّاحَ ؛ فَما مِن شَیءٍ أنفَعَ مِنَ التُّفّاحِ ؛

به تبداران خود، سیب بدهید؛ چرا که هیچ چیز، سودمندتر از سیب نیست

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۷ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۱۶

عن إسحاق بن مطهّر عن الإمام الصادقعليه‌السلام :

التُّفّاحُ یُفَرِّجُ المَعِدَةَ وقال : کُلِ التُّفّاحَ ؛ فَإِنَّهُ یُطفِئُ الحَرارَةَ ، ویُبَرِّدُ الجَوفَ ، ویَذهَبُ بِالحُمّی

وفی حدیث آخَرَ : یَذهَبُ بِالوَباءِ ؛

به نقل از اسحاق بن مطهّر ، از امام صادقعليه‌السلام : سیب، معده را گشایش می‌دهد

همچنین فرمودند : سیب بخور؛ چرا که حرارت را فرو می‌نشاند، درون را سرد می‌کند و تب را می‌بَرد

در حدیث دیگری است که فرمودند : وبا را از میان می‌برد

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۶۸ ، حدیث - ۲۲۸۴

حدیث - ۲۱۷

امام کاظمعليه‌السلام :

التُّفّاحُ یَنفَعُ مِن خِصالٍ عِدَّةٍ : مِنَ السَّمِّ ، وَالسِّحرِ ، وَاللَّمَمِ یَعرِضُ مِن أهلِ الأَرضِ ، وَالبَلغَمِ الغالِبِ ، ولَیسَ شَیءٌ أسرَعَ مِنهُ مَنفَعَةً ؛

سیب، برای درمان چند چیز سودمند است : مسمومیت ، سِحر ، جنونی که از زمینیان پیش می‌آید، و بلغمی که چیره شده باشد. هیچ چیز منفعتش سریع‌تر از این نیست

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۵ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۱۸

امام صادقعليه‌السلام :

لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فِی التُّفّاحِ ما داوَوا مَرضاهُم إلاّ بِهِ ، ألا وإنَّهُ أسرَعُ شَیءٍ مَنفَعَةً لِلفُؤادِ خاصَّةً ، وإنّهُ نَضوحُهُ ؛

اگر مردم می‌دانستند در سیب چیست، بیمارانشان را جز به آن درمان نمی‌کردند. بدانید که سیب، به ویژه، سودمندترین چیز برای قلب و مایه شست‌وشوی آن است.

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۳۵ و الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۵۷ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۱۹

امام باقرعليه‌السلام :

إذا أرَدتَ أکلَ التُّفّاحِ فَشُمَّهُ ثُمَّ کُلهُ ؛ فَإِنَّکَ إذا فَعَلتَ ذلِکَ أخرَجَ مِن جَسَدِکَ کُلَّ داءٍ وغائِلَةٍ ، ویُسَکِّنُ ما یوجَدُ مِن قِبَلِ الأَرواحِ کُلِّها؛

هنگامی که خواستی سیب بخوری ، آن را ببوی و سپس بخور اگر این کار را انجام دادی ، هر درد و عارضه‌ای از تنت بیرون می‌رود و همه آنچه از سوی ارواح، در انسان ایجاد می‌شود، فرو می‌نشیند.

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۱۳۵ و بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۷۵ ، حدیث - ۳۳

حدیث - ۲۲۰

امام کاظمعليه‌السلام :

مَن تَغَیَّرَ عَلَیهِ ماءُ ظَهرِهِ ، یَنفَعُ لَهُ اللَّبَنُ الحَلیبُ بِالعَسَلِ ؛

هر کس آبِ کمرش بر وی دیگرگون شود ، شیر تازه با عسل برایش سودمند است

مکارم الأخلاق ، ج۱ ، ص۳۵۸ ، ح۱۱۶۴ و بحارالأنوار ، ج۶۶ ، ص۲۹۰ ، ح۲

حدیث - ۲۲۱

امام صادقعليه‌السلام :

الجُبنُ وَالجَوزُ إذَا اجتَمَعا فی کُلِّ واحِدٍ مِنهُما شِفاءٌ ، وإنِ افتَرَقا کانَ فی کُلِّ واحِدٍ مِنهُما داءٌ ؛

پنیر و گردو، چون با هم یک‌جا جمع شوند، در هر یک از آنها درمان است ؛ امّا اگر از هم جدا شوند ، در هر یک از آنها درد است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۰ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۲۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ لُقمَةً سَمینَةً نَزَلَ مِثلُها مِنَ الدّاءِ مِن جَسَدِهِ ، ولَحمُ البَقَرِ داءٌ ، وسَمنُها شِفاءٌ ، ولَبَنُها دَواءٌ ، وما دَخَلَ الجَوفَ مِثلُ السَّمنِ ؛

هر کس یک لقمه چرب‌شده به روغن حیوانی بخورد ، به همان اندازه ، بیماری از تن او فرو می‌ریزد گوشت گاو ، درد است و روغن آن ، شفا و شیرش نیز درمان هیچ چیز ، همانند روغن گاو ، به بدن درنیامده است

دعائم الإسلام ، جلد ۲ ، صفحه ۱۱۱ ، حدیث - ۳۶۵

حدیث - ۲۲۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما أنزَلَ اللّه‌ُ مِن داءٍ إلاّ وقَد أنزَلَ لَهُ شِفاءً ، وفی ألبانِ البَقَرِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛

خداوند، هیچ دردی فرو نفرستاده، مگر این که برای آن، درمانی هم فرستاده است. در شیر گاو ، درمان هر درد هست

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۳۱ ، حدیث - ۲۸۱۶

حدیث - ۲۲۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِأَلبانِ البَقَرِ ؛ فَإِنَّها تَرُمُّ مِن کُلِّ شَجَرٍ ، وهُوَ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛

بر شما باد شیر گاو ؛ چرا که گاو از هر درختی می‌خورد و شیر آن ، درمانی برای هر درد است

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۲۹۴ ، حدیث - ۱۹۶۷

حدیث - ۲۲۵

تَغَدَّیتُ مَعَ أبی جَعفَرٍعليه‌السلام فَأَتی بِقَطاةٍ فَقالَ :

إنَّهُ مُبارَکٌ ، وکانَ أبیعليه‌السلام یُعجِبُهُ ، وکانَ یَأمُرُ أن یُطعَمَ صاحِبَ الیَرَقانِ یُشوی لَهُ فَإِنَّهُ یَنفَعُهُ؛

به نقل از علی بن مَهزِیار: همراه با امام باقرعليه‌السلام ناهار خوردم ایشان مرغ سنگخواری آورد و فرمودند: این ، مبارک است پدرم به آن علاقه داشت و می‌فرمودند: هر کس یرقان دارد ، برایش از گوشت این مرغ ، کباب کنند او را سودمند خواهد افتاد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۲ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۲۶

امام کاظمعليه‌السلام :

أطعِمُوا المَحمومَ لَحمَ القِباجِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَطرُدُ الحُمّی طَرداً ؛

به تبدار، گوشت کبک بخورانید؛ چرا که پاها را نیرو می‌دهد و تب را کاملاً دور می‌کند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۲ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۲۷

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ لُقمَةَ شَحمٍ أخرَجَت مِثلَها مِنَ الدّاءِ؛

هر کس یک لقمه پیه بخورد ، آن لقمه هم‌اندازه خویش ، بیماری را از بدن بیرون می‌برد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۱۱ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۲۸

امام علیعليه‌السلام :

ذُکِرَ عِندَ النَّبِیِّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اللَّحمُ وَالشَّحمُ ، فَقالَ : لَیسَ مِنهُما بَضعَةٌ تَقَعُ فِی المَعِدَةِ إلاّ أنبَتَت مَکانَها شِفاءً ، وأخرَجَت مِن مَکانِها داءً ؛

نزد پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از گوشت و پیهْ یاد شد. فرمودند : هیچ پاره‌ای از این دو در معده جای نمی‌گیرد ، مگر این که در جای آن ، شفا می‌روید و بیماری‌ای از آن جا می‌رود

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۴۱ ، حدیث - ۱۳۰

حدیث - ۲۲۹

امام علیعليه‌السلام :

الشَّحمُ یُخرِجُ مِثلَهُ مِنَ الدّاءِ ، ولَم یَستَشفِ النّاسُ بِشِفاءٍ أفضَلَ مِنَ السَّمنِ ، وقِراءَةِ القُرآنِ؛

پیهْ ، هم‌اندازه خود ، بیماری را از بدن بیرون می‌برد مردم ، به هیچ چیز بهتر از روغن حیوانی و قرائت قرآن ، درمان نجسته‌اند

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۸۶ ، حدیث - ۲۸۴۷۲

حدیث - ۲۳۰

امام علیعليه‌السلام :

إذَا اشتَری أحَدُکُم لَحماً فَلیُخرِج مِنهُ الغُدَدَ ؛ فَإِنَّهُ یُحَرِّکُ عِرقَ الجُذامِ ؛

هر گاه کسی از شما گوشت خرید ، غدّه‌ها را از آن بیرون آورَد ؛ زیرا آنها رگ جذام را تحریک می‌کنند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۵۴ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۳۱

امام رضاعليه‌السلام :

إدمانُ أکلِ کُلَی الغَنَمِ وأجوافِها ، یَعکِسُ المَثانَةَ ؛

عادت داشتن به خوردن قلوه و شکمبه (سیرابی) گوسفند ، مثانه را دیگرگون می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۳۲

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ الجِرجیرَ بِاللَّیلِ ضَرَبَ عَلَیهِ عِرقُ الجُذامِ مِن أنفِهِ وباتَ یُنزَفُ الدَّمُ؛

هر کس شبانگاه جرجیر بخورد ، رگ جذام ، از بینی وی بر آن یورش می‌آورد و آن شب را شبِ خونریزی می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۸ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۳۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أکرَهُ الجِرجیرَ ، وکَأَنّی أنظُرُ إلی شَجَرَتِها نابِتَةً فی جَهَنَّمَ ، وما تَضَلَّعَ مِنها رَجُلٌ بَعدَ أن یُصَلِّیَ العِشاءَ إلاّ باتَ فی تِلکَ اللَّیلَةِ ونَفسُهُ تُنازِعُهُ إلَی الجُذامِ؛

من، جِرجیر را خوش نمی‌دارم و گویا درخت آن را می‌نگرم که در دوزخ ، روییده است هیچ کس پس از گزاردن نماز عشا ، درون را از آن پُر نمی‌سازد ، مگر این که آن شب را در حالی به خواب می‌رود که جانِ او تا صبح با جذام ، دست و پنجه نرم می‌کند

المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۳۲۴ ، حدیث - ۲۰۹۷

حدیث - ۲۳۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِالکَمأَةِ الرَّطبَةِ ؛ فَإِنَّها مِنَ المَنِّ ، وماؤُها شِفاءٌ لِلعَینِ ؛

بر شما باد قارچ تازه ؛ چرا که از همان مَنّ است و آبش ، شفایی برای چشم است

کنز العمّال ، جلد ۱۰ ، صفحه ۵۰ ، حدیث - ۲۸۳۱۱

حدیث - ۲۳۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الکَمأَةُ مِنَ المَنِّ الَّذی أنزَلَهُ اللّه‌ُ عَلی بَنی إسرائیلَ ، وهِیَ شِفاءٌ لِلعَینِ ؛

قارچ ، از همان مَنّ است که خداوند بر بنی اسرائیل نازل کرد ، و آن ، شفایی برای چشم است

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۷۵ ، حدیث - ۳۴۹

حدیث - ۲۳۶

امام کاظمعليه‌السلام :

إنَّ السِّلقَ یَقمَعُ عِرقَ الجُذامِ ، وما دَخَلَ جَوفَ المُبَرسَمِ مِثلُ وَرَقِ السِّلقِ؛

چغندر ، رگ جذام را به کلّی از میان می‌بَرد هیچ چیز به درونِ گرفتار به بِرسا درنیامده است که همانند برگ چغندر باشد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۹ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۳۷

امام رضاعليه‌السلام :

أطعِموا مَرضاکُمُ السِّلقَ یَعنی وَرَقَهُ فَإِنَّ فیهِ شِفاءً ولا داءَ مَعَهُ ولا غائِلَةَ لَهُ ، ویُهَدِّئُ نَومَ المَریضِ ، وَاجتَنِبوا أصلَهُ ؛ فَإِنَّهُ یُهَیِّجُ السَّوداءَ؛

به بیمارانتان ، چغندر (یعنی برگ آن را) بدهید ؛ چرا که در آن ، درمان است و هیچ بیماری‌ای به همراه ندارد و هیچ عارضه‌ای در آن نیست و خواب بیمار را آرام می‌سازد امّا از خودِ چغندر بپرهیزید ؛ چرا که سودا را تحریک می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۹ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۳۸

امام صادقعليه‌السلام :

لَو عَلِمَ اللّه‌ُ فی شَیءٍ شِفاءً أکثَرَ مِنَ الشَّعیرِ ، ما جَعَلَهُ غِذاءَ الأَنبِیاءِعليهم‌السلام ؛

اگر خداوند در چیزی بیش از جو بهبود دهندگی می‌دید ، آن را خوراک پیامبران قرار نمی‌داد

مکارم الأخلاق، ج۱، ص۳۳۴ ، ح۱۰۷۶

حدیث - ۲۳۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الثُّومَ وتَداوَوا بِهِ ؛ فَإِنَّ فیهِ شِفاءً مِن سَبعینَ داءً ؛

سیر بخورید و بدان درمان کنید؛ چرا که درمان هفتاد درد در آن هست.

مکارم الأخلاق، ج۱، ص۳۹۴، ح۱۳۳۵ و دانش نامه احادیث پزشکی: ج۲ / ح۲۶۲

حدیث - ۲۴۰

مَن أرادَ ألاّ یُصیبَهُ ریحٌ ، فَلیَأکُلِ الثُّومَ فی کُلِّ سَبعَةِ أیّامٍ؛

هر کس می‌خواهد بادی دامنگیر او نشود، در هر هفت روز، [یک بار] سیربخورد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، ص۴۱ و بحار الأنوار ، ج۶۲، ص۳۲۵

حدیث - ۲۴۱

سُئِلَ أبو عَبدِاللّه‌ِعليه‌السلام عَنِ الکُرّاثِ ، فَقالَ : کُلهُ ؛ فَإِنَّ فیهِ أربَعَ خِصالٍ : یُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویَطرُدُ الرِّیاحَ ، ویَقطَعُ البَواسیرَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ الجُذامِ لِمَن أدمَنَ عَلَیهِ ؛

به نقل از فرات بن اَحنَف: از امام صادقعليه‌السلام درباره تره پرسیدند. فرمود ند: آن را بخور ؛ چرا که در آن ، چهار ویژگی است : بوی دهان را خوش می‌سازد ؛ بادها را [از بدن] می‌راند ؛ بواسیر را ریشه کن می‌کند؛ و برای کسی که بر [خوردن] آن مداومت ورزد ، مایه ایمنی از جذام است.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۵ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۴۲

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أکَلَ الجِرجیرَ بِاللَّیلِ ضَرَبَ عَلَیهِ عِرقُ الجُذامِ مِن أنفِهِ ، وباتَ یُنزَفُ الدَّمُ؛

هر کس شبْ هنگام ، تَرِه تیزک بخورد ، رگ جذام به بینی او حمله کند و چون شب بخوابد ، خونْ دماغ شود

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۸ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۴۳

امام رضاعليه‌السلام :

الهِندَباءُ شِفاءٌ مِن ألفِ داءٍ ، ما مِن داءٍ فی جَوفِ ابنِ آدَمَ إلاّ قَمَعَهُ الهِندَباءُ ؛

کاسنی ، درمان هزار درد است هیچ دردی در درون آدمی‌زاده نیست ، مگر این که کاسنی ، آن را در هم می‌کوبد

لکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۳ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۴۴

امام صادقعليه‌السلام :

الحَوکُ بَقلَةُ الأَنبِیاءِ ، أما إنَّ فیهِ ثَمانَ خِصالٍ : یُمرِئُ ، ویَفتَحُ السُّدَدَ ، ویُطَیِّبُ الجُشاءَ ، ویُطَیِّبُ النَّکهَةَ ، ویُشَهِّی الطَّعامَ ، ویَسُلُّ الدّاءَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ الجُذامِ ، إذَا استَقَرَّ فِی جَوفِ الإِنسانِ قَمَعَ الدّاءَ کُلَّهُ ؛

حَوک(بادروج)، سبزی پیامبران است بدانید که در آن ، هشت ویژگی است : اشتهاآور است، گرفتگی‌های عروق و مجاری را می‌گشاید ، آروغ را خوش‌بو می‌سازد ، دهان را بوی خوش می‌بخشد ، غذا را دوست‌داشتنی می‌سازد ، درد و بیماری را از بدن بیرون می‌کشد و امان انسان از جُذام است چون در درون انسان جای گیرد ، همه بیماری‌ها را فرو می‌نشاند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۴ ، حدیث - ۴

حدیث - ۲۴۵

امام علیعليه‌السلام :

إذَا اشتَکی أحَدُکُم عَینَیهِ فَلیَقرَأ آیَةَ الکُرسِیِّ ، وَلیُضمِر فی نَفسِهِ أنَّها تَبرَأُ ؛ فَإِنَّهُ یُعافی إن شاءَ اللّه‌ُ ؛

اگر کسی از شما چشمانش ناراحت بود ، آیه‌الکرسی بخواند و در دل ، نیّت شفا کند به خواست خداوند ، بهبود خواهد یافت

الخصال ، صفحه ۶۱۶ ، حدیث - ۱۰

حدیث - ۲۴۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الحِمیَةُ رَأسُ الدَّواءِ ، وَالمَعِدَةُ بَیتُ الدّاءِ ، وعَوِّدوا کُلَّ جِسمٍ مَا اعتادَ؛

پرهیز، سرآمد درمان، و معده، خانه درد است هر بدنی را به همان که بدان خو می‌گیرد، عادت دهید

الأحکام النبویّة ، جلد ۲ ، صفحه ۷

حدیث - ۲۴۷

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

إنَّ رَسولَ اللّه‌ِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شَکا إلی رَبِّهِ عز و جل وَجَعَ الظَّهرِ ، فَأَمَرَهُ بِأَکلِ الحَبِّ بِاللَّحمِ - یَعنِی الهَریسَةَ - ؛

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به درگاه پروردگار خویش عز و جل از کمرْ درد نالید. خداوند به او فرمود که دانه با گوشت بخورد، یعنی هریسه

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۰ ، حدیث - ۳

حدیث - ۲۴۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خَمسُ خِصالٍ تورِثُ البَرَصَ : النّورَةُ یَومَ الجُمُعَةِ ویَومَ الأَربَعاءِ، وَالتَوَضُّؤُ وَالاِغتِسالُ بِالماءِ الَّذی تُسَخِّنُهُ الشَّمسُ، وَالأَکلُ عَلَی الجَنابَةِ، وغِشیانُ المَرأَةِ فی أیّامِ حَیضِها، وَالأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ؛

پنج چیز است که پیسی می‌آورَد: نوره کشیدن در روز جمعه و چهارشنبه؛ وضوگرفتن و غسل کردن با آبی که به آفتاب گرم شده است؛ خوردن درحال جنابت؛ آمیزش با زن در هنگام حائض بودنش؛ و خوردن در حال سیری

الخصال، صفحه ۲۷۰، حدیث - ۹

حدیث - ۲۴۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ یورِثُ البَرَصَ؛

خوردن از روی سیری، پیسی می‌آورد

الأمالی للصدوق، صفحه ۶۳۶، حدیث - ۸۵۴

حدیث - ۲۵۰

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

لا تَخَلَّلوا بِعودِ الرَّیحانِ ، ولا بِقَضیبِ الرُّمانِ ؛ فَإِنَّهُما یُهَیِّجانِ عِرقَ الجُذامِ؛

با چوب ریحان و چوب انار خلال نکنید؛ زیرا که رگ جذام را تحریک می‌کنند

الکافی، جلد ۶، صفحه ۳۷۷، حدیث - ۷

حدیث - ۲۵۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

إذَا اشتَری أحَدُکُم لَحماً فَلیُخرِج مِنهُ الغُدَدَ؛ فَإِنَّهُ یُحَرِّکُ عِرقَ الجُذامِ؛

هر گاه کسی از شما گوشت خرید، غدّه‌ها را از آن بیرون آورَد؛ زیرا آنها رگ جذام را تحریک می‌کنند.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۲۵۴ ، حدیث - ۵

حدیث - ۲۵۲

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

اِستَکثِروا مِنَ اللُّبانِ وَاستَبقوهُ وَامضَغوهُ، وأحَبُّهُ إلَیَّ المَضغُ؛ فَإِنَّهُ یَنزِفُ بَلغَمَ المَعِدَةِ ویُنَظِّفُها،ویَشُدُّ العَقلَ،ویُمرِئُ الطَّعامَ؛

فراوان کُندُر بخورید، آن را در دهان نگه دارید و بِجَوید. برای من، جویدن آن، دوست‌داشتنی‌تر است؛ بلغمِ معده را می‌زداید و آن را تمیز می‌کند، عقل را استحکام می‌بخشد و غذا را می‌گوارَد.

مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۴۲۳ ، حدیث - ۱۴۴۲

حدیث - ۲۵۳

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

نِعمَ الطَّعامُ الأَرُزُّ ؛ یُوَسِّعُ الأَمعاءَ، ویَقطَعُ البَواسیرَ، وإنّا لَنَغبِطُ أهلَ‌العِراقِ بَأَکلِهِمُ‌الأَرُزَّ وَالبُسرَ؛ فَإِنَّهُما یُوَسِّعانِ الأَمعاءَ، ویَقطَعانِ البَواسیرَ؛

برنج، خوب خوراکی است! روده‌ها را فراخ می‌کند و بواسیر را ریشه کن می‌سازد. ما بر مردم عراق ، غبطه می‌خوریم که برنج و خرما خرک می‌خورند. این دو، روده‌ها را فراخ می‌کنند و بواسیر را ریشه کن می‌سازند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۴۱ ، حدیث - ۲

حدیث - ۲۵۴

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

یَنبَغی أن تَحذَرَ . أن تَجمَعَ فی جَوفِکَ البَیضَ وَالسَّمَکَ فی حالٍ واحِدَةٍ ؛ فَإِنَّهُما إذَا اجتَمَعا وَلَّدا القولَنجَ ، ورِیاحَ البَواسیرِ، ووَجَعَ الأَضراسِ؛

باید از این بپرهیزی که . تخم‌مرغ و ماهی را هم‌زمان در معده گِرد آوری؛ چون هر گاه این دو با یکدیگر گِرد آیند، قولنج، باد بواسیر و دندان‌درد به وجود می‌آورند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۵۵

أکلُ اللَّحمِ النِّیِّ یورِثُ الدُّودَ فِی البَطنِ؛

خوردن گوشت ناپخته ، در شکم ، کِرم ایجاد می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۵۶

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

الاِستِلقاءُ بَعدَ الشِّبَعِ : یُسمِنُ البَدَنَ ، ویُمرِئُ الطَّعامَ ، ویَسُلُّ الدّاءَ؛

به پشت دراز کشیدن پس از غذا خوردن، بدن را چاق می‌کند، غذا را گوارا می‌سازد و درد را [از درون انسان] بیرون می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۱۲ ، حدیث - ۹

حدیث - ۲۵۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنَّ اللّه‌َ عز و جل أوحی إلی موسَی بنَ عِمرانَ أنِ ابدَأ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ فِی المِلحِ دَواءً مِن سَبعین داءً ، أهوَنُهَا الجُنونُ ، وَالجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، ووَجَعُ الحَلقِ وَالأَضراسِ ، ووَجَعُ البَطنِ؛

خداوند عز و جل به موسی بن عمران ، وحی فرستاد که :غذا را با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده ؛ چرا که در نمک ، درمان هفتاد درد است که کمترین آنها ، دیوانگی ، جذام ، پیسی ، گلودرد ، دندان‌درد و شکم درد باشد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۹۸ ، حدیث - ۲۱

حدیث - ۲۵۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما أنزل اللَّه من داء إلّا أنزل له شفاء؛

خدا مرضی نفرستاده جز آن که شفائی برای آن فرستاده است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

علیکم بالزّبیب فإنّه یکثف المرّه و یذهب بالبلغم و یشدّ العصب و یذهب بالعیاء و یحسن الخلق و یطیب النّفس و یذهب بالهمّ؛

مویز خورید که صفرا را غلیظ کند و بلغم را ببرد و عصب را قوی کند و کند ذهنی را ببرد و خلق را نیکو کند و جان را پاک دارد و غم را ببرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الصّدقات بالغدوات یذهبن بالعاهات؛

صدقه صبحگاه مرض ها را می برد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الدّواء من القدر و قد ینفع بإذن اللَّه تعالی؛

دوا از وسائل تقدیر است و به فرمان خدا فایده می دهد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

داووا مرضاکم بالصّدقه فإنّها تدفع عنکم الأمراض و الأعراض؛

بیماران خود را به وسیله صدقه علاج کنید زیرا صدقه امراض و اعراض را از شما دفع می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الحمّی تحتّ الخطایا کما تحتّ الشّجره ورقها؛

تب گناهان را می ریزد چنان که درخت برگهای خود را می ریزد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

حصّنوا أموالکم بالزّکاه و داووا مرضاکم بالصّدقه و أعدّوا للبلاء الدّعاء؛

اموال خود را به وسیله زکات محفوظ دارید و مریضان خود را با صدقه علاج کنید و برای جلوگیری از بلا به دعا متوسل شوید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تداووا فإنّ الّذی أنزل الدّاء أنزل الدّواء؛

مداوا کنید زیرا آن که درد را فرستاد، دوا را نیز فرستاد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تداووا عباد اللَّه فإنّ اللَّه تعالی لم یضع داء إلّا وضع له دواء غیر داء واحد الهرم؛

بندگان خدا امراض خود را مداوا کنید زیرا خدا مرضی پدید نیاورده جز آن که دوائی برای آن قرار داده مگر یک درد که پیری است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تداووا بألبان البقر فإنّی أرجوا أن یجعل اللَّه فیها شفاء فإنّها تأکل من کلّ الشّجر؛

با شیر گاو مداوا کنید زیرا من امیدوارم که خدا در آن شفا قرار داده باشد زیرا از همه درختان می چرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ فی الحجم شفاء؛

حجامت مایه شفاست.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه یبتلی عبده المؤمن بالسّقم حتّی یکفّر عنه کلّ ذنب؛

خداوند بنده مؤمن خود را به مرض مبتلا می کند تا همه گناهان او بریزد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه لم ینزل داء إلا أنزل له شفاء إلّا الهرم؛

خداوند دردی پدید نیاورده جز آن که علاجی برای آن قرار داده به جز پیری.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی حیث خلق الدّاء خلق الدّواء فتداووا؛

خداوند که درد را آفریده درمان را نیز آفریده پس دردهای خویش را درمان کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷۲

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

کُلُوا ما یَسْقُطُ مِنَ الْخوانِ فَإنَّهُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داء بِإذْنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، لِمَنْ اَرادَ أنْ یَسْتَشْفِیَ بِهِ ؛

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

آنچه اطراف ظرف غذا و سفره می ریزد جمع کنید و بخورید، که همانا هرکس آن ها را به قصد شفا میل نماید، به اذن حق تعالی شفای تمام دردهای او خواهد شد.

مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۹۱، ح ۱۹۹۲۰

حدیث - ۲۷۳

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

فِی الْمَرَضِ یُصیبُ الصَبیَّ، کَفّارَةٌ لِوالِدَیْهِ ؛

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مریضی کودک، کفّاره گناهان پدر و مادرش می باشد.

بحار الأنوار، ج ۵، ص ۳۱۷، ح ۱۶

حدیث - ۲۷۴

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا یَمْرُضُ مُؤْمِنٌ وَ لا مُؤْمِنَةٌ إلاّ حَطّ اللّهُ بِهِ خَطایاهُ ؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هیچ مؤمن و مؤمنه ای مریض نمی گردد مگر آن که خطاها و لغزش هایش پاک و بخشوده می شود.

مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۶۶، ح ۱۴۲۲

حدیث - ۲۷۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

یا علی ! ان الوضوء قبل الطعام و بعده شفاءفی الجسد و یمن فی الرزق؛

یا علی ! قبل از غذا و بعد از غذا، وضو گرفتن ، شفای بدن و برکت در روزی است

( بحار الانوار، ج ,۶۶ ص ۳۵۶ )

حدیث - ۲۷۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الأَکلُ عَلَی الشِّبَعِ یورِثُ البَرَصَ؛

خوردن از روی سیری، پیسی می‌آورد.

الأمالی للصدوق، صفحه ۶۳۶، حدیث - ۸۵۴

حدیث - ۲۷۷

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

یَنبَغی أن تَحذَرَ . أن تَجمَعَ فی جَوفِکَ البَیضَ وَالسَّمَکَ فی حالٍ واحِدَةٍ ؛ فَإِنَّهُما إذَا اجتَمَعا وَلَّدا القولَنجَ ، ورِیاحَ البَواسیرِ، ووَجَعَ الأَضراسِ

باید از این بپرهیزی که . تخم‌مرغ و ماهی را هم‌زمان در معده گِرد آوری؛ چون هر گاه این دو با یکدیگر گِرد آیند، قولنج، باد بواسیر و دندان‌درد به وجود می‌آورند

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

حدیث - ۲۷۸

امام علیعليه‌السلام :

قِلَّةُ الأَکلِ یَمنَعُ کَثیراً مِن أعلالِ الجِسمِ

کم‌خوری ، مانع بسیاری از بیماری‌های جسم می‌شود

غرر الحکم ، حدیث - ۶۷۶۸

حدیث - ۲۷۹

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند :

کَثْرَةُ اَکْلِ الْبَیْضِ وَ اِدْمانُهُ یورِثُ الطُّحالَ وَ ریاحا فی رَأسِ الْمَعِدَةِ وَ الاِْمْتِلاءُ مِنَ الْبَیْضِ الْمَسْلوقِ یورِثُ الرَّبوَ وَ الاِْبْتِهارَ؛

زیاد خوردن تخم مرغ و معتاد شدن به آن، بیماری ورم طحال می‌آورد و ایجاد کننده بادهایی در سرِ معده است و زیاد خوردن تخم‌مرغ آب پز، نفَس تنگی و نفَس بریدگی می‌آورد.

بحارالأنوار، ج ۵۹، ص ۳۲۱

حدیث - ۲۸۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

کندر بخورید؛ زیرا همان‌طور که انگشت، عرق را از پیشانی پاک می‌کند، کندر هم سوزش قلب را می‌برد و کمر را محکم و عقل را زیاد می‌کند و ذهن را ذکاوت و چشم را جلا می‌بخشد و فراموشی را از میان می‌برد.

طب النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، ص ۶.

حدیث - ۲۸۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

اَطْعِمُوا الْمَبطونَ خُبزَ الاَْرُزِّ، فَما دَخَلَ جَوْفَ الْمَبطونِ شَیْ‌ءٌ اَنْفَعُ عَنْهُ، اَما اِنَّهُ یَدْبَغُ الْمَعِدَةَ وَ یَسُلُّ الدّاءَ سَلاًّ ؛

به کسی که دل درد (اسهال)، دارد نان برنجی بدهید، چرا که برای دل درد چیزی مفیدتر از آن نیست. بدانید که آن، معده را پاک و درد را کاملاً آرام می‌کند.

کافی، ج ۶، ص ۳۰۵، ح ۲

حدیث - ۲۸۲

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

همبستری در حال حیض باعث جذام فرزند می‌شود. همبستری‌ای که در پی آن دفع مَنی و ادرار نباشد باعث سنگ کلیه و مثانه می‌شود.

طب الرضا، ص ۷۵.

حدیث - ۲۸۳

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

جماع پی‌درپی بدون غسل باعث جنون فرزند می‌شود. زیاد خوردن تخم مرغ و استمرار بر آن، باعث بیماری طحال و گاز معده می‌شود.

طب الرضا، ص ۷۵.

حدیث - ۲۸۴

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

زیاد خوردن گوشت حیوانات وحشی (حلال گوشت) و گاو باعث تغییر (به‌هم‌ریختگی) عقل و سرگردانی فهم و کندذهنی و فراموشی می‌شود.

طب الرضا، ص ۷۵.

حدیث - ۲۸۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و سلم می فرمایند :

عَلَیْکُمْ بِالاْءِهلیلَجَ الاَْسْوَدَ فَاِنَّهُ مِنْ شَجَرَةِ الْجَنَّةَ وَ طَعْمُهُ مُرٌّ و فیهِ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داءٍ؛

هلیله سیاه بخورید، که از درختان بهشت است. مزه آن تلخ است ولی شفای هر دردی است.

طب النبی، ص ۳۱

حدیث - ۲۸۶

امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

هر کس می‌خواهد مثانه‌اش به بیماری‌ای مبتلا نشود، ادرار خود را نگه ندارد.

طب الرضاعليه‌السلام ، ص ۳۵

حدیث - ۲۸۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

لا تُداوِ اَحَدا حَتّی تَعْرِفَ داءَهُ؛

هیچ کس را درمان مکن، مگر آن گاه که بیماری او را بشناسی.

الاصابة، ج ۳، ص ۲۸۹

حدیث - ۲۸۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

مَنْ غَرَسَ فی نَفْسِهِ مَحَبَّةَ اَنواعِ الطَّعامِ، اِجْتَنی ثِمارَ فُنونِ الاَْسْقامِ ؛

هر کس در دل خود، نهال علاقه به غذاهای گوناگون را بکارد، محصول بیماری‌های گوناگون از آن می‌چیند.

غررالحکم، ح ۹۲۱۹

حدیث - ۲۸۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

مَنْ تَداوی بِحَرامٍ، لم یَجْعَلِ اللّه‌ُ فیهِ شِفاءً؛

هر کس با حرام به مداوا بپردازد خداوند در آن شفا قرار نمی‌دهد.

کنزالعمال، ح ۲۸۳۱۸

حدیث - ۲۹۰

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

اِنَّ نَبیّا مِنَ الاَْنْبیاءِ مَرِضَ، فَقالَ: لا اَتَداوی حَتّی یَکونَ الَّذی اَمْرَضَنی هُوَ الَّذی یَشْفینی. فَاَوحَی اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لا اَشْفیکَ حَتّی تَتَداوی، فَاِنَّ الشِّفاءَ مِنّی؛

پیامبری از پیامبران بیمار شد. گفت درمان نمی‌کنم تا همان کسی که بیمارم کرده است، خود درمانم کند. خداوند عزوجل به او وحی فرستاد: شفایت نمی‌دهم، مگر آن‌که درمان کنی، که شفا از من است.

مکارم الاخلاق، ص ۳۶۲.

حدیث - ۲۹۱

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند :

نِعْمَ الطَّعامُ الزَّیْتُ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَیَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَیُصْفِی اللَّوْنَ وَیَشُدُّ الْعَصَبَ وَیَذْهَبُ بِالْوَصَبِ وَیُطْفِئُ الْغَضَبَ؛

زیتون غذای خوبی است، دهان را خوشبو می‌کند، بلغم را از بین می‌برد، رنگ پوست را صفا می‌بخشد، اعصاب را محکم می‌کند، مرض را می‌برد و خشم را خاموش می‌کند.

مکارم الاخلاق، ص ۱۹۰.

حدیث - ۲۹۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

بِسمِ اللّهِ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ و عَونٌ لِکُلِّ دَواءٍ؛

بسم اللّه، شفای هر دردی و یاری کننده هر دارویی است.

نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص ۴۲

حدیث - ۲۹۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

لَو قَرَأتَ بِسمِ اللّهِ تَحفَظُکَ الْمَلائِکَةُ إلَی الْجَنَّةِ و هُوَ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛

اگر بسم اللّه را قرائت کنی، فرشتگان، تا بهشت تو را حفظ می‌کنند و آن شفای هر دردی است.

فقه الرضاعليه‌السلام ، ص ۳۴۲.

حدیث - ۲۹۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بپرهیز از ادامه پر خوری که به راستی این کار دردها را بر انگیزد و بیماریها را تحریک کند.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۲۹۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

ادامه پر خوری انواع دردها را به جای بگذارد.

(غررالحکم ، باب پرخوری)

حدیث - ۲۹۶

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

بیماری تازیانه خدا در زمین است , که به وسیله آن بندگان خویش را ادب می کند.

(نهج الفصاحه ، ح ۳۱۰۱)

حدیث - ۲۹۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

وَ الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِی عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فِی آجَالِهِمْ؛

صدقه دادن دارویی ثمر بخش است ، و کردار بندگان در دنیا ، فردا در پیش روی آنان جلوه گر است.

نهج البلاغه، حکمت ۷

حدیث - ۲۹۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

نادانی ، بدترین بیماریهاست.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث - ۲۹۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اَلصَّدَقَةُ تَدْفَعُ الْبَلاءَ وَ هِیَ اَنـْجَحُ دَواءٍ وَ تَدْفَعُ الْقَضاءَ وَ قَدْ اُبْرِمَ اِبراما وَ لا یَذْهَبُ بِالاَْدواءِ اِلاَّ الدُّعاءُ وَ الصَّدَقَةُ

صدقه بلا را برطرف می‌کند و مؤثرترینِ داروست. همچنین، قضای حتمی را برمی‌گرداند و درد و بیماری‌ها را چیزی جز دعا و صدقه از بین نمی‌برد.

بحارالأنوار، ج ۹۳، ص ۱۳۷، ح ۷۱

حدیث - ۳۰۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

بسمِ اللّهِ شِفاءٌ مِن کلِّ داءٍ و عَونٌ لِکلِّ دَواءٍ

بسم اللّه، شفای هر دردی و یاری کننده هر دارویی است.

(عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ، ج ۲)

حدیث - ۳۰۱

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نرمه سر استخوان های پرندگان را نخورید؛چرا که سِل می آورد.

(کنز العمّال،ج۱۵،ص۲۶۴)

حدیث - ۳۰۲

امام هادیعليه‌السلام :

خَیرُ الأَشیاءِ لِحُمَّی الرِّبعِ أن یُؤکَلَ فی یَومِهَا الفالوذَجُ المَعمولُ بِالعَسَلِ ویُکثَرَ زَعفَرانُهُ ، ولا یُؤکَلَ فی یَومِها غَیرُهُ

بهترین چیز برای تبِ رِبع آن است که در روز غلبه تب ، فالوده‌ای که با عسل ساخته شده و زعفران فراوانی دارد ، خورده شود و در آن روز ، چیزی دیگر خورده نشود

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۱ عن أبی جعفر ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۰۰ ، حدیث - ۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۰۶

روانشناسی

حدیث - ۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إِنَّ لِلقُلوبِ شَهوَةً وَکَراهَةً وَإِقبالاً وَإِدبارً فَتوها مِن إِقبالِها وَشَهوَتِها، فَإِنَّ القَلبَ إِذا اُکرِهَ عَمِیَ؛

دلها را حالتِ خواستن و ناخواستن و روی آوردن و پشت کردن است. از راه خواسته ها و تمایلات سراغ قلبها بروید، چرا که اگر دل را به کاری مجبور کنند، کور می شود.

نهج البلاغه، حکمت ۱۹۳

حدیث - ۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن لَم یُحسِن ظَنَّهُ استَوحَشَ مِن کُلِّ أَحَدٍ؛

آن کس که گمان خود را نیکو نسازد (و بدبین باشد) از هر کسی وحشت می کند.

غررالحکم، ج۵، ص۴۴۲، ح۹۰۸۴

حدیث - ۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلنّاسُ أعداءُ ماجَهِلوا؛

مردم، با آنچه نمی دانند دشمن اند.

نهج البلاغه، حکمت ۴۳۸

حدیث - ۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَوافِی الخلاقِ تَکشِفُهَا المُعاشَرَةُ؛

خصلت ها و اخلاق پنهان را، معاشرت آشکار می سازد.

غررالحکم، ج۳، ص۴۶۶، ح۵۰۹۹

حدیث - ۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلنّاسُ کَالشَّجَرِ شَرابُهُ واحِدٌ وَثَمَرُهُ مُختَلِفٌ؛

مردم همانند درختان اند که آبشان یکی است و میوه هایشان گوناگون.

غررالحکم، ج۲، ص۱۳۶، ح۲۰۹۷

حدیث - ۶

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اَلنَّومُ راحَةٌ لِلجَسَدِ وَالنُّطقُ راحَةٌ لِلرّوحِ وَالسُّکوتُ راحَةٌ لِلعَقلِ؛

خواب، آرام بخش جسم است، سخن گفتن آسایش روح است و سکوت، سبب راحتی عقل است.

من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۰۲، ح۵۸۶۵

حدیث - ۷

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

رَجُلاً یَسأَلُ اَبا عَبدِ اللّهعليه‌السلام فَقالَ: الرَّجُلُ یَقولُ أَوَّدُکَ، فَکَیفَ أَعلَمُ أَنَّهُ یَوَدُّنی؟ فَقالَ: اِمتَحِن قَلبَکَ، فَإن کُنتَ تَوَدُّهُ فَإنَّهُ یَوَدُّکَ؛

شخصی از امام صادقعليه‌السلام پرسید: گاهی به من گفته می شود: دوستت دارم. از کجا بدانم که (راست می گوید و) دوستم دارد؟ حضرت فرمودند: قلب خودت را بیازمای، پس اگر تو او را دوست داری، بدان که او نیز تو را دوست دارد.

کافی، ج۲، ص۶۵۲، ح۲

حدیث - ۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ؛

هر کس بداخلاق باشد، خودش را شکنجه و آزار می دهد.

کافی، ج۲، ص۳۲۱، ح۴

حدیث - ۹

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

بِمَوتِ النَّفسِ تَکونُ حَیاةُ القَلبِ وَبِحَیاةِ القَلبِ البُلوغُ إِلَی الاِستِقامَةِ؛

زیر پاگذاشتن هوا و هوس، دل را زنده می کند و زنده دلی، سبب استقامت است.

مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۲۶، ح۱۲۸۱۳

حدیث - ۱۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلنّاسُ إلی أشکالِهِم أَمیَلُ؛

مردم به همانند خود، بیشتر تمایل دارند.

بحارالأنوار، ج۷۸، ص۹۲، ح۱۰۰

فهرست مطالب

تغذیه و آداب آن ۳

حدیث - ۱ ۳

حدیث - ۲ ۳

حدیث - ۳ ۴

حدیث - ۴ ۴

حدیث - ۵ ۵

حدیث - ۶ ۵

حدیث - ۷ ۶

حدیث - ۸ ۶

حدیث - ۹ ۷

حدیث - ۱۰ ۷

حدیث - ۱۱ ۸

حدیث - ۱۲ ۸

حدیث - ۱۳ ۹

حدیث - ۱۴ ۹

حدیث - ۱۵ ۱۰

حدیث - ۱۶ ۱۰

حدیث - ۱۷ ۱۱

حدیث - ۱۸ ۱۱

حدیث - ۱۹ ۱۲

حدیث - ۲۰ ۱۲

حدیث - ۲۱ ۱۳

حدیث - ۲۲ ۱۳

حدیث - ۲۳ ۱۴

حدیث - ۲۴ ۱۴

حدیث - ۲۵ ۱۵

حدیث - ۲۶ ۱۵

حدیث - ۲۷ ۱۶

حدیث - ۲۸ ۱۶

حدیث - ۲۹ ۱۷

حدیث - ۳۰ ۱۷

حدیث - ۳۱ ۱۸

حدیث - ۳۲ ۱۸

حدیث - ۳۳ ۱۹

حدیث - ۳۴ ۲۰

حدیث - ۳۵ ۲۰

حدیث - ۳۶ ۲۱

حدیث - ۳۷ ۲۱

حدیث - ۳۸ ۲۲

حدیث - ۳۹ ۲۲

حدیث - ۴۰ ۲۳

حدیث - ۴۱ ۲۳

حدیث - ۴۲ ۲۳

حدیث - ۴۳ ۲۴

حدیث - ۴۴ ۲۴

حدیث - ۴۵ ۲۵

حدیث - ۴۶ ۲۵

حدیث - ۴۷ ۲۶

حدیث - ۴۸ ۲۶

حدیث - ۴۹ ۲۷

حدیث - ۵۰ ۲۷

حدیث - ۵۱ ۲۸

حدیث - ۵۲ ۲۸

حدیث - ۵۳ ۲۹

حدیث - ۵۴ ۲۹

حدیث - ۵۵ ۳۰

حدیث - ۵۶ ۳۰

حدیث - ۵۷ ۳۰

حدیث - ۵۸ ۳۱

حدیث - ۵۹ ۳۱

حدیث - ۶۰ ۳۲

حدیث - ۶۱ ۳۲

حدیث - ۶۲ ۳۲

حدیث - ۶۳ ۳۳

حدیث - ۶۴ ۳۳

حدیث - ۶۵ ۳۳

حدیث - ۶۶ ۳۴

حدیث - ۶۷ ۳۴

حدیث - ۶۸ ۳۴

حدیث - ۶۹ ۳۴

حدیث - ۷۰ ۳۵

حدیث - ۷۱ ۳۵

حدیث - ۷۲ ۳۵

حدیث - ۷۳ ۳۶

حدیث - ۷۴ ۳۶

حدیث - ۷۵ ۳۶

حدیث - ۷۶ ۳۷

حدیث - ۷۷ ۳۷

حدیث - ۷۸ ۳۸

حدیث - ۷۹ ۳۸

حدیث - ۸۰ ۳۸

حدیث - ۸۱ ۳۹

حدیث - ۸۲ ۳۹

حدیث - ۸۳ ۳۹

حدیث - ۸۴ ۴۰

حدیث - ۸۵ ۴۰

حدیث - ۸۶ ۴۰

حدیث - ۸۷ ۴۱

حدیث - ۸۸ ۴۱

حدیث - ۸۹ ۴۱

حدیث - ۹۰ ۴۲

حدیث - ۹۱ ۴۲

حدیث - ۹۳ ۴۳

حدیث - ۹۴ ۴۳

حدیث - ۹۵ ۴۴

حدیث - ۹۶ ۴۴

حدیث - ۹۷ ۴۵

حدیث - ۹۸ ۴۵

حدیث - ۹۹ ۴۵

حدیث - ۱۰۱ ۴۶

حدیث - ۱۰۲ ۴۶

حدیث - ۱۰۳ ۴۷

حدیث - ۱۰۴ ۴۷

حدیث - ۱۰۵ ۴۷

حدیث - ۱۰۶ ۴۸

حدیث - ۱۰۷ ۴۹

حدیث - ۱۰۸ ۴۹

حدیث - ۱۰۹ ۴۹

حدیث - ۱۱۰ ۵۰

حدیث - ۱۱۱ ۵۰

حدیث - ۱۱۲ ۵۱

حدیث - ۱۱۳ ۵۱

حدیث - ۱۱۴ ۵۱

حدیث - ۱۱۵ ۵۲

حدیث - ۱۱۶ ۵۲

حدیث - ۱۱۷ ۵۳

حدیث - ۱۱۸ ۵۳

حدیث - ۱۱۹ ۵۳

حدیث - ۱۲۰ ۵۴

حدیث - ۱۲۱ ۵۴

حدیث - ۱۲۲ ۵۵

حدیث - ۱۲۳ ۵۵

حدیث - ۱۲۴ ۵۶

حدیث - ۱۲۵ ۵۶

حدیث - ۱۲۶ ۵۶

حدیث - ۱۲۷ ۵۷

حدیث - ۱۲۸ ۵۷

حدیث - ۱۲۹ ۵۷

حدیث - ۱۳۰ ۵۸

حدیث - ۱۳۱ ۵۹

حدیث - ۱۳۲ ۵۹

حدیث - ۱۳۳ ۶۰

حدیث - ۱۳۴ ۶۰

حدیث - ۱۳۵ ۶۱

حدیث - ۱۳۶ ۶۱

حدیث - ۱۳۷ ۶۱

حدیث - ۱۳۸ ۶۲

حدیث - ۱۳۹ ۶۲

حدیث - ۱۴۰ ۶۲

حدیث - ۱۴۱ ۶۳

حدیث - ۱۴۲ ۶۳

حدیث - ۱۴۳ ۶۳

حدیث - ۱۴۴ ۶۴

حدیث - ۱۴۵ ۶۴

حدیث - ۱۴۶ ۶۴

حدیث - ۱۴۷ ۶۵

حدیث - ۱۴۸ ۶۵

حدیث - ۱۴۹ ۶۶

حدیث - ۱۵۰ ۶۶

حدیث - ۱۵۱ ۶۶

حدیث - ۱۵۲ ۶۷

حدیث - ۱۵۳ ۶۷

حدیث - ۱۵۴ ۶۸

حدیث - ۱۵۵ ۶۸

حدیث - ۱۵۶ ۶۸

حدیث - ۱۵۷ ۶۹

حدیث - ۱۵۸ ۶۹

حدیث - ۱۵۹ ۶۹

حدیث - ۱۶۰ ۷۰

حدیث - ۱۶۱ ۷۰

حدیث - ۱۶۲ ۷۱

حدیث - ۱۶۳ ۷۱

حدیث - ۱۶۴ ۷۲

حدیث - ۱۶۵ ۷۲

حدیث - ۱۶۶ ۷۲

حدیث - ۱۶۷ ۷۳

حدیث - ۱۶۸ ۷۳

حدیث - ۱۶۹ ۷۳

حدیث - ۱۷۰ ۷۴

حدیث - ۱۷۱ ۷۴

حدیث - ۱۷۲ ۷۴

حدیث - ۱۷۳ ۷۵

حدیث - ۱۷۴ ۷۵

حدیث - ۱۷۵ ۷۵

حدیث - ۱۷۶ ۷۶

حدیث - ۱۷۷ ۷۶

حدیث - ۱۷۸ ۷۶

حدیث - ۱۷۹ ۷۷

حدیث - ۱۸۰ ۷۷

حدیث - ۱۸۱ ۷۷

حدیث - ۱۸۲ ۷۸

حدیث - ۱۸۳ ۷۸

حدیث - ۱۸۴ ۷۹

حدیث - ۱۸۵ ۷۹

حدیث - ۱۸۶ ۷۹

حدیث - ۱۸۷ ۸۰

حدیث - ۱۸۸ ۸۰

حدیث - ۱۸۹ ۸۱

حدیث - ۱۹۰ ۸۱

حدیث - ۱۹۱ ۸۱

حدیث - ۱۹۲ ۸۲

حدیث - ۱۹۳ ۸۲

حدیث - ۱۹۴ ۸۲

حدیث - ۱۹۵ ۸۳

حدیث - ۱۹۶ ۸۳

حدیث - ۱۹۷ ۸۳

حدیث - ۱۹۸ ۸۴

حدیث - ۱۹۹ ۸۴

حدیث - ۲۰۰ ۸۵

حدیث - ۲۰۱ ۸۵

حدیث - ۲۰۲ ۸۵

حدیث - ۲۰۳ ۸۶

حدیث - ۲۰۴ ۸۶

حدیث - ۲۰۵ ۸۶

حدیث - ۲۰۶ ۸۷

حدیث - ۲۰۷ ۸۷

حدیث - ۲۰۸ ۸۸

حدیث - ۲۰۹ ۸۸

حدیث - ۲۱۰ ۸۸

حدیث - ۲۱۱ ۸۹

حدیث - ۲۱۲ ۸۹

حدیث - ۲۱۳ ۹۰

حدیث - ۲۱۴ ۹۰

حدیث - ۲۱۵ ۹۰

حدیث - ۲۱۶ ۹۱

حدیث - ۲۱۷ ۹۱

حدیث - ۲۱۸ ۹۲

حدیث - ۲۱۹ ۹۲

حدیث - ۲۲۰ ۹۳

حدیث - ۲۲۱ ۹۳

حدیث - ۲۲۲ ۹۳

حدیث - ۲۲۳ ۹۴

حدیث - ۲۲۴ ۹۴

حدیث - ۲۲۵ ۹۵

حدیث - ۲۲۶ ۹۵

حدیث - ۲۲۷ ۹۶

حدیث - ۲۲۸ ۹۶

حدیث - ۲۲۹ ۹۶

حدیث - ۲۳۰ ۹۷

حدیث - ۲۳۱ ۹۷

حدیث - ۲۳۲ ۹۸

حدیث - ۲۳۳ ۹۸

حدیث - ۲۳۴ ۹۸

حدیث - ۲۳۵ ۹۹

حدیث - ۲۳۶ ۹۹

حدیث - ۲۳۷ ۹۹

حدیث - ۲۳۸ ۱۰۰

حدیث - ۲۳۹ ۱۰۰

حدیث - ۲۴۰ ۱۰۱

حدیث - ۲۴۱ ۱۰۱

حدیث - ۲۴۳ ۱۰۲

حدیث - ۲۴۴ ۱۰۳

حدیث - ۲۴۵ ۱۰۳

حدیث - ۲۴۶ ۱۰۳

حدیث - ۲۴۷ ۱۰۴

حدیث - ۲۴۸ ۱۰۴

حدیث - ۲۴۹ ۱۰۴

حدیث - ۲۵۰ ۱۰۵

حدیث - ۲۵۱ ۱۰۵

حدیث - ۲۵۲ ۱۰۶

حدیث - ۲۵۳ ۱۰۶

حدیث - ۲۵۴ ۱۰۶

حدیث - ۲۵۵ ۱۰۷

حدیث - ۲۵۶ ۱۰۷

حدیث - ۲۵۷ ۱۰۸

حدیث - ۲۵۸ ۱۰۸

حدیث - ۲۵۹ ۱۰۸

حدیث - ۲۶۰ ۱۰۹

حدیث - ۲۶۱ ۱۰۹

حدیث - ۲۶۲ ۱۱۰

حدیث - ۲۶۳ ۱۱۰

حدیث - ۲۶۴ ۱۱۰

حدیث - ۲۶۵ ۱۱۱

حدیث - ۲۶۶ ۱۱۱

حدیث - ۲۶۷ ۱۱۱

حدیث - ۲۶۸ ۱۱۲

حدیث - ۲۶۹ ۱۱۲

حدیث - ۲۷۰ ۱۱۲

حدیث - ۲۷۱ ۱۱۳

حدیث - ۲۷۲ ۱۱۳

حدیث - ۲۷۳ ۱۱۴

حدیث - ۲۷۴ ۱۱۴

حدیث - ۲۷۵ ۱۱۴

حدیث - ۲۷۶ ۱۱۵

حدیث - ۲۷۷ ۱۱۵

حدیث - ۲۷۸ ۱۱۵

حدیث - ۲۷۹ ۱۱۶

حدیث - ۲۸۰ ۱۱۶

حدیث - ۲۸۱ ۱۱۶

حدیث - ۲۸۲ ۱۱۷

حدیث - ۲۸۳ ۱۱۷

حدیث - ۲۸۴ ۱۱۷

حدیث - ۲۸۵ ۱۱۸

حدیث - ۲۸۶ ۱۱۸

حدیث - ۲۸۷ ۱۱۹

حدیث - ۲۸۸ ۱۱۹

حدیث - ۲۸۹ ۱۱۹

حدیث - ۲۹۰ ۱۲۰

حدیث - ۲۹۱ ۱۲۰

حدیث - ۲۹۲ ۱۲۱

حدیث - ۲۹۳ ۱۲۱

حدیث - ۲۹۴ ۱۲۲

حدیث - ۲۹۵ ۱۲۲

حدیث - ۲۹۶ ۱۲۲

حدیث - ۲۹۷ ۱۲۳

حدیث - ۲۹۸ ۱۲۳

حدیث - ۲۹۹ ۱۲۳

حدیث - ۳۰۰ ۱۲۴

حدیث - ۳۰۱ ۱۲۵

حدیث - ۳۰۲ ۱۲۵

حدیث - ۳۰۳ ۱۲۵

حدیث - ۳۰۴ ۱۲۶

حدیث - ۳۰۵ ۱۲۶

حدیث - ۳۰۶ ۱۲۷

حدیث - ۳۰۷ ۱۲۷

حدیث - ۳۰۸ ۱۲۷

حدیث - ۳۰۹ ۱۲۸

حدیث - ۳۱۰ ۱۲۸

حدیث - ۳۱۱ ۱۲۹

حدیث - ۳۱۲ ۱۲۹

حدیث - ۳۱۳ ۱۲۹

حدیث - ۳۱۴ ۱۳۰

حدیث - ۳۱۵ ۱۳۰

حدیث - ۳۱۶ ۱۳۱

حدیث - ۳۱۷ ۱۳۱

حدیث - ۳۱۹ ۱۳۲

حدیث - ۳۲۰ ۱۳۲

حدیث - ۳۲۱ ۱۳۳

حدیث - ۳۲۲ ۱۳۳

حدیث - ۳۲۳ ۱۳۴

حدیث - ۳۲۴ ۱۳۴

حدیث - ۳۲۵ ۱۳۴

حدیث - ۳۲۶ ۱۳۵

حدیث - ۳۲۷ ۱۳۵

حدیث - ۳۲۸ ۱۳۵

حدیث - ۳۲۹ ۱۳۶

حدیث - ۳۳۰ ۱۳۶

حدیث - ۳۳۱ ۱۳۶

حدیث - ۳۳۲ ۱۳۷

حدیث - ۳۳۳ ۱۳۷

حدیث - ۳۳۴ ۱۳۸

حدیث - ۳۳۵ ۱۳۸

حدیث - ۳۳۶ ۱۳۸

حدیث - ۳۳۷ ۱۳۹

حدیث - ۳۳۸ ۱۳۹

حدیث - ۳۳۹ ۱۴۰

حدیث - ۳۴۰ ۱۴۰

حدیث - ۳۴۱ ۱۴۰

حدیث - ۳۴۲ ۱۴۱

حدیث - ۳۴۳ ۱۴۱

حدیث - ۳۴۴ ۱۴۱

حدیث - ۳۴۵ ۱۴۲

حدیث - ۳۴۶ ۱۴۲

حدیث - ۳۴۷ ۱۴۲

حدیث - ۳۴۸ ۱۴۳

حدیث - ۳۴۹ ۱۴۳

حدیث - ۳۵۰ ۱۴۴

حدیث - ۳۵۱ ۱۴۴

حدیث - ۳۵۲ ۱۴۴

حدیث - ۳۵۳ ۱۴۵

حدیث - ۳۵۴ ۱۴۵

حدیث - ۳۵۵ ۱۴۶

حدیث - ۳۵۶ ۱۴۶

حدیث - ۳۵۷ ۱۴۷

حدیث - ۳۵۸ ۱۴۷

حدیث - ۳۵۹ ۱۴۷

حدیث - ۳۶۰ ۱۴۸

حدیث - ۳۶۱ ۱۴۸

حدیث - ۳۶۲ ۱۴۹

حدیث - ۳۶۳ ۱۴۹

حدیث - ۳۶۵ ۱۵۰

حدیث - ۳۶۶ ۱۵۰

حدیث - ۳۶۷ ۱۵۱

حدیث - ۳۶۸ ۱۵۱

حدیث - ۳۶۹ ۱۵۲

حدیث - ۳۷۰ ۱۵۲

حدیث - ۳۷۱ ۱۵۳

حدیث - ۳۷۲ ۱۵۳

حدیث - ۳۷۳ ۱۵۳

حدیث - ۳۷۴ ۱۵۴

حدیث - ۳۷۵ ۱۵۴

حدیث - ۳۷۶ ۱۵۵

حدیث - ۳۷۷ ۱۵۵

حدیث - ۳۷۸ ۱۵۵

حدیث - ۳۷۹ ۱۵۶

حدیث - ۳۸۰ ۱۵۶

حدیث - ۳۸۱ ۱۵۶

حدیث - ۳۸۲ ۱۵۷

حدیث - ۳۸۳ ۱۵۷

حدیث - ۳۸۴ ۱۵۷

حدیث - ۳۸۵ ۱۵۸

حدیث - ۳۸۶ ۱۵۸

حدیث - ۳۸۷ ۱۵۸

حدیث - ۳۸۸ ۱۵۹

حدیث - ۳۸۹ ۱۵۹

حدیث - ۳۹۰ ۱۶۰

حدیث - ۳۹۱ ۱۶۰

حدیث - ۳۹۲ ۱۶۰

حدیث - ۳۹۳ ۱۶۱

حدیث - ۳۹۴ ۱۶۱

حدیث - ۳۹۵ ۱۶۲

حدیث - ۳۹۶ ۱۶۲

حدیث - ۳۹۷ ۱۶۲

حدیث - ۳۹۹ ۱۶۳

حدیث - ۴۰۰ ۱۶۳

حدیث - ۴۰۱ ۱۶۴

حدیث - ۴۰۲ ۱۶۴

حدیث - ۴۰۳ ۱۶۴

حدیث - ۴۰۴ ۱۶۵

حدیث - ۴۰۵ ۱۶۵

حدیث - ۴۰۶ ۱۶۶

حدیث - ۴۰۷ ۱۶۶

حدیث - ۴۰۸ ۱۶۷

حدیث - ۴۰۹ ۱۶۷

حدیث - ۴۱۰ ۱۶۸

حدیث - ۴۱۱ ۱۶۸

حدیث - ۴۱۲ ۱۶۸

حدیث - ۴۱۳ ۱۶۹

حدیث - ۴۱۴ ۱۶۹

حدیث - ۴۱۵ ۱۷۰

حدیث - ۴۱۶ ۱۷۰

حدیث - ۴۱۷ ۱۷۱

حدیث - ۴۱۸ ۱۷۱

حدیث - ۴۱۹ ۱۷۱

حدیث - ۴۲۰ ۱۷۲

حدیث - ۴۲۱ ۱۷۲

حدیث - ۴۲۲ ۱۷۲

حدیث - ۴۲۳ ۱۷۳

حدیث - ۴۲۴ ۱۷۳

حدیث - ۴۲۵ ۱۷۳

حدیث - ۴۲۶ ۱۷۴

حدیث - ۴۲۷ ۱۷۴

حدیث - ۴۲۸ ۱۷۴

حدیث - ۴۲۹ ۱۷۵

حدیث - ۴۳۰ ۱۷۵

حدیث - ۴۳۱ ۱۷۵

حدیث - ۴۳۲ ۱۷۶

حدیث - ۴۳۳ ۱۷۶

حدیث - ۴۳۴ ۱۷۷

حدیث - ۴۳۵ ۱۷۷

حدیث - ۴۳۶ ۱۷۷

حدیث - ۴۳۷ ۱۷۸

حدیث - ۴۳۸ ۱۷۸

حدیث - ۴۳۹ ۱۷۸

حدیث - ۴۴۰ ۱۷۹

حدیث - ۴۴۱ ۱۷۹

حدیث - ۴۴۲ ۱۸۰

حدیث - ۴۴۳ ۱۸۰

حدیث - ۴۴۴ ۱۸۰

حدیث - ۴۴۵ ۱۸۱

حدیث - ۴۴۶ ۱۸۱

حدیث - ۴۴۷ ۱۸۱

حدیث - ۴۴۸ ۱۸۲

حدیث - ۴۴۹ ۱۸۲

حدیث - ۴۵۰ ۱۸۳

حدیث - ۴۵۱ ۱۸۳

حدیث - ۴۵۲ ۱۸۳

حدیث - ۴۵۳ ۱۸۴

حدیث - ۴۵۴ ۱۸۴

حدیث - ۴۵۵ ۱۸۴

حدیث - ۴۵۶ ۱۸۵

حدیث - ۴۵۷ ۱۸۵

حدیث - ۴۵۸ ۱۸۶

حدیث - ۴۵۹ ۱۸۶

حدیث - ۴۶۰ ۱۸۶

حدیث - ۴۶۱ ۱۸۶

حدیث - ۴۶۲ ۱۸۷

حدیث - ۴۶۳ ۱۸۷

حدیث - ۴۶۴ ۱۸۷

حدیث - ۴۶۵ ۱۸۸

حدیث - ۴۶۶ ۱۸۸

حدیث - ۴۶۷ ۱۸۸

حدیث - ۴۶۸ ۱۸۸

حدیث - ۴۶۹ ۱۸۹

حدیث - ۴۷۰ ۱۸۹

حدیث - ۴۷۱ ۱۸۹

حدیث - ۴۷۲ ۱۸۹

حدیث - ۴۷۳ ۱۹۰

حدیث - ۴۷۴ ۱۹۰

حدیث - ۴۷۵ ۱۹۰

حدیث - ۴۷۶ ۱۹۱

حدیث - ۴۷۷ ۱۹۱

حدیث - ۴۷۸ ۱۹۱

حدیث - ۴۷۹ ۱۹۱

حدیث - ۴۸۰ ۱۹۲

حدیث - ۴۸۱ ۱۹۲

حدیث - ۴۸۲ ۱۹۲

حدیث - ۴۸۳ ۱۹۲

حدیث - ۴۸۴ ۱۹۳

حدیث - ۴۸۵ ۱۹۳

حدیث - ۴۸۶ ۱۹۳

حدیث - ۴۸۷ ۱۹۴

حدیث - ۴۸۸ ۱۹۴

حدیث - ۴۸۹ ۱۹۴

حدیث - ۴۹۰ ۱۹۵

حدیث - ۴۹۱ ۱۹۵

حدیث - ۴۹۲ ۱۹۵

حدیث - ۴۹۳ ۱۹۶

حدیث - ۴۹۴ ۱۹۶

حدیث - ۴۹۵ ۱۹۶

حدیث - ۴۹۶ ۱۹۷

حدیث - ۴۹۷ ۱۹۷

حدیث - ۴۹۸ ۱۹۷

حدیث - ۴۹۹ ۱۹۸

حدیث - ۵۰۰ ۱۹۸

حدیث - ۵۰۱ ۱۹۸

حدیث - ۵۰۲ ۱۹۹

حدیث - ۵۰۳ ۱۹۹

حدیث - ۵۰۴ ۱۹۹

حدیث - ۵۰۵ ۲۰۰

حدیث - ۵۰۶ ۲۰۰

حدیث - ۵۰۷ ۲۰۰

حدیث - ۵۰۸ ۲۰۱

حدیث - ۵۰۹ ۲۰۱

حدیث - ۵۱۰ ۲۰۱

حدیث - ۵۱۱ ۲۰۲

حدیث - ۵۱۲ ۲۰۲

حدیث - ۵۱۳ ۲۰۲

حدیث - ۵۱۴ ۲۰۳

حدیث - ۵۱۵ ۲۰۳

حدیث - ۵۱۶ ۲۰۳

حدیث - ۵۱۷ ۲۰۴

حدیث - ۵۱۸ ۲۰۴

حدیث - ۵۱۹ ۲۰۴

حدیث - ۵۲۰ ۲۰۵

حدیث - ۵۲۱ ۲۰۵

حدیث - ۵۲۲ ۲۰۵

حدیث - ۵۲۳ ۲۰۶

حدیث - ۵۲۴ ۲۰۶

حدیث - ۵۲۵ ۲۰۷

حدیث - ۵۲۶ ۲۰۷

بهداشت و سلامت ۲۰۸

حدیث - ۱ ۲۰۸

حدیث - ۲ ۲۰۸

حدیث - ۳ ۲۰۹

حدیث - ۴ ۲۰۹

حدیث - ۵ ۲۱۰

حدیث - ۶ ۲۱۰

حدیث - ۷ ۲۱۱

حدیث - ۸ ۲۱۲

حدیث - ۹ ۲۱۲

حدیث - ۱۰ ۲۱۲

حدیث - ۱۱ ۲۱۳

حدیث - ۱۲ ۲۱۳

حدیث - ۱۳ ۲۱۴

حدیث - ۱۴ ۲۱۴

حدیث - ۱۵ ۲۱۵

حدیث - ۱۶ ۲۱۵

حدیث - ۱۷ ۲۱۵

حدیث - ۱۸ ۲۱۶

حدیث - ۱۹ ۲۱۶

حدیث - ۲۰ ۲۱۷

حدیث - ۲۱ ۲۱۷

حدیث - ۲۲ ۲۱۸

حدیث - ۲۳ ۲۱۸

حدیث - ۲۴ ۲۱۹

حدیث - ۲۵ ۲۱۹

حدیث - ۲۶ ۲۲۰

حدیث - ۲۷ ۲۲۰

حدیث - ۲۸ ۲۲۱

حدیث - ۲۹ ۲۲۱

حدیث - ۳۰ ۲۲۲

حدیث - ۳۱ ۲۲۲

حدیث - ۳۲ ۲۲۳

حدیث - ۳۳ ۲۲۳

حدیث - ۳۴ ۲۲۴

حدیث - ۳۵ ۲۲۴

حدیث - ۳۶ ۲۲۵

حدیث - ۳۷ ۲۲۵

حدیث - ۳۸ ۲۲۶

حدیث - ۳۹ ۲۲۶

حدیث - ۴۰ ۲۲۷

حدیث - ۴۱ ۲۲۷

حدیث - ۴۲ ۲۲۸

حدیث - ۴۳ ۲۲۸

حدیث - ۴۴ ۲۲۸

حدیث - ۴۵ ۲۲۹

حدیث - ۴۶ ۲۲۹

حدیث - ۴۷ ۲۳۰

حدیث - ۴۸ ۲۳۰

حدیث - ۴۹ ۲۳۰

حدیث - ۵۰ ۲۳۱

حدیث - ۵۱ ۲۳۱

حدیث - ۵۲ ۲۳۲

حدیث - ۵۳ ۲۳۲

حدیث - ۵۴ ۲۳۳

حدیث - ۵۵ ۲۳۳

حدیث - ۵۶ ۲۳۴

حدیث - ۵۷ ۲۳۴

حدیث - ۵۸ ۲۳۵

حدیث - ۵۹ ۲۳۵

حدیث - ۶۰ ۲۳۶

حدیث - ۶۱ ۲۳۷

حدیث - ۶۲ ۲۳۷

حدیث - ۶۳ ۲۳۷

حدیث - ۶۴ ۲۳۸

حدیث - ۶۵ ۲۳۸

حدیث - ۶۶ ۲۳۹

حدیث - ۶۷ ۲۳۹

حدیث - ۶۸ ۲۴۰

حدیث - ۶۹ ۲۴۰

حدیث - ۷۰ ۲۴۱

حدیث - ۷۱ ۲۴۱

حدیث - ۷۲ ۲۴۱

حدیث - ۷۳ ۲۴۲

حدیث - ۷۴ ۲۴۲

حدیث - ۷۵ ۲۴۳

حدیث - ۷۶ ۲۴۳

حدیث - ۷۷ ۲۴۴

حدیث - ۷۸ ۲۴۴

حدیث - ۷۹ ۲۴۴

حدیث - ۸۰ ۲۴۵

حدیث - ۸۱ ۲۴۵

حدیث - ۸۲ ۲۴۶

حدیث - ۸۳ ۲۴۶

حدیث - ۸۴ ۲۴۶

حدیث - ۸۵ ۲۴۷

حدیث - ۸۶ ۲۴۷

حدیث - ۸۷ ۲۴۷

حدیث - ۸۸ ۲۴۸

حدیث - ۸۹ ۲۴۸

حدیث - ۹۰ ۲۴۹

حدیث - ۹۱ ۲۴۹

حدیث - ۹۲ ۲۴۹

حدیث - ۹۳ ۲۵۰

حدیث - ۹۴ ۲۵۰

حدیث - ۹۵ ۲۵۱

حدیث - ۹۶ ۲۵۱

حدیث - ۹۷ ۲۵۲

حدیث - ۹۸ ۲۵۲

حدیث - ۹۹ ۲۵۳

حدیث - ۱۰۰ ۲۵۳

حدیث - ۱۰۱ ۲۵۴

حدیث - ۱۰۲ ۲۵۴

حدیث - ۱۰۳ ۲۵۵

حدیث - ۱۰۴ ۲۵۵

حدیث - ۱۰۵ ۲۵۵

حدیث - ۱۰۶ ۲۵۶

حدیث - ۱۰۷ ۲۵۶

حدیث - ۱۰۸ ۲۵۷

حدیث - ۱۰۹ ۲۵۷

حدیث - ۱۱۰ ۲۵۸

حدیث - ۱۱۱ ۲۵۸

حدیث - ۱۱۲ ۲۵۹

حدیث - ۱۱۳ ۲۵۹

حدیث - ۱۱۴ ۲۶۰

حدیث - ۱۱۵ ۲۶۰

حدیث - ۱۱۶ ۲۶۱

حدیث - ۱۱۷ ۲۶۱

حدیث - ۱۱۸ ۲۶۱

حدیث - ۱۱۹ ۲۶۲

حدیث - ۱۲۰ ۲۶۲

حدیث - ۱۲۱ ۲۶۲

حدیث - ۱۲۲ ۲۶۳

حدیث - ۱۲۳ ۲۶۳

حدیث - ۱۲۴ ۲۶۳

حدیث - ۱۲۵ ۲۶۴

حدیث - ۱۲۶ ۲۶۴

حدیث - ۱۲۷ ۲۶۴

حدیث - ۱۲۸ ۲۶۵

حدیث - ۱۲۹ ۲۶۵

حدیث - ۱۳۰ ۲۶۵

حدیث - ۱۳۱ ۲۶۶

حدیث - ۱۳۲ ۲۶۶

حدیث - ۱۳۳ ۲۶۶

حدیث - ۱۳۴ ۲۶۷

حدیث - ۱۳۵ ۲۶۷

حدیث - ۱۳۶ ۲۶۷

حدیث - ۱۳۷ ۲۶۸

حدیث - ۱۳۸ ۲۶۸

حدیث - ۱۳۹ ۲۶۹

حدیث - ۱۴۰ ۲۶۹

حدیث - ۱۴۱ ۲۶۹

حدیث - ۱۴۲ ۲۷۰

حدیث - ۱۴۳ ۲۷۰

حدیث - ۱۴۵ ۲۷۱

حدیث - ۱۴۶ ۲۷۱

حدیث - ۱۴۷ ۲۷۲

حدیث - ۱۴۸ ۲۷۲

حدیث - ۱۴۹ ۲۷۳

حدیث - ۱۵۰ ۲۷۳

حدیث - ۱۵۱ ۲۷۴

حدیث - ۱۵۲ ۲۷۴

حدیث - ۱۵۳ ۲۷۵

حدیث - ۱۵۴ ۲۷۵

حدیث - ۱۵۵ ۲۷۶

حدیث - ۱۵۶ ۲۷۶

حدیث - ۱۵۷ ۲۷۶

حدیث - ۱۵۸ ۲۷۷

حدیث - ۱۵۹ ۲۷۷

حدیث - ۱۶۰ ۲۷۸

حدیث - ۱۶۱ ۲۷۸

حدیث - ۱۶۲ ۲۷۹

حدیث - ۱۶۳ ۲۷۹

حدیث - ۱۶۴ ۲۸۰

حدیث - ۱۶۵ ۲۸۰

حدیث - ۱۶۶ ۲۸۰

حدیث - ۱۶۷ ۲۸۱

حدیث - ۱۶۸ ۲۸۱

حدیث - ۱۶۹ ۲۸۱

حدیث - ۱۷۰ ۲۸۲

حدیث - ۱۷۱ ۲۸۲

حدیث - ۱۷۲ ۲۸۲

حدیث - ۱۷۳ ۲۸۳

حدیث - ۱۷۴ ۲۸۳

حدیث - ۱۷۵ ۲۸۳

حدیث - ۱۷۶ ۲۸۴

حدیث - ۱۷۷ ۲۸۴

حدیث - ۱۷۸ ۲۸۴

حدیث - ۱۷۹ ۲۸۵

حدیث - ۱۸۰ ۲۸۵

حدیث - ۱۸۱ ۲۸۶

حدیث - ۱۸۲ ۲۸۶

حدیث - ۱۸۳ ۲۸۷

حدیث - ۱۸۴ ۲۸۷

حدیث - ۱۸۵ ۲۸۷

حدیث - ۱۸۶ ۲۸۸

حدیث - ۱۸۷ ۲۸۸

حدیث - ۱۸۸ ۲۸۸

حدیث - ۱۸۹ ۲۸۹

حدیث - ۱۹۰ ۲۸۹

حدیث - ۱۹۱ ۲۹۰

حدیث - ۱۹۲ ۲۹۰

حدیث - ۱۹۳ ۲۹۰

حدیث - ۱۹۴ ۲۹۱

حدیث - ۱۹۵ ۲۹۱

حدیث - ۱۹۶ ۲۹۲

حدیث - ۱۹۷ ۲۹۲

حدیث - ۱۹۸ ۲۹۳

حدیث - ۱۹۹ ۲۹۳

حدیث - ۲۰۰ ۲۹۳

حدیث - ۲۰۱ ۲۹۴

حدیث - ۲۰۲ ۲۹۴

حدیث - ۲۰۳ ۲۹۵

حدیث - ۲۰۴ ۲۹۵

حدیث - ۲۰۵ ۲۹۵

حدیث - ۲۰۶ ۲۹۶

حدیث - ۲۰۷ ۲۹۶

حدیث - ۲۰۸ ۲۹۶

حدیث - ۲۰۹ ۲۹۷

حدیث - ۲۱۰ ۲۹۷

حدیث - ۲۱۱ ۲۹۷

حدیث - ۲۱۲ ۲۹۸

حدیث - ۲۱۳ ۲۹۸

حدیث - ۲۱۴ ۲۹۸

حدیث - ۲۱۵ ۲۹۹

حدیث - ۲۱۶ ۲۹۹

حدیث - ۲۱۷ ۲۹۹

حدیث - ۲۱۸ ۳۰۰

حدیث - ۲۱۹ ۳۰۰

حدیث - ۲۲۰ ۳۰۰

حدیث - ۲۲۱ ۳۰۱

حدیث - ۲۲۲ ۳۰۱

حدیث - ۲۲۳ ۳۰۲

حدیث - ۲۲۴ ۳۰۲

حدیث - ۲۲۵ ۳۰۳

حدیث - ۲۲۶ ۳۰۳

حدیث - ۲۲۷ ۳۰۴

حدیث - ۲۲۸ ۳۰۴

حدیث - ۲۲۹ ۳۰۴

حدیث - ۲۳۰ ۳۰۵

حدیث - ۲۳۱ ۳۰۵

حدیث - ۲۳۲ ۳۰۶

حدیث - ۲۳۳ ۳۰۶

حدیث - ۲۳۴ ۳۰۷

حدیث - ۲۳۵ ۳۰۷

حدیث - ۲۳۶ ۳۰۸

حدیث - ۲۳۷ ۳۰۸

حدیث - ۲۳۸ ۳۰۹

حدیث - ۲۳۹ ۳۰۹

حدیث - ۲۴۰ ۳۰۹

حدیث - ۲۴۱ ۳۱۰

حدیث - ۲۴۲ ۳۱۰

حدیث - ۲۴۳ ۳۱۰

حدیث - ۲۴۴ ۳۱۱

حدیث - ۲۴۵ ۳۱۱

حدیث - ۲۴۶ ۳۱۱

حدیث - ۲۴۷ ۳۱۲

حدیث - ۲۴۸ ۳۱۲

حدیث - ۲۴۹ ۳۱۲

حدیث - ۲۵۰ ۳۱۳

حدیث - ۲۵۱ ۳۱۳

حدیث - ۲۵۲ ۳۱۴

حدیث - ۲۵۳ ۳۱۴

حدیث - ۲۵۴ ۳۱۴

حدیث - ۲۵۵ ۳۱۵

حدیث - ۲۵۶ ۳۱۵

حدیث - ۲۵۷ ۳۱۵

حدیث - ۲۵۸ ۳۱۶

حدیث - ۲۵۹ ۳۱۶

حدیث - ۲۶۰ ۳۱۶

حدیث - ۲۶۱ ۳۱۷

حدیث - ۲۶۲ ۳۱۷

حدیث - ۲۶۳ ۳۱۷

حدیث - ۲۶۴ ۳۱۸

حدیث - ۲۶۵ ۳۱۸

حدیث - ۲۶۶ ۳۱۹

حدیث - ۲۶۷ ۳۱۹

حدیث - ۲۶۸ ۳۱۹

حدیث - ۲۶۹ ۳۲۰

حدیث - ۲۷۰ ۳۲۰

حدیث - ۲۷۱ ۳۲۰

حدیث - ۲۷۲ ۳۲۱

حدیث - ۲۷۳ ۳۲۱

حدیث - ۲۷۴ ۳۲۲

حدیث - ۲۷۵ ۳۲۲

حدیث - ۲۷۶ ۳۲۲

حدیث - ۲۷۷ ۳۲۳

حدیث - ۲۷۸ ۳۲۳

حدیث - ۲۷۹ ۳۲۳

حدیث - ۲۸۰ ۳۲۴

حدیث - ۲۸۱ ۳۲۴

حدیث - ۲۸۲ ۳۲۵

حدیث - ۲۸۳ ۳۲۵

حدیث - ۲۸۴ ۳۲۵

حدیث - ۲۸۵ ۳۲۶

حدیث - ۲۸۶ ۳۲۶

حدیث - ۲۸۷ ۳۲۶

حدیث - ۲۸۸ ۳۲۷

حدیث - ۲۸۹ ۳۲۷

حدیث - ۲۹۰ ۳۲۷

حدیث - ۲۹۱ ۳۲۸

حدیث - ۲۹۲ ۳۲۸

حدیث - ۲۹۳ ۳۲۸

حدیث - ۲۹۴ ۳۲۹

حدیث - ۲۹۵ ۳۲۹

حدیث - ۲۹۶ ۳۲۹

حدیث - ۲۹۷ ۳۳۰

حدیث - ۲۹۸ ۳۳۰

حدیث - ۲۹۹ ۳۳۰

حدیث - ۳۰۰ ۳۳۱

حدیث - ۳۰۱ ۳۳۱

حدیث - ۳۰۲ ۳۳۲

حدیث - ۳۰۳ ۳۳۲

حدیث - ۳۰۴ ۳۳۲

حدیث - ۳۰۵ ۳۳۳

حدیث - ۳۰۶ ۳۳۳

حدیث - ۳۰۷ ۳۳۳

حدیث - ۳۰۸ ۳۳۴

حدیث - ۳۰۹ ۳۳۴

حدیث - ۳۱۰ ۳۳۴

حدیث - ۳۱۱ ۳۳۵

حدیث - ۳۱۲ ۳۳۵

حدیث - ۳۱۳ ۳۳۶

حدیث - ۳۱۴ ۳۳۶

حدیث - ۳۱۵ ۳۳۶

حدیث - ۳۱۶ ۳۳۷

حدیث - ۳۱۷ ۳۳۷

حدیث - ۳۱۸ ۳۳۷

حدیث - ۳۱۹ ۳۳۸

حدیث - ۳۲۰ ۳۳۸

حدیث - ۳۲۱ ۳۳۹

حدیث - ۳۲۲ ۳۳۹

حدیث - ۳۲۳ ۳۳۹

حدیث - ۳۲۴ ۳۴۰

حدیث - ۳۲۵ ۳۴۰

حدیث - ۳۲۶ ۳۴۰

حدیث - ۳۲۷ ۳۴۱

حدیث - ۳۲۸ ۳۴۱

حدیث - ۳۲۹ ۳۴۲

حدیث - ۳۳۰ ۳۴۲

حدیث - ۳۳۱ ۳۴۲

حدیث - ۳۳۲ ۳۴۳

حدیث - ۳۳۳ ۳۴۳

حدیث - ۳۳۴ ۳۴۳

حدیث - ۳۳۵ ۳۴۴

حدیث - ۳۳۶ ۳۴۴

حدیث - ۳۳۷ ۳۴۴

حدیث - ۳۳۸ ۳۴۵

حدیث - ۳۳۹ ۳۴۵

حدیث - ۳۴۰ ۳۴۶

حدیث - ۳۴۱ ۳۴۶

حدیث - ۳۴۲ ۳۴۶

حدیث - ۳۴۳ ۳۴۷

حدیث - ۳۴۴ ۳۴۷

حدیث - ۳۴۵ ۳۴۷

حدیث - ۳۴۶ ۳۴۸

حدیث - ۳۴۷ ۳۴۸

حدیث - ۳۴۸ ۳۴۹

حدیث - ۳۴۹ ۳۴۹

حدیث - ۳۵۰ ۳۴۹

حدیث - ۳۵۱ ۳۵۰

بیماریها، دارو و روش درمان ۳۵۱

حدیث - ۱ ۳۵۱

حدیث - ۲ ۳۵۱

حدیث - ۳ ۳۵۲

حدیث - ۴ ۳۵۲

حدیث - ۵ ۳۵۳

حدیث - ۶ ۳۵۳

حدیث - ۷ ۳۵۳

حدیث - ۸ ۳۵۴

حدیث - ۹ ۳۵۴

حدیث - ۱۰ ۳۵۵

حدیث - ۱۱ ۳۵۵

حدیث - ۱۲ ۳۵۶

حدیث - ۱۳ ۳۵۶

حدیث - ۱۴ ۳۵۷

حدیث - ۱۵ ۳۵۷

حدیث - ۱۶ ۳۵۸

حدیث - ۱۷ ۳۵۸

حدیث - ۱۸ ۳۵۸

حدیث - ۱۹ ۳۵۹

حدیث - ۲۰ ۳۵۹

حدیث - ۲۱ ۳۶۰

حدیث - ۲۲ ۳۶۰

حدیث - ۲۳ ۳۶۱

حدیث - ۲۴ ۳۶۱

حدیث - ۲۵ ۳۶۲

حدیث - ۲۶ ۳۶۲

حدیث - ۲۷ ۳۶۳

حدیث - ۲۸ ۳۶۳

حدیث - ۲۹ ۳۶۴

حدیث - ۳۰ ۳۶۴

حدیث - ۳۱ ۳۶۵

حدیث - ۳۲ ۳۶۵

حدیث - ۳۳ ۳۶۶

حدیث - ۳۴ ۳۶۶

حدیث - ۳۵ ۳۶۶

حدیث - ۳۶ ۳۶۷

حدیث - ۳۷ ۳۶۷

حدیث - ۳۸ ۳۶۸

حدیث - ۳۹ ۳۶۸

حدیث - ۴۰ ۳۶۹

حدیث - ۴۱ ۳۶۹

حدیث - ۴۲ ۳۷۰

حدیث - ۴۳ ۳۷۰

حدیث - ۴۴ ۳۷۱

حدیث - ۴۵ ۳۷۱

حدیث - ۴۶ ۳۷۱

حدیث - ۴۷ ۳۷۲

حدیث - ۴۸ ۳۷۲

حدیث - ۴۹ ۳۷۳

حدیث - ۵۰ ۳۷۳

حدیث - ۵۱ ۳۷۴

حدیث - ۵۲ ۳۷۴

حدیث - ۵۳ ۳۷۵

حدیث - ۵۴ ۳۷۵

حدیث - ۵۵ ۳۷۶

حدیث - ۵۶ ۳۷۶

حدیث - ۵۷ ۳۷۷

حدیث - ۵۸ ۳۷۷

حدیث - ۵۹ ۳۷۸

حدیث - ۶۰ ۳۷۸

حدیث - ۶۱ ۳۷۹

حدیث - ۶۲ ۳۷۹

حدیث - ۶۳ ۳۸۰

حدیث - ۶۴ ۳۸۰

حدیث - ۶۵ ۳۸۱

حدیث - ۶۶ ۳۸۱

حدیث - ۶۷ ۳۸۲

حدیث - ۶۸ ۳۸۲

حدیث - ۶۹ ۳۸۳

حدیث - ۷۰ ۳۸۳

حدیث - ۷۱ ۳۸۴

حدیث - ۷۲ ۳۸۴

حدیث - ۷۳ ۳۸۵

حدیث - ۷۴ ۳۸۵

حدیث - ۷۵ ۳۸۵

حدیث - ۷۶ ۳۸۶

حدیث - ۷۷ ۳۸۶

حدیث - ۷۸ ۳۸۷

حدیث - ۷۹ ۳۸۷

حدیث - ۸۰ ۳۸۷

حدیث - ۸۱ ۳۸۸

حدیث - ۸۲ ۳۸۸

حدیث - ۸۳ ۳۸۹

حدیث - ۸۴ ۳۸۹

حدیث - ۸۵ ۳۸۹

حدیث - ۸۶ ۳۹۰

حدیث - ۸۷ ۳۹۰

حدیث - ۸۸ ۳۹۱

حدیث - ۸۹ ۳۹۱

حدیث - ۹۰ ۳۹۲

حدیث - ۹۱ ۳۹۲

حدیث - ۹۲ ۳۹۳

حدیث - ۹۳ ۳۹۳

حدیث - ۹۴ ۳۹۴

حدیث - ۹۵ ۳۹۴

حدیث - ۹۶ ۳۹۵

حدیث - ۹۷ ۳۹۵

حدیث - ۹۸ ۳۹۶

حدیث - ۹۹ ۳۹۶

حدیث - ۱۰۰ ۳۹۷

حدیث - ۱۰۱ ۳۹۷

حدیث - ۱۰۲ ۳۹۸

حدیث - ۱۰۳ ۳۹۹

حدیث - ۱۰۴ ۴۰۰

حدیث - ۱۰۵ ۴۰۰

حدیث - ۱۰۶ ۴۰۱

حدیث - ۱۰۷ ۴۰۱

حدیث - ۱۰۸ ۴۰۲

حدیث - ۱۰۹ ۴۰۲

حدیث - ۱۱۰ ۴۰۳

حدیث - ۱۱۱ ۴۰۳

حدیث - ۱۱۲ ۴۰۴

حدیث - ۱۱۳ ۴۰۴

حدیث - ۱۱۴ ۴۰۵

حدیث - ۱۱۵ ۴۰۵

حدیث - ۱۱۶ ۴۰۶

حدیث - ۱۱۷ ۴۰۶

حدیث - ۱۱۸ ۴۰۷

حدیث - ۱۱۹ ۴۰۷

حدیث - ۱۲۰ ۴۰۷

حدیث - ۱۲۱ ۴۰۸

حدیث - ۱۲۲ ۴۰۸

حدیث - ۱۲۳ ۴۰۹

حدیث - ۱۲۴ ۴۰۹

حدیث - ۱۲۵ ۴۰۹

حدیث - ۱۲۶ ۴۱۰

حدیث - ۱۲۷ ۴۱۰

حدیث - ۱۲۸ ۴۱۱

حدیث - ۱۲۹ ۴۱۱

حدیث - ۱۳۰ ۴۱۲

حدیث - ۱۳۱ ۴۱۲

حدیث - ۱۳۲ ۴۱۳

حدیث - ۱۳۳ ۴۱۳

حدیث - ۱۳۴ ۴۱۴

حدیث - ۱۳۵ ۴۱۴

حدیث - ۱۳۶ ۴۱۵

حدیث - ۱۳۷ ۴۱۶

حدیث - ۱۳۸ ۴۱۶

حدیث - ۱۳۹ ۴۱۷

حدیث - ۱۴۰ ۴۱۷

حدیث - ۱۴۱ ۴۱۷

حدیث - ۱۴۲ ۴۱۸

حدیث - ۱۴۳ ۴۱۸

حدیث - ۱۴۴ ۴۱۸

حدیث - ۱۴۵ ۴۱۹

حدیث - ۱۴۶ ۴۱۹

حدیث - ۱۴۷ ۴۲۰

حدیث - ۱۴۸ ۴۲۰

حدیث - ۱۴۹ ۴۲۱

حدیث - ۱۵۰ ۴۲۱

حدیث - ۱۵۱ ۴۲۱

حدیث - ۱۵۲ ۴۲۲

حدیث - ۱۵۳ ۴۲۲

حدیث - ۱۵۴ ۴۲۲

حدیث - ۱۵۵ ۴۲۳

حدیث - ۱۵۶ ۴۲۳

حدیث - ۱۵۷ ۴۲۴

حدیث - ۱۵۸ ۴۲۴

حدیث - ۱۵۹ ۴۲۴

حدیث - ۱۶۰ ۴۲۵

حدیث - ۱۶۱ ۴۲۵

حدیث - ۱۶۲ ۴۲۵

حدیث - ۱۶۳ ۴۲۶

حدیث - ۱۶۴ ۴۲۶

حدیث - ۱۶۵ ۴۲۶

حدیث - ۱۶۶ ۴۲۷

حدیث - ۱۶۷ ۴۲۷

حدیث - ۱۶۸ ۴۲۸

حدیث - ۱۶۹ ۴۲۸

حدیث - ۱۷۰ ۴۲۸

حدیث - ۱۷۱ ۴۲۹

حدیث - ۱۷۲ ۴۲۹

حدیث - ۱۷۳ ۴۳۰

حدیث - ۱۷۴ ۴۳۰

حدیث - ۱۷۵ ۴۳۱

حدیث - ۱۷۶ ۴۳۱

حدیث - ۱۷۷ ۴۳۲

حدیث - ۱۷۸ ۴۳۲

حدیث - ۱۷۹ ۴۳۲

حدیث - ۱۸۰ ۴۳۳

حدیث - ۱۸۱ ۴۳۳

حدیث - ۱۸۲ ۴۳۳

حدیث - ۱۸۳ ۴۳۴

حدیث - ۱۸۴ ۴۳۴

حدیث - ۱۸۵ ۴۳۵

حدیث - ۱۸۶ ۴۳۵

حدیث - ۱۸۷ ۴۳۵

حدیث - ۱۸۸ ۴۳۶

حدیث - ۱۸۹ ۴۳۶

حدیث - ۱۹۰ ۴۳۷

حدیث - ۱۹۱ ۴۳۷

حدیث - ۱۹۲ ۴۳۷

حدیث - ۱۹۳ ۴۳۸

حدیث - ۱۹۴ ۴۳۸

حدیث - ۱۹۵ ۴۳۸

حدیث - ۱۹۶ ۴۳۹

حدیث - ۱۹۷ ۴۳۹

حدیث - ۱۹۸ ۴۳۹

حدیث - ۱۹۹ ۴۴۰

حدیث - ۲۰۰ ۴۴۰

حدیث - ۲۰۱ ۴۴۰

حدیث - ۲۰۲ ۴۴۱

حدیث - ۲۰۳ ۴۴۱

حدیث - ۲۰۴ ۴۴۱

حدیث - ۲۰۵ ۴۴۲

حدیث - ۲۰۶ ۴۴۲

حدیث - ۲۰۷ ۴۴۲

حدیث - ۲۰۸ ۴۴۳

حدیث - ۲۰۹ ۴۴۳

حدیث - ۲۱۰ ۴۴۳

حدیث - ۲۱۱ ۴۴۴

حدیث - ۲۱۲ ۴۴۴

حدیث - ۲۱۳ ۴۴۴

حدیث - ۲۱۴ ۴۴۵

حدیث - ۲۱۵ ۴۴۵

حدیث - ۲۱۶ ۴۴۶

حدیث - ۲۱۷ ۴۴۶

حدیث - ۲۱۸ ۴۴۷

حدیث - ۲۱۹ ۴۴۷

حدیث - ۲۲۰ ۴۴۸

حدیث - ۲۲۱ ۴۴۸

حدیث - ۲۲۲ ۴۴۸

حدیث - ۲۲۳ ۴۴۹

حدیث - ۲۲۴ ۴۴۹

حدیث - ۲۲۵ ۴۴۹

حدیث - ۲۲۶ ۴۵۰

حدیث - ۲۲۷ ۴۵۰

حدیث - ۲۲۸ ۴۵۱

حدیث - ۲۲۹ ۴۵۱

حدیث - ۲۳۰ ۴۵۱

حدیث - ۲۳۱ ۴۵۲

حدیث - ۲۳۲ ۴۵۲

حدیث - ۲۳۳ ۴۵۳

حدیث - ۲۳۴ ۴۵۳

حدیث - ۲۳۵ ۴۵۴

حدیث - ۲۳۶ ۴۵۴

حدیث - ۲۳۷ ۴۵۴

حدیث - ۲۳۸ ۴۵۵

حدیث - ۲۳۹ ۴۵۵

حدیث - ۲۴۰ ۴۵۶

حدیث - ۲۴۱ ۴۵۶

حدیث - ۲۴۲ ۴۵۶

حدیث - ۲۴۳ ۴۵۷

حدیث - ۲۴۴ ۴۵۷

حدیث - ۲۴۵ ۴۵۸

حدیث - ۲۴۶ ۴۵۸

حدیث - ۲۴۷ ۴۵۸

حدیث - ۲۴۸ ۴۵۹

حدیث - ۲۴۹ ۴۵۹

حدیث - ۲۵۰ ۴۶۰

حدیث - ۲۵۱ ۴۶۰

حدیث - ۲۵۲ ۴۶۰

حدیث - ۲۵۳ ۴۶۱

حدیث - ۲۵۴ ۴۶۱

حدیث - ۲۵۵ ۴۶۲

حدیث - ۲۵۶ ۴۶۲

حدیث - ۲۵۷ ۴۶۲

حدیث - ۲۵۸ ۴۶۳

حدیث - ۲۵۹ ۴۶۳

حدیث - ۲۶۰ ۴۶۴

حدیث - ۲۶۱ ۴۶۴

حدیث - ۲۶۲ ۴۶۴

حدیث - ۲۶۳ ۴۶۵

حدیث - ۲۶۴ ۴۶۵

حدیث - ۲۶۵ ۴۶۵

حدیث - ۲۶۶ ۴۶۶

حدیث - ۲۶۷ ۴۶۶

حدیث - ۲۶۸ ۴۶۶

حدیث - ۲۶۹ ۴۶۷

حدیث - ۲۷۰ ۴۶۷

حدیث - ۲۷۱ ۴۶۷

حدیث - ۲۷۲ ۴۶۸

حدیث - ۲۷۳ ۴۶۸

حدیث - ۲۷۴ ۴۶۸

حدیث - ۲۷۵ ۴۶۹

حدیث - ۲۷۶ ۴۶۹

حدیث - ۲۷۷ ۴۷۰

حدیث - ۲۷۸ ۴۷۰

حدیث - ۲۷۹ ۴۷۰

حدیث - ۲۸۰ ۴۷۱

حدیث - ۲۸۱ ۴۷۱

حدیث - ۲۸۲ ۴۷۲

حدیث - ۲۸۳ ۴۷۲

حدیث - ۲۸۴ ۴۷۲

حدیث - ۲۸۵ ۴۷۳

حدیث - ۲۸۶ ۴۷۳

حدیث - ۲۸۷ ۴۷۳

حدیث - ۲۸۸ ۴۷۴

حدیث - ۲۸۹ ۴۷۴

حدیث - ۲۹۰ ۴۷۴

حدیث - ۲۹۱ ۴۷۵

حدیث - ۲۹۲ ۴۷۵

حدیث - ۲۹۳ ۴۷۶

حدیث - ۲۹۴ ۴۷۶

حدیث - ۲۹۵ ۴۷۶

حدیث - ۲۹۶ ۴۷۷

حدیث - ۲۹۷ ۴۷۷

حدیث - ۲۹۸ ۴۷۷

حدیث - ۲۹۹ ۴۷۸

حدیث - ۳۰۰ ۴۷۸

حدیث - ۳۰۱ ۴۷۸

حدیث - ۳۰۲ ۴۷۹

روانشناسی ۴۸۰

حدیث - ۱ ۴۸۰

حدیث - ۲ ۴۸۰

حدیث - ۳ ۴۸۱

حدیث - ۴ ۴۸۱

حدیث - ۵ ۴۸۱

حدیث - ۶ ۴۸۲

حدیث - ۷ ۴۸۲

حدیث - ۸ ۴۸۳

حدیث - ۹ ۴۸۳

حدیث - ۱۰ ۴۸۳

فهرست مطالب ۴۸۹